Jrg. 14, editie 713

28 AUGUSTUS 1020

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economi*sch
‘
Statistische

Bericchten . –
*

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE
COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

I4EJAARGANG

WOENSDAG 28
AUGUSTUS 1929

No. 713

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Algemeen Secretaris: Prof. Mr. Dr.
G.
M. Verrijn Stuart.

ECONOMISC EI-STATISTiSCHE BERICHTEN.

COMMISSIE VAN ADVIES:
Prof. Mr. D. van Blom; J. Van ilasselt; Jhr. Mr. L. H. van
Lennep; Mr. K. P. van der Mandela; Prof. Dr. N. J.
Polak; Mr. Dr. L. F. E. Regout; Dr. E. van Welderen
Baron Rangers; Prof. Mr. H. R. Ribbius; Jan Schilthuis;
Mr. Q. J. Terpstra;
Prof.
Mr. F. de Vries.

Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr. 0. M. Verrjn Stuart.

Assistent-Redacteur: H. M. E. A. van der Valk.
Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 35000. Postrekening 8408.

tbonnementsprjs voor het weekblad franco p. p. in
Irederland f 20,—. Buitenland en Koloniën f 23,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het
Instituut ontvangen 1 et weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande ont-
vangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos, voor zoo-
ver daaromtrent niet anders wordt beslist.
Aangaf cekcnde stukken: Bijkantoor Ruigeplaatweg.

Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver-
tenties: Nijgh c van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, Rot-
terda,n. Amsterdam, ‘s-Gravenhaqe. Postnhque- en giro-
rckening No. 6729.

27 AUGUSTUS 1929.

IDe verstijving van de geldmaikt bleef ook deze

week aanhouden en werd nu ook merkbaar in de rente

voor particulier disconto. Was er aanvankelijk nog

vooi- 4’/1(1 pOt. mogelijkheid tot plaatsing, i.n het

verdere verloop der week liep de koers geleidelijk op

en aan het e:inde werd voor 5Ys á 5116 pOt. afgedaan.

Ook de prolongatierente bleef verder stijgen. Ge-

opend op 4% pOt., de slotprijs der, vorige week, werd

later 5 en 5% pOt. genoteerd.

Daarentegen werd het aanbod van cailgeld eerder

iets grooter, zoodat na 5% pOt. weder voor 5 pOt.

werd afgedaan.

De inschrijving op het schatkistpapier was geheel

ii overeenstemming met cle belangrijke inicrimping

van de geldmarkt. Van de gevraagde
f
50 miljoen

werd slechts
f
41.735.000 toegewezen, daar de overige

inschrijvingen blijkbaar te onvoordeelig waren. in

totaal was ingeschreven voor
.f
59.963.000. Toegewe-

zen werden;

f23.430.000 driemaands promesseu voor
f
086.87

of en: 5
3
1 pOt.;

f 9.21.0.000 zesmaands promessen voor
f
915.35 of

en. 5 pOt. en

T
9.095.000 5 pOt. biljetten voor
f
1.001.50 of ca.
4″s pOt.
* *
*

Op den weekstaat van De Nederlandsehe Bank

geeft de post binnenlandsehe wissels een daling van

f
8.9 millioen te’zie, die zich ten ‘d’eele laat ver-

klaren uit aflossing van schatkistpapier

Het

bedrag der rechtstreeks bij de Bank ondergebrachte

schatkistpromessen ‘ verminderde in de afgeloopen

week van
f
21 millioen tot
f
17 millioen. De belee-
riingen vertoonen een teruggang van
f
13.4 millioen.

liet renteloos voorschot aan het Rijk ‘blijkt met
f 10

millioen te zijn geklommen.

De goudvoorraad der Bank bleef vrijwel op dezelfde

hoogte. De zilvervoorraad steeg met een goede

f 100.000.
De post papier op het buitenland en de

diverse rekeningen op de actiefzijde der balans ver-

meerderden resp. met
f
7.6 millioen en
j
400.000.

‘De biljettencirculatie vertoonde een teruggang

van
f
2 millioen. De rekening-courant-saldi bedragen

f 2.7 millioen minder dan verleden week. 1-let be-

schikbaar metaalsaldo steeg met
f
2 milli.oen. liet

dekkingspercentage is ruim 57.
* *

De wisselmarkt was vrij stil. Onder den invloed van

het duui-dere geld was de stemming flauwer en brok-

kelden de koersen langzaam af, zonder dat groote ver-

anderingen intraden. Dollars liepen teiug van 2.4965

tot 2.4952; ponden van 12.10% tot 1-2.09/1o; marken

van 59.45 tot 59.41% en Fransche franes van

9.71% tot 9.76% Ook de overige koersen volgden

den zel:fden lijn. De termijnmarkt bewoog zich even-

eens in dezelfde richting. Door het duurdere geld en

de dalende contante koersen liep de marge voor ter-

mijn verder terug. Het disagio voor ponden daalde

van
/io
tot k cent; voor dollars van 11 tot 13 cent

en voor marken ‘an 10 tot 8Y2
1
cent.

LONDEN, 26 AUGUSTUS 1.929.

Gedurende de eerste dr:ie dagen van de. vorige week

was geld schaarseh en duur, maar later werd het veel

gemakkelijker met dag tot dag geld h 4 pOt. De geld-
en disconto-markt waren nog altijd onder den invloed

van de goudverschepingen, in hoofdzaak naar Frank-

rijk. Op Vrijdag is de Fransche vraag voor goud op-

gehouden; de koers blijft maar even boven het goud-
‘puut. Men hoopt, dat dc goudzencli.ngen voorloopig

tenminste gestopt zijn. Sinds 1 Januari is ongeveer

£ 11 millioen goud uitgevoerd en het cijfer van 150

millioen pond, de limiet waaronder de goudvoorraad

van de Bank van Engeland niet dalen mocht is al lang

overschreden.

Schatkistpromessen werden Vrijdag tegen
5151
32
toe-

gewezen. 3 Maands wissels noteeren 555/32_5
/i met

weinig omzet.

October wissels waren echter gekocht h 5% pOt.

in de buitenlandsche wisselsmarkt gaat er ook wei-

nig om.

Slot Dollars
4.84252;
Guldens 12.09
7
/8;
Fransche
Trane 123.88.

774

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 Augustus 1929

LOONEN EN LOONSVERHOUDINGEN
IN NEDERLAND.

De sub-commissie uit de ,,Commissie voor de econo-

mische politiek” deed een verslag verschijnen over. de

,,Loonen en loonsverhoudingen in Nederland”. Voor

haar werk had zij de medewerking verkregen van den

op het gebied van loonstatistieken bekenden Dr. Ir. B.

Bölger. Ik doe de leden der sub-commissie, onder

wier toezicht, gelijk de inleiding vermeldt, het ver-

sfag werd bewerkt, waarschijnlijk geen onrecht, als ik

het vooral aan die zeer deskudige medewerking toe’

schrijf, dat onze sociaal-economische literatuur door

dit boekje met een uiterst interessant werk is verrijkt:

Cijfers uit de voorhanden, maar meestal ongelezen

statistieken zijn verwerkt in eenvoudige tabellen,

die de ijfers voor ons laten spreken en in de

samenvattingen en conclusies van het verslag wordt

ons een betrouwbaar overzicht gegeven van de ont-

wikkeling dër bonen van een groot deel der Neder-

landsche werklieden in de laatste 15 jaren.
Gebruikt zijn de loonstatistiek’en van de Rijksver-
zekeringsbank, de Cèntrale Werkgevers-Risicobank, de

Arbeidsinspectie en verspreide gegevens van het Cen-

traal Bureau voor de Statistiek, van openbare bedrij-

ven, van werkgevers- en vakvereenigingszijde en van

het Internationaal Arbeidsbureau te Genève. Met be-

hulp van deze gegevens is men er .i.n geslaagd, niet

alleen een overzicht te geven van de ontwikkeling der

geldloonen, maar ook van de z.g. goederenloonen,

waaruit
blijkt,
wat de loonarbeider met het verdiende

loon kan doen. Voor vergelijkingen tusschen verschil-

lende
tijdperken
en landen is de herleiding tot deze

goederenloonen noodig.
De verkregen cijfers zijn vergeleken voor de jaren
1.913/’14, dus onmiddellijk v66r den oorlog met die

voor de periode van de hoogste bonen in de jaren

1920J’21, en met de tegenwoördige cijfers. Men tracht-

te niet verder terug te gaan dan tot 1913/’14 en het

zoude in het algemeen ook•geen doel hebben gehad;

dit te doen met de uitvoerigheid, waarmede de ge-
‘gevens zijn behandeld. Enkele vergelijkingen met de

cijfers, die van het begin dezer eeuw beschikbaar wa-
ren; zouden toch misschien niet onbelangrijk zijn

geweest. Ik kom hier nader op terug.

Het is natuurlijk een bezwaar, dat men bij het
groote getal werklieden, waarover het onderzoek zich
uitstrekte – bijna 1′ millioen in 1926
1)
– alleen

met algemeene gerniddelden kon werken, zoodat er

geen rekening mede gehouden is, of geschoolde door

ongeschoolde werklieden
zijn
vervangen of dat bij de

uitbreiding der industrie in bepaalde richting, goed-

koope ongeschoolde werkkrachten meer worden ge-
vraagd dan duurdere vaklieden. Maar men heeft in

het algemeen bruikbare vergelijkingscijfers verkregen,
om de loonsverhoudingen in de verschillende groepen,
waarin de ongevallenwet de bedrijven splitst, vast te
stellen. Ditzelfde werk is gedaan voox de andere ge-

noemde beschikbare gegevens en in het algemeen
kloppen de uitkomsten.
In de tweede plaats heeft men aan de hand der be-

schikbare gegevens een vergelijking gemaakt tusschen

de kosten van het levensonderhoud in dezelfde jaren.
Wat de voedingsmiddelen betreft, beschikt men over
de bekende indexcijfers voor groot- en kleiihandels-
prijzen. Voor de andere kosten was men aangewezen op

de z.g. budgets van een zeer beperkt aantal arbeiders.
in Amsterdam en een dergelijke statistiek van kleine
ambtenaren (het verslag spreekt hier ook van arbei

dersgezinnen) in Den Haag. Dit is zeker niet heel vol-
doende, maar men moet het er mee doen. –

* *

De uitkomsten van het onderzoek
zijn
zeer be-
langrjk.

1)
Arbeiders, in landbouw-, winkel- en kantoorbedrijf en
losse transportarbeiders vielen buiten dit onderzoek.

INHOUD.

Blz.
LOONEN EN LOONSVERHOUDINGEN IN NEDERLAND
door
Ir. C. F. ,Stork

…………………………..774
De voorgestelde pachtwetten II (Slot) door
J.
Sinid.. 776
Het koperkartel door
I.
Monas ………………..777
De geboortevermindering tijdens de oorlogsjaren en de
Nederlandsche Arbeidsmarkt in de komende jaren
door
Dr. R. van Genechte?i
met Naschrift door
Mr. J.
Bi
erens de Haan ……………………………779
BUITENLANDSOHE MEDEWERKING:
Zweden en de ontwikkeling op de buitenlandsche
geldmarkten door
Mej. Karin Koek ………… 781
AANTEEKENINGEN:
Indexcijfers van groot- en kleinhandelsprjzen in
Nederlandsch-Indië ……….. ..-.. . .-. .- .-……..
782
BOEKAANKONDIGJEQEN;
E. L. Smith: Common stoeks as Long Term Invest-ments. Hartley Withers: Hints about Investments
783
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN

.,. .,. .. ._

…
783
MAANDCIJFERS:
Resumé uit het ,,Montbly Bulletin of Statistics”.. ..
784
Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam
… ………
785
Productie der Steenkolen-, Bruinkolen-en Zoutmijnei
785
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
…………….
785-792
Geidkoersen.

1
Bankstaten.

1
Verkeerswezen. Wisselkoersen.

1
Goederenhandel.

Als algemeQn resultaat volgt uit de cijfers van de

R.V.B., dat het indexcijfer voor het gemiddelde loon

van werklieden, in 1913/’14 herleid tot 100, in 1921/’22

251 en in 1926-215 was. Ook de
cijfers
der andere

statistieken leiden tot ongeveer dezelfde resultaten.

Daarnaast is het indexeijfer van den kleinhandels-

prijs der voedingsmiddelen in 1913 op 100 gesteld,

in .1926 – 146, en dat van de levensonderhoudskosten

in Amsterdam 168, in Den Haag 160.

De
stijging
der
indexcijfers
van de voedingsmidde-
len is belangrijk lager; dan die van het levensonder-
houd. De stijging van deze laatste cijfers in de periode

1913-1926 is voor Amsterdam ho6ger dan voor Den

Haag, zoodat mén mag .aannemen, dat de gemiddelde

stijging ‘ der levensonderhoudskosten in Nederland

lager is dan in Amsterdam. Het verslag is dus wel
zeer voorzichtig in de conclusie, dat waar het boonpeil

van 100 op 215 gestegen is, de kosten van het leven s-

onderhoud van 100 op 110 stegen en dus het z.g.

goederenloon in 1926 op 215 :
1.1
=
126
gesteld mag worden, tegenover
100
in 1913.

In het verslag wordt er verder aan de hand van een
aantal gegevens en cijfers op gewezen, dat de Nader-
landsche industrieele arbeider, behalve de loonsver-
hooging van -26 pOt. sedert 1914 nog zeer belangrijke
lotsverbeteringen heeft verkregen. Zijn werktijd is van
10 k 12 uur per dag verkort tot 8 uur. Vele vacantie-

regelingen, iekengeld- en pensioenregelingen zijn in-
gevoerd, waar ze vroeger niet bestonden en de wette-

lijke regeli.ng
der invaliditeits- en ouderdomsverze-
keringen kwam tot stand, terwijl de ongevallenverze-
kering werd uitgebreid. De kosten- der sociale verze-
keringen voor Rijk en werkgevers samen werden in
1,925 geschat op 128 millioen gulden per jaar.

Voor werkloozenzorg werden door Staat en Gemeen-
ten zelfs in 1927 nog voor 20 millioen gulden besteed!

Om een vergelijking te maken tusschen de ver-
meerdering der inkomens van de arbeiders en die van

ons geheele volk heeft men aan de hand der inkom-

stenbelasting-statistieken een interessante herekenin
gemaakt, waardoor men tot de conclusie komt, dat
globaal de welstand der inwoners (inclusief dus der
werklieden) met 10 pCt. is toegenomen. De stijging der inkomens der niet tot de arbeidersklasse behoo-
renden is dus geringer dan deze 1.0 pOt. De welstand

der arbei.dersklasse is dus belangrijk meer gestegen,

dan die der overige bevolking.
Door een vergelijking met buitenladsche cijfers,

waarvoor de berekeningsmethoden van het Interna’
tionaal Arbeidsbureau zijn gevolgd, al zijn daartegen
bezwaren in te brengen, kot men tot de conclusie,
dat in ons land de loonsverhoudingen sedert 1914 niet
alleen meer verbeterd zijn dan in de andere ons om-

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

775

ringende industrieele landen; maar dat bovendien,

wat welstand dèr arbeiderskiasse betreft, Nederland

in Europa ongeveer aan de spits staat.

Ik wees er hierboven
op,
dat het in zeker opzicht

te.hetreuren is, dat geen vergelijkingen konden wor-

den getrokken met een vroeger tijdstip, bijv. 1900.

Ware dit mogelijk geweest, clan zoude waarschijnlijk

gebleken zijn, dat ook in het tijdperk 1900-1915 de

vooruitgang voor Nederland belangrijker is geweest

dan voor de omringende landen. Met den verblijden-

dcii vooruitgaiig van onze industrie in de laatste

30 jaar heeft die van den welstand der arbeiders-

klasse gelijkentred gehouden.
Wij hebben zeker reden, verheugd te zijn over cle

resultaten van dit onderzoek, want een vooruitgang

van het gemiddelde welvaartspeil onzer arbeiders-
klasse is van buitengewoon belang. Het is ook goed,
dat hier van zeer onpartijdige zijde eens wordt ge-

constateerd, dat de Nederlandsche arhiderslclasse in

haar geheel. in een gunstige positie verkeert tegen-

over’de andere volksllassen en ook tegenover ciie van

het buitenland. Het wordt wei eens anders voorge-

steld, als men dit voor het een of ander doel noodig

acht en al mocht er dikwijls twijfel rijzen aan de

ju isthei cl van dergelijke voorstellingen, bewijsmate-
riaal was niet altijd te vinden. In dit boekje is,het

in verschilleiicl opzicht in goede rangsehikki rig bijeen-
gebracht.
* *
*

i)e medaille heeft echter voor ccii groot deel dier
arbeiderslciassc en ook voor onze i ndustrieeie ontw.i k-
keling haar keerzijde. Ook deze wordt ons in dit be

iangrijkc rapport getoond.

In de eerste plaats geeft de ioonbeweg.ing van onge-
schoolde’ in vergelijking met geschoolde arbeiders in
binnen.- en buitenland tot enkele opmerkingen anti-

leiding.’ De verhouding heeff ziçh overal ten gunste
der ongeschoolden gewijzigd. Vooral was de wijziging
groot voor 1920/’21. in vergelijking met 1915. T:Tet

sterkst was ze iii Do itschiand, waar in 1913 het gemid-
delde loon van ongeschoolden 60 pct. was van dat

der geschooiden, teiwijl dit percentage tot 80 steeg
in 1920f’21, om te dalen tot 72
in:
1927. Voor Nedet-

land is een zelfde strekking in sommige l)edrijven
misschien in even sterke mate te hern.erken, maar tige-

meene cijfers ontbreken. Wel is uit de meer gedetail-
leerde gegevens voor bepaalde bedrijven de conclusie
te trekken, dat hier te lande het loortpeil in de bedrij-
ven, waar het minst vakkennis vercischt wordt, meer

gestegen is, dan •in die, waar grooter vakbekwaamheid
uoodig is.

Dit is zeker een minder gunstig verschjjnsel, want
het peil der arbeidersklasse in haar geheel daalt, als
minder vakhelcwaamheid verkregen wordt en dat is
het geval als niet hooger loon een prikkel vormt tot
het verkrijgen van deze. Ten dccle is de ontwikke-

ling der industrie in de richting van massa-fabricage
en verdere meeliaiiisatie een ongunstige factor, maar
ook de vakvereenigingstactiek heeft lier schuld. De
vooruitgang van het ledental wordt dikwijls voor
een groot deel hij do ongeschoolden verkregen en vele
loonneties der laatste jaren dienden om vooral voor
die categorie van leden verbetering te bereiken.

