Nederland top-importeur van goederen die bijdragen aan ontbossing

Eind 2024 komt er een nieuwe EU-verordening van kracht die tot doel heeft het tegengaan van de verkoop van producten die ontbossing veroorzaken. Hieronder vallen soja, palmolie, cacao, koffie, hout, rundvlees en producten die hiervan afgeleid zijn.

Elke exploitant of handelaar die de goederen op de EU-markt brengt, moet straks kunnen aantonen dat de producten niet afkomstig zijn van recent ontboste grond of hebben bijgedragen aan de degradatie van bossen. Het belang van dergelijke wetgeving wordt geïllustreerd door het alarmerende tempo van wereldwijde ontbossing. Zonder regulering kan de EU volgens de Commissie tegen 2030 jaarlijks 248.000 hectare ontbossing veroorzaken door consumptie en productie van deze zes goederen, een gebied vergelijkbaar met de grootte van Luxemburg. Naast het verlies aan unieke biodiversiteit en het vermogen van bossen om koolstof op te slaan, bieden bossen ook werkgelegenheid.

Hoewel Nederland vooral doorvoerland is van deze ontbossingproducten kan deze verordening toch grote gevolgen hebben voor Nederlandse importeurs. Nederland was in 2022 de grootste EU-importeur van vier van de zes grootste ontbossingsproducten (figuur). Ongeveer 80 procent van deze soja, palmolie en cacao en ongeveer 50 van het hout, de koffie en het rundvlees is volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek bestemd voor wederuitvoer, al dan niet na bewerking in Nederland. Aangezien wederuitvoer handelaren niet ontheft van de verordening, zullen zij te maken krijgen met wettelijke controles. Deze controles zullen tijd en middelen vergen en kunnen leiden tot boetes, inbeslagnames en uitsluitingen van aanbestedingen.

Naast de gevolgen voor Nederlandse handelaren en de positieve effecten op klimaat kan deze wetgeving ook aanzienlijke gevolgen hebben voor lokale producenten, met name kleine boerenbedrijven. Zij zullen naar verwachting meer moeite ondervinden om de extra nalevingskosten te dragen. Producenten die reeds duurzaam opereren, hebben juist een voordeel bij de naleving van deze nieuwe regeling.