■ Tim Huijts (ROA)
In Nederland zijn ongeveer 2,5 miljoen mensen laaggeletterd. Dit betekent dat ze moeite hebben met lezen en schrijven, en met het verwerken van schriftelijke informatie. Het gevolg hiervan is dat ze vaker dan niet-laaggeletterden obstakels ondervinden op de arbeidsmarkt en in het dagelijks leven. In welke Nederlandse gemeenten is laaggeletterdheid met name een probleem? Deze vraag is extra relevant omdat gemeenten sinds 2020 een grotere rol spelen bij het monitoren en terugdringen van laaggeletterdheid.
In de gemiddelde gemeente is naar schatting twaalf procent van de bevolking laaggeletterd, zo blijkt uit onderzoek van het ROA, CINOP en Etil, in opdracht van de ministeries van OCW en SZW. De figuur toont hoe het aandeel laaggeletterden in Nederlandse gemeenten zich verhoudt tot het gemiddelde aandeel laaggeletterden. We zien dat een relatief hoog aandeel laaggeletterden vooral in de grootste steden van de Randstad te vinden is. En verder ook in Zeeland, in het oosten van Groningen, Friesland en Limburg, en het noordoosten van Gelderland. Het laagste aandeel laaggeletterden zien we bij gemeenten in onder meer het Gooi en Kennemerland. Al met al varieert het percentage laaggeletterden van ongeveer 1 procent in de Gooise gemeenten Wijdemeren en Weesp tot aan een geschatte 32 procent in de gemeente Schiedam.
Grotendeels kunnen de verschillen tussen gemeenten verklaard worden door de bevolkingssamenstelling ervan. Oudere mensen en mensen met een lagere opleiding zijn relatief vaker laaggeletterd, en gemeenten waarin de gemiddelde leeftijd wat hoger ligt en het gemiddelde opleidingsniveau wat lager hebben dan ook een hoger aandeel laaggeletterden. Kortom, gemeenten verschillen sterk in de mate waarin laaggeletterdheid voorkomt, en bij het bepalen van strategieën om laaggeletterdheid te monitoren en terug te dringen is het belangrijk dat gemeenten de samenstelling van de groep laaggeletterden in hun gebied goed in ogenschouw nemen.