Een voor de industrie nog veel belangrijker nadeel
ontstaat uit het verschil
•
in loonstijging in de z.g.
besehutte en die in de onbeschutte bedrijven. Aan een
uitvoerige tabel, voor de belangrijkste bedrijven ge-
detailleerd, waarbij zooveel mogelijk met verschillende
bijonistandighedon rekening werd gehouden en waar

alle verdiensten tot wekioonen zijn herleid, zijn de
algemeene gegevens ontleend. Het blijkt, dat
overal
de werklieden in de gemeentebedrijven – door den
kiezer stevig
beschut!
meer verdienen dan die in
de particuliere bedrijven. De verschillen zijn bijna
zonder uitzondering het grootst voor de ongeschool-
den. De m.i. verkeerde stiekking, waarover ik hier-
boven spraic, wordt vooral door de loonpolitiek bij

die bedrijven id de hand. gewerkt.

.[n de onheschutte bedrijven w’ordt overal minder,

soms belangrijk miiicler verdiend, dan in de besebuttc
bedrijven en uit verschillende gegevens is te zien, dat

over het algemeen de loondaling sedert het hoogste

punt geringer is geweest in de openbare en de bc-

sehutte dan in de ouheschutte bedrijven.

Om een enkelen greep to doen uit centra van i ii-

clu.strie: In Tilburg verdienen cle vaklieden in de

onbeschtatte bedrijven 26 pOt. niincler, die in de ho-

schutte bedrijven 20 pOt. minder dan die :in cle

gemeentebedrijven. De niet-vaklieden irerclienen in. de

onbesehutte bedrijven zelfs 28 pOt. minder dan de

gemeentewerki.ieden. In Enschede zijn deze cijfers
respectievelijk: 18, 13 en 20 pOt., in Eindhoven 17,
14 en 1.6 pOt., in Zaandam 21, 16 en 27 pOt. In Am-

sterdam is de verhouding schijnbaar veel gunstiger.

Daar verdienen ni. de vaklieden in de onbeschutte

bedrijven 10 pOt., die in de beschi.itte bedrijven 5 pOt.
en de niet-vaklieden 12 pOt. .minder dan die van cl’e
genieen tehedrij ven.
Wan
neer men eehteï bedenkt, dat
de hoogst helo,oride werklieden, die in het diamantvak

wel het grootste contingent vormen in het onhesehiit-

te, die in het bouwbedrijf het grootste contingent in
Jiet besehutte bedrijf, dan ligt daarin waarschijnlijk

de verklaring voor de betrekkelijk geringe verschil-

len in cle hoofdstad. Bij alle vcrgelijkingen is nog op
te merken,. dat – de bonen der gemeentewerlcliedcn overal z66 zijn herleid, dat deze hij die bonen in het

genot zijn van een premievrij PensiQen.

Het nadeelig verschil voor cle bonen in de onbe-
schutte bedrijven komt nog sterker uit in de bekende

vergelijkingen, die geregeld door het Bureau vati
Centraal-Overleg worden gepubliceerd. i)aaru it 1)1 ijk
t.
hijv., dat gemiddeld in Amsterdam de
ongeschooidle
werkman in de bouwvaldcen 10 pOt., die in liet

gemeenteb’edrijf ruim 6 pOt. nieer verdient ‘dan do
geschoolde
in de metaalindustrie. In Haarlem en
Jtreeht bestaan dergelijke verschillen ti.isschen de

loonen in de onbeschutte metaalindustrie en die in
het gelijksoortig heschutte bedrijf van de spoorweg-
werkplaatsen.

De aandacht is herhaaldelijk op deze en dergelijke
misstan den gevestigd, maar de ongu nstige verschillen
bleven bestaan en het is natut urlijk hoe langer hoc

moeilijker, ze weg te nemen. Dubbel te betreuren
echter valt het, dat ze door sommige gemeenteraacis-
l)eslu.iten nog werden vergroot. De Iciezers zijn blijk-

baar bereid, de verkeerde verhouding te hestendignn,
vat de gerneenteheclrijven betreft, en dit werkt on
de bonnen in de heschutte bedrijven terug.

Het onbeschu.tte bedrijf l)eschikt niet over de beurs

der belastingbetalers en moet met de hnitenlandsche
bonen rekening houden. Aan zijn ontwikkeling kan
door (ie onjuiste verhouding een. groote bi nderpnal
in den weg gelegd worden. Men weet, dat •in vele

onheschutte bedrijven nog steeds groote moeite bestaat,
om loonend te werken.
Geluklcig voor de werklieden, dat de o i:i twi.kkel ing
van eenige nieuwe industrieën, het, minder bloeiende

bestaan van de oudere goedmaakt. Wanneer mcii
echter nagaat, hoe liet staat met de industrieele ont-

wiklceling, hijv. in Amsterdam, zijn de gevolgen van
do onjuiste boonsverhoudingen niet te miskennen.

Voor een oogenhlik de algemeene statistieken, waar-
over i.k in den aanvang schreef, nog eens nader bekij-
kende: wij zagen, dat liet gemiddelde
cijfer
voor het
loon in 1913 op 100 stellende, dit cijfer voor 1921/22
hdroeg 257 en voor 1928 daalde tot 215. Voor 1921/’22

was voor de diamanthewerkers het indexeijfei slechts
weinig boven het gemiddelde, nl.260. Het daalde
echter slechts tot 242, dus slechts met 7 pOt., terwijl
de gemiddelde daling 16 pOt. bedroeg. Voor de
sigarenmakers vinden wij iets -dergelijks, nl. een stij-
ging tot 270 in de hoogste periode. Daarop is wel
een daling met 15 pOt. gevolgd, maar wat Amster-

776

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTN

28 Augustus’ 1929

dam betreft was het kwaad gedaan en de sigaren

industrie is daar verdwenen, evenals in andere plaat

sen met hooge bonen. Zoude de halveering van het

aantal Amsterdamsche diamantwerkers sedert het

begin dezer eeuw ook in verband staan met de loon-
beweging in hun vak, waarvan Amsterdam vroëger

bijna het monopolie bezat?

Om daaraan een ernstig algemeen bezwaar van vei
keerde loonpolitiek voor de arbeiderskiasse te demon

streeren, vermeld ik nog één cijfer. Het gemiddelde

loon in de eleétriciteitsfabrieken is sedert 1921/22
niet gedaald, maar gestegen! Dit is voor de kosteii

der electrciteitsvoorzieuing wel niet van veel belang’,

maar wel voor de juiste loonsverhoudingen tusscheii
de arbeiders in eenzelfde land.

Het electriciteitsbedrijf is wel het sterkste yoor-

beeld van een op niet onbedenkelijke wijze onmisbaar

bedrijf. Misschien in nog sterkere mate dan in het

poorwegbedrjf moeten arbeidsmoeilijkheden, die tot

staking zouden kunnen leiden, uitgesloten
zijn.
De

leiders der electriciteitsbedrijven moeten daarom in

de keuze van hun personeel met de uiterste zorg te

werk gaan en onder alle omstandigheden zeker zijn
van volkomen plichtsbetrachting van dat personeel.

Of dit altijd zoo wordt ingezien laat ik daar, maar

het is natuurlijk, dat men tegenovef noodzakelijke

betrouwbaarheid van de werklieden in Oentrales

hooge looneji moet betalen. Wegens grootere vak-

bekwaamheid, wegens
moeilijker
lof
bijzonder ver-

moeiend werk, ware dit niet noodig. In particulieré

bedrijven wordt van gelijksoortige werklieden al

regel meer geöischt en zij moeten met lagere loonei

genoegen nemen.
Het is natuurlijk, dat daardoor afgunst kan ont

staan en in vele gevallen kan de arbeidsvreugde gaan
ontbreken, al is het gelukkig, dat ook bij arbeider het loon niet altijd de voornaamste prikkel is. Wat

ons van een euke.I geval heel sterk opvalt,
térwiji
me

daar een aannemelijke verklaring kan geven van een
overigens onjuiste boonverhouding, geldt in vele .
vallen in het geheel niet. Men zal moeilijk kunnen

beweren, dat in de openbare of beschutte bedrijvefi

als regel harder wordt gewerkt, dan in de onbeschutté

industrie. Waar de bijkomstige voordeelen in openbare

bedrijven over het algemeen veel grooter
zijn,
dan in

de i.ndustrieele bedrijven bestaat voor de arbeide.”
daarom reeds de zeer verklaarbare drang, om in over
heidsdienst te treden. Dat die drang nog door veel

hooger loon geprikkeld wordt, moge de prineipieelè
voorstander van het overheidsbedrijf goedkeuren, zij

echter, die overtoigd zijn; dat industrieel en technisch
gesproken het overheidsbedrijf hoogstens als een in
sommige gevallen noodzakelijke aanvulling kan
worden aanvaard, moeten blijven strijden voor ‘een. al
gemeene loonpolitiek, waarbij de meeste vakhekwaam-
heid en de beste plichtsbetrachting en geschiktheid
de beste hebooning ontvangen. Dit is even goed een

algemeen arbeiders- als een industrieel belang.
In het bovenstaande liet ik veel uit dit rapport on-
besproken. De lezer zal op verschillend gebied vele
belangrijke gegevens kunnen vinden. Het rapport

moge in handen komen van ieder, die zich op eeniger-
lei wijze moet bezig houden met arbeiders-loonvraag-
stukken. Het i.s dâarom wel jammer, dat dit boekje

niet in den gewonen boekhandel verkrijgbaar is, maar
dat het, zooals op den omslag vermeld staat, alleen
is ,,aan te vragen bij de Afdeeling Handel en
‘Nijver-

heid, Bezuidenhoutscheweg 30, ‘s-Gravenhage, tegep
betaling van
f
1.— per stuk, eventueel vermeerderd
met de portokosten”. Als men daar zoo’n boekje bestelt,

krijgt men het niet alleen toegezonden, maar ook wordt

het nog van een begeleicibrief voorzien! Wat minder
offieieele verspreding ware hier zeer zeker gewenscht
geweest. Dit zal wel niet aan de samenstellers
van

het rapport liggen, wie men zeer veel dank verschul-
digd is voor hun voortreffelijken arbeid.
t
C. F.. S’roaic..i

DE VOORGESTELDE PACHTWETTEN.

II
(Blot).

Hel Conlin’ualierechl.

Dit is het derde punt, dat het ontwerp tracht te

regelen. Het is niet tegen te spreken, dat het noode-

loos verwisselen van pachter niet in het algemeen be-

lang is, daar de cultuur er door wordt geschaad. En

ook, dat de zittende pachter, als
hij
moet concurree-

ren met andere gegadigden, in eene zwakke positie

verkeert, aangezien het verlaten der ‘hoeve voor hem

allerlei kosten en moeilijkheden oplevert. Deze zwakke

positie kan oorzaak zijn, dat
hij
een hoogere pachtsom
aanvaardt dan
hij
anders zou hebben gedaan. Met het
oog op een en ander verdient het zoeken naar maat-

regelen, die het veranderen van pachter tegengaan,

ongetwijfeld aanbeveling.

Een dertigtal jaren geleden heeft in een artikel in.

Vragen des
Tijds
het toenmalige Kamerlid Zijima

voorgesteld, van den verpachter eene pachtbelasting

te heffen, die voor het volle bedrag zou moeten wor-

den betaald gedurende het eerte pachtjaar van een
nieuwen pachter, om dan in enkële jaren tot nul te
dalen.

Dr. J. Oortwijn Botjes te Oostwold heeft het denk-
beeld geopperd, den verpachter te verplichten tot het

betalen aan den pachter van een schadeloosstelling van

bij’. hoogstens een half jaar pacht, indien hem de

pacht werd opgezegd zonder dat daarvoor redelijke

motieven
zijn
aan te voeren. Voor beide denkbeelden

valt ongetwijfeld iets te zeggen. Zij zouden den pach-

ter helpen zonder tegenover den verpachter al te onre-
delijk te zijn.

Velen wenschen echter belangrijk verder te gaan.
Zij willen den pachter, als hij
zijn
plicht doet en dé

eigenaar het bedrijf niet zelf wenscht te exploiteeren,
het recht geven op continuatie der pacht tegen eene

door de pachtcommissie vast te stellen pachtsom.

Tegen een dergelijk continuatierecht i.s door de Staats-
comtnissie voor het Pachtvraagstuk met kracht opge-

komen en m.i. terecht. Naar het
mij
voorkomt, hebben

wij hier te doen met een nieuw geval, waarin de pacht-

wetgever krachtig zou medewerken tot het doen ver-

dwijnen van de pacht.

in de eerste plaats gaat
1
het m.i. niet aan, een

eigenaar te verplichten, zijn goed in handen te laten
van iemand, rne,t wien hij het nu eenmaal niet kan
vinden. Voor groote landeigena,ren is dit bezwaar mis-
schien niet zoo groot. Voor den ldleinen verpachter
is het dit echter wel,. Voorts zal men, zooals de Staats-

commissie terecht opmerkt, komen tot vestarring der

agrarische verhoudingen. Men zal hen, clie eenmaal
pachter zijn, in een gunstige positie brengen. Maar
voor hen, die het niet zijn, doch het gaarne’ willen

worden, zal de toesta,nd moeilijker worden. Vooral voor
don landarbeider zal het vrijwel onmogelijk worden,

op te klimmen.
En in de derde plaats moet het continuatierecht

onvermijdelijk samengaan met het vaststellen der
pachtsom te onttrekken aan de macht van den eigenaar

en te dôen plaats hebben door pachtcommissies.
In de M. v. T. worden de door de Staatscommissie
voor het Pachtvraagstuk aangevoerde bezwaren uit voerig aangehaald. De Ministers meenen echter een

weg te hebben gevonden, deze bezwaren te ontboopen
door het voorstellen van een bèperkt continuatierecht.
Dit komt hierop neer, dat in geval van opzegging van

eene pachtovereenkomst, de pachter zich tot den kan-
tonrechter kan wenden, met het verzoek, de overeen-
komst te verlengen. Indien hiertegen geen redelijke

bezwaren bestaan, kan de rechter aan dit verzoek vol-
doen. Met dien verstande evenwel, dat de termijn,
waarmede de’ overeenkomst wordt verlengd, nimmer
den tijd te boven mag gaan, dien de overeenkomst zon-
der verlenging zou hebben geduurd; terwijl dezelfde
overeenkomst niet meer dan tweemaal en in het geheel
niet langer dan tien jaren mag worden verlengd.

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

777

Opgemerkt zij, dat deze regeling slechts geldt voor
pachtovereenkomsten, aangegaan voor bepaalden tijd

langer clan een jaar of voor onbepaalden tijd en be-

tref:fende gronden van bepaalde minimum-grootte.
Wat valt nu van deze regeling te zeggenl Het is

zelcer niet te ontkennen, dat dit beperkte continuatie

recht minder bezwaren met zich zal brengen dan een

meer volledig continuatierecht. Daar staat echter ook

tegenover, dat de pachter er bitter weinig aan zal

hebben. Het zal er waarschijnlijk toe leiden, dat zeer

korte pachttermijnen ingang vinden, wat zeker weinig

aanbevelenswaardig is. Zoo kan men bui’, door een

termijn van een jaar te nemen, buiten de regeling

blijven. Waar men tot dusver voor 6 jaren verpachtte,
zal men het onder de voorgestelde regeling voor twee

jaar doen. Deze
termijn
kan dan twee keer worden
verlengd, om te komen tot een tijd van 6 jaren. De
zaak blijft dus ongeveer zooals zij is, met dit verschil,

dat de pachter bij het intreden. van een minder gun-

stigé periode de pacht met twee of vier jaar kan

beëindigen, terwijl de verpachter bij het intreden van

een gunstige conjunctuur, daarvan eerst kan profitee-
ren, als de volle 6 jaar om zijn. Dit lijkt mij meten niet

twee matën.
Alles wel beschouwd, komt het
mij
voor, dat dit

beperkte continuatierecht weinig aanbeveling ver-

dient. Wil men inderdaad den pachters in deze rich-
ting iets geven, dan moet men veel verder gaan. Maar
dan staat men ook voor de noodzakelijkheid, hij de

verlenging tevens den pachtprjs te herzien.

Pachtopzegging.

in verband met het continuatierecht dient nog mel-
ding te worden gemaakt van de verandering, die het
ontwerp wil brengen in de pachtopzeggi lig. Tegen-
woordig eindigt een voor een bepaalden termijn aan-
gegane pachtovereenkomst van zelve. Voorgesteld

wordt nu, dat dergelijke overeenkomsten slechts eiri-
digen, indien minstens een jaar voor den afloop, op-

zegging heeft plaats gehad. Blijft deze opzegging ach-terwege, dan wordt de overeenkomst geacht voor den-
zeifden termijn te zijn verlengd.

Ik heb aanvanicelijk niet kunnen begrijpen, waar-

in liet nut van een dergelijke regeling steekt. Bij nader
inzien valt dit nut echter njet geheel te ontkennen.
Tegenwoordig toch komt liet nogal voor, dat de ver-
pachter de onderhandelingen over eene nieuwe pacht-
overeenkomst sleepende houdt en zoodoende cie beslis-

sing wordt verschoven tot een zoo dicht bij het einde

van den termijn gelegen tijdstip dat het voor den
pachter moeilijk wordt nog een ncu.we ho,eve te viii-
den en hij dus gedwongen wordt met de door den
verpachter gestelde voorwaarden enoegen te nemen.
Wellicht kan dc voorgestelde regeling ertoe bijdragen,
(lezen misstand te doen verdwijnen.

* *
*

iliermecle is het voornaaniste van wat het ontwerp-
pachtwct bevat, besproken. Ik vrees, dat
liet
velen
voorstanders van een krachtig i ngrijperi van den wet-
gever niet ver genoeg zal gaan en dat zij er inzonder-
heid naar zullen streven, het continuatiereclit uit te
breiden en te iconien tot het vaststellen der pacht-
sommen door overheidsorganen. Over de tallooze be-

zwaren, die aan dit laatste verbonden zijn, zal ilc, om
het artikel niet langer te maken dan ]iet reeds is ge-
worden, thans niet spreken. Toch is het goed, dat liet

v6r liet ontwerp in de Kamer wordt behandeld, nog
eens onder cie oogen wordt gezien. Wellicht vind ik
daartoe binnenkort gelegenheid. Dat het ontwerp,
niettegenstaande liet streven naar gematigdhei d, het-

welk ongetwijfeld hij de samenstelling heeft voorge-
zeten, alle tegenstanders van cciie ingrijpende rege-
ling naar den zin zal zijn, meen ik ook te moeten betwij-
elen inzonderheid tegen de regeling van liet remis-
sierecht, zooals liet ontwerp dit voorstelt, zullen velen
ernstig bezwaar hebben, terwijl voor het voorgestelde

beperkte continuatierecht ook wel weinig enthousiasme
zal bestaan.

De Pachtcomnsissies.

Thans nog een Icort woord over het ontwerp tot

regeling van de Paclitcommissies. Het is de bedoeling

dat door de Kroon voor elke provincie een of meer

pachtcommissies worden ingesteld. Eene pachtcom-

missie zal bestaan uit een voorzitter en minstens vier

leden. De voorzitter en de voorzitter-plaatsvervanger

moeten juristen zijn, de leden en hunne plaatsver-

vangers voor de helft pachters, voor de andere helft

verpachters. De pachtcommissie voegt zich een secre-

taris toe en regelt diens werkzaamheden bij eene in-

structie. Den voorzitter en den secretaris kan ede
bezoldiging uit ‘s Rijks kas worden toegekend.

