Wet verhoogt kosten
Aute ur(s ):
Huygen, A.E.H. (auteur)
Theeuw es, J.J.M. (auteur)
Verb onden aan, respectievelijk, Universiteit Leiden en SEO, Universiteit van Amsterdam.
Ve rs che ne n in:
ESB, 84e jaargang, nr. 4194, pagina 189, 12 maart 1999 (datum)
Rubrie k :
Naschrift
Tre fw oord(e n):
elektriciteit
Dit artikel is een naschrift n.a.v.: J.J. Damsté en C.J.M. Kort, Discussie: Plaagstoot voor de netten misplaatst, ESB, 12 maart
1999, blz. 188-189.
Damsté en Kort betogen dat het door ons voorgestelde zonesysteem de concurrentie zou belemmeren. In ons systeem hangen de
transportkosten samen met het feitelijk gebruik van de netten. Nu is het zonder meer waar dat transportkosten de concurrentie
belemmeren. Ze kunnen de oorzaak zijn van het ontstaan van lokale markten met onderlinge prijsverschillen. Fruit kan hierdoor in
Tiel anders geprijsd zijn dan in Amsterdam. Toch zouden we verbaasd zijn wanneer besloten werd om alle transportkosten van alle
goederen op te tellen en om te slaan over alle kopers. De concurrentie zou hierdoor toenemen, omdat verkopers in Tiel geconfronteerd
worden met dezelfde transportkosten als verkopers in Amsterdam, ongeacht de vestigingsplaats van de afnemers. Het aantal
transporten en de transportkosten zouden echter eveneens fabelachtig toenemen, omdat er geen individuele prikkels meer zijn om het
transport te beperken.
Prikkels voor kostenbeperking…
Wat we met ons artikel hebben willen aangeven is, dat individuele prikkels om de transportkosten te beperken ook in de
elektriciteitssector belangrijk zijn. De efficiëntie wordt bevorderd wanneer marktpartijen zoveel mogelijk geconfronteerd worden met alle
financiële gevolgen van hun beslissingen, inclusief de extra transportkosten. Lokale, in het algemeen milieuvriendelijke, productie
profiteert omdat de transportkosten meestal laag zijn.
In de tariefstructuur van de wetgever, zoals deze ook wordt weergegeven door Damsté en Kort, worden de transportkosten omgeslagen
over de afnemers. Wanneer producenten bijvoorbeeld een nieuwe locatie kiezen die forse extra transportkosten veroorzaakt, moeten alle
afnemers daarvoor betalen. Prikkels om de transportkosten laag te houden, ontbreken.
…zijn te combineren met beurs…
Het probleem bij het ontwerpen van de tariefstructuur is dat men een aantal deels strijdige doelen tegelijk wenst te bereiken, zoals het
stimuleren van een efficiënt gebruik van de netten, een eenvoudige structuur, een structuur die de concurrentie bevordert en die
bovendien het organiseren van een beurs mogelijk maakt. Wij hebben een zonesysteem voorgesteld dat men zo eenvoudig kan uitvoeren
als men wenst, bijvoorbeeld doortwee tarieven te hanteren, een voor afname van het eigen net, en een hoger tarief voor afname van een
ander net. Het is maar de vraag of het zo lastig is om deze tariefstructuur te combineren met de organisatie van de beurs. De moderne
informatietechnologie kent in dit opzicht weinig grenzen.
Bij een tarief dat onafhankelijk is van de transactie, zoals Damsté en Kort voorstellen, zouden vooral de producenten belast moeten
worden, zodat deze een prikkel krijgen om zich dicht bij afnemers te vestigen. Producenten die veraf zitten van gebruikers moeten meer
betalen en vice versa. De toezichthouder moet de tarieven voor producenten dus differentiëren. Damsté en Kort gaan, met hun uitkering
aan decentrale producenten, ook die richting uit, maar in hun systeem ontbreken de prikkels voor grotere producenten.
…en bevorderen vernieuwing
Sommigen zijn van mening dat kleinschalige productie in de toekomst dominant zal worden voor de kleine afnemers. Men kan daarbij
denken aan productie op het niveau van de wijken. De betrouwbaarheid en de stabiliteit van het systeem wordt dan lokaal geregeld,
bijvoorbeeld via interactie tussen verschillende wijken. Deze ontwikkeling zou niet alleen positieve gevolgen hebben voor het milieu,
maar ook voor de transportkosten. Een tariefstructuur behoeft dit systeem niet te bevorderen, maar mag het ook niet afremmen. Wanneer
de totale kosten van de netten voordurend worden omgeslagen over alle afnemers, zal zo’n ontwikkeling op zijn minst vertraagd worden.
Zie ook:
A.E.H. Huygen en J.J.M. Theeuwes, Een plaagstoot voor de netten, ESB, 22 januari 1999, blz. 50-52.
Copyright © 1999 – 2003 Economisch Statistische Berichten ( www.economie.nl)