Paul de Gramve
Energie en
betalingsbalans
door hel comparatief voordeel van hel land
worden bepaald.
Hel is op dil ogenblik verre van duidelijk
of Belgie een comparalief voordeel heeft in
de produklie van energiebronnen. De produkliekoslen van Belgische sleenkool bedraagl b.v. het dubbele van de wereldprijs.
De miljarden franks die in deze seclor worTabel. Ontwikkeling van de lopende reke- den gepompt, zouden kunnen worden geZoals in alle olie-invoerende landen is de
ning en van de olie-invoer (in mrd. $)
bruikl voor het stimuleren van produktie
energiebalans van Belgie sterk verslechterd
sinds de tweede olieschok. In 1979 bedroeg
in andere sectoren met evenveel (en waar1979
1980
1982 a)
1981
schijnlijk nog meer) posilieve effeclen op
de invoer van ruwe olie Bfr. 184 mrd., in
onze betalingsbalans.
1981 was de olierekening opgelopen tot
Lopende rekening
Een energiebeleid is niel noodzakelijk
Bfr. 366 mrd. Tegelijkertijd verslechterde
Belgie . . . . . . . . . .
– 3.0
– 5,2
– 5,4
– 4,5
om de lopende rekening van de belalingsde lopende rekening van de Belgische beta—
Nederland . . . . . .
– 2,6
+ 3,4
– 2,0
lingsbalans van -Bfr. 88 mrd. in 1979 tot
balans le verbeleren; hel is daarenboven
—
Denemarken . . . .
– 2,9
– 2,5
– 1.9
West-Duitsland .
— 8,8
+ 10,5
+ 0,1
– 1,0
onvoldoende om dil doel te bereiken. Elke
-Bfr. 200 mrd. in 1981. Het is dan ook verJapan . . . . . . . . . .
– 8,0
– 9,5
+ 6,2
+ 13,5
leidelijk uit deze cijfers te concluderen dat
frank subsidie in een of ander binnenlands
Olie-invoer
het huidige (anno 1982) grote tekort op de
energieproject belekenl dal elders, door
lopende rekening van de betalingsbalans te
een loegenomen last, produktie zal worden
Belgie . . . . . . . . . .
62
9,7
9,9
Nederland ……
12,0
8,8
10,5
ontmoedigd. Het is dan ook onzeker of een
wijten is aan de dure olie. Ook leidt het saDenemarken . . . .
3,2
3,6
3,3
dergelijke politiek de nationale produktie
mengaan van dure olie met een ongunstige
West-Duitsland .
26,5
35,1
31,8
Japan . . . . . . . . . .
37,9
57,8
58,7
opvoert.
externe positie gemakkelijk tot de gevolgDit laalsle is echter een voorwaarde om
trekking dat, om de betalingsbalans te verBron: IMF,
de lopende rekening le verbeleren bij gebeteren, de Belgische overheid de produk- outlook. International financial statistics, en World econon,
tie van alternatieve energiebronnen (steenlijkblijvende bestedingen. Het zal dan ook
a) Voorspelling.
noodzakelijk blijven, zelfs na de recenle
kool, kernenergie, ,,zachte” energiebrondevalualie, om de nalionale besledingen le
nen) moet stimuleren. Beide conclusies
verminderen. Dil moel gebeuren door een
zijn populair. Merkwaardig is dat de conDe snelle verbetering van de lopende reclusie over het te voeren beleid getrokken
kening van deze landen sinds 1980 werd deflaloir budgellair beleid le voeren.
wordt door vele economisten, ongeacht
Moel uil dil alles worden geconcludeerd
mogelijk gemaakt doordat de nationale behun ideologische strekking. Ook beleidsstedingen in overeenstemming werden ge- dat de Belgische overheid de produklie van
mensen verkondigen dezelfde opvatting.
bracht met de produktie (die ten gevolge alternatieve energiebronnen niel moel stiZo publiceerde het Planbureau onlangs van de ruilvoetverslechtering een waarde- muleren? Niet noodzakelijkerwijs. Wel
nog een nota waarin deze stelling werd ver- vermindering onderging op de wereld- kan worden geconcludeerd dal een dergededigd.
markt). Zulk een evenwichtsherstel werd lijk energiebeleid weinig of niels aan ons
exlerne evenwichl zal doen lenzij hel geOm deze opvattingen te beoordelen, kan
in deze landen vooral bewerkstelligd door
het nuttig zijn enkele elementaire princieen deflatie van de bestedingen en in min- paard gaal mel de traditionele inslrumenpes in herinnering te brengen. Een land zal
dere mate door een toename van de natio- len voor exlern-evenwichlsherslel. Deze
instrumenten belreffen de budgellaire proeen tekort op zijn lopende rekening verto- nale produktie.
nen als het meer uitgeeft aan goederen en
Is een politiek die tot doel heeft nieuwe blematiek en hel wisselkoersbeleid. De
diensten dan het produceert. De oorzaken
energiebronnen (b.v. kernenergie, ,,alter- wisselkoers werd onlangs gewijzigd en dat
van een dergelijke onevenwichtigheid kun- natieve” energie) te ontwikkelen, of oude schijnt reeds posilieve effeclen te sorteren
op de lopende rekening. Om dil succes te
nen veelvuldig zijn. Zo kan ten gevolge van
(b.v. steenkool) te herwaarderen, nuttig om
een ruilvoetverslechtering (zoals de olie- de betalingsbalans te verbeteren? Het ant- bestendigen zal hel tekort op hel overprijsverhoging) de waarde van onze natioheidsbudget moeten worden rechtgelrokwoord is dat een dergelijk beleid noch
nale produktie gemeten in eenheden im- noodzakelijk, noch voldoende is om de be- ken, met of zonder energiebeleid.
portgoederen dalen en zo deze discrepantie
talingsbalans te verbeteren. Het is niet
veroorzaken. Een dergelijke schok hoeft
noodzakelijk omdat, zoals blijkt uit de laechter niet noodzakelijk tot een langdurig bel, een snel evenwichtsherslel is le bereitekort op de lopende rekening te leiden. ken door het inkrimpen van de besledingen
Dit wordt treffend ge’illustreerd aan de en/of het opdrijven van de nationale prohand van de onderstaande label, waaruit duktie. Dit laatste hoeft niet noodzakelijk
blijkt dat landen zoals Denemarken, Ja- een binnenlandse energieproduktie le zijn.
pan, Duitsland, die even afhankelijk zijn Elk binnenlands produkt waarvoor een
van ingevoerde olie als Belgie, na de initie- binnen- of builenlandse vraag bestaat, is
le schok erin geslaagd zijn het negatieve ef- een mogelijke kandidaat om le worden gefect van de ruilvoetverslechtering op de loslimuleerd. De keuze van hel produkl dat
pende rekening om te buigen.
moet worden geslimuleerd, kan hel besle
ESB 27-10-1982
1147