De taak der pachtcommissie bestaat in liet volgende:

Zij treedt, wanneer zij door beide partijen als
zoodanig is aangewezen, als scheidsrechter op.

Zij belast zich met liet vaststellen en wijzigen

van de voorwaarden van pachtovereenkomsten, doch alleen, wanneer partijen hij voorbaat schriftelijk zich

aan de door de pachtcommissie vast te stellen regeling

onderworpen hebben.

Zij geven adviezen in zaken van pacht.

Zij ontwerpen model-pachtovereenkomsten.
Zij geven voorlichting aan den rechter.

Wat dit laatste punt betreft, zij opgemérkt, dat, in
tegenstelling met de voorstellen der Staatscommissie
voor ‘het Pachtvraagstuk, aan de pachtcommissies

geen rechterlijke competentie wordt toegekend in
pachtzaken, doch de kantonrechter als de hevoegde
rechter wordt aangewezen. De pachtcomniissie dient

den rechter op diens verzoek van voorlichting. In
sommige gevallen is de rechter verplicht deze voor-lichting te vragen.

Uit het bovenstaande hlijlct de bedoeling, om of f i-
c:ieele paehtcommissies in te stellen met raadgevencie
en bemiddelende bevoegdheid. Nu passen officiecle
pachteommissies geheel in liet kader van de voorge-

stelde pachtwet. Ook afgezien daarvan echter is er
ni.i. voor de instelling van dergelijke pachtcommissies
wel iets te zeggen.

In de eerste plaats zal een eind worden gemaakt
aan de versnippering van krachten, die het gevblg is
van het langzamerhand ontstaan van particuliere

achtcommissies van verschillende riehting. En in
cle tweede plaats wint de overtuiging veld, dat of f i-
cieele pachtcommissies waarschij olijk meer gezag zul-
len hebben dan particuliere. Inzonderheid zullen uit-

wonende eigenaren vermoedelijk eerder bereid zijn ge-
bruik
•
te maken van eene officieele pachtcommissic
dan van eene, die, zooals niet de paticuiiere com-
missies het geval is, uitgaat van een landbouivorgani-
satie. J.
SIii).
Voorhurg.

HET KOPERKARTEL.

in de eerste maanden van dit jaar is de indmistri-

ccie wereld als liet ware opgeschrikt door een exhor-
hitante stijging der koperprijzen. Gedurende liet jaar
1928 had het Koperkartel de prijzen voor Eleetroly-

ti.sch vanaf £ 66 tot ca. £ 69 tegen September opge-voerd. De verbruikers waren met deze prijzen inge-
nomen, daar men het gevoel had, dat het Kartel de

koperprijzen a.h.w. gestabiliseerd had en nien hij de
verwerking niet angstig de marktfluctuaties hehioef-
cie te irolgen.

Er was een zekei’e voldoening hij de consumenten
over de werkwijze van het Kartel. Midden Septeni-

her begon het Kartel de prijzen geleidelijk op te
zetten; veel had deze verhooging niet te beteekenen,
totdat in October over een tijdsverloop van ca. 2 we-
ken een. verhooging van ca. £ 5 plaats vond. Dit deed
!é verbruikers even opschrikken. Het Kartel bedoelde

toch stabilisatie en een dusdanige verhoogi.nghad
toch weinig uitstaande met prijsstabiliseering. De

778

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 Augustus 1929

schrik sloeg echter over’ in een paniek, toen vanaf

Januari. van dit jaar tot einde Maart de prijs voor

Eiectrolytisch van £ 77 op £ 112 werd gebracht..

Deze ‘prijsverhooging, welke vooral in Februari en

Maart in een tempo vari eenige Ponden dagelijks

plaats vond, maakte ieder marktoverzicht tot een illu-

sie. De verbruikers van koper koncleti met hnh

eindfabr.ikaat in geen enkel opzicht deze snelle prijs-

stijging volgen, terwijl zij, die in verband met de

snelle stijging meenden mondjesmaat te moeten kod-

pen, verplicht waren tegen hooge prijzen in te,

koopen. –

}Lie.rhij komt, dat de termijnmarkt in koper niet.in

Electr. koper plaats vindt, doch in Standardkoper.

In normale gevallen is de spanning, welke tusschen

be:ido soorten koper bestaat, circa £ 4 tot £ ‘7, welk

bedrag de kosten uitmaakt om Standard koper te

laten raffi neeren tot Electroiytisch koper. Bij de

i’oge noteermgen voor Electr. bedroeg de spannin

£13 tot £17.
Er was diis een groot risico aan verbonden om cij)

cle termijnmarkt in Standard te dekken, daar nie-

mand wist hoe de ‘er]]oudi ug tusschen Standard en

Electrolvtisch zich verder zou ontwikkelen.

De komische noot ontbrak ook niet. Een aantal

.Duitsche, Fransche cii Engelsche firma’s uit de ko-

perverwerkendo industrieën hadden eii telegram ge-

stuurd aan den hëer Kelley, den leider van het

Koperkartel en hem gevraagd wat hij van plan was

te doen om het vertrouwen in de prijspoiitiek van
het Koperkartel te herstellen. 1-let antwoord was

tamelijk lako.ni.ek: ,,Niet het Kartel heeft den prijs

opgejaagcl, maar de verbruikers door speculatieve

koopen en ware het Kartel er niet geweest, dan
waren de prijsschommelingen nog grooter”.’ Dit was

ii:i liet lçort het antwoord. Het Kartel kon zijn lioogen
prijs echter niet handhaven.

Eenige dagen na de noteering van £ 112 zette een

verkoop op termijn van Standarci-koper in met ecn
sterk dalende tendenz: Eiectrolytisch daalde even-

eens,zooclat liet koper beneden dn offi.cieelcn Kar-

telprijs werd aangeboden. Tenslotte moest het Kartel

zijn prijs verlagen. De baissebewegi ng was uitgegatrc

van Londen, met het gevolg dat Eicctr. Koper lang-

zamerliand op £ 84, £ 85 is gezakt en Standard ca.

£ 72, £ 75 noteerde. .
– Deze-noteering komt doo ongeveer overeen met dein
Knrteiprijs voor Electr. koper van $ 18.30 per 100 lbs.

voor het Continent.

Deze prijsstrijcl heëft aan alle kanten een verbit-
terde stemmiiig gewekt. De Amerikanen (clie eigen-

lijk in het Kartel domineeren) zagen een streep door
hun rekening gehaald door den Londenschen metaal-
handel, welken zij meenden uitgeschakeld te hebben.
Als tegenm.aatregel zijn zij, met productiebeperl.ing
l:egonnen.iDe Engeische verbruikers ijn ernstigè

plan rien aan het ,beramen om door ertswinni ng in
ithodesi a zich onafhankelijk van Amerika te maken.

België heeft in deze de meest gunstigste positie
van Europa, ,daar zij door de
Union Min. dii Ha.ut

.Katanga
over een koperproducte beschikit van ca.
120.000 tons. De, ongunstigste positie neemt wel

Yl)uitsch]and in, dat geheel afhankelijk van den import
van koper :is. De afhankelijkheid van Amerika, vat
koper betreft, blijkt duidelijk u:it het ‘onderstaand

staatje van productie en verbruik der verschiliend

landen, over
1927.

dereldproducti.e
in short tons. ……..

1.674.818

Hiervan komt voor rekening van

N.-Amerika

………….097.415

Z.-Amerika

………….324.680

,

1.322.095

Er blijft voor de overige landen ………352.723

‘(of ca. 20 pOt.).
Van deze 352.723 tons komt op rekening van

Afrika 120.763 tons Dit kwantum wordt grootendeels

geproduceei’d door de Union Minière du Elaut Ka-
tan ga.
at

nu het verbruik betreft, stitat Amerika hier

weer bovenaan en wel met 834.550 short tons. Uit het

verbruildscijfer zou men de conclusiê kunnen trekken,

dat een beïnvloeding van den kartelprijs door den

Londenschen-handel feitelijk uitgesloten gëacht moest

worden. Toch hebben wij gezien, dat Londen, of-

schoon de voorraad van 30.000 tons op 1 Januari

1927 teruggeloopen was tot circa 6000 tons op 1 Ja-

nuar:i 1920, er tijdelijk in geslaagd is door afgifte op

termijn, den kartelprijs te drukken. in hoeverre

blanco verkoopen hebben plaats gevonden, •is moei-

lijk te beoordeelen. Er gingen geruchten, dat Ame-

rika groote partijen Standard koper, tegen de lage

noteeringen in Londlen opgekocht had.

Wat ve.eçler de ontw’ikkeling van den kôperprijs zal

zijn, is zeer moeilijk te voorspellen.

Eenige algemeene richtlijnen zijn echter wel te zien.

O.i ‘-is de constellatie van het Koperkartel zoo
sterk, dat zij
01)
den dluur toch den prijs zal kunnen
dicteei’en. Na de enorme hausse i.n Februari, Maart,

is in April en Mei een haisse ingetreden. Toch heeft

het Kartel nu veer ee:nigen tijd den prijs voor Electr.

koper op $ 18,30 per 100 lhs. voor het Continent kun-
nen handhaven.

Er zal nu binnen. eenige maanden moeten blijken

of de voorverkoopen, welke in Londen op groote

schaal hebben plaats gevonden, ál of niet specuiitief

waren. Amerika zal al liet mogelijke doen de domi-

neerende positie, die het op de koperinarkt inneemt,
te handhaven. Typeerend is, dat er sprake was, dat

liet Kartel tijdens de hausse een zekere ranitsoenec-
ringspoiitielç t.o.v. Europa zou gaan toepassen. The
Wall Street Journal schreef in die dagen:

,,Copperprodueers are alotting about – 2.500.000 lbs.

of copper a day to foreign consumers, as this
1
is he-

lieved sufficient to cover their legitimate recluire-

ments.”

Canada hij v., dat een gedeelte zijner koperertsen

naar Amerika exporteert, was gedwongen een premie

te betalen voor den import an geraffineerd koper
uit Amerika. Amerika is liet best geou.tiileerd voor

het raffineeren, van koper. Canada heeft slechts érnn

raffinaderij; het spreekt echter vanzelf, dat men in
Canada doende is zijn e.igenertsen zelf te ra:ffinee-
ren, om op deze-wijze zich onafhankelijk van Amerika
te maken:
-‘

liet Koperkartel zal vermoedelijk den
prijs
niet
meer in die mate opdrijven als- tot no toe het geval

was, doch zal meer,trachten ccii prijs als den tegen-‘
woorcligen te handhaven. In dezen prijs zit reeds een
enorme winst,’ als men in aanmerking neemt, dlat de

prodoctieprijs gemiddeld $ 0.06-0.00 per lbs. -be-
draagt.

Veel hangt natuurlijk a:f van de vi:aag naar het
product; in deze is dchter niet Europa dc doorslag-
g-evenRe factoj, doch Amerika. De Jndustrieën, di.e in

Amerika het grootste gedeelte der koperproducti.e

al)sorheeren, zijn de volgende:

]C27

–

Electrische apparaten

…………196.500

tons.

Telefoon en- Tel egrafie …………..93.000

Licht- en Krachtleidi.ngen ………… 103.000
Koperdraad

……………………49.000

Automobielen ……………………

99.000

Gebouwen

……………………46.000

586.500 tons,

van een totaal van 834.500 tons. Dit zijn de groote

posten.’ Nu is er bij de laatste hausse sprake geweest
om, waar mogelijk, koper door aluniini um te- vervan-
gen. Men vergete echter niet, dat het gebruik van
alnm.inium voor vele industrieën haast een onmoge-

lij kheid is. Hët verschil
–
in geleidingsvermogen zou

voor een aantal electrische industrieën eeû geheelen

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

779

ombouw van machines tengevolge moeten hebben,

daarnaast een grooter verbruik van andere mate-
rialen.

Alleen voor blanke leidingen zou er een mogelijk-
heid bestaan, clie succes zou opleveren, doch men :is

betrekkelijk weinig ertoe overgegaan.

Veel zal dus afhangen van dell industrieelen toe-
stand in Amerika.

indien de eredi.etpos.itie zich gunstig afwikkelt,

de auto-industrie volop zal blijven werken, de bouw
–

nijverheid geen stagnatie ondervindt, is er verinoede-

lijk weinig kans op een inzinking van den koperprijs.

Men vergete niet, -dat het Koperkartel nagenoeg

alle producenten omvat. i.[ierbij komt, dat de groote

Amerikaansche concerns een sterke positi.e i nucinen.

i)e vertikale trustbeweging in deze industrie heeft
tengevolge, dat vanaf het erts tot het eind- of half-

fabrikaat alles in één hand is.

Er i.s bijv. voor de Anaconda geen enkel bezwaar

aan verbonden den hoogen koperprijs te betalen voor
haar koperverwerkende industrieën ,jid i roet krijgt

zo dan toch de verhoogi ug binnen en verder onder-

vindt de Europeesche kopervenverkende industrie cle

concurrentie van cie Amerikaansche eind- en half-
[abri kateti, waarvoor geen .Kartclbepali.ngen bestaan.

indien niet in de toekomst door ccii samengaan
van Katanga met Europeesche belangen (Exploi-

atio in Rhodesia bijv. en Rusland) een mogelijkheid
geschapen wordt van gedeeltelijke onafhankelijk-

heici van Amerika, dan zal men in Europa zich er-

mede tevreden moeten stellen naar de pijpen te dan-
sen der Arnerikaansche koperprodueenten. In Ame-
rika wordt het gevaar van een concurrentie wei clege-
lijk onder de ooge.n gezien en men is daar reeds lang

bezig langs den weg van kapitaaldeelneming zich
bij al deze bronnen zijn belangen te verzekeren.
i)e industrie is
01)
dcii duur alleen gebaat bij de
zekerheid van constante prijzen, kleine prijssehornme-
lingen buiten beschouwing gelaten. Indien dan ook

0
1)
den duur een stabiele koperprijs verkregen
wordt, :is dit voor de verbruikers van groot belang

en wij meeueu dat een .Karte].politiek, die hierop ge-
richt is, de meeste kans op succes heeft.

haarlem, Aug. 1920.

1. MONAS.

DE GEBO ORTEVERMINDERING TIJDENS DE

OORLOGSJAREN EN DE NEDERLANDSCHE

ARBEIDSMARKT IN DE KOMENDE JAREN.

Mr. J. Bierens de llaaii Jr. heeft in het nummer

van 1.1 Juli an dit tijdschrift een stelling verdedigd,
die schijnt te wijzen iii de richting, dat de Nederland-

sche arbeidsmarkt in de eerstkomende jaren in het
algemeen niet zal beïnvloed worden door de geboorte-
vermindering tijdens den oorlog. Waar het probleem
inderdaad – zooals hij zegt – belangrijk is en ik tot
diegenen behoor, die een meening verdedigd hebben,
die ecu anderen kant uitwijst, zij het mij toegelaten
enkele punten aan te wijzen, waarom ik door zijn
redeneering niet overtuigd ben. De vermindering van de geboorten tijdens den oorlog zoowel in Nederland
als in het buitenland heb ik besproken in mijn prae-
a(1vies voor de ,,Nationaie Vereeniging tegen de Werk-
loosheicl”.t) Mijn betoog komt hierop neer, dat, van-

neer men aanneemt dat rationaliseeriog van de werk-methode wenseheljk is, deze rationaliseering het best kan geschieden in de eerstkomende jaren, nu zij door
de vermindering van de tot arbeidsrijpheid komende
bevolkingsgroepen kan plaats vinden, zonder dat de
tijdelijke nadeelen, die in andere omstandigheden hier-
van te verwachten zouden zijn, zullen intreden. Deze

gedachte zou door de conclusies van Mr. Bierens de
haan getroffen worden, wanneer die juist waren,
maar dit is mi. niet het geval.

9 Tijdschrift van den Necleri. Werkloosheidsraad,
1929,
Afi. 4.

Ten eerste stelt Mr. B. d. II., dat het percentage

van de geboorte tijdens den oorlog wel gedaald is van
28.2 tot 25.7
0/00,
dus met 9 pOt., maar, zegt
hij,
de
absolute cijfers van het aantal gehorenen is slechts
met 1.17 pOt. gedaald. hij meent, dat deze laatsten

den doorslag geven. Ik kan dit niet met hem eens zijn.

De vraag naar arbeid wordt bepaald door de bedrij-
vigheid, die in een bepaald land bestaat. Deze bedrij-

vigheid hangt samen met de grootte van de bestaande

bevolking, liet is duidelijk, dat in een land, waar tot

nu toe voor 5 millioen arbe;iders werkgelegenheid be-

staat, er gemakkelijker plaats is voor 200.000 nieuwe,

dan in een land, waar tot nu toe 1 millioen arbeiders

werk vonden, plaats is voor 100.000. Dat vloeit reeds

daaruit voort, dat het aantal van hen, die den onpro-

ducticvcn leeftijd bereiken, ook een bepaald percen
tage vormt van het aantal bedrjvigen en er dus op
5 millioen ook meet plaatsen vrij komen dan op 1 mii-

lioen, terwijl daarenboven, waar de werkgelegenheid

grooter is, de toeneming van de werkgelegenheid abso-
luut gesproken, eveneens grooter kan
zijn,
al is zij
procentueel misschien ook kleiner, liet is dus wel

degelijk de afneming van het percentage en niet dd
van het absolute aantal wat van l)elang is.
Ten tweede: Mr. B. de H. meent, dat de verminde

ring van de kindersterfte tijdens de oorlogsjaren van
9.9 tot 8.4 pOt., dus met 1.5 pOt., de vermindering
van de geboorten met 1.17 pOt. reeds overcompen-seert. iir bestaat, dunkt mij, bij hem verwarring. De

vermindering van de geboorten met 117 pOt. ver-

krijgt hij, door haar te berekenen over het absolute
aantal geborenen. De vermindering met
l’12
pOt. van.
de sterfte in het eerste levensjaar heeft betrekking

op het percentage van de kindersterfte in verhouding
tot de geboorten. Deze percentages zijn onvergelijk-

batr. Wanneer zijne wijze van berekening juist was,
zou afneming van het absolute aantal geborciien
met 1 pOt. en daling van het kindlersterfte-per-

centage met 1 pOt. op hetzelfde moeten neerkomen.

