■ Bas Butler (DNB)
De arbeidsinkomensquote (AIQ) weerspiegelt het aandeel van het arbeidsinkomen in de toegevoegde waarde. In een groot aantal ontwikkelde economieën is de AIQ vanaf de jaren tachtig afgenomen. Cijfers van het CPB en CBS over de AIQ van bedrijven (exclusief overheid en onderwijs) bevestigen deze internationale trend voor Nederland (figuur).
Als we alleen kijken naar de periode vanaf midden jaren negentig lijkt een positiever beeld te ontstaan: er is dan nauwelijks sprake van een dalende AIQ in bedrijven. Weliswaar is de AIQ in de jaren voorafgaand aan de crisis van 2009 sterk afgenomen, maar tijdens de crisis is deze weer opgelopen.
Bij de beoordeling van de AIQ is het echter belangrijk om rekening te houden met het feit dat de AIQ voor bepaalde sectoren wordt beïnvloed door specifieke activa- en grondstofprijzen of door statistische conventies. Zo is de AIQ van de sector delfstoffenwinning sinds 2014 mede sterk opgelopen door de daling van de olieprijs en is de AIQ van de onroerendgoedsector door statistische factoren opgelopen van 28 procent in 2008 naar 143 procent in 2012.
Voor deze sectoren heeft het berekenen van een AIQ weinig zin, omdat de uitkomst geen economisch betekenisvolle indicatie vormt voor de verdeling van de toegevoegde waarde over arbeid en kapitaal. Om die reden sluit ook de OESO de primaire sector, de collectieve sector (overheid, onderwijs en zorg) en de onroerendgoedsector uit van de berekening van de AIQ. Om dezelfde reden is het zinvol om ook de financiële sector uit te sluiten.
De AIQ heeft alleen economische betekenis voor sectoren waar de afzetprijs door de markt wordt bepaald. Ik noem dit de AIQ van de relevante marktsector. In tegenstelling tot de AIQ van alle bedrijven vertoont de AIQ van de relevante marktsector wel een daling vanaf 1995 (oranje lijn in de figuur). In 2018 lag het niveau van de AIQ 6,4 procentpunt onder het niveau van 1995. De AIQ van de relevante marktsector besloeg in 2018 74 procent van de netto toegevoegde waarde van bedrijven.
Auteur
Categorieën