Jrg. 22, editie 1118

S JUNI 1937

AUTEURSRECHT VOORBER OUDEN.

Economi’schpwStatisti
‘Osche

Berl”chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART

UITGAVE VAN HET NEDERLANDSCH ECONOMISCH INSTITUUT

22E J4ARGANG

WOENSDAG 2 JUNI 1937

No. 1118

COMMISSIE VAN REDACTIE:

1′
Lief tinck: N. J. Polak; J. Tinbergen; F. de Vries en

II.
Al.
R. A. van der Valic (Redacteur-Secretaris).

Assistent-Redacteur. L. R. W. Soutendijk.

Rcdactie-adres: Pieter de Roochweg 122, Rotterdam.

Aavgeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaatweg.

Telefoon ‘Nr. 35000. Postrekening 8408.

Advertenties voorpagina f 0,50 per regel. Andere pagi-

na’s f 0,40 per regel. Plaatsing bij abonnement volgens

tarief. Administratie van abonnementen en advertenties:

Nijqh & van Ditmar N.V., Uitgevers, Rotterdam, Am-
sterdam, ‘s-Gravenhage. Postchèque- en giro-rekening

No. 145192.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in

Nederland f 16,—. Abonnenienisprijs Economisch-Statis-

tisch Maandbericht f S,— per jaar. Beide organen samen

f 20,— per jaar. Buitenland en Koloniën resp. f 18,—,

f 6,— en f 23,— per jaar. Losse nummers 50 cent. Do na-

teurs en leden van het Nederlandsch Econoniisch Instituut

ontvangen het weekblad en het Maandbericht gratis en

genieten een reductie op de verdere publicaties.

INHOUD.

Blz.

HERSOHOLING ‘AN ARBIIOERS
door
Meijer cle Vries ..
406

Rotterdam in liet eerste kwartaal van 1937 door
Mr.

W. P. Lichtenauer …………………………
408

1-let nieuwe tarief voor de luchtmail naar Indië door

Mr. L. H. Slotemaker ……………………….
410

Simengaan van hypotheekbanken door
Mr. F.1. Brevet
411

De kapitaalmarkt in Mei 1937 door
Dr. W. Mautner
412

Werkloosheidsverzekering in België door
Mr. T!. J.

Morren. ………………………………….
413

AATEEKENINGEN:

Het jaarverslag van De
Nederlandsche BanI …. 415

Wijziging çn uitbreiding van de statistiek van

groothandelsprijzen

………………………418

Resultaat van de rondvraag van de Internationale

– Vereeniging yoor de Suikerstatistiek ……….419

Javasuiker-atschepingen …………………….420

De zichtbare suikervoorraden in de wereld ……
420

ONTVANGEN
BOEKEN
……………………………420

Statistiéken:

.

.

–

Groothandelsprijzen …. …………………………….
422-423
Oeldkoersen-Wisselkoersen-Bankstaten …………….
421, 424

GELD-, KAPITAAL- EN WISSELMARKT.

Op de wisselniai-kt blijft -de Gulden nog steed s overwe-
-gend gevrangd cii dat
–
halve de Dollarnoteering op ;h&t
l)eil, waarop het ]dgalisatiefond-s -bereid -is te koopen. De
interventies van dit fonds zijn echtei- niet -meer van groo-
ten omvang. Twee factoren, die voor kort een extra -groote
vraag naar Guldens -teweeg brachten, t.w. de verlaging
–
van dn Dollaraaiikoopkoers eencrzij-ds en de veckoopen
van Amerikaansohe ‘waar-den anderzijds, hebben ‘hun in-
vloed ach-ter -den rug. De eerste factor -was een tijdelijke
en feitelijk eenmalige, nl. aan-bod van hen, clie aangeno-
nien -hadden, dat en ongestraft Dollars op den destijds
vastgesteld-en aaiik-oopkoers
–
van 1.82% kon aanhouden
zonder kans op daling en met alleen kans 01) stijging. En
de tweede was ook tijdelijk, totdat de voornaamste liqui-
daties van Ainerikaansch foudsen-bezi-t -hadden plaats
gehad.

De situatie 01) -cle inter-nationale valu-tamarkt is heel
ivat opge-klaard nu de monetaire autoriteiten te Londen
de -consequentie -hebben -getrokken uit hun weii-seh om het
Pond ten aanzien -van den Dollar niet te -zeer te doen
stijgen. Die weasch werd aanvankelijk geeou-trarieerd dooi
het groote aan-bod van goud, -dat –men te Londen liever
niet wilde opnemen en naar -de Vereenigde Staten wilde
doen d’iri,geeren. Deze opzet lukte, maar hct -noodwericlige
gevolg was eau -daling van dcii Dollar ten aanzien van het
Pond. Om die -beweging te remmen illeeft men eenigen tijd
Dollars opgenomen. Maar aangezien dit een heel vreemde
en indirecte wij-ze van goud koopen was, bovendien op
onvoord-eelige ‘voorwaarden, heeft men blijkbaar den ‘boeg
.gew’encl en in de -laatste weken op vrij groote schaal
goud gekocht, -waarbij men het voordeel ‘had, -dat -het Om-
vangrijkste aan-bod achter den rug. -bleek te zij
–
n. Het
Ega-lisatiefon-ds kocht goud op dusdanige bas-is, dat het
disagio tea aan-zien van de 1)ollarpari’teit steeds kleiner
werd en feitelijk -geheel vei-clw’een. Mede in vrba-nd -hier-
mee was bij -gelijkblijvende Dollarnoteer.ing te ouzent het
Pond iets lager, hetgeen -eacc-entueerd werd toen de
stabi 1 isat-ingeruchten -de ron-de de-den. –

De Franshe Franc was fluctueereud, maal- een koers-
verbetering aan het -begin van cle week kon niet ge-hand-
-haaf-d blij-ven. Voor -en na blijft de sitcra-tic vien -deze valuta
op de internationale markt vrij wankel. Ook cle Zwitser-
suhe Franc ii’as deze week nogal aangeboden, de koers
kwam -bene-den -de 41.50.
IDe geldmarkt -bi-ee-t -natuurlijk ruim, ci- -is geen enkele
reden om mutatie in het ren-tepeil -te ver-wachten. Bij de
toewijzing op het voor rekening van het Egal-i-satiefoncls
-geplaatste papier kwam het 3- en 4-maami-dspapier op ‘/
pOt., het 5- en 6maan-d-spapier op
Y
4
pOt., het Januari-
pa-pier 01)
5
/
16
en illet Februari-papier
0])
Y8
pot.
De beleggingsmarkt toont duidelijke -teekenen van op-
1ev-ing. Vooral de ou-de schuld -is belangrijk in herstel. De
2

pOt. integralen zijn weer -tot -bij-na 8.1 gestegen, en de
3
–
pOt. ligt ook 3 pCt. boven ibet laagste punt. Ook -dè
-spoo rwegleeu-i ngen zijn, n cm ‘het -ive’tsotitiwcrp in-zake de
reorganisatie i-s aangenomen, gestegen, waaruit een gun-
stige stenimi-n-g voor de nieuwe 3 pOt. stukken spreekt.
De 4 pOt. leeningen zij-n lager, hetgeen wijs-t -op he-t feit,
dat men de conversiekansen hooger -aanslaat. Het schijnt
dus, dat de -inzinking 01) de -beleggi-ngsmarkt, voorname-lijk ontstaan èn in verband -met de algemeene economische
opleving èn met den un-iverseelen -bew-apeni-ngs-wed-loop,
w-aarva-n men een opwaartscheu druk op het kapi’taalre-nte-
ver-loop verwachtte, over het ‘hoogtepunt heen is en plaats
maakt voor een -stemming van meer vertrouwen i-n hand-
having van het huidige’ niveau. – – – -. –

400

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Juni1937

HERSCHOLING VAN ARBEIDERS.

Toen, ruim een half jaar geleden, op verschillende wijzen tcekenen van opleving vielen waar te nemen,
kwamen ook weer de klachten naar voren, die steeds
worden geuit, wanneer na een periode van inzinking,
schuchter de hoogconjunctuur zich baanbreekt, dat er
een tekort aan geschoolde vakarbeiders merkbaar
zou zijn.
Het is logisch, dat deze klachten komen, zeker
ria een langdurige crisis, zooals wij nu hebben go-
kenci, waardoor oudere vakarbeiders 6f te oud zijn
geworden, 6f oni andere redenen niet meer beschik-
baar zijn en een opgroeiende generatie geen voldoen-
de gelegenheid heeft gehad zich voldoende vakhe-
kwaamheid eigen to maken.
In het algemeen waren de aanvankelijke klachten
omtrent een tekort aan vakarbeiders wel wat al te
sterk aangedikt, al toonden ernstige onderzoekingen
aan, dat, nu er weer meer werk los kwam, zij, die vakhekwaam waren, de meeste kans op plaatsing
hadden.

Wat wellicht niet altijd van Overheidsoptreden kan
worden gezegd, mag ten aanzien van het tekort aan
geschoolde krachten niet worden verklaard, ni. dat
de Overheid pas te laat hieraan aandacht heeft ge-
schonken.

Reeds toch tijdens de moeilijke jaren, die achter
ons liggen, heeft, hetgeen verricht is voor de werk-
boze jeugd door middel van vakcursussen en centrale
werkplaatsen, de heteekenis gehad om het opgroeiende
geslacht, zij het dan op soms wat gekunstelde wijze, de noodige vakkennis aan te leeren of te helpen ver-
grooten. Nu er allerwege vraag komt (is) naar ge-
schoold personeel, bijvoorbeeld in de metaalindustrie,
blijkt, welk een zegen’ijke werking van die vakcur-sussen en centrale werkplaatsen uitgaat. Bij tiental-
len, ja houderdtalien, zijn de jonge menschen van die
vakcursussen en centrale werkplaatsen weer in het
geregelde arbeidsproces opgenomen.

Vat echter te doen tea aanzien van de ouderen?
1 [ier staat toch wel dit vast, dat er honderden, om
niet te zeggen duizenden arbeiders zijn, die v66r het intreden van hun langdurige werkloosheid, alleszins
als bruikbare vaklieden te boek stonden. Zij zijn ech-
ter maanden en jaren uit het bedrijf. Hun vlugge
prestaties moesten zij inboeten en vooral dikwerf de
kennis van de steeds weer opdoemende nieuwe machi-
nes. De mogelijkheid voor deze menschen, dikwerf in
de kracht van hun leven, om weer goed te kunnen
meedoen, is belangrijk verkleind.

Ziet men deze zaak goed, dan valt het op, dat hier
verschillende partijen een belang hebben. De arbeider,
die zooveel verloren heeft in crisistijd, wil er alles
op zetten, om weer een bruikbaar element in het
proces te zijn en den achterstand in te halen; dc
werkgever heeft er eveneens belang hij, dat hij niet
ii te krap zit in geschoolde arbeidskrachten, ja deze
zelfs soms niet kan krijgen., terwijl de Overheid weer
op haar beurt het pijnlijk vindt, dat personen, als
waar het hier om gaat, zoo zij geen kans krijgen om
flU
weer aan den arbeid te gaan, wellicht als ,,hope-
loos verloren” op de arbeidsmarkt moeten worden be-
schouwd en dus eigenlijk permanent op de werkloo-
zenzorg en/of armenzorg zullen zijn aangewezen.

Het waren de hier genoemde overwegingen, die
den Minister van Sociale Zaken ertoe hebben ge-
bracht, opdracht te geven, aan de zaak van de her-scholing aandacht te schenken. De practijk had ni.
al aangetoond, dat hier een goed terrein te ontgin-
nen viel. In Amsterdam, waar de diamantindustrie
weer tot nieuwen bloei schijnt te komen, was een
technische bedrjfswijziging gekomen, waardoor een
groot aantal menschen, wanneer het niet gedurende

eenigen tijd over het, ik zou liet willen noemen doode,
punt heen v,’erd geholpen, niet meer in dit vak kon
terugkeeren. De Overheid hielp en zeker een 100 man
heeft zich de noodie kennis eigen gemaakt om met

de z.g. mechanische dop te werken; zij zijn weer
bruikbare arbeidskrachten geworden.
Een ander geval speelde zich af in Culemborg,
waar vele sigarenmakers wonen, die vroeger tot de
flinke vakarheiders behoorden, nu al lang met werk-
loosheid te kampen hadden en voor wie de mogelijk-
heid kon worden geopend, wanneer zij een nieuwe werkm.ethode konden loeren, weer als volwaardig
sigarenmaker op te treden. De betrokken werkgever
1

het gemeentebestuur en het Departement van Sociale
Zaken hebben samengewerkt, waardoor een 40-tal nu weer sedert eenige maanden regelmatig aan den
arbeid is en niet meer naar het stempellokaal behoeft
te gaan.
Toen nu bleek, dat bij flink aanpakken hier moge-
lijkheden waren, zijn de voelhorens ook naar elders
uitgestoken en heeft men zich o.a. op de textielindus-
trio geworpen, die waarschijnlijk mogelijkheden bood. Besprekingen met vertegenwoordigers van werkgevers
en werknemersorganisaties, gemeentebesturen en het
Departement van Sociale Zaken hebben er toe geleid,
dat voor deze industrie een regeling is tot stand ge-
komen tot toekenning gedurende een bepaalde periode
van een wekelijkschen bijslag aan werknemers, die
voor ,,herscholing” in de textielfabrieken worden te-
werkgesteld. De regeling luidt in groote
lijnen
als
volgt:
le. Ten behoeve van de hierbedoelde herscholing
wordt voor elken textielarbeider,’ die ingevolge de
hierna te noemen regelen weer in het bedrijf wordt
opgenomen, een bedrag van
f
45 beschikbaar gesteld.
Iliermede wordt bedoeld, dat, indien bijv. 100 per-
sonen worden aangewezen, 100 X
f
45 beschikbaar
wordt gesteld, met dien verstande, dat, naarmate de
betrokkene meer of minder geschoold blijkt te zijn,
voor een bepaald geval. meer dan
f
45 en voor een
ander geval minder dan
f
45 beschikbaar is. De
onder 12 bedoelde comriiissie moet echter zorgen, dat
dooreengenomen niet meer dan 100
X f
45 wordt
besteed.

2e.
Werkgevers, die bereid zijn werklooze textiel-
arbeiders in hun bedrijf op te nemen en deze te her-
scholen, wenden zich tot de fabrikantenvereen.iging,
welke de aanvrage met advies ter behandeling aan
de commissie voorlegt.
3e. De voor herscholing in aanmerking komende
textielarheiders worden uit de werklooze textielarhei-
ders genomen, die staan ingeschreven hij de gemeen-
telijke arbeidsbeurs te Enschede, terwijl de aanwij-
zing geschiedt door den Directeur van genoemde
beurs, die in de onder 12 bedoelde commissie zitting
heeft.
4e. De traini.ngstoeslag ad
f
45 moet zoodanig in
wekelijksche termijnen worden uitbetaald, dat de te
plaatsen arbeider ten volle den prikkel heeft om door
eigen kracht zijn eigealijke iooii zoo hoog mogelijk o te voeren. Derhalve dient de toeslag in een afloo-
•
penden vorm te worden uitgekeerd en zoodanig, dat
de tegemoetkoming van Overheidswege na 3 maanden
is beëindigd.
De verdeeling van den toeslag geschiedt op aan-
wijzing van de meergenoemde commissie.
5e.. Decommissiç laat zich omtrent de vorderingen van de geplaatste arbeiders regelm.tig werkrapporten
overleggen, teneinde daardoor in de gelegenheid te
zijn regelmatig de grootte van den wekeljkschen trai-
ningstoeslag te bepalen.
6e. De nieuw aan te stellen arbeider dient geplaatst
te w6rden in een ploeg, voor welke het gemiddeld
weekboon niet beneden
f
18 per week komt.
7e. De werkgever keert den aangewezen arbeider
het door dezen werkelijk verdiende loon uit, vermeer-
derd met het bedrag aan trainingstoeslag, zooals dit
door de commissie is aangegeven.
8e. Wanneer een door de gemeentelijke arbeidsbeurs
aangewezen arbeider weigert om aan de herscholing
deel te nemen, dan wordt hij door burgemeester en wethouders uitgesloten van verdere hulp ingevolge

2 Juni 1937

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

407

de werkloozenzorg. De betrokken arbeider kan tesi
aanzien van deze beslissing in beroep komen bij den
Minister van Sociale Zaken.

In bijzondere gevallen, ter beoordeeling van de
commissie, kan het dienstverband tusschen werkgever
en aangewezen werknemer worden verbroken en kan
laatsthedoelde weder volgens de regelen van de werk-
loozenzorg worden geholpen.

9e. 01)
de arbeiders, die ingevolge de bepalingen
van deze regeling zijn geplhatst, is de sociale verze-
kering, zooais deze ook •voor de andere arbeiders in
de betrokken onderneming gldt, van toepassing. De
kosten van dee verzekering komen, voor wat betreft
het loon, dat ten laste komt vn den werkgever,
eveneens ten laste van de onderneming. Wat aan
extra kosten voor de veizekering noodig is, in ver-
band met den trairiingstoeslag, komt voor gemeen-
schappelijke rekening van Rijk èn gemeente. 10e. De trainingstoeslag wordt gelijktijdig met het
loon uitgekeerd. De wijze, waarop een en ander zal
plaats vinden, geschiedt na ovrleg met de commissie.

lie. De arbeiders,
01)
wie de trainingstoeslaig van
toepassing is, mogen op geenerlei wijze meer hulp
van de gewone werkloozenzorg ontvangen. Zij zijn
dus geen geregistreerde werkloozen meer.

12e. Voor de uitvoering van deze regeling is voor
Enschede een commissie in het leven geroepen, be-
staade uit de vo1gnde heereri:
I. Mr. A. C. van Eck, Sècretaris der Enschedesche
Fabrikanten Vereeniging.

2. F. van dn Hout, Controleur van het Cultureele
werk voor Werkloozen hij het Departement van So-
ciale Zaken te ‘s-Gravenhage.

• 3. B. H. Scholten, Directeur van den Gemeentelij-
ken Dienst der Arbeidsbemiddeling en Werkloosheids-
verzeking te Enschede.
4. 0. van Es, als vertegenwoordiger der werkne-
mers-organisaties.

13e. De commissie treft zoodanige voorzieningen,
dat wekelijks zoowel aan het gemeenteheituur als,
aan den Miniter van Sociale Zaken een heknopt no-
minatief verslag wordt verstrekt van den gang van
zaken.

14e. De regeling inzake den trainingstoeslag geldt
voorloopig tbt en met 31 Juli van dit jaar.
15e. De kosten van den trainingstoeslag komen

voor gemeenschappelijke fekening van de gemeente
Enschede en het Departement van Sociale Zaken,
waarbij als subsidiepercentage geldt het objectieve
suhsidiepercentage van het Werkloosheidssubsidie-
fonds.

Wat in Enschede is geregeld, is ook tot stand ge-
komen te Almelo, in welke gemeente de zaak nog
meer succes had. Gedurende den korten tijd, dat men
nu bezig is – terwijl ik dit artikel samenstel ‘zijn
voor beide gemeenten 5 weken verloopen, nadat de
regeling is gaan werken -, zijn reeds verschillende
menschen door haar hulp aan het werk gegaan. Ook
in Eindhoven en te •Borne zijn de eerste plaatsingea
tot stand gebracht, terwijl in andere plaatsen de voor-bereiding, ook voor het sigarenvak, zoover gevorderd
is, dat ook daar de tewerkstelling kan beginnen.

Ten aanzien van dit pas begonnen werk, geeft
het hierondervolgende overzicht 1 eenig inzicht.
In Amsterdam en Rotterdam worden eveneens
energieke pogingen gedaan voor herscholing in de
metaalindustrie en verwacht mag worden, dat ook
hier resultaten zullen worden verkregen.

Te Rotterdam heeft de gemeenteraad reeds een be-
sluit genomen om Burgemeester en Wethouders te
machtigen, datgene te doen, wat voor het welslagen
van deze zaak gewenscht is, terwijl ook in Amster-
dam een voordracht van B. en W. is aangenomen,
om een crecliet te verleenen voor het kunnen doen
van de noodige stappen. Burgemeester en Wethou-
ders zeggen in. hun voordracht aan den raad, dat de
laatste maanden in eenige bedrijven ter plaatse een
opleving geconstateerd kon worden, waardoor een
aantal werkloozen weder in die bedrijven kon worden
tewerkgesteld. Het college toont dit met dè volgende
cijfers aan: –

1936/1937 1935/1936
Op
het einde der maand
ingeschreven
werkzoekenden
Augustus

……………..
58.077 53.037
September

…………….
57.964
54.960
October

………………..
56:097
56.722
Novcinber

…………….
56.659
57.870
])ecember

…………….
56.674 58.728
Januari

………………
56.196 60.319
Februari

……………..
55.601
59.909
Maart

………………..
52.638
59.833
OVERZICHT 1

Kolom A
1
Kolom B
1
Kolom C

Kolom 1)Kolom E . Kolom F
Aantal

1

1
P 1 a a t

personen
s

Week

1

1
Week-
Steunbedr. d.
Uitgespaarde

Meer
Loon

Toeslag

inkomen

anders zou

steun

koopkracht
zijn uitgek.

5
f

44,59
f

27,50
f

72,09
f

66,45
f

38,95
f

5,64
Enschede

………….T
11
13
159,82.
50,60
210,42 151,30
100,70
59,12
III
19
219,90
69,25
289,15
219,35
150,10
69,80
IV
25
309,84
89,25
399,09
280,-
190,75
119,09
V
29
362,27
94,50
,,

456,77
330,05
235,55
126,72
Totaal voor Enschede..
f 1.096,42
f

331,10
1.427,52 1.047,15
f

716,05
380,27
22
f

157,60
f

137,50
f

295,10
f

196,75
f

59,25
f

98,35
11
28
243,60
151,-
394,60
254,50
103,50
140,10

Almelo ……………1

III
38
307;61
161,25 468,86 351,75 190,50 117,11
IV
56
717,16
•

126,50
843,66
401.06
274,56
442,60
V
72
892,06
186,95
1.079,01
541,41
..

354,46
537,60
Totaal voor Almelo

..
f2.3l8,03
f

763,20
f 3.081,23
f 1.745,47
f

982,27
f 1.335,76
2
f

38,55
f

2,-.-
f

40,55
f
:

17,70
f

15270
f

22,85 Eindhoven

…………1
II
5
,,

92,21
5,-
97,21
47,00
42,00
50,21
III
5
105,15
1,50
106,65
47,00
..

45,50
59,65
Totaal voor Eindhoven
f

235,91
f

8,50
f

244,41
f

111,70
f

103,20
f

132.71 Borne

……………
1
2
f

22,65
f

7,50
f

30,15
f

24,30
f

16,80
.
f

8,85
Totaal voor Borne ….
f

22,65
f

7,50
f

30,15
f

24,30
f-

1680
f

8,85
Som der totalen

1

1
f3.673,01

1

f.'”
0
‘
3
°
1

f4.783,31

1

f2.928,62

•
f 1.818,32
1

f 1.854,69
Weekinkomen = Loon + Toeslag. Dus:
Kolom A + B = C.
Uitgespaarde steun = het bedrag, dat anders als steunutkeering
zou zijn uibetaald, verminderd
met wat thans als
toeslag is verleend. –

:
.
.
•.

•
.
Mee.r koopkiahrt = het bedrag aan geld,
dat nu meer onder de
menschen komt, d.an wanneer zij in den steun waren
gebleven. Dus het verschil van het Weekinkomen (Kolom C) en
van het steun.bedrag
(Kolom D).