Dit is evenwel niet het geval. Stel het aantal
geboorten is 20.000. De kindersterfte is 10 pOt. dat

beteekent dus, dat er van de 20.000 gehorenen, 18.000
éénjarigen zullen overblijven. Daalt nu liet geboorte-
cijfer op een zoodanige wijze, dat het absolute aantal
cel.00rten niet 1 pOt. afneemt (1), dan beteekent dat dus, dat het aantal geborenen daalt tot 19.800. Wan-
neer nu de kindersterfte daalt tot 9 pOt., dan betee-

kent dat, dat er 18.008 Sénjarigen overblijven, dus in
dit geval meer dan vroeger. hieruit blijkt reeds, dat
de berekeningsmethode van den heer B. d. H. niet

juist is, want dan zou het resultaat hetzelfde moeten zijn. Bij dit voorbeeld zal de bevolking grooter zijn,

nâ cle veranderingen dan daarvôôr, dus dit zou de
meening kunnen doen ontstaan, dat er nu zelfs meer
menschen zullen komen. Maar dit is louter een gevolg
van de initiale grootte van de kindersterfte, waarvan
men uitgaat. Was de initiale kindersterfte bijv. 20

pOt. dan zou dit op een geboorteaantal van 20.000
beteekenen 16.000 éénjarigen en hij eene vermindering
van 1 pOt. van het absolute geboorteaantal dus bij
10.800 geboorten, en een vermindering van de kinder-
sterfte met 1 pOt., dus tot 19 pOt., geeft dat 14.938 éénjarigen. De fout van den heer B. d. H. is, dat hij
‘met elkaar wil compenseeren het percentage van een
absoluut bedrag (de afneming der geboorten) met het

absoluut bedrag van een percentage, (de afneming
van het percentage der kindersterfte). Wanneer wij van zijn feitelijke gegevens uitgaan, komt toevallig

de vermindering met 1Y2 pOt. van de kindersterfte
zoowat gelijk uit niet de vermindering met 1.17 pOt.
van het absoluut aantal geboorten, maar dit is louter
toeval. En, wat in casu zeer belangrijk is, zijn hoog
gemiddelde van de kindersterfte in de periode 1911-
1915 van 9.9 pOt. is eveneens geheel te wijten aan

1)
Voor cle, volgens mij, ontoelaatbare wijze van voor-
stellen ben niet ik, maar is Mr. B. d. 11. verantwoordelijl:.

780

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 Augustus 1929

een toevallig hooge sterfte in 1911, die geheel buiten

de strekking van de ontwikkeling ligt, zoodat wij tot

1002 moeten teruggaan om een even hoog percentage

te vinden. Dit beteekent, dat de vermindering van de

kindersterfte niet zoo groot is geweest als hij meent.

Het beste middel om na te gaan of de tot arbeids-

rijpheid komende bevolking kleiner zal
zijn
dan in de

vorige jaren, zou
zijn
de bevolkingspyramiden van

de laatste jaren te vergelijken. Maar de gegevens hier-

voor ontbreken. Het is echter een algemeen bekend

verschijnsel, dat enkele jaien geleden de lagere school-

bevdlking aanzienlijk kleiner Was geworden, welk ver-

schijnsel nu overslaat op.gymnasia en H.B.S. en dit

alles pleit tegen de meening van den heer B. d. EI:,

dat de plotselinge vermindering van het geboortec••er,

tijdens den oorlog overgecompenseerd is door de ver-

mindering van de kindersterfte.

Ten derde: de heer B. d. EI. brengt de sterke ver-

mindering van het geboortec••fer tijdens den oorlog

in de oorlogvoerende landen min of meer in tegen-

stelling met de aanzienlijk geringere vermindering in

Nederland. Met het oog op de arbeidsmarkt moet ech-

ter juist de sterke daling in het buitenland worden

beschouwd als een versterkende factor van de geboor-

tevermindering in Nederland. Zij zal ongetwijfeld de
af neming van de werkloosheid in Nederland bevorde-

ren. De sterke vermindering van het aantal nieuwe

arbeiders zal toch moeilijk kunnen nalaten in de vroe-

ger oorlogvoerende landen invloed uit te oefenen op

de bonen en wie zal in tw••fei trekken, dat een ver-

hooging van de bonen in die landen, de positie van

de Nederlandsche exportindustrie zal verbeterei, hare
concurrentiemogeljkheid vergrooten, dus de werkloos-

heid doen dalen? Wanneer de rationaliseering vai
de exportbedrijven in deze periode wordt doorgevoerd,
zal dit ongetwijfeld boonsverhoogend werken. Eene

kwestie, die voor Nederland van groot belang is in

verband met de bestaande loonsverschillen in be

schutte en niet beschutte bedrijven.

Ten vierde: wat betreft de conclusie van den heer

B. d. E. dat ,,de” werkloosheid een ruim en vaag

begrip is, zal iedereen het hiermede graag eens zijn,
wanneer hij bedoelt, dat een vermindering van
werkloosheid niet moet beteekenen een vermindering

van werkloosheid in elk bedrijf noch, natuurlijk,
een vermindering van de seizoenwerkloosheid, dié
geheel buiten dit probleem staat. Moest hij ermede
bedoelen, zooals men uit een paar uitlatingen zou
kunnen lezen, dat men geen conclusies kan trekken

betrekking hebbende op ,,de” werkloosheid, dan zou
hij daarmee den staf breken over elk theoretisch
economisch onderzoek. Ik kan vooralsnog niet aanne

men, dat dit zijne bedoeling is en tot nader order

aannemen, dat
•
wanneer
hij
zegt, dat men ,,allerlei

categorieën werkloozen aantreft, naar beroepen en

leeftijden, die elkaar slechts weinig of niet beinloé-
den”, en verder ,,dat het werkelijke leven te zeer ge differentieerd en te zeer afhankelijk van den invloed

van allerlei bijzondere en wisselende factoren, dan

dat men op grond van eenige algemeene begrippeü
daaromtrent in het algemeen een uitspraak zou kun
tien doen”, hij daarmee de algemeene reserve, die men
omtrent het resultaat van elk theoretisch onderzoek

moet maken, sterker dan zijne bedoeling is, tot uit

drukking heeft gebracht.
Dr. R.
VAN GENECHTnN.

* *
*

N a s ch r i f t. Gaarne maak ik. van de, zeer ge;

waardeerde, gelegenheid, die de redactie mij verschaft
om aan het artikel van den heer Van Genechten
eenige woorden toe te voegen, gebruik om enkele
misveistanden, die blijkbaar bij den schrijïer bestaan

uit den weg te ruimen.
Reeds de eerste zin wijst op een misverstand. Met
hetgeen ik in het nummer van 17 Juli schreef he
ik niet bedoeld eenige stelling te verdedigen,’en zekér

niet deze, dat cie arbeidsmarkt hier te lande
niet
zou

beïn vloed worden . door de geboorteverminderi lig tij-

deris de oorlogsjaren. integendeel. Ik constateerde
als te verwachten invloed, dat liet aanbod van nieuwe

arbeidskrachten gedurende een aantal jaren ongeveer

stabiel zal blijven. Om hiertoe te komen heb ik niets

anders gedaan dan eenige geboortecijfers weeigegeven,

terwijl ik anderzijds i’aarschuwde tegen te spoedig ge-

trokken en te algemeene conclusies. Wat betreft het
gunstige tijdstip
voor rationaliseering, kan ik dan

ook in liet algemeen het oordeel van Dr. van Genech-

tea onderschrijven, al zou ik het liever iets voorzich-

tiger. in deren zin, willen fQrmuleeren: cle omstari-

digheid, dat in de eerstvolgende jaren geen toeneming

van het aanbod van nieuwe arbeidskrachten is te
verwachten, zal cle nadeelige gevolgen, anders van
rationaliseering te verwachten, veniiinderen. In hoe-

verre dit het geval zal zijn, kan slechts een nauwkeu-rig onderzoek uitmaken.
1 .1

Mijn doel was dus om van de geb6ortecijfers tijdens
cle oorlogsjaren, als factor, die in de komende jaren
het aanbod van arbeidskrachten bepaalt, leen concreet

beeld te geven. Daartoe stelde ik naast de relatieve
geboortecijfers de absolute. ,,I-Iij meent,” concludeert

Dr. van Oenecliten hieruit, ,,dat deze laatsten den

doorslag geven.” ik meen dit echter niet en schreef
dit ook niet. ik wilde slechts aantoonen, dat de ver-

mindering der geboorte niet absoluut, doch alleen
relatief is. Dat liet tenslotte vooral op dit laatste, de

verhoudingen, aankomt (zoowel hier als op ieder ander

gebied der ekonomie) spreekt van zelf; liet desbetref-
fend betoog van den heer v. G. kan ik geheel onder-

schrijven. Ik zou zelfs verder willen gaan: het is niet
alleen de verhouding tusschen het geboortecijfer en
de bevolking, maar het
zijn
tevens tal van andere
verhoudingen, die de mate, bepalen, 1waarin werk-
loosheid, werkgelegenheid enz. voorkomen. Hetgeen

natuurlijk ook de meening van den heer v. G. is.

Dat, zooals hij
schrijft,
het absolute aantal hier niet
van belang is kan hij, althans zoo absoluut als hij

.het
schrijft,
niet meenen.

De ernstigste bezwaren van den heer v. G. richten

zich echter tegen mijn opmerking, dat de verminderde
kindersterfte de verminderde geboorte zou compen-
sderen. Volgens mij ,,zou he op het zelfde neer moe-ten komen voor een bevolkin’é of het absolute aantal
geborenen met 1 pOt. afnam of het kindersterfte-
percentage met 1 pOt. daalde.” ik meen echter,dat
deze beide factoren integendeePeen tegenovergestelde
werking hebben, ei daardoor elkaar ongeveer hem
;

penseeren. Om dit aan te toonen moge ik, in plaats
van de ingewikkelde berekenibg van der héer v. G.
de volgende, iets eenvoudiger, stellen. Gedurende een

aantal jaren ‘is
h6t9geboortecijfer
gemiddeld 100.000

per jaar geweest. In een volgende periode is dit ge-
tal 1 pOt. minder, dus 99.000. Terzelfder tijd daalde
echter ook de sterfte van kinderen beneden het jaar
met 1 pOt. Dat wil zeggen, dat er van deze 99.000 gé-
borenen 1 pOt., of 990, .minder stierven. Tegenover
de vermindering met 1000, staat dus een vermeerde-
ring van in het leven geblevenen -met 990 (na het

eerste levensjaar), wat dus ongeveer tegen elkaar op-
weegt. Dat dit niet volkomen hetzelfde is, ontgaat
mij niet. Doch in het besproken geval stond tegen-

over de vermindering der geboorte met 1,17 pOt.

een verminder’ing der sterfte in het eerste levensjaar
met 1,5 pOt. Bovendien nam, zooals ook den heer v.
G. bekend is, in de hoogere leefti.jdsklassen eveneens
de sterfte af. Dat dit alles de verminderde geboorte
compenseerde – en meer dan compenseerde – is
wel wat meer dan ,,lbuter ‘toeval”. Het onjuiste in deze
wijze van berekening kan ik niet inzien. Dat.hier bij
mij ,,verwarring” zou bestaan en dat
mijn
fout in deze

zou zijn, dat ik wil compenseerea ,,het percentage
van een absoluut bedrag met het absoluut bedrag van

eenpercentage” is
mij
niet duidelijk; het percentage
der sterfte
in
liet eerste levensjaar wordt bereken’d
op grond van hetzelfde absolute geboortecijfer, dat

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

781

ook de vermincleri ng van liet aantal geboorten aan-
geeft.

Dat verder de liooge ster:fte in 1011 ,,buitek de lijn
der ontwikkeling ligt”, lijkt mij in dit verband niet
van veel belang: niet de lijn der ontwikkeling werd

nagegaan, doch slechts de concrete cijfers voor een

bepaalde periode. Wat betreft de, ter adstructie van
schr’s. betoog genoemde vermindering der schoolbe-

volldng – ik heb, dit schrijvende, geen gegevens

hieromtrent bij de hand. Bedoelt de schr. hiermede.
een vermindering van het totaal aantal kinderen van

de schooiplichtige leeftijden? Vermoedelijk niet, want

dit zou het gevolg moeten zijn van een (absolute) af-

neming der geboorte of toeneming der kindersterfte:

geen van beide is het geval geweest (in het besproken

artikel gaf i.k hiervan enkele cijfers). Dan kan alleen
bedoeld zijn een verminderde bevolking van de ver-

schillende scholen. Hiervan kan de reden in de eerste

plaats gelegen zijn in de groote toeneming iian het

aantal nieuw gebouwde scholen, terwijl de verdeeling

der schoolplichtige jeugd over de verschillende maat-
schappelijke klassen hierbij eveneens in aanmerking
moet worden genomen.

liet derIe bezwaar van den heer v. G. betreft de
tegenstelling, die ik maakte tusschen de geboorte-vermindering in Duitschland cii die hier tijdens de

oorlogsjaren. Ik deed niets anders dan dit verschil
constateeren. T-Jet is zeker wel waarschijnlijk, dat deze
aanzienlijke vermindering in het buitenland een in-

vloed zal hebben, zooals de heer v. G. dien teekende,
al zijn er ook tegeuwerkende invloeden; dit stond
echter eenigszins buiten het door mij behandelde on-
derwerp, dat alleen op de geboortecijfers hier te lande betrekking had.

De laatste en meest principieele opmerking van
den heer v. G. betreft de waarde van het theoretisch
onderzoek voor de
praktijk.
Het zou in dit verband
te ver voeren hierop een eenigszins voldoend ant-
woord te geven. Wat ik bedoelde, komt in hoofdzaak
op liet volgende neer. Men kan, uit een theoretisch
onderzoek, natuurlijk wel een conclusie trekken, die
betrekking heeft op ,,de’ werkloosheid. Men moet dan
echter niet vergeten, dat in dit verband die werk-
loosheid een begrip is,.precies even theoretisch als
liet onderzoek zelf was.,Ten opzichte van de concrete,
gedifferentieerde werkelijkheid, heeft men. dan nog
slechts weinig gezegd. Met het algemeen theoretisch
onderzoek is het eerste.werk gedaan, het tweede deel van den arbeid moet uitgaan van de menigvuldigheid
der werkelijkheid, om na .te gaan, welken invloed de
algemeene theoretische conclusie waarschijnlijk hier
zal hebben. Immers, hoe meer iieen theoretisch on-
cle.rzoek gewerkt wordt met algemeene begrippen, des
te meer moet geabstraiieerd worden van de bijzonder-
heden, de verschillende verhoudingen en feiten, die
cle concrete werkelijkheid vormen. De conclusie van

een dergelijk theoretisch onderzoek is natuurlijk vol-
komen waardevol – voor het theoretische, abstracte
terrein, waarop de theorie zich bewoog. Een conclu-
sie ten opzichte van de wereld dêr werkelijkheden,
cii. de empirische, concrete werkelijkheden, kan al-
leen verkregen worden door deze werkelijkheden en
de verschillende factoren, die ze beïnvlôeden te on-

clerzooken en hun werking te beschuwen in het licht
van het oordeel, waartoe het theoretisch onderzoek
leidde.
J.
BJERENS DE HAAN.

BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.

ZWEDEN EN DE ONTWIKKELING OP DE
BUITENLANDSCHE GELDMAR.KTEN.

Mej. Karin Koek te Stockholm schrijft ons:
:De Rijksbank van Zweden heeft sedert ongeveer een jaar haar disconto ongewijzigd gehandhaafd op
4
1
/i pOt., terwijl in een groot aantal andere landen
de officieele rentetarieven aanzienlijk zijn gestege;
met uitzondering van Frankrijk en Zwitserland heeft

Zweden op het oogeublik het laagste bankdisconto.

iV66r den oorlog was kapitaal in dit land schaarseh

en slechts tegen èen hooge vergoeding te verkrijgen. iDe, rentestand was daarom steeds hooger dan op do

groote geldcentra, maar sedert enkele jaren heeft deze
.situatie zich gewijzigd en behoort Zweden tot de ka-
-pitaal exporteerende landen van Europa. –

ei. Zweden is evenwel in staat geweest dit lage dis-

‘conto te handhaven zonder in den een of, anderen

vorm tot beperkende maatregelen behoeven over te

‘gaan, zooals in Zwitiserland het geval is en zon-

der een inflatie verwekt te hebben. Integendeel,

•het prijsniveau În Zweden is in vergelijking met het

vorige jaar 10 pOt. gedaald. Deze daling beteekent
iiet, dat het huidige renteniveau te hoog is, want er

zijn geen teekenen, die erop wijzen, dat wij een perio-

de van monetaire deflatie doormaken. Dit blijkt uit
de toeneming van de wisselportefeuilles van de ban-
.ken, alsmede u.it het feit, dat het bedrag van de zich

in omloop bevindendé bankbiljetten grooter is dan in
•den vorigen zomer. De stijging is weliswaar niet zoo groot, maar de tendens is toch aanwezig. Tegelijker-

tijd zijn de deposito’s der banken afgenomen met
het gevolg, dat het verschil tusschen het bedrag der

beleeningen en disconteeringen en het bedrag der

deposito’s is gestegen, zoodat de banken genoodzaakt

waren zich door herdisconteering van wissels hij de

rRijksbank de noodige middelen te verschaffen.
De conclusie kan misschien getrokken worden, dat ‘de snelle stijging van het bedrag der herdisèonteerin-

gen sinds het begin van 1928 toe te schrijven is aan

een verstijving van de geldmarkt en dat de banken
moeilijkheden ondervinden om aan de vraag naar ere-

diet te voldoen. Maar onze analyse zou onvolledig zijn,
indien wij geen rekening hielden met de buitenland-
sche bauksaldi. In verband met het betrekkelijk

-lage wisseldisconto van de Rijksbank, in vergelijking
met den rentestand in het buitenland, geven de ban-

ken er de voorkeur aan hun buitenlandsche uitzet-
tingen op korten termijn te vergrooten en tot herdis-
conteering over te gaan, indien dit noodig mocht

bljken. Deze tendens was het vorige jaar zeer duide-
lijk waarneembaar, toen het wisseldisconto van de
‘centrale bank zeer laag was, maar dezelfde ontwik-

‘keling kan men dit jaar zien, sinds, tengevolge van
de stijging van den rentevoet in het buitenland, de
marge zich opnieuw heeft vergroot. De positie van
de Rijksbank is echter veel sterker dan het vorige

jaar en haar buitenlandsche wisselportefeuille is zelfs
grooter dan in het gunstige jaar 1927.

De economische toestand wettigt niet het vermoe-
den, dat de prijsdaling een teeken zou zijn van een na-
derende depressie. Integendeel, de toestand is gezond
n de industrieele activiteit is snel toegenomen sinds

het einde van de groote werkstaking in Augustus van
het vorige jaar. De index ‘van de industrieele pro-
duötie van de Svensk Finanstidning, wiens gemid-.
delde vSSr 1927, 115 bedroeg (192311924 = 100)
heeft dit jaar gefluctueerd tusschen 129 en 148. De

industrieën, die in dit indexcijfer zijn begrepen,
yermelden alle een stijging van de productie in ver-

gelijking met 1927, het laatste jaar van normale toe-
standen op de arbeidsmarkt. De merkwaardigste stij-

ging is die in de ijzer- en staalindustrie, die gedu-

rende vele jaren onder ongunstige voorwaarden heeft
gewerkt. De productie van ijzer en staal hebben de
vôôroorlogsche cijfers bereikt. Ditzelfde is evenwel
nog niet het geval met de productie van ruwijzer,
maar indien zij in hetzelfde tempo stijgt als gedu-

rende de laatste twaalf maanden, dan zullen ook hier

de vô6roorlogsche recordcijfers spoedig overtroffen
worden.

