Jrg. 6, editie 313

28 .DECEM.ER 1921

A tJEtJRSRECHT 170 ORBEHOUDEN.

Eco
‘
nomisch~Statistische

Berichten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

6
JAARGANG

WOENSDAG 28 DECEMBER 1921

No. 313

INHOUD

Biz.
DE STRIJD OM
ONZE HANDELSPOLITIEK door
Prof. Mr. G.
W
. J. Bruins ……….. ………….. …….
fl25

De Makelaardij door
Mr. R. Mee

..

t

………………
1128
De AngloAmerikaansche Combinatie door
II.
Dunlop
.
. 110
De Arbeidswet 1919 in het winkelbedrijf door
F. Otaes. .
1131
Londensche Correspondentie
……………………
1132
De Rijksmiddelen
……………………………..
1133
AANTEEXENINGEN:
Markenbijsiag op arbeidsloon en valutaconcurrentie..
1134
Het Roemeensche Bankwezen en het laatste Bankfail-
l
issernri,t
……………………………
. . . .

1134
INGEZONDEN $TUKKEN:
Een paar vr, gen aan Prof. Mr.
A.
van Gijn door
A.
van Lieshout

……………………….
1135
Bestellingen van den Staat in het Buitenland door
Ir. J.
van Dusseldorp …………………………
1136
Regeeriiigsstruu aan de Industrie door
J. Paardekooper
1137
Naschrift door
Prof. Mr. Ant. van
Gijn ……….1118
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFtEN
…………………..
1149
MAANDCIJFERS:
Overzicht der Rijksmiddelen
………………..
1140
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
………. ….
..
1140-1148
Gekikuersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkueren.

Goejeretihandel.
Bankstaten.

1

Verkeerswezen.

–

INSTITUUT

VOOR EC0NOJiLCIIE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. TV. J. Bruins.
Assiste,Lt-Re(luctear voor het weekblad: D. J. Wunsink.

Secretariaat: l’ieter de llooghweg 12e, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaat weg 37.
‘lelef. Sr. 80U0. 1etegr.adres: Economzsch lii stiluut.
1’ostchèque en girorekening Rotterdam No. 840.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in 1vede,land f 0,—. Buitenland en Jj.oloniën f 25,-
per jaar. Losse nummers 50 cents.
Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgit d van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s.Gravenitage.

27 DECEMBER 1921.

In den toestand van de geidmarkt kwam deze be-

richtsweek weinig verandering. Geld bleef vrij

schaarsch. Particulier disconto kon meestal slechts

met moeite tot 4% pOt. plaatsing vinden, terwijl de
prolongatienotcering schommelde tussehen 4Y4 en

434 pCt.en alleen op den laatsten beursdag tot 4 pOt.

kon dalen.

In aansluiting hiermede had dan ook de inschrijving

op het schatkistpapier slechts een matig succes. In

totaal werd ingeschreven voor
f 97.980.000.
Toegewe-

aan werden
f 62.410.000
3-maands promessen k f 988

en
f
13.030.000 6-maands promessen â
f
981,
gevende

een disconto van
4
“
lie
en 3Y pOt; De rente voor de

3-maands promessen was de hoogste, welke tot nog toe

bewilligd werd én zeer in’tegenstelling met die van

de vorige toewijzing, toen een flink bedrag tot
4%
pOt.

kon geplaatst worden.
*

*
*

De wisselmarkt was deze week weinig belangwek-

kend. Over het algemeen was de stemming flauw;

maar daar de omzetten zeer gering waren waren de

koersverschillen niet groot.

LONDEN, 24 DECEMBER.

Ondanks de ophanden zijnde jaarswisseling en. de

daaimede als gewoonlijk gepaard gaande krapheid op

de geldmarkt, deed zich geen wijziging in de in ver-

band met de algemeene handelsstagnatie heei’schende

•geldruimte voor en de geldnemers konden zich ver-

heugen in de aanwezigheid van een ruimer aanbod,

_dan zich aan het eind van eenig jaar sedert het uit-

breken van den oorlog heeft voorgedaan.

Hernieuwing van daggeld bleef op 3-334 pOt.,

terwijl nieuw geld gemakkelijk tegen
2W
pOt, ver-

krijgbaar was. 7-daags geld noteerde 334-334 pOt.

De omzetten aan de discontomarkt bleven gering,

terwijl de discoto’s weinig verandering te zien gaven:

2-maands bankaceepteia 35/1._% pOt.

32

4_

6-

DE
STRIJD
OM ONZE HANDELSPOLITIEK

– lIet vraagstuk, of en in hoeverre tegenover do
ç.oncurreutie uit de lage-valuta-landen maatregelen
enomen moeten worden, is opnieuw brandende.
De vorige maal – nu ruim een jaar geleden –
werd het vraagstuk acuut, doordat bij de ernstige
çlaliag van de mark zich kwam voegen de omslag in
de algemeene conjunctuur. In bijna alle takken van
1edrijf, ook hier te laude, maakte de onnatuurlijke
â onnatanrlijk winstgeyende bedrijvigheid van het

tijdperk der voortdurende prijsstijging plaats voor
een erustige malaise. De tevoren nauwelijks aan den
a.g getreden ivoorsprong van de Duitsche industrie
kwam in het volle licht en werd al spoedig als de
eenige oorzaak aangezien. Uit die periode dateert de
uitvoerige bespreking welke
‘ pLan het vraagstuk werd
gewijd in eene op
28
December
1920
gehouden verga-
dering van den werkloosheidsraad; de laatste offi-
nieele uiting van dat tijdperk was een schrijven van
i4 April j.l. van den Nijverheidsraad aan den Minister

ijan Landbouw, waarbij op een addere waardebepaling
van het ingevoerd goed voor de berekening van het
te betalen recht – niet op een wijziging van het recht
alf – werd aangedrongen en het denkbeeld van re-
torsie naar voren werd gebracht.
Met het uiten van deze weinig ver strekkende denk-
beelden sluit de eerste periode. Te verwonderen was dit niet. De mark toch bleef zich op ongeveer. 5 cent

1126

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

handhaven en in de binn.enlandsche verhoudingen in Duitsc’hland voltrok het aaapas.singsprocs zich zien-
deroogen. Het loonniveau veiiduhheide zich in ruim
een jaar en gelijke prijsbewegingen waren overal
waar te nemen. Al was ‘de Duitsche voorsprong aJ]ei’-
minst ver:dwenen, zij was tot enger grenzen terug-
gebracht.
In de twecle helft rvan het thans weldra eirscligend
jaar werd dit aanpassingsproces echter weder op ruwe
wijs verstoord. De voortgaande papierinfiatie kon op
den duur ook cle wisselkoersen niet onaangetast laten
en de geforceerde beta.lingeu op de hadev’ergoedin
aan de Entente deden de rest. In den tijd van enkele maanden (dui.kelde de mark van 5 cent tot zelfs be-
neden ‘de cent, om eerst in den alle1daatsten tijd, op iétwat rooskleuriger verwaehtiiogen wat de vergo-
dingsplicht betreft, weder tot ongeveer 1Y2 cent op
te komen. De onvermijdelijke gewolgen bleven niet uit.
Een nieuw aanpassingsproces ‘in het Duiitsche binnen-
land nette ‘in. Prijzen en bonen geraakten opnieuw
in opwaartsche beweging, w’ait niet verhinderen kon,
dat aanvankelijk en ook nu nog de verschillen weder
belangrijk grooter zijn dan in don zomer. Het uitv’er-
koopproces begon opnieuw, ditmaal lei’deud tot krach-
ti.ge en niet altijd even verstandig toegepaste afweer-
maatregelen ‘van iDnitselie zijde, opnieuw werd van
allerlei kant door Nederlanidsohe afnemers geklaagd
over de ,,kwade pr.a,kijken” rvam den m”auktoeslagen
eisclienden Duiitsolien leverancier en opnieuw kwam,
ditmaal met grooter kracht, van de zijde van het Ne-
derlan’dsohe bedïijfsleven de roep om maatregelen van
teganweer.
Indien er é6n ding is, dat dit korte historische
ovetzicht ‘leert, dan is het wel, dat men in het alge-
meen over de snelheid van het aanpassingsproces, wan-
neer dit zich eenmaal vrijelijk in beweging kan stel-
len, optimistisch denken mag. N’oodig is hiervoor in
de eerste plaats, dat het schadevergoedingsvraagstuk

een deugdelijke oplossing vindt, een vraag, waarop
wellicht reeds vrij spoedig uit het vacantie-oord Can-
nes of vanuit een ander der vele centra van interna-
ionaal overleg het antwoord gegeven zal ‘worden. In
ieder geval zijn de uit’zichten in dit opzicht in de
laatsté weken stellig h’oopvoller geworden. Noodig
in de tweede plaats is, dat het deficit op het Duitsche
budget verdwijnt of althans voorloopig niet meer uit
nieuwe papiergelduitgiften ‘wordt gedekt. Men zal
over dit uiterst moeilijke vraagstuk niet te licht moe-
ten denken. Hier staat ev’en’wel tegenover, dat waii-
neer eenmaal de buiteniandsche druk van de Duitsche
mark is afgenomen, het vraagstuk ook voor ons zijn
meest scherpe .kanten reeds verloren heeft. Nederland
staat uiteraard tegenover dezen kant van !de zaak
geheel machteloos. Waar echter het toekomstig ‘koers-
verloop van de mark het gansche vraagstuk dermate
beheersc.ht, is het noodzakelijk cle ‘verdere ontwikké-
ling op dit gebied nau’wle’ttend gade te slaan. Voor
de hier ‘te lande te ‘volgen politiek zal in de eerste
plaats deze ontwikkeling van beslissenden invloed 1zijn.
Intusschen zal niemand ontkennen; ‘dat op het’
oogenblik de zaak weder in een ernstig stadium is.
Dat dan ook wederom van rverschillende zijden stem-
men o!igaan, die ingrijpen eischen van de Regeering,
baart geen verwondering. Het is niet de bedoeling
hier een overzicht te geven van wat aizoo in het open-
baar is gezegd en gedaap, en het is ook niet noodig.
Genoemd mag worden een ‘belangwekkeude discussie in
de laatste weken in de Dageljksche Beurscourant ge-
voerd. Ook een paar artikelen in het ,,Alg. Handels-
blad” van enkele weken geleden, waarin de noodzake-
lijkheid van voorzichtig ingrijpen bepleit ‘werd, hebben
de aaiidacht getrokken, terwijl ,,Het Volk” eveneens
in den .laatten tijd een aantal beschouwingen bevatte,
gevolgd door een uitspraak op het
partijcongres,
ge
houden op ‘de beide Kerstdagen. Als uiting uit de groe-
pen van belanghebbenden staat op den voorgrond het,
ook in di’t blad – 30 November j.l. blz. 1041 – afge.,
drukte adres van’ het Bestuur der Handeisvereeniging

van Metaalindustrieelen, terwijl ook enkele andere ‘be-
drijfstakken hun meening hebben gegeven. De Kerstuit-
spraak der S.D.A.P., gelijk deze door den heer Wibaut

werd toegelicht, ‘staat geheel op het ‘standpunt der
‘metaalindustrieelen: voorkeur, zij het binnen grenzen,

van de Regeering voor de Nederlandsche nijverheid en
credieten ‘aan afnemers, met name exportcredieten,
daarentegen geen verhooging van invoerrechten, hand-
having dus in dit opzicht van het beginsel van des
vrijen handel.
Ook in de Kamer hebben verschillende sprekers zich
met het vraagstuk ‘beziggehouden. Naast de eenzame

stem van den heer De Wijkerslooth de Weerdesteyn
ten vorige jare kunnen thans o.a. worden gesteld de
heeren Kolkman en Fleskens, op wiens betoog nog
wordt teruggekomen, ‘) terwijl ook Dr. Nolens zich
op de hem eigen voorzichtige ‘wijze in het algemeen
uitsprak voor het nemen van zekere maatregelen,
,,tijdeiijk en gdeelteljk, hetzij door belemmering van
,,den invoer, hetzij door ‘verleening van steun aan de
,,exp oct eeren4e bedrijven, hetzij dooc beide”. –

Tegenover deze spreker’s van Katholieke richting deed
slechts Minister de Geer een stem in andere richting
hooren, wijzende op het gevaar, verbonden aan ‘het
tegengaan van de op den ‘duur onontkoombare nivel-
leeriug. ,,,De dijk, die ons economisch van Duitschland
,,scheidt, moet op den duur geslecht worden, maar loo-

,,pen wij geen gevaar door valutarechten dien dijk nog
,,te stevigen? Duitschland kan niet van ons ‘koopen,
,,maar zal het ‘dit ooi’t kunnen, wanneer wij onze ‘hooge

,,prjzen en bonen door geforceerde maatregelen vast-
,,ankeren? Men bedenke, dat ons ‘icleine ‘land niet
,,,,selfsupporting”, niet in zich izelf genoegz’aam is,
,,maar dat een groot deel van zijn ‘landbouw en in-
,,dus-trie op export is aangewezen.”

Ten slotte ontbreekt ook buiten de Kamer aller-
minst de stem van hen, die aan ons volk de princi-
piëele kant der ‘zaak, betrokken bij een, ook tijdelijk of
althans tijdelijk bedoeld, breken met liet vrjhandels-
beginsel, ‘vo’orhouden.

• Intusschen hhben al deze uitingen, hoé ‘bed.’angwek-
kend zij mogen zijn voor wie zich een inzicht ‘wil ver-
‘mei in de varschillende stroomingen, welke op dit
oogenblik onder den hernieuwden druk ‘der omstan-
digheden aan den dag treden, het nadeel, dit zij, de
zaak iiiet verder ‘hrengèn. Het blijft een strijd met

algemeene uitspraken en ‘betoogen van principieelen
aard. Een strijd, die harè groote beteelcenis heeft, om-
dat vraagstukken als deze nimmer môgen worden op-
gelost zonder dat de algemeene en ‘principieele zijden
ervan ‘iielder voor oogen sta5n, maar toch een strijd,
die in rzooverre onbevredigd laat, dat zij slechts ééne
zijde van de zaak naar voren ‘brengt. De ‘door ‘de voor-
itanders gewenschte maatregelen worden uitsluitend
getoetst op hunne principiëele deugdelijkheid, de
primaire vragen, om welke belan.gez het in denen
gaat en welke ‘beteekenis aan deze ‘belangen in het
gdheel van ‘onze Nederlandsche economische samen-
loving, getroffen als deze ‘zou worden in haar consu-
mentenbelang, moet worden toegekend, blijven onbe-
antwoord.

Uit dit oogpunt verdient een twee ‘weken geleden
door den Minister van Landbouw, Nijverheid en Han-
del genomen maatregel toejuichin’g. De besprekingen op een in ‘dit verband bijeengeroepen verga,deing van
de Staatscommissie voor de Economische Politiek
hebben hem toch geleid tot de instelling van een s’ib-

1) Reeds thans zij rechtgezet een beroep, dat door dan
heer Fleskens en anderen gedaan wordt op ,de ‘verhoogin-
gen ‘van invoerrechten, ‘die in iden laatsten tijd ‘in tal van
landen thebben plaats gevonden. Waar ‘de meeste ‘hooge
tarieven in hoofdzaak rechten naar het gewicht ibevatten,
is verboogiug in tal van gevallen niet clan een correctie
op ‘de algemeene prijsstijging en dikwijls ‘tevens op de daling
der eigen uiluta. Laat men de wijzigingen vav deze soort
buiten beschouwing, dan blijkt de oogst aan -wezenlijke
tariefsverhoogingen ‘gering te zijn.

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1127

commissie uit dit lichaam, aan welke subcommissie
Zoo
is het in•derdaid en zoo zou het ook hier zijn. On-
opgedragen is
:
getwijfeld staat ook het Ncclerlandschè bankwezen op
,,een onderzoek in te stellen naar ide middelen die moeten
het oogenblik voor de moeilijke taak een groot aantal
,,woren aaiigawend om

de

iiidige depressie

in

het be-
,,bvoren credieten” geleidedijk te liquijdeeren.

Ook
,,drijfslev•en te verzachten.
hier echter blijft niettemin voor ï.eëele handelstr.aas-
,,Speciaal zal
.
de sub-commissie moeten onderzoeken, of
acties geaa’o%°zaaim crediet besahdkbaar.

Eén dus van
,laartoe een der vo1cenc1e maatregelen kan en moet wor-
.
,, (10fl

enomen

.
..
beide: of de credietgevende overheid geeft blijk van

,,io.

het openen der nogeIjkheid om invoerverden in
1ietelde oomanercieele inzÂcht als üiet betroikken Re-

,,te stellen

al idan

niet saineagaanci

met

het veriioogen
geerangsbureau an hngieaud, an
.wrak
gvaJ cle rege-
,van invoerrechten;
liug noininaad iblijft, 6f het worr.dt practisch een ver-
122o.

het verleenen van expor.teredieteii
;
kapt

stelsel

van

overheidssubsidie.

De

Engelsche
,,3o.

het toekennen van ‘hijzondere eoorrechten aan Ne-
Regeerin.g is trouwens zoo verstandig geweest meer
,,’derinudsche

ondernemingen

hij

odTaohten

vail

Regee-
dan de helft van het risico, naar ik meen zelfs in
,,rin.gswege.”
premier ri.sque voTm, Voor len credietvrager te laten.
Geheel duidelijk is deze opdracht niet. De aaiihef
Over den voorrang van Nealer1anidnche ondernemin-
doet rverrnoeden, dat de ancommissie hij haar onder-
gen hij opdrachten van Regeeringswege rvalt, binnen
zoek niet alleen de verschillende maatregelen als zoo-
‘
redelijke

renzen, te praten. Reeds tdians bestaat, als
danig, doch ook de wenschelijkheid c.q. onwang hun-
bnkeinid, dma woorrang in vei-schilleniden vorm.

Wie
nar topassing zal helben te onderzoeken. Is dit .zoo,
minida- idan 15 pOt; boen het conouraeer’enid.e vreem- dan uai de subcomrnissie.noodzakeljjkerwijs ook de fei-
cle aanbod biiijft, is reds thans on v•e gevallen van
.
telijke verhoudingen in de betrokken indiistrietakken
cle l’evei-irig vei-rekerd.
globaal hebben iia te gaan en &mvang en aard dhr be-
Intusschen dit alles betreft slechts de voorgestelde trokken belangen hebben te iepalen en zal dus inder.
maatregelen als zooclanig. Reikt de opdracht der Oom-
daad van haar mogen ‘worden verwacht, wat totdus-
missie verder, dan aal, als gezegd, daarnevens moeten verre aan de discussie ontbroken heeft.

.
staan een onderzoek n.âar de feite]ijke verhoudingen
Voorzoover de taak der Oommissie ‘bestaat in een
ook .harerzijds toetsende

in de
an

vrschillende

op-
in de betrokken industrieën en in…het algemeen naar
den

den

der
omvang en

aard

betrokken belangen.
dracht genoemde maatregelen

op

hun principiëele
In fit opzicht lig-t hegt tesi-din ng grootendncis, ano
deugdelijkheid, kan zij spoedig voltooid zijn. Het na-
niet geheel braak.
teriaal ligt in de landen om ons heen voor het grijpen
1
Men ne bi5v.

de

metaalin,dustrie, waarm’er in
–
en met name Engeland. dat in veel opichten voor
het vorge numimer ‘ven dit blad cle heer J. Muysken
gelijke en gelijksoortige moeilijkheden staat als wij en
Jiet een en auer mededeelt. Naar wo]ke wez&tlijke
in verschillende richting tot feitelijke proefnemingen
VerhOUding waakt
au
voor export en

oor iet binnen-
is overgegaan, levert hiertoe de noodige stof.
land? Al dadn1ijk op deze primaire vraag, waarbij de
Een enkele opmerking no

dien.aangaan.de
.
scheepsbouw, ook wanneer hij zijn product aan een
Dat

iuvoeoverboden

o

iiet wash]i.jstje van den
0dT1nndleT lever-t, met de exportindustrie

op écin
Minister voorkomen

zal

slechts

verklaard

kunnen lijn

behooa-t te worden gesteld, onitbreekt totciusvar
wonden uit een prdnciipieeJle zucht naar vol]edigheid.
het antwoord. Zelfs in de kringen van de metaalnijver-

Inderdaad is een enkel voorbeeld aan ‘te wijzen. De
heid zelf hoort men sterk uiteënloopende schattingen.
Engelsche Key-Industries Act, neerkomend

op

een
Ver.klaarbaar, omdat de metaalnijverheid ‘allerminst
k
uns
t
ma
ti
g
: in [het leven houden ‘van een achterlijk,

–
één
gebleel,
is, maar vooral lïiev te lande, waar zij im-
doch onmisbaar ‘ijgeacht portenatieel doriojrtbddvijf, kent
mers niet op een geneenschappelijken onderbouw van
dit

middel.

Voor

Neid:er.land zullen rorij ‘het terzijde
hoogoven- en staalbedrij’ven is opgebouwd, uiteoiwalt
moeten stellen.
in een reeks naast elkander staande, oiv’er het geheel
Engelanid is tevens otvergeraan tot het invoeren vari
sterk gespecialiseerde bedrijfsgroepen, die, hoe meer
een valutarecht, maximaal
331/3
pOt., docjh gebonden
gespeoiorliiseen-d, in dcii regel tevens des te meet op
au aoorve1c voorwaarde
]
) en voor’arfgaand
e
onideczoe-
export zijn aairsgewezein. Slechts vitn enkele groe’pen,
kungen, alsmede parlementaire bekracrlitdgi.ng achten’-
als bv. de koperigieitees, schijnt ‘vast te staan, dat zij
na, dat de toekomst nog zal moeten le’even,of er in
in [hoo.d’zaak zon niet geheel werken voor binnenland-
de practijk iets ‘van komt. Men neemt trouwens aan.
schen afzet. Bij deze groep rijst evenwel dadelijk de
dat dc wet slechts gelden kan tegen landen, met wie
nieuwe ‘vraag: in welke mate lis hun product tussohen-
nen geen trractaten op rneest’beiunsbiomnçgshasis heeft.
proicluct
–

app’enidages,

oizcleid,eelen van machines
Dat is dius,sleohts -tegenover de centrale landen, met
oor export bestemd etc.
–
in welke mate eiindp.ro-
wie de tractaten dooi’ den oorlog zijn komen te ver-
duet
–
‘water- en gaskranen etc.? Soortgelijke via-
vallen, en Frankrijk. Ook hier te ‘lande zal men met gen doen zich bij tal van andere takken der metaal-
het oog op ‘art. 29 van het verdrag van
31
December
nijverheid ‘voor. Zoolaizg zij niet, zij het globaal, ecu
1851. dezen kant ‘van de zaak terdege onder ‘het oog
betrouwbaar antwoord hebben gekregen,

kan

over
moeten zien.
‘

ae nietaaiiiijvenheid m,oelijl

verder worden gepraat.
Wat de exp’o.rtcredjieten betreft, kan Engel and eiven-
Dat in den boezem ‘van dze meest belangrijke Neder-
eens belangrijk materiaal aan de hand ‘doen. Enkele
iandsohe nijrv’eiilieiiid,sjgaoep de belangen zeci- sterk uit-

maanden geleden is de’ daar bestaande en practiisch’
eenloo’pein blijkt wei. wanneer men ‘verschillende uitiii-
zonder resultaat gebleven regeling ‘herzien en zijn de
gen uit het bedrijf naast elkander legt. Het meerge-
vooi-waarede,n eerdgssins vrijgeiviger gemaakt. Tevens
noezn,d ‘adres uit dozen bedrijfstak jjs dan ook een zui-
–
is ‘de regeling uitgebreid tot credieten in het binnen-
ver compromis.

land, iets wat ook ‘door de metaali’n:dustri,eelen wordit
D,an de door den heer Fleskens en tevoren reeds
gevraagd,

die

als voorbeeld

noemen ci-edjeten aan
door Mr. van ‘Spaendo’nck naar voren gebrachte Til-
tram’wegmuatschappijen. Ook op deze quaeetie zal hier
hurgsche industrie. De verklaring van ‘het ‘verschil in
thans niet nader wrond,en ingegaan. Met voordeel kan
handelspolitiek

standpunt

tusschen de’ Twentsche
men hierover o.a. raadplegen ide ui”teentiettiizg gelge-
kat’Öenindustrie en de Tilburgsche wollenstoffenindus-
ven in het maandbericht van Barclay’s Bank ovpr
tHe werd sfeeds ‘voor een groot deel gezocht ‘in een
November.

De

psychologische heteeleenis ‘van

den
verschil in verhouding tusschen export en ‘levering
maatregel

woidt

niet

ontkend.

Daarbij

blijft het
hier te lande. Dit verschil bestaat ongetwijfeld ook
echter.

,,Wl’iere these is no

financi,a,l

se’cin-it.y,

ii’, is
nu nog. De genoemde heeren deelen thans evenwel
,
1
bad

banking

to

ex’tend

credit,

and’

propositions
mede, dat reëds v66r den .00rlog voor Tilburg de export
,,which under no circumstances can bb made accept-
tot 50 pOt. van het product geklommen ‘was. Indien .;able to’ bankers in the ordinary course of business,
dit aoo is, dan rijst vanzelf de vraa’g, of men dozen
,,should not be bolstered up by an
‘
Export Credits
fabrikanten, die reeds nu ,,ondei- deze omstandigheden
,,Scheme at the risk of en aJmost certain future loss!’
,vaak in’

ijnlijken

concurrentiestrijd

zich

beijveren

1128

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

,,hun fabrikaten op de Nederlandsche markt te ver-
koopen”, in hét welbegrepen en blijvend ‘belang van
hun eigen ‘bedrijf wel een dienst bewij.t door hen nog
meer op onze kleine en volstrekt onvoldoende bin-
nenlandsche markt aan te wijzen, daarmede tege-
lijk het aa,ripassingsproces vertragende. Geldt dan voor
denen bedrijfstak niet in het bijzonder het woord van
Minister de Geer? Bovendien, is het wel Duitsche
valutaconcurrentie, waaronder deze ‘bedrijfstak in zijn
binnenlandschen afzet in de eerste plaats ‘te lijden
heeft? Is het niet veeleer concurrentie van elders,
zoodat, wat aan dit bedrijf den overigens steeds
gering blijven-den steun op de binenlandsche markt
zou moeten geven, niet zoozeer is valutabescherming
als wel protectie pur sang?
Het is allerminst de bedoeling met het stellen van
deze enkele vragen de moeilijkheden, waarvoor de
Tilburgsche industrie zich ziet gesteld, te ontkennen.
Integendeel, de kans is groot, dat bij nader onderzoek deze moeilijkheden ingewikkelder zullen blijken, dan
zij thans wellicht velen in het bedrijf zelf toeschijnen,
te ‘meer, waar, zooals reeds door den heer Blomjous
in de Dag. Beurscourant” werd opgemerkt, de
-exportproblemen voor Tilburg momenteel wel zoo
moeilijk
‘zijn
als voor het in de ‘tropen leverende
Twenthe. Noodzakelijk is echter ook hier, dat op de.
talrijke vragen, die oogeublikkelijk naar voren komen,
zoo spoedig men een dergelijken bedrijfstak eenigszins nauwkeuriger gaat ‘bekijken, een, zij het ‘,’oorloopig en
globaal, antwoord wordt ontyangen.