408

ECONOMISCHLSTATISTISCHE BERICHTEN

2- 3uni
137

Het college zegt, dat de verwachting niet zonder grond is, dat in de naaste toekomst nog verder be-
hoefte zal bestaan aan vakbekwame en voor bepaalden
arbeid geschikte arbeiders. Zij hebben daarom onder het oog gezien de vraag, of cle vakhekwaamheid der arbeiders gedurende hun werkloosheid niet zoodanig.
heeft geleden, dat gevreesd moet worden, dat aan de
te verwachten toeneming van behoefte aan arbeiders
niet in alle opzichten kan worden voldaan, en of in
verband daarmede herscholing der arbeiders wensche-
lijk is.
Naar het oordeel van deskundigen, aldus B. en W.
en dit komt overeen met hetgeen ik van verschillende
kanten heb gehoord, mag van verlies van vakbe-
kwaamheid in het algemeen niet worden gesproken.
Wel zal een arbeider, die eenige jaren buiten het
practische bedrijfsleven heeft gestaan, min of meer
aan vaardigheid hebben ingeboet, ook omdat hij om-
trent nieuwe of veranderde arbeidsmethoden, die de
laatste jaren zijn ingevoerd, nog geen ervaring heeft.
Er is echter weinig reden om aan te nemen, dat hij
hij herplaatsing niet na betrekkelijk korten tijd de
vere isch te vaardigheid zal hebben verkregen.
Met het oog hierop meenen B. en
WT.,
dat de her-
scholing van, arbeiders, waar dit noodig blijkt, zoo
krachtig mogelijk dient te worden bevorderd, temeer
waar ook cle Regeering eenzelfde meening is toege-
daan.
Het is in Amstedarn hij onderzoek gebleken, dat
er een tekort is aan branders, caulkers, electrische
iasschers en ijzerwerkers. Verder zijn bruikbare
ciraaiers, hoorders, .schavers, fraisers en stekers
werkloos, die hun plaats ingskans evenwel vergroot
zouden zien, indien zij gelegenheid kregen, hun inge-
boete vaardigheid in het bedrijf te herwinnen. Ook is
er een vraag naar jeugdige plaatwerkers, draaiers en
andere machinewerkers.
Aangezien geen algemeene regeling voor de her-
scholing behoeft te worden getroffen, mair meer een
systeem van individueele heoordeeling, is als maat-
staf een soort schaal ontworpen. De vakcommissie
voor het metaalbedrijf bij de arheidshenrs zal de
aanvragen behandelen en beoordeelen. De duur der
training , zal in. den regel 13 weken ‘zijn en wordt
voor ieder geval afzo.ndorlijk vastgesteld. De toeslag-schaal is zoo sainengésteld, dat zij
01)
ieder geval kan
worden toegepast en dat van iedere loonstijging zoo-
wel de arbeider als de Overheid voordeel hebben. In
geval de schaal op jongeren wordt toegepast – dan –
meer hij wijze van ,.bm’vorming” , kan deze naar
beneden worden aangëvuid ‘met . dezelfde verschillen;
dan zal cle trainingstijd echter v’ermoedelijk langër
dan drie maanden duren. B. en W. verwachten, dat er 200 metaalbewerkers
voor herscholing in aanmerking zullen komen. Er zal
getracht worden, in overleg met de Regeering, ook
voor andere vakken een regeling ‘te maken:
1-let zij ‘mij toegestaan, hier nog melding te maken van een schrijven, dat de Minister, van Sociale Zaken
op 25 Maart van dit jaar heeft gericht tot de drie
groote centrale organisaties van werkgevers, waarin de Minister zegt, dat, nu de verbeterde, conjunctuur
in het bedrijfsleven allerwege aanleiding geeft tot het
plaatsen van een grooter aantal arbeidskrachten, de
Minister, die belast is met, de zorg voor de werkloo-
zen, de medewerking vraagt voor een, het zij erkend slechts gedeeltelijke oplossing van het vraagstuk, dat,
echter van genoegzaam belang, is om aller aandacht
te vragen. De Minister wijst er dan
‘op,
clat’:hij d,e
aandacht vraagt voor de herscholing van arbéiders
wier vaardigheid tengevolge van ‘-langdurige- werk-
loosheid ongetwijfeld heeft ingeboet, zoodat ‘ daar-
door .hun kans, om weer in een bedrijf te word,n op-
genomen, zeer is verminderd. Het laat zich verklaren,
niet allee.n dat er hij de
werkgcver.s
een zekere ‘terug-t
houdeudheid bestaat om een dergeljken arbeider weer
in di6nst te nemen, daar deze niet -‘a4nstods -pre-‘
teeren zal, wat een ingewerkte arbeider voor- de on-

derneming tot etand brengt, mnalar ook, -dat er ‘bij den
arbeider
Cen zekere psychische angst ‘bestaat, om iich
weer aan een arbeid te wiigen, dien, hij zoo langen

tijd niet nieer heeft kunnen’ ‘errichten. – –
Door een samenwerking van hedrijfsondernemer én
Overheid, aldus de Minister, zal het mogelijk zijn,
een groot gedeelte van de werkloozen voor een per-
mnanente werkloosheid te behoeden.
De pogingen, . welke op sommige plaatsen reeds
worden aangewend, beschouwt de Minister als een van de nuttigste werkzaamheden, die zijn Departe-
ment kan doen. De Minister licht dan de regeling, zooals deze is getroffen en die ik hiervoren weer-
gaf, toe en verzoekt de organisaties de hij haar aan-
gesloten leden met de regeling bekend te maken en
te bevorderen, dat stappe.n in de aangegeven richting
worden gedaan.
Het ligt voor de hand, dat hier niet sprake is van
een regeling, waarvan de toepassing massale uitwer-
king kan hebben, maar ook, al zou het gelukken,
slechts enkele duizenden, weer langs dezen weg een
naar ik ver
–
trouw, definitieve plaats in het bedrijfs-
leven te verzekeren, dan is toch
Oj)
deze wijze een goed
werk verricht.
MElJR DE ValEs.

ROTTERDAM IN HET EERSTE KWARTAAL VAN 1937.

De korteli.ngs verschenen statistiek van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor Rotterdam over
handel, nijverheid en verkeer van Rotterdam gedu-rende het eerste kwartaal van 1937 wijst uit, dat de
verbetering in de verschillende geledingen van het
bedrijfsleven, welke reeds in 1936 zulke verheugende
afmetingen had aangenomen, in liet nieuwe jaar ver-
der voortgang heeft gemaakt. Een greep uit het over-vloedige cijfermateriaal moge daarvan overtuigen:

le kwart.

4e kwart.

le kwart.
1936

1986.

1937

Sclieepv. langs, de
Nieuwe Waterw. 5.552.379 regt. 6.097.879 regt. 6.360640 regt.

In- en uitv. ter
zee over R’dani 2.06 l.758gewt. 2.396.770gewt. 2.513.742gewt.

Doorvoer ter
zee over R’clam 6.272.135gewt. 6.313.115gewt. 7.070.333gew’t.

Totaal goederen–

-.
vervoer ter zee 8.336.893gewt. 8.709.885gewt. 9.584.075gewt.

Passagiersver-

–
voer tér -zeé.

, 35.290
–

39.849

‘ ‘ 40.645

Taken vaste ha-

venarbeiders
1)
362.500

365.141

377.790

Taken losse ha-
venarbeiders
1)
187551- ‘

254.100 ‘

– 307.07
–
2′

Verscliil’tussen

b. d. spaarbanken

– –
ingel. en opge–

vraagde gelden + f’
2OSO
4
O
,
_ _
f-
[390.537,- + [2.27 1.493,_

TJitg,aandeinterl. telefoongespr.

542.000

654.000.,,. 640.090

Jnternationale

–
telefoongespr.

106.000

:129.000

127.000

01) de arbeidsb.

– –

–
ingeschreven
man. verkloen 51.206

‘50.810

47.338
1)
Di
cijfem s oinvLAten ‘ilipen de ‘imbeid

cii icht iq
dienst van – de ‘bij cle.,Sc’lieepvaa-rt-Vereenig’iiig
gesloten ‘verkgevers.

Ilehis is het ditma cl niet mogelijk veigehjkings-
cijfers voor de internationale-Rijnvaart te geven. V6r-
1 Januari 1937 werden de ge’gevemii claarvooi –
Lohith verzameld, sindsdien wordt zulks gedaén-l’oor
het,, Centraal Bureau voor de Statistiek,’ dat’.cle :ge’
leidepapieren- ‘aac zijn- cijfestnn,-gronclslcg iegt. . De

,erclelïng ves
–
. herkouiten
–
en
stemmingen en over de verschillende .goederensoorte’n
/ il Aaardoor in de- toel Ömst
1
n’iuwkeuiigei 1 uunei
worden v’ucitg’es’teld dan-‘uit- de” opgaven- der ‘Lobith

2: Juni 1937

ECONOMISCH-,STATISTISC}{Ë BERICHTEN

409

passerende schippers. Doch tevens is. voor: het afgaan-
de verkeer vertraging in de ,.optekening veroorzaakt,
omdat bepaalde documenten, vaak geruime tijd nodig
hebben, alvorens ter beschikking. van cle statistische
dienst in Den Haag te kwmen worden gesteld. De
cijfers voor- het afgcancle verkee.r over Januari 1937
zijn daardoor te onvolledig om bruikbaar te zijn. Eerst
in 1938 zullen wij de ontwikkeling van de interna-
tionale Ri,jnvaart dus weder vergelijkendervijs kunnen
nagaan. Laten wij daarbij dankbaar erkennen; dat de
grondslag zuiverder is geworden clan de vroegere methode toeliet. Weliswaar is de vertraging in cie
weergaaf van een deel van het vervoer, uit de boven-
weergegeven oorzaak, te betreuren, doch deze wortelt
in het stelsel en de Rijnvaartstitistiek heeft dit euvel
met onze andere vervoerstatistieken gemeen.
1-let is intussen niet aan twijfel onderhevig, dat
ook de Rijnvaart van en naar Rotterdam zich de
laatste maanden iii stijgende lijn heeft bewogen.

Het vervoer over onze grote havenstad en daarmede
een belangrijk gedeelte harer econom ischeactiv iteit
ontwikkelt zich dus zeker bevredigeud. Eén der oor-
zaken daarvan is cle algemene opleving van het w-
reidverkeer, maar daarnaast mogen zeker de van Re-
geringswege genomen maatregelen, waardoor abnor-
male factoren, Nvelke van ongunstige invloed op de haven waren, zijn geneutraliseerd, niet worden ver-
geten.

Onder deze omstandigheden is het een vraag van
het hoogste belang, of hiermede een principiële ver-
andering in de constellatie is gekomen.

Er moet dan in cle eerste plaats de nadruk
01)
wor-
de.n gelegd, dat de kunstmatige concurrentie van de
zijde van het omringende buitenland onveranderd
voortduurt, waardoor ook thans nog geldt, dat de ont-
wikkeling van Rotterdam niet name teg.nover Ant-
werpen is achter gebleven, gelijk de volgende cijfers
aantonen: – . –

Eerste kwartaa.l van:

1930

1933

1931′
–

(in tom van; 1000 kg)
In- en uitvoer ter Zee over
Rotterdam ………….
2.500.178 1.786.287 2.513.742
:Dooivoer ter
zee
over Rot-
terdam ……………..
7.322.456

3.531.018

7.070.333
Totaal Rottercinun ……..9.822.634 5.317.305 9.584.075
Totaal Antwerpen ……..
5.S54.842 4.641.315 6.318.001

Het vervoer over Rotterdam is dus nog niet weder
gestegen tot het peil van 1930, Antwerpen is daar-
boven uitgerezen. Nu is het daartegenover een feit,
dat Rotterdam het laatste jaar aanmerkelijk is in-
gelopen. Terjl
. .het totale goederenvervoer ter zee
over Antwerpen van 6.299.957 tons in het eerste
kwartaal van 1936 slechts tot 6.318.001 tons in het
eerste kwartaal van 1937 is gestegen, vertoont Rot-
terdam een toeneming van 8.336.893 tot 9.584.075
tons en de gehele Nieuwe Waterweg zelfs van
9.229.599 tot 10.527.776 tons.

Bij de beoordeling van deze cijfers moet in het
oog worden gevat, dat deze toendming der totaalcijfers
niet in de eerste plaats afhangt van de prestaties der havens, doch vooral ‘an de toestanden id het achter-
land (en de productielancien). De aard van -de ver-
keersbehoefter, welke claarui-t voortvloeit, is – nu zo-
danig, dat vervoeren waarvoor Rotterdam op zich-
zelf eer in aanmerkig komt dan Antwerpen’, daar-
van voornamelijk de stimulans gevoeléb, al.thans voor
h’et ogenblilc. De Duitse graanoogsten zijn’zd’an’i.g
geweest, dat onze oostelijke naburen plotseling weder
mer overzees graan nodig hebben. Dat behoeft zidh
niet te herhalen en gaat zeker in tegen de tendens
van de Duitse agrarische ])olitiek. Omdat het hier
niet gaat om onverkocht graan, dat een markt zoekt
(in” dat geval heeft Antwerpeu een voorsprong door
‘de surtaxes-vrijdorn’ voor het geval van eventuele ver-
koop naar Frankrijk), doch .om..graan,. datbij.voor-
bat’ zijfibesterriming heeft
itt
‘eett’ gebied; Waarvoor-

overladi.ng in de massagoedhaven Rotterdam esi ver-
voer vandaar langs de Rijn nog altijd zeer aantrekke-
lijk is, kon ditmaal het graanvervoer over Rotterdam
in sterkere mate stijgen dan over Antwerpen. Daar-
naast is de aanvoer van massagrondstoffen voor de
zware Duitse industrie nog weder aangezwolien. In
wisselwrerldng daarmede steeg ook de uitvoer van
‘steenkool over Rotterdam opnieuw. Daartegenover is
het kolenvervoer over Antwerpen zeer gedaald. Bel-
gië heeft immers zelf w’edermeer behoef te aan kolen
en voert datrdoor veel minder over zee uit, waarte-
genover cle invoer ter zee weliswaar is toegenomen,
doch in geringere absolute cijfers. Ten aanzien van andere goederen dan graan, mest-
stoffen, hout, erts, minerale oliën en steenkolen ver-
toont , de Nieuwe Waterweg daarnaast gean. toene-
ming, welke sensationeel van die over Antwerpen af-
wijkt. Daardoor kan het gebeuren, dat ook Antwer-
pen, welke haven ogenschijnlijk cle laatste tijd min-
der i.n bloei is toegenomen dan. Rotterdam., nog zéér
tevreden is. In ,,L’Indépendance ‘Beige” van 21 Mei j.l. lezen wij bijv. letterlijk, dat ,,de activiteit in Ant

werpen toeneemt, dat de toestand schitterend is en
nog verbetert……Overal zijn motieven te vinden
voor optimisme, dat niet slechts beperkt is tot een
onbestemde toekomst”. De outillage van de Belgische
haven w’ordt dan ‘ook uitgebreid. – –
Daarnaast lcan Rotterdam ook tevreden zijn met
het heden, doch op grond van het bovenstaande mo-
gen wij daarop minder vaste verwachtingen bouwen.
Ook voor ons speelt een glimlach over de trekken
van vrouw Fortuna, niaar zij staat hier minder vast
op haar voetstuk dan aan de Schelde. Als wij dat
nog niet wisten, dan wordt het ons juist thans uit
België duidelijk aan het verstand gebracht. Voor het
eerst scheidt men daar thans liet vervoer ter zee in
in- en uitvoer’ enerzijds, doorvoer anderzijds. Voor

Maart 1937 levert dit onderscheid de volgende cij-
fers op: –
–

In- en uitvoer

Doorvoer
Antwerpen

……………
1.526.735 tons

828.651
tons
.-Rotte-rdam

…………….
864.4S5

.,

2.560L929

Vooj ingewijden is deze uitkomst geen verrassing, doch ook anderen Icunnen uit deze vergelijking ont-
waren, hoeveel breder de nationale grondslagen van
het Antverpse zeevervoer zijn dan de Rotterdamse
en dus ook
;
hoeveel krachtiger de Belgische haven
staat in een worsteling om cle doorvoer langs de Rijn
(voor Antwerpen ongeveer 60 pOt. van cle doorvoer
ter zee). Ten aanzien van deze cloo:rvoer is Antwer-
pen te vergelijken met cle outsider in liet particu-
liere handelsverkeer, die met kunstniatige middelen zijn grote concurrenten veel kwaad kan doen.

Ondanks alles wat thans in Rotterdam beter gaat
dan een paar jaren geleden, zal men daarom bedacht
moeten blijven op handhaving van de positie van Rot-
terdam op de Rijn, vooral ook met het oog op de
Belgische Rijnvaartpremies. De eigenaardige anato-
mische bouw van Rotterdam brengt nu eenmaal
mede, da t deze ri “ier zowel onze hoof-dslagader als
Achillespees is. N.i.ets mag worden nagelaten om de Rotterdamse, nee.0 de
Nederlandse
positie op deze
rivier te verbeteren door alles wat lca.n worden ge-
daan om de toestanden daarop zoveel mogelijk tot de
,,natuuriijke” te doen naderen.
I-let is daarvoor juist de tijd nu wij de wind
iii.
verschillende opzichten weder mede hebben. Laat
Nederland er vooral voor waken, dat niets aan cle
paradtheid onzer zeehaven zal ontbrelcen als de
eeuwige -. w’isse1in – van de aardse zaken ons vroeger
of later weder eens .zal dwingen tegen toenemende
moeilijkheden op te tornen. De gunstige cijfers- he-
wijzen, dat wij nog vooruit kunnen, niet dat-wij al
het mogelijlce hebben gedaan om redelijk zeker te zijn
van een bevredigende verdere ontwikkeling. –
Mr.
W. F. LIOHTENAUER.

410

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Juni 1937

HET NIEUWE TARIEF VOOR DE LUCHTMAIL
NAAR INDIÊ.

De ontwikkeling van den Amsterdam—Batavia
iuchtclienst der K.L.M. heeft in een zeer snel tempo
plaats. In 1930 werd begonnen met een regelmatigen
14-daagschen dienst, welke 1 October 1931 in een
wekelijkschen djenst werd omgezet, terwijl 12 Juni
1935 een aanvang werd gemaakt met een halfweke-
lijkschen dienst.
Aanvankelijk bedroeg de reisduur 10 t 12 dagen;
nu 5Y2i dag. In den korten tijd van haar bestaan zijn
reeds 4 verschillende typen vliegtuigen op deze lijn
ingezet, nl. achtereenvolgens de Fokker F. 7h, F. 12,
F. 18 en de Douglas D02; thans doet de Douglas
D03 haar intrede.

Die ontwikkeling komt vanzelfsprekend ook tot uiting in een geleidelijke versnelling van den omlooptijd van
de post. Gerekend over den afstand Amsterdam-
Batavia en terug, bedroeg .de omlooptijd achtereenvol-
gens in:
19301en)1931 . 2526dagea

1933 en 1934 … 22 dagen
1932 …………. 2.3.dagen

1935, 1936 en 1937 13 dagen

Hieronder volgt nog een overzicht van de vervoers-
toename, zoowel van de post (in tonfkm)
1)
als van
de passagiers (in passagiers/km):

Post in ton/km P.as.sagers/km
1928 …………………..8.820

–
1929 …………………..35.123

–
1930 …………………..42.306

–
1931 …………………..211.996

306.064
1932 …………………..385.700

1.724.844
1933 …………………..484.811

3.537.560
1934 …………………..521.687

4.368.651
1935 …………………..618.908

7.589.051
1936

…………………..771.890

12.776.910
1937 (iste kwartaal) ……..233.360

3.456.670
Wij staan nu weer voor een belangrijk keerpunt in
de exploitatie: met ingang van 5 Juni 1937 vanuit
Nederland, en 16 Juni vanuit Nederlandsch-Indië,
zal vrijwel de geheele eerste klasse post, dus nagenoeg

9 Ton/km = een hoeveelheid van 1000 kg vervoerd over
iéukm.

alle brieven en briefkaarten, langs den luchtweg ver-
voerd worden. Op bovengenoemde data nl., wordt het tot heden geheven luchtrecht afgeschaft.
Het nieuwe tarief vanuit Nederland naar Neder-
landsch-Indië zal worden gesteld op 12Y2I cent vôor
elke 10 gr. (thans 36 cent voor de eerste 5 gr.,. 56
cent voor 10 gr. en 81 cent voor 20 gr.), terwijl voor
briefkaarten een tarief van 10 cent (thans 25 cent)
zal worden geheven. Zonder bijzondere aanduiding
van den afzender zal automatisch alle briefpost per
vliegtuig verzonden worden; wil men per trein en
boot verzenden, dan dient men zulks op de enveloppe
te vermelden. De gewone mail wordt nl. gehandhaafd;
het tarief wordt evenwel verhoogd tot 12%v c. voor de
eerste 20 gr. en 7i c. voor elke volgende 20 gr. Brief-
kaarten blijven 5 c., terwijl als nieuwigheid het post-
blad komt, waarvoor 6 cent moet worden betaald.
Vanuit Nederlandsch-Indië wordt een tarief ge-

heven van 20 cent per 10 gr. Posttarieven vanuit Ne-
derlandsch-Indië zijn nl. steeds hooger geweest dan
de Nederlaucische tarieven, in verband met de veel
grootere uitgestrektheid van het gebied, waarover
post wordt vervoerd.

Bovengenoemde maatregel brengt in verschillende
opzichten een groote verandering in de luchtverbin-
ding tusschen Nederland en zijn Koloniën. In de eer-
ste plaats wordt thans algemeen de gelegenheid ge-
opend tegen laag tarief op snelle wijze te correspon-
deeren, waardoor dus familiebetrekkingen vaster kun-
nen worden aangeknoopt en de handel belangrijke
voordeelen geniet, kortom, weer een inniger dontact
tusschen beide gebiedsdeelen wordt gelegd.

De Posterijen verwachten vanzelfsprekend een zeer
groote toename van het postvervoer tengevolge van
clezen maatregel. Aanvankelijk schatte men, dat het postvervoer onder. het nieuwe regime pl.m. 1100 kg
per week of wel 550 kg per toestel zou bedragen, doch
vooral in den laatsteh tijd is het postvervoer per
vliegtuig op de Amsterdam—Batavia-ljn dusdanig ge-
stegen, dat het zeer waarschijnlijk is, dat de per week aangeboden postiading zeker nog met eenie hou der-

IIIDIE
–
LLJf1

VEIVOP 15PIEFPOST
IN TOr1/t.M. PEQ VIER WJN

Veworn
–
•
75.000
WC51WAOOT5.
Mr.0 VRV00

5T’NA4PTS oWE5TWAAR1
–

*

W1WAA0T8
–
00TWAART
70000

b5000
65oo0

b000O
60000

s5.000
SS000

50000
.
SO000

45.000
–
5000

0
CL
40000

85000

3000e’

6

2-
0
.
.
”
80000

25.000

20400

10,000

2 Juni 1937

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

411

den kilogrammen de voorloopige schatting zal over-
treffen. –
De hierbij afgedrukte grafiek geeft een beeld van
de ontwikkeling van het postvervoer sinds 1930, uit-
gedrukt in ton/kin’s per 4 weken.

Met deze nieuwe regeling hangt samen, dat de
K.L.M. zich een nieuwe vloot voor de Indië-route
diende aan te schaffen, die de gelegenheid bood het
grootere postvervoer te verwerken. Daarom zijn acht
Douglas-vliegtuigen van het type DC 3 gekocht, waar-
mede dus van 5 Juni as, af de exploitatie tweemaal
per week wordt gevoerd. De overtochtsduur blijft

hierbij voorloopig op 5Y2 dag gesteld.

In verband met het meerdere vervoer van post is
de garantie, die van de zijde der Posterijen aan de
K.L.M. wordt gegeven, verhoogd. Daarnaast echter
staat het vast, dat door de afschaffing van het lucht-
recht het tekort, door de Posterijen op het postcon-
t.ract geleden, grooter zal gaan worden dan het thans
geleden verlies. Dit meerdere verlies werd in Maart
1937 door de Posterijen geschat op pim. 7 ton, doch zal hopelijk in verband met de grootere hoeveelheid
post, die thans wordt verwacht, nog aanmerkelijk

terugloopen.

Uit het bovenstaande kan in ieder geval wel ge-
concludeerd worden, dat de Nederlandsche en Ne-
derlandsch-Indische Posterijen met deze financieele
opoffering een zeer belangrijken dienst bewijzen aan
de Nederlandsche en de Nederlandsch-Indische ge-
meenschap. De Postautoriteiten zijn, blijkens mede-
deeling van den Directeur-Generaal van de Neder-
landsche P.T.T., daartoe overgegaan o.a. op de vol-
gende gronden:

In de eerste plaats wordt de luchtweg thans de
normale wijze van vervoer voor brieven en wordt
teruggekomen op de in den aanvang van het lucht-
verkeer, wegens de bijzondere daaraan verbonden kos-
ten, gemaakte inbreuk op het beginsel, dat de Post
een tarief heft, onafhankelijk van het gebezigde ver-
voermiddel. In dit verband zij er nog aan herinnerd,
dat de post vanuit Nederland, bestemd voor de om-
liggende landen in Europa, sedert 1 April 1935 zon-
der extra heffing per vliegtuig vervoerd wordt, in-
dien in dat geval snellere overkomst mogelijk is. Dit
systeem vindt in de Europeesche landen hoe langer
hoe meer ingang en wordt o.a. toegepast door Enge-
land, Duitschland, Frankrijk, Zweden, Noorwegen en
Denemarken. Eenige weken geleden had hieromtrent
in Nederland nog een conferentie plaats tusschen de
vertegenwoordigers van een groot aantal Postbestu-
ren en het is zeer waarschijnlijk, dat dit systeem van
vervoer door de lucht zonder luchtrecht, indien
snellere overkomst plaats heeft, in de toekomst vrij
algemeen ingang zal vinden.
Daarnaast werd door de Posterijen verband gelegd
met de Engelsche plannen (inmiddels nog niet tot
uitvoering gekomen) om een briefport van IK pence
per K ounce in te stellen voor de mail naar de Brit-
sche gebiedsdeelen in Afrika, Azië en Australië, met
het oog waarop Nederland en Nederlandsch-Indië,
gezien de concurrentiemogelijkheden van handel en
nijverheid en de kans op kunstmatige verkeersont-
trekking, niet achter konden blijven.
Als slotargument mag zeker wel gelden de sterk
nationale inslag, welke aan de luchtverbinding met
Indië ten grondslag ligt.
Gelijk reeds opgemerkt, is ook onder het t1ias gel-
dende systeem (heffing van een extra luchtrecht) de
hoeveelheid post steeds toenemend. Vooral na de
depreciatie van den Gulden in September 1936 heeft
een voortdurende stijging plaats. Daarnaast is het aan-
bod van passagiers nog steeds buitengewoon groot.
Beile factoren tezamen hebben de overweging doen
ontstaan de frequentie tot driemaal per week op te
voeren. Desbetreffende besprekingen met de Regee-ring
zijn
thans gaande en mochten er van die zijde
geen bezwaren ontstaan, dan is een vrij spoedige op-voering. -der frequentie te verwachten. Dan zal – het

geheele systeem van maildagen verdwijnen en is het
bovendien mogelijk een snelleren kringloop der cor-
respondentie te verkrijgen.
De thans getroffen, hierboven omschreven, maat-
regel stempelt in ieder geval de K.L.M. tot een
normale verbinding tusschen Nederland en Neder-
landsch-Oost-Indië. Het is daarom des te meer te be-
treuren, dat de Nederlandsch-Indische Regeering
blijkbaar nog niet deze meening is toegedaan, daar zij in een ontwerp-contract betreffende het vervoer
van Gouvernementsreizigers nog niet den ambtenaren
volledige vrijheid geeft om, indien zij – met verlof
gaande of daarvan terugkomende – om de een of
andere reden door de lucht wenschen te reizen, en
het ervoor over hebben het tariefsverschil uit eigen
middelen bij te passen, per vliegtuig naar Nederland
of Nederlandsch-Indië te gaan.
Hierbij komt dan nog, dat dit contract in beginsel voor een looptijd van 15 jaar zal worden afgesloten

en dus gedurende al dien tijd de luchtvaart, die zich,
gelijk uit den aanhef van dit artikel blijkt, in den
loop van slechts 6 jaren sterk heeft ontwikkeld, min
of meer op den achtergrond wordt gesteld wat be-
treft dit onderdeel van het vervoer. Juist echter die
snelle ontwikkeling zal ongetwijfeld tusschentijdsche
wijziging dringend noodzakelijk maken.
Mr. L. H.
SLOTEMAKER.

