Vorige week was ik in de Verenigde Staten. Het is een land van onbegrensde mogelijkheden en innovatie, maar ook een land met een overheid die erg moeizaam functioneert.
De Amerikanen die ik heb gesproken, hadden het onafhankelijk van elkaar over een “disfunctional government”. Republikeinen en democraten staan in het Congres dikwijls lijnrecht tegenover elkaar. Hierdoor worden alle plannen van de regering Obama getorpedeerd. Obama moet namelijk voor iedere dollar die hij wil uitgeven een meerderheid in het Congres achter zich zien te krijgen. Een Congres met een Republikeinse meerderheid staat dat meestal niet toe. Tegelijkertijd komen de plannen waar een meerderheid van het Congres achterstaat niet van de grond, omdat Obama ze als president kan vetoën. Deze situatie zorgt voor de kwalificatie disfunctional.
Amerikanen constateren dit, maar gaan niet bij de pakken neerzitten. Ze proberen plannen om het Congres en de president heen te regelen. Een groot aantal lobbyorganisaties houdt zich bezig met allerlei plannenmakerij. Daarnaast worden er regelmatig zogenaamde “tsaren” aangesteld. Deze mensen krijgen een speciale opdracht om complexe problemen op te lossen. Recentelijk is een tsaar aangewezen om de Ebolaramp het hoofd te bieden en na de orkaan Sandy, die een deel van New York onder water zette, werd ook een tsaar benoemd. Deze mensen hebben politieke steun uit beide politieke kampen. Zo lijken de Verenigde Staten, ondanks de tegenstellingen tussen Democraten en Republikeinen, toch in staat om problemen op te lossen.
Rondom deze oplossingen om de overheid heen is een groot aantal wetenschappers aan de slag gegaan om te kijken naar de handelwijze die het succes van de tsaren kan verklaren. Zij hebben een concept ontwikkeld dat ze meta-leiderschap noemen. De grootste bijdrage van de tsaren is dat ze met oplossingen komen die innovatief zijn, zodat het bedrijfsleven brood ziet om te investeren in hogere dijken of de bestrijding van Ebola, en ook op een creatieve manier de publieke zaak dienen, zodat het hele politieke spectrum meegenomen wordt. Een kijkje in het hoofd van deze leiders leidt tot de conclusie dat ze goed in staat zijn om mee te voelen met de ramp. Emoties na een ramp leiden tot een reactie in het brein die aanspoort tot drie v’s: vechten, (be)vriezen of vluchten. Vervolgens is het zaak om niet te blijven hangen in deze emotie en te schakelen naar het meer rationele deel van het brein om de toolbox aan te spreken. De inhoud van de gereedschapskist bestaat uit wat we hebben geleerd, onze ervaring en de manier waarop we contact maken met onze omgeving. Veel mensen blijven hier hangen en lossen problemen op, zoals ze dat hebben geleerd of in het verleden ook hebben gedaan. Bij de Ebolaramp werden daarom cijfers verzameld over het aantal doden per Afrikaans dorp en wilden de autoriteiten in de VS iedereen die uit Afrika kwam in quarantaine zetten en alle ziekenhuizen voor te lichten over symptomen. Tsaren weten echter nog een gebied in het brein aan te spreken dat kijkt naar betere oplossingen. Cijfers over besmettingen zijn natuurlijk veel beter, maar moeilijk te krijgen in Afrika. Toch is het mogelijk geweest om via familiebanden en het tellen van nieuwe gevallen door dorpsoudsten het spoor van Ebola te volgen. In Liberia is het aantal nieuwe gevallen tot bijna tot nul gereduceerd. Ook zijn niet alle Amerikanen die uit Afrika kwamen apart gezet en zijn slechts een klein aantal ziekenhuizen geprepareerd. Mensen die terugkwamen uit Afrika kregen bij aankomst op een Amerikaanse vliegveld een mobiele telefoon waarmee één nummer gebeld kon worden bij symptomen.
Mooie succesverhalen natuurlijk waar met verve over gesproken werd door de tsaren. Indrukwekkend om deze mensen te ontmoeten en te bespreken wat het succes is geweest. Naast hun eigen brein wezen ze ook allemaal op wat academici “swarm intelligence” noemen. Niet de tsaar alleen, maar de coördinatie die spontaan ontstaat tussen gecommitteerde mensen om een probleem op te lossen is cruciaal. In Liberia werkten de dorpsoudsten bijna als vanzelf mee om hun mensen te helpen, maar in Guinee niet. Het grote wantrouwen tegenover autoriteiten en belangen, zoals smokkelroutes en andere duistere praktijken, weerhielden veel mensen er van om te helpen.
Les van dit alles is tweeledig. Enerzijds is door het slecht functioneren van de overheid innovatie mogelijk waar de maatschappij van profiteert. Anderzijds lijkt niemand zich zorgen te maken over het slechte functioneren. Er lijkt niemand bezig met manieren of onderzoek om de overheid beter te laten werken. Integendeel, de meeste Amerikanen kijken met een zeker genoegen naar de zwartmakerij door beide politieke kampen.
Auteur
Categorieën