Niet anders is het met de overige bedrijfstakken,
bij het vraagstuk betrokken. Ook hier vragen van
allerlei aard, waarbij in vele gevallen met name zal
moeten worden onderzocht of niet een streven aanwe-
zig is om een uitgroei van het bedrijf, door den oor-
log ontstaan doch onder normale verhoudingen van
twijfelachtige levenskracht, kunstmatig ‘te handhaven.
Van de subcommissie zal niet werden verwacht, dat
zij het droevig tekort aan kennis van ons bedrijfsleven,
da’t hier te lande in vergelijking met èlders valt aan
•

te wijzen, thans op stel en sprong geheel nal aanvisflen…
Wèl
zou het echter ‘mogelijk zijn zoodanige gegevens
bijeen te brengen, als voor een betrouwbare algemeene
oriënteering over de positie van de ‘betrokken bedrijfs-
takken en ‘dan aard ‘der moeilijkheden, waarvoor deze
op het oogeublik zijn gesteld, noodig zijn.
Een arbeid van zekeren omvang zou hieraan onge-
‘bwijfeld veibond zijn.
Die arbeid moet echter tocht ge-
schieden, willen Regeering en Staten-Generaal zich
verantwoord kunnen achten bij hunne beslissingen.
Met een beroep op den nood.zakeljkerwijs te ‘betrach-
ten spoed kan deze arbeid op zich ‘zelf dus niet ter
zijde ‘wordeu gesteld. Bovendien kan, mits de zaak
flink wordt aangepakt, een ‘dergelijk algemeen oriën-
teerend onderzoek in betrekkelijk korten -tijd afloopen.
Intusschen hopen wij, .dat ook deze kolômmen hun steentje zullen: kunnen bijdragen. Reeds ging de heer
Muysken in het vorige nummer met enkele algemeene
opmerkingen over de metaalnijverheid voor en gehoopt
wordt, dat’ ook uit andere bedrijfstakken zich deskun-
dige steinmok zullen doen hoeren. In het ‘belan’g der
zaak, doen wij op deren een ‘beroep. Herhaald behoeft
niet te worden, dat deze kolommen voor iedere ziens-
wijs openstaan. B.

DE MAKELAARDIJ.

– In onze handelsgeschiedenis vormt de ‘makelaardij
een boeiend onderwerp. Wij lezen er van de meest won-
derlike. misbruiken, en telkens weer trekt het instituut

de ‘belangstelling van de overheid, zowel al-s van de
-handel zelf. Eéu ‘ding ‘blijkt wel: dat ‘cle materie niet
gemakkelik te regelen is. Ook nu doorleeft de make-laardij weer een kritiek moment in
zijn
bestaan, door
het wetsontwerp, dat 13 Mei 1921 werd ingediend en
nu ‘voor openbare ‘behandeling in de Tweede Kamer
gereed ligt.
‘)

‘)
[Zie pgu. 613 van lezen
jaargang. – Red.]

Het verdient wel de aandacht, dat door alle wets-
en rechtsstrijd heen, de makelaardij izich gehandhaafd
heeft tot aan de tegenwoordige tijd toe. Klinkt
niet het woord makelaardij ouderwets? Zou men nie’t
in de moderne tijd van gemakkelik handelsverkeer,

van bezuiniging ôp ookostdn, verwacht hebben, dat de
‘beniid,’ielaar, de tussenDersoon, ‘in de handel was uit-
geschakeld geworden? Er zijn neker motieven genoeg’
die in die richting werken. Maar blijkbaar zijn er

atiln;e motieven, die zo krachtig zijn, dat, als res’il-
tant… vat deze t ovloeden de ntjk”laardt toch
gehandhaafd wordt, zij het ook niet in alle tikken
van cle handel. De praktijk wijst uit, dat die th’orie,
di alecn met de uitsparingsmotieven rekeni
,
ig houdt.,
or;voliedig is. Hoe groot, hoe goed gen’itÂllesr
L
hoe-
veel ,cnvutrend het tegenwoordig beirtif ook wezen
moge, aan de kracht van zijn organisatie komt eens
een eind, en er blijven altijd werkzaamheden over die
beter buiten het bedrijf dan ‘daarbinnen worden ver-
richt. En wat voor de geperfektioneerde bedrijven
geldt, ‘geldt
a
fortiori voor de minder geperfek-
tioneerde. Door koncentr’atie kan trnen soms bereiken
dat een hoofd’bedrijf de diensten van’een ‘bijbedrijf op
voordelige voorwaarden geniet. Maar dat bijbedrijf
blijft toch ook altijd ‘weer ‘begrensd in izijn kracht
en het biedt niet alle voordelen van
‘zijn
konkurren-
ten. Zo blijft er, in. het algemeen beschouwd, altijd
plaats voor hem, die gespecialiseerd ‘is ‘op een zeker
terrein, en dit geldt ook voor .de tussenpersoon, die
de naam van makelaar gekregen heeft. Het zal van
allerlei wisselende omstandigheden afhangen of deze.
in een zekere t.ak van handel ‘een zelfstandig bestaan
kan leiden, ‘maar de praktijk leert ‘dat in het handels-bedrijf in het ‘algemeen de diensten van ‘de makelaar niet kunnen worden gemist.
Intussen is de bestaande wettelike regeling op de
makelaardij voor velen weer sinds lang een steen des
aanstoots. Al meer dan een halve eeuw rijzen de klach-
ten uit’de ha’h’dels’w-ereld op. In 1866 bood de Rotter-
damse Kamer van Koophandel een wetsontwerp over
dit onderwerp aan de Regering aan. De Rotterdamse
Gemeenteraad richtte een adres ‘aan cie Koning. In
1,868 ‘is het zelfs ‘gekomen tot een regeringso’ntwerp,

ingediend na ingewonnen advies van de Kamers van
Koophandel in Amsterdam en Rotterdam. Maar dit
ontwerp bleef liggen. In 1871 requestreerde ‘de Arn-
sterd’a’mse Kamer van Koophandel. In 1875 sprak de
;,Nederlandsc’he Juristenvereenigin’g” zich uit. In
1,879 na’m de staatsicommissie tot herziening ‘van het
Wetboek van Koophandel de zaak ter hand. en deed
voorstellen in 1890. In 1892 nieuwe poging van de Amster’damse Kamer van Koophandel en van dat-
zelfde hiohaam een uitvoerig adres ‘in 1908. In 1919
een overzichtelik vlugschrift van ‘de, ,,Vereeniging,
Handelsrecht”. In 1920 weder 1bEnveging in -db Rot-
terdamse Kamer ‘van Koophandel, ‘ah in 1921 het
thans aanhairgige wetsohtwerp! Daarna adhaesiebe-
tuigingen van de Kamers van Koophandel.
Al deze uitingen liepen ‘natuurlik niet presies langs
dezelf de lijn, maar alles samenvattend kan irnen toch
gerust zeggen dat deze drang van ‘vijftig jaren uit-
gaat naar de invoering van de vrije makelaardij. Niet
dus naar de ‘afschaffing van het vak, maar naar de opheffing van het officiële karakter ervan (benoe-
ming door het gemeentebestuur en de ambtseed) en
van ,de, biezondere wettelike rechten en verplichtin-gen aan het ambt verbonden (verbod van eigen ‘han-
del, biezondere beiwijskracht van de makelaarsboe-
ken). liet is na ‘dit verloop van zaken zeker begrijpe-
lik, ‘dat de Memorie van Toelichting op het nu in
behandeling zijnde wetsontwerp, ‘betoogt: ,,Reeds meer
‘dan 50 ‘jaar, kan men aannemen, bestaat er eenst-em-
mighei’d in de opvatting, dat ‘aan het fberoep van ma-
kelaar het ‘ambtelik karakter, gevolg van ‘de aansel-
ling van overheidswege, ‘dient te worden ontnomen.”

En nu ‘komen opeens, na-dat de eerste wisseling van
stukken in de Kamer el heeft plaats gevonden, ver-

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1129

chillende verenigingen van makelaars en van koop. lieden pleiten ‘voor het behoud van ‘de officiële ma-

kelaardij!

Op 1 September requestreer.de de ,,M’akelaarsver-
eeniging” te Amsterdam, Verceniging van makelaars

in onroerende goederen en ‘mobilair, op 15 Oktober
de. ,,Algemeene Vereeniging van Makelaars en Agen-
ten in Koffie”, te Amsterdam, op .12 November ‘adres-seerden gezamenlik.de
,,Vereeniging voor den Koffie-

handel”, de ,,Vereeniging van importeurs ‘van Neder-
iandscii-Ind’ische producten”, de ,,Koffie-exporteurs
Voreeniging”, ‘alle te Amsterdam, op 18 No’vber

betuigde de ,,Rotterdamsehe Vereeniging van Make-
laars in Tabak” instemming met het inmiddels ook
verschenen adres van enige belangrijke importeurs
van Sumatra- en van ,Tavatabak, op dezelHe dag ging
er een betoogsdhrift uit van de ,,Nederlandsehe Ver-ceniging voor den handel in ,gedroogde ziiicftvruch-ten, specerijen en aanverwante artikelen”. Misschien
zijn nog . ‘andere adressen mij ontgaan. Voor zover
ik heb ‘kunnen nagaan is deze reeks alleen onderbro-
ken geworden door een adres ten gunste van het wets-
ontwerp, uitgaande van het Venbond van Nederland-
se Fabrikantenverenigingen.

Het. ‘moet de wetgever bij het lezen van deze adres-
sen: wel vrëemd te moede rwo’rden. Geregeld – en zeker
niet ten onrechte – klaagt de koopman over gebrek
aan ‘belangstelling van de regering voor de handels-wetgeving, klaagt hij ‘over de verouderde wetsbepa-lingen, •waarin hij
zijn
modern bedrijf moet weten

te wringen. Nu is er een halve eeuw lang gepleit v.00r
wetswijziging in zake de ‘makelaardij. Eindelik heeft
de wetgever zijn belangste]1ing ‘voor deze onpolitieke
zaak zover opgeschroefd, ‘dat er een wetsontwerp in
behandeling is gekomen en nu verrijzen in eens stem-men uit de handel: dat. dit ‘ontwerp algeheel verkeerd
is; werd het
on
t
wer
p wet, het ‘zou in sommige be-
drijven een chaotiese toestand te weeg brengen, het
zou de handel zeer. benadelen, en.z. ‘enz.

De requestranten kunnen natuurlik gelijk hebben,
maar de vraag rijst toch wel ‘of zij zich ‘van dit histo-
ries verloop van uaken voldoende rekehsch.ap hebben
gegeven, . en of zij zich wel “bewust tzijn geworden hoe
weinig de modernisering van de handeiswetgeving
door zulk een late en op zich zelf staande oppositie, als
door hen gevoerd, ‘wordt gediend. En zij rzijn zeker niet billik, waar zij hun standpunt tegenover dat van
de wetgever stellen als een standpunt van de praktijk
tegenover een van de theorie. Niet de theoretici heb-
ben zich telkens weer voor de ‘vrije makela’ardy uit-
gesproken, maar de handel zelf, uit.ing gevende in de
daarvoor toch de meest representatieve lichamen: de
Kamers van Koophandel. Zelfs de vergadering van de
Turist’euverenigring, hoewel geen gezelschap van koop-
lieden, is toch voor het overgrote deel een gezelschap
van mensen ,,uit de praktijk”. Het is uit ervaring,
juist uit ervaring, ‘dat de bekende bezwaren tegen de
bestaande wettelike regeling van ide nrakelaardij ge-
rezen zijn.

Niet alle laatsteLik iingekomen requesten zijn breed
gemotiveerd. En het meermalen gebruikte argument
dat het ontwerp ‘geen rekening houdt met het ,,eigen
karakter” van de makelaardij in een zeker artikel,
maakt de wetgever niet veel wijzer. Maar dat eik be-
drjf, en ook elke makelaardij, een eigen karakter
heeft, mag natuurli.k ‘wel gesteld worden en ik gevoel
mij zeker niet bevoegd dat eigen ‘karakter van de ver-
schillende makelaardijen te beoordelen. Ik ‘zelf ben
makelaar in assura’ntiën, en ook ‘die makelaardij heeft
haar ,,eigen karakter”.

Maar wij kunnen wel spreken over het ,,algemene”
karakter, dat elke makelaardij naast haar eigen karak-
ter toch 66k heeft, en in dat kader ver’oorloof ik mij
over dit onderwerp enkele ‘opmerkingen.’

Wij ‘moeten ons n’atuurlik niet voorstellen ‘dat aan
de voorgeitelde veranderingen, geen nadelen verbon-
den zijn. Al dadelijk kan het toelaten van eigen han-

del uitgelegd worden als ‘een aanduiding, ‘dat de wet-
gever nu voor het vervolg het samengaan van make-
laardij en eigen zaken verwacht. Dat is natuurlik on-
juist, maar de opheffing van een verbod heeft altijd
kans te worden aangezien voor een pleidooi voor dat-
gene, wat vroeger verboden was. Dan, verliest de make-
l’aardij een uiterlike glans, een glans, ‘waarvan ‘men de
afstraling wel gevoelde. Ten slotte heeft elk bedrijf
zekere vormen aangenomen, en elke wijziging, die van
buitenaf in die vormen gebracht wordt, werkt altijd
storend, zij het ook tijdelik. Ook een koopman, hoe-

zeer met
zijn
blik op’ het nieuwe gericht, blijft altijd.
een gewoonte-mens. Maar deze, bezwaren mogen toch
geen van alle doorslaan. Ik geloof, dat juist op het punt van de gewoonte ver-
schillende ‘argumenten uit de jongste adressen zijn
terug te voeren: zal, wanneer nu bij koop en verkoop
van onroerend goed het publiek in Amsterdam gewend
is te vragen naar de beëdigde officiële makelaar in het
vervolg niet gban vragen naar de ,,deskundige”, zoals
dit in andere plaatsen en bij andere artikelen gebeurt? Zou het essentieel zijn, dat juist bij koffie schadetaxa-
‘tie door de aangestelde makelaars gebeuren’moet, terwijl
het in het algemeen in ‘de handel ook ‘weer de gewoon-
te is in die gevallen de ,,deskundige” te zoeken, hij
zij dan makelaar “of niet? Zouden de ‘importeurs geen
goede adviseurs meer kunnen vinden wanneer ‘de
a.m’htelike makelaardij is afgeschaft? Zou in de tabaks-
handel de rechter niet evengoed bewijskracht blijven
toekennen aan ‘de aantekeningen van de makelaar,
als nu het geval is?
Het zou onredelik zijn hier alle argumenten te gaan
herhalen, die in de ‘verschillende adressen, ontwer-
pen en brochures van de laatste halve eeuw ten gunste
van de nu aanhangige regeling ‘zijn aangevoerd. In
het biezonder zij hiervoor verwezen naar het A’m-
sterdamse adres van 1908, en het vlugschrift van de
,Vereeni,ging Handelsrecht”. Maar ik geloof, dat men (vooral in het oog moet houden, dat de nieuwe wet aan
het bedrijf de kansen bedoelt te geven op die ontwik-
kelig, die de handel zelf ervan zal blijken te verlan-
gen. In .menige tak van handel komt handeldrijven van
“de makelaar wel voor. ‘) Men moet in die gevallen aan-
nemen, dat het de ‘behoefte van het handelsverkeer is,
d’ie tot deze gewoonte heeft geleid. Waar zich ander-
zijds de makelaar in zijn zuivere positie gehandhaafd
heeft, bewijst dit, dat ‘daar aan zulk een makelaar ‘be-
‘hoef te bestond. 9 Het instituut van de makelaardij, ‘als
‘ekonomiese funktie, handhaaft ‘zich niet dank zij zijn
•]ialf-anabtelike positie, maar dank
zij
dc behoefte, die
er aan bestaat, de taak, die het te vervullen, heeft.
Er is dus geen sprake ‘van, dat men de makelaardij ‘vil afschaffen, men wil alleen de rechtspositie van
de
makelaar tot een ‘andere maken. én de argu.m.enten
daarvoor ‘zal ik niet herhalen.
” Dat men met dit laatste een zekere uiterlike waar-
digheid, aan de makelaar ‘ontnemen ‘zal, geloof ik
wèl,
‘maar ik juich dat’ ‘toe. Een betrouwbaar makelaar, als
aadsmaû, zal men hij een vrij beroep evengoed weten
te vinden als nu, maar het gevaar, ‘waarop de heer
“Van Waterschoot van der Gracht wees (geciteerd ‘dooi’
“de Vereniging van makelaars) dat men in iemand
vertrouwen zal stellen
omdat
hij makelaar is, wordt
door de voorgestelde wetsverandering vermeden. En
dat in allerhande artikelen makelaars aan’stellingen
vragen en krijgen, die volstrekt .niet een
biezonder
“i’ertrouwen verdienen, ‘maar die liet juist te doen is
om de rekla’me, die de titel meddbrengt, is, dunkt
.inij, een niet te ontkennen feit. In het vervolg zal het
niet de vraag zijn of ‘men is aangesteld en ‘beëdigd,
i)
Het is waardat de M. v. T. op dit punt tea onrechte
‘generaliseert.
-. 2)
Men mot dan ook niet de ene groep van makelaars
als moreel hoger staande mensen besohouwen dan ‘de an-
4ere groep, omdat
zij zich
hielden aan ‘hun eed.
Als
groep
hebben makelaars ‘in het ene artikel niet meer
of
minder
eerbied ‘voor een eed dan die in een ander artikel. I’n,di-
vidueel zal er natuurlik altijd onderscheid ‘zijn.

1130

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

maar of men zich een reputatie heeft weten te ver-
werven, evengoed als ‘dit het geval is met een advo-
kaat, een bankier, een kom’missionair in effekten, en dat lijkt mij een belangrijke stap vooruit.

Verschillende adrssanten verzetten zich niet tegen
weiswijuiging. Zij erknne’n de misstanden die ont-
staan zijii. Maar in plaats van de vrijere positie van
de makelaar vragen zij een strenger ‘gereglementeer-
de makelaardij! Men kan inderdaad ook in de’ze.rich-
ting de oplossing zoeken. Maar overeenkomstig de
tijdgeest lijkt mij die oplossing toch niet. Meer en

•meer vraagt men
om
vrijheid inhet bedrijfsleven. Is

het nu werkelik gewenst een instituut, .dat in de
praktijk reeds zooveel afwijkingen getoond heeft van
hetgeen de wet zich voor ogen hoef t gesteld, met geweld te dwingen in die richting, waarin het nie
wil? Nu kan men hier niet op antwoorden, dat h.v.
de tabakshandel de makelaardij nog naar de geest van
ons wetboek van 1838. bezit. Het is zeer wel mogelijk,
dat men, a]s het alleen om de tabak ging, geen ver-
andering in de wet zou ‘behoeven aan te brengen.
Maé.r men kan geen afzonderlike regelingen gaan
maken voor elk artikel; men zou dan zelfs nog moeten
gaan onderscheiden tussen Amsterdam en. Rotterdam!

Wordt het aanhangige ontwerp.wet, dan zullen, –
als gezegd – de bedrijven, ‘waarin de makelaardij een rol vervult, en allereerst de makelaardij zelf, daarvan
een zekere terugsiag ondervinden Maar evenzeer als
liet de plicht is van de wetgever om naar nieuwe
eisen van de handel de wetten in te richten,
zo
be:
hoort ook de handel ‘zijn praktijk te richten naar
nieuwe wetten. Een wet generaliseert nu eenmaal al-
tijd, en past nooit helemaal presies aan. Maar in dit
geval is de taak voor de handel niet zwaar, omdat hier de wet juist tcrugtreedt in plaats van ingrijpt.
Bij aanliemiug van het ontwerp zal dus de makelaardij
zich in het nieuwe kleed moeten leren bewegen. Dan
moet de makelaar zelf beoordelen of in zijn bedrijf
en voor hèm, vereniging van eigen handel met de
makelaardij mogelik en raadzaam is. Maar hij frioet
bovenal zorg dragen, dat hij de positie van vertrou-
wensman waard blijft, zolang dat van hem wordt ver-langd, en ik hoop dat wij (ik mag ,,wij” zeggen, omdat
ik zelf ook tot het gilde behoor) er niet mindr om
zullen worden, als wij geen ambtenaren meer zijn, en
dat wij onze maatschappelike taak evengoed zullen
vervullen als wij .tot gewone mensen zijn herschapen.
1)

Rotterdam.

R. Maes.

DE ANG TJOAMERIKAANSCHE COMBINATIE.!

1-let is nog te vroeg, en het zal nog geruimen tijd’
te vroeg zijn om reeds een oordeel over de Oonfererttie
te Vashington uit te spreken. Van zeer belangrijke’
historische gebeurtenissen vermag eerst ‘het nageslacht
dat er de gevolgen van kent, de draagkracht te over-
zien. Is de Conferentie te Washington een zeer be-
lairgrijke historische gheurtenis? De eerste aanloop
zou ‘het doen vermoeden, toen de rijkste en minst aan-,
tastbare staat ter wereld
dut
ha.0
dc sa qrcundeur
be-,
perking der maritieme bewapening voorstelde. De,
weinige weken, die sedert het wereldkundig worden
van .dat voorstel verliepen, hebben intuaschen de geest-
drift, die het verwekt had, aanmerkelijk doen bekoe.,
len. Ook de vier-mogendheden combinatie, .die gedii-
rende een reeks van jaren den vrede in de helft dci
wereld moest verzekeren, hoewel geparafeerd, is nog
niet geratifieerd. –

De richting echter, waarin zich de Amerikaansehe
en Britscho staatkunde beweegt, begint zich min of
meer duidelijk af te teekenen. Wanneer inderdaad het
vier-mogendheden tractaat definitief tot stand komt,
dan zal de wereld rekening hebben te houden met
eene economische combinatie, die tussehen het Brit

1)
Het is misschien van deze laatste eppositie uog niet
zo kwaad, dat een enkele anaal de koopman
ook
eens
getoond heeft het op prijs te stellen ambtenaar te zijn!

sche Rijk
en
dé Vereenigde Staten, zooals er nog

nooit een-ibestaaii heeft.

Reeds tijdens de ,,Imperial Conference”, die gedu-
rende den afgeloopen zomer te Londen werd gehouden,
wees de strooming in Amerikaansehe richting, ter-
wijl, reoals ik in uw nummer van 26 October 1.1. deed
uitkomen
;
de betuigingen van vriendschap voor de
V. S., ‘van de ‘zijde der meer gezaghebhnde Britsche staatslieden aldoor nadrukkelijker werden. Zoo werd
de Imperial Conference te Londen de voorloopster van
die te Wnshington, want te Londen was het reeds dui-delijk gebleken, dat het Anglo-Japansche verdrag piet
populair meer was, en toen Lloyd George in de hou-
ding der Dominions aanleiding vond om openlijk te
verklaren, dat het Rijk niet meer door Doning Street
maar Downin:g Street door het Rijk werd geregeerd, hadden de goede verstaanders te Tokio aan dat halve
woord genoeg. Of nu de thans tamelijk waarschijnlijke
opzegging van het Anglo-Japanselie bondgenootschap roor Japan een zekere ‘mate van isolement ‘beteekent,
is voor de wereld in haar geheel van minder groot
belang dan de thans wel vaststaande zekerheid, dat een
conflict tusschen Engeland en de V. S. achter den
horizon der denlebaarleden teruggezonken. is. Het is
nauwelijks mogelijk, de waarde dier zekerheid te over-
schatten, en al mag men, om met Bismarek te spre-
ken, de Voovzienigheid niet langer dan een generatie
in de kaarten zien, de vrede en zelfs de samenwerking
tia ssehen de Engelsch_sprok e
ende volkern is voor zeer
langen tijd, en men mag hopen voor goed, verzekerd.
Alleen de sterk uitgesproken protectionistische rich-
ting der Arnerikaansehe politiek vormt een wanklank
in de harmonie en ‘het is te hopen, dat men ook in dit
opzicht in Amerika toeschietelijker zal worden. Trou-
weais men zal daar hebben in te zien, dat men voor
exporten op den duur goederen en diensten in hete-
ing heeft aan te nemen. Goud, evenals alle andere
goederen, heeft alleen maar waarde, ‘zoolang men er
niet teveel van heeft. Zodra zulks het geval wordt,
noet men liet aan anderen geven ten einde er voordeel
van te trekken.

De staatku.ndige beteekenis van deze geweldige com-
binatie – waarbij ook de adhaesie van
Frankrijk
van
groot belang is – gaat samen niet de economische.

Van de totale bevolkin.g dor wereld, 1.700.000.000
zielen, bevatten het Britsche Rijk en de Vereenigde
Staten er te ramen respectievelijk 435.000.000 en
102.000.000, te namen 537.000.000 of ongeveer ee
derde. Maar dit derde gedeelte is veel meer productief
dan de overige twee derden. :De goederen zonder welke

de beschaving niet bestaan. kan, zooal.s kolen, ijzer,
koper, edele metalen, tarwe, katoen, petroleum, suiker,
om eenige van de voornaamste te noemen, ‘worden voor
een in de meeste gevallen overwegend gedeelte door
de genoemde combinatie geproduceerd. Van de totale
productie van katoen, groot ongeveer 25.001.000 balen,
leveren de V. S. er 13.000.000 en het ]3ritsche Rijk
5.434.000, te namen 18.434.000 of 71 pCt. Van de
wereldproductie van suiker, groot 16.819.000 tons,
leveren de V. S. met Cuiba en de Ph’ilippijnen onge-
veer 4.924.000, liet Britsche Rijk 4.000.000, te zaunen
8.924.000 ton of 53 pOt. Van de wereldproductie ‘vaii
tarwe groot 453.000.000 quarters, produceeren de V. S.
1.14.000.000, het Britsche Rijk 101.000.000, te zamen
215.000.000, of 47 pOt. Van de ivoreldjrodkctie van
petroleum leveren zij te namen meer dan twee derden
(de V. S. 62 pOt.). Van dc totale productie van gohd
cd £ 96.000.000 leveren de V. S. £ 17.000.000, het Brit-
sdhe Rijk £ 61.000.000, te zamen £ 78.000.000 of rnèer
dan 80 pCt. Van de wereldproductie van zilver, groot
ongeveer 6.800.000 Kilo, ongeveer de helft: 3.450.036
Kilo. (Mexico 2.458.241. Kilo.)

Maar ook ‘behee;’sehen zij met hunne ooiio’gsvioteii
de oceanen en van de gezamenlijke luandelsv.loten (on-
geveer 48.000.000 ton) bezitten het Britsche Rijk
18.000.000 en de V. S. 12.000.000 of te zaj ied iets min-
der dan twee derden van het totaal.

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1131

De productie van kolen (1911112) in Europa behalve
Engeland hechoeg:

259.650.000 tons

In het Bi. Rijk

319.345.000

cle V. S.

450.165.000

Te ‘Lamen

769.510.000

dat is ongeveer driemaal zooveel als geheel Eur6pa.

(De kolenproductie van Japan in 1911. bedroeg
17.633.000 tons.)
De ij-zerproductie van Europa behalve Engeland
in
1911/12 i
bedroeg 33.160.000 metrisehe tonnen; die
van het Britsche Rijk 9.951.000, die van de V. S.

30.203.000 int, te zamen dus 21. pOt. -meer dan die van
Europa. De .ijzerproductie in de overige landen is i’an
zoo weinig belang dat men kan aannemen, dat de V. S.
met het Britsche Rijk ongeveer 55 pOt. van cle totale
ijzerproductie in handen hebben.
Tan
een ander gerwiolitig
,
ari.ikel, petroleum, P.io-

duceerden in 191.2 alle landen 46.765.000 métrische
tonnen waarvan

de Verecuigcle Staten .

62,24 pCt.
1it
)3r. Rijk ……….
2,1.9
Nou-indië

…………3,16
Rusland …………….19.93
rcnclere Janden ………12,48

en daar Rusland voorluopig nictmeetelt neemt de
comhinatije ook hier een overegende plaats in.
Wol,’ongeveor even belangrijk als katoen, komt voor
iets meer dan
dc
helft uit dc Tereenigde Staten en
liet Br.itsehe Rijk.

