Promotiebespreking: Mark van der Pas

Dit jaar wordt volgens schattingen 5,1 biljoen dollar geïnvesteerd in informatietechnologieën. Dat is ongeveer evenveel als het bruto nationaal product van Nederland en Duitsland samen. Deze ­investeringen kunnen zich ook vertalen in een hoger rendement op investeringen in andere sectoren, zoals de energie, communicatie, zorgverlening en belasting­inning, zodat er betere producten geleverd worden of het milieu minder wordt belast. Voor mijn onderzoek interviewde ik meer dan 200 financial controllers om te onderzoeken hoe we de waarde van investeringen in informatietechnologie beter in beeld kunnen krijgen.

Een hoger rendement kan zich volgens Harry Markowitz vertalen in het creëren van meer waarde zonder het risico te vergroten, of ­behoud van dezelfde waarde tegen minder ­risico. Beide heb ik in kaart gebracht.

Traditioneel worden IT-risico’s vaak aangeduid met de kleuren van een verkeerslicht (rood, geel en groen). Een IT-risico is de kans dat een project niet op tijd of binnen het budget wordt geleverd.

Hoewel een verkeerslicht een stap in de goede richting is voor risicomanagement, hebben we meer nodig om een efficiënt portfolio te ­managen. Om deze lacune aan te pakken heb ik machine-­learningmodellen ontwikkeld die de waarschijnlijkheid voorspellen dat projecten worden gestopt. Deze modellen hebben een hoge nauwkeurigheid. Interessant genoeg presteren deze modellen beter dan managers bij het voorspellen van een projectstop. De modellen helpen ons bij het (geautomatiseerd) managen van een van de twee cruciale dimensies voor portfoliobeheer.

De tweede dimensie, de verwachte waarde, wordt vaak ingevuld aan de hand van businesscases. Helaas hebben deze businesscases een slechte reputatie. Of zoals een practitioner in de studie aangaf: “they are full of lies”. Reinertsen (2009) heeft geconcludeerd dat mensen in een organisatie een afwijking met een factor 50 hadden met betrekking tot de waarde van een investering. Terwijl iemand denkt dat een project 1.000 euro aan meerwaarde oplevert als het een dag sneller gerealiseerd wordt, denkt een ander dat dat 50.000 euro is. In mijn onderzoek komt echter naar voren dat businesscases niet zo onnauwkeurig zijn. 31 procent van de businesscases waarbij de focus ligt op kostenbesparingen, ­levert minder dan 80 procent van hun verwachte waarde. Slechts 7 procent van de investeringen had een negatieve netto contante waarde bij de narekening.

Literatuur

Reinertsen, D.G. (2009) The principles of product development flow: Second generation lean product development. Celeritas Publishing