SAMENGAAN VAN HYPOTHEEKBANKEN.
Naast de jaarverslagen hebben wij dezer dagen
eenige documenten ter beschikking, die ons een blik
geven in het economische leven der hypotheekbanken.
Het zijn de brieven vaii de Friesch Groningsche Hy-
potheekbank aan de houders van aandeelen en op-
richtersbewijzen van de Nederlandsche Hypotheek-
bank en van deze laatste hypotheekbank aan de hou-ders van die stukken.
Zooals bekend hebben de brieven de strekking om
de genoemde houders te bewegen hun stukken af te
staan aan de Friesch Groningsche.
Brieven geven dikwijls een dieper zicht dan offi-
cieele papieren. In deze brieven klinkt een waar-
schuwend geluid. De goede- tijd voor hypotheekban-
ken is
voorbij,
tenzij de uiterste zuinigheid wordt be-tracht. Concentratie van boekhouding, gezamenlijke
uitbreiding der Organisatie, doelmatiger acquisitie,
uitschakeling der concurrentie, in een woord ratio-
nalisatie. Met deze vijf vreemde termen wordt aan-
geduid, dat zonder krachtige maatregelen voldoende
reserveering niet mogelijk zal zijn en dividenden en
tantièmes bijgevoig niet te wachten zijn.
Voor deze voorspelling worden verschillende argu-
inenten aangevoerd. De in den wereldoorlog ontstane
achterstand in de woningvoorziening is verdwenen.
Er zijn huizen onverhuurd. Nu kan dit een gevolg
zijn van het feit, dat in deze crisisperiode vele ge-
zinnen hij elkaar inwonen. Betere geldelijke verhou-
dingen zullen ertoe
bijdragen,
dat ieder weer op zich-
zelf zal gaan wonen, maar binnen afzienbaren tijd is
te verwachten, dat het jaarlijks bevolkiugsoverschot
zal afnemen. Dit accres is uitsluitend te danken aan
het stijgen van den gemiddelden leeftijd. Wanneer
hier de grens zal zijn bereikt zal het nu reeds sterk
verminderende geboortecijfer zijn invloed doen ge-
voelen.

Als tweede argument wordt de concurrentie ge-
noemd der verzekeringmaatschappijen en spaarban-
ken. Blijkens de cijfers van het Centraal Bureau voor
de Statistiek bedroegen de inschrijvingen ten hypo-
theekkantore in het jaar 1933 ten name van hypo-
theekbanken slechts 16.5 pCt. – van het totaal in dat
jaar. In 1936 was dit percentage nog teruggeloopen
tot 9 pCt. Behalve dat deze concurrenten over zoo
groote te beleggen kapitalen beschikken, kunnen – zij
ook met lagere rente genoegen nemen en derhalve de
mooiste posten aanvaarden. De hypotheekbanken zijn
gebonden aan een vrij hoog rentetype omdat zij zelf
voor marge moeten zorgdragen.. Zij zijn gebonden aan
den -pandbriéf. ………..-

41.2

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2
Juni
137

De pandhrief is een duur apparaat. De pandbrief
gaat niet gemakkelijk mee met de geldmarkt; de ta-rieven zijn niet
01)
slag te wijzigen. Maar tevens is
het ccii duur ding door de kosten van drukken, zegels,
advertenties, uitloten, provisie voor plaatsing en voor
de effectenbeurs.
Dat ondanks deze zwarigheden, de beide groote hy-
potheekbanken nog d iviclend hebben kunnen uitkee-
ren is een gevolg van het feit, dat zij over reserves
beschikken. Wat hij de Necleriandsche hypotheekbank
voor verdeeling in aanmerking komt blijft beneden
een bedrag gelijkstaande met 4 pOt. van het gestorte
kapitaal en de reserves, zoodat feitelijk de geheele
met het pandbrievenkapitaal behaalde hedrijfswinst
in het bedrijf gehouden wordt.
Een blik op de reserves van de beide hypotheek-

banken wijst ons op een ander punt. Het is het Punt
cle:r oprichtershewijzen. Bij de Nederiancische bestaan
500 van deze stukken, uitgegeven als helooning aan
hen, clie de oprichting mogelijk maakten. Die beloo-
.ning is goed geweest. In het verslag is na te rekenen, dat meer dan
f 1.000.000
aan de houders werd uitge-
keerd. Telt men daarbij het percentage dat sedert
1917 wegens dividendbelasting over deze uitkee.ririg
aan den fiscus toekwam, dan komt men ongeveer tot
het verschil in het cijfer van de reserves, die hij de
Friesch Groningsche.
f
5.800.000 heloopen en hij cle
Nederlandsc.he
f
4.500.000. En dit terwijl cle banken
gelijke opvattingen .huldigden voor reseiveèrings- en
uitkeeringspolitiek. Wellicht heeft het bestaan van
deze oprichtersbewijzen, clie een hindernis vormden
voor het scheppen van voldoende reserves, de aanlei-
ding gevormd om het samengaan te bevorderen. T-Jet
moge een les zijn voor hen, die statuten van, vennoot-
schappen ontwerpen om een bepaling op te nemen,
die het mogelijk maakt aan belooningen een einde te
maken, door de wiusthewijzen afkoopbaar of afios-
baar te stellen.
Het hypotheekhankbedrijf in duodecinio, met de
eigen pand brieven, agenten, commissarissen, was ge-
zellig. Die tijd schijnt voorbij te zijn. De 45 hypo-
theekbanken zullen zich in öctavo formaat moeten
gaan opstellen om een gezond bestaan te kunnen
voortzetten.
Het feit, dat de twee grootste h.ypotheekbanken in
Nederland het gerade achten samen te gaan ten einde
de moeilijkheden, welke het bedrijf ondervindt, het
hoofd te bieden, moge deze waarschuwing inhouden
voor de overige hypotheekhanken.
Mr. F. J.
BREVET.

DE KAPITAALMARKT IN MEI 1937.

In tijden van een voortgezette beurzenhausse wor-
den uit beleggers speculanten, in tijden van een flinke
baiss,e echter uit speculanten beleggers Daarmede
bedoelen wi,j niet zoo zeer liet overgaan van den
fondsenhoucler van obligaties op aandeelen of den
ruil van aandeelen in obligaties, maar liet feit, da
menigeen, clie aandeelen met het oog op het clivideiid.
als duurzame belegging had gekocht, deze nu in de
hoop op verdere koerswi nst aanhoudt, terwijl specu-
lanten, clie aandeeien met het oog op ko.erswi.nst had-
den gekocht, hun bezit, nadat het koersverloop hen
had teleurgesteld, maar als (een. minder gelukkig ge-
kozen) belegging op langeren termij ii beschouwen. :Deze laatste ontwilckeling kon men ook gedurende
cle afgeloopen weken duidelijk vaststellen. Nadat de
beurs aanvankelijk zwak was geweest, bleef zij daarna
]usteloos, en gingen de omzetten sterk terug, liet
publiek ,,onclern.am” niets en de heroepshandel deed
niet veel meer. Men aarzelde ook niet verlies nemen,
en terughoudendheid werd liet parool, begrijpelijk in
een tijd, waar tegenover prijsdalingen op cle goede-
reuinarlcteu en flinke koersreacties op tal van beur-
zen, de overtuiging van menigeen stond, dat cle Stij-
ging van de conunctuurgo1f nog niet ten einde is,
al werd zij (tijclelijlc) onderbroken..
Alsof deze onzekerheid, ontstaan uit liet verschil
van koersbeweging en beoordeeling der conjunctuur,

niet voldoende was, kwam er nog de z.g.
,,gold marc” bij, cle, vooral i.n Londen, niaa:r ook te New York ge-
Icoestercle “rees, dlat cle Aineri.kaansche Regeeri ng
dien aankoopprijs van h.ct goud (thans $ 35 per oz.)
zou verlagen, m.a.w. den Dollar gedeeltelijk zou her-
waarcleerea. .N ieniand, cl ie cle gevolgen van een der-
gelijken stap nauwkeurig zou kunnen. voorspellen.
Wie daarvan een ontwikkeling verwacht, zuiver tegen-
overgesteldi van wat door een devaluatie wordt bé-
reilct, zou waarschijnlijk bedrogen uitkomen, geheel
afgescheiden nog van het feit, dat althans de oninid-
dellijke gevolgen van de verlaging der geldwaarde
geenszins overal dezelfde waren. Een verhooging der
goudwaarde met slechts een klein percentage zou
waarschijnlijk cle goederenniarkten niet al te sterk
beïnvloeden, vooral, waar deze toch al sinds weken
zwaklcer zijn, en tegenover cle momenteele uitwerking
van de wijziging der goudwaarde de langzame, maar
ook duurzame, invloed der vermeerderde goudprodue-
tie staat. Want, al geschiedt dit langs omwegen, de
goede.renprijzen worden toch ook thans, waar zoovele
land en cl en gouden stand ‘aard hebben losgelaten, in
goud ,,gemeten”. Natuurlijlc zou een verlaging der
gouclwaarcie cie goudproduetie niet ongewijzigd laten,
maar van een dergeljken stap zou toch slechts de
productie der mijne.n met cle hoogste productiekos-
ten, cl.w.z. in den reg’el slechts pas geopende of min
of meer uitgeputte mijnen, mijnen met, laat ons zeg-
gen, ,,rnarginale” productie, worden getroffen. In-derciaad zijn hij cle jongste koersdaling van mijn-
houwwaarden te Londen juist de aandeelen van der-
gelijke mijnen het sterkst gevallen. Zulk een daling
zal echter nooit nalaten, ook de stemming van

andlere afdeelingen (Ier markt, en dus de markt in
haar geheel, te beïnvloeden. Ook dit hebben wij ge-
dlurencle de laatste twee niaanden gezien. Voor den
Nederiancischen bezitter
VS 0
Amer:ilcaansche aan.clee-
len zou bovendien de vraag ontstaan, hoever – ge-
steld, dat de jongste koersdaling der Arnerikaansche
fondsen niet reeds niet ccii dergelijke verlaging reke-
ning houdt – de eventueele verdere daling door
cle hoogere waarde van den Dollar zou worden ge-
eompenseercl. Maar zou de Dollarwaa rdie i :nclerclaacl
te Amsterdam stijgen, of zou – met of zonder bin-
nen 24 uur opzeghaar monetair accoord – het clepra-
ci ati epercentage van cl en Guld en word en gewjzi gcl?
Men weet, hoeveel moeite liet de beheerders van het
Egalisatiefonds kost, om
Cen
stijging van den Gulden
te voorlcomen, ciie niet door speeu.latieve invloeden,
maar door de gestadige verbetering der Nederland-
sche betalingsbalans wordt veroorzaakt. Ook valt niet met zekerheid te voorspellen, of een gedeeltelijke re-
valuatie van den Dollar door de Beurs beschouwd
zou. worden als een stap in de goede clan wel in de
verlceercle richting, terwijl zij in elk geval liet ver-
trouwen in de terugkeer van stabiele monetaire ver-
houdingen zou schokken. Alen ziet, geheel afgeschei-

den nog van den theore’tischen lcant van het vraag-
stuk der devaluatie en revaluatie als middel ter be-
invloed ing der conjunctu ur, blijven er genoeg vra
–

gen over, oni liet onderwerp ,,Revaluatie van den
Dollar en betiiskoersen” als een vergelijlcing n,iet
met één of twee, maar niet tal van onbekenden te

cl oen verschi nen.
‘Men zou verwacht kunnen hebben, dat de moge-
lijkheid van een dergelijke revaluatie, en de mis-
schien daarop volgende vermindering van het depre-ciatiepercentage van den Gulden, tal van belangheb-
benden tot aankoop van obligaties zou hebben aange-
spoord. Niets dergelijks’ bleek echter, en indien de
beleg gingsmarlcl
gedurende de tweede helft der niaancl
iets vaster was, dan zullen de oorzaken wel ergens anders moeten worden gezocht. In de eerste plaats
daarin, dat de groote disponibele middelen, die, al-
hoewel eigenlijk voor belegging op langen termijn
bestemd, tijdelijk en in afwachting van de verdere ont-
wikkeling der kapitaalmarkt, op de geldniarkt ver-
schenen, langzamerhand toch naar hun eigenlijke he-

2 Juni 1037

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

413

stemrnitg schijnen terug te kcere:n, naar mate het
onwaars(;hijnlijker wordt, dat wij inderdaad met een
stijging clér rente hebben te rekenen. Indien het pu-
bliek, zooals blijkbaar liet geval is, bereid is, met
3 pct. rente tevreden te zijn voor leeningen met
een gemidclelden looptijd van zes, acht of tien jaren,
– een tijdperk, waarin
alles
kan veranderen – clan
zal het tenslotte ook bereid worden gevonden, voo.r
leeningen met nog langeren looptijd met een lage
rente genoegen te nemen. Want, al zijn de kansen
OP
een verandering cl er kap i taalrente gedurende de eerste
tien jaren natuurlijk minder talrijk clan gedurende
een periode van veertig jaren, het gaat niet daarom,
of er veel of weinig veranderingen intreden, maar
of er
één,
een. krachtige en duurzame, verandering
te verwachten valt; niet om het civan tum maar om
het citiale gaat het in de eerste plaats. Reeds om deze
reden schijnen ons de voorstellen, dat de Staat – en
in zijn navolging toch ook zeker provinciën, gemeen-
ten ‘), waterschappen, hypQtheekbanken en andere cre-
dietnemers – lee.ningen zou uitgeven, clie reeds nu
cie toezegging van een .hoogere rente bevatten, indien
na een zeker aantal jaren de rentevoet zou zijn ge-
stegen, minder juist. Eetiig nut zou een dergelijk
voorstel voor den belegger hebben, indien cle termijn
van, mogelijke wijziging der rente juist samenvait
met een tijd van gestegen kapitaairente; maar indien
deze stijging zich voltrekt bijv. een of twee jaren
nh het oogenblik waarop de conversie naar boven, de
z.g. arrosage, mogelijk is, is het nadeel voor hem
even groot. Bovendien schijnt ons het karakter van
een langloopende leening een zich wi.jzigenden rente-
voet uit te sluiten. En wat zou de invled van een
dergelijke bepaling hij een leening van den Staat
dér Ne.clerlanden, op het staatscrediet (en daarmede
op (ten koers van
alle
door hem aangegane leenin-
gen) zijn, wanneer uit het aanvaarden dezer bepaling
blijkt, dat het voor hem slechts mogelijk is, zijn
schulden te converteeren, indien hij den inschrijvers voor de toekomst een extra’tje belooft? Wil men be-
weren, dat de Nederlandsche Regeering zonder een
dergelijke ,,veiligstelling” van den belegger, het risico
van een conversie der nagenoeg
.f 1800
millioen he-
loopencie 4 pOt. Staatsschulcl niet zou mogen aan-
vaarden., dan ware o.i. daarop te zeggen, dat, geheel
afgescheiden van andere mogelijke modalitei ten eener
conversieleening, de regeering een zeer nauwkeurige
vingerwijzing daarvoor zal bezitten, wat zij aan cle
markt kan vragen of. .niet: den koers der
nieuwe
3 pOt. 50-jarige, belastingvrije staatsleening,
die in
verband met de financieele reorganisatie der iNeder-
lan.dsche spoorwegen in ruil tegen cle obligaties dezer
spoorwegen en der aandeelen ilollandsche Spoor en
,Staatsspoor Nvordt uitgegeven. Enkele weken geleden
zou de koers dezer nieuwe leening, zooals hij uit (lien
der te ruilen obligaties kon, worden afgeleid, om-
streeks .90/91 pOt. hebben heloopen; nu kan hij reeds
n
op minstes 93
7
/8
pOt. worden aangenomen, en met de
spoo rwegleen i ngen zijn ook de staatsl eeni ngen met
lagen rentevoet, die onder den invloed van voorspel-
lingen van weer aan trekkende kapitaalren te gecluren-
cle eenige maanden gedrukt iii de markt gelegen, wa-
ren, ‘eenige percenten gestegen ).
Deze nieuwe staatsleening is trouwens niet het
eenige fonds, waarmede de Amsterdamsche prijs-
courant in deze dagen is verrijkt of zal worden ver-
rijkt. Daartoe hehooren ook de 3%
,
pOt. obligatielee-
ii ing
Van tien Bergh’s Fabrielten,
die in verband met
cle conversie der 4X
,
pOt. leening dezer onderneming alsinecl.e met den ruil van haar preferente aaideelen
in dergelijke obligaties en in gewone aarideelen.,,
orclt uitgegeven, en cle optiehewijzen Unilever,

“)
Sonuui
ge gemeenten hebben reeds dergelijke leeningen geplaatst..
–

Men
nu
oo.k de ‘seherpzintuige bestrijding van de voor-
tellini tot uitgifte vkn naar hoven converteerbare leenin-
gen in de ..I)agelijksehe Beu -scou ra.nt” van
23
Februari en
22
Mei ji.

die eveneens in samenhang met deze conversies wor-
den geëmitteercl. Deze optiebewijzen – waarbij de
constructie der bekende ,,warrants” van cle Konink-
lijke is gevolgd, (lie zelve weer op tal van Amen-
kaansche voorbeelden teruggaat — zullen vermoecle-
lijk een bemind speculatie-object voor kleine beurzen
worden, terwijl cle nieuwe 3% pOt. obligaties een
voor een industrie-obligatie bijzonder lage rente dra-
gen, echter door cle bepaling, dat zij hij inschrijving
op Unilever-aandeelen a pari worden berekend,
tegen een sterke koersdaling hj verandering van den
rentevoet zijn beschermd.
Een ander nieuw fonds doet tenslotte met de ‘aan-
deden der Necierlandsche Vlieglvigenfabrieic Folciter
zijn intrede ter heurze, en het was inderdaacl een
,,joyeuse entrée”, die — ubi sunt o tempo na! — de
dagen van de emissie van aancleelen Ford in het
geheugen, riepen. De vraag naar Fokker-aandeelen,
waarvan slechts
f 500.000 voor in trod uctie-doelein-
den ter beschikking stonden, was zoo groot, dat op
inschrijvingen beneden
f 51.000
niets werd toege-
wezen en op inschrijvingen daarboven slechts één
stukje. Aangezien menig commissionnai r in, effecten
het hem toegewezen stukje niet onder zijn cliëntèle
kon verioten, kwam hij daarmede aan de markt, wat
ten gevolge had, dat de koers der aandeelen, die op
een gegeven moment
175
pOt. tegen een emissiekoers
van
125
pOt. bereikte, tot onder de 160 pOt. inzakté,
om zich later iets daarboven te bewegen. Bij de be-
oordeeling van dit koerspeil houde men rekening
met liet feit, dat de Fokker-maatschappij, clie, tot
voor een maand geleden met een kapitaal van
f 500.000
had gewerkt, dit kapitaal door uitreiking
van gratisaandeelen in de verhouding van vier op
één had vervijfvoucligd, zoodat een koers van 160 pOt.
eigenlijk met een koers van
800
pOt. véér de kapi-
taal sverhoogi’ng overeen komt.
Dr. W.
MAUTN
ER.

WERKLOOSHEIDSVERZEKERING IN BELGIË.

Dezer dagen is gepubliceerd een rapport van den
heer 1-1. Fuss, Koninklijk Commissaris voor de stu-
die van het vraagstuk der werkloosheid in Bëlgië,
dat voornamelijk handelt over de toekomstige rege-ling der werkloosheidsverzekering in dit land, maar
ook daarbuiten belangstelling vraagt.
Het is een lijvig, wel gedocumenteerd boekwerk
geworden, dat zeker niet zal nalaten allerwegen groo-
te belangstelling te wekken, vooral nu het geschre-
ven is door een uiterst bekwaam deskundige, die do’or
zijn werkzaamheid te Genève een ruimen l)lik op de
brandende vraagstukken heeft verkregen.
Het kan wel niet anders of veel van hetgeen in
het rapport vermeld is, geldt ook voor Nederland.
Immers, heide landen hebben tot dusver een . vrijwil-
lige werkloosheidsverzekering en ofschoon de beide
regelingen hier en daar groote verschillen vertoonen,
hebben zij toch ook veel gemeen.. De bezwaren, die de
heer Fuss tegen het geldende systeem opsomt, gevoe-
len wij hier te lande ook en men zou, ware men hier
geroepen een dergelijk rapport samen te stellen, veel
aan dat van den heer Fuss kunnen ontleenen.
Let u hijv. eens op de volgende passage:
,,Weifelencl tusschen twee uitersten: behoeften. van
cle werkloozen en mogelijkheden van de schatkist;
beurtelings gedreven door den drang naar sociale rechtvaardigheid ten hate van de slachtoffers van
onvrijwillige werkloosheid en door de egoïstische en des te heviger gestelde eischen der helastinghetalers,
heeft de Staat niet opgehouden in zijn achtereen-
volgende reglementen heurtelings in de eene of de
andere richting te geven en terug te nemen, zich
daarbij meestal houdende aan oplossingen van twijfel-
achtige compromissen, waarin het thans zeer moei-
lijk is een leidend beginsel te vinden.”
Het indrukwekkende aantal circulaires, waarvan
de heer Fuss melding maakt, zal de opmerking aan
vele bestuurders van gemeenten en kassen ontlokken: tout comme chez nous.

414

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2
Juni 1937

Afwisselende stijging en daling van ledentallen,
ook wij weten ervan mede te praten. En al waren
er verhoudingsgewijs in België meer verzekerden dan
hij ons, ook daar kwam men niet verder dan 50 pOt.
Dan een andere kant van de zaak. Wij lezen:
,,De noodzakelijkheid, waarin de loontrekkenden
zich bevonden om zich tegen werkloosheid te verze-
keren, dreef hen naar de syndicale werkloozenkassen,
die zoodoende voor de syndicaten een machtige fac-
tor werden voor de aanwerving van leden. Sommigen
zijn daarenboven van oordeel, dat vele arbeiders, die op een oogenblik tot de syndicaten toetraden om een
of anderen belangrijken syndicalen eisch te steunen,
ook weer ontslag genomen zouden hebben na liet wel-
luk-ken of meer. nog na het mislukken van de bewe-ging, indien zij niet weerhouden waren geweest door
de gedachte van voorzorg tegen de wankelbaarheid
van hun betrekking, tegen de steeds dreigende ge-
dwongen werkloosheid.”
De heer Fuss constateert, dat de uitbreiding in
België van de officieele reglementeering aan de werk-
loozenkassen om zoo te zeggen alle autonomie heeft
ontnomen (ik zie sommige van onze kasbestuurders
meesmuilen!), in elk geval voor vat de regeling van de verzekering betreft. In feite, zoo zegt hij, zijn zij
nog slechts organen van de uitvoering, belast met de
toepassing van de door den Staat getroffen schik-
kingen.
Rapporteur meent, dat liet anders moet en heeft
aan de Belgische Regeering voorgesteld een verplich-
te verzekering in te voeren. Daarbij heeft hij zich
voorgesteld, dat de medewerking van de vakvereeni-
gingen ook in de toekomst mogelijk zal zijn door haar
de uitbetaling der uitkeeringen aan werkloozen onder
bepaalde voorwaarden op te dragen. Een andei-e
manier om de vakvereenigingen in te schakelen acht
de heer Fuss onder een systeem van verplichte ver-
zekering niet denkbaar. Hij verwerpt dan ook het
denkbeeld om onder een zoodanig systeem kassen van
vakvereenigingen in stand te houden.

Het kost moeite om aan den aandrang, uit het
rapport van den heer Fuss nog meer aan te halen,
weerstand te bieden. Maar de plaatsruimte is nu
eenmaal niet onbeperkt en bovendien zal ieder be-
langstellende zelf van het lezenswaardige stuk ken-
nis willen nemen. Hier moge dus verder worden vol-
staan met het overnemen van de belangrijkste conclu-
sies, waartoe de rapporteur op het gebied van de
werkloosheidsverzekering komt. Dat ik van werkloos-
heidsverzekering spreek houdt hiermede verband, dat
ook nog andere onderwerpen, vnl. de organisatie van
de arbeidsbemiddeling en de beroepskeuze, een plaats
in het rapport gevonden hebben.

De hoofdtrekken der voorstellen zijn de volgende. De verzekering is verplicht voor alle werkgevers
en werknemers, die door arbeidscontracten e.d. ver-
bonden zijn.
Uitgezonderd zijn de landbouw, de huiselijke dien-
sten en de ambtenaren. Vorts
kunnen
worden uitge-
zonderd seizoenbetrekkingen, bijkomende betrekkin-
gen en betrekkingen, waarin de werkloosheid niet
controleerbaar is (artisten, inusici, handeisreizigers,
verzekeringsagenten).
Voor de uitgesloten categorieën zal een facultatieve verzekering mogelijk gemaakt worden.
De werkgever plakt hij elke loonbetaling in het
verzekeringsboekje van den a±beider een zegel. De
bijdrage van den arbeider mag de werkgever van het
loon afhouden. Bijdrage van werkgever en werknemer

zijn even hoog.
De bijeengebrachte gelden worden gestort in e-
n

Nationaal Werkloozenfonds
Bij volledige werkloosheid kan de uitbetaling

der uitkeeringen geschieden door de erkende vakver-
eenigingen, mits deze ten minste 50.000 leden .)rnvat-
ten. Is men niet bij een vakvereeniging aangesloten,
dan geschiedt de betaling der uitkeering door ee
orgaan van het Fonds of door de gemeente.