In de katoenindustrie staan beide staten evenzeer
aaji de spits met 63.228.643 spindels in het Bi. Rijk,
31519.766 in de Veieeu. Staten (te zaluen 94.748.409 spin-des) tegeii 49.955.603 in de overige wereld. Aan
katoenen garens produceeren zij dus vermoedelijk on-
geveer twee derden van het totaal.

Hoewel beide landen dus nog niet een derde van d
totale bevolking dci wereld bevatten, betitten zij te
zaaien (1912) 624.583 Kilometer spoorwegen, tegen
de geheeie wereld 1.081.488 of ongeveer 00 pOt, van
liet totaal. Recapituleerenci komen wij dus tot de
volgende percentages van de wereldproduetie, of het
wereldibozit voor de Veroenigde Staten en het, Britsche Rijk:

katoen …….
71 1Ct.

koper ……..
66 pGt.
suiker

…….
53

kolen ……..
75
tariie ……..
47

,,

ijzer

………
55
petroleum

66

wol
……….
50
goud
………80

,,

spoorwegea …

60
zilver ……..
50

,,

sOheepsruini.to

62

Niet alleen beschikken dus de V. $.eii bet.Britsch.o
luik over ]iet grootste gedeelte van ‘s werelds hulp-bronnen. Maar ook waar zij, •zooals met ruhber het
geval is, do productie daarvan niet voor Juct grootste
dccl in handen hebben, liggen de PTOdhctie-gebiedeo
in tropisch Amerika en Azië binnen hunne machts-
gebieden. De staten waar rubber word t geproduceerd
zijn niet die ivelke met de comhi:iatie in conflict zullen
geraken. (Hetzelfde geldt voor zilver en cenige andere
artikelen).
Bovendien, zooals reeds opgemerkt, be’heerscht deze
laatste de w
–
ereidzeeën en de gruöte iiieerderheid der
transportmiddelen.
Er is dan ook voorloopig geene enkele ‘mogendlicid
of combinatie van mogendheden, die niet onmiddel-
lijk economisch veTlaand ‘zou ‘zijn, als zij tegen de En-
gelsc}t-spreknde combinatie partij wilde kiezen.
Dit neemt natuurlijk niet wg dat het stopzetten
van liet handeisverkeer ook voor de combinatie-hoogst
bedenkelijk zou zijn. Een reden te meer -voor deze
laatste om den vrede te handhaven, of liever af te
dwingen. Zoolang de Staten der wereld halsstarrig aan
hunne souvereiniteit blijven vasthouden en geen fede-
ratie met een Internationale Politie vormen, is deze’ couibinatic het eeuige Ybritikbare alternatief en als
zood a iii g in Ii ooge
in
ate wenschelijk. –

*

*
0

Men heeft den toestand in Jpan zeer, wel begrepem
Voor dat land is er geene enkele combinatie, zooals wij
‘bedoelen denkbaar, nu ‘zoowel Rusland als Duitschiand
generaties noodi’g zullen hebben om opnieuw tot macht
en rijkdom te geraken. Maar ook al konden zij bijv. na

dertig jaren daartoe ‘geraken, in dien tijd zullen ver-
anoedelijk de macht en de rijkdom d&r angelsaksische
landen in vergelijking met than’s. ontzaglijk zijn toe-
genomen. Deze landen iidbben een wo groeten voor-
sprong, dat tenzij de volkeren, die
70
bewonen tot
degeneratie geraken (en daarop is weinig of geen
kans) die voorspTong voor andere ‘groote cemplexen
– bijir. Russen en Ohineezen – niet ‘meer in te halen
is. In die landen is immers zelfs thans nog eveiniig of
geen sprake van eenig behoorlijk systeem van Ôpvoe-
ding, waardoor de mihioenen, zooals in de angeisak-
sische landen, aldoor een breeden stroom van duizen-
den ontwikkelde, technisch ‘belcwam e lieden opleveren,
en waar ‘hains reedis cie jongens geschoold. w’ordn, diie
van jaar op jaar J:è bndrjz€sleiders van nu zuilen ver-
vangim, ‘of uieriuwe beidrijvien zullen openen. “In dc
thans voor ons liiggiende jaren ‘zul’] un d’e sobáew en-
rnet’elijke g’dbidden ‘binnen hert Britscihe Rijk en de
Veveenigcie Staten, die ticans nog ibm, ak liggen, voor
een vte9rIder groot docil in exploitatie worden genomen
en hunne economischeop,perivac’hit !vleirde,’ ‘ver-
sterken. Zee kunnien rij nu reedis, in de volheid hu:n-
nar maeht, den ‘weu»eidivecde aclwiingen, en ik geloof
dat wij rrccigen aannemen ‘dat do partij ‘in Japan, die
van ‘de ‘toekoinisti
t
ge weireldheci’sdhappij ‘voor ‘haar land
oiveride’dv’en ‘verwaolitinig’en koesterde, in belangrijke
mate uit liet i’ijk der d,rooimen tot een moer scboi’c
werind ijidFeid is teruggebracht.
Todis schijnt men te Washington

idogelijk mat
Tapausehe ‘verlangens a’ekoniin,g te hdbi en geho’uidcn,
ep liet is ‘wei opmerkelijk, dat het vier-irnogendheden-
tractaat ‘ivel sprêekt van den status quo van ‘ de
eilanden in
de Stille Zuidzee, man r dat daarin, ‘noch
in eenige andere voorgeinemen overeiankounst eeii.i,gc
pvake ‘is van Iliet A,rjiatieohe conte neni: buiten Ohi dia.
liociwci ‘liet niet runt zoovoel woonden gezegd
wendt, men heedt ,Tn’pan nieit fgiecliwarobooimd in ‘liet ge-
birjcl w’Iaar ‘liet nog isteeds eau usilirtalire ‘beizctti’cniig ilteeft
(diie liet nog onlangs officieel ‘verklaajide ailJecn te
zuilen terugtieidkien, aoo’d,ra ‘cie interne veiliighciici dat
vc000iloo’lit), nI. in Oostelijk Silbor,ië. – Trouwens dc
ee twirlokelriug van clie streken, nu het Russische Rijk,
uirteengevailr]en is, ikan. id;ooT Japan boibr ‘dan door w’]k
ander lanid ook Ier ‘l’uaiod wroi.iden genomen. Het ,,G’eie
Gevaar”, door cle cnikel,e economische oppermac-ht der
:li1ge1sdh_SlJ>1’ekefld:e wereld, en door de scihuer nu aan-
tastflyaire toekomst claanvan, miii ijnt voor eeuwen naar
liet rijk ‘der droonieii ‘verw’ezen te zijn, wanneer
aitdcaiss de ‘beicluel.cie combinatie i nrdei’claad ‘verwezen-
i i,j kt ‘w’ovclit. H. DUN 1.0?.

i)eii Haag. December 1921.

N.B. De in dit artikel genoemdd cijfers, behalve
die voor de ‘handeisvioten die voor 1919/20 berekend
zijn, gelden grootend’eels voor de jaren 1911/12 en zijn
o
ii tleen-d aan
Wh,italc er’s A lncanacic,
liet
Sta.tesniccn”s
Yea’i’boolc
en aan de
Internationale Uebersichten
van het
Statistisches Jahrbuch für das Deutsche Beich
(1,914). De cijfers van na dcii oorlog komen ‘mij voor
een ‘vergelijking minder gunstig voor, daar ‘die nog
steeds door huiteugewone omstandigheden worden Ibe-
lteesscht, maar vermoedelijk is de verhouding ten
gunste der combinatie verschoven. –

DE ii J?IJEJJ)9 WE’I’ – 1919 iN FUiT RINKEl;-
BEJ)RIJJi’.

i)e

iv
a.n
Ai’be,ird hecht voor eenrien maan>cie’i
een ‘ontwerp opgesteld voor een Al genneenen kfaatregel
van Bestuur, als bedoeld iii artikel 44 en arr;biked 47 deir An;bcid’swet 1919. :rrcicmit blijkt, dat ‘liet in de
bedoeling ‘van den mi nistea’ l:ïg’t di A’rheidswet, 1 919
eerlang in ‘werking te laten lieden ‘voor ‘liet winkel-
bedrijf.

1132

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

De Minister nu heeft bedoeld •voorontwerp ‘toege-
zonden aafi den Hoogen Raaid van Atbeid. Deze heeft
het op zijne beurt doen toekomen aan ‘middenstands-
‘kringen, ten einde zoodoende ook van werkgevers-
zijde advies in te winnen omtrent de consequenties
oener ‘aventueele invoering d&r wert.

Men kan het niet anders dan ‘toejuichen, dat langs
dozen we.g een poging is gedaan om eerst ivan hevoeg-
‘de zijde de noodige voorlichting te verkrijgen, aivo-
rens tot ‘de invoering dezer zoo ‘diep in ons econo-
misch en maatschappelijk leven ingrijpende wet over
te gaan en -zulks in een tak ‘van bedrijf, welke op een
zou breede schaal ten naaiw.ste ‘verbonden is aan de
behoeften van ons ‘volk. Ik noem dit echter slechts
een poging. Immers, wel ‘heef t ‘de Hooge Raad ‘van
Arbei,d ‘advies ingewonnen in miiddenstandskr±iagen,
doch de goheele tak van het groot-winkelbedrijf is ge
passeerd, en dat is zeer te betreuren, vooral waar
deze toch sedert eenig jaren een zeer ‘belangrijk deel
uitmaakt van het gieheele Nderla’nidsahe winkel-
wezen.

Nu is ‘liet wel waas’, dat orveir’leg met den midden-
stand ‘gemakkelijk -kan geschieden, omreden deze over
het geheele land georganiseerd is, terwijl de groot-
werkgevers in ‘het winkelhedrijf niet, of althans
slechts tot op zekere hoogte georganiseerd zijn. Maar
het wil mij toch ‘voo’rkoen, dat de Hooge Raad van Arbeid ruimschoots gelegenheid had, ook van deze
zijde ‘voor.liicihting te ‘v’ragen. Hij ‘had zich kunnen
wenden tot de ‘bestaande Vereenigiugen ‘van werirge-vers en had’ bovendien ‘de voorontwerperi kunnen pu-
bliceeren in ide pers, in plaats van ze, onder vertrou-
welijk cachet, alleen te laten circuleeren in midden-
stan’dskringen. Thans (‘het
‘is
uit de bladen gebleken)
hebben ‘veisc.hil’l en’de mi’d’derustandsvereemigiugen re-
questen ‘bij ‘den Hoogen .Raad van Arbeid of iden Mi-
nister ingediend en hunne wenschen op dit ‘stuk naar
voren gebaacht. De H’o’oige Raad van Arbeid zelf heeft
reeds op 15 October j.l.
zijn
advies aan den Minister
uitgebracht. De mogelijkheid is ‘dus niet uitgesloten
dat het groo’t-ivinkeilhedrij,f een dezer ‘dagen met een
‘Koninklijk Besluit wordt ‘verrast en het zal aledan
de consequenties hchben te aanvaarden ‘zonder gehoord

te zijn.

Dat het nu ivan een niet te onderschatten bel.aiig
was, bevo’egde’n te raadplegen, blijkt ten duiclelij’kste
rit het voorontwerp maatregel ivan ‘bestuur met me-
movie van toelichting, welke voor ons liggeu. Er zijn
namelijk in deze regeling ‘der aribeids- en rusttijden
van het winkelpersoneel, bepalingen opgenomen, wel-
ke, niet -alleen van siociaa.l en aligemeen-econionrisch
‘standpunt uit, •maar ook uit zuiver winkel-technisch

oogipuint, ‘in ‘de practijk zeer gro’ote – zqo niet en-
overko’menlijke bezwaren met ‘zich zullen brengen.

Het zou
mij
hier te rv’er ‘voeren om over al deze punten
uit te wijden. Ik noem hier slechts ‘de do:or art. 44 der

arbeidswet geschapen bron van concurrentie tuaschen
winkels met -zoogenaam’d ‘eigen personeel en winkels
met ‘vreemd personeel; ik noem ‘den 8-ur.igeia arbeiids-

dag
en de 45-urige a.r’beiicisweek ‘voor vrouwen, den
,9-urigien arbeidsdag en 50-urige aaibeiidswree& ‘voor
mannen, ‘welke noodzakelijk afhreuk moet doen aan
het plichtsbesef van ‘het ‘winkelpersoneel; welke op de
winkelbedrijven in ,cleien tijd ‘van algemeene malaise

een rd’euwen ‘druis leggen en welke noodzakelijk moe-
ten leiden tot een ‘verscherping ‘van tden loonstrj’d; ik
noem nog art. 9 van idee ai,geineenen -maatregel ivait bestuur, waarbij ide r.psttijden ‘binnen aeer’enge gren-
zen worden teruggebracht’, weilke het in vele winkel-
zaken -zou noodzakelijk scihaften in ‘drie ploegen ver-
hinderen, welke tot ‘gevolg heb’ben, dat op bepaalde
tijdstip-pen van ‘den ‘dag s’l’e’hts een der’de ‘van het win-
keipersoinee”i in -den winkel aanwezig kan zijn, en
welke last, ‘but not least, in vele wrmukelbedrij,ven ‘moet
leiden tot -een onorv’erkomenljk’e stagnatie in het ver
–

voer en de bevoorrading dor winkels; ik noem de zeer
verregaande bevoegdheden van ‘de distr,ictshoofden,
welke personen op zeer “bedenkelijke wijze dip kun-

non ‘ingrijpen in het winkelbedrijf; ik noem “het feit,
dat in ‘den maatregel ‘van bestliur over ‘het hoofd is
gezien, het in a’rt. 7 bepaalde, betreffende het langer
arbeiden op Zaterdagen, ‘de ‘dagen ‘voor Sint-Nico’laa’s,
en’z., ook te ‘doen gelden ‘voor id-e dagen waarop ‘de win-
kels ‘algemeen gesloten zijn, hetgeen buy, zeer nood-
zakelijk is in overwegend Katholieke ‘gedeelten des
lands, waar gedurende het jaar vele heiligend’agen
voorkomen.

Ik zou ‘deze r’eks opmerkingen nog verder kunnen voortzetten, ‘doch ‘ik’ ‘wil ‘slechts ‘besluiten ‘met den
wensch, dat de Mini-ster met het oo;g op ‘de alom heer-schande malaise en -sommige, bijna
onmogelijke,
wets-
bepalingen, voor-loopig zijn plannen laat iv-aren, -om de
arbeidswet 1919 in het svinkelbedrjf in werking te
laten treden, of wel ‘dat hij
–
ten minste den ontworpen
maatregel van ‘bestuur’m’eer in overeenstemming –
moge brengen met de eischen ‘der practijk, alvorens
ons Ned-erlandsch winkel’wezen met deren nieuwen
last te bezwaren. Hiertoe raadplege hij dan ,,-alle”
kringen ven bevoegiden. F. C.

LONDENSCHE CORRESPONDENTIE.

De premie’rsconferentie en de publiele
opinie hierover; pogingen tot uitbrei-
ding vo..n het aantal beschermde indus-trieën; verlaging van enicele apoorweg
tarieven; de toestand ‘in de arbeiders-
wereld; de Federation of British Indus-
tries en de belastingen.

Onze Londensche correspondent schrijft ons d.d.
23 Dec. 1921: –

The exigencies -of the vacation com’pel ‘me to write
somewhat earlier than usual, hut it is not likely that
the situa’tion will now change ‘very much for the
rm’ai’nder of the week. T h e ‘m e e ‘t i n g o f t h e
t w o P r e mi e r s, fr-om which so ‘much ‘had ‘been
‘expected, has not led ‘to any ‘very lappreciable resuits,
0v,
-at ariy rate, resiilts which are ‘very o’bvious.

It is said that the ‘m-eetings ware very emica’hle,
and ‘that distinct agreement bas been re’aihed on the suibject of reparation-s, all agreement ‘which is now
to ‘be su-bmitted ‘to -the full meeting ‘of the Al’lies at

Cannes. The announcemen’t of the termination ,of the
conversations some days before ,they were expected
to end was at first treated as an acknowledgoment
that the conversations bad failed, and it is at ‘any
vete dear that the European conference which Mr.

Lloyd George had ‘kren credited with the intention of
calling is now ‘not likely to ‘take place. It is also
stated that the Fr’ench Jeinand for ‘,,financial con-trol” over Germany, which the ,British advisors of

the Premier had -been opposing, ‘has been a,greed upon.
We may take it then that the price paid by the
British Premier for any niitigation of the severity
of the terms has ‘been purchased ‘by a good ‘many
sacrifices.

The ‘week has sho-wn two so-mewhat remarkable
facts. In the first place, the pu’blic has not shown
very much interest in the matter at all. This may -of course be in the main due to ‘the time of year: there
are niatters of more i.mmediate concern ‘to interest
the general public. The second f act ‘that has emerged
is a greater outspokenness as to the necessity for
savin’g Germany from dissolution than has -over ‘heen
apparent ‘before. It doos not fo’llow that this- is the
attitude of everybody: on the contrary, the opinion
that Ger’many is a land flo’win.g with ‘milk and’ honey
ha.s been pusheid by po’werful ‘organs of opinion. On
the ‘other’ hand, it is something that the idea of a
inoratorium ahould not have caused more opposition.
It may be, an-d in itself probably is, a bad solution.
But it ‘is nt any rate ‘betiter than an insistence ‘en the
fulfillment -of terms which are now recogn’ised as
probaibly incapable of being carried out. It is otated
‘by the ,,Times” that so far as the January payments

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1133

are concerned, the minimum amounts to be demanded
from Gerniany will be £ 25 millions. That is, the
Fbruary instalment will, it would appoar, not 1)e

pressed.
This is of course the great week for Chrisbmas
shopping. It is stated that ‘the shops are doing very
well, and the wholesale firms in the dry go
ods trade

are for the first time for months seei.ng empty sheLves.
Prices’ have certainly fallen as comparecl with last
year, though one must not lose sight of the fact that
many sa’lariea have been cut down, and incomes
reduced, so that the two isides tend to ‘balance them-
selves out. But the trade reports do not strike one
as particularly encouraging, so far as ‘the immediate
future is concerned. It is true that the woollen and worsted trades see,m to have definitely turned the
corner, and that all round the spirit of utter dejec-
tion has given place to a feeling that the worst is over,
but this is not the same thing as a real revival. The
increasing uncertainty which is ontertained again
with regard to the Irish position, the position in In-
dia, the possible disappointments over the outcome of
the Cannes conversations, have to be taken into
account, quite apart from the position on the Con-

tinent.

The danger that the Key Industries Act
would serve as a general excuse for protectionist
demands receives more and ‘more confirmation ‘as time
goes on. The gas-mantie manufacturers, who ware
refused the inclusion of their product wh’ils’t the Act
was stili before -the House of Commons, have
now,
‘by
an action before one of the Referees under the Act,
gainod their point. Two demands are at the moment
occupying the attention of Conimittees under the act.
The manufacturers of .table glass are deman,ding pro-
tection, on the ground that foreign iglass eau be sold
here at greatly below the British oost of production.
The manufacturers of fabric gloves are demauding
the same thing. But here they are meeting with strong
opposit’ion. The cotton interests concerned have ap-
peitred against them, and some strong comments vere
made by the representative of the importers, a part-
ner in one of the ‘largest irnporting houses. Inter-
viewed by the Press en Wednesday, has said that he
had nothing to retract. The German article was in-
comparably better than the British-made one. ,,Their
dyes and processes produce ‘better results; their bints
are more beautiful than ours, more permanent, and
bear washing infi.nitely. It is simply absurd to cx-
pect homé users to reject them in favour of British-
made gloves.” It will be interesting to sea what the
resu.lts of these two actions will ibe.

In response to the compla’ints of the coal-users,
the railway companies have decided to
make an experimetal reduction of
r a t e s as from the ist of January next. The increase
of 100 per cent, which came into force on Jan.uary
14-1920, will be reduced to 75 per cent for coal, coke
and manufactured fuel, and for limestone for chemical
‘works, whilst lima is cut down from sixpence to four-
pence per ton. The loss of revénue is estimated at
£ 10 millions a year, whilst the companies meet the
inevitable criticism – that the reductions are in-
adequate – by promis’ing that as wages and othei
charges fa.11, it will be possible to review the general

position.
T h e L a b o u r p o
e
i t i o
xi
is at the moment
singularly. dear’ from trou’ble, though the outlook i
not good, if the employers press, as they seem inciined
to do, not only for lower wages ‘but also for longei
hours. The reasona’bleness of lower mages aeems to bE
generally admitted by ‘the men, but it is the genera
opinion of observers that any increase of genera
working hours will be fiercely resisted. Unfortunately
the general peace of the situation is disturbed by
strike of farm labourers in certain Norfolk districts
who are trying to resist a reduction of wags ‘and

.engthening of the working week. It has to be con-
Fe.ssed that the conciliation boards, . which ware set
ap when the wages Boards disappeared t’ogether with
Lhe Government guarantee, •have completely failed to
Cunction, owing ‘to the •opposition of ‘the farmers.
Vages are being forced down, hours forced up, and
it look-s as if before ‘long the labourers on the farms
will be back in the miserable condition in which the
war found them in 1914. Even the Minister of Agri-
culture is pessimistic, and states that wages must
come down stili more.
The Federation of British Indus-
t r i es has again taken the field and demanded au
immediate reduction of taxation as one of the most
efficacious methods of relieving industry. But, as 1
stated last week, this is easier said than done. Pen-
sions and war-interest are two of the most important
items, and these cannot be out down in a hurry, and
after all is said ahout extravagance in ‘the public ser
vice, a great nation cannot get
0fl
without some con-
siderable expenditure on health and education. It is
fairly dear that it is with regard to the ‘last men-
tioned that one of the stiffest battles will be fought.
Opinion even among thd Conservatives is by no means
unitedly in favour of cutting the scala of teachers’
wages and the number of ‘school years, whilst the
attack on the higher for’ms of education is even less
easy to defend, in view of the co’mparatively small
number of those who now enjoy this kind of educatmon,
and of the great need for ‘instruction, in view of in-
ternational compe’tition.

DE RIJKSMIDDELEN.
In ‘dit nummer tiiof t men aan het gebrudkelij:ke
overziht van ‘de opbrengst der Rijksmid’delen over dc
maand November 1921, ‘vergeleken met de overeen-
komtige eljfes van November 1920.

De oorlogswnst- en verdedig’in gsbelastzi,ngen brach-
ten tot ‘dusver in totaal op
f
1.008.046.005, waarvan
f
743.281.196 op rekening komt van eerstgenoemde
h.effing.

Met sinbegrrip van de opcenten ten behoeve van het
iecningfon,ds – behalve idie op den suikeiraccijns, wel-
k0
geen verzwaring van belastingdruk medebrachten
is in totaal e’eue som van
f
1.236.619.097 ontvan-
gen uit belastingheffing, die haren grond vindt mde
buitengewone omstandigheden.
De gewone middelen brachten in ‘de afgeloopen
maand
f
35.773.100 op, tegen
f
38.420.556 in Noveim-
bar 1920 en vertoonen ‘mi€sdien een achteruitgang
van
f
2.647.456. De totale opbrengst ‘in de afgeloopen
mand overtrof de raaning met een bedrag van
f
2.238.850.

Daar de opbrenst der niiddelen over de eerste tien
maanden van ‘dit jaar d iiaminig met
f
28.500.218
oiveitrof, overtreft de opbrengst over de eerste elf
maanden van dit jaar de raming met
f
30.739.063.
In vergelijking met November 1920, vertoonden in
Novemher 1.921 vooral ‘de grondbelasting, de inkom-
stenbelasting, de dvidend- en tantièmebeiastiing, de
wijn-, g’edistiileeed- en ‘bi’eracc$ijns, de domeinen en
d.o loojdsgel’de’
n
een hooger öpbrengstcijfer.
Daarentegen ‘brachten minder op ide personeele be-
lasting, de suiker-, ‘de zout- en d.e geslachtaccijns, de
zegel- en de registratierechten, der achten op ‘den in-voer, ‘het statistiekrecht en het recht op de mijnen.
Tengevolge ‘van het iinhalen van aohterstan’d bij het
opmaken der ko’hieren was de opbrengst der groudbe-
lasting
f
202.036 hooger ‘dan in de overeenkomstige
maand van 1920 (de vorige maain4 ‘bedr(>eg de hooge.re
opbrengst
f
519.975).

De hoogere opbrengst van de tij.tikomstenbeJasting
beliep
f
1.092.563, tegen
f
2.973.754 over do vorige
maand, terwijl de bate uit ‘de dividend- en tantième-
belasting, die ‘de vorige maand een bedrag van

f
1.679.200 bij de opbrengst in .de overeenkomstige
maand van het vorig jaar ten achter bleef, thans de

1134

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

opbrengst o’ver Nowembei 1920 niet een badrag van
j 441.455 overtrof.
Voor de nii.nidere opbrengst van de pewsonfole bo-
lastiug
(f
303.597) is geen bepaalde raden aan te
w?en.
Waar het gebruik vrijwel conataut gebleven is, is
ook ide miiniciare opbrengst van clan suiIceraocnjins ad
j 1.277.770 moeilijk te verklaren. Evenals vorige
maanden
was i
de opbrengst van dan wijnaocjas lioroger
data n. de o’vereenkomstige maand van ihet ‘vorige jaar,
hetgeen vermoedelijk zijn •aoa-zaak hierin vinci t, dat
cie stand der valuta den aankoop beivor’dart door nar-
bieulieren, diie hunne voorraicien. weder wóllen aan-
vullen.
De v’areerideriiinig von dan giedisitiuieaclaccijnis is
oen gevolg ‘van de ‘vorihooiging van het tariief voor de-zon accijns. Dank zij tcle lagere moutprijzert, h.ertkrijgt
liet deiwanbruiiik 1angeaimerrlian.d dien omvang van
.vroagere jaren, hetgeen de hoogere opbrengst van den
bi erriccijrls v.ea1daa;rt.
Teel invoer van Duitach
zout.,
waarvan alleen in-
vocrrieeht woedt betaald, diru]ct den zoutaccijn.s, tet:-
wijl datii.nig der waarde van het siachtvee en invoer
van bici.tein:ianidacih ‘vieesch cïoriza ah zijn van de ‘trerimi
0-
deiiinig tin opbrengst van dlengasl acihtacoijciis.
De inileotnisiten, diie den toestand in het zakenleven
veexsiege1en, bleven ook deie niaainid. hij het vovigc
jaar ten acitter, de zegelrecihten met een bedeag. van
f 865.134 en de reigistratieredhten niet een bedrag valt
1
1
1 .766.163. De malaise in dien gelid- en fonidsenihan’de.l
is (le oorzaak van de miinidere ontvangsten uit do
zogelreoliten, terwijl de afnemiinaig vara de registratie-rechten sanaenihangt niet de mindere uitgifte vai:i aan-
doelen en het geringer aantal overdrachten van vast
goed.
Wagens beu rabelasting is oatdor de zageIrrechten een
herliraig van
f
193.921. begrepen. Heit iv
,
orige jaar No-
–
emihar word uit duen hoofde
f
676.991 otn.tvangen.
Als govo]ig vu u de stilte
val
dien h.ainidlel en de prijs-
dalling nioet een gestaiditge teruggang van invoer- en
statistiakrechten gaconsta teerici wonden.. De mindere
opbrargisten ibeidroegen deze maand reepectiavalijk

1
098.265 en t 120.362. De toaiirainme van da’opbrantgst
der loodsigelden was over November 1.921 in verge-
lijking met Novemiher 1.920 slechts gering
(f
26.029).
IDe ‘vernzindeiing v an de ogbreiigst van het reolil
op de ‘mijnen •is een gevolg ‘van ac’hiteruitgaiig in ko-
ienwtinniing door ‘cle lagere stee:n.koolprij’-sen.
Ten slotte kan geconstateerd woeden, dât clez
ivaainic]istaat ongeveer hetzelfde beeld vertoont als dc
vorige.
De achtenuitigang is sterker, ondanks het feit, dat
de directe beastingen even ruim bleven
vloeieh De
ôpbrengst otver cle eerste eLf niaaiiclea ‘van 1921 is
slecihts
f
1.143.492 honger clan over de eerste elf maan-
rica van 1920.

