■ Ad Stokman (DNB)
Het consumentenvertrouwen in Nederland is de afgelopen tijd fors gedaald: van gemiddeld 24 punten in het tweede kwartaal van 2018 tot gemiddeld −2 in het eerste en tweede kwartaal van dit jaar (figuur). Op grond van de economische ontwikkelingen zou een hoger vertrouwen mogen worden verwacht. Dit doet vermoeden dat meer psychologische factoren, zoals de recent sterk opgelopen gevoelsinflatie, ook een rol spelen bij de daling van het consumentenvertrouwen.
Bij gevoelsinflatie gaat het om prijsstijgingen die huishoudens zeggen te ervaren. Ten opzichte van de reguliere inflatie-indicatoren wegen de prijzen van producten die consumenten regelmatig aanschaffen en afrekenen hierin zwaarder. Het gaat daarbij om aankopen in voedingszaken, winkels, benzinestations, uitgaansleven, vakanties enzovoort.
Recentelijk werd de consument geconfronteerd met een flinke verhoging van het lage btw-tarief van zes naar negen procent en een verhoging van de energiebelasting. De maandelijkse enquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onder Nederlandse huishoudens laat zien dat dit niet aan de consument is voorbijgegaan.
De figuur toont voor de periode vanaf januari 2017 het percentage Nederlanders dat bij het CBS aangeeft sterke prijsstijgingen te hebben ondervonden. In de loop van 2018 was al sprake van oplopende gevoelsinflatie, van tien procent van de respondenten die hiervan spreekt in januari tot twintig procent aan het einde van het jaar. In de eerste helft van 2019 verdubbelde deze groep tot veertig procent in mei.
Welke invloed gaat van de gevoelsinflatie uit op het consumentenvertrouwen? Uit onderzoek van De Nederlandsche Bank hiernaar blijkt dat een sterke stijging van de gevoelsinflatie het consumentenvertrouwen aantast. Zo zal een twintig procentpunt hoger aandeel van mensen dat sterke inflatie ervaart, gepaard gaan met een tien punten lager niveau van consumentenvertrouwen. Dit correspondeert grofweg met een derde van de totale neergang in vertrouwen sedert medio 2018. Via het vertrouwenskanaal zou hierdoor de reële consumptiegroei op jaarbasis tijdelijk met enkele tienden van procentpunten kunnen worden gedrukt.
Auteur
Categorieën