Bij gedeeltelijke w’erkloosheid geschiedt de beta-
ling der uitkeeringen door de werkgevers, mits in
het algemeen tenminste 100 arbeiders in dienst heb-
bende. Wenscht de werkgever deze betaling niet te
doen, dan kan zij op andere wijze geschieden.
De contrôle op de werkloozen geschiedt door de gemeenten onder algemeen toezicht van het Fonds.
De uitkeering wordt gedurende zekeren tijd ver-
strekt onafhankelijk van den persoonljken toestand
van den werklooze; na dien tijd wordt met de be-
hoeften rekening gehouden.
Het recht op uitkeering gaat in als men 26
weken gewerkt en bijdragen betaald heeft.
Alleen werkloosheidsperioden van meer dan drie
dagen geven recht op uitkeering, tenzij het dicht
opeenvolgende perioden van werkloosheid betreft.
Alsdan wordt over den eersten dag van werkloosheid
geen vergoeding gegeven.
Bij. gedeeltelijke werkloosheid van één dag per
week bestaat geen recht op uitkeering.
Het bedrag van de uitkeering houdt verband
met de woonplaats en met den toestand van het ge-
zin (gezinstoeslagen), rekening houdende met de kos-
ten van levensonderhoud. De uitkeering mag niet
hooger zijn dan % van het loon, welke limiet de heer
Fuss beter acht dan de huidige van
De duur der verzekeringsuitkeering is 60 dagen,
met dien verstande, dat voor elke 5 bijdragen één dag
meer uitkeering wordt verstrekt. In verband hier-
mede wordt voor elken arbeider een rekening aange-
legd, waaruit men zien kan hoeveel bijdragen be-
taald zijn.

Wat de financiering vaii de voorgestelde regeling
betreft, zij medegedeeld, dat gerekend wordt op een
bijdrage per arbeider van 220 Francs, waarvan werk-
gever en arbeider ieder de helft betalen. Zijn er
1.8000.000 verzekerden, dan komt per jaar binnen
396 millioen Francs.
Op de basis van de uitkeeringen der laatste jaren
(de onvolledigheid der statistiek deed zich ook hier
gevoelen) zal noodig zijn per verzekerde 26.7 dag-
uitkeering per jaar. Worden van de ruim 48 mii-
lioen werkloosheidsdagen er ruim 45 millioen ver-goed tegen 20 Francs per dag, dan is in totaal noo-
dig ruim 903 millioen Francs. Er is dan een tekort
van pl.m. 507 millioen Francs (903-396), dat de
Staat zou moeten bijpassen.

Men kan dat tekort verkleinen door de bijdragen
per verzekerde te verhoogen, maar hiervoor gevoelt
de heer Fuss weinig. Al acht hij het vanzelfsprekend,
dat de werkgevers niet het minste bezwaar zullen
maken tegen de door hem voorgestelde bijdrage, want
de onderstelling, dat zulks mogelijk zou zijn, wordt
zelfs niet geuit, zoo meent hij toch, dat men niet
hooger moet gaan. In het rapport leest men dien-
aangaande het volgende:
,,Men moet vermijden de voortbrengers te zware rechtstreeksche lasten op te leggen, en het is onge-
twijfeld beter voor de nationale economie in haar
geheel, vooral in iierioden van depressie, de sociale
lasten zooveel mogelijk over al de belastingschuldi-
gen te verdeelen.
De Staat zou zich eveneens gedeeltelijk kunnen
ontlasten door beroep te doen op de tusschenkomst
van de provinciën en de gemeenten. Dergelijk sys-
teem schijnt ons nochtans niet aanbevelingswaardig.
1-Jet werkloosheidsrisico is geen provinciaal of ge-
meentelijk risico. Het is een risico voor de nationale
economie en het is wel aan den Staat er samen met
de werkgevers en werknemers de lasten van te
dragen.”
Hoewel de heer Fuss meent, dat, mede dank zij-
een ingetreden opleving, in de eerste jaren batige
saldi zullen worden gevormd, houdt hij rekening met
de mogelijkheid, dat de uitkomsten tegenvallen, want
de mate van werkloosheid valt nu eenmaal niet wis-
kunstig te berekenen.
De wachttijd van één dag zal bijv. aanvankelijk op

2 Juni
1937

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

415

drie dagen kunnen worden gesteld. Bovendien kan
de regeling van bijdragen en uitkeeringen bij
Ko-
ninklijk besluit worden vastgesteld en daardoor ge-
makkelijk worden veranderd. Hij beveelt aan de stor-
ting van den Staat te bepalen op het totaal van de
bijdragen van werkgevers en werknemers over het
voorgaande jaar en geen van de diverse stortingen
te verminderen, zoolang niet tenminste 900 millioen
Francs in het Werkloozenfonds aanwezig zijn.
Aan het slot van zijn advies geeft de heer Fuss
aan de Regeering den raad haar beslissing over zijn
voorstellen eerst te nemen een maand na de publi-
catie van zijn rapport, opdat belanghebbenden in de
gelegenheid zijn daarover hun meening kenbaar te
maken.
Met belangstelling mag worden afgewacht, wat
men over deze voorstellen zal zeggen. Dat men voor
deze zaak ook in ons land groote interesse zal hebben
staat voor mij wel vast. Mr. H.
J.
MoRR5N
AANTEEKENINGEN.

Het jaarverslag ‘van De Nederlandsche Bank.

De President van De Nederlandsche Bank wijst in
het begin van het jongste jaarverslag op de stijgende
lijn, welke de wereldconjunctuur in 1936 te zien heeft
gegeven. Dit mag evenwel niet uit het oog doen ver-
liezen, dat de thans geschapen toestand geenszins als
gezond en zonder gevaren voor de toekomst kan wor-
den aangemerkt. Tegen eene dergelijke opvatting
verzet zich het voortbestaan van tallooze kunstmatige
en ongezonde maatregelen, die in alle landen gedu-
rende de crisis werden getroffen en die voortgaan
hun invloed te doen gevoelen. Ook het feit, dat de groote bewapeningen een voor-
name oorzaak van de meerdere bedrjvigheid en de
• ingetreden prijsstijging zijn, moet tot voorzichtigheid
bij de heoordeeling van de toekomst stemmen.
Na op den invloed te hebben gewezen, welken de
sterk gestegen goudproduetie
0])
het prijspeil zal uit-
oefenen en stil te hebben gestaan bij gevaren van inflationistischen aard, welke de sedert de laatste
• rnaanden in gang zijnde ontwikkeling in zich sluit,
merkt de President het volgende op.

Wanneer de Overheden, nauwkeurig de ontwikkeling van
de kosten van het levensonderhoud in het oog houdende,
eene stijging dier kosten bestrijden door het afschaffen
of inperken van maatregelen, die de prijsbeweging in op-
waartsahe richting beïnvloeden, door het, ook zonder
directe concessies van het buitenland, in ruimere mate
toelaten van ‘invoergoederen cii door en matiging, voor zoorver mogelijk, van de publieke lasten, die op het be-
drijfsleven drikkeu, dan zal een krachtige rem op de prijs-
beweging in het leven worden geroepen. Voorts zal, bij het
voortschrijden van de conjunctuur iu sterk opwaartsehe
i’iehting, het inkrimpen van de publieke uitgaven voor uit-
breiding van de werkgelegenheid in ernstige overiveging
zijn te nemen. Dit middel moge in tijden van depressie en
toenemende werkloosheid •on.afwijs.baar zijn, onder een op-
• gaande conjunctuur met sterke, prijsstij.geude ‘tendenties
kan het slechts strekken om een ongezonde ontwikkeling
te bevorderen en het intreden van een ernstigei terugsla.g
te verhaasten. Zulks klemt te meer, wanneer de Overheids-
budgetten niet in evenw’ieht zijn en ‘bezwaard worden met
militaire uitgaven, die, op zichzelf beschouwd, reeds het
terugwinnen van dat evenwicht verhinderen, althans ten
zeerste bemoeilijken.
Ook. in den stand der zooe’ven bedoelde budgetten is
een factor gelegen, die, blijkens de ervaring, wanneer niet
tijdig wordt ingegrepen, inflationistische gevolgen moet
medebrengen.
Tet’ voorkoming van misverstand zij, opgemerkt, dat het
geenszins mijn bedoeling is, een geleidelijke en binnen per-
ken gehouden prijsstijging uit den booze te achten. De ge-
sohiedenis heeft geleerd, dat in tijdvakken van een derge-
lijke stijging de mogelijkheid geschapen wordt voor een
ruimer internationaal goedereiiverkeer en voor het afschaf-
fen van maatregelen, die iii het binnenland een harmo-
nisohe en vrije ôiitwikkeling tegenhouden. Bovendien dient
overwogen te worden, dat een prijsstijging op de wereld-
markten, als •zooeven bedoeld, aan de landen, welker bin-

.nenlandsiihe qirijssti’uctuur niet voldoende aan het buiten-
landsch peil is aangepast, de gelegenheid biedt om deze,
01)
den duur ouvermijdelijkè, aanpassing ‘te vergemakke-
lijken. Deze overwegingen leggen te grooter gewicht in de
schaal, nu de wereld nog steeds gebukt ‘gaat onder de søha-
‘delijke gevolgen van de door alle landen – zij het in
verschillende mate – gevoerde individualistisohe afslui-
ti ngspolitiek.

Aangaande de internationale monetaire ontwikke-
ling constateert de President met voldoening, dat de
muntdepreciatie’s • in September 1036 zich zonder
groote schokken en in goede orde konden voltrekken,
hetwelk voornamelijk te danken is aan de samenwer-
king, welke uit de bekende verklaringen van de Ame-
rikaansche, Engelsche en Fmansche R,egeeringen naar
voren trad, en waarbij zich nadien België, Nederland
en Zwitserland aansloten, zoodat een groot deel der
wereld, zij het op voorloopigen en on.zekeren grond-
slag, samenwerkt om ongewenschte schommelingen
in de wisselkoersen tegen te gaan. In tegenstelling
met vroeger gedane voorspellingen heeft de wijziging
van de monetaire politiekin de landen van het goud-
blok niet geleid tot grooter bereidheid om terug te
keeren naar een’ internationaal monetair systeem, gebaseerd op het goud. Evenmin is tot dusver een
vermindering van beteekenis te bespeuren van de tal-
boze ernstige belemmeringen, welke het internatio-
nale goederenverkeer ondervindt.
Na te hebben gewezen op den stabiliseerenden in-
vloed, welken de technische ‘samenwerking der circu-
latiebanken en egalisatiefondsen in de zes landen,
die tot liet monetaire accoord zijn toegetreden,
0])
den ioop der wisselkoersen heeft geoefend, vervolgt Mr. Trip:

Toch .kan van zekerheid op monetair gebied niet gespro-
ken worden. Dit is duidelijk in het licht getreden, toen in
de eerste ‘helft van April 1937 de Fransche Franc opnieuw’
een inzinking vertoonde en ook overigens het gemis van
een
01)
vasten grondslag berustend internationaal geld-
systeem zich in sterke mate bleef doen gevoelen. Nagenoeg
alle landen hebben zich met zoovele woorden de vrijheid
voorbehouden om de waarde van hun ruilmiddel te wijzi-
gen. Hierbij wordt gemeenlij.k gedacht aan een beweging
in neergaande richting. Anderzijds gaan stemmen op, die
betoogen, dat de depreciatie te ver is gegaan en dat een
iierwaardeeriag van het ruilmiddel in opwaar’tsche rich-
ting aanbeveling zou verdienen, teneinde schadelijke inf In-
tioeistisdhe invloeden te bestrijden. De verdeeling van deii
w’ereldgoudvoorraad blijft 2eer ongelijkmatig. Kapitaalbe-
w’egingen en handelsbelemmeringen versterken die onge-
lijkmatigiheid. Terwijl enkele landen hun goudvoorraad on-
evenredig sterk zien aanzwellen, verkeeren audere in de
omstandigheid, dat ‘zij aan belangrijke goudonttrekkingen
het hoofd thebben te bieden of wel dat zij, bij gebreke van
goud, lhunne betalingen aan het buitenland, ‘door kunst-
matige beperkingen en regelingen, aan banden leggen.
Een en ander is onbevi-edigend en geenszins in overeen-
stemming met de eishen van een behoorlij’k functioneerend
en in het wereidbelang noodig internationaal monetair
systeem.
Het verloop stelt opnieuw boven twijfel, dat de terug
–
keer naar een duurzaam evenwicht in de wisselkoersen
afhankelijk is van het soheppen van geordende en ver-
trouwe.nwekkende verhoudingen op politiek, economisch
en financieel gebied in de individueele landen en tussohen
de landen onderling. Het moet uitgesloten worden ge-
acht, dat op monetair gebied stabiele verhoudingen zullen
terugkeeren, zoolang fundamenteele factoren van politie-
ken, econoinisohen en financieelen aard de orde verstoren en onrust wekken. Het verbeteren van de verstandhouding
tussehen de voornaamste volken, het verminderen van de
tot het uiterste opgevoerde bewa’peniagen, de terugkeer
tot een grootere mate van vrijheid in de uitwisseling van goederen en diensten alsmede in het internationale kapi-• ‘taals- en betalingsverkeer, het sluitend maken op reëele
basis van de Overheidsbudgetten, zijn de maatregelen, die vooi’op moeten staan en l)riniair zijn. Worden deze maat-
regelen getroffen, dan zal het mogelijk zijn de onmisbare
• stabiliteit op valutagebied te herstellen en te behouden.
Blij’ven zij achterwege, dan zal de noodige grondslag vooi
die stabiliteit niet bereikt worden en staan nieuwe sto-
ringen te vreezen.
Dit wil geenszins zeggen, dat de monetaire autoriteiten

416

ECONOMISCHSTATISTISCHE.BERICHTEN

2 Juui1937

zouden kuiuien volstaaii met een politiek van berustend
afvachten. II[et valt niet te ontkeniieii, dat, als gevolg van
dn looj) dci ornstaTl.clighede11 invloed en aiaiht der dr-
culatiebanken verjiiinderd zijn. i)it is een onvermijdelijk
en reohtstieekscli gevolg van iliet verlaten van den gouden
standaard. Hierdoor toch -worden cle objectieve richtlijnen,
welke cle monetaire politiek behe-arschen, vervangen door
meer subjectieve en oppoi-tunietische beslissingen, waar-
voor de -verantwoordelijkheid uit haar aard bij de Regee-
ringen tehuis behoort. Zulks ont.heft intusschen de beheer-
ders der cireulatiebailken niet van hun taak om met alle
kracht en in onderling overleg – te streven naar handha-
ving of herstel van een gezond geidwezen
511
naar -het -lie-
invloeden van hunne Regeeringen tot het nemen van de
maatregelen, Nvedke voor dat doel en voor den -terugkeer
naar een wel gefundeerd monetair stelsel verisoht wor-
den. Ik acht deze verandering in -de positie der circu-latic-
banken een nadeel, omdat dientengevolge he-t gevaar ge
boi-en woedt, dat overwegingen van pol-itieken aard géwild
of ongewild een grooteren invloed op de circulatiebankpo-
litiek gaan oefenen. Het hangt ouder de huidige omstan-
digheden in sterke mate af van do samenwerking tussdheu
Re
g
eeriiig en cireulatieba-nk en van den wil en de kracht
van de Regeering om aan de eischen van een gezond
gelclstelsel den voorrang te verleenen, of een evenwichtige
ontwikkeling zal bereikt worden en -nieuwe schokken zul-
len vermeden worden.

i)e gouciproductie
is
buitengewoon sterk gestegen.
In hoeveelheid steeg de jaarlijksche voortbrengir.g

in zes jaren tijds met circa
70 pOt.
i)e President

voegt hieraan toe, dat

onder de huid ige omstandigheden, nagenoeg cle geheele
productie wordt toegevoegd aan – cle monetaire voorraden
en zulks in tegenstelling mot hetgeen in de jaren vôOr cle
crisis het evaJ was, toen meer dan 40 pOt. placbt gebe-
zigd te worden voor niet-monetaire doeleinden met. inbe-
grip van de vraag van het Verre Oosten. Ook client in
aanmerking -te borden genomen, dat van het in vorige
jaren door •het publiek opgepohte goud in toetieniende
mate verkocht wordt, zoodat mede uit dozen hoofde met –
een stijging van den monetairen voorraad te rekenen valt.

Een volledig overzicht van d-e gouclvoorraden, clie
zich in cle inclividueele landen bevinden, kan, in ver-
band met het ontbreken van gegevens omtrent de

verschillende egalisatiefondsen, ni.et
w’orclen gege-

ven.Beperkt men zich tot cle gepubliceerde gegevens
van eenige belangrijke landen., waarbij de cijfers ge-
baseerd ijn op dé pariteiten, zooals clie in de publi-
catics zijn aangenomen, dan kan het volgende over-

zicht een indruk geven:

Waarde van de monetaire goudvoorr-aclen volgens de
– officieele publicaties.
–

Landen

Eind 1929

Eind Maart 1937

Vereeni-gde Staten $

3.900.000.000 $

11.574.000.000

Enehcnd ………£

146.100.000 £

313.662.000

Frankrijk

– .. Y. –
Frs. 41.668.000.000 Frs. 57.359.000.000
België ……….Frs. 5.876.000.000 Frs. 18.256.000.000
Zwitserland …..Frs.

447.000.000 Frs. 2.718.000.000

Nederland ……
f
–

595.000.000
f

921.000.000

aevccre.n van te ster/ie (‘-red)et.qeving en bestrijding

van die gevaren.

Dat uit de verbreecling van de basis van de ere-
d ietgeving gevaren kun nert voortvloeicn wordt alge-

meen erkend. Mr. Tri
l
wijdt hieraan de volgende

beschouw lagen.

Naast •de hierboven reeds genoemde indirecte niiddeleii,
welke de Regeeringen tei
–
bestrijding van deze gevaren
zou-den kunnen aanwenden en die
01)
het terrein van ban-
delspolitiek, bi nnenlaii-dsc-he steunmaatregelen, bewapening,
openbare werken en budgetair beleid gelegen zijn, dient,
naar het mij voorkomt, do vraag onder het oog te worden gezien of verdere stappen mogelijk zouden zijn. J)at hier-
bij een’oom-name plaats dient gegeveil te wor-dén. aan een
-voorzinhtie gedragslijd van de zijde van het bedrijfsleven
‘en het bankwezen, behoeft geen betoog. Dit is in het bij-
zonder he-t geval in dieimi zin, dat, alvorens tot een be-
licn-grijke uitbreiding vami het productie-apparaat, dus tot
onva ugrijke nieuwe i nvesteeri ngen, wordt overgegaan, ter
dege ‘or-de onderzocht of een dergelijke uitbreiding haar
rechtvaardiging -in een duurzaam te achten toeneming van
de reilele behoefte kan vinden. De taak, die in dit opzicht

0
1
)
bed ‘ijfsleiders en bankiers rust, is dlitemst moeilijk, doch
cle leseii van het verleden en de gr oote verliezen, welke
uit fiCt) overinvesteering voortvloeien, rechtvaardigen cle
verwachting, dat de noodige voorzichtigheid zal betracht
wom’-den.
itt de tweede plaats dien-t gewezelt te Nvorden 01) cle
taak der cemitm’ale -banken om bij -haar ci’edietpolitiek met
cle ontwikkeling Vail de internationale conjunctuur reke-
mting -te -hou-den. l)eze taak, voor zoover hier van belang.
werd ter Londensche Conferentie in 1933 aldus omschre-
ven, -dat de centrale banken moeten trahteti haai’ crodiet-
politiek, voor zoo-ver -de toestand iii haar eigen land zulks
toelaat, te richten op het voorkomen, althans beperken.
van omm-gewenschte vom-ancIen nge-n i ii cle ontwikkel i ng va mi
cle bedrijvigheid en dat een uitbreicli-mtg van de werkzaam-
held vami -het bedrijfsleven, die klaarblijkelijk geen dun,’-aan-nl karakter kan di-agen, de centrale banken ertoe dient
te leiden,
Cefl
1)Olitiek vamt credietbeperkimig te volgen.
1l)eze aan-bevel i mig hoe juist ei, wensch
–
elijk zij, op zich-
– zeil beschouwd, ook moge zijn, kan intussehem, slechts effect
sorteeren, wanneer ccii zooda.nig gebruik van de crecliet-
middel-emi ddr centrale bank gemaakt wom’dt, dat zij in
staat -is doom- crochietbepem’king dcii gewenschten invloed te oe-femiemm. Is zulks niet het geval doordien de goudtoevloei-
ing miaar thet betrokken land een zoo groote ruim-te van
timiddelon heeft geschapemi, dat de cred-ietgeving van de
centrale -bahk tot een minimum is beperkt, dan zal het
aan-bevolen middel niet of slechts onvoldoende kunnen
werken. Deze toestand doet zich in verschillen-de landen
gevoelen.
Daam
–
om
-is reeds in eenige landen het middel
te -baat genomen out het biunenvloeiende goud geheel of
tn dccle te betalen niet gelden, clie niet gecreëerd wom’-
den -door -de centrale bank, doeh, door ht plaatsen Van
schatkistpapier iii cle markt, aan de meods beschikbare
middelen idier markt ontleend- worden. zoodat een
ier-
dere gelciverru-iming voo-komneii wordt. De – ogalisatiefon-cI-
sc’n, welke voor den aankool) van goud en buitenlandsche
valuta over schatkistpatpier beschikken, hebben -in deze
richting goede diensten bewezen. 1 ntusschen, deze maat-
regel is, -wat zijn duur en omvang betreft, aan grenzen
gebonden, ook om av
dat- hij uitgemi mn’edêbron-gt voor ren-
tebetahi mig op the-t sc-hatkistpapier, terwijl de met het pro-
venu van dat papier verkregen bezittingen nagenoeg ge-
heeluit goud bestaan -en dei-halv geen batemi afwerpen.
Drie andere maatregelen van cle -hierbeclo5lde strekk.ing
komen nog voor overweging in aa-nnle rking. –
De eem-ste bestaat iii het weder op ruime schaal in liet
‘erkeei- brengen van gouden munten. Hierbij wordt door
de voorstanders erkend, dat aan een toepassing va-ndezen
itiaatm-egel niet gedacht kan worden, zoolaug niet de voor-
naamste luumteen
,
heden in een vaste en duurzame verhou-
ding tot het goud zijn gebracht. Is deze toestand eenmaal
bereikt, dan zal het wantrouwen in de waardevast-heid
vftn de -mnunteeahe-den verdwenen zijn, in welk -geval, naar
de ervam-ing heeft geleotdl, het publiek- voor zij-u betalings-
verkeer verm
–
e dle voorkeur geeft aan bankpapier boven gouden munten. liet zwaartepu nt is, naar liet mij voor-
komt, intussohen gelegen in de overweging, dat het in
omloop brengen van gouden muu
–
temi geen beperkenden in-
vloed kan oefenen
oh)
de goudproductie, aoodat clefe oh
)

hetzelfde hooge peil zal gehandhaafd blijven. Wel zal liet
gou-d, -dat iii hnt vem’keer konit, onttrokken worden aan- of
niet strekken tot vermeerdering van den goud-voorraad der
eircula-tic-bankemi. Als gevolg hiervan zal dus -het niaxi-
munt aan bankpapier of giraal geld, dat op den grondslag
van cliemi goudvoorm-aad door de -circulatiebank gecm’eëerd
zou kunnen worden, kleiner vom’clen -gehouden dan zonder
den omloop van gouden mmintemi het geval zou zijn. Hier
staat eehter tegenover, dat de zooeven bedoel-de creatie
boven -cle tegenwaarde van het aangekochte goud van hot
beleid der circulatiebanken afhankelijk is, en dus ook
zonder gouden munten in liet vet-keer te brengen bepem’kt
kan wordien, terwijl voom-ts het in omloop gebrachte-goud
in -de praktijk niet langem’ beschikbaar zal zijn voor cle
functie, welke let goud bovenal te vervullen heeft en clie
bestaat in het dienen als intem’natiomiaal betalingsmiddel.
Illmi -tegenstelling niet -don zooeven bpmokemi rnaatreel
staan twee andere -maatregelen, lie, werden iij geuonien,
wêl – iiivloed op cle gou-dproduc’tie zou-den oefen-en. De
eerst5 zou bestaan iii een verlaging van den
iü
de na-
tionale gel-doenheicl ui-tgedrukten prijs, dien de cirnmlatie-
banken en egalisatiofon-dsen voortaan voor hot goud zou-
den betalen. Deze verlaging zou beteekene-n een, althans
ten – deele, terugkomen op de devaluatie of deprcciatie,
welke sedert September 1931 is toegepast. Zij zou de goud-
l)roductie minder’oodee
–lig maken en tot -liet staken va-n
-cle exploitatie der minst voordeelige vindplaatsen kunnen
don besluiten. Zij zou in elk ‘geval de hoeveelheid ruil-