AANTEEKENINGEN.

Markeebijslng op czrbedsloon en va-luta,conçurrentze.
– Door de Katoenspin
nerij Bwmshoeve, de Spinnerij Oosterveld, de Neder-,
landsche Katoenspinnerij en de StoomspinnerijTwen-
te de eerste twee te Enschede, de volgende resp. te
Hengelo en Alme
j
o is het volgende adres aan dan
Minister van Aribeid gericht:

Onciergeteekeircien, alle katoenspinnerjen in Twente,
‘veroorloven zich Uwe aandacht te vestigen op liet vol-
gencie:
Juist over zie Dititsohe grens, in de Pru,isi,sohe gemeen-
ten Gronau en Epe,
zijn
groote .katoenspinnerijen gelegen,
als: Baumwollspinnerei Eilerniark, Bauaswollspinnerei
Deutschiand, Baumwolispinnerci Crromn au, Westpt lilische
Baun’cw.ollspinnerei, ‘Baujmwol.Ispinnerei Germania, Gerrit
van Delcien k Go. en M. ‘van Delden & Co.
Op deze fabrieken werkt een groot aantal arbeiders uit
de Naderiandsahe . gemeenten Losser en Lonneker (circa
1000 uit Losser en 700 uit Lonneker).
– Al ideze Nedenlandsehe •arbeiders ontvangen reeds sinds
geruimen tijd geregeld een beian.grijken toeslag op hun

wekIouit valt de Necicniandsehe regeenin.g, omdat hun Duit.
i’]ie
werkgevers niet bereid zijn hun cle bonen te betalen
clie
01)
de Tweutsc’he fabrieken aan dergelijke arbeklars be-
taalci worden.
1[et vieerentieel dezer fabrieken heeft ten behoeve van
dcii verkoop hunner garens in Nederland vaste verLegen-
woorcligers in Twente en Brabant en voet-t een niet onhe-
lanigrijk .doc! hunner garens in Nederland iii, waartoe zij
door hun gunstige ligging aan de grens beter in staat zijn
dan de verder afgelegen fabrieken in Duitseblanci en waar-
door wij reeds een ‘scherpe concurrentie on.cleiwinden.
Deze fabrieken zijn vooralsnog geheel afhankelijk
iviiii
hun
Nedenlanclschenrbeidskraciliten en ontvangen in den vorm
van Markentoeala.g aan h
u
n arbeiders eau scbsiciie ‘van cle
Nodemlandsche Regeering, waardoor wij niet in staat zijn
met hen te concurreeren.
Hot is zeer te vreezen, dat indien dc .hanclelstoesba’imcl
voor deze fabrieken in Duitschlancl ..sledhter wordt, iij zich
geheel op den export naar Nederland zullen toeleggen en
waar hun ‘productie minstens het dubbele ibedraagt van
die van alle Noderlaudsehe spinnerjen te zestien, ontstaat
clan een toestand, clie tot stopzetting dci’ Nedei’.landsehe
fabrieken moet iloiden en ‘tot zeer groote.w ei:kloosbeid.
Er bestaat geen enkele meilen, waarom deze naar Ne:ler-
land expor.teeren.de
fabrieken niet aan hun arbeiders cle.
zelfde lenen zouden betalen als wij in onze fabrieken en
het is buitengewoon onbillijk, (lat onze eigen belastingpen-
imiilgen door de Nederlaindsche regeering er toe •aangèwend
weiden do concurrentie
–
van buitenlancisohe fabrieken te
steunen, redenen rvaaronn wij U vem;zoeken den Marken-
toeslag voor cle arbeiders dezer fabrieken in te trekken of
althans nithaukelijk te stellen van een verklaring der Duit-
sehe werkgevers, waai’l:uij zij zich vei’plieh’ten, eoolang zij
Nederlancische arbeiders in dienst hebben, die toeslag op
knmi loon vuiti cle iegeening ontivaingen, niets naar Nader-
lirnid uit te voeten.
Het zou dan noodig zijn, hierop aan de grens van cle
zijde, der regeeri’nig toezicht te laten uitoefenen.
Waar de toestand onzer industm’.ie zeer pleca.ir wordt, ver
–
ioeken wij een spoecl.ige beslissing.

liet Roemeensclme J3crut.lcwezenen het
loot
s
te B
auv1
f ai lii
S
se
nt
e itt. –
Onder dozen
titel bevatte de Erkf.
Ztg.
dezer dagen een be-
schouwing. ‘die in verband met het in Roeme:nië .af-
gekondigcle nnoratoriu m van buitenlandsche schuld
van belang is Het is bekend, dat deze regeering-
maatregel
zijn
ooi’zaak vindt in den gesoliokten toe-
stand van liet bankwezen, die ‘voor een groot deel het
gevolg is van speenlâtie in lei. .Eenigen tijd geleden
is hierdoor de Banen Natiunei gefaiileer’d. Dit fail-
1 issen’ient heeft in het Roemeen sche hanksvezeu veel
op losse schroeven gezet. Al vijn echter de onmicidel-
lijke oorzaken 1van de ineenstortinig in de economische
crisis en de tdaardeor veraoiizaakte daling der lands-
valuta ‘fe zoeken, de dieper liggende oorzaik moet
in de ontwikkeling van Roemenië in dc laatste jaren
gezoeh t worden.
Met de vorgrooting vn ‘het grondgebied van ‘den
Staat met landstrelken, die acer i’cel produceeren en
economisch zeer on’twilckeld ‘zijn, ging geen even-
redige innerlijke ‘versterking van het bankwezen ge-
paar.d. Wel hebben ide banken gepoogd, zich aan de
nieuwe economische verhoudingen op iedere wijze
aan te passen, ‘zooveel mogelijk zaken tot zich to trek-
ken en uoo diep mogelijk in het economische leven
door te dringen. Indien Roemenië een bcapitaalrijk
land geweest ‘was, zou dit proces ‘wellicht zonder be-
zwaren verloopen zijn. Het is echter een bekend feit,
dat Roemenië reeds vdôr den oorlog Duitsch en Oos-
tenrijksch kapitaal in groeten odavang heeft aange-
trokken. Zoo is o.a. de Banca G’enerala ii]. 1.897 door
dc Discontogeseflschaft en de firma Bleichröder op-
gericht. Dit instituut heeft v66r arm gedurende ‘dén
oorlog een invloed van beteekenis uitgeoefend. De
Banque de Orédit Piou.main is een creatie van de
Oesterreichisehe Lhndei’ibank en van de Nieder-Oester
reichische Escomptogeselisehaft. De Banea Oom,mev-ciala Roumana werd opgericht door ‘de Anglo’-Oester-
reichisehe Bank en de Winnen Bankverein. Aan de
oprichting van Marmarosch Blank en Co’.s Bank, on-
getwijfeld thans de leidende ibank in Roemenië, heb-

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1135

ben naast de Pester Oommerial Bank, de DarmstLijd-
ter Bank en cle Ber.iiner Handeisgeseilschaft meege-
w-erkt. Behalve met het oprichten van nieuwe onder-
nomingen hielden Duitsohiana en Oostenrijk zich
echter ook met het finacieren bezig. Na afloop van
den oorlog werden echter de tDuitsche en Oostenrijk-
sche tegoeden gpsequestreerd, en men trachtte in
]3oekrest Engelsch en Fransch kapitaal aan te trek-
ken. Deze verwachting is echter niet ‘vervuid. Het Engelsche en Fransche kapitaal interesseerde zich
bijna uitsluitend bij de petr.oleuminidustri’e en het Italiaansche bij de houtindustrie. Tot een meer uit-gebreide deelneming in het banklapitaal kwam het
echter van den;kant van Engeland en Frankrijk niet.
Tej.
ineldenswaard nou hoogstens iz.ijn een deelneming
door de Banque de Paris et des Pays-Bas en van het
Crédit Lyonnais. Daar op dozé wijze de Boekarester
banken niet de noozeer gawenschte hulp verkregen, verhoogden zij dus zelf hun kapitaal en dat vel neer
snel. Buiten ‘beschouwing kan niet worden gelaten,
dat de kapitaaisverhoogingen ook daarom noodzake-lijk waren, omdat de •deposito’s ibij dc diverse indus-
triebanken niet al te hoog waren.

Een overzicht der kapitaalsverhoogingen in do

laatste 4 jaren geeft het volgende staatje:

Aandeeleii kapitaal
(in millioenen lei)
1918

1920
Baïique Marmarosch Blank & Co…….van
20 op 125
Banca Ilomanesca ………………….
26

,, 100
Barique Agricola ………………

..

18,5 ,,

90
.i3anque d’Escornpte de Roumanie ……,,

10

, 80
Buque de Crdit Roumanie ……….
20

,,

70
Banca Natiunei ………………….

5

,,

50
Banque Commerciale Roumain ……….
12

,, 50
Barique Franco Roumaine …………..
4

25
Banque du Syodic. Agt. Ja1oitzu ……
2

25

Een voor cie ontwikkeling van de Roenieensche ban-
ken karakteristiek verloop vertoonde de Banca Na-
tiunci: Deze werd in 1912 dooi den leider va.n de
conservatieve partij, Margihiio’man, opge’richt. Tot
directeur ‘werd een conservatieve rtfgevaardigde be-
noemd. Voor den oorlog heeft zij, overeenkomstig de
politiek van bac,r oprichters, die Duitschgezind was, met de Bauca Generala samengewerkt. Zij werd met
een aandeelenkapitaal van 5.000.000 lei opgericht,
dat in 1920 tot 50.000.000 verhoogd werd, terwijl
nog tot een verhooging ‘tot 100.000.000 besloten werd.
Dit was noodzakelijk, sangezien het aantal door haar
opgerichte raken zich ‘zeer snel hitd uitgebreid. Met
1:19.000.000 iei nam zij hieraan deel. Deze maat-
schappijen hadden bovendien nog groote bedrijfska-
pitalen noodig. Daarenboven nam de bank nog voor
een bedrag van 61.000.000 lei deel in andere con-
sortia. Bij een eigen kapitaal van 100.000.000 en
uiterst geringe deposito’s is het duidelijk, dat de toe-
stand van deze bank veel
te
gespannen was om aan
de aan haar gestelde eischen ‘te voldoen, laat staan,
dat zij in een crisis als thans in ‘Roemenië is uitge-
broken, stand zou kunnen houden.

Daar de algemeene opinie çlezen zomer was, dat cle
koers van ide bi zou stijgen, verkocht ooik de Bauca
Na:.tiunei groote bedragen francs. Op deze wijze ver-
schafte zij zich bovendien middelen om half liquide
te blijven door haar verplichtingen van mmand tot
maand te probongeeren. Einde October kwam het tot
een krach, toen het Parijsche ibanichuis Le Roy du
Prai, de Parijsche correspondent, een debetsald vën
60.000.000 francs vaststelde, dat de Banca Natiunei
onmogelijk kon dekken.

• De crisis dezer bank is symptomatisch. Een aantal
minder groote ibankeu maakt dezelfde moeilijkheden
door, zonder dat het tot een openlijke crisis gekomen
is. Er zij aan herinnerd, dat reéds in den zomer in
Weener hankkringeu een schrijven circuleerde, waar-
in niet honoreeren van de chèques van eenige Boeka-
rester banken werd aanbevolen. Toentertijd moest
echter de Wiener Bankverein, ‘die het schrijven had

uitgezonden, dit terugtrekken, omdat ten aanzien van
een serieuze groote bank de onhoudbaarheid der be-

schuldiging bleek.
In hoeverre de andere banken door het faillisse-
ment schade hebben geleden, laat zich voorloopig nog
niet vaststellen. Waar de çlaling van de lei echter
een koersstijging zou hebben moeten meebrengen, is
de scherpe, uit onder.staand staatje bljkende, daling
in bankaandeelen van de laatste weken echter een
bewijs van sterk geschokt vertrouwen in deze in-

stellingen.

.2

.

Koers op
Ver-
2 c.-
Bank,

schil.
:i

19Oct.

18 Nov.

500 300

Nationala ……
8600-8700 8600-8700
500 100
Marmar. Blank
&Co. 1180-1190 900- 910 – 280
325

50

Agricola
………..360- 370 330- 340 – 30
500

70
Romaneasca
…….930- 935 910- 920 – 20
500

75

de Scont
…………480- 490 450- 460 – 30
500

80

Generala
………..630- 640 520- 540— 110
500

80

Natiunei

………405- 415 105- 115 – 400
nim
500 ’70
Coerz Cratova..
740- 750 700- 710— 40
500 65
Taraneaska.. ….
.420- 430 360- 380 – 60
6€ Ssh of
Rournain …… .
.700-1800 2300-2400 + 600
500

60
de Credit Roman

760- 770 770- 780 -j- 10
500 50
F.ranko Romana

450-
4801
460- 470 + 10
500

90

Viticola ………..
470- 4801 490- 500
-F
20

Vermelding verdient nog de omstandigheid, dat bij
de reorganisatie van de Banca Na’tiunei, waartoe ide
regeering ernstiige pogingen aanwendde, de politieke
richting van de bank een rol speelt. In de eerste
plaats zou het op den weg liggen van de centrale
bank, de zwakke zuster te steunen; Echter moet
niet vergeten werden, dat de Banca Nationala nauwe
betrekkingen onderhoudt met de liberale partij en
de Banca Natiunei door conservatieven is opgericht,
de grootste politieke tegenstanders der liberalen. Dus
maakt de Banca Nationala bezwaar. In het algemeen
onderhoudt een groot deel van de Roemeensche ban-
‘ken van beteektnis nauwe betrekkingen met een Po-
litieke partij. Zoo beheerschen de liberalen de Banca
Romaneasca, de Banca Commerciala, de Banque d’Es-
compte en gelijk reeds vermeld, tde Centrale Bank.
De beheersching hiervan door de liberale partij is zoo
groot, dat bij de huidige politieke onderhandelingen
tusschen regeering en liberalen, de laatsten de be-
noeming van een partijgenoot als opvolger van den
huidigen gouverneur als voorwaarde vooropstellen.
Ook de Banca Generala onderhoudt thans betrekkin-

gen met de liberale
partij.
De conservatieven beschik-
ken naast de Banca Natiunei over de Banca Agricola. De Tsaranisten, d.w.z. de iboerenpartij, ‘beheenschen
voorloopig 8 provinciale banken en ‘de landelijke ere-
dietvereenigingen. Terecht merkt de schrijver in de
Frkf. Ztg. op, dat het allerminst een voordeel is
voor het economische leven, wanneer de !belangrijkste
banken, in plaats van uitsluitend algemeen economi-
sche gezichtspunten, overwegingen van eenzijdige
partijpolitiek bij hun gestie als richtsnoer aannemen. V66r den oorlog, toen Roemenië over een ‘betrekke-
lijk klein economisch gebied beschikte, was deze ‘toe-
stand mogelijk, thans echter bemoeilijkt hij slechts
het weer gezond worden van den economischen toe-
stand.

INGEZONDEN STUKKEN.

EEN PAAR VRAGEN AAN

PROF. MR
. A. VAN GUN.

Geachte Professor,

Sta ‘mij toe, dat ik U eenige vragen stel, in verband
met uw artikel in het No. van 14 Dec. j.l.
I. Op bladiz. 1079, le kolom iyovenaan lees ik: ,,Geen ‘kunstmatige opvoering van de inkomsten
,,van bepaalde groepen, welke immers slechts tijde-
,,ljk mogelijk is en op Icosten ‘van anderen.
,,En hiervan is het logisch gevolg, dat de gemeen-

1136

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

•

schap, dat wat zij behoeft,
ons coliectieve beh,oef-

,,len vai’s de bevolking te bevredigen
(cursiveering

,,van mij) moet aanschaffen, daar waar het het

,,goedkoopste is.”
In zeer nauw verband hiermede brengt U de
kwestie van het door den Staat in het buitenland be-
stelde drukwerk (van den Oetrooiraad) want onmid-
dellijk daarop laat U volgen: ,,W-anneer de Staat druk-
werk in het buitenland kan krijgen voor
f 30.000
enz.”

(in het kort gezegd: dan is dit plicht, het .dâr te be-

stellen).
Is het drukwerk, waarom het.h.ier gaat, een
collec-

lieve
behoeftb
van de bevolkingV of is
liet niet een be-
hoefte van een zéér klein deel der-bevolking, van ee”

zeer klein
groepje
rzelfs?
Wordt door die bestelling, tegen lagere noteering,
werkelijk een collectieve behoefte vai’n de bevolking
hevredigd?
Ik meen van niet. En toch moet het zoo zijn, want
-anders zou er, volgens U, geen aanleiding zijn om van
elders te betrekken. Dit ligt toch in uwe uiteenzet-

ting opgesloten.

Verder lees ik de volgende zinsnede:

,,Als de Staat een bedrag van
f 50.000 (voor druk-

,,wer’k) kan besteden (‘en in het buitenland slechts
,,f
30.000
te betalen heeft)
dan zullen al dadeljk
,,de bespa4rde f 20.000, tot bevrediging. van an4ere
,,behoeften kunnen dienen
(cursiveering van mij), ,,welke in laatste instantie slechts door ‘arbeid kan
,,geschied en.
Wellicht weet U, dat door die bestelling in het bui-
tenland een 20-tal typografen werkl’oos wordt en dat
Z.Exc. de Minister daarmede in kennis is gesteld.
En hoe luidde het rekensommetje van Zijne Exc.?
,,Wanneer aan die 20 werkloozen iedere week

,,f
15,— per man aan steun moet ‘worden uitge-
,,keerd, is dit per jaar
f 15.000. Ik
bezuinig dus
,,nog ……
f5000,—!!H!!
Waar’bljft, in verband met dit antwoord, de logica
uwer bewering, dat de
f
20.000,
die. al
dadelijk be-
spaard (l’)
‘blijven, zullen ‘kunnen dienen ‘tot bevredi-
ging van andere behoeften. Ik kan die logica niet
vinden.

Ik zou hieraan een andere beschouwing wil-
len vastknoopen en wel deze: Hoeveel belastingplich-
tigen zouden er onder die groep werkloozen zijn? Hoe-
veel min-der belastbaar inkomen heeft de drukkerij
waar dit werk is weggenomen?
Vast’staat dat, waar de patroon, ten gevolge van
het wegnemen van het werk aan zijne gezellen niet
meer ‘kan uitkeeren hun weekloon, dit voor een ge-
deelte moet worden gedaan door den Staat in den
vorm van ondersteuning. En die steun moet toch
ook weder – op de
bevolking
worden verhaald in den
vorm van belasting.
De mindere opbrengst door deze belastingplichtigen
moet toch ook worden aangezuiverd en door wien an-
ders dan door de
bevolking.
Ware het, dat de z.g. be-
spaarde
f
20.000 inderdaad in de Staatskas konden
blijven, ja dan zou men kunnen spreken van ,,bezuini-
ging” en ,,besparing”, doch waar dit
niet
het geval is,
waar het grootste gedeelte van die
f
20.000,— al da-
delijk moet ‘worden besteed aan ondersteuning der
werkloozen en anderdeels een achterstand ontstaat in
de belastingen, kan onmogelijk sprake zijn van ,,bespa-
ring” of ,,bezuiniging”.

Voor de
bevolking
blijft het volkomen hetzelfde op
welke wijze die f20.000,— uit de Staatskas gaan. Of
die eruit gaan voor drukwerk of wel in den vorm van
werkloozensteun, terugkomen in de Staatskas moe-ten ze toch. Niemand zal die uit zijn privékas bijpassen.

Is de volgende conclusie, die ik uit ‘uw artikel
trek, juist?
Volgens uwe bewering komen die
f
50.000,—
altijd

tot hun recht, in d’ien zin, dat er in het
binnenland

voor gewerkt wordt.
Ik meen hieruit te mogen conclizdeeren, dat
ieder

bedrag besteed in het
buitenland,
weer terugkomt in
het binnenland, al is het dan ook in een anderen vorm
dan in contanten.
Dit zal toch wel niet alleen het tgeviil zijn met die
f 30.000,—
aan drukwerk. (Waar hdt grootste gedeelte van de bespaarde
f
20.000,— blijft, hebben wij gezien
uit het antwoord van den Minister), doch dan moeten
toch ook de enorme bedragen, voor bestellingen in het
buitenland, op het gebied van schoenen, kleederen,
ijzer- en met-aalwaren, meubelen, en tal van andere ar-
tikelen op ander gebied .terugkomen.
U schrijft immers: -dat de Nederlander, die in
,,Duitschland koopt, de teruggekregen gelden ‘besteedt,
,,om -zich hier goederen aan te schaffen, die -hier ge-
,,produccerd worden en langs dien weg zal er weder
,,voor gelijk bedrag
meer aan werk komen.”
Ik zou zoo zeggen, ‘Professor, -dan -zou toch iemand
van dat .mé.ér werk profiteeren moeten. En waaraan is
het dan toe te schrijven, dat in iedere tak ‘van handel
en industrie zoo’n diep treurige werkloosheid heerscht.
U meent, ‘dat van die teruggekregen gelden – dus
doar het ontstaan van méér werk tengevolge van da’t
terugkrijgen – de drukkerijen misschien -niet zullen
profiteeren, (waarom juist de drukkerijen niet?), doch
ik veroorloof mij de opmerking, dat U zich -dan deer-

lijk vergist. Drukkerijen zijn niet afhankelijk van het prosperee-

ren van een bepaalde industrie, doch wel van het wçl-
‘ijn van handel -en industrie in het algemeen. Is dâr
meer werk, dan is het logisch -gevolg, dat de drukke-

rijen ook meer werk krijgen.
U dankend Mijnheer de Redacteur,

Hoogachtend,

A.
VAN l.IESE’IOUT,

Dir. Drukkerij Berger.

den Bosch, 16 Dec. ’21…

Wij hebben het borvenstaande -geplaatst, niet omdat
de opmerkingen ons ‘bijzonder belangrijk voorkomen,

doch omdat het opmerkingen zijn, die men zoo vaak in -de kringen van den Schr. hoort en omdat Mr. van
Gijn bereid was op -de gestelde vragen antwoorden te
geven, die tot ruimer inzicht in deze thans allen in-
teresseeren-de aangelegenheid ‘kunneti voeren. – Red.

BESTELLINGEN VAN DEN STAAT

IN HET BUITENLAND.

In uw nummer van 14 December tracht Prof. van
Gijn aan te toonen, dat de Staat beter doet voor
f 30.000,—
drukwerk buitenslands
–
te koopen dan het

voor
f 50.000,—
binnenslands te bestellen.
Dit is ‘zonder twijfel than-s een uiterst moeilijk vraagstuk en ik ben het geheel met den -schrijver

eens, dat
–
het hier een zeér groot verschil -geldt en dat’
naast financieele ook andere oeconomische overwe-
gingen gewicht in de schaal leggen; mijns inziens
o.a. deze vraag: of de pTijs van
f
59.000,— onder ge-

wone omstandigheden in d-e vrije mededinging ,,con-
currenafehig” zou -zijn.
Ten sterkste moet ik echter al-s voorzitter van de
vereeniging Nederl-andsch Fabrikaat”, een vereeni-
ging, die zich ten doel stelt hij ‘gelij kstaande prijzen
aan het’ Nederlandsche product de voorkeur te doen
geven, opkomen tegen .de verdere -beschouwingen van
don geachten schrijver, waar hij het onverschillig
voor de welvaart van Nederland acht of de
f
30.000,-
al of niet ,,naar het buitenland gaan”.
De beschouwingen omtrent Duitsch betaalmiddel,
markenvorderingen, opzegging van crediet en derge-

lijke, die voor ‘die meeni.ng
worden aangevoerd, behoe-

ven niet ter za’ke dienende te zijn en zijn daarom m.i.
van niet veel waarde.
Laat ons dit belangrijke theoretische vraagstuk in
een voorbeeld op het eenvoudigst stellen door aan te nemen, dat in Nederland zes •millioen schoenen dra-
gende personen jaarlijks gemiddeld twee paar schoenen

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1137

verbruiken, die gemiddeld
f 10,—
kosten, welke

f 10,—
bestaan uit
f 5,—
aan leer en andere grond-

stoffen en kosten, die aan het buitenland moeten wor-

den betaald, en uit
f 5,—
aan verdienste. ,,Neder-

landsch Fabrikaat” zou dan gaarne willen, dat -bij ge-
lijkstaanden prijs de zes xnillioen Nederlanders deze
schoenen lieten maken in Nederland, in welk geval

zij
f 120
millioen betalen aan de schoenmakers, die

er
f
60 millioen aan verdienen en de overige
f
60 mil-

lioen betalen aan het buitenland voor het leer, enz.
Een Nederlander heeft dan gemiddeld twee ‘paar
schoenen, en de schoenmakers hebben loonend werk.
Stel nu verder, dat Nederland zestig millioen pond

boter tegen
f 1,—
per pdnd naar het buitenland zond,
dan kan men beschouwen, dat het leer met de boter

betaald is.
Volgens Prof. van Gun komt het op hetzelfde neer
of de Nederlanders schoenen in het buitenland koopcn
of in Nederland.
Niets is echter minder juist.
Indien zij de
f
60 inillioen (de opbrengst van de
boter) gebruiken – niet om leer te koopen, -maar om schoenen te koopen – dan ontvangen zij daarvoor….
zes ,millioen paar schoenen. Niet alleen dat elke Ne-
derlander dan é6n paar schoenen
–
krijgt in plaats van

twee, doch boventlien zijn alle schoenmakers werk-
loos. En aangezien de vereeniging ,,Nederlandsch
Fabrikaat” meent, dat het voor de Nederlanders voor-
deeliger is voor eenzelfde praestatie te hebben twee
paar schoenen in plaats van ‘éôn, en dat het bovendien
zeer verkeerd een nioreel en zeer schadelijk uit
een oeconomisch oogpunt is, •dat de schoenmakers
werkloos zouden zijn, -beveelt zij het gbrui-k van Ne-
derlandsch fabrikaat aan. Volgens haar gevoelen be-
staat er geen grond voor de meening van Prof. van
Gun, dat dooi het werk, dat -den schoenmakers wordt
gegeven, andere Nederlandsche productie wordt stil-

gezet.
Men onderzoekt thans of de Staat verder moet gaan
dan de vereeniging ,,Nederlandsch Fabrikaat” beoogde,
door bij middel van voorschriften en wettelijke maat-
regelen de voorkeur aan Nederlandsch fabrikaat te
geven, ook als het duurder is.
Ter beoordeeling 5f èn hoever men in die richting moet gaan, is het van waarde -vast te stellen, welke,
uit een oogpunt van nationale voortbrenging en werk-
looshcidve-rmind-ering, de voordeelen zijn hij gelijk-
staande prijzen.
Die voordeelen kunnen, zooals uit ons voorbeeld
bleek, belangrijk zijn.
Dat
zij
voorbestemd moeten zijn ten slotte tot nihil
te worden teruggebracht, berust op -een dwaling.

J.
VAN I)ussELoRP.
‘s Gravenhage, 19/12 ’21.

REGEERINGSSTEUN AAN DE INDUSTRIE.