De grootere activiteit in handel en industrie heeft
eveneens zijn invloed gehad op den buitenlandschen
handel. De eerste zes maanden an dit jaar toonen
een invoeroverschot van slechts Kr. 55 millioen, een
bedrag, dat iets meer is dan in 1927. Maar dit is het

resuFfaat van een veel grooteren ômzet, aangezien de

782

ECONOMISCHSTATISTISCE BERICHTEN

28 Augustus 1929

–
totale vaarde van den in- en uitvoer voor de eerste

helft van dit jaar is gestegen van Kr. 1.410 millioen

tot Kr. 1.580 millioen of met ongeveer 10 pOt.

Op de obligatiemarkt is reeds in de lente van dit
jaar een geringe daling ingetrèdeu, :i.n zoo verre, dat

slechts leeningen van goede industrieele onderne-

niLngen tegen 5 pOt., wat gedurende verscheidene

jaren de normale rentestand is geweest, konden wor-

den geplaatst. De vlucht voor de Mark in Duitsch-
land in April en Mei veroorzaakte een stijging van

de obligatiekoersen en sedert dien tijd is de markt

zeer vast gebleven. Evenwel heeft de stijging van het

Amerikaansche disconto geen invloed van beteekens

iutgeoefend. De -meest karakteristieke trek :is sedert

langen tijd het gebrek aan materiaal. Weliswaar is

het acntaI nieuwe u.itgifteu gedurende cle laatste

jaren zeer aanzienlijk gestegen en bedroegen zij in
1921 en 1928 Kr. 589 millioen, maar van dit bedrag

bestaat ongeveer Kr. 275 millioen uit conversielee-

nirigen. De w’erkelijke nieuwe uitgi ften bereikten
in 1928 niet meer dan een bedrag van Kr. 150 mil-

lioen. Bovendien is het aantal buiteniandsche leenin-

–
gen dcii laatsten tijd aanzienlijk afgenomen en deze-

omstandigheid verklaart het feit van een gebrek aan
materiaal. Gedurende de laatste maanden hebben er

w’einig uitgiften plaats gevonden, zoodat men niet

lieef t kunnen, nagaan of beleggers bereid zijn om zich

voor nieuwe uitgiften te interesseeren, maar het is

niet onwaarschijnlijk, dat de markt in staat zou zijn

om voor zeer aanzienlijke bedragen nieuwe obligatie-

.leeningen op te nemen zonder een stijging van het

renten.iveau te veroorzaken.
De koersen
01)
de effectenbeurs toonea, dat specu-

lanten niet zoo pessimistisch zijn, wat betreft de
vdoruitzichten van handel en industrie. De activiteit
op de beurs is niet zoo groot als het vorige jaar,

toen cle omzet topcijfers bereikte, maar hij kan een,

vergelijking niet vroegere jaren goed doorstaan. Het dagelijksch gemiddelde is in geen enkele maand be-
neden Kr. 1.000.000 gedaald en gedurende twee

maanden, Januani en 3u1i, heeft het cle Kr. 2.000.000

overschreden. Na een daling in de lentemaanden

zijn de koersen voordnrend gestegen en hebben voor

verschillende fondsen de cijfers van 1928 overtroffen.
Dit :is vooral het geval voor de aandeelen van hout-

en pulpondernemingen
;
die een merkwaardigê stij-

– ging hebben vertoond tot de hoogste koersen, die
sinds de na-oorlogsche crisis zijn bereikt. Er is even-
,

wel geen sprake van oversppculatie met uitzondering

van de ,,internationale” aandeelen, diie af en toe aan

groote fluctuaties in de vraag en in de koersen zijn

blootgesteld en die voortdurend liet onderwerp zijn
van verschillende geruchten, die hun invloed doen

gelden op de. speculatie.
De toestand op cle effectenbeurs is gezond en de
• voorschotten van cle banken oi effecten toonen ccii
matige toeneming. De beurs
schijnt
dus iii te stem-

men met dc algemeene verwachtingen, dat de voor-

uitzichten vor handel en industrie gunstig zijn.
Hoewel er geen sprake is van een ,,boom”, is een zeker

optimisme ongetwijfeld gerechtvaardigd. De toestand
in het buitenland en de situatie op de internationale
geldmarkteu vormen echtr een onzekeren factor, die;
zelfs, indien de toestand in liet binnenland gunstig

is, een, zekere waakzaamheid in het zakenleven en op cle effecteiibeurs met zich mede moet brengen.

AANTEEKEN INGEN.

Indexeijfers van groot- en kleinhandeisprijzen

in Nederlandsch-Indië.

– De maandstatistiek 1929 No. 5 van het Centraal

Kantoor voor de Statistiek tê Weltevreden bevat o.m

het volgende:

t
Invoer.
De serie van’ de invoerartikelen omvat
72
artike-
len, welke i’n vijf ‘groepen zijn verdeeld.
Bij de groep
teatiele
goederen waren in Mei geen prijs

veranderingen te ‘constateeren. De prijsschornmelingen van
deze groep waren in de laatste maanden zeer gering. Van
Augustus
1928
af bleef het groepsindexcijfer ongewijzigd
op 172.
Van de groep
levensmiddelen
daalde de prijs van Austra-
lisch meel van
f 470
in April tot
f4,55
in Mei. Het groeps-indexc-ijfer bleef ongewijzigd
op 148.
Van cle groep
metalen
waren enkel de prijzen van lood –
een fractie hooger. Het groepsindexeijfer bleef ongewijzigd
op 1.42.
Het groepsin’dexcijfer van de
chemicaliën en veiisto(fcn
steeg tot
145
door cle hoogere prijzen voor Europeescb
.kopersulfaat en door het wegvallen van een inclexcijfer voor
Euuropeescic zoutzunr.
Een prijs voor dit laatste product is door den steeds ver-
nuutderden invoer niet meer te geveuu.
Als
oorzaak van den
verminderden invoer wordt genueld, dat liet veel goedkoopere
Japazusche zoutzuur voor de toe te passen werkzaamheden
even goed voldoet als het Europeesche.
Het groepsindexcijfer van de groep
diversen
daalde met

twee 1)Onten tot
164
door de lagere prijzen voor goenie-
zakke ii.
Het algemeen indexeijfer van den gebeden invoer steeg
met eec punt tot
156.

Uitvoer.
De serie uitvoerartikelen omvat 20 producten.
De prijzen van rubber, tapioka, peper, meïs, katjang idjoe,
kapok, djarakpitten, citronella-olie en cacao waren vast,
clie van thee, koffie, -koehuiden, kapokpitten, damar en aard-
noten lager. Het zijuc voornamelijk (Ie hoogere prijzen voor

Indexcijfers van
72
invoer- en
20
uitvoerartikelen in den groothandel te Batavia, Soerabaja en Semarang.

Invoerartikelen.
– –
‘
0
E
‘
–
ca

to

1913.
100
100
100
100 100 100 100 100

1923.
207
163
174
170
169
180
150
173

1924.
213
164
167
160
168
178
155 173

1925.
208
161
160
150
165 172
146
166

1926.
185
157
151.
153
169 165
137 159

1927.
174
148
149 149
173
160
130
154

1928.
172 149
141
144
162
155
127
149

Mei

1928.
174
146
140
144
164 156 132
151

Juni

,,
174
146
140
144
163 155
129
150

Juli

,,

.
173
147
140
143
165
156
126 150

Augustus

.
172
148 140
143
–
160
155
121
148

September

.
172
149
141 142
164
4
155
123
1

149
October

.
173
150
142
142
–
164
156
124
149
November

.
171
151
143
143
167
156
124
149

December

,

.
171
149 143
143 167
156
124
149

Januari

1929.
171
150
143
143 166
156
126
150

Februari_ ,,

.
172
151
140 143
166
156
127
150

Maart

,,

.
172 149 144
143
166
156 130
151

April

.
172
148 142 140
166
155
127
149
.1
151
Mei

,,

.
172
148 142
.145
164
156 130
1)
20
art.
2)
12
art.
3)
12
art.

) 15
art.

) 13
art.

lndexcijfers van kleinhandeisprijzen van verbruiksartikelen
–

van in- en uitheemschen oorsprong te Batavia.

In-
heemech
1)
Uit-
heemsch
1)
Totaal
Voeding’)

1913114
100
100
100 100
1923
…
194
173
183
182

1924 .
.
182
158
170 170

1925 ..
169
152
‘160
159

1926 ..
–

169
148
159
156
1927
. .
166
147
157
155

1928 ..
160
148 154
153-

Juni

1928 ..
155

‘
148 152 150

Juli

,,

..
160
147
154
152

Augustus

,,

. .
160

•
–

146
153 152

September

,

. .
160
147
153
151

October

,,

..
161
–
147
154
152

November

,,

;.
161
146
154
152
December

,,

..
•

164
146
155 153

Januari

1929 .
.
162
146
154
151

Februari

,,

..
165
145 155
153

Maart

,,

..
166
145
155
•

154

April

..
–

164
–

145
154
152

Mei

,,

. .
161
145
–

153
151

Juni

,,

..
•
160
146 153
151

1)
20
artik1en” ‘)
35
artikelen.

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

783

witte peper, maIs en katjang idjoe, clie het indexcijfer voor den uitvoer met drie punten tot 130 deden stijgen.
:E[et algemeen indexeijfer van iii- en uitvoer prociticten
te zamen bedroeg in Mei
151
tegen
149
in April.
Dit algemeen indemijf er heeft geen andere het eekenis,
dan dat het gemiddelde prijsverloop voorstelt van de 92
met name genoemde artikelen.

1t7.cinhandelsprijsen.
De serie inclexcijfers van artikelen
van iii- en uitheemselten oorsprong is zoo sanieiigesteld,
dat cle inheemsche en cle uiitlieemsche groep geheel parallel
zijn.
J.J.et indexcijîer van de serie inheeinsche artikelen daalde
in Juni niet een punt tot 1.00 door de lagere prijzen voor
rijst en klapperolie.
Het inclexcijfcr van de uithceiiisclie artikelen steeg met
t punt tot
146,
de prijsflnctuaties waren bij deze groep van
zeer geringe beteekenis.
Het algemeen iudexcijfer vait de in- en uitheemsche arti-
kelen tezamen bleef onveranderd.

Passcrprijren.
De gemiddelde passerprijzen van
119
pas-
sers op Java en Madoerawaren in Mei lager voor padi en
beras, hooger voor maIs cii bataten. Gepelde inaïs steeg van
gemiddeld
f4,69 in
April tot
j
4,95
per picol in Mei.

BOEKAANKONDIGING.

Jij. L. Sm.iih. – Comn’ton. ,S’tocics as

Long Term Investntenls
(MacMillan,

New-York).
Hartley Withers. – Hints about In-
vestments
(Eveleigh Nash and Gray-
son Ltd., Londen).

Hoewel de studie van Smith reeds enkele jaren ge-

leden is verschenen, heeft zij nochthans groote be-
teekenis, omdat het vraagstuk, dat hierin wordt be-
handeld, ook op het oogeublik hier te lande in ruime
kring belangstelling trekt.
Sniith’s boek is ontstaan door het mislukken van

een poging om met feiten een erkende theorie te sta-ven, ni. de theorie, dat in een periode van een dalend

prijsniveau, obligaties ccii betere belegging vormen
dan aandeelen. Smith wilde oorspronkelijk voor de
oude theorie bewijsmateriaal aanvoeren uit de periode

1806-1896, toen de koopkracht van den dollar voort-
durend steeg, maar kwam bij zijn onderzoek tot de

verrassende ontdekking, dat in die periode belegging in eerste klas obligaties l)ij die in aandeelen ten ach-

ter zon zijn gebleven.
Dit onverwachte resultaat was voor hem aanleiding

om twaalf proeven te nemen en het bleek, dat in al

deze gevallen de belegger uit aandeelen een grooter
inkomen zou hebben verkregen dan uit obligaties.
Op één enkele uitzondering na was het voordéel
aan cle zijde van cle aandeei.en, indien inkomen en ka-
pitaaltoenemirig tezamen werden genomen. Deze eene
titzondering ten gunste van belegging in obligaties

kwam, doordat de toeneming van de kapitaalwaardc
van de obligaties grooter was dan liet inkomen uit de
aan deden.
Smith is in de keuze van zijn materiaal zeer on-
partijdig geweest, maar hij de beschouwing van zijn

resultaat moet er rekening mede gehouden worden, dat acht proeven een periode omvatten, die in 1922

eindigt en het resultaat dus beïnvloed is door de
enorme winsten, die de Amerikaansche industrie in

den oorlog en kort daarna heeft gemaakt.
Voorts heeft Smith zich bij zijn onderzoek moeten

beperken tot bepaahde fondsen, omdat niet liet ge-
heel beschikbare materiaal onderzocht kon worden.
Het spreekt van zelf, dat deze factor ook op het re-
sultaat zijn invloed heeft don gelden. Bovendien heeft dit onderzoek alleen betrekking
op de Vereenigde Staten, een land, dat sedert het
eind van de vorige eeuw een merkwaardige en snelle
ontwikkeling heeft doorgemaakt, wat natuurlijk tot
uiting is gekomen in de koersontwikkeling van aan-

deden.
Dit zijn in liet kort de voornaamste redenen, waar-
om het resultaat van Smith en de conclusies, die hij

trekt, mef zekere reserves moeten worden aanvaard.

In navolging van Smith heeft ook Hartley Withers

een proef genomen. Hoewel ook deze, de periode van
1910-1925 omvattende, ten gunste van belegging in
aandeelen uitviel, was zij, volgens den schrijver, op

te kleine schaal genomen om veel te bewijzen. Even-
wel is 1-lartiey W:ithers geen enthousiast hewbuderaar

‘van belegging in aandeelen en uitgaande van het

principe van ,,safety first”, beveelt hij voor kleine

‘erinogens belegging in staatsobligaties aan.

Zijn boek, dat reeds de derde druk heeft beleefd,

bevat verder tal van goede opmerkingen op het ge-

bied van beleggingspolitiek en verdient daarom in

ruime kring de aandacht. V.

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.

The American Journal of Interna-

t i. o
ii
a 1 L a w. – Ooncord, N.I-1., April 1929.

J. 0. Murdocic,
Arbitration and con ci liation in Pan

America
1. Stewari,
The International Telegraph

Conference of Brussels; J. Q. Dealey Jr.,
The Chicago
drainage canal and St. Lawrence deve.lopment;
M.

0.
HUdSOn,
The ,,injunction of secrecy” with respect

‘to Amer.icau treaties;
M. W. Graham,
The Sovjet Se-
curity Treaties;
1V. 0. Dennis,
The sinkirig of the
,,l’m Alone”.

Journal des Economistes.
—Parijs,
15
April 1.929.

JJ..Pa’yen.,
Un débat financier;
R. J. Pierre,
Le

corn merce extér.ieur des principaux pays en 1.928;
L. G. Numile,
Paris nouveau;
G. de Nouvio’&
Les al-

locations familinies, obligatoires et généralisées;
Tru-city, Monument Yves-Guyot;
A. Barriol, 1. Brochu et

A. Bernard,
Notes sur l’opération de conversion et de

remhoursement des obligations 6 p. 100 1926;
0. Pi-
chot,
Revue de l’Académie des Sciences morales et
pol:it.iques;
X.,
La réforme monétaire enRoumanie.

1. d e in, — Parijs, 1.5 Mei 1929.
E. Payen,
La Grande-Bretagne h la veille des éiec-
tions;
S. Gargas,
Le monopole du commerce extérieur
en Rïtssie soviétique;
G. E. Bertin,
La vie admini-

strative et sociaied’un arrondissement de Paris; R.
J. Pierre,
Les grands inarchés du monde et les routes
commerciales;
G. de Nouvion,
Les grandes Corn-

pagnies de chemins de f er en 1928;
K.,
La situation

économique de la Pologne en 1928; X., L’industrie en

Lettonie;
B. L. L. E.,
La Ligue du libre-échange; – X., Les travaux des Chambres de Commerce f:ran-

çaises;
E. .7?.,
A la Société des Nations.

De Naamlooze Vennootschap. – Am-

sterdam, 1.5 Mei 1929.
Mr. i)r. H. F. A. Völlmar,
De eerste ervaringen uit

dle praktijk van de nienwe wet op de N.V.;
Mr. G. J.
H. Kuyk,
De Wet op de Naamlooze Vennootschappen.
en de praktijk aan het Departement van Justitie;
Prof. Dr. M. J. if. Cobbenhagen, De reservevorming
• en haar beteekenis voor kapitaalvorming en kapitaal-
distributie;
Mr. G. L. A. van Diiie,
Morahiteitsbegrip
bij den Fiscus;
Drs. A. M. Groot,
Looristelsels I. Uur-
loon – stukloon;
K. Lindner,
De splitsing van het

Ouderdomsfonds; G. K. H. Hinnert,
Stille reserves en
de accountant. Met naschrift van
Prof. Dr. J. G. Oh.

Volmer.

The Q u a r ter 1 y J o u r na 1 of E c o n o mi c s.
– Carnhridge, Mass., Mei 1929.
s:
H. Slichter,
The current labor policies of Amer-

ican industries;
E. J. Hainilton,
Imports of Amen-

can gold and silver into Spain, 1503-1.660;
D. H.
Bobertson,
The monetary doctrines of Messrs. Foster

and Catchings;
C. F. Strickiand,
Coöperation and the
rural probhe.m of India.

