Het was geen makkelijke avond voor minister Dijsselbloem gisteravond bij Pauw & Witteman: eerst het internationale conflict over De Krim, toen Nederland als belastinghaven voor weggesluisde gelden vanuit de Oekraïne en tot besluit de gemeenteraadsverkiezingen. Over het laatste onderwerp kwam de meest spectaculaire uitspraak, die van Jeroen Pauw uitging naar de minister: “Dit is toch gewoon een criminele organisatie die u nu verdedigt?!”.
Waar economische logica al niet toe kan leiden. Als het ozb-tarief stijgt en woningprijzen dalen, dan gaan de ozb-lasten niet perse omhoog. Zelfs met een rekenvoorbeeld kon de minister de interviewers hiervan niet overtuigen. Volgens Paul Witteman zijn we “dubbel gepakt”: eerst een lagere woningprijs en dan een hoger belastingtarief. En dat zou dus “crimineel” zijn (met een klein lachje van de interviewers, dat wel).
De logica van de minister laat zich simpel wegzetten als menistenleugen. Hij had ook kunnen zeggen dat woningeigenaren inderdaad dubbel geraakt zijn, áls de gemeenten tarieven verhogen. En dat de kiezer daarover op 19 maart beslist. Hij verkoos de semantische discussie. Maar interessanter dan dat is het onderliggende idee dat lokale belastingtarieven zouden moeten veranderen bij veranderende woningprijzen.
Stel het je eens voor: tot voor kort hadden woningeigenaren keer op keer een feestje kunnen vieren bij bekendmaking van het nieuwe ozb-tarief. Het tarief zou in reactie op steeds stijgende woningprijzen steeds dalen. De interviewers geloofden hier duidelijk niet in; de tarieven stijgen immers altijd maar, dat weet toch iedereen.
Toch klopt het. Allers en Schrantee laten hier zien dat gemeenten in het verleden waardestijgingen over het algemeen compenseerden door tariefverlagingen (niet per se van de ozb).
Ook hebben burgers invloed op het lastenniveau. Maarten Allers en Paul Elhorst tonen hier dat lokale bestuurders –links en rechts– zich zorgen maken over herverkiezing op het moment dat ze belastingverhoging overwegen. De rem op de lokale belastingen is dus de lokale democratie.
Lastendruk valt te kiezen op 19 maart. De vraag is wel of de burger er (ceteris paribus) goed aan doet om voor lagere lasten te gaan bij hogere woningprijzen, en andersom. Lagere lasten bij hogere prijzen leiden tot hogere prijzen. Hogere lasten bij lagere prijzen leiden tot lagere prijzen. Met andere woorden: de wisselwerking tussen lokale lasten en woningprijzen vergroot prijsschommelingen en heeft een procyclisch effect. Dat is economische logica die de minister –economisch onachtzaam of democratisch wijs– voor zich hield.
Kunnen we op 19 maart ook kiezen voor een trendmatiger begrotingsbeleid?
Auteur
Categorieën