JM
VJ
K.
Kapitaalmarktrente
Geldmarktrente
Wisselkoersen
Totale opbrengst*
PDA Effectieve Wisselkoersen **
10-jaars overheid
3-maands
Mut. (bp) tov
versus gulden
obligaties
Laatste 6 maanden
Lo kaal Gulden
(handelsgewogen koersen, 1985=100)
8/12/95
mut. tov 8/6/95
Nominaal
Reeel
Nominaal Reeel
Mut. (bp) tov
8/12/95
Nederland
Duitsland
V. Staten
Japan
Frankrijk
V. Koninkrijk
Canada
Italie
Belgie
6,11
6,07
5,72
2,61
6,78
7,46
7.28
11,23
6,68
8/6/95
-58
-50
-54
-26
-55
-41
-58
-96
-50
8/12/95
Mut. (%) tov
8/6/95
3,72
4,00
5,48
0,46
5,66
6,52
5,94
10,69
3,97
-58
-50
-29
-73
-159
-11
-125
-19
-81
8/12/95
8/6/95
nvt
0,1
7,0
-14.5
2,1
-1,4
3,1
5,9
0.1
1,11975
1,62200
1,59850
0,32485
2,48200
1,18450
0,10185
5,44750
7.4
6,8
2,5
nvt
3,6
7,4
6,6
7,7
11,4
7.0
128,0
109,3
134,5
70,6
117,0
74,5
200,9
162,0
120,7
78,1
90,9
75,4
7,4
6.9
9,6
-11,4
9,6
5,1
11.1
17.9
108,4
88,8
90,0
91,2
112,2
121,8
7.0
-1,0
-1,3
2,9
-16,4
0,7
-3,1
1,3
5,1
-1,1
Z
z
-1,3
0
-2,9
3,4
-17,5
0,3
-1,9
1,0
rn
i—
m
>
~
7,1
-1,0
^
7
* De totale opbrengst van obligatie-beleggingen is de som van de koerswinst of -verlies (als gevolg van rentedaling cq -stijging) van een obligatie en de couponopbrengst, eventueel gecorrigeerd voor valutaschommelingen; ** De effectieve wisselkoers is de handelsgewogen wisselkoers, zoals door PDA geconstrueerd. Reeel betekent gecorrigeerd voor prijsontwikkeling, gemeten aan de consumptieprijzen. Deze maatstaf is een graadmeter voor de concurrentieposi-
Overheidsbeleid en financiele markten
Overheidsbeleid wordt in toenemende mate gedicteerd door financiele markten. Het
grillige koersverloop van de Franse frank kan hiervoor als voorbeeld dienen. Het vooruitzicht van een Keynesiaans stimuleringsbeleid leidde dit voorjaar tot forse druk op de
munt, die met renteverhogingen ondersteund moest worden. Hierdoor zag de Franse
regering zich genoodzaakt het beleid te herzien en te richten op tekortreductie. Herstel
van de frank en normalisering van rentetarieven toonden de instemming van de markt.
De huidige onrust op financiele markten weerspiegelt de vrees dat de regering onder
druk van sociale onrust deze beleidskoers verlegt.
Franse frank versus D-mark
(links) en Frans-Duits lange renteverschil (recbts)
55
4/8
Industriele produktie
% 12-maands
tempo *
Nederland
Du its land
V. Staten
Japan
Frankrijk
V. Koninkrijk
Canada
Italie “
Belgie “
1,5
-3,4
2,7
1,3
0,4
0,5
2,6
1,2
2,6
(09/95)
(10/95)
(10/95)
(10/95)
(09/95)
(10/95)
(08/95)
(09/95)
(03/95)
-0,1
-10,7
4,3
0,3
-0,9
1,0
0,1
nvt **
nvt **
Inflatie
% 12-maands
1,6
1,5
2,8
-0,6
1,8
3,2
2,4
6,0
1,5
(11/95)
(11/95)
(10/95)
(10/95)
(10/95)
(10/95)
(10/95)
(11/95)
(11/95)
tempo *
3,4
-1,0
2,3
-0,1
2,4
1,7
0,1
4,4
0,1
6/10
Werkloosheid ***
Lopende rekening *”*
jaareerder 4 kwartalen (% bbp)
jaareerder
6,7
8,2
5,4
3,2
11,5
8,6
9,4
12,1
10,1
7,2
(09/95)
(08/95)
6,9
5,6
(10/95)
(10/95)
3,0
(09/95) 1 2,2
(10/95)
9,1
(10/95)
9,9
(07/95) 10,9
9,8
(10/95)
24,4
-31.4
-165,6
(3,9)
(-0,9)
(-2,4)
120,4
69,5
-2,8
-19,2
(-0,4)
(-2,5)
21938,0
473,9
(1,3)
(6,2)
(3,5)
(0,9)
951
95 III
95 II
95 III
951
95 II
95 II
94 IV
95 II
22,1
-27,3
-126,8
130,0
68,3
-6,6
-29,4
17985,0
436,3
* Tempo: procentuele mutatie in de drie meest recente maanden ten opzichte van de voorgaande drie maanden omgerekend op jaarbasis;
” Niet-seizoensgecorrigeerde gegevens, tempo niet relevant; “* % beroepsbevolking.OESO-gestandaardiseerd; **” mrd lokale valuta, Japan $ mrd.
Inflatie (gemtddeld in I960-1994)
en onafbankelijkbeid centrals bank
Het belong van centrale-bankautonomie
Een belangrijke voorwaarde voor het bereiken van prijsstabiliteit is een onafhankelijke
positie van de centrale bank. Voor Duitsland, als een van de weinige landen, is deze
voorwaarde ondubbelzinnig vervuld. Talloze onderzoeken constateren inderdaad een
verband tussen onafhankelijkheid en prijsstabiliteit (zie figuur). Onafhankelijkheid zou
NZ
tegelijkertijd noodzakelijk zijn voor een harde valuta. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de structuur van de toekomstige Europese centrale bank volgens het model
t3f
van de Bundesbank is opgezet. Dit vooral om een voor de Duitsers aanvaardbare om’CA
• vs
‘BE
wisseling van de D-mark in een toekomstige Europese eenheidsmunt te garanderen. Is
‘NL
BR.
een onafhankelijke centrale bank ook een voldoende voorwaarde om een lage inflatie
en een harde munt te garanderen? Dat valt te bezien. Een lage inflatie en een harde
5
10
munt worden bovenal bereikt als er sprake is van een in de loop der jaren zorgvuldig
lodei van onanuudulljklwid
opgebouwde binnenlandse consensus (lees: jarenlange loonmatiging) en economische
De index voor onafhankelijkheid is ontleend
structuur (lees: hoge arbeidsproduktiviteit). In de meeste landen van Europa scoren
aan Alesina en Summers (1993) en is gerangbeide factoren beduidend minder hoog dan in Duitsland. Een Europese eenheidsmunt
schikt in oplopende mate van onafhankelijkheid.
die net zo hard is als de D-mark is nog ver weg.
• Deze pagina is samengesteld door Financiele Diensten Amsterdam
ESB 13-12-1995
1133