promotie
Maatschappelijk verantwoord
de zaak. Uitgangspunt voor het
ondernemen (MVO) is een veelbeonderzoek is dat alle verschillende
sproken begrip. In een groot aanactiviteiten die door de (raad van)
tal publicaties is zichtbaar geworcommissarissen kunnen worden
den dat er vele definities zijn. Het
ondernomen, ook met een gegaat in ieder geval over het milieu,
richte focus op de onderdelen van
het welzijn van de werknemer en
MVO kunnen worden uitgevoerd.
de kwaliteit van de sociale omgeAan de commissarissen zijn vraving van de onderneming. Maar
gen voorgelegd die gericht zijn op
ook de aandacht voor meer ethihet belang van MVO, de invloed
sche vraagstukken en de naleving
daarvan op het takenpakket van
van wet- en regelgeving worden
de raad van commissarissen, de
tot het aandachtsgebied gerekend.
informatiebehoefte terzake en
Mede onder invloed van de film
de momenten waarop ingrijpen
van Al Gore (An Inconvenient
wordt overwogen. Uit dit onderTruth) die in 2006 uitkwam ligt
zoek blijkt dat de geïnterviewde
de laatste jaren het zwaartepunt
commissarissen MVO over het
Waard, D.A. de (2008)
weer wat meer op het milieu.
algemeen belangrijk vinden, maar
Toezicht op Maatschappelijk
Daarnaast wordt de maatschapbij veel van hen komt het op de
Verantwoord Ondernemen.
pelijke relevantie van maatschaptweede plaats. Centraal staan het
Assen: Van Gorcum.
pelijk verantwoord ondernemen
financiële resultaat en de contiexpliciet aangetoond door een
nuïteit van de onderneming, en
groot aantal incidenten uit de recente historie, zoals
MVO wordt daarbij gezien als een belangrijke randUnion Carbide (1984), Exxon Valdez (1989), Brent
voorwaarde. Dit vertaalt zich naar de wijze waarop
Spar (1995) en Probo Koala (2006).
de commissarissen met hun informatiebehoefte op
Een toenemend aantal ondernemingen stelt jaarlijks
dit vlak omgaan. Waar financiële informatie veelal
een maatschappelijk verslag op. Er zijn belangrijke
wordt omgeven door een stevig stelsel van interne
innovaties gedaan, zoals het gebruik van afval als
en externe controles, wordt deze eis bij de informagrondstof, energiebesparingen en alternatieve brandtie inzake de elementen van MVO niet gesteld. De
stoffen. Daarnaast stellen ondernemingen gedragsgeïnterviewde commissarissen hanteren geen vooraf
codes op en stemmen die af met hun leveranciers.
vastgesteld normenkader ten aanzien van MVO. Veel
De toegenomen aandacht voor MVO betekent voor
van de commissarissen geven ook aan dat zij op het
de directie van de onderneming een verbreding van
gebied van MVO niet deskundig zijn en bovendien
het aandachtsgebied en het takenpakket. De vraag
ook over onvoldoende tijd beschikken om extra werkdie vervolgens kan worden gesteld is: wat betekent
zaamheden op het gebied van MVO te verrichten.
dit voor de (raad van) commissarissen; moet er
Ten slotte komt duidelijk naar voren dat men ook op
sprake zijn van toezicht op maatschappelijk veranthet gebied van MVO worstelt met de taakafbakening
woord ondernemen? Deze vraag is voorgelegd aan
tussen de raad van commissarissen en de raad van
37 commissarissen die op het moment van selectie
bestuur. In extreme situaties die een substantiële
(medio 2005) gezamenlijk 114 commissariaten
impact zullen hebben op het imago en mogelijk op
bij 59 beursgenoteerde ondernemingen vervulden.
de continuïteit van de onderneming zullen de comAan deze 37 personen is in de vorm van stellingen
missarissen ingrijpen, maar bij een groot deel van
(semigestructureerde interviews) een aantal toezicht- hen leeft de verwachting dat extreme situaties zich
houdende taken voorgelegd op het gebied van MVO.
niet zullen voordoen en dat ingrijpen vooral door de
Daarbij zijn de Nederlandse Corporate Governance
raad van bestuur zal plaatsvinden.
Code en de wet als uitgangspunt genomen en is voor
Op basis van dit alles verdient het aanbeveling om
de definiëring van MVO aansluiting gezocht bij de
de Code Tabaksblat te heroverwegen, teneinde
bestaande definities van de OECD.
daarin ook de aandacht voor de niet-financiële
In de wet (2:140 BW) staat onder meer dat de
prestaties van de onderneming op te nemen. Dit
raad van commissarissen tot taak heeft toezicht
laatste is recentelijk in de Tweede Kamer besproken
te houden op het beleid van het bestuur en op de
en het Ministerie van Economische Zaken buigt zich
algemene gang van zaken in de vennootschap en
over dit vraagstuk. MVO is daarmee niet meer van
de met haar verbonden onderneming. Sinds 2003
de agenda weg te denken en dat is een goede zaak,
is in de Code Tabaksblat een nadere invulling van
maar er zal nog veel moeten gebeuren voordat hierhet takenpakket van de raad van commissarissen
aan het belang wordt toegekend dat het verdient.
vastgelegd. Een belangrijk aspect van dit takenpakket is het houden van toezicht op de risicobeheersing en de kwaliteit van de interne beheersing en
Dick de Waard
interne controle in een onderneming. Daarbij wordt
Partner bij Ernst & Young Accountants
voornamelijk uitgegaan van de financiële kant van
414
ESB
93(4538) 27 juni 2008