Met -belangstelling las ik het betoog van Prof. v.
Gijn in het voorlaatste nummer. Tevens grootendeels
met instemming, daar ik in principe vlijhandelsgezi Lid
ben, niets voel voor Staatsuitgaven, die niet sterk ge-
rechtvaardigd zijn en de vrees deel, -dat de reëele
bonen in veel
bedrijven
ton onzeut niet houdbaar zul-
len zijn. Toch blijven er voor mij vraagpunten over.
Door te trachten deze uiteen te zetten, hoop ik te be-
vorderen, dat -de H. G. schrijver dog in eenige ver-
dere bespreking daarvan zal willen treden.
Aan het slot betoogt schrijver .,,Laat men do zaak
haar gewonen gang gaan, dan komt ze het eerste weer
in het rechte spoor.” Echter waardoor, wanneer en
hoe? Twee invloeden zullen werken:
Duitschland’s vraagprjzen zullen naar boven
gaan en ook in andere opzichten zal het aanlokkelijke
van zijh levering verminderen.
Tegenover des-en buitenlandschen staat een bin-
nenlandsche invloed. Arbeid
–
en vastgelegd kapitaal
zullen met lagere reëe-le -beloning genoegen moeten

gaan nemen.

–

Echter hoelang zal het duren eer de buitenlandsche
invloed voldoende werkt? Indien dit niet spoedig en
vrij sterk het geval is, vrees ik, dat •zonder •een bij-
zondere regeeringspolitiek het werken van don twee-
den, den hinnenland-schen invloed geen voldoende red-ding zal geven.
Geschieden ‘zal dan -wat Prof. v. G. aanduidt (in
2e
-kolom bl. 1079): producenten (zoowel loonarbeiders,
administratieve krachten, als ondernemers) zullen ge-
noo’pt zijn ,,tot aanpassingen (door het zoeken van
andere bezigheid) welke altijd verlies medebrengen en
die bij eventueelen terugkeer van een stabielen toe-
–
stand, elders weer on’noodig zouden blijken”. –
Arbeid en kapitaal zullen worden omgezet om in
een anderen tak van productie te worden aangewend.
Door de nieuwe concurrentie, met goedkoop verkre-gen arbeid en kapiteal, wordt ook in die takke-n wel-
licht eenige verstoring gebracht. Wordt later de fac-
tor ,,goedkoope aanbiedingen uit D.” inderdaad, sterk
verminderd, dan is er op het eerst sterk ingekrompen
productieterrein een te klein -aanbod. Prijzen zullen
stijgen ton laste -der consumenten tot de eerst ‘uitge-
stooten arbeid en kapitalen weer zijn aangetrokken,

hetgeen dus weer nieuwe evenwichtsverstoring be-
teekent. –
Al die
tijdelijke
schommelingen zullen over het al-gemeen misère brengen aan producenten in den ruim-sten zin, de bij het kapitaal -geïnteresseerden, en -ook
aan consumenten. – – –

Kan nu clie schotmmeling -vermeden en dat tijdva-k
van heden tot het, tijdstip waarop de buitenlandsche
invloed ‘voldoende sterk werkt overbrugd worden en

wel zonder meer door de binnenlan-ciscihe invloeden?
Dus idoor varlagin.g ‘van loonOn -e. d., zon-der s-teun van
invoerrechten, -bevoovdeeling van in-heemsohe inidu-
strie -hij regeerings-aa-rik-oo-pen ed.?
Hot zijn enkele mededeelingen in Prof. v. G.’s arti-
kel zelve, •die niet- hoo-pgeveizd zijn. Immers, zoo zet
sohnive’r uiteen, het -gaat om gr-oote v-ea-seh,ilien en de
factor arbeid is vaak slechts betreldrel)ijk klein. Tot
zekere hoogte en rooir sommige bedrijfstakken ataat-
dit feit in tegentellng met schrijver’s algemeene uit-
api-asic ,,ide concurrentie, welke in den volksmond
door de lage valuta moeilijk is, is -zulks in werkelijk-
lieid door -de ongelijkheid der reëel-e loonien in andere
landen (met name in Duitschlaizd) en hier”. Het
eerste feit (dat arbeid -vaak slechts -een betrekkelijk
kleine factor is) verzwakt nu
nv
i. het motief van de
uitspraak ,,laat men de zaak haar gewonen gang gaan,
dan komt ze heit eerste -weer in het rechte spoor”.
Voor zoover mijn inzicht reikt, is -dit slechts mo–
gelijk, in twee der drie volgende gevallen, n.l. -die,
welke hieronder met 1 en 3 zijn aangeduid:
1. Als -men vertrouwt tdat
,
de van Duitscihlan.d uit-
– gaande invloeden
zéér
speidi-g vol-doende- zullen wer-
ken. Het s-lot van Prof.
v.
G.’s artikel gee-ft me -den
indruk dat Z.H.G. op spoedige werking inderdaad
vertrouwt, idoah sterk brengt schrijver diit
niet
naar
voren, terwijl m.i. in geval
2:
als men met een wat
langeren termijn reként, te vreezen is, -dat de vergaan-
de ,,aanpassing” met haar .kvade gevolgen dreigt. In -dat geval ware dan voor r-eig-eeringsszteun
in
principe -wel
iets aan te voeren, altijd in. i.
onder voor-waarde,
-dat gezorgd wendt, -dat de binnenlandache in-
vloeden
tevens
aan het werk wonden gezet! (Verlaging
VAu
Hollandsche vraagprijs). –
Geval 3 is, •dat men vertrouwt, -dat Duitschland, zij
liet tegen wat hoogere prijzen dan thans, nog gedu-
rende een lange reeks van jaren sterk ,,in de markt
blijft.”

In dat geval moet de ,,aanpassing” zoo spoedig mo-
gelijk geschieden -en dan niet slechts in -den zin van
verlaging van bonen, doch -doordat de prducenten
met hoogsten kostprijs -het pr-oductiegebied verlaten
en -andere bezigheid -zoeken en -dus het productenaan-
bod wordt ingekrompen tot de gunstiger gesitueerden.
Heeft men het vertrouwen onder 3 genoemd dan
heeft regeerings-steun
waarschijnlijk
slechts het -groo-

1138

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

tcndeels nadeel brengende gevolg, .dat, ze verlenging

van het dan onvermijdelijke aanpassingsprocos op
staatskosten in de hand werkt. Die staatskosten waren in, dat geval nuttiger op andere wijze te ibestden door
die aanpassing juist te bevorderen en de sociale pijnsn
die je meebrengt te verzachtex.

Het schijnt me nu toe, dat ten aanzien der kwestie
in het .igemeen, dus zonder een bepaalde industrie
op het oog te hebben en zonder deze ‘aan een speciaal onderzoek te hbben onderworpen, het ‘kiezen van een
der drie standpunten
en
het aanbevelen van een
a2ge.

1213e91e
gedragslijn, niet wel mogelijk is. Al zou dan b.v: een onderzoek t.a.v. liet drukkerbeclrijf tot het
oordeel leiden, dat hierop het onder 1 of onder 3 aan-
gevoerde betrekking heeft, dan nog ‘zo
–
u dit oordeel

niets behoeven in te sluiten ten. aanzien van andere

industrie-takken. J.
PAROEKOOPER.
R’dam, 18 December 1921.

*

*
*

Gaarne maak ik gebruik van de gelegenheid mij
door de redactie geboden eenige aanteekeningen ‘bij de
bevenstaande stukken te stellen. Ik ‘begin daarbij met
cle vragen door den heer
V,an Lieshout,
gesteld (die
ik zoo vrij ‘ben geweest te nummeren) omdat men der-
gelijke opmerkingen zoo veelvuldig hoort en ‘ze be-
grijpelijk zijn.
Ad. 1. Met ,,coilectieve behoeften” zijn door mij
bedoeld, ‘diè welker bevrediging een zaak van alge-
meen belang wordt geacht. Wij moeten aannemn, dat het bedoeld drukwerk besteld is in het publiek
belang; ‘s Rijksgeld oud’e er anders
in het geheel niet’
voor gebruikt mogen worden.

Ad. vraag II.

,,Wellicht weet U
enz.”.
Ik ,,weet”

allerminst, dat door de besteWng in het buitenland
van den Minister 20
typografen werkloos ‘zijn gewôr-
den; ik spreek het zelfs tegen; indien de Minister dat
inderdaad geloofd ‘heeft dan is hem mi. de eigenlijke
oorzaak ontgaan. Als er typografen ‘werkloos ‘worden,
dan is dat in hoofdzaak, omdat zij moer loon vragen
(verplicht zijn te vragen) en het kapitaal en de onder-
nemers in het bedrijf mede meer Voor hun diensten
vragen ‘dan (leze aan hun medemenschea waard zijn..
Het zou een rare wereld ‘worden, als iedereen maar
zijn eischeu naar omstandigheden hoog kon op’drijven
en dan, wanneer anderen die eischen niet konden en
wilden inwilligen, omdat zij daartoe de ‘middelen mis-
sen of wel zij hun behoefte ‘goedkooper op andere
wijze bevredigd kunnen krijgen, zoude nwgen uitroe-
pen: ,,nu maakt gij mij wer]doos door n,w weigering
om mijn eischen in te willigen”. ,,Neen”, zoude het
antwoord moeten luiden, ,,gij maakt uzelf door uw
hooge cischen werkloos”.
De typografische vakken ‘hebben op de oude vraag,
of de hoogte van arbeidsloon (doch ook van onder-
nemersloon en belooning van ‘kapitaaldienst) afhangt
van ‘de economische omstandigheden clan wel ten.
machtsvraag is, geantwoord: ,,het is een machtsvrag,
wij zullen de verbruikers wer’dwingen veel te betalen
door ons flink aaneen te sluiten”. Dat is schijnbaar
goed gegaan in cle tijden, toen de waarde van hot geld
daalde en stijging van
prijzen
grootendeels maar een
aanpassing aan de nieuwe gc’ldwaarde was; men heeft
zich toen in het hoofd gezet, dat men altijd maar te
verhoogen had om ook moer te krijgen. Nu dat echter
spaak is gaan loopen en eigenlijk blijkt dat het ant-
woord ;,macht” onjuist was, nu ‘zoude ‘men willen
dat, Vadertje-Staat uit ons aller zak aan ‘cle typogra-
fen blecf betalen, wat zeer velen voor hun eigen druk-
werkbehoefte niet meer betalen kunnen en willen.
Ondergeteekende, die niet zonder invloed is in een
drukkerj die in hoofdzaak van en voor den werk-
man is, heeft steeds gewaarschuwd, dat de bedrijfs-
associatie vast moest loopen en tot groot’e werkloos-heid zoude leiden
esi
heeft daarom tot een zeer con-
servatieve politiek geadviseerd in zake uitkeering van
winst en aanstelling van vaste werkkrachten. Mi.

zijn zij, die van den goeden tijd in het drukkersbe-
drijf geprofiteerd hebben, thans verplicht om tot het uiterste het vaste personeel in d’ien’st te houden, ‘zij
het dan tegen wat lager loon en nadat het vooze
Teraartgebou.w zal zijn afgebroken.

Wat overigens de – aan den Minister toegeschre-
ven – becijfering van dun heer v. L. betreft, lijkt
het mij een fout,, om de werkloosheidïuitkeering ge-
durende een jaar van 20 menschen in rekening te
brengen; z66 lang zoude de leverantie toch zeker niet
aan 20 menschen werk verschaft hebben. Intusschen

zijn ‘zulke becijferingen op zich zelf onjuist, want door
het besteden van de
f
20.000 voor iets anders,drukiverk
of andere zaken, zullen allicht in een ‘ander bedrijf
lieden langer werk behouden, die anders ten laste van
de staatsuitkeeringen zouden komen.

Ad. III. De redeneering over de belasting, welke
de benadeelde ‘drukkerij in het laadje zonde brengen
als zij de bestelling had gekregen is ook al een oude
bkende van protectionistischen huize. Vooreerst
wordt er aan de staatsuitgave van
f 50.000
nu toch
66k hier te lande verdiend: over, de
f 30.000,
wegens
de zaken, d’ie Duitschland in ruil krijgt, over de

f
20.000 wegens hetgeen daarvoor door den Staat nu
wordt gekocht. Ging intusschen de leer op, dat de
Staat flink moest laten verdienen
dm
veel ‘belasting te
kunnen heffen, dan moest ‘het ook een reden zijn om
den ambtenaren
hooger tractement te geven. En het
fraaiste is, dat dan wegens de progressie de Staat
vooral zijn goede gaven sou moeten uitspreiden over
de rjksten. Stel •de Staat had debestelling van
f 50.000,
waar .bv.
f10.000
winst op zat, aan een
particuliere drukkerij met rijke firm’anten gegeven,
die al
f
50.000
inkomen hadden, dan was er van die
f 10.000
veel meer in de schatkist in belastdngvorm
teruggekomen, dan wanneer de levering ‘was gegund
aan een armen ‘drukker of een vennootschap, ‘die zijn
aandeelhouders onder eenvoudige menschen heeft.

Wat nu vraag
IV
betreft, ja inderdaad, wijl het bui-
tenland niets voor niets geeft, zal het wederom met
goederen door ons betaald moeten worden. Maar, hoe
kan er dan ‘werkloosheid zijn in andere ‘bedrijven,
vraagt de heer v. L. Het antwoord is alweer: wijl
velen ten onzent, die werken willen, meenen zulks
alleen te moeten doen tegen een hoogere ‘belooning,
dan hun ‘achteruitgegane medemenschen voor ‘hun
werlc kunnen geven. De behoeften
zijn
niet weg, doch
de mogelijkheid, om die te bevred’igen, als er voor
de daartoe strekkende diensten te voel wordt ge-
vraagd, is verdwenen. Ware Nederland een geheel af-
gesloten Staat, die niets invoerde of uitvoerde, dan
zou er ook reusachtige werkloosheid zijn onder al
clegenén, die niet vroegen: ,,voor hoeveel kan ik mijn

arbeid kwijt, wat is ij anderen waard?”, maar een-
voudig decreteerden: ,,zooveel wil ik hebben per week
en anders werk ik niet en trek ik, zoolang het gaat,
•de werkloozenuitkeering, al is die veel minder dan ik zou kunnen verdienen”; en die daarbij niet bedachten,
dat de wenkloo’zenuiitkeeringen wederom de lçoopkracht
van de belast’iugschuldigen verminderen en aldus weer
oorzaak zijn, dat binnenkort voor hun arbeid nbg min-der zal kunnen worden betaald.

Ten slotte dit: k’on de werkloosheid verminderd
worden doordat de Staat de inl.andsche industrie be-
schermt door invöerrechten of opdragen van ‘te dure
leverantiën, dan moest ‘de werkloosheid belangrijk
minder zijn in de landen met goede valuta, waar zulks
geschiedt. Blijkens de belangrijke cijfers door Minis-

ter Aalberse, in ander verband geleverd, is echter de
werkloosheid hier verreweg ‘t geringst, en zulks terwijl
de bonen bv. in Engeland reed a
,s sterk nar beneden
gaan (man 1 Jamnuai,i—hegin Noivembea voor 6.800.000

loontrekkenden met
50 m’illioen gulden .pei week)
en daarvan bier te lande buiten de ‘bounwakken nog
weinig te zien is. Geen wonder, want de ‘grootere pro-
ductiviteit van elks arbeid door consequente verdee-

linmg van den a,r’beid, 66k over de grenzen des lands,

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1139

hcvorctetd, maakt iog de
nieeste
workgele.gen!ieiirl hij
de ‘hoogste u urioonien mogelijk.

De beer
van .Dusseldorp
angueneert met een voor-beeld .clat mij wei wat sinipel voorkomt. Het komt
hierop nee… Als Nederland van zijn inkomen – Jye-
ataainjd,e in den arbeid van zijn bewoners ori ciever-
diensten ‘va.n ‘zijn kapataalgoederen– voor f 120 mii-
lioen besteedt aan sehoerueai, en elk paar schoen en
voor
,f
10 aan a’rbedcl en kapitaaidi’enst’v’eribcgenjwoor-
dibgt, dan kan vAn zes m illioefl soho.e.nenidragem elk
twéé
paar krijgen nu …..Js liet getal
,f 120
mii-
Ijioen t.ot
.f 60
mjUioen gehalveerd, wordt olk maar
één paar schoenen. Wat wel niompind zal tegen-
spreken!
i)e heer
v.
D. neemt eerst aan, dat er van
dcii
ai.’..
beid en den kapitialdienst, waaruit het Ne’derl. in-
komen bestaat, voor een waarde van
f 60
mi’l’li’oen op
het maken -van. sho’euien woadt geriichit en voor
1 60
mii]lioe.n op ]ie.t prciduoe.oren van boter, welke gebruikt
wordt om er in het buitenland leer”,roo
r
te krijgen.
Hij neemt vervolgen.s aan, dat er alleen voor
1
60 mii-
lioen
01)
liet prcduceoren van boter wondt gericist ciii
dat diie in het buitenland tegen schoenen wordt in
geruild. Hij neemt in dit laatete geval teiveus aan, dat
dc menscihen cn het kapitaal, die in liet eerste, geval
zich met sciho’enmadcetn bezighouden,
niets doen, zoncial:
het nationaal in,komen
1
60
miilkioen kleiner is da ii
in het eerste ,gevaé en dan het ibehoeft te zijn. Maar,
als wij nu eens ivoor
f 60
nviilioen
?ndér
sein boter
maakten en daarvoor -dan 1 120 .malhioen aan. sc,hoe-
ii en ‘iii ruil bregen? Dan was toch cie zaak veer in
het even! ,,Dat kan iviet”, hoor ik den keer v. D.
zeg-
gen, ,,sohoenimciker.s kunnen geen boter n,iaken” Ac-
coord, althans -kan ‘de productie maar niet zoo ineens
omgezet worden. Maar evenmin zal ook, -de invoer,
die tegenover
f
60 millioen aan boter stond’, ineens
van 1 60 milkio.en aan leer in
f
60 iiiiiltioen aan scihoe-
non wonden oinngerset. De schoenendragers zullen, als
de schoenen gpecik’oôper worden en dat moet liet ge-‘volg ‘zijn van liet betreldc’en daanvan udt liet huiden-
land, niet niet mijinider schoenen tevreden zijn, eei’ider
het ‘tegendeel. Ze wilden ôf ‘meer binnenla’nclsche schoe-
nen ôf meer buitenlandsche, die ‘betaald worden met
boter of een an’d’er p’roduct. De minst produc’tieve
schoen makers zullen waarschijnlijk met minder ‘beloo-
ning genoegen .mociten nemen of iets anders gaan
maken, dat in ‘de plaats van de ‘meerdere boter als ruil-
o’bect zal kunnen dienen, als -het -buitenlaad op den
duur schoenen relatief met minder kosten kan maken
dan andere ‘zaken als boter eisz.’
kle’n kan deze in’gew’1hkkelcic materie zoo in.aair niet
beslissen d:oor een, wiii’elceiurig rekensoimimetj’e. dat
practisch niet denkbaar is, enatrent een paar ‘uiterst
hctonegene proiduciteut. O;veriiigipis zij cle keei’ v. D. ver-
wezen naar het slot ‘van het ant,wo,oird ‘van iden heer
v. Liesveilid. He,t ,,Nedeiiainjdsciho fabrikaat” lijdt blijk-
baar nog het minste onder de werddooaheijd, ‘die er in
doe heele wereld
is,
‘omdat aanpassen ‘van de toestan-den van een hoogst irratinneelen ,boom” aan de nuch
tere, zij hot tevens nare, werkelijkheid van een -maat-
schapp.ij na een ongeëvenaarde kapita’a’lvernietigenden
oorlog (en gevolgen), nu eenmaal eeii moeilijk proces is.
Ten slotte de opmerkingen ‘an den heer
Paardekoopei-,
die ‘m.i van veel in’zicht in de zaak ‘blijken geeft. Zijn
twijfolingen hebben ‘goeden grond. K’eynes wees ook
reeds iii
niju
artikelen in de Sunday Times van Aug.
en ‘Sept. j1 op het bezwaar, dat de weeën van de -ver-
sciruivingen, welke Duit-schiands sterk gep’rikkel’d’e ex-
port van sommige artikehin (waarvan het den export
het gemakkelijkst’ uitbreiden kan) veroorzaakt, wellicht
voor ‘ni’ots geleden nullen iorden, n.l. als D’ui’tschl.an.’d
.zulke gr’oote uitvoeren nonder aequivalen’t, ‘als de be-
taling der schadeloosstelling ‘vordert, niet
kan volhou-
den ‘zonder te ‘weinig voor eigen noodzakelijk livens-
onderhoud over te hou’deh. Ook afgezien ‘van de scha-
-delooss’tellirngskwestie, is het, gelijk de heer P. terecht
opmerkt,, zeer wel mogelijk dat de geedkoope concur-

-entie vaii :Dutschjand niet lang cluurfi. Er zijn zeer
veel onzekere elementen in de zaak van de Duitsche
zijde.

Wij
kunnen inmiddels niet beter doen clan het ab-
normale aan onze zijde,. dat mede de groote prijzen-
kloof bij veel artikelen ‘veroorzaakt, ten spoedigste
in normale banen ‘te bren’gen. Door dehooge -prodiuct,ie
kosten ten onzent in bescherming te nemen, zonde de’
Staat deze Sanierujig ‘sterk belemmeren en terugkeer van een gezonde stabiliteit iii de productie arE calen-
das graccas verschuiven. Als de :preductiekosten hier
ver-minderen geloof ik, dat de ‘nog te ov’aubruggen
verschillen, sterk zullen medevallen. ‘Men bedenke dat
.Duitschlancl ‘met zijn ‘stea-‘k ‘verminderde productie en
zijn lang niet zoo sterk afgenomen eigen Ibehoefte ‘aan
het meest noodige, niet’niaar geheel de wereld door zijn
arbeid kan voorzien. En wie maar aan een deel ‘van -de
vraag kan voldoen, aiioge een oogeublik allen anderen
aanbieders den schi-ik op het lijf jagen ‘door heel lage

prijzen, hij kanS toch niet eruinaen tijd het g’e.heelo
prijsniveau. beheerschen. Thans beproef t ieder hier en
in Engeland, enz. goed’koop zaken uit Duitschiand te
krijgen. De concurrentie van de buitenlanders onder-
ling, ‘zal echtei- de Duitsche prijzen spoedig sterk doen

stijgen en menigeen zal ‘bemerken – bemerkt reeds –
dat wel zijn buurman een koopje deed en ‘ook geleverd
kreeg, maar dat hijzelf wel een god’koope bestelling
kan d’oen, maar eindeloos op de leverantie moet -wacli-
ten, zoedat hij maar ‘beter tot de Ibinnenla.ndsche in-dustrie terugkeert, ‘vooral als ‘die”hareirzijds ook wat
tegemoetkomend is. – –

Overigens zuilen de verschuivingen – die, zoo’als
de heer P. zegt, later wellicht, onnood-ig nullen blij-

ken – ook vanzelf reeds niet zoo spoedig plaats
hebben. Men stelt een operatie gaarne uit al’s do
noodzakelijkheid nog tin’ijfelachtig is en dieet -en :r tast
de kwaal nog ton goede kunnen wenden.

Men moet naar mijne meening de Hollandsehe in-
,dustnie ‘waarschuwen voor. eenpan’iekstem’ming.
Naar aanleiding van mijn artikel iii dit, blad van 14
Decenber kreeg ik
van
‘verschillende zijden mede-
t
cieelingen, dat het hier en ‘daar al ibloek -mede te val-
len en dat Holl.andsche leverantiën, mits tegen den
-.ui terSten prijs berekend, alweer den voorkeur kregen
boven de i)u’itnche onzekere toezeggingen.

een belangrijk de1 van de Holl.aud.sche pro-
– dncenteu ‘per se niet medeverken om de inoeilijkhe-
den ‘te boven te komen, d’an ‘zullen pijnlijke -verschui-
vingen – en daii misschien. wel vice-versa – in de
productie,
veel
lager bonen, en qp ‘den ‘duur hooge prijzen voor henzelf en anderen, ‘als consumenten,
daarvoor mi. -de -onvermijdelijice straf zijn. Mogen zij
verstandiger zijn en moge anderzijds liet kapitaal, dat,
‘oor z’oover in zaken gebruikt, in de nfgeloopea jaren
goede tijden beleefd heeft, ook bereid zijn -tot offers,
opdat het leed over allen ver deeld, gemakkelijker
ge-.
dragen wonde. En opda niet maatregelen ‘worden
– doongedreven, die zeer tijdelijk en ‘zeer plaatselijk de
kwaal schijnbaar verminderen, maar deze, inderdaad ‘voor lange jaren vastleggen.
ANT. VAN GIJN.
Kerstmis 1921.

ONTVANGEN:

Oppe’z–Silezië. Een nieuw vraagstuk in. de Euro-
peesche politiek.
Eene studie aan de -hand van
documenten en persoonlijke indrukken ter plaatse
door Mr. 0. L. Torley Duwel
;
met eene inleiding
van Mr. H. 0. Dresselhuys, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal; N.V. Bodkhaitdel
:v/h. W. P. van Stockum & Zoon, ‘s-Gravenhage
1,921.

‘Overzicht van den Econon-bis’chen. – toestand der In-
heennsche Bevolking van Java en Madoera,
door
Dr. W. Huender; ‘s Gravenhage. Martinus Nij-
hoff, 1921.

1140

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.

S
0C
i
a 1 e V o
0 r
i
0 1 g. –
Amsterdam, November

j921.
Mr. M. J. A. Moitzer,
Twee vraagpunten betref-

fende de toepassing der Ongevallenwet 1921;
P. Keu-

iernan8,
De Land- en Tui.nbouwongevallenwet;
Mr. W.

Elinic Schuurma.n,
Onmogelijke plannen; 0.
J. P.
Zaalbe’rg, De negende vergadering van de Interna-
tionale Vereeniging tot wettelijke Bescherming der

MAANDCIJFERS.

OVERZICHT DER R1JKSMIDDELEN

(In Guldens).

November
1921
Sedert
1
Jonoari
1921

Overeen.
komsilge
periodè
1920

Directe belastingen.
1.648.571
15.513097
15.471.257
Personeele belasting
2.395.809
18.573.117 14.190.606
Inkomstenbelasting
6.954.667
101.965.479
79.986.039
Dividend- en tautiOnie-
4.558.307
27.757.062 22.115.017
Vermogensbelasting
1.273.529 13.177.278 11.147.552

Accijnzen.

Grondbelasting

………

1.528.940
32.805.755 33.012.407
72.218
1.576.983 1.331.128

belasting …………

5.249 048
53.766.611
43.894.403
128.570 1.334.950
1.780.803 461.501
3.989.539
2.787.565
927.130
10.506.926 13.353.553

Zout …………………
Bier

………………..
Geslacht

…………….
Belast, op speelkaarten
7.366
62.855
126.149

Indirecte
bela8tingeo.
Zegelrechten

……..
217.670.191

3
23.048.298
Registratierechten ..
1.984.726
28.723.020 49.895.897

Suiker

……………..
Wijn …………………

2.957.399 28.080.849
30.087.001

Gedistilleerd

……….

3.030.571
33.779.600 43.451.697

Gouden
en
zilveren werken
110.408
809.792 839.128
Belasting …………..
Essaailoon

..’1.358.005

186.
970
1.038

272.880
3.435.201
4.777.416

Successierechten ……..

Invoerrechten …………

54.816
511.295
1.068.494
553.316
2.424.206 3.497.289

,Statistiekrecht

……….

