‘Het is inspirerend om actief betrokken te zijn bij ESB’

Recent is Esther van Rijswijk, econoom, journalist en gespreksleider, toegetreden tot het bestuur van Stichting ESB. Wat doet dat stichtings­bestuur eigenlijk? Rosalie, net begonnen als redactiemedewerker, vroeg het haar.

Wat is de rol van de stichting bij ESB?

“De stichting is in het leven geroepen om ervoor te zorgen dat de artikelen die in ESB gepubliceerd worden, vrij toegankelijk zijn. ESB vormt een brug tussen beleid en wetenschap, dus het is belangrijk dat iedereen daarbij kan. De stichting heeft het eigenaarschap over ESB een kleine drie jaar geleden overgenomen van de FD Mediagroep en wordt gefinancierd door meerdere begunstigers, zoals de economiefaculteiten van universiteiten en de rijksoverheid, maar ook diverse commerciële banken, toezichthouders en de sociale partners.”

Je werk voor de stichting is onbezoldigd. Wat motiveert je om dit te doen?

“Ik heb een grote liefde voor economie en beleid. Als gespreksleider leid ik vaak gesprekken daarover, en dus is het voor mij belangrijk te weten wat er speelt. In die zin is het voedend om naast het lezen van het blad ook actief betrokken te zijn bij ESB. Daarnaast ben ik gespreksleider en facilitator omdat ik het leuk vindt om verschillende werelden of visies bij elkaar te brengen. Dat is ook de missie van ESB, dus dat sluit mooi aan.

Tijdens de pandemie was ik betrokken bij ‘Economen in tijden van Corona’, een videoserie van ESB. Samen met Jasper Lukkezen belden we met zowel grote namen uit de beleidseconomie als mensen met hele specifieke kennis, om te horen hoe zij keken naar wat er gebeurde. We haalden snel veel invalshoeken op. Ik vond dat geweldig”

Wat voegt ESB toe in jouw ogen?

“ESB is een plek om wetenschap en beleid dichter bij elkaar te brengen zodat wetenschappelijke inzichten gedeeld worden waarmee beleidsmakers aan de slag kunnen.

Ik denk dat bij beleidsmakers soms blinde vlekken ontstaan. Ik was er zelf ook een, in de jaren negentig. Ik denk echt dat we toen te gemakkelijk dachten over hoe we met wat regels en prikkels alles konden oplossen. Er was te weinig écht gesprek met de buitenwereld en met andere ministeries.  Inmiddels weten we dat er bijeffecten optreden. Zie het gasdossier, toeslagen, maar ook bijvoorbeeld de GGZ. En het is er niet gemakkelijker op geworden, want de complexiteit van de wereld is alleen maar toegenomen. De huidige uitdagingen rondom klimaat, demografie, geopolitieke verschuivingen zijn allemaal onderwerpen waar blinde vlekken ontstaan als er geen aandacht is voor de complexiteit, uitvoering en voor de mensen over wie het gaat. ESB kan hier een bescheiden rol spelen door beleids­makers scherp te houden met feiten en inzichten uit de wetenschap.

Voor wetenschappers geldt vaak dat ze een specifieke expertise hebben en heel goed weten waar ze wel en geen verstand van hebben. Dat is goed, maar het is ook belangrijk de link te kunnen leggen naar de buitenwereld en doelmatig beleid. Waar worstelen mensen in de echte wereld mee? Als iets politiek niet haalbaar is, waarom is dat dan? Je hoeft dit niet allemaal op te lossen, maar het is goed dit te snappen en bezig te zijn met hoe je onderzoek kan bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Dat kan alleen door ook buiten je professionele bubbel te kijken, lezen en praten. ESB helpt daarbij”