Nederlandse beleggingen in de wereldwijde wapenindustrie zijn de afgelopen jaren flink afgenomen. Dat komt met name door de divestment-strategie van de pensioenfondsen.
Investeringen via directe beleggingen in aandelen en schuldpapier, uitgegeven door de wapenindustrie, werden tussen 2016 en 2021 afgebouwd van 4,7 miljard euro tot 1,5 miljard euro eind 2021 (figuur). De aandelenbeleggingen in wapens (1,1 miljard euro, eind 2021) vormen nu slechts 0,1 procent van de totale Nederlandse directe beleggingen in beursgenoteerde aandelen. Dat was 0,7 procent in 2014.
Rond de tijd dat Rusland begin 2014 de Krim in Oekraïne binnenviel en illegaal annexeerde, was er veel discussie over de investeringen in de wapenindustrie. Zo mogen Nederlandse financiële instellingen vanaf 2013 niet meer investeren in bedrijven die clustermunitie produceren, en hebben de meeste grote Nederlandse beleggers tussen 2015 en 2017 de Principles of Responsible Investment van de Verenigde Naties ondertekend. Dat betekent onder andere dat er niet wordt belegd in bedrijven die zich bezighouden met de productie van clustermunitie, landmijnen of chemische, biologische en nucleaire wapens – voor zover deze het non-proliferatieverdrag schenden.
Aanvankelijk stegen de beleggingen in de wapenindustrie tussen 2014 en 2016 tot een piek van 4,7 miljard euro eind 2016. In de jaren daarna zijn de posities trendmatig afgebouwd. De afname in wapenbeleggingen wordt vooral veroorzaakt door pensioenfondsen die de wapenindustrie zijn gaan mijden in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Ondanks de divestment investeerden Nederlandse pensioenfondsen eind 2021 nog 494 miljoen euro direct in de wapenindustrie. En daarnaast investeren zij ook indirect via hun aandeel in de Nederlandse beleggingsfondsen – die fondsen investeerden eind 2021 614 miljoen euro in wapens. Daarmee vertegenwoordigen pensioen- en beleggingsfondsen nog altijd ruim negentig procent van de totale Nederlandse investeringen in de wapenindustrie. Dat zit dan voornamelijk in Amerikaanse bedrijven.
