Volgende week ga ik op vakantie; een week naar Griekenland. Geen opmerkelijk nieuws, maar in die week moet Griekenland een deel van de schuld terugbetalen aan de ECB om in aanmerking te komen voor verdere ondersteuning. Correcte terugbetaling zal worden meegenomen in het rapport dat het driemanschap bestaande uit het IMF, de EU en de ECB begin september zal uitbrengen over de ontwikkelingen in Griekenland.
Het verslag zal een aanzet zijn voor een volgende stap in het doormodder scenario dat nu al meer dan twee jaar duurt; er wordt net genoeg gedaan om Griekenland niet uit de euro te duwen, maar te weinig om een echte oplossing voor de problemen te bieden. Dit doormodder scenario staat meer en meer onder kritiek en steeds openlijker wordt gespeculeerd over een Grexit; een exit van Griekenland uit de euro. Politici laten informeel een ballonnetje op, het IMF laat tijdens een persconferentie een ongelukkige formulering vallen, en dit alles om ons alvast te laten wennen aan het idee van een Grexit.
In eerste instantie misschien helemaal geen slecht idee. Griekenland hoeft niet langer ondersteund te worden met geld uit de rest van Europa. De invoering van een nieuwe – gedevalueerde – Drachme stelt Griekenland instaat concurrerend te worden op de internationale markten, waardoor weer groei mogelijk wordt en de Griekse schuld, luidende in euro’s, kan worden omgezet in een schuld in (gedevalueerde) Drachmen. Ik zie maar even af van de juridische problemen die dit met zich meebrengt, het brengt in ieder geval werkgelegenheid in de juridische sector tot stand.
Er zijn natuurlijk ook kosten voor Griekenland. Gedurende een paar weken is er chaos in het betaalverkeer, en het zal tijd kosten voordat er Drachmen uit de geldautomaat rollen. Als uitlekt dat Griekenland uit de euro stapt komt er een bank-run en zal de internationale kapitaalvlucht uit Griekenland verder toenemen. Dit betekent dat er direct kapitaalrestricties moeten worden ingevoerd om de kapitaalvlucht in te dammen en dat er een Griekse variant van het ‘tientje van Lieftinck’ moet worden ingevoerd om het betaalverkeer enigszins te regelen.[1] De Griekse overheidsbegroting zal direct in evenwicht zijn, evenals de lopende rekening van de betalingsbalans, omdat niemand meer geld wil lenen aan Griekenland of aan de Griekse overheid, en alles uit lopende inkomsten moet worden betaald. Zo kan ik nog wel doorgaan. Maar een exit zal, als het stof eenmaal is neergedaald, het Griekse euro probleem beëindigen.
Desondanks, is deze drastische oplossing een slechte. Niet zozeer vanwege de kosten van een Grexit voor de rest van Europa (geschat op ruim 300 miljard euro directe kosten), maar vanwege de simpele reden dat Europa dan uitstraalt dat men niet instaat is gebleken een relatief klein probleem als ‘Griekenland’ tot een goed einde te brengen, laat staan serieuzere problemen als Spanje of Italië. Deze landen zullen dan ook moeten uittreden, omdat ze te groot zijn om door de rest van Europa ondersteund te worden als het mis gaat. Het doormodder scenario is daarom zo gek nog niet, tenminste als het leidt tot de verwijdering van de fundamentele weeffout in het euro systeem; het ontbreken van een fiscale en uiteindelijk politieke unie in Europa. Sinds kort lijkt de politiek in deze richting te bewegen en dat is een gunstige ontwikkeling die echter tijd zal kosten. Het doormodder scenario geeft ons deze tijd. Helemaal zeker van de goede uitkomst ben echter ik niet; ik neem voor de zekerheid toch maar wat extra contanten mee naar Griekenland; ik denk aan dollars.
——————————————————————————–
[1] Zie P. Lieftinck (1973), The Post-war Financial Rehabilitation of the Netherlands, Martinus Nijhoff, The Hague.
Auteur
Categorieën