2 Juni 1937

ECONOMISCH-STATISTISCEE BERICHTEN

417

middel, die door den .aaukoop van het goud zou esohik-
baar komen, op een lager l)eil houden.
Aan den anderen kant dient overwogen te worden, dat,
om ‘tot een verlaging te komeil van den aaakooprjs voor
goud zonde •r dat zulks tot nieuwe ongewenschte verstoriii-
gen van de wisselkoersen zou leiden, liet noodzakelijk zou
zijn, dat omtrent de nnute der vei1aging vooraf overeen-
steiiming werd bereikt tussehen de voornaamste landen.
Aangezien echter de omstandigheden in de inclividueele
landen aanmerkelijk verschillen en do gevolgen eener ver-
laging zeer waarschijnlijk in belangrijke mate zouden uit-
eenloopen, is het onwaarschijnlijk, dat overeenstemming
inderdaad zou verkregen worden. Doch ook afgescheiden
hiervan zou ik den nadruk willen leggen op de, naar het
mij voorkomt, gevaarlijke en oiig’evenschte gevolgen, die
de hier besproken maatregel voor de toekomst zou mede-
brengen. Deze gevolgen zouden in de praktijk hierop neer-
komen, dat getracht zou worden den gondprijs tot perma-
nen’ten regulator te maken van de economische en finan-
cieele ontwikkeling. Het ligt toch voor de ‘hand, dat, wan-
neer, na korteren of la.ngeren tijd, een terugslag in het
economisch leven zou intreden of finaucieele moeilijkheden
zich zouden doen gevoelen, een onweerstaanbare aandrang
zou geoefend worden om den goudprijs opnieuw te veran-
deren en dan in de richting van een verhoogiug. Langs
dezen weg zou een voortdurende en hoogst ongewenschte
onzekerheid geschapen worden, welke in de praktijk tot
willekeur en groote moeilijkheden zou leiden j.
Schijnt mij deze maatregel derihalve in zijn consequenties
bedenkelijk, meer aantrekkelijkheid biedt, dunkt mij, het
denkbeeld om in intrnationaal overleg te geraken tot
een renihtstreeksche rcguleering van ‘de goudproductie. In
1926 werd de verwezenlijking van dit denkbeeld aanbevolen
door Professor R. A. Lehfelt te Joiha.nuesburg. Het is hier
niet de plaats om in een bespreking te treden van de
voorstellen, welke in de destijds verschenen brochure van
den, sedert overleden, hoogleeraar werden gedaan en
toegelicht. Maar wèl meen ik, dat het denkbeeld zelf
op juiste grondslagen berust en nadere bestudeering ver-
dient. De goud productie is ongetwijfeld een factor, die
op langeren termijn, een belangrijken invloed op de
economische en uinancieele wereldontwikkeling oefent.
De geschiedenis stelt dit boven twijfel. Deze factor wordt
– afgescheiden van het uitgeput geraken of het
ontdekken van goudmijnen – onder de huidige omstan-
digheden uitsluitend ‘belnvloed door het verloop der prij-
zen. Na een zeer belangrijke daling van de .goedcreuprij-
zeu aal de goudproductie toenemen, terwijl vail een af-
eie.ming der productie slechts spTa.ke zal zijn na een scher-
pe stijging van die prijzen. ])e correctie zal derhalve eerst
werken, nadat het kwaad is inge’treden in den vorm van
een sterke en schadelijke prijsbew’eging. Zoo ergens orde-
ning
01)
haar plaats zou zijn, dan is het op het terrein
nIer gondproductie. liet ware niet minder in het algemeen
belang dan in het eigen belang der producenten, w’anneer
de voortbrenging van goud zou aangepast kunnen worden
aan de eisdhen, die een gezonde en rustige ontwikkeling
i’ani de goederenproductie en het wereidverkeer stelt.
Het ware onjuist uit liet ‘bovenstaande te coticludeeren,
dat van ‘het goud een schadelijke invloed uitgaat op het
economisch en financieel wereldbeatel en dat het uit dien
hoofde als basis van een internationaal monetair systeem
op zijde zou zijn te zetten. Afgescheiden van het onmis-kenbare feit, ‘dat de ‘thans geschapen toestand in hoofd-
zaak te wijten is aan de manipulatie der geldeen’Jieden in
de verschillende landen en dus geenszins aan het stelsel
van den gouden standaard ‘kan geweten worden, mag niet
voorbij worden gesien, dat, zooais de ervaring van de
laatste jaren opnieuw heeft bewezen, het goud niet ge-
mist kan worden als internationaal betalingsniiddel. Juist
in tijden ‘als de tegenw’oordige, waarin liet nationalisme
hoogtij viert en de afscheidin.g tussehen de verschillende
landen sterk
01)
den voorgrond treedt, bestaat aati een
dergelijk middel .grooter behoefte dan ooit cii als zoo-
danig bewijst let goud onin isbare diensteii.
1)
Ten onrehtc is, in heft bijzonder in enkele buitenland-
sche bladen, uit ‘het onlangs verschenen zevende jaarver-
slag van de Bank for International Settlements te ‘i3azel
afgeleid, dat ik voorstander zou zijli vali een verlaging van
dcii goudprijs ter beperking van de goudproduetie. Zooals
in dergelijke gevallen gebruikelijk •is, beperkt .dat jaarver-
slag zich ertoe (blz. 56 van den Engelsehen tekst) het pro-
bleem ite stellen, zonder ditt de onderteekenaar vals het
verslag, die de uitsluite’ude verantwoordelijkheid draagt
i’oor de daarin voorkomende ”beschouwingen, een bepaald
standpunt iuuemt. Wel werd aaustouds gewezen op de
nadeelen en gevaren, welke een verlaging als hie’rbedoeld
zou medebrengen.

Toestand in Nederland.

Reeds v66r dan 26sten September
1936, zoo
ver-
volgt de President in het jaarverslag, viel verbete-
ring te constateeren.

Het kan niet betwijfeld ‘worden, dat de hier in enaele
woorden geschetste ontwikkeling zich ook zonder de’pre-
ciatie in versterkte mate zou hebben voortgezet, ouder
den invloed van de internationale intensiveering der pro-
ductie met de daaraan gepaard gaande toeneming van do vraag naar goederen, prijsstijging en s’erhoogiag van het
peil der zeevrachten. l)at de gaisg van zaken in Neder-
landseh-Indië als voornaam leverancier van grondstoffen
in elk geval een sterke steun ‘voor Nederland zou geweest
zijn, staat vast. T-let heeft geen zin zich in beschouwingen
te verdiepen over de vraag hoe het verder verloop zou
geweest sijn, wanneer Nederland ait gedwongen ware
gewoeden de goudparite’it ‘van den Gulden los te laten.
Evenmin kan liet practisch nut afwerpen de vraag te be-
handelen of niet, in ‘het licht van de ten’denties, die de
w’ereld vertoont en waarop hierboven de aandacht werd
gevestigd, zal ‘blijken, dat het duurzaam belang i’aii land
en volk meer gebaat zou zijn geweest, wanneer do moge-
lijkheid tot handhaving van de zooeven bedoelde pariteit bestaan had. De Gulden is noodgedwongen van het goud
losgemaakt en het valt niet te ontkeunen, .dat tot dusver
cle sedert 26 September 1936 te cons’tateer’en ontwikkeling,
alles tezamengenomen, als gunstig kan aangemerkt wor-
den. Het
temio,
waarin de opgaan’de lijn kon gevolgd
worden, werd aanenerkelijk versneld. Welk aandeel elk der
verschillende factoren, die ‘tezamen in dezelfde richting
werkten, in die versnelde beweging gehad ‘heeft, valt niet
uit ‘te maken en is’ van ondergeschikte beteekenis. De
hoofdzaak is, ‘dat Nederland zich heeft kunnen ontworste-
len aan ‘cle crisismentaliteit en dat, zonder groo’tc schok-
ken, een verbetering van de aansluiting aan het wereld-
verkeer werd verkregen. Dat dergelijke schokken konden
vermeden worden is, behalve aan de hiervoren vermelde
internationale samenwerking ‘tot stabiliseering van ‘de wis-
selkoersen, in belangrijke mate te danken ‘aan de rustige
en bewon’derenswaardige houding vals het .groote publiek,
zoowel hier te lknde als in Nederlaadsch-In’dië. Deze hou-
ding maakte het mogelijk, dat de isa het loslaten van don gouden ‘standaard getroffen maatregelen van monetairen
aard en tegen prijsopdrijving ‘ten volle aan de bedoeling hebben beantwoord. Niet alleen in het binnenland, doch
ook internationaal werd het vertrouwen in de economische
en finaneieele ‘toekomst van ons land aanmei-kelijk ver-
sterkt. Dat zulks het geval was, ‘nietteg’enstaande de depre-
ciatie van den Gulden belangrijk beneden die ‘der overige
geldeeisheden bleef, is zonder twijfel .groo’tendeels te dan-
ken aan de aanpassiisgspolitie.k, die in vorige jaren ge-
voerd werd.

Na te hebben stilgestaan hij cle handelsbewegi.ng,
de in vergelijk met andere landen gunstige ontwik
–

keling van de kosten van levensonderhoud in Necl.er-
land en cle ontwikkeling van werkloosheid en open-
bare financiën, besluit de President zijn algemeene
beschouwingen met cle volgende uitlatingen over het
inflati.egevaar en cle vooruitzichten in Nederland.

De vraag is opgeworpen, of ook Nederland, mede in ver-
band niet de sterke toeneming in den laatsten tijd van
zij is goudvoo rraad en de •daa ru it voo rtgevloeide geld ruimte,
bloots’taat aan het gevaar van een overspannen en daar-
door ongezonde beweging van een inflationistisoh karak-
ter. Bij de beoordeeliug van deze ‘vraag dient voorop te
staan, dat. een klein en zoozeer op den internationale’n
handel aangewezen land als het onze zich nimmer zal
kunnen onttrekken aan den invloed van krachtige en in-
ternatiouaal werkende faotoreis. i-iieruit volgt, dat het in
redelijkheid te stellen desideratum beperkt blijft tot het
vermijden van groote schokken eis liet voor.konsen van ois-
gewensohte gevolgen van in het binnenland geschapen
situaties of genomen maattegeleu, voor zoover deze los
staan i’ais de internationale ontwikkeling. 1
–
let wil mij
voorkomen, dat van ui’t •dezeis gezichtshoek de vrees voor
het zooe’ven bedoelde gevaar niet groot .behoeft te zijn.
Ter onderstenniug s’ais deze zienswijze valt er op te wijzen,
dat Nederland geen experimenten, die tot onberekenbare
en ‘groote schommelingen aanleiding ku is nen geven, heeft
genomen. De opgaande beweging der conjunotuur heeft
betrekkelijk laat en aanvankelijk langzaam ingezet. De
deprecia’tie is, in vergelijking met die in andere landen,
beperkt gebleven- 1-let bedrijfsleven, hoewel verzwakt, is
in het wezen der zaak gezond. Het bankwezen is krach-
ti
g
en ‘heeft zich onderscheiden door een verstandig be-

418

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Juni 1937

leid, dat waarborgen biedt tegen eene gevaarlijke en onge-
motiveerde credietuitbreiding. Der Regeering staan tal van
maatregelen ten dienste, in den vorm van vermindering of afschaffing van steunvoorzieningen, van verruiming
of opheffing van contingenteerin’gen en van verlichting
van andere lasten, welke direct of indirect de kosten van
het levensonderhoud ongunstig beïnvloeden. Daaraast zal
eene reguleering van de uitgaven voor werkversohaffing
en werkloozensteun met eene saneering van de publieke
budgetten een sterken invloed ten goede kunnen oefenen. Als
slotsom zou ik dan ook willen stellen, dat de econo-
mische en financieele vooruitzichten voor Nederland gun-
stig zijn en dat, bij een vooruitziend en gezond beleid,
geen vrees voor uitwassen en overspanniug tbeiboe
,
ft ge-
koesterd te worden.

Wijziging en uitbreiding van de statistiek van
groothandeisprijzen.

Inleiding.

Vanaf Augustus 1928 wordt in dit blad wekelijks
een algemeen statistisch overzicht gepubliceerd, waar-
uit eenerzijds het prijsverloop van een – in den loop
der jaren uitgebreid – aantal van de belangrijkste
groothandelsartikelen blijkt en anderzijds door een
daaraan toegevoegde herleiding van de prijsfluctua-
ties in procenten de relatieve beteekenis van deze

verschuivingen en de onderlinge verhouding van den
ioop der
prijzen
van verschillende artikelen in een en-
kelen oogopslag zichtbaar wordt. Reeds bij den aan-
vang waren wij ons ervan bewust, dat zulk een statis-
tisch overzicht steeds elementen van willekeur moet
bevatten. De verschillende voor ons doel belangrijke groothandelsartikelen zijn onder te verdeelen in zoo-

veel typen en’ kwaliteiten, dat het verloop van een
enkel dezer nooit volstrekt representatief is voor dat
van de geheele groep.
Hoewel reeds eenige malen veranderingen in ge-
noemde statistiek zijn aangebracht, kwam het ons
gewenscht voor nogmaals fe onderzoeken, of de ver-
schillende door ons gegeven prijzen niet een verande-
ring of aanvulling vereischten. In de eerste plaats is
sinds den oorspronkelijken opzet van de statistiek
ruim 8 jaar verloopen. In de tweede plaats bestond
aanleiding voor een herziening, toen Nederland in
September 1936 den gouden standaard verliet en de
sinds 1931, resp. 1933 op goudbasis herleide Engel-
sche en Amerikaansche noteeringen geen zin meer
hadden. Na de depreciatie van den Gulden werd be-
sloten voorloopig alle noteeringen in Nederlandsche
valuta te herleiden
1).
Dit gaf uiteraard een ge-

wrongen beeld. Buitenlandsche noteeringen wer-
den gegeven in een valuta, waarin zij op de
betrokken buitenlandsche markt nimmer tot stand
kwamen. Doch ook tegen de buitenlandsche papieren-valuta bestonden bezwaren. Immers, de prijzen (en de
er uit samengestelde percentages) wèerspiegelen niet
alleen de fluctuaties, welke het betrokken artikel
meemaakt als resultaat van de factoren, welke op de
totstandkoming hiervan invloed uitoefenen, doch bo-
vendien de schommelingen van de betrokken valuta’s.
Voor beide noteeringen, de oorspronkelijke buiten-
landsche en het equivalent hiervan in Nederlandsche
valuta, omgerekend tegen den koers van den dag,
valt iets te zeggen. Daarom is besloten voortaan zoo-
wel de buitenlandsche als de overeenkomstige Gulden-
noteering op te nemen. De omwerking van de statis-
tiek was hiervan het onmiddellijk gevolg.
Door het opnemen van beide noteeringen en het
handhaven van de percentages (nl. van het equivalent
in Nederlandsche valuta) was de beschikbare ruimte
te gering geworden. Daarom is overgegaan tot het opnemen van drie rijen producten onder elkaar en
werd ‘besloten van cle bestaande rijen ecu aantal
maandgemiddelden op te offeren. Uiteraard beteeknt
dit een kleine achteruitgang.
De -ruimtewinst kon behalve voor het geven van

‘) Zie E.S.B. van 7 October 1936.

een noteering in buitenlandsche valuta voor sommige
artikelen, met daarnaast het equivalent in Neder-
landsche munt, nog worden benut voor een uitbrei-
ding van het aantal artikelen, waarvan wekelijks een
noteering wordt gegeven.

Wijziging van de basis van het indexcijfer.
De indexcijfers hebben verder een wijziging onder-
gaan. Hadden wij aanvankelijk als basisjaar 1925 ge-
kozen, voor welke keus destijds verschillende redenen
pleitten, thans kwam het ons beter voor de basis te
veranderen en bovendien niet meer één jaar, doch
het gemiddelde -van 3 jaar (1927, 1928 en 1929) als
100 te nemen. Hierdoor wordt een grootere onafhan-
kelijkheid verkregen van de speciale factoren, welke den prijs van een product in een bepaald jaar hebben

beïnvloed.

Vereenvoudiging von de noteeringswijze.
Ook de wekeljksche noteeringen ondergingen een wijziging. Tot nu toe werd als regel de Maandagprjs
opgenomen. Was dit om den een of anderen reden
niet mogelijk (kwam bijv. op dien dag geen noteering
tot stand of was de noteering van dien dag ons bij
het ter perse gaan van het weekblad nog niet bekend),
dan werd de noteering van een nabij gelegen
datum gekozen, hetgeen in een noot werd mccle-
gedeeld. Het karakter van onze groothandeisstatis-
tiek maakt, dat aan den exacten datum van de
wekelijksche noteering geen waarde behoeft te wor-
den gehecht. Het is toch de bedoeling een beeld te
geven van den loop der
prijzen
en wij m,eenen dan
ook in het vervolg ter vereenvoudiging te kunnen
volstaan met het aanduiden van de wekelijksche op-
gaven als liggende tusschen twee data. Deze week
valt niet samen met de kalenderweek, doch loopt
steeds van Dinsdag tot Dinsdag. De jongste- notee-
ringen hebben dus betrekking op een dag uit de week
eindigende met den Maandag, welke voorafgaat aan
den verschijndatum van het blad. De noteeringen blij-
ven evenwel in zooverre ongewijzigd, dat zij betrek-
king hebben op een prijs van Maandag of van een an-
deren dag; zij stellen niet
een gemiddelde
van de

dagnoteeri ng.on voor. De maandgemi ddelden blij ven
evenwel betrekking hebben op de noteeringen, welke
binnen de genoemde maand vallen en kunnen dus
afwijken van de gemiddelden van de erop betrekking

hebbende weken.

Indeeling in groepen en samenstelling van groeps-
indexcijfers.

–
De indeeling van de verschillende artikelen is ge-
wijzigd.• In navolgihg vân den Volkenbond hebben
wij de prdducten in drieën gegroepeerd, ni. in voe-
dings- en genotmiddelen, grôndstoffen van agrari-
schen aard en grondstoffen van niet-agrarischen
aard, behalve goud, hetwelk apart is opgenomen.
Voor elke groep is een groepsindexcijfer (reken-
kundig gemiddelde van een aantal artikelen) be-

rekend.
De producten, waaruit het indexcijfer van de
groep ,,Voedings- en genotmiddelen” is
samengesteld
zijn: gerst, maïs (termijnnot.), rogge, tarwe (termijn-
not.), rijst, boter (excl. heffing), kaas, eieren, Deensch
bacon, bevroren Argeritijnsch rundvleesch, cacao, kof-
fie (Robusta), suiker en thee.
Eet indexcijfer van de groep
Grondstoffen van

agrarisch en oorsprong” omvat de volgende producten:
jute, katoen (Middling Upland), wol (Crossbred
Colonial Carded), zijde, hout (vurenhout), rubber,
koehuiden, copra, grondnoten, ljnzaad.

• Het indexcijfer van de groep
,,Grondstoffen van

niet.-agrarischen oorsprong”
omvat: koper, lood. tin,
gieterj-ijzer, zink, zilver, steenkolen, petroleum, ben- –
zine, kalksalpeter, zwavelzure ammoniak en cement.
Van de twee groepen van grondstoffen is verder

één index van grondstoffenprijzen
samengesteld.
Tenslotte is een – algemeen indexcijfer samenge-
steld, dat het rekenkundig gemiddelde omvat van de

2 Juni 1937

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

419

prijzen van de producten, die in bovenstaande groe-
pen zijn opgenomen. Het algemeene indexcijfer is
zoodoende gebaseerd op de prijzen van 36 producten.

Voor het indexcjjfer van Indische uitvoerproducten
verwijzen wij naar de daarover opgenomen toelich-
tingin E.-S.B. van 6 Jan. 1937, waaruit blijkt, dat
voor een zestal belangrijke uitvoerproducten (rub-
ber, suiker, thee, koffie, tin en tinerts, copra) een
indexcijfer wordt samengesteld, waarbij deze produc-
ten gewogen worden met als wegingscoëfficiënt de re-
latieve heteekenis van den uitvoer van ieder dezer
producten in den totalen Indischen uitvoer.

Toelichting tot de afzonderlijke producten.
Tenslotte volgen hieronder in het kort esnige bij-
zond erheden betreffende de nieuwe producten, en wat
eenige granen en vleesch aangaat, de nieuwe notee-
ringen, welke wij van deze producten naast de be-
staande hebben opgenomen.

Verschillende gemiddelden zijn opnieuw berekend
en soms anders afgerond (o.a. de metalen). De tuin-
bouwartikelen zullen voortaan met het oog op de
plaatsruimte ni.et meer in cle groote statistiek wor-
den opgenomen, doch af en toe afzonderlijk worden
gepubliceerd.

Nieuwe noteeringen.
Tarwe en maïs.
Naast de loco-noteeringen, welke
wij voor tarwe en maïs opnemen, werd de behoefte
gevoeld aan een termijnnoteering. Waar te Rotter-
dam voor deze artikelen een termijnmarkt bestaat,
besloten wij deze noteeringen te nemen. Zij hebben het voordeel van grootere onafhankelijkheid van de
loco-omstandigheden. Bovendien, en dit geldt spe-
ciaal voor tarwe, is het overspringen van de eene
soort
01)
de andere, hetgeen noodzakelijk is, omdat cle
soorten elkaar afwisselden, hij de termijnnoteeringen
vermeden. (Wij herinneren aan het afwisselen van
La Plata en Manitoba, al naarmate zij op de Rotter-
damsche markt de voornaamste waren). De prijs-
veranderingen, welke hier een gevolg van waren, blij-
ven dus nu achterwege. Om het verspringen van de
termijnen zoo min mogelijk een bezwaar te doen zijn,
is de naastbijzijnde termijn genomen, tot aan het
aanbreken van .dezen termijn, zoodat
bijvoorbeeld
op
1 Mei wordt overgegaan op den Julitermijn, op 1
.
Juli
op den Septembertermijn, enz.). Hiermede worden
loco-invloeden zooveel mogelijk vermeden.

Rijst.
Hoewel wij aanvankelijk het voornemen had-
den, een Ned.-Indischen rjstprjs op te nemen, werd
onsuideljk, dat een prijs voor Indische exportrijst
niet kan worden genoemd, daar er tal van soorten
zijn, waarvan de prijzen al naar gelang van de kwa-
liteit Guldens per 100 kg uit elkander loopen. Wij
hebben daarom besloten Burmarijst op te nemen,
waarvoor het gemiddelde van de meestal niet veel
uiteenloopende noteeringen te Rangoon en Bassein
(de z.g. loonzein) werd gekozen.

Vleesch.
Naast de Rotterdamsche vleeschprijzen
zullen wij voortaan ook eenige andere prijzen voor dit
artikel opnemen. Dit is in ovéreenstemming met den
opzet om zooveel mogelijk de belangrijkste noteerin-
gen in de wereld te publiceeren. Wij kozen hiertoe
Argentijnsch bevroren rundvleesch (Smithfield mar-
k-et in Londen) en Deensch bacon (middelmaat No. 1
te Londen).

Cement.
Bij de hout- en steenenprjzen kwam het
ons gewenscht voor ook cementnoteeringen op te
nemen. Wij kozen hier de prijzen van Normaal Port-
land-cement Klasse A bij levering van groote par-
tijen in het meerendeel van de rayons. Uiteraard zal
de noteering voor levering van kleinere partijen hoo-
ger liggen. De noteeringen zijn franco voor den wal
en zijn, over het algemeen, inclusief omzetbelasting.
In de prijzen is de verpakking niet begrepen.

Koffie.
Naast Indische koffie wordt voortaan ook
een Braziliaansche koffie opgenomen. Wij kozen hier-
toe Santos-koffie (Superior Santos te Rotterdam).

Grondnoten.
Hoewel copra reeds wordt genoteerd
meenden wij ook oen noteering van Coromandel-
grondnoteu (gepelde Coromandel per long ton c.i.f.
Londen) te moeten geven.

Zijde en jute.
Het kwam ons gewenscht voor ook
van zijde en jute een noteering op te nemen. Vij
kozen voor zijde Japan 13/14 Denier Wit Gr. D.”
te New-York en voor jute ,,first rnarks. Londen”.

Zwavelzure ammoniak.
Hoeel reeds de prijs van
kalksalpeter wordt gegeven besloten wij ook notee-
ringen voor zwavelzure ammoniak (per 100 kg franco
schip) op te nemen, daar het verbruik van dit artikel
in Nederland den laatsten tijd dat van kalksalpeter
overtreft.

Hout.
Voortaan zal naast de noteering van vuren-
hout ook een noteering van grenenhout, hetwelk zeer
Resultaat van de rondvraag van de Internationale Vereeniging voor de Suikerstatistiek.

Het Bureau Dr. Gustav Mikusch te Weenen zendt ons onderstaand overzicht van de Internationale Ver-

eeniging voor de Suikerstatistiek:

Aantal
fabrieken
Aantal
Bebouwde oppervlakte
±
in procenten ten
in bedrijf ant-
in ha
opzichte van het
woorden
voorafgaande jaar
l937j38
1936/37 1937/38
1936/37

211.
211
211
448.871*)
381.218)
+
17.75
Duitschland ………………………….
114
114
114
168.809
148.421
+
13.74
Tsj echo -Slowakije

…………………….
7
7
7
40322
36.140
+
11.57
12
12
12
37.700 38.850
–

2.96
8 8
8
14.500 25.772
–
43.74

Oostenrijk

……………………………
Hongarije …………………………….

14
13
14
30.700
27.037
+
13.55
18
18 18
135.093
141.660
–

4.64

Joego-Slavië

…………………………
Roemenië …………………………….

4
4 4
24.000 23.042
+

4.16

Groot-Brittannië

……………………..

33
35
33
46.894
40.558
+

0.72
51 51
51
110.000 105.000
+

4.76

lersche

Vrijstaat

……………………..
België

……………………………..

Polen ………………………………

.
61
60
61
147.572 122.119
+
20.84

Italië ……………………………….

.
9
9 9
41.100 39.250
+

4.71
Denemarken

…………………………9
Zweden ………………………………
19 19
54.500
51.368
+

6.10
Finland

……………………………
–
1
1
1
3.300 3.180
±

3.77
Letland

……………………………..
3
3
3
12.826
11.643
+
10.16
Turkije (Europ. en Aziat.) ……………….
4
4
4
22.600 22.606
–

Totaal

……………………………..569

569

569

1
.338.787

1.223.864

+

9.39
*)
Inclusief bieten om te drogen.

420

ECONOMISCH-STATISTISCHE. BERICHTEN

2 Juni 1937

belangrijk is voor de Engelsche markt, worden ge-
publiceerd (Zweedsch ongesorteerd
2 i’ X 7
c.i.f. Lon-

den,
mci.
invoerrechten, los-, transport- en opslag-
kosten).

Veranderingen tav. bestaande noteerirtgerb.
Tenslotte zijn er eenige wijzigingen te signaleeren

betreffende reeds gegeven noteeringen.
Wol.
De wekelijks gegeveu noteeringen hebben be-
trekking op ,,in olie gekamde wol” (tops in oil). iloe-
wel het kammen (in Olie of droog) ten aanzien van het prijsverloop geen rol speelt, verdient het niette-
min aanbeveling hier de wijze van kammen toe te
voegen omdat de woorden ,,inerino”, respcctievelijk
,,crossbred colonial cardecl” er nog niet zonder meer
op duiden, dat de noteeringen gelden voor een arti-
kel, dat reeds een bewerking heeft ondcrgaan. Dit is
in zooverre van beteekenis, dat de prijscurve van
vette (greasy) wol nooit parallel loopt met die van
Kamband (tops), aangezien de veredelingskosten prac-
tisch gelijk blijven en de conjunctuurschommelingen
van het artikel zelf niet volgen.
Katoen.
De noteering van de Egyptischc katoen
(F. G. F. Sakellaridis te Liverpool) hebben wij laten
vervallen, daar toch reeds twee katoeniioteeringen
werden opgenomen. Inpiaats van op G. F. No. 1 Oomra
hebben de noteeringen van deze Britsch-Indische ka-
toen sinds 10 Juni
1936
betrekking op Supei- Fine
C. P. Oomra, zoodat het hoofdje dienovereenkomstig
is gewijzigd.
IJzer.
De noteering van Cleveland No.
3 is
tot
Februari
1933
,,fot furnace”, daarna ,,franco Middles-
brough”, hetgeen thans in het hoofdje vermeld staat.

