“Het lijkt me dat de meeste Friezen de ontheemde Groningers met open armen zouden ontvangen, want ook het Friese platteland kan best wat meer bevolking plus de begeleidende investeringsimpuls gebruiken.”
Column ESB
Een mogelijke oplossing
voor de aardgas-misère
S
hervestiging elders in het land.
inds circa vijftig jaar profiteBeide alternatieven zijn dramatisch.
ren wij van de enorme aardHet is echter duidelijk dat de zaak
gasvoorraad in Groningen.
niet verder op zijn beloop kan worDat was een mooie gift van
den gelaten. Persoonlijk lijkt mij de
Moeder Natuur aan het Nederlandse
‘verhuisoplossing’ het meest voor
volk, maar een die we slecht besteed
de hand liggend. Het is hard voor
hebben. We kregen extra kapitaal en
de huishoudens in kwestie, maar in
daar kan je twee dingen mee doen:
andere landen zijn zulke dingen ook
investeren of opeten. Wij hebben het
wel voorgekomen, met name bij de
laatste gedaan. Natuurlijk is de weraanleg van stuwmeren in bijvoorbeeld
kelijkheid genuanceerder, omdat de
Frankrijk. Ook in Nederland zijn er
inkomsten regelrecht de staatskas in
plaatsen door wateroverlast onberolden en de staat elk jaar ook een deel
woonbaar geworden, zoals het eiland
investeert in nuttige zaken. Grosso
Schokland. Het lijkt verstandig de bemodo kan je echter wel stellen dat
Bernard van Praag
volking in het aardbevingsgebied op
de vondst van het aardgas niet geleid
Emeritus universiteitshoogleraar aan de
deze mogelijkheid voor te bereiden.
heeft tot een grote extra-vermeerdeUniversiteit van Amsterdam
Wanneer men op niet-benepen wijze
ring van ons nationale kapitaal. De infinanciële hulp biedt en het dorp in
komsten waren in de begroting 2014
zijn geheel verhuist zodat de gemeengeschat op 11,9 miljard op een inkomschap in stand kan blijven, dan is er
stentotaal van circa 250 miljard. Het
gaat dus om ongeveer vijf procent van de staatsinkomsten. Het een goede kans dat de meeste bewoners hier wel toe overreed
totale begrotingstekort van de staat werd in september inge- kunnen worden. De ruimte kan dichtbij gevonden worden,
bijvoorbeeld in ontvolkend Friesland of in Drenthe. De hulp
schat op achttien miljard.
In de maand januari van dit jaar kwam de broeiende onrust van de overheid is meteen een majeure investeringsimpuls en
in Groningen tot een uitbarsting. De voortdurende reeks van zou kunnen leiden tot een structurele versterking van de regio
aardschokken, op 13 februari 3,2 op de schaal van Richter, en waarheen verhuisd wordt. Het lijkt me dat de meeste Friezen
de niet uit te sluiten kans op een zware aardbeving in de naaste de ontheemde Groningers met open armen zouden ontvantoekomst hebben in de provincie Groningen tot een begin- gen, want ook het Friese platteland kan best wat meer bevolking plus de begeleidende investeringsimpuls gebruiken. En
nende paniek geleid.
Dit stelt de overheid voor een moeilijke keus. Enerzijds zou de kosten voor de staat zijn slechts een fractie van de nog te
men de gaswinning kunnen stoppen, maar dan zullen de be- verwachten gasinkomsten.
vingen toch nog wel een tijdje doorgaan. Erger is echter dat Bij deze gedachte heb ik me beperkt tot het Groningse plattepraktisch de hele Nederlandse bevolking is aangesloten op het land. Voor de stad Groningen ligt het veel ingewikkelder. Het
Groningse aardgas voor verwarming en koken. Het Groningse gaat hierbij om de zevende stad van Nederland, met een grote
aardgas schijnt niet zomaar vervangen te zijn door Russisch culturele en economische betekenis. Gelukkig is het gevaar
gas, zonder aanpassingen aan het hele gasnet. Bovendien zijn voor de stad tot nu toe veel minder en we moeten er voorlopig
er de vele buitenlandse afnemers, waarvan niet zomaar de gas- maar van uitgaan dat zij buiten de acute gevarenzone blijft.
kraan kan worden dichtgedraaid zonder enorme schadeclaims Ik weet niet of de ambtenaren van Ruimtelijke Ordening, Ecote kunnen verwachten. Ten slotte zou het sluiten van de Ne- nomische Zaken en Financiën al bezig zijn om een dergelijk
derlandse voorraden leiden tot een sterke afhankelijkheid van migratieplan voor te bereiden. Indien ze dat nog niet doen,
Russisch aardgas, en dus van Rusland. Gezien het gedrag van zouden ze er maar vlug mee moeten beginnen. De tijd dringt.
Rusland tegenover Oekraïne lijkt dat geen benijdenswaardige Het is zeker een optie die in de besluitvorming moet worden
betrokken. En om zinvol te kunnen beslissen dient een derpositie.
Anderzijds zou men kunnen overgaan tot verhuizing van een gelijk plan als volwassen alternatief te worden doorgerekend
deel (enige tienduizenden) van de Groningse bevolking op al op zijn financiële, ruimtelijke en sociologische consequenties.
dan niet vrijwillige basis, met royale compensaties en hulp bij
Jaargang 99 (4679) 21 februari 2014
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
111