634.964 676.265

Mijnen ………………
Dorneinen

……………

Jacht
en
visscherij
3.660
.
289.735 279.514
Staatsloterij

………..
9.056

Loodegelden ………..
232.4122.226.3151.653.813

Totaal ……….
.35.773.101

..

1
399.615.820
398.472.329

OPCENTEN VOOR EIET LEENINGFONDS 1914.

November
192
Seo’t
1
Januari
1921

Overeen-
kom,iige
periode
1920

Directe belastingen
Grondbelasting
330.548
3.109.766
3.098.863
Personeele belasting
. –
525.040 3.731.640
2.676 832
Inkomstenbelasting
2.166.931
301 03.383
24.284.476
Vermogensbelasting
316.356 3.079.375
2.791.591

1.504.241
9.159.830
7.297.956
Dividend- en tantiènie-

Accijnzen.

belasting ………..

305.788
6.561.151 6.602.481
Suiker

……………
14.444
315.397 266.226
Wijn ……………….
Gedist. (binn.- en buitl.)
524.905
5.376.661
4.389.440

Indirecte belastingen.
Zegelrecht van buit!. elf.

42.066 210.888
396.266
Registratierechten
. .
–
–
6

Totaal .,.,
5.730.319
61.648.091
51.804.137

BELASTINGEN IN VERBAND MET DE BUITEN-
GEWONE OMSTANDIGHEDEN.

—
November
1921
Sedert
1
Januari
1921

Verdedigingsbelasting
In
….
378.259
3.821.669
Verdedigiiigsbelasting Ib
….
1.070.904
13.787.148
Verdedigingsbelasting II
….
2.051.419 30.205.945

–

.
3.500.582 47.814.762

11
Hieronder

begrepen
f193.921

wegens
zegelrecht van
-nota’s van makelaars en
ioi’»»1r’nnairs in ,effe,ton.

py;z.
(Beurbelasting).

‘)
idem
f
3.018.204

‘)
Idemf 6.899.384.

Arbeiders;
Ir. H. J. Sch.oUe,
Het, ontwerp Landbouw-
arbeidswet.

Political Science Qu.arterly. – New
York, September 1921.
E. R.
Johnson,
The problem of railroad control;

A. 111. &zkolski.
Practical tests of the transport.at,ion

Act; G.
Zilbvnrg,
A century of political experience;
V. Rosewo,ter,
A curious chapter in constitution
changing; C.
H. Northcott,
Unemployment relies in Great Britain;
J.
E.
Norton,
The Bank of England
and the mo’ney market; G.
T. Robinson,
The decen.
tralization of Russian history;
T. R. Poweil,
Major

constitutional issues in 1920-1921;
P. T. Moon,
More light on the Peace Conference.

Jathrbüeher fü.r Nationalökonomie
ii n d S t a t i s t i k. – Jena. October 1921.
Fr. Lenz,.
Woher stammt, das Wort .,Proietarier

aller Liin.der vereinigt Euch!”?
E.
Peterffp,
Die Ent.
woicklung des amerikanischen Eisenbaiinwesens in
aeuester Zeit.

D e B a. n Ic.
– Berlijn, Ootber 1921.
A. Lansburgh,
Antidu.mping, II;
Argentarius,
Gol.dwhrung und Galgenwiihrung;
Dr. J. Hans,

J ugoslawisches Geldwesen.

Technik und Wirtschaft. – Berlijn, No-
vember 1021.
J. Mendel,
Aufbnu und Stand der oberschiesischen
i3erg- und HÜttenin4ustrie;
J. Ornig,
Koile und
Vasserkraft in der Weltwîirtscha,f t (Sch;Iusz); 27. Kirchh.off,
Reichseisenbahn oder Privatbahn?
W.
Speser,
Kleinhandels- und Teuerungskenn-zahlen.

Journtl de la Société de Statistique
d e Pa r i s. – Parijs, November 1921.
Procès-verbal de la siance du 19 octobre 1921;
O’ualid,
L’évolutièn industrielle de l’Alsace-Lorraine
et de la France de 1871
a
1914;
R. Pupin,
L’épargne
française en 1920;
A. Barriol,’
Nécrologie: Albert
Sartiaux, Alfred Neymarck;
A. Barriol.
Allocution
prononcée aux obsèques de M. Alfred Neymarck,
ancien président, le 27 septenibre 1921 au cimetière
ilrnitparnassn.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.’

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

–

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.
d (Disc. Wissels
4
+
1Juli ’15
Zweeds.R,ksbk +
19Oct. ’21
Bk ‘Bel.Binn.Eff.
5
+
19Oct.
1
20
Bk.v.Noorw.. 6
1
6Juli ’21
!,Vrsch.inR.C.
6+19
Oct. ’20
Zwita. Nat.Bk 4
13Aug.’21
Bk. van Engeland 5
3Nov.’21
Belg.Nat.Bk.5-5+
19Mei
1
21 Duitsche Rijksbk. – 5
23
Dec.
’14
Bank v. Spanj 6
4Nov.
1
20
Bk. van Frankrijk
5
+28
Juli ’21
Bank v. Italië. 6
20 Mei ’20
Oostenr. Hong. Bk. 7
30Nov.’21
F.Rea.Bk.N.Y. 4.
2Nov.’21
Nat. Bk. v. Denem. S
i
5Nov. 21
Javasche Bank
3
+
1Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Part.
t

Berlijn
Part.
Parijs
Part.
N,
York
Cali-
Part,
Prolon-
disconto
gatte
dtconto
disconto
disc.
monet,

24 De
.

’21 4
3
1
8

4
3112
4-
5
1
-.
4’1
2
_5 ‘)
19-24 D. ’21 431s
4-112
33
18-’12
4_5
–
4112-61I2
12-17 D. ’21
31
I4
-3
18
‘
1
2
3118-112
4_51
–
4-6
’21
5-10 ,,

4’/
4
_
3
/
5

311,-4 351_31

4

18
–
4-6

20-24 D 1204
–
1/
4_5
61
4
«/8
–
6-7
22_27 D. ’19
41
I
‘/2”
517
e

4_.51
–
10-16

20-24Ju1’143
1
1
8
_
3
/,
5

21
4
-1
4

2’/,
&
–
,
14
21
I8
–
’12
2%
5’12-7112
1) Noteering vn 23 December 1921.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Londn opende aanvankelijk iets vaster, zoodat tot
11,52 verhandeld werd. Direct daarop trad weder een idaling
in, waarna de geheele week een flauwe stemming bleel

1-1

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1141

heerschen, slot ca. 11,44. Parijs en België waren eveneens overwegend aangeboden. Vooral Parijs was flauw. ifarken
varen daarentegen eerder vaster, zoodat Woensdag tot
1,5736 verhandeld werd. Daarna was bet aanbod weder
overwegend, waardoor het geheele avance weder verloren ging en het slot ongeveer gelijk was aan de opening. Dol-
lars waren nanvankelijk weder flauw. Alleen Vrijdag trad
echter een voorbijgaande sterke vraag op, die den koers plot-
seling op 2,7434 bracht. Daarna was de stemming echter
weder flauwer. Van Skand.inavië was vooral Denemarken
zeer aangeboden en werd voor en. 55 verhandeld. Zwit-
serland onveranderd. Spanje zeer gevraagd voor contant
en daarentegen op termijn bijna niet iverkoopbaar. Argen-tinië onveranderd. Indië eQrder nog iets reaster.

KOERSEN IN NEDERLAND

ata
Londen
•
j
Parijs
S)
Berlijn
S)
Weenen
S)
Bru.,scl
5*)
New
YorI)

19 Dec. 1921..
11.50
22.10
1.52 0.11
21.17
2
.
731
1s
20

1921..
11.47
22.121
1.57 0.11
21.22k
2.72
23

1921
11.44
21.771
1.56
0.13
20.971
2.7111
4

22

1921
11.43
21.60
1.50
0.11
20.671
2.71
4

23

1921
11.441
23.621
1.44
0.31
20.76.
2
.
733
/s
24

1921
11.44 21.671
1.46
0.111
–
–
Laagsted.w.
1)
11.42
21.45
1.39
0.09
20.55
2.71
Hoogste,, ,,

)
11.52 22.171
1.65
0.12
21.271
2.741
3

17Dec. 1921..
11.45).
21.60
1.41
0.31
20.40

‘2.75).’
10

,,

1921
11.45}
21.62/
1.50
0.10
20.92112.79
)
.
2

Muntpariteit..
12.10
4&-
59.26
50.41
48.-
2.48/
4

5)
Noteenng te Amsterdam.
5*)
Noteering te RotteTdam.
Particuliere orgave. ‘) Noteerin
g
van 16 December. 5)
Idem van 9 Dec, mber.

Data
Stock.
holm)

67.75

Kopen-
hagen
5
)
Girls.
tlonla)
Zwitser.
land)
Spanje
II
.8alovla
1
telegrafisch

19 Dec. 1921
56.75 42.75 53.50
40.20
98
1
/
2

20

,,

1921
68.10
56.75
42.75 53.20 40.60
98
11
2

21

,,

1921
67.95
56.25 42.70
53.10 40.60
981
2

22

1921
67.80
55.-
42.70
53.20
40.30
9811
3

23

.,

1921
67.95
55-
42.70
53.50
40.50
98
1
/
2

24

1921
67.95
55.25
42.50
53.40 40.60
98-981
L’ste d
67.50 54.20 42.20 53.05
39.90
9811
3

11’ste

,,

,,

‘1
68.20
58.-
43.-
53.50 40.85
9811
3

17 Dec.

1921
67.50
53.40
42.25 53.50 40.20
98
1
/
10

,,

1921
67.50 52.95 40.75
54.-
39.85
98
1
/
Muntpariteit
66.67
66.67 66.67
.48.-
48.-
100

5)
Noteering te Amsterdam.
1)
Particuliere opgave.

Termijnnoteeringen der Valuta-Kas.

Ecarts tussohen termijnnoteering en contanten koers

(week van 19-23 December 1921).

Londen.
Uit. Dec.
Uit: Jan.
Uit. Febr.

Hoogste B Koers
agio

‘/,ct.
agio

2

ct.
agio

3
1
12ct.
Laagste B

,,
Pan
1

,,
,,

2
3
/
4

Hoogste L

,,
agio

11
1
4

,,
,,

2
1
‘
4

,,
,,

411
4

Laagste L

,,
Pan
1
1,
1
2

3

New-York.

Hoogste B Koers
agio

1
1
4
ct.
agio

‘/
4
ct.
agio

1
1
4
ct.
Laagste B

,,
disagio

1
1
4

Pari
Pan
Hoogste L

,,
agio

14

,,
agio

‘-I
e

agio

18
Laagste L

,,
Pan
l/
1/8

Parijs.

Hoogste B Koers
Pari
agio

2
1
1
2
ct.
agio

5

et.
Laagste B

,,
disagio5

ct.
dssagio2’/
2

Pan
Hoogste L

,,
agio

5

,,
agio

5
agio

7113

Laagste L

,,
Pari
Pari

Brussel

Hoogste B Koers
agio

2
1
1
2
ct.
agio

7
1
1
2
et.
agio

12
1
I
2
ct.
Laagste B

,,
diagio5

,,
,,

2112.
Hoogste L

,,
agio

2112 ‘,
711
”

2 ”
1211
”

2
Laagste L

,,
Pan

B er! ij n.
Hoogste B Koers
agio

1

ct.
agio

1

ct.
agio

1

et.
Laagste B
disagio 1

,,
diagio 1

,,
Pan
Hoogste L
agio

2

,,
agio

2

,,
agio

2
Laagste L

,,
Pari
Pari
,,

1

KOERSEN TE. NEW YORK.

D
0
a
–
CableLond.
1
(in
jt
perk)
ZtchlPorljs
1
(In
ets. p.frs.)
Zicht Berlijn
(In
cl. P.
Mrk.)
1Zicht Arn,terd.
(In ets.
p

q!d.)

24 Dec. .. 1921
4.19.25
7.98 0.53
‘36.64
Laagste d. week
4.19.25
7.98
0.52
36.61
FToogste
4.21.50 8.10 0.58
36.86
17 Dec. ..

1921
4.17.87 7.84
0.49
36.61
10

,,

..

1921
4.14.62
7.81
0.53
36.01
Muntpariteit .
4.86.67
5.18’/
4

9511O
4081,
6

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen en

1 Noteerings-
ho
Dec.

17Dec.

19-23 Dec. ‘2I

23Dec.
Landen

eenheden

1921

1921

Laagste IHoogste

1921

Alexandnië. .
Piast. ‘p £1
9’77:

9771
•
9771
977f
977/
6

B.

Aires
1
). .
d. P. $

1
4351
4

4311
4

4351’s
301;
Calcutta ….
Sh. p. rup
113
13
1,6

14
113 /4
t

11
16

113
1
1
Hongkong ..
id. p. $
2
1
751t 27
1
1,
26
3
1
28
1
1
217
1
/
8

Lissabon ….
d. per Mi!.
43/4

1

4
1
/
2

4
5
4
1
1
Madrid

….
Peset. p.
28.65 1 28.53
28.00 28.56 28.20
8
Montevideot
d. per $
4011
4

1 401
40
1
8

40
3
1,
40
3

Montreal….
$ per £
4.47
1
1
2

4.51
4.47
4.51
4.48
R.d.Janeiro.
d. per Mii.
723/
32

7
1
1
2

1
8

717132
f
‘
’73 IS

Lires p. £
93
1
1
2

92
91
1
1
4

95 94
1
1
Shanghai….
Sh. p. tael
3;7515

37
5
1,

36 39
1
1,
363
14

Rome

…….

Singapore

..
*Vaiparaiso..
id. p. $.

1
peso p. £
2311,
1 21;3′
39.50
t
40.30
2
313/

1 3940
2 3
15
,
1 40.10
231
1s
1

23
40.10
Yokohama ..
Sh. p. yen
23
11

2,3
11
1
1
‘
2,3
1
j
2,3
1
1
3

Koersen der vooralgaancle
dagen.

•)
Telegrafisch tranefert.
5)
Noteering
van
2 Decen,ber.

NOTEERING VAN ZILVER
Nnteering te Londen

te
New York
24 Dec.
1921

……
3/8
6414
17

,,
1921

……
36’/
67
10

,,
1921

……
35
l
/
651
3

,,
1921

……
371

.
67
24 Dec.
1920

……
40/
8

65
18
27 Dec.
1919

… …
77′!
132
1
1
2

20 Juli
1914

……
24’/,
54
1
1

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 27 December 1921,
Activa.
Binneui. Wis-( R.-hk.

f146.020.065.10
1
1
2

sels, From.,’

B.-hk.

54.892.053, 36
1
/
2

enz. indiac.I, Ag.sch. ,, 69.27194,16113
270,185.712,4313
Papier o. h. Buiteni. in dlscn,tn

Idem eigen’portef..
f
33.793.642,-
Af: Verkocht maar voor
dehk.nognietafgei. •1

–
33.793.642,-
Beleenin
g
en
H.-bk.

1 41.098.331 ,62112
mci. vrsch.B.-bk.

,,

13.731.094,22
in rek.’crt.

Ag.sch. ,, 69.724.594,01
1
1
3

op onderp.
f
124 554.0 39.86

Op Effecten

……
f
97.369.94573
Op Goederen en Spec… 27.184.074,13
124.554.019,86
Voorschotten a. h. Rijk

. .

..
13.473.816,35
Munt en Muntmateriaal

–
Munt, Goud ……
f
56.238.060,-
Muntmat., Goud

,,549.730.929.59

/ 605.968.989,59
Munt. Zilver, enz.

8.240.984,16
Muntmat., Zilver.

–
61420997375
Effecten
” BeI.v. h. Res.fonds..

f

5.344.515,25
id. van
5
/sv.
h. kapit. ,,

3.897.472,3712
9.241 .987,62
1
/
a

Geb.enMeub. des Bank …………….
..3.747.500,-
Diverse rekeningen ……………….,,

19.238.284,60

f1088444936,62
Passiva.
–
Kapitaal

…………… … ……
.
f

20.000.000,-
Reservefonds

…………………
..5.386.728,62
1
/
2

Bankbiljetten in omloop .. ……….
..1.012.878.260,-
Bankassignatiën in omloop ……
……
i.0S4.938,63’/
Rek.-Cour.

Het Rijk
f

–
saldo’s:

5
Anderen ,,

30.572.990,37 30.572.990.37
Diverse
rekeningen ……………….
18.522.018,99

fl.088.444.936,62

1 142

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

NED, BANK 27 Deçember 1921
(vervolg).

Beschikbaar metaalsaldo…………..
f
404.562.109,86
Op
de basis van
‘Is
snetaaldekking
……
195.654.872,06
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is.. ,, 2.022.810.549,30
Verschillen m.d. vorig weekst.:
Meer

Minder

Disconto’s …… ……

503.302,50’/
Buitenlandsche wissels

2.352.038.-
Beleeningen

2.067.581,44
1
1
2

Goud

.. …………..
–

–
Zilver

125.491,44
1
1
Bankbiljetten .

‘1.464.580,-
Part. Rek.-Ort. saldo’s

636.457,76
1
1
2

Voornaamste posten in duizenden guldens.

B°” k.

Andere
Data

Goud

Zilver .

opeischl,are
ije en

schulden

DE SIJRINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circulatie
Andere
opetschb.
schulden
Disconto’s
D

k
iv.
re
C
ningeni)

51″7ov.1921 1.516
2.207
857
1.958
265
29Oct. 1921
1.508
2.074
963
1.931
223
22

,,

1921
1.508
2.014
1.008
1.932
217
8

,,

1921
1.534
2.200
1.082
1.952
341
1.519 2.131 1.263
1.959
218
24Sept.1921
1.514
2.031
1.575 1.975
227
1

,,

1921 …..

6Nov.1920

…
1.055
2.170
649
1.747
440
8Nov.1919

…
1.060
1.667
1.114 1.536
.
465

25Juli

1914

…
645
1.100
560
735
396
1)
Suitpost
der
actiVa.

27 Dec.
605.969
8.241
1.012.8781
31.658
19
1921 …..
605.969
8.366
1.014.343
31.799
12

1921 …….

605.969 8.276
1.021.226
35.811
5
605.969
8.143
1.034.520 39.255
28 Nov.
605.969
8.614
1.021.065
32.649

27 Dec.

1921

……
1921 …….

636.141
21.190
1.072.145
87.185
27
DLC.

1921

……

1920……
1919 ……
637.323 6.103
1.032.732
104.083

25 juli
1914
162.114
8.228
310.437
6.198

Data
Totaal
bedrog
disconto.

titervan
Schatkist.
promessen
rechtstreeks

t
1

Bdee.
1

ningen
1

escF,tk-
baar
Metaal.
saldo

Ijek.
kings-
percen.
Vage

27 Dec.

1921
270.186 88.700
124.554
404.562
59
19

1921
269.682
88.700
126.622
404.366
59
12

1921
281.761
93.700
122.533
402.097
58
5

1921
287.332
90.000
129.178
398.617
.57
28 Nov. 1921
278.618 90.000
117.763
403.099
58

27 Dec.

1920
196.824
51.000
247.606 424.669
56
27 Dec.

1919
168.862
87.000
250.116
415.169
57

25 Juli

1914
67.947
14.300
61.686
43.521
1
75
1)
Op de
baoi2 van
2
15
n,etaaldekking.

Uit de bekendmaking van den M
i
n
i
ster
van F
i
n a
ci ë n blijkt, dat uitstonden op:

19December 1921

1
27December 19

Aan schatkistpromessen../500.840.000.-
75o1.69o.o

ii
wsarv. direct bij Ned. Bk.,,
88.700.000,-
,,
88.700.000
1
–
Aan schatkistbiljetten ..

,,259.
129.000,-
,,26 1.829.000,-
Aan

zilverbons

…….. …
83.287.626,50
,,
32.504.102,50,

Onder de vlottende schuld is begrepen:

Voorsch. aan de Koloniën

,,326.887.000,-
,,334.642.000,-.
VoorechotaanGerneenten)
t December
voor door 1ljk voor hen
}
,,
62.064.079,83
te heffen lok. belasting)
19 December

Tegoed v.d.Postch.&G.dst l.

25.315.133,31
25.398.965,62
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden gulclens.De samengetrokken
cijfers derlaatste weken zijn telegraphisch ontvangen.

Dato
Goud
Zilver
B k
bil
je
u
e
Ande,e

Beschikb.
opeischb.

metaal.
schulden

saldo

.17 Dec. 1921
18200
286.000
98.500

105.600
10

1921
181.000
289.500 93.500

104.400
3

1921
181.250
286.000 82.000

107.650

19Nov 1921
162.060
25.844 288.073 85.920

113.578
12

;,

1921
162065
25.321
294.542 88.995

111.103
5

1921
162096
24.772
291,870 91.105

110.102
18 Dec. 1920
217.936 9.443 371.700
124.045
128.366
20Dec.1919
172.155
2.968
309.796
104.596
92.452

25Jul

1914
22.057
1

31.907
110.172
12.634
4.8422

JVissels,
Voor-
.
Diverse
Dek.
Liala
Dis.
,
buiten
Ee/ee’
schotten
re e- kings.
conto s
iv..!nd.
betaalbaar
ningen
aan het

.
Gouv.nem. “”
percen-
lage

17 Dcc. 1921
218.500

-‘
50.800
***
47
10

1921
212.000
32.900
***
47
3

1921
200.500
23.000
**
49

19Nov.1921
12

1921
36.185
.36.029 19.640
19.988
115.210 103.436
22.873′ 42.349 5.358
4.033
50
48
5

1921
34972
20.409107.121
38.922
.6.985
49

18Dec.1920
31.590
28.356
129.064
44.147
48.417
46
20Dec.1919
12.599
12.055
161.407
–
64.889
42

25 Juli 1914
7.259
6.395
47.934
6.446
1

2,228
44
1)
Sluitpoat der activa.

2)
Op de
ba,is van
2
16
metaaldekking.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden pond sterling.

Data
Metaal
Ctrculatte

Currenc,, Notes.

Bedrag Goudd.
1
Gov.Sec.

21 Dec,

1921
128.431
126.671
1324.429

28.500 288.590
14

1921
128.437
124.734

318.329 28.500 281.545
7

1921
128.434 124.962

315.714
28.500
278.702
30 Nov. 1921
128.442 125.113
1
312.628
28.500
275.609
23

1921
128.438
123.306

311.687
28.500
274.482
16

,;

1921
128.433 123.587

313.066 28.500 276.053

22 Déc.

1920
127.761
134.582

.368.231
28.500 337.253
24 Dec.

1919
91.392 92.149

358.231
28.500 339.367

22 Juli’ 1914
40.164
29.317

–
–

D a a
Gov.
Sec.
Ôiher
Sec.
Public
Depo,.
Other
Depos.
Re.
serve
per!.;)

21 Dec. ’21
50.825 85.200
14.116
124.207
202101

14,60
14

’21
69.800 80.683
13.858
140.869
22.153
14,32
7

..

’21
70.064 80.636
11.996 142.743
‘21.922
14,17
30Nov.’21
57.438 82.735
13.749
130.411
21.779
15,11
23

,,

’21
50.314
,
83.572
15.601
124.083
23.582
16,88
16

,,

’21
35.726 84.823
20.067
106.038
23.296
18,47

22Dec. ’20
77.178 78.914
13.770
136.031
11.6291
7,75
24Dec. ’19
68.175
85.179 20.338
133.361
17.6931
11,50

22 Juli ’14
11,005
33.633
13.735
42.185
29.2971
521

1)
Verhouding
tueechen
Reaerve
en Deposit..

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-
kassensch.eine, in duizenden Mark.

Data
Metaal
Daarvan
Kassen-
Circa.

perc.

)

15 Dec

’21
1.005.171
993.696
4.023.261104.567.851
5
7

,,

’21
1.005.750
993.697
3.522.209
102.789.634
4
30 Nov. ’21
1.001.693
993.698
4.472.583.
100.943.632
‘

5
23

’21
1.008.000
993.709 5.014.796 96.463.895
6
15

’21
1.009.230
993.710 5.233.273 95.186.123
6
7

,,

’21
1.008.890
993.639
4.560.228
92.609.995
6

15Dec.

’20
1.097.439
1.091.641
21.158.22f3
65.147.187
33
15 J)ec.

’19
1.110.66411.098.613

10.094.977
32.875.631
34

23 Juli

’14
1.691.398 1.356.857
65.4791
1.890.895
93
1)
Dekking
der circulatie door metaal
en Kaosenocheine.

Data
Wissels
Rek. Cit.
Darlehenska,senscheine
Tataal
In kas bij de
uitgegeven
Reic/isbank

15 Dec.

19211
117.976.002
24.298.689
11.646.000
3.926.700
7

,,

1921
109.803.798 17.325.757 11.157.600
3.429.200
30 Nov. 1921
115.469.084
25.313.114
11.829.700
4.39.900
23

1921
101.661.516 15.440.677 12.122.300
4.924.800
15

1921
105.049.694
20.869.119
12.361.400
5.144.000
7

1921
96.094.810
13.860.368 11.790.800
4.473.000

15 Dec.

1920
54.090.061
15.825.108
33.316.600
21.113.900
15 Dec.

1919
34.371.362
10.953.684
23.638.300
1Ô.063.900

23 Juli

19141
750.892 943.964
–
–

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1143

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden france.

Waaraan

Te goed

Bult.gew.
Data

Goud

In
liet

Zilver

In
hel

000,sch.
Buitenland
1

1
Buitenland old. Slaat

22 Dec.’21 5524.164 1.948.367 279.582 606.937 24.500.000
15

’21 5.524.122 1.948.367 279.448 608.015 24.500.000
8

’21 5.522.102 1.948.367 279.432 611.122 24.600.000
1

’21 5.524.093 1.948.367 279.298 610.346 24.900.000

23Dec.’20 5.499.978 1.948.367 265.680 591.735 26.600.000
26 Dec.’19 5.578.523 1.978.278 268.035 778.615 28.500.000

23Ju1i’14 4.104.390

–

639.620

–

–

Uitge.

Rek. Cr1.

Rek.
Wind,

stelde

oc
ee.

an
1
.

p0,t.-

Cr1.
VIh

lng

jetten

culleren

Staat

2.245.161

57.826
2.276.757 36.246.215
2.574.151 13.181

2.347.515:
61.201 2.206.364 36.407.132 2.446.282 42.348
‘
2.216.673
1
62.339 2.314.029 36.666.338 2.454.393 62.559

g
2.431.726 63.265 2.250.519 36.488 ‘ 846 2.625.224 30.165

3.756 409.486 2.217.662 37.444 362 3.521.482 79.120
1.268.239 626.438 1.451.457 37.274.5403.120.796 76.497

1.541.980

–

769.4001 5.911 .91O 942.570400.590

BANQUE NATIONALE DE BELCI1QUE. Voornaamste posten in duizenden france.

Metaal Beleen. Belcen.

Binn.

R k
md.

oan

van

wiasel,

Circu.
ata

t..rt.

bultenl. bultenl.
prom.
d.

en

latle
saldi

vorder.

provinc.

beleen.

DO C.

22 Dec. ’21
1
326.383
.
84.653480.000524.8306.222.287 434.666
15
,,
’21 326.001 84
.
653
1
480
.
000505 5396.256.913 328.523
8
,,
’21 325.734 84.653480.00&490.554 6.273.485 354.891
1
,,
’21 322.721 84.653 480.000540.175’6.265.791 479.332

22 Dec. ‘201324.273 84
.
653
1
480
.
00&81 2.41 66.001 .980 1.033.877
24Dec.’ I9j3S0.652j 84.955l48O.00O426.5484.7 12.818 2.242.856

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten
in duizenden dollars.