Javasuiker-afschepingen.

Specificatie van de Javasuiker afschrpingen van 1 April
tot 31 Maart gedurende de laatste 3 jaren:

1936/37

1935/36

1934/35

tons

tons

tons

Euröpa ……………… 121 234

8.278

145.319

Afrika ………………36.232

17.305

20.452

Britsch-lndië …………114.731

289.082

401.983
Siam

………………33.604

32.189

27.530
Singapore en Penang

95.289

88.583

88.511

Hongkong …………..199.666

136.869

201.708

China ………………55 580

41.620

75.867

Japan en Korea……….256.446

209.940

151.312
Aziatisch Rusland ……..

–

5.592
•Australië en Nw. Zeeland

75.905

49.021

64.653
Ver. Staten Westkust

202

50

252

Zuid Amerika …………2.015

–

–

Diverse landen ……….-

4.363

4.621

Totaal ……990.904

877.300

1.187.800

De zichtbare suikervoorraden in de wereld.

De zichtbare voorraden per 1 April zijn volgens C. Czarnikow:

1937 1936
1935

tons
tons
tons

Duitseliland …………..
1.138.000 1.084.000
1.058.000
Tsjecho-Slowakije

……..
386.000
338.000 378.000
Frankrijk …………….
563.000
716.000 743.000
Nederland…………….
222.000
253.000
270.000
België

………………
131.000
175.000
156.000
Hongarije …………….
98.000
82.000 82.000
Polen………………..
297.000 298.000 301.000
U.K. Geïmp. suiker

……
313.000 289.000
289.000
Binnenl.

,…….
182.000 117.000
169.000

Europa……. .
3.330.000 3.352.000
3.426.000

V.S. Alle havens

……..
181.000
219.000 608.000
Cubaansehe havens

……
541.000
488.000
684.000
Cuba binnenland……….
1.714.000 1.475.000 1.534.000
Java ………………..
260.000
949.000 1.611.000

Totaal……6.026.000 6.483.000 7.863.000

ONTVANGEN BOEKEN.

Verlof in het Nederlandsch-Jnclisch. Privaatrecht
door

Mr. Dr. D. Franco. (Zwolle
1936;
N.V. Uitge-
vers-Maatschappij W. E. J. Tjeenk Willink.
Prijs
f 3.90).
Deze studie poogt een beeld van de juridische zijde van het verlofsv raagstuk in privaatrechtelijke arbeidscontrac-
ten te geven. Uitgaande van hetgeen schrijver als het
verlofsdoel zag, trachtte hij een sluitend systeem op te
bouwen. Jurisprudentie wordt veel geciteerd. Behandeld
worden om.: aard en wezen vati het verlof: verlof en de
wetgever; v.erlofsbedingen; de verlofstijd; verlofsvergoe-
ding.

Het arbeidscontrac t in de Nederlandsch-Indische wet-
geving
door Dr. J. F. A. M. Buffart. (Gronin-
gen-Batavia
1935;
J. B. Wolters. Prijs]
0.75).

Rede, gehouden ter aanvaarding van het a.mlyt van bij-
zonder hoogleeraar in bet burgerlijk- en handelsrecht en
de bu egerlijke recitsvo rderiug van Nederlandsch-Ind ië aan
de Rijksuniversiteit te Utrecht.

Oebund ene und ungebund ene Wechselkurse
door
Charles
R.
Whittlesey, associate Professor, Prin-
ceton University, N.J., fellow. of the Social
Science Research Council,
1935-’36.
– Kieler
Vortrge gehalten im Institut für Weltwirt-
schaft an der Universitiit Kiel, herausgegeben
von Professor Dr. Andreas Predöhl, No.
46.
(Jena
1936;
Verlag von Gustav Fischer).

AANVOER VAN GRANEN.
(In tons van 1000 kg.)

Artikelen

Rotterdam
Amsterdam
Totaal

23-29
Mei
-Sedert
Overeenk.
23-29
Mei
1
—

Sedert
Overeenk.
1937 1936
1937
1jan. 1937
tijdvak 1936
1937
1Jan. 1937
tijdvak 1936

Tarwè ………
.

38271
‘

740.365

438.389

–

17.735

6.461

758.100

44466
Rogge

……………..

1.700
115.039

114.071

–

2.875

.1.700.. .117.914

‘115:771:
5.908

10.066

–

–

.100

.5.908

10.166:
MaIs ..

28.
498.372

309.018

2.400

63.795

67.713

562.167

376.731
143.363

113.714

– .

6.189
.

8.737

.

.

149.552

.

122;511

Boekweit ………………..340

62.223

29.695

–

3.180

70

.

65.403.

29.765

……………….030

Lijnzaad

….

1.57
103.056

–

74.245

–

.

108.536

109.036

.

211.592

.183.281

Gerst

……………….2.319
Haver

…………………..-

28.111

26.550

–

–

.17.5

.

.

28.111

.26.725
………….1
Lijnkoek ……………

3.500
13.566

.

14.982

129

2.039

3.783

.

15.605

.18.765
Tarwemeel

………….330
Andere meelsoorten ….

775
18.495

..

14.215

15

1.468
,

753

… 19.963
.

.
14.968

–
Noot
hij groothandeisprijzen.

..
1)
l’arwe

Lot Jan

1931 ll%ld Winter No 2

vn Jvn

1931 tot 26 Sept 1932 79 k

L% Pht’t.

win 26 Sept

1932
tot 5 Febr. 1934 Manitoba No. 2;
van 5 Febr. 1934 tot 6 Juli 1935 80 k.

La Plata;

van 6 Juli 1936 tot 30 Nov.
1936 Minitob

Roqyc

rot Jtn

1928 Westein

awtf Jan

1928 tot 16 Dec

1929 Amciicui No 2

cn 16 Dec 1929
tot 26 Mei 1930 74/5 kg ilongaarsche;
vanaf 26 Mei 1930 tot 23 Mei 1932 74 kg Zuid-Russische; van 23 Mei 1932
toL2 Oct_. 1933 No….2.Giinada.

Gerst: Tot Jai. 1928. Mal.ing; van Jan. 1928 tot 0 Febr. 1931 American No. 2; van
9 Febr. 1931 tot 23 Mei 1932 64/5. kg Zuid-Russisehe; van 23 Mei-19 Sept.. 1932 No.. 3; van. 19- Sept. 4932 -tot 24 tuli

33 62/63 kg
/
Russ

van 24
Juli 33-7 Oct

35 64/65 kg La, Plata ‘an 7 Oct

35-18 Mei

36 62/63 kg L Russ

2 Juni 1937

ECONOMISCH STATISTISC EBERICHTÈN

– – – – 21

STATISTIEKEN.
BANKDISCONTO’S.

1937

29

24129

1822

1

10115
Mei

Mei

Mei

Mei

1936

1

25130
.
Mei

1935

27 Mei!
1 Juni

1
1914

20124
Juli

Amsterdam
Partic. disc.
11
4

1/
4

114

14
2
3
4-3
3
14
371..5
3
1
/B_3
116
Prolong.
1 1
1 1
21/
4

21311

211
4
3(
4

Londen
Daggeld
‘/,-I
1
121
1
I-1 ‘h-1 ‘/,-1
1
12-1
131
4
-2
Partic.disc.
9
116 171
33
_9/
5

17191
1713391
9
11
‘116-/8
4114.314
Berljjn
21/4_

Daggeld
.
2
3
1.3
21/,-3
214-2
7
19
2112-3
3312)
331
4

–
Maandgeld
2
1
1-
3
/4
2
1
1-
3
j4
21/3.3/4

2
1
/,-3/,
2
3
/4-3
2

3
–
Part, disc.
2
7
18
2
7
/,
2
7
/8
2
7
18
2
7
/8
3
21
18_
1
12
Warenw.
. .
4..1/
4.11
4

4.1/
4

4_1/
4

4.21
4

4_1/
–
Wew York
Daggeld
1)
1
1 1 1
1
11
4

131
4
211
3

Partic.dlsc,
9/1
/16
‘Ii,
911e
31
3/
1

–
‘1
aoers van
ZO
Mei en Qaaraan vooralgaanoe weken
tim.
V
rijuag.
2)
25/29 Mei.

WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
New
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
York’)
)
*) *)
.
5)
1)

25 Mei

1937
1.81′
8.99.i
73.03
8 15%
30 674
100%
26

1937
1.81%
8.99
73.-
8.13
30.69
100%
27

1937
1.81%
8.98)
73.-
8.13%
100y
ff

30.72
28

1937
1.81%
8.98% 73.05
8.1234
30.71
100% 29

1937
1.8119.4
8.97%
73.05
8.11%
30.68
100%
31

1937
1.82
8.96%
•73.
–
8.10%
30.67
100%
Laagste d.wi)
1.81%
8.95
72.80
8.09
30.64
100
Hoogste d.w’)
1.82%
8.99% 73.10
8.1614
30.724
100%.
Muntpariteit
1.469 12.1071
59.263
9.747
24.906
100

Data
Zsiil_
ser

d

Weenen
Praag
Boeka-
Milaan
Madrid
S) S)
t)
rest
1)
5*) 5*)

25 Mei

1937
41.58
–
6.35
–
–
–
26

1937
41.59
–
6.35
–
–
–
27

1937
41.60
–
6.35
–
–
–
28

1937
41.57
–
6.35
–
– –
29

1937
41.49
–
6.35
–
–
–
31

1937
41.49
–
6.34
–
–
–
Laagste d.w’)
41.44
34.-
6 324
–

.
9.55
Hoogste d.w
1
)
41.65 34.25 6.374
1.55
9.70
–
Muntpariteit
48.003
35.007
7.371
1.488
13.094 48.52

D
ata
Stock-
Kopen-
S0
*
1-Je!-
Buenos-
Mon-
‘)
hotm
hagen’)
Jtf
Aires’)
trë3Ti)

25 Mei

1937
46.374
40.15 45.20 3.974 55%
1.82%
26

1937
46.374
40.15 45.20 3.974 55%
1.82%
27

1937
46.374
40.124
45.174
3.98
55%
1.82%
28

1937
46.374 40,124
45.174
3 974
55% 1.82%
29

1937
46.30
40.10
45.124
3.974 55%
1.82%
31

,,

1937
46.25
40.05
45.071
3.97
55%
1.82
Laagste d.wI)
46.20
40.- 45.-
3.95
55% 1.81%
Hogste d.wl)
46.424 40.20
45.25
4.._
56
1.82%
Muutpariteit
66.671
66.671
66.671
6.266
959.
4
‘
2.1878
•, roreering te p,msteraam. ) not. te Kotteruam. ‘) rart. opgave.
In ‘t Iste of 2de No. van ieder maand komt een overzicht
voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.

KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).

D
0
a
Londen
($ per £)
Parijs
($
P.
IOOfr.)

Berlijn
(

p. 100 Mk.)
Amsterdam
1
(8
p. 100
gld..)

25 Mei

19371
4,9451
32

4,47% 40,15 54,99
26

1937
4,94%,
4,47% 40,16
54,98%
27

1937
4,94% 4,47% 40,16
54,99
28

1937
4,93%
4,46%
40,15%
54,99
29

1937
4,93% 4,46%
40,13
54,97
31

1937
–
–

–
-.

1
Juni

1936
4,9917/
6,589.,
40,26 67.55
Muntpariteit..
4,86
3,90%
23.81%
40%,-

1OERSEN TE LONDEN.

Plaatsen en
Landen
Noteerings-
eenheden
15
Mei
1937 22
Mei
1937
24/29
Mei
i937_
j
LaagstejHoogstej

29Mei
1937

Alexandrië..
Piast.p.
X
97%
97%
97%
97%
9734
Athene

. .. .
Dr.
p. £
547%
5.4714
540
555
5473.
Bangkok…..
Sh.p.tical
1/10%
1/10% 1/10%
1/10855

1/10,5
Budapest’).
.
Pen. p. £
25
25
24%
25%
25
BuenosAires’
p. p
eso
p.
Z
g
16.274
16.214
16.08
16.20
16.11
Calcutta
. . ..
Sh.
p.
rup.
1/6%
1/6%
1/63/32

1/6
5
/
3
,
1/6%
Instanbul

. .
Piait.p..0
617
616 616
616
616
Hongkong
..
Sh.
p. $
1/2194
1/2%
1/2%
1/3
1/2
27
/
32

Kobe

…….
Sh.
p.
yen
1.2
1/2
1/1
81
/,,
1
2
1
/
82

112
Lissabon….
Escu.p.C110%,

11085
v

110
110%
110%,
Mexico

.
.. . $per X
18
18
17% 18%
18
Montevideo
8)

d.perc
27
27%
2734
28
27%
Montreal

..
$
per £
4.93%
4.93%
4.93
4.93%
4.9385
v

Rio d.Janeir.
4

d. per Mil.
39/44
35/112
3%
39.4
/32
Shanghai

.
.
Sh. p. $
112% 1/2
15
/
33

1t2%
1/2%
1/215/
33

Singapore ..
id. p. $
2/4%,
2/4%
6

2/4% 2/4%
214%
6

Valparaiso
5
).
$per
X,
128 128
128
128 128
Warschau
..
Zi. p. £
26%
5

26%
5

25%
26%
26%
5

‘) 0131e.
not.

lU
Dec.

161/2.

2) Ottic.
not.
15
laten, gem. not., welke
imp. hebben te betalen
10
Dec. 16.12.
3)

Offic. not. 6Oct.
39718;
18Mei39;
19 Mei 3971
8
.

4) Id.
Ii
Mrt. 1935 411
4
.
5)
90 dg.

Vanaf 28 Aug. laatste
.export” noteering.
ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS
8)

Londen’)
N.Yorkl)
Londen
25 Mei

1937.. 20%
45
25 Mei

1937….

14054
26

1937.. 20%
45
26

,

1937…

140.17
27

.

1937..

20%
5

45
27

1937….

140/7
28

1937.

20/
45
28

1937….

14016
29

1937.. 20%
–
29

1937….

140/74
31

,,

1937..

20%
–
31

,,

1937….

140/94
1 Juni 1936..

–
44%
1 Juni 1936…- –
27 Juli

1914.. 24%
59
27 Juli

1914..;.

84110%
1)
in pence
p. oz.
stand.
2)
Foreign silver
in
$c. p. oz.
line.
3)
in sh.
p. oz.
line
STAND VAN ‘s
RIJKS KAS.
Vorderineen.
1

15Mei 1937

1

22Mei1937
aiao van
s i
cnateist
nij
ve ie-
t
72.922.028.02
1
76.042.961,46
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
.,

504.903,06
,,

82.993,41
derlandsche Bank
……………….

Voorschotten

op

ultimo

April

1937
a/d. gemeent. verstr.
op
a. haar uit te
keeren hoofds. der pers. bel., aand. in
de hoofds. der grondbel. en der gem.
fondsbel., alsmede
opc. op
die belas- tingen en
op
de vermogensbelasting
–
–
Voorschotten aan Ned.-lndië
………
.,,

43.536.980,20
,,

36.482.314,43
Idem aan

Suriname……………….
,,

11.33357025
11.306931.78
Kasvord weg. credietverst. a/h. buitenl.
•
109.663.276,19
,,
108.931.125;06
Daggeldleeningen tegen onderpand
–

.
–
Saldo der postrek.v.Rijkscomptabelen
,,

35.916.035,04
35.294.805,18
Vord.
op
het Alg. Burg. Pensioenf.
1)…
,,

16.032,94
–
6.431.118,35
•

7.044.978,92
Vord.
op
andere Staatsbedrijven’)
……
Verstr. ten laste der Rijksbegr. kasgeld-
leeningen aan gemeenten (saldo)
–
–
Verolichtingen
1
Voorschot door De Ned. Bank ingev.
art.

16 van

haar octrooi verstrekt
–
–

–
Schatkistbiljetten in onloop ………

/
322.332.000,-
f322.307.000,-
Schatkistprornessen in omloop
……
7.120.000,-
,,

7.120000.-
1.113.810,-
,,

1.113.559,50
Schuld
op
ultimo April 1937 aan de

.

gem. weg. a. h. uit te keeren hoofds.d.
pers. bel., aand.
i.
d. hoofds.d. grondb.

….
Zilverbons in omloop

………………»

–
-e.
d
gem. fondsb. alsm.
opc. op
dle
–
bel, en
op
de vermogensbelasting ..
1.908.477,83
1.908.477,83
Schuld aan Curaçao’)
…………….
Schuld aan het Alg. Burg. Pensioenf.
1)
1.243.613,50
–
1.241.855.85
114.48531
Id. a. h. Staatabedr. der
P.T.
en
T.
1)

…

…

………

138.395.661,36

——-

126.432 832,-
7.000.000,-
,,

8500.000,-
Id. aan andere-Staatsbedrijven
1)

……,,
…..

100127.343,41
,,
100.170.271,68
Id. aan diverse instellingen’)
……….,,
1)
In rekg.-crt. met
‘s
Rijks Schatkist.
NEDERLANDSCH1NDlSCHE VLOTTENDE SCHULD.
–

.

–
22Mei 1937

1
29 Mci 1937
Vorderingen:
1)
Saldo Javasche Bank
……………
–
–
Saldo b.
d.
Postchèque- en Girodienst

t
259.000,-
f

326.000,-
Verplichtingen:

….

Voorschot’s Rijks kas e.a. Rijksinstell.

,,
36482.000,-
35.069.000,-
Schatkistpromessen in omloop …….
9.750.000,-
,,

9.750.000,-
..
,,

500.000.-
Schuldaan het Ned.-lnd. Muntfonds.

.
1.514.000,-
–
l.5l4.000,-
Schatkistbiljetten in omloop ………..500.000,-

Idem aan de Ned.-Ind. Postspaarbank.

..

1.011.000,-
-1.086.100,-
Belegde kasmiddelen Zeifbesturen…
560.000,-
,

–
560.000,-
Voorschot van de Javasche Bank
…

,,
212.000,-
,,

2.123.000,-
1)
Betaalmiddelen in
‘s
Lands Kas
op
15 Mei 1937
/
29.648.000,-.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste post.eo in dtizendeo
guldens.

Data
______________

Metaal
Circu-
latie

1
Andere
opeishb. Ischuldenl

1 1
Discont.
IDiv. reke-
ningenl)

24 April

1937..
1

697
1.148
585
1

675
1.451
17

,,

1937..
1

698
1.058
502
1

679
1.439
10

1937..
697
1.103
527
684
1.437
3

,,

1937..
699
1.179
551
687
1.461
27 Maart1937..
700 1.104 513 693 1.456

1

Juli

1914..
645
1.100

1

560
–

735 396
‘) otUilp. urr acilva.

Disc.Wissels. 2

3Dec. ’36
Nd
Lissabon
….
44 5Mei’36

BkBel.B1nfl.Eff. 24
3Dec.’36
1Vrsch.inR.C.
Londen ……
230 Juni’32
24
3
Dcc.
’36
Madrid …….
5 9
Juli ’35
Athene ……….6

4
Jan.’37
N..York F.R.B.
141
Feb.’34
l3atavia ………. 3
14Jan.’37
Oslo

……..
4

7Dec.’36
Belgrado

……..5
1
Febr.
’35
Parijs

……
428 Jan.’37
Berlijn ……….4
22Sept.’32
Praag

……
3
1 Jan.’33
Boekarest …….. 44
15Dec.’34
Pretoria
…
3415 Mei’36
Brussel ……….2

16Mei ’35
Rome ……..
44
18Mei’36
Boedapest

……4
28 Aug.’35
Stockholm
.. 24.
1 Dec.’33
Calcutta

……..3
28Nov.’35
Tokio….
3.285
7Apr.’36
Dantzig ………. 4

2Jan.’37
Weenen…..
3410.Iuli’35
Helsingfors ……4

3 Dec.’34
Warschau.
.. 5
26Oct.’33
Kopenhagen…….4

19Nov.’36
Zwits. Nat.
13k.
1425 Nov.’36

–

OPEN MARKT.

.

GROOTHANDELSPRIJZEN VAN BELANGRIJKE VOEDINGS-_ENGENOT.
GERST
64165 kg
MAIS
ROGGE
TARWE
BURMA RIJST
BOTER per kg.
•
Edmer
in

EIEREN
La Plata
)
Rotterdam per 2000 kg.
••
74kg Bahia

Rotterdam
per 100 kg.
Loonzein
Al
maar
Gem. not.
.
e

Ing
.
1)
Zie blz. 420
loco
Blanca’)Iocc
Rotterdam

Termijn-
per cwt. f.o.b.
RangoonjBassein
Leeuwar- der Comm.
rsis
abr. aas
Elermijn
Roermond
Termijn-
La Plata
..
.

–
Bahia
van dit
Rotterdam
noteer. op
1. ocoprija
k

noteer.
per

g.
op
Blancal)
Noteerin g
Zuivel-
gang exp.
St
nummer
per2000kg.
1 of2 mnd.
1
of 2 mnd.
Locoprijs
Herl.Ned.Ct.INot.
Centr.
per5Okg.
–
r
-2
0
–
f
%t
–
—
:r
–

—–
i
–

–
ir
–
f
sh.
f
%
f f
%
f
1927
237,-
110,2
171,50
89,3

176,-
87,1
12,47
102,5

13,82
5

110,1
14,75
109,3
6,83
104,5
111314
2,03
98,4
–
4330
95,0 7,96
99,3
1928
228,50
106,2
208,50
108,6 226,-
111,9 13,15
108,1

12,57
5

100,1
13,475
99,9 6,43 98,4
10!7/4
2,11
102,3
–
48,05
105,4
7,99
99,6
1929 179,75
83,6
196,-
102,1

204,-
101,0
10,87
5

89,4

11,27
89,8
12,25
90,8 6,34 97,0
106
2,05
99,4
–
45,40
99,6
8,11
101,1
1930
111,75
52,0
118,50
61,7

136,75
67,7
6,22
5

51,2

8,27
5
65,9 9,67
5

71,7
5,09 77,9
85
1,66
80,5
–
38,45
84,4 6,72
83,8
1931
107,25
49,9 78,25 40,8
84,50
41,8
4,55
31,4

4,65 37,0
5,55
41,1
3,09 47,3
56
1,34
64,9
•

–
31,30 68,7
5,35
€6,7
.

1932
100,75
46,8
72,-
37,5 77,25
38,2
4,62
5

38,0

4,70
37,4 5,22
5

38,7 2,59
39,6
5 II’
094
45,6
–
22,70 49,8 4,14
51,6
1933
70,-
32,5
60,75
31,6
68,50
33,9 3,55
29,3

3,75 29,9
5,02
5

37,2
1,84
28,2
45
li

0,61
29,6
0,96
20,20 44,3
.
3,71
46,3
1934
Z
75,75
35,2
64,75 33,7
70,75
35,0
3,32
5

27,3

3,25 25,9
3,67
5

27,3
1,74
26,6
4 73
,
0,45
21,8
1,
–
18,70
41,0
3,45 43,0
1935
w

68,-
31,6
56,-1
29,2
61,25
30,3 3,07
5

25,3

3,87
5

30,9
4,12
5

30,6 2,07
31,7
518
1
1
3

0,49
23,7
0,99
14,85
32,6
3,20 39,9
1936
UJ
86,-
40,0
74,50 38,8
74,-
36,6
4,27
5

35,1

5,75
45,8
6,27
5

46,5 2,19 33,5
517
1
,2
0,58
28,1
0,88
5

17,55
38,5
3,50
43,6

Jan.

1936
63,50
29,5
54,-
28,1
56,-
27,7
3,525
29,0

5,10
40,6
5,45 40,4
1,81
27,7
4/11
1
(
0,57
27,6.
0,95
16,80
36,9
4,04
50,4
}ebr.

,,
64,50
30,0
52,-
27,1
55,25
27,4 3,40 27,9

4,92
5

39,2
5,22
5

38,7
1,89
28,9
5 2 14
0,61
29,6 0,92
5

17,37
5

38,1
3,375
42,1
Maart
1-
69,75
32,4
56,-
29,2 59,50 29,5 3,50 28,8

4,925
39,2
5,22
5

38,7
2,03
31,1
5/7
0,46
22,3
1,04
17,70
38,8 2,69
33,5
April
70,-
32,5

30,2
64,-
31,7
3,45
28,4

4,85
38,6
5,175 38,4 2,10
32,1
5191(4

0,44
21,3
1,025 16,825
36,9 2,49
31,0
Mei
lij
72,25 33,6

30,7
63,75
31,6 3,175
26,1

4,65
37,0
5,125 38,0
2,11
32,3
5/831
0,47
22,8
0,99
18,75
41,1
2,52
31,4
Juni

,,
(
71,50 33,2
60,75
31,6
66,-
32,7
3,45
28,4

4,62
5

36,8
505
37,4
2,12 32,4
5181I

0,57
27,6
0,89 20,20 44,3 2,69
33,5
Juli
Z
74,75
34,8
65,75
34,2
71,75 35,5 3,65
30,0

5,15
41,0
5,625 41,7 2,06 31,5
517
0,60
29,1
0,815
19,35
42,5
291
36,3
Aug.
I&i
88,-
40,9
79,75
41,5
84,-
41,6
4,02
5

.33,1

5,95 47,4
6,35
47,1
2,17
33,2
511012
0,62
30,0
0,80
17,975
39,2
3,31
5

41,3
Sept
88,-
40,9
79,-
41,1
85,-
42,1
4,40 36,2

6,-
47,8
6,50
48,2 2,22 34,0
S 11
0,58
28,1
0,79
16,25
35,6 3,63
45,3
Oct .,,
13
120,50
56,0
94,75
49,3. 97,50
48,3 6,02
5

49,5

7,775

61,9
8,80
65,2
2,57 39,3
517
12
0,63
305
0,77
5

17,55
38,5
4,85
60,5
Nov.