S chmollers J ahrbuch. – München, Leip-

zig, April 1929.
H. Bechtel,
Der ökonomische Raum für den Han-

del im Spii.tmittelalter;
F. von Degenfeld—Schon-

20,129 21,445 43,052 53,446

4,280

4,607

12,573

13,311

560

552

3,167

3,428

841

857

325

344

984

1,016

89,716

93,757
339,788 367,572
4454,022 4730,519
1836,858 1812,527 1166,250 1211,964

60,286 64,313
419,173 543,157
4278,900 4448,456
1210,761 1299,512
970,050 948,999

5,028

5,630

4,778 . 5,347

4,363

4,673

1,762

1,834

1,404
282
325

248,7
249′

234
255,3

20,969 19,842
48,532 45,002

4,387

4,089

12,141

11,819

553

549

3,356

3,424

850

882

331

345

267

883

96,023 92,371
328,525 333,98e
4735,939 5212,91 857,981 2356,62(
1173,785 1102,581

63,767 60,39
538,373 466,29(
4614,005 4733,09e
1327,348 1637,34e
938,990
977,50

‘14,804

5,059

,5,047

4,810

4,245

4,522

1,834

1,834

1,453

1,334

321

364

428

747

273,8

280,8

274

281

249

252

25.1,3

252,8

22,792
5 3,33 6
4,425
13,490

573
3,498
905
3’Sl
1,098

106,253
358,816
5173,343 1812,705
1317,705

66,880
480,382
3701,892
999,526
1035,642

4,677
4,135 4,138
1,761

1,466
462
–
876

306,0
306

256
254,1

21,397 22,949
48,934 40,271
4,094 4,562
12,104′ 13,502

528

600

3,258

3,774

781

880

302

334

982

1,06.1

81,048 88,607
364,188 371,229
5162,237 4934,124
1804,9 16 2009,295
1016,653 1021,930

55,665 58,623
434,523 481,590
4117,941 4180,206
1088,384 1190,440
920,949 930,922

3,913
1
4,573

21,206
‘39,307
4,458
13,407

621
3,721
871
336
1,105

9 3,7 92
410,933
514 3,7 15 199 7, 634
1254,901

60,244 418,657
4419,445 1247,930 1164,188

5,154

4,051
4,296
–
3,683 4,813
4,946
1,761 1,761
–

1,454
1,204
1,181
489
293
258
1,016 765
505

309,9
3ll,2
307,9
310
311
308

253 242
244
249,3
239,2
231.3

784′

.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 Augustus 1929

burg,
Di.e Unternehinerpersönlichkeit in der moder-

nen Volkswirtschaft;
E. Schurnacher,
Ober Entwick-

lung, Handlung wad Führung. Grandbegriffe zu

einer praktischen Entwicklungslehre für Kriegswesen
and Technik;
J. Hashagen,
Zwei Neuerscheinungen
za Verfassungstheorie und Verfassungsrecht.

De Soci alistische Gids. – Amsterdam,
April 1.929.
bevat o.a.
A.
W. Michels,
Ontwerp-amhtenarenwet 1928: G.
P. Lindeyer;
De ontwikkeling en hetedkenis van (lei
–
i.

Li rnhu rgscheii steenkol enmijnbouw, IV (slot)

1 cl cm. -Amsterdam, Mei 1929.
bevat o.a.:
A.
W. IJze.rnsan,
De negerslavernij in cle kapitalis-
tische wereld, T;
Mr. M. van der Goe,s van Naters.
1-Tet fascisme in de wetenschap;
Mr. S. Moli,
Marxis-
me, recht en staat:
A. Sternheirn,
Het arbeidersleven
in Engelsch-hndië.

T•dhft voor Economische Geo-
g r a.p h i e. – ‘s-Gravenhage, 15 Jan. 1929.
Prof. Dr. H. Blink. Uit de geschiedenis der ont-
gi oning van den Nederlandschen bodem in den loop der tijden;
J. J. van Deinse, Oude kanaaiplannen en
waterwegen in Twente en omgeving;
Prof. Dr. H.
Bli’nk,
Over stroomingen en specialiseering op aard
rijksku
ii
di g gebied en over geopolitiek.

T d e rn. – ‘s-Gravenhage, 15 Februari. 1929.
Prof. Dr. H.Blinic,
Uit de geschiedenis der mat-

ginniiagen van den Nederlandschen bodem in den
loop der tijden (vervolg);
A. M. Nieuwenhuisen,
De
haven van Maasluis;
Prof. Dr. J. C. Th. Uphof,
1-let
winnen van terpentijn in de Zuidstaten van Noord-
Amerika.

T d e m: – ‘s-Gravenhage, 15 Maart 1929.

R. Schuiling,
Een zeer groote aanwinst der geogra-
fische literatuur;
Prof. 1)r. H. Blink,
New-Fourid-
land;
Th. Roosje,
De verkoop van tuinbouwproducten
oorheen en thans; Prof. Dr. H. Blinlr,,
Ui.t cle ge-
schiedenis der ontginningen van den Nederianclsclien
bodem na den loop der tijden.

T d e m. – ‘s-Gravenhage, 15 April 1929.

J. van Boon,
De equivalente cilunderprojectie van
wereldkaarten;
P. H. Wuysler,
Verkeersgeografie van
het eiland Voorne; E. D. van Dissel,
De beweging’
voor natuurbescherming in Nederland; G.
Smits,
Uit
den in- en uitvoer van Zuid-Slavië.

1 d e na. – ‘s-Gravenhage, 15 Mei 1929.

Dr. J. Stroon-tberg,
Nederlandsch-Indië in den we-
reldhandel;
Prof. Dr. H. Blink,
Uit de geschiedenis
der ontginni.ngen van dcii Neclerlandschen bodem in – den loop der tijden (vervolg).

W e 1 t w i r t s c h af t ii c h e s

A r c h i v.

–
Jeria, Jan. 1929.

Chr. Eckert,
Aussichten des Kapitalismus;
A.
MaAr,
Die Stabilisierung der Kaufkraft des- Dollars;

MAANDCIJFERS. .

.

RESUMÉ UIT HET MONTHLY BULLETIN OF STATISTIOS (VOLKENBOND).

ddelde

1

1928

1929
1913
1
1927
1
1928
1
Oct.
1
Nov.
1
Dec.
1
Jan.
1
Febr.
1
Maart
1
.Kprii

Productievan Engeland
1)

..24,337 21,272 –
steenkool

Ver. Staten ………
43,088 45,197
(1000
tons) Frankrijk
2)

….
3,338

4,315
Duitschiand
8)
….
15,842

12,800

Productievan Engeland ……………
869

617
ruw ijzer

Ver. Staten ………..
2,592

3,036
(1000
tons) Frankrijk
4)
………….
434

777
België ……………..
207

309
Duitschiand
5) ..
…

1,397

1,092

Import (voor Engeland
1000
£
6)
54,931

91,282
binneni.

Ver. Stat.
1000 $

147,932 346,924
verbruik) Frankrijkl000Frs.’)
701,778 4420,823
Italië’
1000
Lire
8
303,803 1697,900
D’land
1000 M.
9)
897,474 1185,672

Export
(bin-
Engeland
1000
£ 6)
43,771

59,090
nenlandsche Ver. Stat.
1000 $

204,024 396,572
producten)

Frankrijkl000Frs.lO
573,351 4577,063
Italië

1000
Lires
209,303 1302,662
D’land

1000
M.
9)
841,436 851,952

Inklaringen Engeland (geladen)
6)
4,089

5,049
(1000
tons) Ver. Staten
(gel. en ballast)..

2,827

4,441
Frankrijk (geladen)
2,876
–

4,088
Italië (gel. en ballast)

1,560

1,646

Aantal werk- Engeland
11)

.

loozen in
1000
Italië
12)
……….

Duitschland 18)

Indexcijfers yer. Staten
14)
van koersen Engel.’S
(1913=100)
V.
aandeelen. Zweden
16)
(nom.
waarde=
100)
Zwitserland
17)
(id.)
Nederland
18)

(1921-25 = 100) ..

11 Voor den verkoop beschikbaar. Vanaf einde 1921 zonder Ierland.
2]
mci. bruink. Vanaf 1918 mci. Elzas-Lotharingen. Vanaf 1920 mcl., sedert
Jan. 1927 exci. het Saargebied.
31
Vanaf 1918 zonder Elzas-Lotharingen.
Vanaf 1920 zonder Saargebied en de Pfalz. Vanaf Juli 1922 zonder Poolsch
Opper-Silezie.
4]
Vanaf 1919 inclusief Elzas-Lotharingen.
51
Zonder
Luxemburg. Vanaf 1918 zonder Elzas-Lotharingen, vanaf 1922 zonder
Poolsch Opper-Silezië.
61
Vanaf
1
April 1923 met inbegrip van den
handel van Groot-Brittannië en Noord-Ierland met den lerschen vrij-
staat en uitgezonderd den buitenlandschen handel van den lerschen
vrijstaat.
71
Sedert Januari 1921 gedeclareerde waarde.
8]
Sedert Januari.

112
1

1131

115

120

124

1241

119

1922 nieuwe schatting op grond der gedeclareerde waarden.
91
Vanaf
Januari 1922 in goudmarken.
10]
Met ingang van 1925 officieele waarde-
cijfers.’5] Verplichte verzekering. Sedert April 1922 exci. den lerschen
Vrijstaat.
121
Geheel werkloos.
13]
Leden van vakvereenigingen: geheel
werkloos. Sedert Jan. 1927 mijnwerkers inbegrepen.
541
Wall Street
Journal: 20 gewone aand. Maandgem. in $.
151
London and Cambridge
Economic Service: 20 gew. aand.
161
Officieel: Industrieele en Scheep-
vaartaand.
171
Nationale Bank 32 industrieele aandeelen.
IS]
Officieel:
49 gewone aandeelen. a) bruinkool inbegrepen.

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATItISCHE BERICHTEN

785

G.
Macicenroih,
Zolipolitik and Produktionsmittel-

versorgung;
A. Predöhl.
Die Südwanderung der ame-rikan ischen Baumwollindustrie;
R.
Lief mann,
Der

Ausgleichsgedanke als Organisationsprinzip des

Tauschverkehrs;
U. Ricci,
Zur Methode eini inter-

nationalen Getreidevorratsstatistik.

1
d e m.
–
Jena, April 1929.
Dr.
R.
Michels,
Die Kritik der Handelsbilanztheo-

rie bei Gian-Rialdo Carli (1769);
Dr. Fr. Sternberg,

Krise und Aussenhandei;
Dr. Fr.
von
Haniel,
Aus-

landanleihen and Zahlungsbilanz;
Dr. A. Predöhl,

‘Die Wanderungen der amerikanisch-kanadischen Pa-

pierindustrie;
Dr.
H.
A. L. Luff&,
Der Oharakter der

Arbeiterbewegung in dn Verein i gten Staatea,

DeutschJand and Erigland.

MAANDCIJFERS.

GIRO-KÂ
‘
NTOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM.

Juni 1929
Juni 1928

Giro’s
(eenzijdige ver-
In
nijilioeneni
1
Aantal
1′
1fl
ImiIIioenen
Aantal
melding)

Girobetalingen aan
gemeenteinstellingen
f

79.2
24.522
f
57.1
17.696
Girobetalingen aan
,,

17.1
99.169
,,22.9
81.138

Geldomzet.
Ont’vangsten

……….
,,

4.7
6.261
,,

4.9
6.441
,,

6.6
31.795
,,

7.1
31.731
Part.rekeninghouders
,,

20.4
1

35.892′
,, 19.8′
30.330′

particulieren

……

Waarvan

rekeningh.
Betalingen

………..

welke gelden voor 1
jaar

vast

hebben
gedeponeerd’…. …
,,

9.7
3.8072
,,

9.3
3.315
2

Giro-depos. kas Gerzon
.,,

0.14 449

1)
GemIddeld saldo te goed.
2)
Einde der maand.

PRODUCTIE DER STEENKOLEN-, BRUIN:

KOLEN- EN ZOUTMIJNEN..
(Gegevens verstrekt door den Hoofdingenieur der mijnen.)

T. Gezamenlijke Steenkolenmijnen.

Mei
Jan./Mei Jan./Mei
1929
1929 1928

Prod. Steenkolen in tonnenl)
954.579 4.657.490 4468.802,4
Aantal normale werkdagen
.
25
126 126

H. Bruinkolenmijn ,,Carisborg”.

Mei
Jan.,Mei
Jan./Mei
–
1929 1929 1928

Netto-productie in tonnen.
.
23.286
2
)
53.751,4
88.433
Aantal normale werkdagen
26
57
126

III. Zoutmijnen.
(Kon. Ned. Zoutindustrie te Boekelo.)

Mei
Jan./Mei
‘Jan/Mei
1929
1929
1928

Afgeleverd:
Geraft. zout ……..(ton)
2.996 15.609
13.440
Industriezout ……..(

)
75
247 302,5
Afvalzout

………….(

)
93 1.103
711
Aantal normale werkdagen
25
127
127

Arbeiders.

Gezamen- Bruin-
Aantal.
Stelen-
kOleflmljfi
Zoutmijnen

1 Juni 1929
171
215

9.489
8
)

{
167.
136
1

Juni

1928

.
…………..
24.384:
1)’
Sedert 1 Jan. .1929 is hierbij de hoeveelheid kolenslik
inbegrepen.
17.230 ton ruwe bruinkool en 6.056 ton bruinkooibrik:
bovengronds.
4)
ondergronds..

–

,,,

–
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B. ” beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

d

{Vr
sch.

Disc.Wissels.
5425Mrt.’29
Zwits.Nat.Bk. 3422
Oct.’25

elhhh
1
.Efi.
6
25Mrt.’29
N.Bk.v.Denem.5
24Juni’26
inR.C. 7
25Mrt.’29
Zweedscheflbk
4424Aug.’28
Javasche Bank… . . 5422
Juli’29
Bank v.Noorw. 54.27
Mrt. ’28
Bank van Engeland 51
7Feb.’29
3k. v. Tsjecho- Duitsche Rijksbank
7,25Apr ’29
slowakijê’. 5
8Mrt. ’27
Bank v. Frankrijk.
3419 Jan.’28
N. Bk.v. O’rijk.
74.24 Apr ’29
Belgische Nat. Bnk. 5
1Aug.’29
N. Bk. v. Hong. 8
24 Apr’29
Fed. Res. Bank N.Y. 6
9Aug.’29
Bank v. Italië. 7
14 Mrt. ’29
Bank van Spanje..
5419 Dec.’28
Z.-Afr.Res.bnk 6
17Aug.’29

OPEN MARKT.

– 1929

–
1928

11

1927
1914

24A ug.
19124
12117
5110
20(25
22127
20124
Aug.
Aug.
Aug. Aug. Aug.
Juli

Amsterdam
Partic.disc.
5
1
18-
3
116
415103116
4718
_5
4314_5
0
116-116
3ij812
31(_3(
Prolong.
–
41(
5
_51(
4

4.314
3
3
14-4
1
j3
3112-4
311
4
4
21(4_8(
4

Londen
Daggeld…
4-112
3113..51j5

3
1
(24
1
(5
3-5
114
2
1
12-5
2.3113

181
4
.2
Partic.disc.
5151..81

515(32.1(2
571_11
5(8_1(,
4114-11c
45(1_5(
21(,-3(,
Berlijn
Daggeld…
4(3-6(2
4
1
1-9
6-8
3
14
612-10 4-7
411_
–
Partic.disc.
30-55 d..
.
–
711s
7119.
71(5.1(4
6
3
14

5314.715
–
56-90 d..
.
–
7
1
19
71
7
1
(5-‘(4
6/4
531_71
2
1
(-
1
(2
Ware
wechsel.
–
731
4

7314
7518-8
7
6-
–
Neu, York
Dageld
1)
7_114
6.7
1
(4
6-81
4

712
1
14
7_31
31214
1
1
(e2
1
(,
Partic.disc.
511
4

511
4

511
4

5-
1
1
4314
3
1
1e
3
14
1

–
2)
Koers van 23 Aug. en daaraan voorafgaande weken t(m Vrijdag. (..

WISSELKOERSEN.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
New
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
York)
.

)
)
)
1)

20 Aug. 1929
2.4951,
12.101,
59.444.
,
9.774
34.71
99%
21

,,

1929
2.49′,
12.10k
59.444
9.77
34.71
995/„
22

,,

1929
2.491,
12.10
•
3

59.45 9.774
34.71
99%
23

,,

1929
2.495/,
1
2.09+
b
v

59.434
9.77
34.704
99%
24

,,

1929
2.4951
8

12.10.’
59.434
9.77
34.704
9934
26

,,

1929
2.49
8
1
t
,
12.0911,
59.41
9.764
34.70
1
34.68 99i.
Laagsted.w.1)
2.4.9,4
12.09%
59.42
9.76
99
Hoogste d.w
1
)
2.49’1,
6

12.10J.
59.46
9.774
34.73
100
19 Aug. 1929
2.491′
10

1
2.10′
59.454
9.774
34.71 99%
12

,,

1929
2.491ij,,
12.10,’
59.43 9.764′
34.72
99%
Muutpariteit
2.48%
12.10%
59.26
9.75
1 34.59
100

ata
Zwil- sep an
Weenen
Praag
Fioeka-
Milaan
Madrid
1)
esi
1
,
•S)
•Sl
/

20 Aug. 1929
48.02
35.17w
7.39
1.474
13.05
36.67
21

,,

1929
.48.03
35.17k
7.39
1.48
13.05
36.66
22

,,

1929
48.05
35.1734
7.39
1.48
13.08
36.71 23

,,

199
48.08 35.17%
7.39
1.48
13.054
36.72
24

,,

1929
48.05,4
35.17%
7.384
1.48
–
—
26

,,

1929
48.04
35.17%
7.384
1.48
13.05
36.71
Laagsted.w.l)
47.99
35.10
7.37
1.45
13.03
36.80
aougsted.wl)
48.07
35.25
7.41
1.51
13.08
36.774
19 Aug. 1929
48.01%
35.17%
7.39
1.474 13.05
36.664
12

,,

1929
48.02%
35.17%
7.40 1.474
13.054
36.80
Miatitpariteit
48.-.
35.-
‘
2
)48.__
13.09
1
48.52

° °
Stock-
holm
‘
Kopen-
hagen.)
•
S
0

i
Hel-

jf;.
Buenos-
-Aires’)
Mon-
treal
1)

20 Aug. 1929
66.874 66.45
661474
6.27
10434
2.48
21

,,

1929
66.874
66.45
66:474
–
6.27
10434
2.48%
22

,,

1929
06.874
66.45
66.474
6.27
1043%
2.48’/,
23

,,

1929
66.874
66.424
66.45 6.27
104
2.48%
24

;,

1929
66.874
66.424 66.45
6.27.
104%
2.48%
26

1929
66.874
66.45
66.474
6.28
104% 2.48
Laagste d.w.
1
)
66.8211
66.40
66.42
6.26
104s1,
2.47%
Hoogste d.wl)
66.90
86.474 66.50
6.30
10471,
2.48%
19 Aug. 1929
66.874
66.45 66.474
6.27
104
2.48
12

,,

1929
66.874
66.474 66.524
6.27
104s/,
2.48%
Muntpariteit
86.87 66.67 66.67 6.264
105%
2.48%
*) Noteering te Amsterdam. **) Noteerlug te Rotterdam. Particuliere opgave:

Wettelijk gestabiliseerd tuaschen 7,534′ en 7.21
2
12.
– In.het eerste nummer-van iedere maand komt een overzicht vbor van eeli aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.

786

ECONOMISCH-STATÎSTISCHE BERICHTEN

28 Augustus 1929

KOERSEN TE NEW VORK. (Cable).

D
a
Londen
($
per
£)
Parijs
($
p. IOOfr.)
Berlijn
($
p. 100
Mk.)
1
Amsterdam
($
p. 100 gld.)