Goudvoorraad

F.R.
_______________

Z
il
ver

Notes
in
Data

Totaal

Dekking

in liet

cle.

ctrcu.
bedrag

F. R.
Notes buiten1.

latie

7 De(-. ’21 2.851.027 1.909.777

–

139.606 2.373.355
30 Nov. ’21 2.849.397 1.895.244

–

139.745 2.366.006
23
,,

’21 2.835.229 1.924.288

–

142.999 2.389.916

16

’21 2.823.901 1.926.127

–

145.567 2.398.224

10 Dec. ’20 2.054.368 1.421.260 67.745
180
~ 100 3.344.332
12 Dec. ‘191 2.096.288 1.308.164 140.910 64.1172.907.435

Algem.
Percent.

Totaal

Gestort

Dek.

Goud.
L..’Oia

Isse
5

Deposito’s

Kapitaal

king,.

dekking
perc.
1)
circul.
5)

7 Dec. ’21 1.252.443 1.718.283

101089

73,1

100,7

30 Nov. ’21 1.255.255 1.742.830

103.104

72.7

100,6

23

’21 1.274.567 1.728.497

103.216

72,3

99,3

16

’21 1.266.349 1.737.716

103.166

71,8

98,5

10 Dec. ’20 2.961.529 2.328.806

99.174

44,1

49,2

12 Dec. ’19 2.680.967 2.769.951

87.002

44,7
1
46,0

t)
Verhouding tuaschen: den totalen goudvoorraad, zilver etc., en de
opeiochbare schulden: F. R. Notes en netto deposito’a.
°)
Na aftrek
van 35 pCt, der totale dekkingemiddelen als dekking voor de netto
depositos.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ lIET

FED. BES. STELSEL. Voornaamste posten in duizenden dollars.

Totaal
Aantal uitgezette

Reserve

Totaal

Waarvan
Data

banken beleggingen F.

nks

deposito’s

deposils

30 Nov. ’21 807 11.334.959 1.267.52213.567.955 2.997.931
23

’21 807 11.308.660 1.267.692 13.363.133 3.009.356
16
,,
’21 807 11.353.212 1.269.059 13.452.583 3.002.576
9

’21 807 11.385.928 1.239.060 13,421.095 2.982.861
3 Dec. ’20 823 16.630.185 1.332.081 13.677.460 2.822.479 5 Dec. ’19 795 15.452.543 1.406.080 13.888.271 2.270.098

Aan het
eind van
ieder kwartaal
wordt
een overzicht

gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen
bankataten.

BANKSTATEN,

KWARTAALSGEWIJZE OPGENOMEN.

I. BANK VAN SPANJE.

(In millioenen Peseta’s.)

Staat,.

Data

Goud

Zilver fond.
1

conto’s Circu.

Rek.
t)

en

latie

Cr1.
Beleen.

10 Dec. 1921.. 2510,0 624,9 1073,1 2483,8 4226,7 997,6
3
,,

1921.. 2509,6 628,0 1086,7 2459,6 4212,9 988,4
26
Nov. 1921.. 2508,8 627,6 1076,6 2473,1 4206,31 999,9
17

,,

1921..
2507,6
617,2
1073,9
2561,3
4281,7
974,7
5

,,

1921..
2507,1
616,5 723,5
1980,5
4343,5
1046,2
29 Oct.

1921.. 25063
621,4 870,0
1783,7
4291,7
1064,6
22

1921.2505,4
619,1
887,3
1769,3
4301.0
1043,1
15

1921..
2504,7
615,9
879,3
1773,9
4308,7
1031,1
8

1921..
2504,1
617,4
866,8
1793,6
4306,7
1047,3
1

1921..
2503,1
625,3
823,4
1773,0
4246,3
1033,2
24 Sept.

1921..
2501,8
624,4
803,0
1736,7 4207,1 1018,6
17

,,

1921..
2500,7
622,8 811,7
1758,0
4204,4
1024,1

4 Dec.

1920..
2455,0
584,9 938,6
1716,3
4234,3
1062,9

13 Dec.

1919..
2422,4
627,7
671,0
1642,7
3851,9
1002,6

24 Juli

1914,
543,5 729,8
494,4
783,8
1919,0
497,9

‘)

Inclusief de
schuld
van de
schatkist
in
rek.’crt.

II. ZWITSERSCHE NATIONALE BANK.

(In inillioenen Francs.)

Data
Goud
Zilver Done.
hen,.
kassen,
scheine

Dis.
conto’s
en
St/een.

Circu..
laile
Rek.
Cr1.

15 Dec.

1921..
545,3
115,0 17,9
379,3
917,1
124,5
7

,,

1921..
545,2
115,0 17,8
383,5 931,4
102,0
30 Nov.

1921..
545,1
115,0
17,5
376,7
949,1
90,1
23

1921

.
545,0
124.0
17,5
340,4
905,4
100,3
15

1921..
545,0
124,0
17,0
342,9
926,3
86,1
7

1921,.
544,9
124,0
16,8
356,1
951,0 73,3
31

Oct.

1921..
544,9
124,0
16,5
429,2 970,0
131,0
22

1921..
544,8
124,0
16,4
345,8
915,8
92,7
15

1921..
544,8
124,0
16,0
330.8
927,3
79,8
7

1921.,
544,8
124,0
15,7
387,7
947,0
103,1
30 Sept.

1921,,
544,7
124,0
15,3
391,8 970,9
92,5
23

,,

1921..
544,7
110,5
15,0
391,4
909,3
129,6
15 ‘Dec.

1920
541,9
120,3
16,5
390,5
922,6
135,8
15 Dec.

1919..
518,4
.66,5
11,1
420,7 929,7
157,5

23 Juli

1914..
180,1
18,9
–
107,8
267,9 50,7

III. NATIONALE
BANK
VAN
DENEMARKEN.
(In nsillioenen
Kronen.)

Data
Goud
Zilver
ringen
op het
conto’s en
Circu.
latie
Rek.
Crt.
buiten!. 1
Be/een.

30 Nov.

1921..

228,3

3.5

13,2

378,4

465,0

136.5
31

Oct.
.

1921..

228,3

3,3

18,9

361,7

493,4

.
102,8
30 Sept.

1921..

228,3

3,5

29,9

335,3

481,4

88,4

30 Nov.

1920..

227,6

2,6

13,6

421,8

555,2

595
29 Nov.

1919..

212,2

3,4

27,8

373,0

471,7

43,1

30 Juni

1914..1 75,6

1

6,6

1

19,8 1

95,6
.
1

159,8

4,8

IV. ZWEEDSCHE RIJKSBANK.

(In ntillioenen Kronen.)

1/orde.
Data

‘
Goud
ringen
op het
Staat,.
fondsen
conto’s
en
Circu.
lat je
Rek.
Cr1.
buiten!.
Beleen.

17 Dec.

1921..
274,8
111,6
19,0
547,8 583,0 308,9
10

1921..
274,9
106,5
23,4
531,4 576,4
314,6
3

;,

1921..
274,9
106,7
20,7
476,2 632.0
197,3
26 Nov,

1921..
275,1
106,3
20,8 426,0
589,2
175,6
19

1921..
275,1
107,4
20,7
416,1
607,6
149,1
12.

1921..
275,3
103,4
20,7
420,8 622,6
132,5
5

1921..
275,4
103,3
20,8
435,1
640,4
127,7
29 Oct.

1921..
275,5
103,8
20,8
410,1
629,0
121,0
22

1921..
275,6
103,9
20,8
400,5
601,5
132,3
15

1922..
275,7
104,5
20,8
400,9
615,7
123,9
8

1921..
275,9
110,1
20,7
436,0
627,7
143,9
1

1921..
275,9
110,6
20,7 436,2
689,8
110,0
24 Sept.

1921..
276,0
117,5
20,3
401,3
598,5
146,4

18 Dec.

1920..
282,1
108,0
34,3
616,0 727,8
226,5
20 Dec.

1919..
281,3
121,6
48,4
558,9
730,6
243,8

25
Juli

1914..
105,8
1115,6
28,0
92,4
206,2
68,2

1144

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

V.
BANK VAN NOORWEGEN.

(In millioenen Kronen.)

1.
Dis-

Data
Goud
ringen
.

het
Effecten
conto’s
en
Clrcu.
!atie
Rek.
Cr1.
buiten!.
Reken.

15
Dec:

1921..
147,3 39,6

8,8 445,9
401,7
121,2
7

,,

1921..
147,3
37,6

8,8
444,4
392,5
126,7
30 Nov.

1921..
147,3
37,1

8,8
438,6
395,4
121,3
22

1921..
147,3
37,6

8,8
429,2
388,6
117,3
15

1921..
147,3
37,5

8,8
434,5
396,7
114,1
7

1921..
147,3 35,5

8,5 439,8 407,6
106,6
31

Oct.

1921..
147,3
32,2
.

8,5 452,5
411,4
112,9
22

1921.
147,3
31,8

8,5
429,5
406,8 94,3
15

1921..
147,3
28,1

8,5
421,4
412,4
1413,8
79,6
7

1921..
147,3 28,7

8,5
426,5
84,8
30
Sept.

1921

.
147,3
30,8

8,5 426,0 415,9
84,6
22

,,

1921
147,3
32,2

8,5
409,8
402,4
82,1′

15
Dec.

1920..
147,3
56,2

10,5
439,1
460,7 89,4
15

Dec.

1919..
147,8
75,9

12,2
345,2 445,2 53,8

22
Juli

1914..
52,4
65,7

8,9 79,3
120,8
10,7

VI.
BANKBUREAU
VAN TSJECHO.SLOWAKIJE,,,

verbonden
aan het
Ministerie
van
Fin
ancien.

(In millioenen Tsjecho-Slow. Kronen).

Voro’er.

1
o

de

Dis-

1

Be!ee.
Data

Oostenr.-
Hong.

conto’s
J
ningen

Bank)

t

7 Dec.

1921

10084,511880,611721,31

Vorde-
ringen
op het
buiten!.

605,9

Circu.
!aiIe
Rek.
Cr1.

11742,2

889,0
30
Nov.

1921
10084,5
f
1854,4t1756,9
10084,51 1904,711784,1
1
488,7
11871.6

745,3
23

1921
481,6
11515,9

1319,7
15

,,

1921
10084,511895,72156,8
1
444,0
11850,2 1076,2
7

1921
10084,5
1
1897,52324,7,1
496,2
12181,7

975,5
31

Oct.

1921
10084,51
1606,9 2451,3
1

599,7
12327,2

651,6

7
Dec.

1920
9521,9 1816,8,2212,4
145,4
10942,01 1056,1
S)
Bankbiljetten,
rekening-crt.-salcli
en schatkistbons.

VII. OOSTENRIJKSCHE BANK.

(Voornaamste posten in duizenden kroten).

Data
Go,,den
buiten!.
goud.
wissel,

Zi!
–

eer
Disconto ‘s
en
Bdeenin gen
Circuhstie
Rek.-Crl.

7
Dec.

1921

8,201

5
21,633,758 132,457,939
1
12,676,032
30 Nov. 1921

6,937

5
18,944,126 120,612,8251 7,148,024
23

1921

6,759

5
11,783,886 108,526,31210,154,898
15

1921

6,412

5
9,175,528 103,128,9831
9,159,615
7

1921

6,330

5
6,758,562

95,162,099 6,834,983
31
Oct.

1921

5,380

5
6,553,909

90,904,399 6,635,669 23

,;

1921

5,174

5
5,968,612

80,746,118 8,134,332
15

1921

5,757

5
5,799,772

77,292,158
6,996,473
7

1921

4,770

5
5,321,516

73,792,202
5,832,349
30
Sept.
1921

11,322

5
4.042,282

70,170,798 5,442.927
23

1921
1
933

5
2,152,673

64,179,432
6.,
142
.
4
7
1

15

1921

11,833

5
1,580,534

61,322,646
6,342,043
7

1921 1 7,265

5
1,359.066
1
59,344,905
7,614,899

VIII.
HONGAARSCHE
BANK.

(Voornaamste posten
in duizenden kronen).

Data

t
Gouden
1
buiten!.
t
1
Zi!.
on
Discto’s
en
1
Circu!atie
1

Rek..Crt.,
1

goud. t wlsse!s
1

ver
i
Rekeningen
1

7
Dec.
1921
12,2451598
25,271,954125,360,868 2,282,921
30 Nov. 1921
12,2351597
24,815,46.9 24,741,912 2,353,074
23

1921 12,23& 597
124,299,571 24,159,576 2,335,872
15

1921 12,242598124,069,663 23,795,176 2,441,861
7

. 1921 12,243 598 23,824,229 23,871,322 2,116,507
31 Oct.

1921 12,475 598 23,588,470 23,642,776 2,153,893
21

1921

5,025 598 23,297,653 22,882,498 2,287,634
14

1921

4,978598 23,193,798 21,844,627 2,970,638
7

1921

4,982 599 23,021,131 21,500;470 2,507,719
30
Sept.
1921 4,940 599 22,187,994 20,844,970 2,407,253
23

,,

1921

4,736 599 21,086,880 19,561,539 2,488,854
15

,,

1921

4,426599 20,266,076 18,754,320 2,614,748′
7

,,

1921

4,426,599 19,890,444 18,340,934 2,824,316

EFFECTENBEURZEN.

Ater.dam, 24 December 1921.

Na cle jongste uitingen van gematigd optimisme la de
stemming op de internttionale beirzen. wel sterk veran-

derd. Langzamerhand ‘dringt het opnieuw tot de geesten
door, dat het proces van genezing, dat de wereld zal moe-
ten doormaken, van buitengewoon langdurigen aard zal
moeten zijn, zelfs indien hij alle partijen, die hiertoe moe-
ten niedewerken, de ‘goede wil als vaststaand wordt aange-
nomen. Doch aan dien goeden wil hapert thet nog wel eens,
zij’ het dan natuurlijk niet uit ‘zucht om den terugkeer tot
meer normale verhoudingen (waarbij immers ieder land en ieder wolk het grootste ‘belang heeft) ‘te verhinderen, doch
eenvoudig ‘voortkomend uit ander inzicht omtrent den weg,
die bewandeld dient te worden. Zoo is dit b.v. het geval
geweest met de Fransohe eischen ter zake der bewapening op cle conferentie te Washington, hetgeen op een gegeven
moment zelfs gedreigd heeft het gansche ,werk der bespre-
kingen .illusoir te maken. Zoo ver is het nu weliswaar niet
gekomen, ‘doch er zijn nog kwesties te over, die eerst op-
gelost moeten worden, alvorens eensgezind alle middelen
te baat kunnen wor’.en .genoen, om .tot een oplossing
van de economische moeilijkheden te gèra.ken.
Het. meest op ‘den ‘voorgrond tredend object, de hersie-
iiiag dci- betalingsvoorwaarden van Duitsehland, is dan
ook nog geen stap ‘nader .tot een bevredigende regeling ge.
komen. De 15e Januari is aanstaande en nog ‘weet men
niet of, en zoo ja, op welke wijze Duitschiand uitstel zal
worden gegeven van den termijn, die op dien datum ver-
valt. Het sprdekt. ‘vanzelf, ‘dat dit aan de beurs te B e r-
1 ij n een stemming
,
van groote onzekerheid te voorschijn ‘heeft geroepen. Wel twijfelt men in serieuze kringen niet
aan ‘het feit, dat het land toch geweldige offers zal moeten
brengen, ook al verkrijgt het voorloopig uitstel fvan directe
betaling, doch de stimulans, die hierin zou liggen om ‘loo-
gei
–
e koersen op ide effectenbeurs te besteden, is rtoch uit-
gebleven. Zelfs de verdere uitzetting van
oe
ibiljetten-cir-
culatie dec- Rijksbank heeft niet ‘het gewone effect gehad.

7
ermoedelijk moet dit hieraan worden ‘toegeschreven, dat
men algemeen geloof t aan ‘het nemen rvan wel
eenigen
maatregel door de Entente, waardoor het land ‘ioh direct en voor ‘cle naaste toekomst wel op een iets vas’ter basis
zou kunnen ontwikkelen, doch waardoor ‘tevens
individuecle
belangen sterk ‘geschaad zouden kunnen worden. Voor-
al zou dit het geval kunnen zijn, als de ‘veranderingen niet
geleidelijk, ‘doch plotseling zouden intreden. Een voor-
proefje heeft de Duitsc,he financieele wereld reeds onder-
vonden in de ,,failures” van verschillende ‘banken en ban-
kiers; bij ‘vec-der doorgevoerde wijzigingen echter vreest
men ‘voor ‘het stagneeren van den in.dustrieelen export, voor
werkloosheid, enz. Geheel te vermijden ‘zullen ‘deze ver-
schijnselen ‘toch wel niet zijn, ‘doch indien zij zich langza-
merhancl voordoen, ku.nnen althans i’ntij’ds maatregelen
tot beteugeling van de gevolgen worden ‘genomen. Thans
gaat dit nog niet; men siet’wel de gevaren, ‘dooh men weet
niet Öf en in ‘welke mate zij zich zullen doen gevoelen.
Ondec- deze omstandigheden was cle beurs te Beilijn eerder
zwak van toon, ondanks een lichte ‘verbetering in buiten-
landc-he valuta’s.
Ook ‘de overige markten hebben niet veel opgewekt.hei.d
vertoond. Het einde van het jaar en het vooruitzicht op
eeni.ge Kerstmisvacantie-dagen ‘hebben hiertoe echter ook
bijgedi-ageu. Want nergens was er feitelijk reden ‘tot bizon-
‘dere lusteloosheid, al is het optimisme allerwegen inge-
krompen. Maar vooral te L o n d e n heeft een betere ten-
dens over’heerscht bij een zeer m.tigen ‘handeL De lersehe
‘kwestie ‘heeft weliswaar nog onvei’hoopte moeilijkheden ge-
bracht, doch men is van meen.in’g, dat ook thans weder een weg ter oplossing zal worden gevonden. Ook denkt
men in de City, dat met betrekking tot Duit,sohland in-
grijpende maatregelen genomen zullen worden, waardoor
een kans bestaat, ‘dat ‘het groot aantal werkloozen van En-
geland een vermindering zal kunnen ondergaan. Ook
andere omstandigheden werkten mede tot het handhaven
van een gunstige opinie. Zoo b.v. de ruime gel.dmarkt,
waardoor ‘de .geldbehoeften der Regeering op een gemak-
kelijke wijze gedekt kunnen wordèn. De waicverhoccding
tusschen ‘de geldkoec-sen in de open markt en het disconto
van cle Bank of Engiand is wederom zon groot geworden,
dat men opu.i’eu.w een ‘verlaging van het bankdiscon’to ivoor-
ziet.
Te P a i ij s was men echter veel minder – opgewekt. De
reis van ‘den ‘heer Briand naar Washington en, op de
terugreis, naar Londen, ‘heeft klaarblijkelijk niet opgeleverd,
wat coen er van verwacht had. Een nieuwe conferentie toch
tussehen ‘de Fransehe en ‘de Engelsohe premie.rs is aan-gekondigd. Doch inmiddels verkeert men in Frankrijk in
de absolute onzekerheid, hoe het in de naaste toekomst
met ‘de inkomsten ‘zal gaan. Het budgetair evenwicht, in-
dien al ‘gevonden, wordt ‘hoofdzakelijk in stand gehouden door het rekenen op de Duitsche schadeloosstelling en het

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1145

ziet er naar uit, dat ‘deze begrootingspost afgeschreven zal
moeten worden naar de rubriek ,,dubieu.s”, althans voor de
eerste tijden.
De markt te N e w 3,?’ o r k heeft ‘zeer veel weerstand ge-
toond. Voor de Vereenigcle Staten is er dan ook geen reden
tot neerslachtigheid, al is ook de werkloosheid in de Unie
nog zeer groot en al beginnen ook daar de ‘valuta-verhou-
dingen een steeds grooter rol te spelen. Vooral met be-
trekking tot ‘de betaling van de rente op Europeesche vol
–
deringen is men niet al te gerust. Oorspronkelijk hebben
de V. S. aangedrongen op het regelmatig voldoen van rente-
betaling en schulddelging, doch nu ‘vooral Engeland zich
opmaakt om aan deze verplichtingen te voldoen, zou ‘het
wel eens kunnen gebeuren, dat Amerika meer na- dan
voordeel hieruit zou trekken. De wisselkoersen zouden hier-
aan direct en het meerdere prestige van Londen indirect
medewerken. Toch speelt deze factor geen rol van overwe-
gentie beteekenis in het geheel der economische verhoudin-
gen. Van meer belang wordt het geacht, dat de geringe ver-
betering in de ‘nijverheid voortgang blijft houden.
Te o n z e n t is het verloop der beurs zeer onbelangwek-
kend geweest. Voor
binnenlandsche staatsfondsen
ontstond
iets meer belangstelling, nu de Minister heeft aangekon-
digd, dat de door te voeren nieuwe leening geheel vrij zal
zijn. Men verwacht, dat de modaliteiten volkomen in over-
eenstemming zullen zijn met den tegenwoordigen toestand
van ‘de beleggingsmarkt en dat op deze wijze een goed
resultaat kan worden behaald. Hoe buitengewoon snel zich
overigens ook op de beleggingsmarkt ongunstige tendenzen
kunnen wijzigen, bewijst wel het koersverloop der 7 pCt.
Obligaties der Gemeente Amsterdam. Deze leening was
oorspronkelijk absoluut mislukt; weken na de emissie gaf
het emissiehuis nog tot uitgifte-condities af. Thans zijn
de stukken uiterst schaarsch te verkrijgen tot een koers
van ongeveer 4 pCt. hoven pan.
ijzing
19 Dec. 22 Dec. 24Dec.
Rof

5
0
/0
Ned. W. Scb.

1918 861
3

8611
‘8611
S —
112
!
o
,,

,,

,,

1916 83t/

83

83’1

—
4
0
/0
.,,

1916 76

75
5
1
8
75
5
f
8
—
3
1
12 0/0
,,

651

661
1
l
4
‘-
66112
1 +
71

3

0/0

,,,,

‘553(4

512

5571

.+
1
/
8

2
2
1
2
0
10
Cert N. W. S…….47
31
4

48

48

+ 114
5

Olo
Oost-Indië 1915 . . . .

91101

91
11
1
16
91 15/ +
1/

6

o/

,,

1919 . . •

93o

93h/

+
1/3

4

0/,,
Oostenir Kr’nenrente ‘!3’/

3131

3131

5

Olo
Rusland 1996 ……
r

•.
7
6’1
16
?’6″

+ 114
4

°
1
0
‘Riool. hij Flop” & Co. r7
1
1,

7
1
1
2

7
1
1 + ‘/
4/3
0/
China flid 1898 .

661

64
1
1
2

64
1
1
2
— 218
4

0
/o Japan 1899 …….. 5q718

5971s

59″
4

0/,,
Arentini Risitenl.

535/
9

57314

581

+ 51
5

o
lo
Brazilië 1895 …… f573!4′
r
57
3

571I

— 11

7

01
Staatsspoor ……..103′( 103/

103113 —

7
0/
Amsterdam …….. 102
5
1,
6
103

103
1
4 +

Op de
aandeelenmaricten
hebben zich geen schokkende voorvallen voorgedaan, hoewel ‘de tendens in het algemnen
omlaag was gericht. Zelfs voor nandeelen Koninklijke Pe-
troleum Mij., ondanks het bericht, dat de speciale petroleum-
belasting niet zal worden doorgevoerd en niettegenstaande
de buitengewoon gunstige kas-positie, door den heer Deter-
ding in het licht gesteld. De reden moet vermoedelijk wor-
den gevonden in de ootstentenis van koop-orders uit het
publiek. De contramine, die aan onze markt weliswaar
ongeorganiseerd, doch steeds op ‘de loer ligt om in te grij-‘
pen, heeft in stille weken als de nfgeloopen berichtsperiode
er eene was, ‘de handen bijna volkomen vrij. –

Op de
industi-icele markt
trok ‘het de aandacht, dat.’aan-
deelen Philipslampen opnieuw gedrukt waren. Hoogstwaar-
schijnlijk is de felle activiteit, die ‘de Duitsche concurren-
tie in den laatsten tijd aan den ‘dag legt, hieraan niet
vreemd.
De
suikerafdeeling
heeft sichuitnemend kunnen handha-
ven, ondanks de ongunstige aanwijzingen ‘voor Cubasuiker
uit New York. De V.I.S.P. doet loog steeds kleine partijen
af en behaalt hiermede matige winsten.
Eenige reactie is ingetreden op ‘de afdeeling voor bank-
aandeelen; aandeelen Robaver echter hebben zich goed kun-
nen handhaven.
De
tabaksafdeeling
‘heeft voorbijgaand meer -belangstel-
ling getrokken en gaf hiervan door hoogere koersen blijk.’
Er schijnt inzake de vooruitzichten van de tabaks-industrie
nogal te zijn overdreven in pessimistische richting. Althans
voor Javatabak zijn kortelings nog mooie prijzen besteed en
dit, gevoegd ilij den nog steeds niet op normaal peil ge-
brachten aanplant ‘van Sumatratabak, doet ook voor dit
product betere verwachtingen koesteren.

Rubbers
bleven prijshou-dend bij kalmen handel.

19 Dec. 22 Dec. 24 Dec.
Rijzing of

Amsterdamsobe Bank

….
150’/
156
1531
4

+
3114

Koloniale Bank

……….
1 12
1
3

110
1091
4

—
2!
4
–
Ned.11andel-Mij.cert.v.annd.
133′
4

1331
133
—

Botterd. Bonkvereeniging..
102
1
1
3

1021
4

103
+ ”
Amst. Siiperfoofaatfabriek
.
51
50
50112
—
112
Van Berkel’s Patent ……
’49
48
48
—1
Insulinde Oliefabriek ……
91/
.10
10
+
71,

Jurgens’ Ver. Fohr. pr. eend.
80’1
‘
80/’
8I
1
1
2

+
1
Hollandia Melkproducten ..
156 156
156
Philips’ Glneilamp”nfabtiek
252′
4

2341
4

234”
—
18
R. S. Stokvis
&
Zonen

…
578
578
578
Vereenigde Blikfahnieken ..
70
6911
3

681
4

—
11/
4

Compania Mercarit.il Argent.
72
71
73
-1–

1
Cultuur-Mij. d. ‘Vôrstenland
137 134
1
1
4

13314
_34

Handeisver. Amsterdam
.
..
333 328
1
1,
328
1
1
3

–
4’/2
Roll.

Tranoatl.

llandelsver.
21
21
21
Linde Teves
&
Stokvis
. .
..
841
831
‘2
83112
–
1319
VanNierop&Co’oHan1el-Mij.-
8
71
8

9
+
1
Tels
&
Co.’s Handel -blij..
. .
43 44
43113
+
112
Gecons. BoIl. Petroleum-Mij.
1391
4

138
4

137′
4

—1′
2
Kon. Petroleum-Mij.

……
43O3/

413’/
2

4131
4

—
17
Orion Petroleum-Mij.
Afgeot. Aand.
33
331113
331/S
+
1
12
Steaua Romans

Petroleum
–
Mij.

..

Afgest. Aand.
45

.
45
4411
—
31
4

Amsteri’
1
am-fliobher-Mij.

..
107
1
1
107
106113
—
51

Nederl.-Buhher-Mij

…….
63
61
63
Oost-Java-Rubber-Mij.

….
175
168
1
1
4

171
–
4
Deli-Botoijia …………..
326/
3

319
3
.
315
—
1 l’/
Deli-blaatsehsppij

……..
274
1
/
3

2681
4

268
3

—
6
Medan-Tabak-Maatsehappij
.
272
–
272
272
Senemhah-Mastechapiij.

