Milieulening
Onlangs heb ik in ESB de gedachte gelanceerd een milieulening
uit te schrijven1. Aan dit voorstel liggen verscheidene uitgangspunten
ten grondslag. Sterker nog dan bij
andere onderwerpen van publieke
en private zorg staat het belang van
toekomstige generaties op de voorgrond. In hetgeval van calamiteiten
zijn Nederlanders bereid op grootscheepse wijze de eerste nood te
lenigen door het afstaan van vaak
grote bedragen. Nu allerwegen
wordt beseft dat nalatigheid inzake
het milieubeheer tot grote rampen
kan leiden, moet worden aangenomen dat ook ten behoeve van het
milieu mensen bereid zijn middelen
af te staan.
Het vrijwillig inschrijven op een lening moet aantrekkelijker zijn dan
het gedwongen afstaan van gelden
in het kader van de belastingheffing. Door de milieulening zo in te
zetten dat van een waarlijk nationale betrokkenheid sprake is, geeft de
huidige generatie het signaal aan
de volgende ernst te willen maken
met het behoud van de natuur, de
leefbaarheid van de samenleving
en de kwaliteit van het bestaan. Dat
een zodanige houding ookde huidige generatie veel goeds oplevert,
behoeft geen nadere toelichting.
Mijn voorstel is de lening uit te
schrijven op een termijn van twintig
of vijfentwintig jaar tegen een vaste
rentevoet van bij voorbeeld 5%. Het
ligt voor de hand de rente-inkomsten op deze lening niet te belasten.
Zelfs kan worden overwogen de in
te schrijven bedragen fiscaal aftrekbaar te maken. Op deze wijze zou
kunnen worden bereikt dat de burgers van onze bevolking, die van
huis uit niet aan staatsleningen
deelnemen, thans wel tot de kring
van betrokkenen gaan behoren.
Daartoe stel ik ook voor dat naast
de gewone coupures van / 1000,
coupures met een bescheidener
bedrag worden ontworpen.
Alvorens de overheid zich met de
milieulening tot het grote publiek
wendt, dient op de lening te zijn ingeschreven door institutionele beleggers, zoals de pensioenfondsen
ESB 31-5-1989
wogen campagne tot de bevolking
te wenden. Als dan door de bevolking gemiddeld een half procent
van het jaarinkomen ter beschikking wordt gesteld voor dit goede
doel, komt wederom een bedrag in
de orde van / 1,5 mrd. op tafel. Dat
moet toch mogelijk zijn. Natuurlijk is
een opbrengst van de milieulening
van / 3 a 4 mrd. niet toereikend om
de nu reeds zichtbare milieuramp
volledig te keren, maar er kan een
behoorlijk begin worden gemaakt
met de aanpak van de problemen.
Bovendien laat een succesvolle leningsoperatie zich heel goed, na bij
voorbeeld drie jaar, herhalen. In het
bijzonder wanneer de overheid tegenover de bevolking zichtbaar
maakt dat tegenover de beschikbaar gemaakte middelen daadweren de levensverzekeringsmaat- kelijke verbeteringen van het milieu
schappijen. Juist van deze instellin- staan, wordt de morele en zakelijke
gen mag gevoeligheid worden ver- basis gelegd voor een herhaald bewacht voor de positieve effecten roep op de bevolking. Een goed gevan een gezonde bevolking in 2010. organiseerde maatschappelijke beVervolgens dient een dringend be- sluitvorming moet het mogelijk kunroep te worden gedaan op het bank- nen maken een weg te bewandelen
wezen en het bedrijfsleven om op tussen vrijwillige vrijgevigheid in de
grote schaal in te tekenen. Wellicht vorm van giften en gedwongen beis de recente kabinetscrisis ook in- talingen in de vorm van belastingen.
gegeven door de kortzichtige ge- Wij doen er niet alleen onze kindedachte dat het bedrijfsleven in het ren en kleinkinderen een plezier
lopende en volgende jaar meer mee, maar merkwaardig genoeg
winst maakt, indien het Nationale ook ons zelf.
Milieubeleidsplan van minister Nijpels niet of met grote vertraging
wordt uitgevoerd. Misschien mag
men dan echter veronderstellen dat
ook de ondernemingen bij nader inzien tot andere en meer toekomstgerichte inzichten komen. Gezonde
winsten zijn op den duur de uitsluitende vrucht van gezonde bedrijven
waarin hard wordt gewerkt door gezonde mensen. Men kan beter nu
op basis van vrijwilligheid participeren dan straks worden gedwongen
tot zware investeringen in het verwijderen van afval en vervuiling, in
het schoonmaken van de bodem en
het herstellen – voor zover mogelijk
– van de natuur.
Wanneer langs deze weg een bedrag in de orde van / 1,5 a 2 mrd.
bijeen is gegaard, dient de premier 1. A. Heertje, Voor niets gaat de zon op,
zich in het kader van een welover- ESB, 3mei1989, biz. 432.
A. Heertje
523