•
121,50
56,5
89,75
46,7
89,50 44,3
5,72
5

47,1

7,275
57,9
8,55 63,4
2,46
37,7
55
1
14
0,70
33,9 0,78
16,07
5

35,3 5,15
64,2
Dec.
129,-
60,0
95,25
49,6
97,-
48,0
6,97
5

57,3

7,87
5

62,7
8,175 60,6
2,71
.
41,5
6j-
1
/
0,65
31,5
0,825
15,75
34,6
4,345

54,4

Jan.

1937

61,4
99,75
52,0
97,50
48,3
7,975

65,5

8,07
5

64,3 8,40 62,3 2,74 41,9
611′!,
0,66
32,0
0,85
17,07
5

37,5
3,45
43,0
Febr
129,-
60,0
102,-
53,1

100,50
49,8
8,72
5

71,7

7,92
5

63,1
8,25
61,1
2,62
40,1
511014
0,69
33,4
0,80
18,75
41,1
3,81
47,5
Maart

61,8
104,25
54,3

106,-
52,5
9,02
5

74,2

8,72
5

69,5
9.15 67,8
2,57
39,3
51911
4

0,68
33,0
0,80
18,82
5

41,3
3,86
48,1
April
149,75
69,6
110,75
57,7

115,-
56,9
10,-
82,2

9,40
74,9
10,175
75,4 2,72
41,6
6!

I4
069
33,4
0,80
16,45
36,1
3,05
38,0
27 Apr.-4Mei
14550
67.6
105,75
55,1

109,-
54,0
9,975

82,0

9,07
5

72.3
9,85
73,0
2,69
41,2 5/11
3
14
0,74
359
0,70
17,-
.
37,3 2,90
36,2
4-1 1 Mei
144.50
67,2
105,50
54,9

109,-
54,0 9,92
5

81,6

8,80
70,1
9,65
71,5
2,65
40,6
5J1 1
0,70
33,9 0,75
16,75
36,7
2,95
36,8
11-19

,,
142,50
66,3
106,50
55,5

109,-
54,0 9,87
5

81,2

8,95
71,3 9,80 72,6
2,64 40,4
5110
1
2
0,68 33,0
0,75
17,-
37,3 2,90
36,2
19-25

,,
143,50
66,7
108,-
56,3

1
10,-
54,5
10,07
5

82,8

9,10
72,5
9,80 72,6
2,61
40,0
5193j4

0,72 35,0 0,70
17,50
38,4 2,90
36,2
25 Mei-1 Juni
146
1
–
67,9
109,25
56,9

1
12,50
55,7
10,17
5

83,6

8,72
5

69,5
9,55
70,8
2,61
40,0
5193/4

0,73 35,4 0,70
18,
39,5
2,80
34,9

JUTE
KATOEN
AUSTRALISCHE WOL
JAPAN. ZIJDE
RUBBER
,,First Marks”
olie gekamd

loco Bradford per Ib.
13114 Dernier
Stand. Ribbed
Middling Upland
Super Fine C.P.
c.i.f. Londen
per Eng. ton
loco
New York per Ib.
l
Herl.Ned.Ct
.
1

i
Herl.Ned.Ct.1

Oo

a
Livrpool per Ib.
C

abred Colonial
Carded 50’s Av.
Merino 64’s Av.
–

Wit Gr. 0. te New York per Ib.
Smoked Sheets
loco Londen p. Ib.

l
H
er
l.Ned.Ct.1
Fiat ÇiitNed.Ct.I
Not.
Not. Not.
Herl.Ned.Ct.
1

Not.
Herl.Ned.Ct.
I

Ni
T
t
—
Herl Ned.Ct.1 Not.
t
%
£
cts
%
acts.
cts.
%

pence
cts.
%
pence cts.
.%
pence
1 %
$
cts.
%
penci
1927
442,38
103,4
36.10/-
43,8
93,1
17,60
36.7
102,1
7,27 133,8
96,8
26,50 244,9
104,8
48,50
13,55 105,8
5,44
93
140,2
18,50
1928
445,89
1042
36.16111
49,8
105,8
20,
–
37,9
105,5
7,51
153,8

111,2
30,50
259,7
111,1
51,50
12,60
98,4
5,07
54
81,4
10,75
1929
39549
92,4
32.143
47,6
101,1
19,10
33
1
2
92,4 6,59
127,2
92,0
25,25
196,5
84,1
39,-
12,28
95,9 4,93
52
78,4 10,25
1930
257,97
€0,3
21.6/9
33,6
71,4
13,50
19,7
54,8
3,92
81,9
59,2
16,25
134,8
57,7
26,75 8,50
66,4 3,42
30
45,2
587
1931
192,15
44,9 17.1/7
21,1
44,8
8,50
20,1
55,9 4,28
60,9
44,0
13,
–
109,0
46,6
2325
5,97
46,6
2,40
15
22,6 3,12
1932
146,86
34,3 16.181-
15,9
33,8 6,40
19,5
54,3 5,39
42,5
30,7
11,75
79,7
34,1
22,-
3,87
30,2
1,56
12
18,1
3,3fl
1933
128,63
30,1
15.12f2
17,4
37,0 8,70
16,8
46,8
4,91
48,9
35,4
14,25
96,9
41,5
28,25
3,21 25,1
1,61
II
16,6
3,25
1934
z
115,83
27,1
15.9/9
18,3
38,9
12,30
13,6
37,8 4,37
51,4
37,2
16,50
95,8
41,0
30,75
1,92 15,0 1,29
19
28,6 6,25
1935
lu
134,52
31,4
18.11/8
17,6
37,4
11,90

17,7
49,3
5.87
42,2 30,5
14,
–
84,5
.

36,2
28,-
2,41 18,8 1,63
18
27,1
6,-
1936
142,61
33,3
18.618
19,0
40,4
12,10
18,2
50,7
5,60
54,3
39,3
16,5
108,6
46,5
33,50
2,71
21,2
1,73
25
37,7
7,75

Jan.

1936 144,42
33,7
19.16/9
17,5
37,2
11,90
17,3
48,1
5,70 45,5 32,9
15,-
97,0
41,5
32,-
2,42
18,9
1,65
21
31,7
6,87!
Febr.
<
137,87
32,2
18.1819
16,9
35,9
11,60

16,5
45,9 5,46
47,0
34,0
15,50
98,5
42,1
3250
2,49
19,4
1,71
22
33,2
7,25
Maart
142,86
33,4
19.13/1
16,7
35,5
11,40
16.5
45,9
5,46
47,7 34,5
15,75 100,0
42,8
33,-
2,43
19,0
1,65
23
.
34,7
7,50
April
138,96
32,5
19.1/9
17,2
36,5
11,70
165
45,9
5,46
47,7 34,5
15,75
100,0
42,8
33,-
2,43
19,0
1,65
23
34,7
7,50
Mei
135,83
31
1
7
18.9(8
17,3
36,8
11,70

16,1
44,8
5,26
47,5 34,4
15,50
100,3
42,9
32,75
2,31
18,0
1,56
23
34,7
7,37!
Juni
128,22
30,0 17.5/7
17,7
37,6
12,-
17,0
47,3
5,51
46,4 33,6
15,
97,4
41,7
31,50
2,32
18,1
1,57
•
23
34,7
7,3V
Juli

,,
>
123,43
28,8
16.1416
19,4
41,2
13,20
18,3
50,9 5,94
46,1
33,3
15,-
97,6
41,8
31,75
2,47
19,3 1,68
24
36,2 7,75
1
Aug.
128,76
30,1
17 8/1
181
38,5
12,30
17,3
48,1
5,60
46,2
33,4
15,-
100,2
429
32,50
2,57
20,1 1,74
24
36,2
7,6V
‘Sept.
,
128,14
29,9
17.411
18,1
38,5
12,30
17,7
493
5,69
48,9
35,4.
15,75
99,3
42,5
32,-
2,49
19,4 1,68
5

24
36,2
7,75
Oct.
Nov.
ii.
l€O,28
37,5 17.11/6
22,8
48.4
12,25
21,9 60,9
5,75
60,8
44,0
16,-
121 6
52,0
32,-
3,26
25,4
1,75
30
45,2
7,8V
l€9,39
39,6 18.14/4
22,6 48,0
12,20
21,3 59,3 5,64 72,6 52,5
19,25
132,0
56,5
35,
3,63
28,3
1,96
33
49,7
862!
Dec.
–
170,59
39,9 18.19/6
23,5
49,9
12,80
21,5 59,8 5,73
82,4
60,0
22,-
134,8
57,7
36,-
3,51
27,4
1,91
5

37
55,8
9,75

Jan.

1937
0
z

166,88
39,0
18.1216
23,7
50,4
13,-
22,0 61,2
5,88
88,2
63,8
23,75
141,9
60,7
38,-
3,92 30,6 2,14
5

38
57,3
10,37!
Febr.
0
169,23
39,5
18.1812
24,0
51,0
13,15
21,8
60,7
5,85
85,6
61,9 23,
–
133,6
57,2
35,75 3,53
27,6
1,93
40
€03
10,50
Maart
174,86
40,9
19.9/1
26,6 56,5
14,45
23,3
64,8
6,25
88,6
64,1
23,75
138,9
59,4
37,25 3,59
28,0
1,96
44
66,3
12,-
April
189,96
44,4
21.313
26,0 55,2
14,35
23,1
643
6,16
96,5
69,8
25,75
144,9
62,0
38,75 3,56
27,8
1,95
44
€6,3
11,62!
27 Apr.-4Mei
195,03
45,6
21.12/6
24,6
52,3
13,50

22,8
635
6,06
98,6
71,3
26,25
146,5
62,7
39,-
3,33
26,0
1,825
38
57,3
10,12!
4-11 Mei
194,63
45,5
21.1216
24,4
51,8
13,40

22,8 63,5
6,08
98,4 71,2
26,25
.144,4
61,8
38,50 3,32
25,9
1,82
41
61,8
10,8V
11-19
200,08
46,8 22.51-
24,1
51,2
13,27

22,6 62,9 6,02
97,4
70,4
26,-
144,3
61,7
38,50
3,22
25,1
1,77
37
55,8
10,-
19-25

,,
210,14
49,1
23.7/6
24,2
51,4
13,30

22,6 62,9
6,03
97,4
70,4
26,-
142,3
60,9
38,-
‘

3,25
25,4
1,785
38
57,3
10,25
25 Mei-1 Juni
199,96
46,7
22.51-
1

24,2 51,4
13,30

22,6 62,9
6,04
96,4 69,7
25,75
140,4
€0,1
37,50 3,26
25,4
1,79
37
55,8
9,87!

KOPER

.
LOOD
1N
IJZER
GIETERIJ-IJZER
ZINK
ZILVER
Standaard
gem. prompt en
oco

on
,
en
Cleveland No. 3
(Lux III)
gem. prompt en
caah Londen
Loco Londen
1ev. 3 maanden
per

ng.

on
franco Middlesb.
per Eng. ton
1ev. 3 maanden per Standard
per Eng. ton
Londen per Eng.ton
per Eng. ton
f.o.b. Antwerpen
Londen p. Eng. ton
Ounce
Herl.Ned.Ct.1 Not.
IHerl.Ned.Ct.1
Not.
llerl.Ned.Ct.I
Not.
Herl.Ned.Ct.I
Not.
Herl.Ned.Ct.l
Not.
Herl.Ned.Ct.I
Not.
Heri.Ned.Ct.1 Not.
f
%
£
f
%
£
f
%
£
f
%
sh.
f
%
5h.
f
%
£
cts.
%
pence
1927
675,10 85,9 55.13/11
295,75
106,5
24.8/1 3503,60
1206
289.115
44,10
104,7.
72/9
39,10 98,9
6416
348,40
108,8
289111
132
101,5
26s
1928
771,20
98,1
63.14/9
256,15
92,2
21.314
2749,50
946
227.4(8
39,85
94,6 65/10
37,90 95,9
6218
305,75 96,4
25.515
135
103,8
26
3
14
1929
912,55
116,1
75.9/7
281,10
101,2
23.4111
2465,65
848
203.18/10
42,45
100,8
70/3
41,55
105,1
6819
300,80
94,8
24.17/8
123
94,6
24
7
1
1930
X
661,10
84,1
54.13/7
218,70
78,8
18.115
1716,20
591
141.19/1
40,50
961
67/-
35,95 91,0
5916
203,55
€4,1
16.16/9
89
68,5
17 ‘/
it

1931
431,85
54,9
38.719
146,60
52,8
13.-/7
1332,55
459
118.9/1
33,-
78,3
5818
28,90
73,1 5115
140,05
44,1
12.8111

€9
53,1
Wi
tt

1932
275,75
35,1
31.14/8
104,60
37,7
12.
–
/9
1181,30
406
135.18/10
25,40
60,3
58
1
6
22,20 56,2
5111
118,95
37,5
13.13/10
64
49,2

1
71i1
11

1933
z
268,40
34,1
32.11(4
97,25
35,0
11.16/1 1603,50
55’2
194.11/11
25,55
60,6
62/
–

21,
–

53,1
511
–

129,80
40,9
15.14111
62
47,7
18
1
18
1934
iiJ
226,80
28,8
50.6/5
82,65
29,8
111f-

1723,15
59,3
230.7/5
25,
–

59,3
66111
20,25 51,2
5411
103,05
32,5
13.15/6
66
50,8
21
1
/
1935
230,95
29,4
31.1811
103,40
37,2
14.5/8
1634,25
56,2
225.1415
24,70
58,6
68/2
20,25 51,2
56/-
102,65
32,3
14.3/6
87
.66,9
281
5
Iii
1936
u
298,75
38,0
38.811
137,15
49,4
17.1217
1592,-
54,8
204.12/8
28,40
67,4
73/-
22,40 56,7
5717
116,55
36,7
14.19/7
65
50,0
201,18

Jan.

1936
cc
253,-
32,2
34.14
1
11
112,50
40,5 15.8
1
11
1528,35
52,6
209.1819
25,50
60,5
70
1
–
20,10 50,9
55
1
2
106,30
33,5
14.12
1
1
61
46,9
20
1
/
1

Febr.

257,35
32,7
35.7/
–

117,05
42,2
16.118
150885
51,9
207.5/2
25,50
60,5
70/-
20.10 50,9
5512
111,10
35,0
15.5/2
60
46,2
197
Maart
262,25
33,4
36.1/6
121,30 43,7
16.13/9
1551,15
53,4
213.7/3
25,45
60,4
70/-
20,10 50,9
5513
116,95
36,9
16.119
60
46,2
19/4
April

,,
‘
269,45
34
1
3 37.-13
117,70
42,4
16.314
1524,80
52,5
209.9/1 25,50
60,5
70f-
20,10 50,9
55/2
111,10
35,0
15.5/2
61
46.9
20’116
Mei
269,95
34,3
36.1416
114,45
41,2
15.1114
1489,20
51,2
202.12/2
25,75
61,1
70)-
20,20
51,1
54111
107,75
34,0 14.13/2
62
47,7
2
0
3
8
Juni
269,80
34,3
36.7
1
2
112,90
40,7
15.4/3
1360,45
46,8
183.6/11
25,95
61,6 70
1
–
20,20
51,1
54
1
5
103,95
32,8
14-12
61
46,9
194
Juli
274,90
35,0
37.511
116.95
42,1
15.17/1
137430
47,3
186.4/5
27,70
65,7
75/-
20,05
50,7
5414
100,20
31,6
13.1117
60
46,2
195j
Aug.
283,40
36,0
38.5
1
11
124,10
44,7 16.15/5
1360,70
46,8
183.17/8
27,75
659
75/-
20,05
50,7
54/2
100,10
31,5 13.10/7
60
46,2
I9’2
Sept.
290,20
36,9
38.19/
–

134,15
48,3
18.-/2
1451,85
50,0
194.17/7
27,95
66,3
75/-
20,20
51,1
5413
10365
32,7
13.1812
61
46,9
19
5
1
Oct.
365,90
46,5
40.2/4
168,25
60,6
18.8/11
1836,45
63,2
201.7/3
34,20 81,2
75/-
27,45 69,5
60
1
2
132,70
41,8
14.11
11
75
57,7

1
9
13
/
1
,
Nov.

•
ti
397,95 50,6
43.1916
196,60
70,8
21.14/6
2091,
–

71,9
231.-111
33,95
80,6
75/-
29,35 74,3
64110
147,75
46,6
16.6/6
79
60,8
21
Dec.
413,45
52,6
45.1919
229,80 82,8
25.11/2
2087,95
71,8
232.511
36,40
86,4
81/-
32,75
82,9
72110
161,45
50,9
17.1912
80
61,5
21
1
/4

Jan.

1937
461,70
58,7
51.10/8
244,05 87,9
27.4110
2060,25
70,9
229.18/9
36,30
86,2
81/-
34,20 86,5
7614
188,60
59,4
21.-/11
78
60,0
20
7
/8

Maart

522,10
66,4
58.7/2
248,
–

89,3
27.1414
2080,65
71,6
232.1113
36,25
86,0
81/-
34,75
87,9
7716
219,45
69,2
24.10/8
75
57,7
20′
638,40
81,2
71.9/6
292,95
105,5
32.16/
–

2498,25
86,0
279.14/-
36,15
85,8
81/
–

48,20
122,0
10811
289,65 91,3
32.818
77
59,2
2OiIli,
April
o
559,70
71,2
62.716
235,50
84,8
26.4
1
10
2404,95
82,8
268-1-
36,35
86,3
81/-
54,25
137,3
120
1
11
238,65
75,2
26.6/5
78
60,0
2
01
5/,
27 Apr.-4 Mei
D
532,90 67,8
59.5/-
220,90
79,6
24.11/3
2293,40
789
255.
–
!
–

36,40
86,4
811
–

57,90
146,5
12819
215,60
67,9
23.1915
76
58,5
2116
4-11

Mi
555,30
j 70,6
61.151-
219,75
79,1
24.8/9
2263,85
77,9
251.151
–

36,40
86,4
811-
59,60
150,8
13216
213,30
67,2.
23.1415
76
58,5
20’1
11-19

,,
564,20
71,8
62.15/-
202,85
73,1
22.1113
2243,30
77,2
249.10
1
–
36,40
86,4
811-
€0,15
152,2
1339
200,90
63,3
22
.611
76
58,5
20/
8

19-25

,,
557,40
70,9
62-1-
221,65
79,8
24.1312
2278,95
78,4
253.101
–

36,40
86,4
811-
60,10
152,1 13319
218,55
68,9
24.613
76
58,5
20
1
14
25 Mei-1 Juni
519,90
66,1
58.-1-
209,55
.75,5
23.7/6
2202,85
75,8
245.151-
36,30
86,2
811-
60,50
153,1
1351
–

198,30
62,5
22216
76
58,5
20114

MIDDELEN EN
GRO?4DSTOFFEN. (Indexcijfei

gbedôp 1927
–
t/rn_1929_100).

GE-
SLACHTE
GE
SLACHTE
•
DEENSCH
ACON
BEVROREN
ARG. RUND-
•

.
CACAO G.F.
KOFFIE
Loco R’damjA’dam
SUIKER
Witte krist.- THEE
N.-Ind. thee-
.
RUNDEREN
VARKENS
middimaat No. 1
VLEESCH
Accra per 50 kg
per
’13
kg. suiker loco
veiling A’dam
;
c
(versch) (versch)
Londen per cwt. Londen per 8 Ibs.
c.i.f. Nederland Rotterdam/
Gem.Java- en
1
Robusta
Superior
oer 100 kg
oer 100 kg
Amsterdam
Sumatrathee
Not.
HerI.Ned.Ct.I
Not.

HerI.Ned.Ct.!T’ït
totterdam
-Rotterdam

HerLNed.Ct.I
Santos
per
loo
kg.
per
1
12 kg.
1
–
5r
–

f
%
f
T
-:-
–
T
–

%
sh.
7
sh.
cts.
%
CIS.
%
f
%
.
1927
– –
–
–

65,15
97,8
10716
2,73 92,2

416
41,21 119,4
68/-
46,87
5

95,5

5410
91,4

19,12
5

119,6
82,75
109,2
101,3
1928
93,-
98,2 77,50
90,8

66,80
100,3
11015
3,03
102,4

51-
34,64.
100,4
57/3 49,62
5

101,1

63,48
1073
15,85
99,1
75,25
G9,3
102,2
1929
96,40
101,8
93,125
109,2

67,81
101,8
112f2

3,12
105,4

512
27,70. 80,2
45/10 50,75
103,4

59,90
1012
13,-
81,3
69,25
91,4
94,1
1930
108,-
114,0
72,90
85,5

57,19
85,9
9417
2,97
•
100,3

4/11
21,04 61,0
34111
32
65,2

38,10
644
9,60 60,0
60,75
80,2
12,1
1931
88,-
92,9
48,-
56,3

35,72
53,6
63/6
2,44
.82,4

414
13,84
40,1
24/7 25
50,9

27,10
45,8
8,-
50,0
42,50
56,1
53,3
1932
61,-
64,4
37,50 44,0

2546
382
5817
1,70
57,4

3111
11,77
34,1
.27/1
24
48,9

30,04
50,8
6,32
5

39,6
28,25 37,3
43,0
1933
52,-
54,9
49,50 58,0

3074
4,2
74/7
1,54
52,0

3/9
9,30
26,9
22/7
21,10
43,0

22,83
38,6
5,32
5

34,5
32,75
43,2
37,0
1934
61,50 64,9
4,65
54,7

32,94
49,5
88/1 1,42
48,0

3/912

8,15
‘
23,6
21/10
16,80
34,2

18,40
31,1
4,07
5

25,5
40
52,8
34,9
1935
48,125
50,8 51,625
60,5

32,-
48,1
8815
1,19
40,2

31312
8,15
23,6
2216
14,10
28,7

15,21
25,7
3,85
24,1
34,50
.
45,5
32,5
1936
53,42
5

•
56,4
48,60 57,0

36,37
54,6
9316
1,48
50,0

319
1
12
12,05
34,9
3014
13,625
27,8

16,875
28,5
4,02
5

25,2
40
52,8
39,2

Jan.

1936
44,•-
46,5
50,875
59,6

32,09
48,2
8812
1,41
47,6

3/10/2
8,49.
•
24,6
23/4
13
26,5

15
25,4
4,32
5

27,0
39,50
52,1
35,4
Febr.
43,775
46,2
48,25 56,6

33,85
50,8
93/-
1,27
42,9

3/514
8,62
25,0
238
13
26,5

15,50
26,2
4,125
25,8
38,50
50,8
34,6
Maart
45,75
48,3
46,57
5

54,6

34,35
51,6
94(6
1,23
41,6

314
1
13
8,48 24,6
23/4
13
26,5

15,50
26,2
3,925
24,5
37,25
49,2
33,8
April

,,
48,50
51,2
45,375

53,2

33,85
50,8
931-
1,30
43,9

3/7
8,67
25,1
23/10
13
26,5

15,50
26,2
3,975

24,9
36,50
48,2
33,6
Mei
51,60
54,5
44,30
51,9

33,38
50,1
90/10
1,33
44,9

3/711
2

9,25
26,8
2512
13
26,5

15,50
26,2 3,65
22,8

.37
48,8
33,9
juni

,,
54,15
57,2
46,25
54,2

34,13
51,3
921-
1,51
51,0

4f-;4

10,42
30,2
•
2811
13
26,5

1550
26,2 3,85
24,1
36,50
48,2
35.7
uli
57,35
60,6 47,75
56,0

34,53
51,9 93/7
1,52.
51,4

4/l’12
IO33
29,9
28/-
13,125
26,7

15,50
26,2 3,70
23,1
36,25
47,9
36,5
Aug.
60,40 63,8 50,20
58,8

37,-
55,6
1001-
1,54
52,0

4/2
10,92
31,6
2916
13
265

15,50
262
3,55
22,2
36,75
48,5
38,8
Sept.
61,05 64,5
51,87
5

60,8

37,25 55,9
100/-
1,51
51,0

41_t1
2

12,20
35,3
3219
13
265

17,50
29,6
3,475

21,7
37,50
49,5
39,2
Oct.
58,85
62,I
52,30
613

44,15
66,3
96/10
1,65
55,7

317I2

17,21
49,9
3719
14,87
5

30,3

19,50
33,0
4,475

28,0

•
46,50
61,4
48,4
Nov.
56,-
59,1
49,87
5

58,5

40,73
61,2
90/-
1,69 57,1

3184
17,42
50,5
3816
15,25
31,1

20,50 34,7
4,575

28,6 48,50 64,0
48,0
•
Dec.

,,
59,80
•

63,1
49,70
58,3

41,35
62,1
921-
1,80
60,8

4/-
22,48
65,1
501-
16,25
33,1

21,50
363
4,72e 29,5
48
63,4
50,4

Jan.