..
388
379
377
—11

Op de
schcepvaartmarkt ontston’d
over
de

geheele linie
wat meer vraag, doch in het
bijzonder
was dit het
geval
voor aandeelen Koninklijke
Ilollandsche
Lloyd.

Eenerzijds
werd

dit toegeschreven

aan

dekkingskoopen
ten
behoeve
van

een
‘
in

gebreke

gebleven
provinciale
bankiersfirma, anderzijds werden

Duitsehe
aankoopen in
het geding ge-
bracht. De markt voor dit fonds
sluit ‘vast,
doch op eenigs-
zins verlaagd peil.
–

–
19Dec.
22 Dec.
24 Dec.
Riizingof

Holland-Amerika-Lijn
1571
156
160
+
2
1I
,,geon.eig
141
1
1
3

142 144
+
2
1
12
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij.
–
95
95
95
Hollands-‘he Stoonihoot-Mij
49 50
1
1
50
+ 1
Java-China-Japan.Lijn
108
104
103
—5
Kon. Fîollandsehe Lloyd.
..
20
0
1
3

241
24/
+4
3
18
Kon. Ned. Stoomb.-Mij…..
86/
3

87
1
1
88
11
2

+
2
Koninkl.-Paketvaart Mij.
94114
92
1
1
8

9211
4

2
Maatschappij Zeevaart
70
75
75
+
5
Nederl. Scheepvaart-Unie
109
109
1!
4

1071/
4

—
1
3
1
Nievelt Goudniaan
……..
145
145
145
Rotterdamsche Lloyd
…….
137
1
/
4

137
3
1
1371
+
118
Stoomv.-Mij ,,JTillegersherg”
70
70
71
+
1
,,Nedenla.nd” 1631
161114

164
1
1
3

+
314

,,Nnordzee”
. .
31
3
1
4

33
3311
+
1
1
1
2

,,Oost7.ee”…..
66
69’1
3

721/4
+
61
4

De
Amerikaansche
markt
was verdeeld en sonder
belang-
stelling.

19Dec
22Dec.
24Dsc.””‘
°1

American Car
&
Foundry
162 162 162
Anaconda Copper

……..
l08′
105
1
1
2

1051
—
31/je
Un. States Steel Corp…..
94(
3

93
93113
— 1
Atcbison Topeka ……….
lOO’/
4

1Q0
1
1
1

100113
+
114

Soutbern Pacific ……….
90’/
90
1
1
2

88
—
2
1
1
2

Union

Pacific
…………
142
1
/
3

143 143
+
113

Int. Merc. Marine orig.
Corn.
161
4

16
1
1
4

1521(33
–
1
3
1
33

profs
701
8

691 681
8

—
2 De
geidmarkt
toonde ‘de gewone
teekenen van stroefheid
tegen het einde des jaars; prolongatie
4%
t 4
pCt.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.

De regen, waarnaar men in verschillende deelen der
wereld verlan-gend uitkeek, is in de meeste streken, afge-
zien van Rusland, in de afgeloopen week ‘gevallen. Slechts
van Noord-Italië is ons tot nog toe zulk een bericht niet onder de oogen gekomen. Frankrijk en Engeland echter
melden regenval, welke den landbouwers in de gelegenheid
stelt hunne achterstallige werkzaamheden in te halen, zoo-

1146

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 December 1921

Noteeringen.

Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Chicago

1

Buenos Ayres

Data J Taruse
1
MaTs
–
Haver
1
Tarwe
1
MaTs
1
Lijnzaad

27 Dec.
1

9 Dec.
1
27 Dec.
Soorten .

1921

1921

1920

1

Dec. Dec.
Dec.
Febr.
Febr.
Febr.
1
Tarwe

…………..
1
)1
13,50
1

.
13,25

1
25,75
Rogge (No. 2 Western) ‘,
11,75
j

11;75

1
25,25
24 Dvc.’21

113
51,
4931,
3
1
I
11,55
7,15
17,35
Mais (Ls Plata)

…..
2
;
1
180,- 178,-
276,-
17

,,

21
1
107
1
1
46
1
1,,
321
11,60
7,50
17,35
Gerst (48 Ib. malting)
.
., 1
207,- 207,-
340,-
24 Dec. 20j 176
69
1
/,,

1
46
/g
17,25
9,50′)
16,15
Haver(38 ib. white cl.).
•1;
11,75
12,-

1
17,
24 Dec.
19
1
246
143
82I
13,10′)

1
6,35t)
21,151)
Lijnkoeken (Noord-Amen-
1
24 Dec
18
1
231
1
149

1
681
11,751)
1
5,40′)
19,50
ka van La Plata-zaad)
8
)
1
16,25 16,50

1
20,-
20 Juli l4J 82
1
)
561
1
)
3611,1)
9,402)

5,382)
113,702)
Lijnzaad (La Plata)….’i
1
378,-
375,-
1
440k-

1
)
per December.
2)
per September.
)
p.
100
K.G.

2)
p.
2000
K.G.
8)
p

1000
K.G.
4)

per
1960 K.G.
5)
Nr. 2 Hard/Red
Winter Wheat.

AANVOEREN in tons van
1000
K.G.

Rotterdam

II

Amsterdam

11

Totaal

Artikelen,

t
1

1

1
19124 Dec.

Sedert

1
Ove,eenk.

19/24 Dec.
1

Sedert
. t
Ovcreenk.
Ii

1921

1920
1921

1 Jan. 1921

tijdvak 1920
II

1921

1
t
Jan. 1921
1
tijdvak 1920

10.183
1.450.509
732.526
–
46.482
131.612
1.496.991
864.138
Tarwe
……………..
Rogge
……………..
1.838
144.834 221.748
–
1.831
752
146.665
222.500
Boekweit
–
9.558
6.151
–
576
772 10.134
6.923 9.744 985.552 508.009
106.903
65.264
1.092.455
.
573.273
Mais

…………….
Gerst

……………
99
241.387
112.227
–
9.010 6.418 250.397
118.645
917
71.346
26.300
–
4.285
–
75.631
26.300
3.210
154.407
,

63.674
–
11
3.817
38.410
268.224
102.084
Haver
……………….

7.753
120.304
44.585
1.600
31.558
5.006
151.862
–
49.591
Lijnzaad
……………
Lijnkoek
…………..
–
53.697 26.747
–
4955
–
58.652
.

26.747
Tarwemeel
……….. ..
Andere meelsoorten.,
–
37.646
41.147
–
1.950
1

742
39.596

1
.

41.889

dat liet niet meer .waai-scbijnljk is, dat men met eene ver-
mindering in den uitzaai van wiutergraan dient te reke-
nen. Ook in den stand van het reeds
uitigezaaide
graan
valt, in die landen eene ‘verbetering ten goede te consta-
teeren, ofschoon het
–
vochtgehalte ‘van den bodem nog steeds
abuormaal laag is. Uit Duitschiand ‘waren de klaijhten over
cle droogte slechts ‘van weinig beteekenis, maar voorzooive
zij werden geuit heeft ook daar regenval verbetering ge-
bracht. Ook in het onder droogte lijdende gedeelte van dc
wintertar,we-staten van Noord-Amerika. is eindelijk regen
gevallen en ofschoon waarschijnlijk niet alle schade her-
steld kan worden, heeft die regen reeds heel vat verbete-
ring gebracht. Ten slotte is ook in het Zuiden van Argen-
tinië, waar over een tekort ‘dan neerslag was geklaagd,
regen gevallen, zoodat nu wel voor eeni.gen tijd alle droogte-
klachten zullen uitblijven. Dank zij ‘den regenval in Argen-
tinië zijn de vooru.it.zichten voor den omstreeks deren tijd
beginnenden oogst weder bijna even gunstig als
‘vr
de
droogteberichten. De tarweinarkten in Argentinië, die ge-
durende vrijwel de geheele afgeloopen week eene vaste
stemming vertoonden, sloten dan ook gisteren beneden het
hoogste punt en op ongeveer hetzelfde niveau als eene
week te voren. Voor -vaste ‘tarwemarkten in Argentinië be-
staat trouwens eigenlijk weinig reden. Weliswaar beginnen
cle Argentijnache tarweverschepingen zich eenigszins uit ‘te
breiden, doch het in de afgeloopen week bereikte cijfer .i
nog altijd niet hooger dan 20.000 toiis en het o’verschot ivan
den ouden oogst dient nog steeds op bijna een millioen ‘to
te worden geschat. Daai-bij komt, dat de belangstelling van
Europa voor Argentijnsehe tarwe nog zeer gering is. Wel
trad Engeland in de laatste week nu en dan a1 kooper op, doch van grooten omvang zijn deze zaken niet. In
Noord-Amerika waren de tarweinarkt n bepaald rvast, voor-al iii de tweede helft der we&k. Aanleiding ‘daartoe was het
aan ubmen door den Senaat van eene wet, clie 20.000.000
dollar bestemt voor hulp in Rusland, ‘waarvoor speciaal
landbouwvonrtbrengselen ter leed-ging van den hongersnood
zouden ‘worden gekocht. Gisteren is echter een gedeelte dcv
verhooging weder ‘verloren gegaan, zoowel te Ohicago als-
ook te Winuepeg, in welke laatste plaats ‘vermindering der
tarwe-aanvoereu tot prjsverhooging had medegewerkt. Gis
teren sloot Chicago per saldo ‘voor den December-terinijii
27%, voor den Mei-ter-mijn 1 A cent h’ooger dan op 19 De-
cember; -te Winnepeg 7/8 cent lager en Y
2
cent ihooger. In
Europa wordt ook voor Noord-Amerikaansche tarwe de
belangstelling nog steeds niet grooter. Italië toont ‘weder
meer ‘kooplust, doch o.vèrigens is eigenlijk slech.ts alleen
Engeland als kooper – aan de mafkt, vodral voor Cana-
deesche soorten. Buiten Europa was ‘het alleen Japan, dat
tarwe kocht, -zoowel -van Nooi’d-Amerika als van Au.stralië.
Britsch-Indië schijnt zijne behoefte aan tarwe vrijwel te
hebben gedekt. De gezamenlijke ‘tarweverschepiugen naai
Europa waren in de afgeloopen week ruim voldoende en
meer dan 80 pCt. van het geheele kwantum werd door

Noord-Amerika geleverd. Toch vermindert daar de zicht-
bare voorraad nog niet en in de -afgQloopen week is zelfs
eene vermeerdering van 1% millioen bnshels te constatee-
ren. riet ziet er dus nog niet -]iaar uit, dat dc Vereenigile Staten binnenkort zullen ophouden tarwe te verschepen,
zooals van Amerikaansehe zijde reeds zoo dikwijls is vôor-
speld. Het is echter zeer goed mogelijk, dat de vermeer-
dering van den zichthar-en ‘voorraad vooral het ‘gevolg is
van iden invoer vaft Canadeesche tarwe. –
Ondeï’ -den invloed der feestdagen was ii Engeland de
ina’fsmarkt stil en meestal waren slechts voor lage prijzen
zaken mogelijk, niettegenstaan4e in •de uitvoeriandeu de
markten vast waren. In -iie Vereenigde Staten was dit weder
vooral het gevolg van de plannen tot hulp aan Rusland,
waardoor de markt – -te Chicago van 21Y ‘tot 24 December
circa 94 cent per 56 lbs. kon verbeteren. Gisteren echter
volgde eeue prijsdaling van t cent ivoor den Mei-termijn.
Ook aan de meeste vastelancisehe markten was de stem-
ming zeer weinig levendig. Het was eigenlijk alleen Dnitsoh-
land, dat ‘geregeld bleef koopen. De zaken bepaalden ‘zich
bij na ‘geb cel tot Noord-Amerikaansehe mals, waardoor dage-
lijks een flinke omzet naar Hamburg -werd bereikt, gedeel-
telijk voor ,Dui’tscihland zelf, gedeeltelijk voor overlaciin.g
naar Polen. Nederland en Bel
g
ië toonen veel minder be
langstelling •en vooral ‘in België ‘komen weinig ,taken tot
stand. La Plata maïs schijnt iets meer belangstellin
g
te
gaan trekken en eenige ladingen konden koopers vinden
op het vasteland. Van veel betee.kenis is die verbetering
echter niet, hetgeen blijkt uit de omstandigheid, dat voor
ene aan de Engelsuhe -kust aangekomen lading geen koe-
pci’s te vinci-en waren en deze ten slotte gedeeltelijk ver-
kocht, naar een Eugelsche haven is gedirigeerd. De ve,-
–
schepi-n-gen van Argentinië waren in de afgeloopen week
zeer klein, doch desondanks waren de maïsmarkten’ in
Argentinië vast, zooda’t van 19 tot 27 December eene prijs-
verhoogiug van 25 it, 30 centavos per 100 T(gr. ‘voor den
ouden oogst en 20
f1
15 centavos voor den nieuwen oogst
te constateeren valt. Toch ‘valt ‘nog zeer veel Argentijnsohe maï-s van den von-gen oogst te verladen en staat ‘de nieuwe
oogst er buitengewoon ‘goed’ voor, vooral tengevolge van den
onlangs gevallen regen.

Lijazaad was de geheele week stil, ondanks . de lage
schattingen -van den nieuwen Argentijaschen o-ogst, welke
den laatsten tijd worden gepubliceerd. Deze se.hattingen’ver-
-mochten echter de stemming niet te verbeteren, omdat
Bnitseh-Ind-ië tot v’oo-r.deeligè prijzen aan -de markt is en
bovendien’ de aanvoeren naar de verschepin.gshavens van
oud ljnzaad ii Argentinië, ondanks de zeer groote ver-
schapingen in -het nu ‘bijna afgelooipen seizoen, nog steeds
zeer ruim zijn. Daarbij was de vraag in Europa niet groot. –
N e
cl
e r 1
vi
n d. Nu en dan wer-den in Nederland stoo-
mende partijen Noord-Amerikaansche tarwe,. vooral Cani,-
deesche, -gekocht en tevens een paar duizend ton van cle
-bekende Autwerpsche voorraden Noord-Ameri-knansche,

28 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1147

wintertarwe. Voor mais was de markt stiller dan geraimen
•kijcl het geval is geweest, daar cle vraag uit het binnenland
alnam. Missdh.ien staat dit in verband met .de lage prijzen der zuivelproducten. Gisteren echter was de belangstelling
iets grooter. Speciaal voor La Plata-maïs, die reedS gerui-
men tijd weinig, is verkocht, schijnt de kooplust zich weder
eenigazius te herstellen.
Gerst is stil met
weinig
zaken Len haver laag wegens ruim
binnenlandsch aanbod, dat gedurende de ijsperiode zeer
klein was geweest.
Ook in lijnzaad was de markt niet levendig. Tot vrijwel
onverander.de
prijzen kwamen nu en dan enkele zaken tot
stand, waarbij nog steeds eene hooge premie voor spoedige
posities wordt betaald.

SUIKER.

F. 0. Licht raamt voorloopig de ruwsuikeropbrengst van
dit seizoen in de Europeesche bietsuikerlan-
d e n in vergelijking ‘met de opbrengstcijfers ‘van het vorige
jaar als volgt:
1921122
1920/21

Duitsohland

…………….
1.300.000
1.109.119
tons
Tsjecho-Slowakije

………..
650.000
713.165

,,
Frankrijk

………………
270.000
336.960
Nederland

……………..
335.000 317.196
België

…………………
265.000 242.589
Oostenrijk

……………..
16.000
14.000
Hongarije

……………….
45.000
33.000
Denemarken

……………
145.000 137.000
Zweden

………………..
253.000
182.458
Italië

…………………
230.000
138.000
Spanje

………………..
118.000
238.000
Polen

…………………
205.000
171.000
Andere

landen

………….
180.000
160.000

Totaal in Europa
……4.012.000
3.792.487
tons

hetgeen op eene vermeerdering van aloig geen
6
pCt. zou
wijzen.

(Wijzigingen

in
de

taxaties

zijn
echter

nog ‘te
wachten).
Volgens opgave uit dezelfde bron bedragen de zichtbare
voorraden:
1921

1920
1919

L)uitschland 1 Nov… . .
338.088

390.363
252.356

ton,
Tsjecho Slowakye 1
Nov
311.475

359.312
256.473
Fraiikrjk 1
Nov…….
65.309

124.869
33.136
Nederland 1

Dec.

. . ..
94.760

102.662
62.190
België 1

Dec .

……..
111.953

146.451
82.782
Engeland 1 Dec . ……
162.311

378.107
335.014

Totaal in Europa 1.083.896
1.501.764
1.021.951

tous

V.5.vN.A.8Dec
83.672

72.553 25.888
Cuba, alle havens 10 D.
950.000

234.235
32.408

Totaal ……2.117.568 1.808.552 1.080.247 tong
De campagne is dus in ‘vellen gang, id6ch staat de op-
hreng’st tea achter vergeleken bij de cijfers ‘van
1920.
In E n g e 1 a n d verlaagden raffinadeurs hunne
.
priîzen
voor Granulated’ met. ah. 1/- en voor klontjes met sh.
119.
In A
zo
e r ik a bleven Spot Centrifugals nominaal op
4,11
cle. staan, terwijl de termijn-noteeriagen gestadig af-
brokkelden en aan het einde der week de volgende cijfers
toonden: Januari
2,05 cLc.,
Maart
2,10
dc., Mei
2,22 cLc.,
Juli
2,38
d.c. Belangrijke afcloeningen rvondeu plaats in
Cubasuiker beneden cle
2
d.c. c. & .1. New York.
Op 0 u b a ‘waren in de week, eincligende
17
December,
12
fabrieken bij gunstige weersgesteldheid aan het malen.
De export van suiker uit den ouden oogst gedurende die
week bedroeg
44.000 tons,
terwijl de totale uitvoer tot
20
December
2.474.740
tons bedroeg; totale ivoorraad op
20
De-
cember
940.000
tons.
Uit J a v .a kwamen geen verdere berichten ‘van nieuwe
afdoeningen door producenten en noteert Superieur uit
den ouden oogst
f 12
3
/S
f.o.b. met zeer gringen omzet.

THEE,

(Opgave van den makelaar J. van Eck.)

Bericht van den afloop Theeveiling op
15
December
1921.

Aanbod in veiling bestond uit:

Heden:
14853, 2014
kn. Java thee
300

,, Sumatra thee
261

,, ex voorgaande veiling

Totaal..
15414, 2014
kn. thee.

16
December 1920:
18289,
10812,
40/4
kn. Java thee

3

,, Sumatra thee

721

,, ex voorgaande veiling

537

,, voor veik. rekening

Totaal..
19550, 10812, 4014
kn. thee

Aanbod
1921

idem
1920
idem
1919

16
veilingen
14
veilingen
14
veilingen.

Java

thee

269737
kn.
234187
kn.
198975
ku.
Sumatrathee
29089 ,,

13787 ,,

10759 ,,

Totaal ……….
298826
ku.
247974
kn.
209734
kn.

De veiling had een kalm, maar vast. verloop. Gelijk aan
de verwachtiug was voor prima mooi blad, met veel geel, weinig vraag, zoodat slechts een enkel partijtje tot taxatie
werd afgedaan, andere eenige centen lager; doch het groot-
ste gedeelte opgehouden.
Goed ordinair en ordinair blad werd vrij grif verkocht
t’ot vorige prijzen en iets daarboven.
Op prima mooi getint gruis waren geen orders ingeko-
men en verkoopers niet geneigd tot belangrijk lagere prij-
zen af te geven.
Goed midden kwaliteit en ordinair gruis werden van
3
tot
7
centen boven taxatie verkocht.
Gebroken thee en Fannings werden flink betaald.
Voor het kleine aanbod van slechts
20/4
kn. Witpunt
was tot redelijken prijs geen kooper.
Volgende veiling zal plaats hebben op Donderdag
12
Januari
1922,
aanbod
14 4 15
duizend kisten.

KOFFIE
Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Kolff & Witkaznp en Leona.rd Jacobson & Zonen).

Noteeringen en voorraden.

Rio
Santo,
Data
. .
Wt3selkoer,
Voorraaa’
Voorraad

24 Dec.

1921
1)
1)
1)
1)

17

1921
1.799.000 13.750
2.982.000

18.000
71/2
10

1921
1.798.000
13.500
2.963.000

18.000
721/

24 Dec

1920
559.000 7.700 3.150.000

9.000
10
1
/

Ontvangsten.

–

Rio
Santos
Data
Afgeloopen
Sedert
1

1

Juli
Afgdoo pen
week

1

Sedert
week
1 Juli

24 Dec.

1921
70.000
2.221.000.
11.489.000
153.000

1

4.337.000
24 Dec.

1920
.
60.000. 300.000 6.158.000
1)

Gesloten.

KATOEN.

Noteering voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands).

24Dec.’21
119 Dec. ‘211
12Dec.’21 24 Dec. ’20’
24 Dec.19

New York voor
Middling

..
18,80c’)
19,-c
17,70c
15,25c
39,25c
New Orleans voor Middling
17,50
I7,75c
17,- c
14,-c
40.- c
Liverpool voor
Fy Middling
11,22d
10,91d
ll,35o
2
,
11;04

4
ij
27,93
tl

‘ 23 Dec.
1921.
2
1,17 Dec. ’21. )10 Dec.’21. )23 Dec.1920.

-Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.

(In dujzendtallen balen)

1
Aug. ’21
Overeenkomstige perioden
tot
24Dec. 21
1920

1919

Ontvangsten Gulf-Havens..
2458
2623
2112
Atlant.Havens
922
693
1525
rJitvoernaarGr.Brittannië
741
896
1315
‘t Vasteland.
“!’ 2044
1388 1282
Japan etc…
)

Voorraden
in duizendtallen

–
24 Dec. ’21
J
24 Dec.’ ’20
24 Dec. ’19

Amerik. havens ……….
1365
1422
1588
Binnenland.,…………..
1570
.
1564
1269
New York

……………
?
23
•
62
Néw Orleans
458
‘

465
Liverpool

……………
936
974
837

1148

.
S

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28
December
1921

RUBBER

Gedurende de afgeloopen week was de markt kalm en
werden niet veel zaken gedaan. De voornaamste oorzaak
hiervan was, b’halve de komende feestdagen, dat de dollar-
koers geleidelijk terugliep en dientengevolge de pariteiten
in llollaudsch geld meestal iets beneden de hier geldende
noteeriugen waren.
De slotnoteeriugen op de termijnmarkt zijn:

einde voorafgaande week:
Prima Crpe loco ……….60

e………..6 ‘Is
C.
,,

Jan./i1aart .. .. 60112 ,………..61 12

91

April,Juui . . . . 62

,……….b2 ‘/2
Smoked Sheets loco

6111%
I/ ,.

……….
611/2

Jau.iMaart . . . . 61112 ,………..62
.A.pril,J uni . . . . 62112 ,………..62
1/

27 December 1921.

COPRA.

De markt was deze week weder wat gemakkelijker gestemd.
In stooLuend ging tot dalende prijzen Vrij veel om.
De noleeriligeu ziju:
Java 1 ma., stoomend ……………../ 28,50
Januar/iIaart aflading ….

30,50
.

27 December 1021.

HUIDEN.

Bericht van de firma Grisar & Co.
De La Plata-markt is vast, maar kalm. Na .de aanzienlijke
transactie in kle eerste helft van deze maand, zijn geen
zaken van beteekenis te melden; een en ander is wel het
gewone verschijnsel aan het einde des jaars.
Droge Buenos Aires Americanos 20 pUt. desechos, half-
haar en meer worden aangeboden tot
9
d. De New York-
suhe markt blijft voor alle goede soorten zeer vast, min-
dere kwaliteiten blijven verwaarloosd. –
In J a v a h u i de n, zoowel runder- ais buffels, kwamen
te Amsterdam afdoeningen tot stand.
‘In la ns ch e huid en: Rotterdamsohe veiling
was,
niettegenstaau.de het feit, dat Duitschland niet kocht, aan-
zienlijk hooger. De Duitsche veilingen gingen ca; 40 pCt.
terug. Doornien in Duitschiand geen uitvoer van huiden
mogelijk is, is buitenlandsohe niedediuging uitgesloten.
Kalf sv ei le n: in het algemeen flauw.
Loo is t of 1 en: Vaster. I’loteeringen op aflading van

prima huiden luiden voor Quebracho £ 23,10,-, Mimosa
£ 0,5,-.
Rotterdam, 24 December 1921.

VERKEERS WEZEN.

SCHEEP VAART.

GRAAN.

Petra Odejja
1

Au. Kust
J

Ver, Staten
San Lo,enzo

Data
grad
Londen
Rotte,’-
R’dam
dam
Rotte,-
BrI,tol
Rotte,-
Enge-
dam
Kanaal
dam
land
19-24 Dec. 1921

–

–

41-

41-.

35′-

351-
12-17

,,

1921

–

–

41-

41-

301-

301-
20-25 Dec. 1920

–

–

71-

71-

35-

351-
22-27 Dtc. 1919
1
–

–

–

–

–

–

Juli

19114

11 d.

713

1111
2
/
4

11111
4

121-

121-

KOLEN.

Cordlff

–
Oosik. Engdand

Data
Bar-
Genua
1

Port
P1o10
1 Rotte,-
Gothen-
deaux
Sald
Rivier

dam
6urg

19-24 Dec. 1921

69

123

141-

134.

6
1
–

9/-
12-17

,,

1921
1

7/-

123

141-

13,4k

5,9

9/-
20-25 Dec 1920

111-

19-

–

–

–

–
22-27 D’c. 1919

–

–

–

Juli

1914
1
fr. 7,—

71-

713

146

32

41-

DIVERSEN.

Bomhay
Birma
Vlodtoo-
Chilt
D to
West
We.,t

1

stoc k

1

West
Europa Europa
West
Eur opa
(d. w)
(rijst)
Europa (salpeter)

19-24 Dec.

1921

.
206
–
376
–

38.6
12-17

,,

1921

.
206
–
35-
39.
20-25 Dec.

1920
.
476
–
–
699
22-27 Dec.

1919
–
–
–
– –
Juli

1914

.
14;6
16/3
251-
22,3
Lzraon
-etrograa per guarier van
?YO
tas, zwaar, ,Jaessa per uniE, ver. Malen
per quarte, van 480 16,. zwaar.
Overige noleerlagen ee, on van 1015 K.G.

A D V E R-T E N T 1 £. N.

friesch-Grollillijsohe Hypotheekbank

Groningen

Gepi. Maatsch, I(apitaal f
3.250.000,—

Hypotheken ruim f 41.000.000,-

Reervs ruim
……..1’/s MILLIOEN

Pandbrieven ,,
,,41.000.000,
–

Thans vrijblijvend verkrijgbaar:

57o PANDBRI EVEN
III.
millst. 47o uitlotillg
a
97/
%

4/2% ,

met 27o

89
.
70

47o
S

‘

27o

Op billijke voorwaarden
geHen disporiibel voor EERS1 E HYPOTHEEK

De Directie: Mr. C. A. KINGMA, B. DORHOUT MEES

RUBBER

VLOEREN

zijn
onverslijlbaar

1
–
1 y g i ë n.i s c h

Geruischloos

Vraagt prijzen en

monsters

J. VAT, Amsterdam

OELDERSC[IEKADE 7 Tel. 8655 N

NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK

AMSTERDAM

BATAVLA

‘s-GRAVENHAGE

AMPENAN, BANDOENG, BOMBAY, CALCUTTA, CHERIBON, GORONTALO,
HONGKONG, KOBE, MAKASSAR, MEDAN, MENADO, PALEMBANG, PEKALON-
.GAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SHANGHAI, SINGAPORE, SOERABAYA, –
TEGAL, TJ 1
LATJAP,
W ELTEV REDEN.

.

Kapitaa1 155.000.000,—

Reserven 147.750.000,-

r’
,

S

–
0

.

/

.4

4

1