20 Aug.

1929
4,84
3,91k
23,81k
40,06
21

,,

99
4,
12
4
15
/,6
3,91% 23,81s,
40,07
22

,,

1 9’9
4,84
26
1
12
3,91y
,
23,81
,
4
40,06
23

,,

1929
4,84
25
1
32

3,01
3
/
8

23,813
40,06
24

1929
4.84
25
1
32

3,913/
3

23,81-
40,06%
26

,,

929
4,84
3
/
4

3,9131
3

23,818/
8

40,07%

27 Aug.

1 92b1,
4,85%
3,90%
23,84
40,08
Munt1,arjteit..
1

4,8667
3,9108
23,81%
4031
33

KOERSEN TE LONDEN.

Plaatsen en
Landn
Noteerings-

1
eenheden
10Aug.
1929
1
17Aug.
1
191
19;24
Aug.
’29
Laagstel1oogste
24Aug.
1929

Alexandrië..
Piast. p.
97
7%
Athene …..
Dr. p.f
375
%
375113
375 375
375
1
1,
Bangkok….
Sh.
p.
tical
11108
1110%
i 11 tiy,
211031
2/103/
3

Budapest
. . .
Pen.
p £
27.801
27.80 27.78
27.82
27.791
Buenos Aires
d. p.
$
4712164
47131
471,6
47%
4771

Calcutta
. . . .
Sit.
}).
rup.
15511
34

1j5
5334

I15
13
1
1/529
1
1
33

lS7/

Constantin.
.
Piast.p.,C
1.012k
1.015
.1.005
1.020
1.015
Hongkong
. .
8h. p.
$
1/1111
1/1i+.
1!11i’
210
111171
3

Kobe

…….
5h. p. yen
1111
1
1
9

1111
5
1
7

1/1
‘T’

1/1133

111’1
9

Lissabon
.
..
.
Escu p•
£
10811
8

108 108
10881
3

108
1
1
9

Mexico1)….
$
per
£
10.10
10.10
10.00
10.20
10.10
Montevideo
.
d.per
4871
9

48%
48%
49
4851b
Montreal
…
$
per
£
4.8711
8

4.88′
4.87.
4.88%
4.877/
3

Rio d. Janeiro
d. per Mil.
511,
5
18
164 184
5113

Shanghai …
Sh. p. taei
2/421132
2
,
421/
33

214%
2/4+
2′
182

Singapore.
.
id. p.
$
2,323133
21347184
/321/35
213I
3
/,
213
47
1
34

Vaiparaiso
2).
$
per
£
39.46
39.49 39.48
39.53
39.48
Warschau
.23. p.
£
4351
4351,6
433/
43’/
435
116
11
In

liet

vervolg woraen cle
MCX.

niet

neer In penc. aocn in
a
genoteerd.
2) 90
dg.

ZILVERPRIJS
GOÜDPRIJS
8)

Londen
1
)
N.York’) Londen
19 Aug.
1929..

2451
52
5
1
8

19 Aug. 1929….
84111k
20

,,
1929..

2451,
0
52
1
18
20

,,

1929…..
8411131
8

21

,,
1929..

2451
15

52%
21

,,

1929…
.
84111%
22

,,
1929..

2471
527/,
22

,,

1929….
8411181
9

23

,,
1929..

2431
16

5251
8

23

,,

1929….
84/11k

24

,,
1929..

2451
5251
8

24

,,

1929….
84111%

25 Aug.
1928..

2633/
16

5851
25 Aug. 1928….
84111%

27 Juli
1914..

24
39
1,
4

59 27

Juli

1914…
.
84111

1
)1,1
pence
p.
oz.stand.
2)
Foreign sliver
i1i l0c.
p.oz.Iine.
3)
In sh.
p.oz.
line

STAND VAN ‘e RIJKS KAS.

Vorderingen.

1 15Aug. 1929

23Aug.1929

Saldo bii de Ned. Bank ………….
…….-

–
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten 1

237.837,75
t

777.791,53
Voorschot op ultinio Juni 1929 aan
de gem. op voor haar door de Rijks-
administratie te heffen gemeentelijke
inkomstenbelasting en opcenten op
de Rijksinkomstenbelasting ………,, 12.318.845,95 12.318.845,95
Voorschotten aan Ned.-Indië ………
., 22.695.875,03

,, 24.419.331,03
Id. aan Suriname ……………… ….,, 10.540.645,55

,, 10.553.403,55
Id. aan Curaçao …… ….. ……….. .,,

369.714,80

,,

393.257,18
Kasvord.weg.credïetverst.a/h.buitenl

I42.2l8.371,29 ,, 138.772.094,07
Daggeldieeningen tegen onderpand

–

–
Saldo der postrekeningen van Rijks-

comptabelen …………………….,, 16.013 949,41

,, .19.790.292,02
Vordering op het Algemeen Burgerlijk

Pensidenfonds’)………………….519.678,83

–
Vordering op andere Staatsbedrijven’) ,, 5.001.719,11

,, 5.001.719,11

Verplichtingen.

Voorschot door de Nederl. Bank ingev.
art. 16 van haar octrooi verstrekt..

/

13.606.607,33

f

13.549.944,27
Schuld aan de Bank voor Ned. Gem

–

–
Schatkistbiljetten in omloop
………
…103.475.000,-

,,
103.475.000,-

Waarvan direct bij de Ned. Bank..,, 21.000.000,-

,,

15.000.000,-
D.iggeldleeningen. …………
. ……

5.000.000,-

–

Schatkistproniessen in omloop
……..,
38.310.000,-

32.310.000,-

968.486,76
Zilverbons in

omloop
….
…………..11.714.750,-

,,

11.812.632,50
Schuld aan het Alg. Burg. Pensioenf.i)

–

…

Id. a.
Ii.
Staatsbedrijf d.
P., T.
en
T.’).,,

28.302.524,73

,,

28.535.193,99
Id. aan andere Staatsbedrijven’) ………..130.000,-

,,

130.000,-
……..02.904,77

13.448.433,58
1,1.
aan diverse instellingen’)
..

13.4
1,
In rekg.crtmet
‘s
Rijks Schatkist.

NEDERLANDSCH.INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.

17 Aug. 1929

1
24 Aug. 1929

Vorderingen:
Saldo

bij

‘s

Rijks

kas
…….. . …….
….-
–
Saldo bij de Javasche Bank……….
f29
.
.869.000.-
f
33.344.000,-
Verplichtingen:
Voorschot
‘s

Rijks

kas
……………
,,
22.724.000,-
,,
24.636.000,-
700.000,-
,,

700.000,-
Betaalmiddelen in
‘s
Lands Kas
–
.

–
Waarvan Muntbiljetten ………….
–

..
Schatkist promessen

……………….

Muntbiljetten in omloop ….

……..
,,46.898
300,- 46.670.000,-
Schuld aan het Ned.-Ind. Muntfonds.

……

,,

1.888.000,–
,

1.961.000,-
Idem aan cle Ned -Ind. Postspaarbank.
.

1.030.000,-

.

931.000,-
Voorschot van de Javascile Bank….
–

–
–

NEDÈRLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans
oji
26 Augustus
t
1
429.

Activa.
Binnenl.Wis.f.Hfdbk.
f

57.148.569,24
sels, Prom.,’ Bijbn k.
,,

801.381,75
enz.ia disc.(Ag.sch.
,,

10.531.356,14

f
68.481.307,13
Papier
o.
h. Buitenl. in disconto

……,,
–
Idem eigen portef.
.
f
15.3.753.345,- Af Verkocht maar voor
de bk.nognietafgel
153.753 345,-
Beleenin
g
en
rndbk.
f

37.659.828,61
mcl.
vrsch.
Bijbnk

11.359.517,73
in

rek.-crt.
Ag.scli

41.684.814,34
op
onderp.

f

93.704.160,18

Op
Effecten

……
f

85.261.560,68
Op
Goederen en Spec.,,

8.442.600,-
93.704.1 6′,68

Voorschotten ah. Rijk
…………….

..
15.000.001),-
Munten Muntmateria/cI

–
Munt, Goud
……
f

65.722.230,-
Muntmat., Goud ….377.441.997,71

f
443.184.227,71
Munt,

Zilver, enz..

,,

21.350.623,67
Mun.tmat.

Zilver.

–
464.514.851,38e)
Belegging
1
1,kapitaal, reserves en peii-
sioenfonds

……………………,,
27.310.521,89
Gebouwen en

Meul,. der Bank
……..,,
5.200.000,-
Diverse

rekeningen
………………..
37.414.623.2
1

f
863.378.809,29
Passiva.
Kapitaal
……………………….
f
20.000.000,- Reservefonds
…………………….,,
7.106.55’i,55,
Bijzondere

reserve

………………,,
8.000.000,-. Pensioenfonds

………………….,,
6.232.220,83
Bankbiljetten in omioop …………..

..
800.559.885,-
Bankassignatiën in

omloop

……….,,
299

36,44
Rek..Cour.

Het Rijk
,’

–
saldo’s:

Ancleren

,,12.706.341,16
12.706.341,16

Diverse

rekeningen
… . …………….

,,
8.473.975,31

f
863.378.809,29

Beschikbaar metaalsaldo
………….
f
138.603.795,19
Minder bedrag aan bankbiljetten in ons-
loop
dan waartoe de Bank gerechtigd
is.
346.509.485,-
1
)
Waarvan in het buitenland
f
23.890.447,18.

–
Vooruaaiuste posten in duizenden guldens.

Goud
Andere
Beschikb.
Dek- Data
Munt
Muntmat.
Circula
iie
opeischb.
schulden
Metaal- saldo
1)

kings
perc.

26 Aug. ’29
65.722
377.442
800.560
13.006
138.604
57
19

’29
65.729 377.442
802.515
15.711
136:635
57.
12

.

’29 65.732
377.442
807.821 12.980
135.341
50
5

’29
65.742 382.168
827.361
28.633
125.901
55
29

Juli

’29
65.745
383.668 811.999
15.395
139.049
57
22

,,

’29
65.751
383.668
801.154
22942
140.290
57

27 Aug. ’28
67.420
367.521
791.940
33.724
292.771
55
25
Juli

1
14
65.703
96.410
1310.4371
6.1981
43.521
1
54

Totaal
Schatkist-
e ee-
B
l
Papier
Dive?T
Data
bedrag
proniessen
n
ngen
op
het
reke-
disconto’s
reclifst reeks
buitenl.-
ningen
2)

26 Aug. 1929
68.481 17.000
93.704
153.753
37.415
19

1929
77.395
21.000
107.114
146.191
36.968
12

1929
76.305
17.000
120.039 135.545
23.4s1

5

,,

1929
89.798
30.000
92.796 178.720 29.947
29 Juli

1929
62.981
–
97.058
177.722
28.911

22

,,

.
1929
68.290
–
92.634
176.699
30.651

27 Aug. 19281
45.375
–
103.784 201.622 32.250

25 Juli

19141
67.947
–
61.686 20.188
509

11
Sedert den
bankstaat van 14 Jan. ’29 weder
op
de basis
van
21
metaaldekking.
2)
Sluitpost activa.

CURAÇAOSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circu-
latie
Dis-
conto’s
voor
–
Isdiotten
aan de
kolonie

Diverse
reke-
ningeni1ningen.i

1
Diverse
1 reke-

1
Juli

1929
3.638
6.212
51
322
3.222
506
1
Juni

1929
3.300
6.234
56
250 3.319
.1.78

1
Mei

.

1929
3.093
6.108
57
275
3.338
140
1
April

1929
2.908
5.730
118
215
3.170
166
1
Maart

1929
2.824
5.440
151
100
Z.082
205
1
Februari 1929
2.863
5.239
159
35
2.824
.

119

1
Juli

1928
2.308 4.164
164
1

36
2.365
234
‘, Olulip. uer aç,,va. -, a.uLp. ,c,

••., 4•_

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATISflSCHE BERICHTEN

787

JAVASCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens. De samengetrok-
ken cijfers
der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.

Andere
Beschikb.
Data
Goud
Zilver
Circulatie
opeischb.
metaal-
1

schulden
saldo

24Aug.19291

17 500
304.400
73.300
20.820
17

1929
171.300
308.100
68500
20.660
10

1929
171.700
309.700
59.700
23.940

27
Juli
1929
1122
21.86
2

301.951
52.188
28.328
20

,,

1929 148.139
20.869 305.066 49.224
27.292
13

1929
153.347
20.413 308.103
44.890 32.563
6

1929
153.453
21.499
308.098
44.013
34.108

25Aug.1928
172.629
14.170
316.298
54.296
38.561
27Aug.1927
184.281 19.395
325.273
69.309
128.414

25Juli1914
22.057
31.907
110.172
12.634
4.8429

a a
Dis-
Wissels,
buiten
Belee-
verse
[

n

Dek-
kings-
conto’s
N.-Ind.
ningen
n ng n
/
percen-
betaalb.
lage

24Aug.1929
‘T
2
04.800
46
17

,,

1929
200.000
*5*
45
10

1929
193.900
•’
46

27 juli1929
10.870 36.417 112.736
26.144
.

45
20

1929
10.643
27.120
117.395
32.025
48
13

1929
10.832
27.006
112.4?2
30.798
49
0

1929
10.859
28.302
109.305 30.047
50

25Aug.1928
13.581
30.952
91.537 50.888
50
27Aug.1927
12.959
27.327
109.864
41.588
52

25 Juli 1914
7.259
6.395
47.934
2.228
44

‘)

‘Suitpost
activa.

‘)
Basis
‘Is
metaaldekking.

BANK
VAN ENGELAND.

Voornaamste postan in
duizenden ponden
sterling.’)

Bankbilf.
1 Bankbilj.
Other Securities
Data
Metaal
in
in Banking
isc
D, and
s
ecurities
circulatie
Departrn.
Adi’ances

21 Aug. 1929
138.202
370.592
28.852
5.189
25.231
14

1929
140.688
370.592 28.852
5.189
25.231
7

,;

1029
141.432
376.203
23.978 6.835
24.329
31 Juli

1929
142.610
371.818
29.558
9.951
24.151
24

,,

1929
150.700
367.332
42.134
9.427
23.673
17

,,

‘
1929
155.665
367.325
47.118
13.568
23.035

22 Aug. 1928
174.823
131921
45.093

22 Juli

1914
40.164
29.317
33.633

Data
00v.
Sec.
Public
Depos.

1

Other Deposits
I

1

Other
Bankers IAccoiinlsl

1
Reserve’
1

Dek-
kings-
1
perc.
2
)

21 Aug. ’29
73.422
14.999
64.502

36.288
32.7591
27281
33

14

,,

’29
73.422
14999
64.502

38.288
30.0961
2529132
7

,,

’29
74.267
8.270
07.127

37.128
25.229
22
13
1
52

31 Juli ’29
62.257
11.087
60.277

37.087
30.792
28
24

,,

’29
50.782
11.685
61.009

36.484 43.368
39231s,

17

,,

’29
42.712
11.566
62.812

35.821
48.340
43’s,

22 Aug.’28
27.969
16.612
97894
59.653
52

22 Juli ’14
11.005
13.736
42.185
29:297
52
‘) ie voor wijzigingen in ee oansstaat ee
toeiicn,ing op oiz. wou
en 1081.
2)
Verhouding tusschen Reserve
en Deposits.

BANK VAN FRANKRIJK.

–
Voornaamste posten in millioenen francs.

goed
Wis

Waarv.
1
Belee-
Renteloos
Data
Goud’)
Zilver
]~e
in h 1
buitenl1
–
sels
op hei
1
.

1
ningen
voorschot buitenl.

18.5682.440

a.d.Staot

3.200
16Aug.’29
38.476
45
7.204
126.0781

9

’29
38.472
45
7.284
27.074
18.555
2.443
3.200
2

,,

’29 38.110
122
7.302
26.659
18.544
2.403
3.200
26
Juli ’29
37.300
214
7.325
26.953
18.524
2.353
3.200

17Aug.’28
30.269
732
13.568 19.133 16.933
2.089
3.200

23 Juli’14
4.104
640
–
1.541
8
769
–

fons v. d.1
1
1

Diver-
1
1

Rekg.Courant
1
________________________
Data
zeI/st.
sen2)
Circulalie
Staal

elfst.

Pan,-
amort. k.
Iamorf.k.Iculieren

18Aug.’29
5.612
2.069
64.692
7.085 6.825
5.568
9

’29
5.612
1.45R
65 017
8.824 6.573 6.290
2

,,

’29
5.769
1

1.727
65.679
6.263
6.483 5.935
26Juli 29
5.769
1.538
64.135 5.889 6.290
7.421

17Aug.28
5.930
1

1 336
60.553
8.416
2.291
4.676

23.Juli’14
– –
5.912
1

401
–
943
1)
Bij de stabilisatie is de goudvoorraad gewaardeerd volgens de
nieuwe waarde van den franc.
2)
Sluilpost activa.

DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten in
niillioenen Reichsmark.

Daarvan
Deviezen
Andere
D a a
OU
0 d
bij bui-
als goud-
wissels.
Belee
tenl. circ, dekking
en
,iingen
banken
1
)
geldende
cheques

23 Aug. 1929
2.177.0
149,8
312,2
2.020,4
43,7
15

,,

1929
2.150,3
149,8
302,7
2.157,3
85,8
7

,,

1929
2.148,3
149,8
330,7
2.413,6
4,8
31 Juli

1929
2.148,3
149,8
333,9
2.621,2
109.1
23

,,

1929
2.085,3
142,9
340,8
2.130,8
5 3, 2
23 Aug. 1928
2.240,9′
85,6
211,4
1.972,3
27,1
30 Juli

1914
1.356,9
–
–
750,9
50,2
Da a
Effec-
Diverse
Circu-
Rekg.-
Di,’erse
ten
Activa’)
lafie
Cr1.
Pas,iva

23 Aug. 1929
92,7
548,2 4.153,1 444,8
–
344 3
15

,,

1929
92,7 545,7
4.291,7
452,7
343,4
7

,,

1929
92,7
557,9
4.472.1
490,4
338,8
31
Juli

1929
92,9 518,5
4.725,5
515,9 338,3
23

,,

1929
92,9
540,2
4.091,1 550,9
329,8
23 Aug. 1928
93,8
561,0
3.969,6
632,0 236,5
30 Juli

1914
330,8
200,4
1.890,9
944,-
41
1
,0
uiluelasi.
•,i
w.o. Kenienvan
K
Seneine
3,
la, 1 AUg., ii, zi JUli ’29,
23
Aug.
’28, resp. 48; 33; 38; 8,5; 37; 60 milI.

NATIONALE BANK VAN BELG1E.
Voornaamste posten in millioenen ]3elgas.

Goud
.
,
.
c,
o.
Rekg. Cr1.

Data

1929
‘0
.,
L
49

‘0

Â
Cn

22 Aug.
1013
529
44
790
41
347
2.603
34
94
14

1012 507
44
794
44
346
2.634
18
63
8

,,
1013
486
44
803
47
346
2.618
30 60
1

,,
1012
474
44
805
60
344
2.629
35
46
25 Juli
1012
451
44
781
48
347
2.554
26
75
23Aug.’
805 486
44
560
51
380
2.177
19
102

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD
–
AMERIKA.
FEJ)ERAL RESERVE BANKS. Voornaamste posten in millioenen dollars.