1937
64,60
68,2
52,75
61,8

41,22
61,9
92f-

1,81
61,1

41-‘1’2
24,50
71,0
5418
16,75
34,1

22,125 37,4
5,575

34,9
50,50
66,7 52,0
Febr.
64,17
5

67,8
5332
5

62,5

38,49
57,8
86/-
1,80
60,8

41
–
f4
21,09
61,1
4712
28,25
37,2

24
40,6
5,725
•
35,8 53,50 70,6
52,4
Maart

,,
66,15
69,9 54,82
5

64,3

39,83
59,8
891-
1,67
56,4

318/4
23,-
66,7
51.6
18
36
1
7

23,80
402
6,10
38,1
55 72,6
53,7
April
7!
–
75,0 56,25
65,9

42,32
63,6
94/3
1,72
58,1

3/10
20,83
60,3
46(5
17,875
36,4

23,375
.39,5
6,12
5

38,3
54,25 71,6
54,4
27 Apr.-4 Mei
72:30

76,3
57,-
66,8

42,80 64,3
951-
1,73
58,4

3110
20,07
58,1
4416
17,50
35,7

23
38,9
6,-
37,5
53,75
71,0
•

53,8
4-11 Mei
71,30
75,3
56,50
66,2

42,73 64,2
951-

1,80
60,8

41-
18,22
52,8
4016 17,50,
35,7

23
38,9
6,25
39,1
53,75
71,0 53,2
1 1
–
l9

,,
75,-
79,2
57,-
66,8

42,70
64,1
951-
1,82
61,5

41-/2
18,20
52,7
4016
17,50
35,7

23 38,9
5,87
5

36,7
55
72,6 53,2 19-25

,,
74,-
78,1
57,75
67,7

42,70
64,1
.

951-
2,09
70,6

418
16,18
46,9
361-
17,50
35,7

23
38,9
6,12
5

38,3
55
72,6
54,0
25 Mei-I Juni
74,-
78,1
55,50
65,1

42,70
64,1
951-

1,87
63,2

412
16,63
•
48,2
37/-

1
17,50
35,7

23
38,9 6,12
5

38,3
55
72,6 53,6

GRENENI-IOUT VUREN-
HOUT
KOE-
HUIDEN COPRA
GRONDNOJEN
LIJNZAAD
GOUD
Zweedsch ongesor-
teerd 2
1
12
X
7
basis 7″ f.o.b.
Gaaf,openkop
Ned.-Ind.
M.S.
Gepelde Coromandel,
per longton
La Plata
loco
cash Londen
E
.

per standaard
-.
ZwedenlFinl.
perstandaard
57-61 pond
Veiling te
per 100 kg
c.i.f.
Londen
•
Rotterdam
per ounce line
. ,
!
1FÏE
Not.
Her!. Nd. Ct.
1

Not.
van 4.672 M
3
.
Amsterdam
Amsterdam
per 1960 kg.
Herl.Ned.Ct.l

Not.
–
T
—

–
r
—

f
—
-.–
%
.
–
Î
-.-

–
,r
–

r
—
%
–
r
—

–
j
—

—
%
f
%
-:-
.

1927
230,28
100,1
19.-/-
160,50
105,1
40,43
100,9
32,62
5

106,5
266,03

106,4
21.18111
362,50 95,0
51,50
100,1
85/-
105 3
104,4
1241
1928
229,90
100,0
19-1-
151,50
99,2
47,58
118,7
31,875
104,1
25410

101,6
21-/-
363,-
95,1
5145
100,0
85/-
102:0
102
94’6
1929 229,71
99,9
19.-/-
146,-
95,6
32,25
80,5
27,37
5

894
230,16
92,0
19-19

419,25
109,9
5140
99,9
8
5f
–

1

92,7
95,4
84,5
1930
218,43
95,0
18.112
141,50
92,7
2536
63,3
22,62
5

73,9
175,55
70,2
14.10/4
356,-
93,3
51,40
99,9
851-1
69,6 15,3 60,0
1931
187,88
81,7
16.14/-
110,75
72,5
18,65
46,5
15,37
5

50,2
13669
54,7
12.2/1 t
187,-
49,0
52,-
101,1
9215 j.
41,6
54,2 44,1

–
1932
136,14
‘
59,2
15.13/4
69,-
45,2
11,15
27,8
13,-
42,4
130,52
52,2
15-14

137,-
35,9
51.25
99,6
118/-
1

35,1
43,0 38,4
1933
136,48
59,3
16.1112
73,50
48,1
13,26
33,1
9,30
30,4
90,39
36,1
10.19/4
148,-
38,8
5135
99,8
124/7
t

33,1
39,2
34,5
1934 134,02
58,3
17.184
76,50
50,1
12,07
30,1
6,90 22,5
71,90 28,7
9.12/3
142,50
37,3
5150
95,4
137/8
1

31,6
37,4 36,5
1935
127,91
55,6
17.134
59,50
39,0
12,54
31,3
9,15 29,9
104,26
41,7
14.8/-
131,75
34,5
51,50
95,4
142/2
32:2
31.3
34,8
1936 139,98
60,9
17.19110
78,25
51,3
15,40
38,4
11,90
38,9
113,49
45,4
14.11/9
166,50
43,6 54,60
106,1 14014
39,0
42,3
40,7

Jan.

1936
123,76
53,8
17.-!-
63,-
41,3
15,-
37,4
1112
36,3
104,74
41,9
14.719
153,50
40,2 51,30
99,7
14011
35,2 38,7
37,4
Febr.

,,
123,76
53,8 17.-1-
63,-
41,3
15,-
37,4
10,62
5

34,7
100,5
40,2 13.16/3
152,50
40,0 51,25 99,6
140/10
34,8 38,4
37,5
Maart

.
123,59
53,7
17.-(-
64,25
42
1
1
14,25
35,5
9,775
31,9
99,60 39,8
13.14/1
150,-
39,3 51,25 99,6
141/-
34,6
38,2
37,6
April

.

,,
127,40
55,4
17.101-
65,-
42,6
14,-
34.9 9,72
5

31,8
101,12
40,4
13.17/10
147,25
38,6 51,25 99,6
14019
34,6
38,1
37,4
Mei
129,73
56,4
17.131-
65,-
42,6
13,75
34.3
9,52
5

31,1
99,59
39,8
13.11/-
147,75
38,7
51,50
95,4
140/2
34,2
38,1
37,0
Tufli
131,24
57,1
17.1319
68,-
44,5
13,-
32,4
9,90 32,3
104,81
41,9
14.216
154,-
40,4 51,55
100,2
139/-
34,6 38,7
36,5
j uh
131
–
57,0
17.151-
71,25
4,7
13-
32,4
10,475
34,2
112,82
45,1
15.5(9
162,50
42,6
51
)
20
99,5
138/9
36,0
39,4
37,4
,Aug.
131:72
57,3
1
7
.161-
73,25 48,0
13,50
33,7
10,82
5

35,3
118,03
47,2
15.1911
170,-
44,6 51,20
9,5
138/5
36,7 40,2
37,4
.

lSept
137,83
59,9
18.101-
79,-
51,7
1450
36,2
11,275
36,8
113,24
45,3
15411
166,75
43,7
51,55
100,2
138(5
37,3
40,9
38,2
uct.

•

.
171,91
74,8
18.17/-
107,-
70,1
19,25
48,0
13,875
45,3
129,05
51,6
14.31- 199,75
52,3
64,70
125,8
141(11
46,8
50,1
47,6
Nov.
174,78
76,0
19.613
106,-
69,4
19,25
48,0
16,125
52,7
132,49
53,0 14.12/10
193,-
50,6 64,40
125,2
14214
49,2 51,6
51,8
Dec.
178,27
77,5

.19.16J8
112,75
73,9
20,25 50,5
19,65
64,2
145,53
58,2
16.319
.
201,-
52,7
63,75
123,9
141110
53,3 54,5
56,6

Jan.

1937
181
–
78,7
20.41-
118,75
77,8
21,50 53,6
20,62
5

67,3
145,04
58,0
16.319
201,50
52,8 63,45
123,3
14118
55,1
56,3
58,5
Febr.

.
187
:95
81,7
21.-!-
125,-
81,9
22,75
56,8
17,95
58,6
132,01
52,8
14151-
194,50
51,0 63,60
123,6
14211
54,1
57,1
59,5
Maart
201,84
87,8
22.121-
135,-
88,4
25,-
62,4
18,05
58,9
137,54
55,0
15.811
209,25
54,8
63,60
123,6
14214
51,5 61,6
64,8
April
208,79 90,8
2351-
135,-
88,4
28.50
71,1
16,875
55,1
138,95
55,6
15.918
224,50
58,8 63,45
123,3
14115
59,3
60,5
•

63,6
27 Apr.-4 !ti’ei
21 1,74
92,1
23101-
135,-
88,4
28,50
71,1
16,37
5

53,5
131,53
52,6
14.1216

57,7
63,35
123,1
14010
57,6
60,6
58,8
4-11 Mei
211,41
91,9
23.10!-
137,50
90,1
26,25
65,5
14,875
48,6
128,14

.51,2
14.51-
220,50
.57,8
63,30
123,0
14019
56,9 60,3
60,0
11-19

,
211,24
91,9

.23.l0-
137,50
90,1
26,25
65,5
14,25
46,5
125,88
50,3
14.-!-

57,9
63,15
122,7
140154
56,0
59,8
57,0
19-25

,,
211,24
91,9
23.101-
137,50
90,1
26,25
655
14,75

‘
48,2
122,49
49,0
131216
220,50.
57,8 63,15
122,7
14016
56,4
60,6
58,2
25 Mei-1 Juni
211,27
91,9
23.101
–

1

137,50
1

90,1
1
.
26,25

1

65,5
14,50
47,3
129,97
52,0
14.10/-
221,-
57,9
62,80
122,1
140194

56,2 59,9
57,1

NKUEN
Westf./HoIl.
PETROLEUM
BENZINE
KALK-
ZWAVELZURE
CEMENT
STE E N E N
c
bunkerk.
ongez.
Mid. Contin. Crude
tim. 33.9e Bé s. g.
Gulf Exp. 64166°
per SALPETER
franco Schip
AMMONIAK
levering bij
groote part.
‘
binnenmuur buitenmuur
‘
f.o.b. R’damj
te N.-York p. barrel

lHerl.

U.S. gallon
Ned. pr 100 kg
franco Schip
franco wal
per

per
A’dam per
Ned.Ct.
I Not.

Herl.Ned.Ct.I
Not.
–

bruto
Ned. per 100kg
Ned. per ton
1000 stuks

1000 stuks
–

_
<.5

,
_7_
%
f
%
$

cts.
c
t
s.
TT
–
77
-.
Ï
–

–
1
–
1927
11,25
103,1
3,21
103,6
1,28

37
128,0
14,86
11,48
102,6 11,44 102,5
18,-
99,1,
14,50 107,4
18,50
95,3
105,1
105,2
1928
10,10
92,5
2,99•
97,1
1,20

24,85
85,9
9,98
11,48
102,6 11,08
99,3
18,-
99,1
12,-
88,9
18,50
95,3
96,5
99,0
1929
11,40
104,4
3,06
99,4
1,23

24,90
86,1
10
10,60
94,8
10,96
98,2
18,50
101,8
14,-
103,7
21,25
109,4
98,4
95,8
1930
11,35
104,0
2,76
89,6
1,11

21,90
75,7
8,81
9,84
88,0
10,55
94,5
19,50
107,3 12,50
92,6
20,75
106,9
83,1 11,3
1931
10,05
92,1 1,42
46,1
0,57

12,38
42,8
4,98
8,61
77,0
7,73
69,3
14,-
77,1
10,25
75,9
20,25
104,3
60,7
54,1
1932

73,3
2,01
65,3
0,81

11,99
41,5
4,83
,6,15
55,0
4,20
37,6
12,-.
66,1
9,25
68,5
15,-
77,3
49,6
43.0
1933
7,-
64,1
1,14
37,0
0,57

9,24
32,0
4,63
,6,18
55,2
4,63 41,5
12,-
66,1

74,1
12,75
65,7
46,8
40,6
1934
6,20
56,8
1,40
45,5
0,94 7,18
24,8
4,84
‘6,11
54,6
4,70
42,1
12,-
66;1
8,50
63,0
10,50 54,1
45,2
39,0
1935
6,05
55,4
1,39
45,1
0,94

7,65
26,5
5,18
5,89
52,7
4,81 43,1
12,50
68,8
7,25
53,7 8,75
45,1 41,1
40,3
1936
6,60
60,5
1,63
52,9
1,04

8,86
30,6
5,65
5,70
51,0
4,82
43,2

60,5
7,50
55,6
9,50
48,9
48,7
443

Jan.

1936
6,15
56,3
1,48
48,1
1,01

8,51
29,4
5,80
5,80
51,8
4,85 43,5
II,
–

60,5
8,25
61,1
10,-
51,5
45,5
40,8
Febr.

,,
6,15
56,3
1,51
49,0
1,04

8,57
29,6
5,88
5,85
52,3
4,90
43,9
11,-
.60,5
8,-
59,3
9,50
48,9 45,9
40,9
Maart

,,
6,15
56,3
1,52
49,4
1,04

8,60
29,7
5,88
5,90
52,7
4,95
44,4
II,
–

60,5
8,
–

59,3
10,25
52,8
46,5
41,1
April
6,20
56,9
1,53
49,7
1,04

8,55
.
29,6
5,80
5,95
53,2
5,-
44,8
II,-
60,5
8,-
59,3
10,25
52,8
46,4
41,0
Mei
6,25
57,3
1,54
50,0
1,04

8,41
29,1
5,69
6,-
53,6
5,05
45,3
11,-
60,5
8,-
59,3
10,25
52,8
46,3
40,8

i
uni

,
6,30
57,7
1,54
50,0
1,04

8,32
28,8
5,63
6,-
53,6
5,05
45,3
II,-
60,5
7,75
57,4
10,-
51,5 45,7
40,6
uli
6,25
57,3
1,53
49,7
1,04

8,08
27,9
5,50
6,-
53,6
5,05
45,3
11,-
60,5
7,
51,9
9,25
47,6
45,6
41,2
Aug.
6,30
57,7
1,53
49,7
1,04

8,10
28,0
5,50
5,25
46,9
4,45
39,9
II,-
60,5
6,50
48,1
9,-
46,4
44,9
41,2
Sept.

,,
6,35
58,2
1,53
49,7
1,04

8,10
28,0
5,49
5,35
47,8
4,55
40,8
II,-
60,5
7,-
51,9
9,-
46,4
45,9
42,0
Oct.
7,80
714
1,94
63,0
1,04

10,16
35,1
5,46
5,40 48,3
4,60
41,2
II,-
60,5
7,25
53,7
9,-
46,4
54,9
51,2
Nov.

,,
7,70
705
1,93
62,7
1,04

10,28
35,6
5,55
5,45
48,7
4,65
41,7
11,-
60,5
7,25
53,7.
9,25
47,6
57,9
53,9
Dec.,,
7,85
71,9
1,91
62,0
1,04

10,32
35,7
5,63 5,55
49,6
4,75
42,6
II,-
60,5
7,50
55,6
9,-
46,4
60,4
57,2

Jan.

1937
8,05
73,7
1,90
61,7
1,04

10,61
36,7
5,81
5,65
50,5 4,85
43,5
11,-
60,5
7,50
55,6
9,-
46,4
1

62,5
59,1
Febr..
8,25
75,6 2,12
68,8
1,16

10,95
37,9
5,99
5,70
51,0
4,90 43,9
11,85
65,2
7,50
55,6
9,
46,4
1

65,0
60,1
Maart

,,
8,30
76,0 2,12
68,8
1,16

11,16
38,6
6,10
5,75
51,4 4,95 44,4
11,85
65,2
8,-
59,3
9,25
47,61
74,1
66,6
April
8,55
78,3 2,12
68,8
1,16

11,30
39,1
6,18
5,80
51,8
5,-
44,8
11,85.
65,2
8,25
61,1
9,50
48,9
68,6
64,4
27Apr.-4tsei
9,-
.

82,4
.

2,11
68,5
1,16

11,40
39,4
6,25
5,85 52,3 5,05
45,3
11,85
65,2
8,25
61,1
9,50
48,9
71,0
64,9
4-11 Mei

82,4
2,11
68,5
1,16

11,39
39,4
6,25 5,85
52,3
5,05
45,3
11,85
65,2 8,25
61,1
9,50 48,9
71.4
.64,8
11-19

–
9,-
82,4
2,11
68,5
1,16

11,48
.
39,7
6,31
5,85
.
52,3
5,05
45,3
11,85
65,2
8,25
61,1
9,50
48,9
70,8
64,1
19-25

,,
9,-
1

82,4
2,11
1

68,5
1

1,16

111,
48

1
1

6,31
1

52,3 5,05
1

.
11,85
1

65,2
8,25
1

61,1
1

9,50
1

48,9
1

71,8

1
64,8
25 Mei-1 Junli
9,-
1

82,4
1

2,11
1

68,5
1

1,16

111,48
1

39,7
t

6,31
1

5,85
52,3
5,05
1

45,3
11,85
1

65,2
8,25
61,1
1

9,50
t

48,9
1

70,4

1
63,9

424

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Juni 1937

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 31 Mei 1937.

Activa.
Binnenl.Wis-(Hfdbk.
f
17.150.492,51
sel’s, Ilrorn..j Bijbnk.
,,

275.631,43
enz. in oisc.
1
A.5Cfl.
,,

1
.d.L V.d Vn, IV

f
18.736.427,04
Papier o. h. Buiteni. in disconto

……,,
–
Idem eigen portef.

f

2.382.000,-
Af: Verkocht maar voor
debk.nognietafgel.

–
2.382.000,-
Beleeningen

lllfdbk.
f
144.568.197,961)
mcl. vrsch. IBijbnk. in
rek.crt
.IAgsch
6.186.298,05

op onderp.J
32.729.004,79

f
183.483.500,80

Op Effecten ……
f
180.140.560,27
1
)
OpGoederenenSpec. ,,

3.342.940,53
183.483.500,801)
Voorschotten a. h. Rijk

… … ……….,,
–
v1unt, Goud
……f
113.607.390,-
Muntmat., Goud .. ,,1.018.444.482,03

fl.l3O 051.872,03
Munt, Zilver, enz.

18.726.224,84
Muntmat., Zilver

–
1.148.778.096,872)
Belegging van kapitaal, reserves en pen-
sioenfonds

……………………
39.491.033,16
Gebouwen en Meub. der Bank

……..
4.600.000,-
Diverse rekeningen ………………,,
9.099.447,76
Staatd. Nederl. (Wetv. 275’32, S. No. 221),,
10.193.915,19
Passiva

–

–
f
1.416.764.420,82

1apitaal ……………………….
f
20.000.000,-
Reservefonds …….

…………….

,,
3.105.769,04
Bijzondere

reserve

…

………….

,,
6.300.000,-
Pensioenfonds

………………….

..
10.288.676,98
Bankbiljetten in omloop …………..

,,
835.764.705,-
Bankassigoatiën in omloop

……….,,
189.551,12
Rek.-Cour.
J
Het Rijk
f

64.117.297,79
saldo’s:

‘

Anderen ,, 472.983.516,19

,,
537.100.813,98
Diverse

rekeningen ……………….,
4.014.904,70

f
1.416.764.420,82
Beschikbaar metaalsaldo

…………
f

600.486.036,09
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is
,,
1.501.215.090,_
Schatkistpapier, rechtstreeks bij de Bank ondergebracht

………………..
t)
Waarvan aan Nederlandsch-jndjf
(Wet van 15Maart 1933, Staatsbiad No. 99)……….
f

68.518.450,-
2)

Waarvan in het buitenland ……………

…….
…
.

66.525.539,85

Voornaamste posten in duizenden
guIdes.

Data

Goud

Andere 1 eschikb. Dek-
Circulatieopeischb.I Metaal- Ikings
1
Munt Muntmat.

schuldenl saldo 1 oerc.

31 Mei

‘
’37
24

,,

37

25 Juli

’14

113607
113607

65.703
1.016.444
1.016.460

96.410
1

835.765 807 753
310.437
537.290
560.2.36

–

6.1981

600.486 602.747

43.521

84
84

54

Data Totaal
bedrag
Schatkist-
promessen
1

–
Papier
op het
Diversi
reke-
disconto’s rechtstreeks
g n
buiteni.
ningen
1

31 Mei

1937
18.736

183.484 2 382 9.099
24

,,

1937
18.433
–
179.088 2.382 8.486
25 Juli

1914
67.947
–
61.686
20.188
509
1)
Onder de activa.

JAVASCHE BANK.

Andere Beschikb,
Data

Goud

Zilver

Circulatie opeischb. metaal-
schulden saldo

29 Mei
1
371)1
126.350 191.350
81.230
17.318
22

,,

1372
)
1
126.880 190.870
79.860
18.588

1 Mei 1937!
108.618
1

1765
192611
77.698
18.150
24 Apr.1937
108.617

17.835
191.258
73.274 20.639
25Juli
1914!

22.057
J

31.907
110.172
12.634
4.842

Data
Wissels, 1
buiten

1
Dis-
1
1

Belee-
–
Diverse
Dek-
–
kings-
N.-Ind.

1
conto’s
1
ningen
reke-
ningenl) percen-
_______________

tage

29 Mei ‘372)
4.730 76.880 78.300
46 22

,,

‘372)
5.230
73450
78.830
47

1 Mei 1937
2.609
78.190
47
1139
55.441
24 Apr.1937
3.312
11.669
55.404
71.710
48
25Juli1914
6.395
7.259
75.541
2.228
44
‘t

Shitpost ac,iva.
1)
Cijfers
telegralisch
ontvangen.

BANK VAN ENGELAND.

1
Bankbilf
Bankbilf.
I

Other Securities
Data
Metaal
In
n Bankingl
Disc.and
Departm.
1
Advances Securities

26 Mei

1937
322.121
1
475.220
1

46.042
4.865
1
20.267
19

,,

1937
1
322.149
1
481.433

39.829
6.571

21.420

22 Juli

1914
40.164
29.317
33.833

Other Deposits
1

Dek-
Data
Sec.
Depas.
Bankers
j
Reserve1
kings-
Account
1
perc.’)

26 Mei 37
99.472
1

24.864
91.372
1
37.480
1
46.9011
30,5
19

,,

’37
103.273
1

19.194
1

97.431

37.580
140.716126,4

22 Juli ’14
11.005 14.736
42.185
2
9.297!
52
vernuuuing tiisacnen tçeserve en LIeposits.
BANK VAN FRANKRIJK.

Data

Goud

Zilver

Inh t

–

op het.1

1voorschot
Te goed

Wis

Waarv.l Belee-

buit:nl.

sels

buitenl.j ningen v.d. Staal

20 Mei ’37 57.359

523

12 10.045

1.086

5.456

3.200
13

,,

’37 57.359

527

–

13

10.241

1.099

5.586

3.200

23 Juli’14 4.104

640

–

1.541

8

769

–

Bons P. d)

I

1_Rekg. Courant
Data

zeijst.

I Diver-

___________________________
amort. k.

sen

Staat Iamort.k.I culieren
Circulatie

1 Zelfst. 1 Parti-

20 Mei ’37

5.642 J

2.699

85.348

1

1.043 1 2.113

14.553
13

,,

’37

5.642 1

3.632 1

85.967

1

1.021 1 2.089

14.243

23 Juli’14

–

–

5.912

401

–

943
-, OJUtV5t 4CIIVd.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Daarvan

Deviezen

Andere
Data

Goud

bij bui-

als goud-

wissels

Belee-

banken’)
1
geldende

cheques

teni. ilrc.

dekking

en

ningen

22 Mei

1937

68,5

19,4

6,0

4.495,2

33,5
15

,,

1937

.

68,5

. 19,4

5,8

4.717,9

31,7.

30 Juli

1914

1.356,9

–

–

750,9

50,2

Data

Effec-

1
Diverse

Circu-

Rekg-

Diverse
ten

‘

Activa2)

latie

Cr1.

Passiva

12 Mei

1937

104,4

772,5

4.437,6

778,9

183,5
15

,,

1937

105,2

764,9

46384

736,3

178,4

30 Juli

1914

330,8

200,4

1.890,9

944,-

40.0
-, Juucdeh) W.U. net, renuanscue,ne £, tO iv,ei respio, Li mlii.
NATIONALE BANK VAN BELGIE (in Belga’s).

Goud

”

Data

.

is
B

-”

0 0

-c
0

Rekg. Crt.

1937
1

n

t-‘

0

27 Mei

3.591

51lï.3411

35

155

40

4.380

117 1

708
20

13.5871

51
11.3331

37

155

40

4.384

130

680

FEDERAL RESERVE BANKS.

Goudvoorraad

Wissels

Data

1

Goud-

,,Other

In her-

In de
Totaal

certifi-

cash” 2)

disc. v. d. i

open
bedrag

caten
1)

member
1

markt
banks

1

gekochi

19 Mei’37!

8.850,5

1

8.838,9

1

289,2

15,3

1

4,5
12

,,

’37!

8.851,1

8.839,4

1

288,3

15,7

14,5

F. R.

I

1 Goud-Alge
Data

Belegd

Notes

TotaalGestort 1Dk-1De/s
Gov.sec

incircu-

IKapitaall kings-

kings-
latie

1

1
perci)

1

perc.
4
)

19 Mei ‘371 2.526,3 1 4.184,4

7.285,0 1

132,2

1

79,7

1

–
12

‘7l
2.526,3
1
4.193,9
1 7.285,4

132,2

J

79,6

1

–
, .,cnc cc, ,,,,ça.ci, wc,ucu uuu, ue ocilaiKlat aali ue rç,serVe DSflKtfl
gegeven voor de overname v.-in het goud, toen de $ op 31Jan. ’34 van
100 op 59.06 cents werd gedevalueerd.
‘) ,Other Cash” does not inciude Federal Reserve Notes or a Bank’s
own Federal Reserve
bank
notes.
2
)Verhoudjug totalen goudvoorraad tegenover opeischbsre
achulden: F. R. Notes en netto deposito.
4)
Verhouding totalen voorraad munttnaterlaaj en wettig betaalmiddel tegenover Idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ lIET
.FED. RES. STELSEL.

Dis-

1

1

erve 1

I

Aantal
1
conto’s

1

Beleg-

de
1

Totaal

t
Waarvan
Data

leenln.J

en

1

gingen

R
depo-

I

time sito’s

1 deposits
beleen.

1

banks
1
12 Mei 371

16

1

9.540 112.665

1 5.359 I 26.506

1

5.201

’37!

38

9.533

112.707

1
5.307
J 26.476

5.149 tja P05t00 van na.
,eu.
flank, ee .,avasone
nans
en ee aans
o
ang. land zijn In duizenden, all, overige Oosten in millioenen van de be.
treffende valuta.