■ Pieter Stam en Marjo de Jong (DNB)
Eind 2017 is de balansomvang van het Nederlandse bankwezen 2.465 miljard euro, waarmee het de zesde grootste in de Europese Unie is.
De balansstructuur van het Nederlandse bankwezen wijkt echter af van de bankensector in andere Europese landen. Zo hebben banken in Nederland op de balans vrijwel het hoogste aandeel leningen van alle landen in de Unie, namelijk driekwart van de totale activa. Het merendeel van deze leningen – ongeveer zestig procent van totale activa – is verstrekt aan bedrijven en huishoudens, waarbij vooral het aandeel van hypotheken voor Nederland bepalend is. De passivazijde van de bankenbalans wordt voor iets minder dan vijftig procent bepaald door deposito’s van huishoudens en bedrijven.
Om op basis van deze balansgegevens enig inzicht te krijgen in de financierings- en liquiditeitspositie van het bankwezen moeten de verstrekte leningen aan alle sectoren worden afgezet tegen de deposito’s, wat de loan-to-deposit ratio (LtD-ratio) oplevert. Een hoge LtD-ratio duidt erop dat banken een groot deel van hun activiteiten financieren op de financiële markten, bijvoorbeeld door uitgegeven schuldpapier (wholesale funding).
De LtD-ratio is in Nederland duidelijk hoger dan gemiddeld in het eurogebied en dan in de ons omringende landen; alleen in de Scandinavische landen van de Europese Unie liggen de percentages juist hoger dan in ons land (figuur). De LtD-ratio lag in Nederland eind 2017 op 123 procent. Dat betekent dat tegenover elke 100 euro aan deposito’s en spaargeld, 123 euro was uitgeleend. Net als in veel andere landen in het eurogebied is de LtD-ratio in Nederland, onder andere door marktontwikkelingen en internationale regelgeving, de afgelopen jaren gedaald. In Nederland en in veel andere landen in het eurogebied met een daling van de LtD-ratio, steeg het bedrag aan de verstrekte leningen minder hard dan het bedrag aan ontvangen deposito’s. In andere landen, zoals bijvoorbeeld Duitsland, was er zelfs sprake van een absolute afname van verstrekte leningen, terwijl de deposito’s wel toenamen. In Denemarken financieren banken verstrekte hypotheken van oudsher veel meer via uitgifte van obligaties die een zelfde looptijd hebben als de hypotheek.
