Promotie

promotie
Onlangs is een proefschrift ver­
dergelijk evenwicht ooit bereikt zal
schenen met als titel Integrating
worden en of het instrument prak­
ecology in social cost-benefit
tisch uitvoerbaar is. Alternatieve
analysis: supporting Dutch policy
evaluatie-instrumenten zoals multi­
making. Dit proefschrift heeft als
criteria-analyse of kosteneffectivi­
onderwerp de Maatschappelijke
teitanalyse hebben als voordeel dat
Kosten-Baten Analyse (MKBA) als
niet-markt-waarderingsmethoden,
instrument voor het evalueren van
zoals Contingente Waardering,
infrastructurele projecten. In het
niet toegepast hoeven te worden.
bijzonder ligt de focus op het eco­
Tevens kunnen criteria worden op­
nomisch waarderen van negatieve
genomen die geen welvaartseffec­
effecten van infrastructuur op om­
ten zijn, zoals expert judgement en
liggende natuur.
(ongunstige) herverdelingseffecten.
Het proefschrift gaat allereerst in
Dergelijke modellen hebben echter
op de rol van natuurwaardering
als nadeel dat een project niet kan
Bos, E. (2007) Integrating
bij binnenlandse en buitenlandse
worden beoordeeld op basis van
ecology in social cost-benefit maatschappelijke efficiency. Geen
besluitvormingsprocessen. Hieruit
analysis: supporting Dutch
komt naar voren dat met name
van de alternatieve evaluatie-instru­
policy making. Maastricht:
in de Verenigde Staten (VS) de
menten scoren duidelijk beter dan
natuur- en milieu-inclusieve MKBA Shaker Publishing.
MKBA ten aanzien van zowel me­
een voorname rol speelt bij de
thodische kenmerken en praktische
besluitvorming omtrent grote projecten of beleids­
toepasbaarheid. De betrouwbaarheid van MKBA kan
maatregelen. In dergelijke gevallen is het uitvoeren
worden vergroot door richtlijnen op te stellen voor
van een MKBA niet alleen wettelijk verplicht, maar
de economische waardering van effecten op natuur,
de uitkomst is tevens bindend. Diverse casestudy’s
die verder gaan dan de algemene richtlijnen van
bevestigen de voorname rol van de MKBA en de
OEI uit 2004. In hoofdstuk 4 van het proefschrift
toepassing van natuur- en milieuwaardering in de
is hiertoe een stappenplan ontwikkeld.. Onder meer
VS. Een voorbeeld is de MKBA die de Amerikaanse
zijn richtlijnen opgesteld voor het kwantificeren van
Environmental Protection Agency in 1999 heeft uit­
effecten als versnippering en verstoring. Vervolgens
gevoerd voor de herziene Clean Air Act. De uitkomst
zijn de daarbij horende welvaarteffecten expliciet
was een positief MKBA-saldo en daarmee was,
gemodelleerd. Tevens is daarbij gebruikgemaakt
institutioneel gezien, de implementatie van de Clean
van gedetailleerde Amerikaanse richtlijnen voor het
Air Act gerechtvaardigd. In Nederland is het toepas­
uitvoeren van de Contingente Waarderingsmethode
sen van beschikbare OEI-richtlijnen voor MKBA
en de Reiskostenmethode. Deze laatste methode
bij grote projecten weliswaar verplicht, maar de
kan worden gebruikt om het effect van infrastructuur
uitkomst is niet bindend zoals in de VS. Tevens zijn
op de recreatieve waarde van omliggende natuur te
OEI-richtlijnen voor natuur- en milieuwaardering vaak monetariseren. Met het hiermee beschikbaar geko­
minder gedetailleerd dan de richtlijnen in de VS.
men stappenplan kunnen in het vervolg negatieve
Ten tweede gaat het proefschrift in op alternatieve
externe effecten van projecten zoals de Betuwelijn
instrumenten voor de MKBA, zoals speltheoreti­
op consistentere wijze worden gewaardeerd dan voor­
sche allocatiemodellen en multicriteria-analyse.
heen het geval was.
Belangrijke criteria voor het vergelijken van de
Ten slotte zijn de richtlijnen toegepast op een
instrumenten zijn de methodologische kenmerken en
casestudy. De case betrof een plan om het spoorwe­
de praktische uitvoerbaarheid in besluitvormingspro­
gennet in de Randstad uit te breiden en te verinten­
cessen. Binnen de MKBA is het toepassen van de
siveren. Daarbij zouden onder meer de veenweide­
veel bekritiseerde, niet-markt-waarderingsmethode,
gebieden van het Groene Hart doorsneden worden,
de Contingente Waardering, vaak noodzakelijk. Een
hetgeen tot additionele verstoring en versnippering
bron van onzekerheid bij deze interviewmethode is
van het ecosysteem zou leiden. Tevens zou de recre­
dat een hypothetische betalingsbereidheid wordt
atieve waarde worden verstoord in de directe omge­
verkregen. Gegeven deze onzekerheid zijn spelthe­
ving van de spoorlijnen. Uit de case is naar voren
oretische allocatiemodellen interessant waarbij een
gekomen dat de economische waarde van negatieve
geuite individuele betalingsbereidheid gekoppeld
effecten op natuur aanzienlijk kan zijn, namelijk tus­
wordt aan een feitelijke betaling voor een publiek
sen de 110 en 340 miljoen euro. Daarmee is het van
goed zoals natuur. In het proefschrift is geanalyseerd belang om dergelijke externe effecten in toekomstige
voor welk van dergelijke modellen ware individuele
MKBA’s voor infrastructuur te betrekken.
preferenties voor publieke goederen kunnen worden
verkregen. Als beste kwam het Groves-LedyardErnst Bos,
model naar voren. Dit model garandeert dat in een
Kwantitatief econoom bij het Landbouweconomisch Instievenwichtssituatie ware individuele preferenties
tuut van Wageningen Universiteit en Researchcentrum
worden verkregen. Het is echter de vraag of een

30

ESB

11 januari 2008