Ooudvoorraad
Wettig
Wissels

Data betaal-
middel.
Totaal
Dekking
In her-
disc. v. d.
–
In de
open
bedrag
F. R.
Notes
Zilver
etc.
member
makt

r
banks
gekocht

7Aug.’29
2.940,0
1.557,0
183,3
1.064,1
79,2
31 Juli ’29
2.924,1
1.553,1
185,4
1.075,7
74,6
24

’29
2.943,7
1.593,8
18
2
,0
1.064,0
68,8
17

’29
2.929,6
1.574,0
168,1
1.083,7
67,6
10

’29
2.901,8
1.521,8
160,2
1.153,0
66.0
3

’29
2.866,3
1.447,9
175,0 1.125,1
73,9

8 Aug.’281
2.605,4
1.180,2
150,0
1.061,3 161,8

Data
Belegd
in
u. s.
Notes
Totaal
Gesiori
Goud- Dek- Algen,. Dek-
Gov.Sec.
J
in circu
–

Kapitaal
kings-
kings-
latie
perc.’)
perc.
2
)
___________

7Aug.’29
157,6
1.811,0
2.377,3
165,0
70,2
74,6
31 Juli ’29
147,3
1.779,4
2.397,6
161,6
70,0
74,4
21

’29
145,7
1.780,4
2.402,1
161,4
70,3 74,7
17

.,

’29
153,1
1.801,2
2.394,0
161,5
69,8
73,8
10

’29
136,1
1.833,0
2.359,7
158,8 69,2 73,0
3

’29
141,4
1.736,3
2.437,9
158,6
68,6
72,9
8 Aug.’281
207,9

1
1.627,6
2.334,4
1

143,1
65,8
419,5
‘)
vernouaing totalen goudvoorraad tegenover Opelscllbare
schulden: F. R. Notes en netto depOsito.
2)
Verhoudtng totalen
voo,’raad muntinaterlaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in millioeneu dollars.
–

Data

1
1
Aantal
1
banken

Dis-

–
1

conto’s
en
beleen.

1

17.058

Beleg-
gingen
_______

1
bij de
1

F. R.
1
banks

11.707

Tolaai
depo-
sito’s

20.193

1
Waarvan
1

time
1
deposils

6.712
31 Juli
‘291
767
5.549
24

,,

‘291
771
1

16.970 5.490

11.710
19.908
6.671
17

’29
790
l

16.892
5.518
1.699
20.019
6.648
10

,,

’29,
850
16.906
5.528
1.677
19.978
6.654
3

’29
826
1

16.925
5.560
1.724
20.165
8.679
1Aug.’28
636
15.861
6.589
1.739
20.344
6.913
aan
net einu van ieaer Kwartaal worut een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks
*
opgenomen bankstateu.

–

S

788

–

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN – 28 Augustus 1929

–
GOEDERENHANDEL.

GRANEIt
27 AugustuB 1929

.l.ji cle afge]oopeii week heeft cle t a r w emarkt vooit-
durend ondei deti itivloecl gestaali van dc groote hoeveel- –
lieden tarwe, welke er in de wereld aanwezig zijn, ondanks
iie slechte oogsten der zomertarve in Canada en het
Noorcl-%Vesten der Vereenigdie Staten. Nadat van 14 tot
17 Augustus aali de tarwerna.rkt te SViniiipeg en iii na-
volging daarvan ook te Chicago en in Argentinië een be-
langiijke prijsstijging •tot stand gekomen was wegens
II ICUWS
pessimistische berichten uit Canada, waarbij dit-
maal ook sprake was van vorst, is de markt in den- loop
der week overal aanzienlijk ingezakt. Een belangrijke rol
daarbij heeft cle teleurstellende omvang van cle Europee-sche vraag gespeeld. in cle vorige week waren nog dagen
voorgekomen met flinke zaken naar Engeland en ofschoon
ook nu een enkelen keer aan de Engelsche markt wel eens
een wat grootere omzet bereikt werd, was de vraag deze
week toch ook in Engeland allerminst levendig. Men
raakte mi ook daar meer onder den indruk van de zeer
bevredigende tarweopbrengst in bijna alle Europeesche
landen, tengevolge waarvan reeds geruimen tijd op het
vasteland cie vraag naai- tarwe zoo slecht ‘was geweest
Grooten indruk maakte4 in Engeland cle hooge ramingen
van den Franschen oogst, welke weliswaar sterk uiteen-
loopen, doch er bijna alle op schijnen te wijzen, dat Frank-
rijk dit jaar aanzienlijk meer dan 40 millioen quarters
tarwe zal binnenhalen en meer tarwe zal hebben clan de voof eigen gebruik henoodigde hoeveelbeid. Natuurlijk beteekent dit niet, dat Frankrijk geen invoer nooclig zal
hebben, want met het oog op de gewenschte kwaliteit meel
dienen verschillende buitenlandsche soorten te worden in-
gevoerd. Indien echter de verwachtingen uitkomen, zal
dus eindelijk het Fransche ideaal van een uitvoer-overschot
bereikt zijn. Ook uit Duitschlancl zijn de berichten gunstig
en bij het zeer goede oogstweder wordt van cle nicuwé
Duitsche tarwe vooral de kwaliteit geroemd. Dc opbrengst
zal echter waarschijnlijk w’at kleiner zijn dati dc zeer groote
oogst van het vorige jaat. Uit F[ongarije en Zuid-Slavië
wordt bij voortduring tarwe aangeboden en daarin kwa-men in den loop der week naar West-Europa van tijd tot
tijd ook wel zaken tot stand. Ook Engeland dcccl aan deze
zaken mccle, hetgeen claar bijclrocg tot de flauwe stemming
der markt. Vooral ook is clie teweeggebracht door de laatste
berekeningen van den zichtbaren wcreldvoorraad, welke
buitengewoon groote cijfers aangaven. Vooral is dit het ge-
volg van de uitermate groote overschotten der vorige oog-
sten, die in Canada en de Vereenigde Staten zijn overge-
bleven. Zij hhben ton gevolge, dat er in steeds meer havens
en binnenlantische centra van Noord-Amerika gebrek aan
opslagruimte bestaat. Zeer alarnucerende berichten daar-
omtrent kwamen deze week uit Montreal, waar eert groot
nautal- van de . Canadeesehe mei’en anugekomen toouui-
sciueen te vergeefs
01)
lossing liggen te tu’achten. Dc spoor,
wegen zagen zich zelfs verplicht om nuiar Duluth en Min-
neapolis het vervoer van graan stop te zetten en hij al
deze berichten wordt gezegd, dat de oorahak van het ge-
brek aan hergruuinute voor een gioot gedeelte ligt in de van
het vorige jaar nog overgebleven voorraden. Zeer eel
grooter clan een jaar geleden is ook in Argentinië het over-
schot van den vorgen tarweoogst en als resultaat van dit alles berekent i3roomhall op 1 Augustus den zichtharen
wereitivoorraaci op 370 millioeis bushels tegen 227 mii:
lioen
01)
1. Augustus 1928, hetgeen slechts weinig minder
was dan het grootste cijfer, dat in de laatste
5
jaren op
dien clatnnu was voorgekomen. Iltet ziet er dus nog alleu
minst naar uit, dat cle teleurstellende 0)brc’uIgSt der zomer
–
tarwe iii Canada en cle Vereenigde Staten iii dit seizoen
sehaarschte aan tarwe met zich zal brengen. Danubij zijn
de vooruitzichten uuuu in Australië veel beter dan ccii tijd
geleden ten gevolge vauu tien daar onlangs gevallen legen.
in Argentinië blijft de regenval gering en ofschoon het
nieuwe gewas er tot nog toe niet slecht bij staat, is toch
algemeene regenval noodig, terwijl het tevens . wel vast
sèhijnt te staan, dat de,Agenhijnsche utzaai dit jaar vrij.
wat kleiner is geweest dan in het vorige. Al te veel waarde
hechtte de mnrkt deze week aauu deze vermindering echter
&

D
E Pandbrieven der Insulal

van

bank te Zierikzee
behoorende tot de belegg
r Rijkspostspaar-
bank, der Rijksverzekeringsb
t
Kroondomein
Verkrijgbaar 4’ji pCts. Pand
pCt. en 5 pCs.
Pandbrieve

uniet, omdat er ook in Argentinië nog zooveel tauuve van
den vorigen oogst aanwezig is. Onder de luindlen, welke
zich in Etuopa het nuuinst voor buitenlandsche tarwe inte-
resseerenu, behoort Italië, waar tarwe uit den grooten
eigen ocst zeer veel goedkooper te koop is claus overzecschc
soorten. in Italiaansche marktberichten wordt zelfs be.
weerd, dat men daar gedurende de eerstvolgende 6 maan-
den geen tarwe zal behoeven te importeeren. Zeer waar-
sehijnlijk zal dit bericht w’el overdreven zijn, doch
iu.0
ieder geval wijst het op de flauwe stemmiug in italië en
op de geringe belangstelling, welke daar nu voor i)uiten-
Iaurdsche tarwe bestaat. Verschepingen van tarwe naar
Europa zijn deze week weer niet overmatig groot geweest
en ondanks eenige stijging blijft de naar Europeesche ha-
‘ens oiucierweg. zijnde hoeveelheid van matigen omvang,
zooals ntu reeds geruimen tijd het geval is. Toch hebben zich
in cle Noord-Westelijke havens van het vasteland reeds
aanzienlijke voorraden tarwe, vooral Argentijnsche, op-
gehoopt, waarmede clehouders dringend aan cle markt zijn
tot aanzienlijk lagere prijzen dan de voor de verdere aanu-
voeren cuit Argentinië genoteerde. i)e prijzen voor Hata-
tarwe zijn in de lantste dagen nog extra gedrukt wegens
de flauwe Argentijnsche vrachtenmarkt.
Op 26 Augustus waren de tarweprijzen aan alle over-
zeesehe termijnmarkten vrij witt lager, al trad dan in
Noord-Amerika ten slotte wel eenig herstel in wegens
geruchten over exportzaken. Naar Engeland hebben die
echter niet plaats gevonden, w’ant op 26 Augustu werden
daar zeer weinig zaken gedaan. Tarwe sloot te Winnipeg
9 t
10% te Chicago ongeveer 6% dollarcent per 60 lbs.
lager dan een week tevoren. Te Chicago zijn de prijzen
daardoor weer aangekomen op het peil van 13 Augustus,
vdÔr de laatste prijsstijging begon, doch Winnipeg
1
.staat
nog iets daarboven. Ook de Argentijnsche termijnmarktcn
sloten op 26 Augustus nog wat boven het laagste ptunt
van Atugustus, dat daar op S Augnsttis is voorgekomen,
doch 45 t 55 centavos per 100 KG. lager dan op den l9den.
Bij de uitstekende resultaten van de Europeesche r o g g e-
oogsten,’ welke nu voor een groot gedeelte reeds zijn
binnengehaald, blijft de vraag voor overzcesehc.,roggc
zeer gering. Eenige belangstelling bestaat in Necl
,
rlauucl
en Dtuitschland nog wel voor goede Argentijnsehe soorten
en ook in Eongaarsche rogge kwamen nti en dan wel af-
doeningen tot stand, maar in het a1geneen wordt cl,markt
behcerscht door het ruime aanbod van nieuwe .iuitsche
roggc. Dc daarvoor verlangde
–
prijzen, zijn juist in de laat-
ste dagen aanmerkelijk gedaald, hetgeen naar Scandiuua-vië en Nederland wel tot eenige vermeerdering der zaken
leidde, doch tevens w’ees op de zeer flauwe houding der
markt. In Noord-Anulerika is rogge in den 1001) der week
uvecr vrij wat in prijs gedaald en Chicago sloot op 26
Augustus 3% t 4% lol1arcent per 56 lbs. lager data ccii
week tevoren. Ook int Amerika verkeert uiten ten aanzien
van 1-ogge onder den indruk van den grooten Duitschen
oogst, welke volgens sommige berichten geraamd wordt
op 36% millioenu quarters tegen 33,2 millioen in het vorige
jaar. Weliswaar is later gebleken, dat laatstgenoemde. ra-
miuug te laag is geweest en misschien is de schatting a’aul
36% millioen quuartcrs tin wel wat te optimistisch, doelt
in iedcr geval blijkt uit de berichten wel, dat de oogst niet
kleiner zal zijn dan de buitengewoon groote opbrengst
t’auu 1928.
Aan de na aï smaikt heeft geen prijsherstel plaats ge-
v.onclen;iofschoouu liet er nu en dauu wel eens op leek, tint
eenige ‘erbetering zon iuitreden. Bij de algemeen flauwe
houding der graauuuinuurkt was dit echter telkens van zeer
korten duur en tenslotte is ook maIs aan het einde dci
week iii bepaald flauwe stenurning komen te verkeeren.
Dit viuudt – zijn oorzaak in hot binnenkomen van •de zeer
goede graanoogsteuu iii Europa en cle ‘reeds op zich zelf on-
buavred igende vraag ii nar maIs, igicoote aanvoeren in verschil –
lende iVest-Europeesche thavens en wat maIs
0.1)
afla{liuug
betreft in de lunitengewoon groot.e oogsten vaul Zuid-Ooste
lijk Europa, alsmede cle toeneming der verschepingen van
mais uit Zuid-Afrika. Niet slechts de tweede land, doch
ook .’
gen’tijnsche versehepers hebben zioh genoodzaakt ge
zien stoomende partijen tot steeds lagere prijzen aan te
bie:leuu en ook op tuflading in de eerstvolgende maauudeuu
Fel)l)en zij hun prijzen cle laatste dagen a.anzienlijik veulauug
i’cu.cuitoe
..00k cle flauwe vrachten.uauarkt htun aanleiding guuf.
Blijkbaar is men in Argentinië tot de overtuiging geko-
uien, duit liet zaak is om nog aooveel mogelijk mals naar
Europa te verkoopen vôör de verschepingen van maïs uit
Roeuienië, Ztnd-Slaa’ië, Hongarije en Bulgarije hebben aan
gcvauugen, hetgeen in hovenuiber het geval zal zij ii. Boven. dien bestaat dan nuog cle kans
01)
verschepiuug a’cuui
iiUïS
luit
Noord-Amerika, doch voorloopig zijn voor de mogelijkheid

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

789

—

AANVOEREN
in tons van 1000 KG.

Rotterdam

Artikelen

1824 Aug.

Sedert

Overeenk.
1929

1 Jan. 1929

Ujdvak 1928

Tarwe ……………..36.633

1.169.606

1.422.509

Rogge ……………..4.768

144.807

136.672

Boekweit ……………218

14.376

12.859

Mais ……………….39.001

500.358

658.248

Gerst ……………..8.046

285.749

225.940

Haver ……………..2.008

135.141

130.885

Lijnzaad ……………1.395

106.044

126.259

Lijnkoek ……………4.712

156.448

128.359

Tarwemeel ………….997

56.734

69.398
Andere meelsoorten

218

12.830

8.902

tlaarvait no
g
geeîi a.anwijzi ngen auwozig.
A
au te A. rgen.
tijushe ternhijnnun.nkten heeft de maISprijS zich eerst nog
‘iii goed kunnen handhaven. Te Buenos Aires althans trad slechts een kleine prijsverlaging- in. De mogelijkheid, dat
nieuwe stakingen in de Argentijiische havens vastere mark-
ten voor spoeclige mais teweeg zouden brengen, veroor-
zaakte in het begin der week een eenigszins betere stem-
milig, doch later werd bericht, dat de te Rosario uitgebro-
ken staking reeds weder was geëindigd. In liet vooruit-
zicht van den zeer grooten ‘Roemeenschen maïsoogst zijn in
(Ie eerste helft der week 1e.pr ijzen, waarvoor Donau Maïs
werd aangeboden, geleidelijk verlaagd. Hiervan waren vrij
geregelde zaken naar Nederlaed, België en Duitschland liet
gevolg, welke dadelijk in Roemenië eewig prijsherstel met
zich brachten.
01)
26 Augustus echter werd Donau Mais
weder tot dezelfde prijzen aangeboden als vÔSr ‘het tot stand
komen van dit prijsherstel. Ook was op dien dag niaïs in
Argentinië flauw en de terrnijninarkten sloten daar 15
25 centavos per lOO i
Ook ge r st is gedurende het grootste gedeelte der week
van Roemenië tot steeds lagere prijzen aan de markt ge-
wcest’ De verschepingen van Donau gerst waren nog klei’ii,
doch uit liet sterke aanbod van Roemeensche gerst op
spoedige versehepirig, blijkt duidelijk, dat in zeer korten tijd
een aanzienlijke toename der afladingen ‘kan worden ver-
wacht. Tot de dalende prijzen werden naar Duitschiand
Vrij wat zaken in Roemeensche gerst gedaan, hetgeen, even.
ils voor nlaïs, een verhoogii:ig der Roenieensche prijzen ver-
oorzaakte. Jntusschen i’as ook in Noord-Amerika do gerst-
markt, die in het begin der week flauw was met aai.izien-
lijk verlaagde prijzen, weer ‘vaste•i’ geloopen. TOL de
ver-
hoogde vraogprijzen kwamen echter zeer weinig zaken tot
sri:iid en Roemeetische gerst werd op 26 Augustus reeds
weder, althans
0
1
)
spoeclige verschepin.g, tot dezelfde lage
prijzen aangeboden als te voren. Met Amerikaansche gerst
was dat nog niet liet geval, doch .voergerst uit de Ver-
eenigde Staten, ‘waarvan naar Nederland aanzienlijke line-
i’eelhc’leri onderweg zijn, wa.s daar voortdurend aaiizienlijk
beneden Ainerikaansche pariteit te koop. Op 26 Augustus
echter was gerst in Noord-Amerika zeer flauw en op den
volgenden dag werd Anierikuinsohe gerst in Europa. aan-geboden tot vrij wat lagere prijzen clan in ‘langen tijd was
voorgekomen. Nooi-d- frika is tegenwoordig niet dringend
met gerst aiui de ni:irkt, doch cle partijea, clie naar België,
.I)uitsciilaich en Nederland ter verscheping komen, zijn even-
eens goedkoop te koop. Over het’.i.lgemeen doen cle groote
hoeveelheden gerst, welke speciaal in Roemenië en Noord. .
,erik:i beseliikba’i.r zijn, duidelijk hun invloed gevoelen.
Aan de termijnmarkt te Winnipeg sloot gerst op 26 Atigus-
tns 3 il
4
dollarcent per 48 lbs. lager clait een week tevoren
en 10 á 11 cent beneden de prijzen van 1 Augustu.

IT t v e r is zoowel in Noord- als in Zuid-Amerika te
duur iii vergelijking niet de telkens lagere prijzen, waar-
voor gedurende deze week nieuw’e :Duitsche havei’ werd aan-
gebotcn. Daarin zijn weder veel zaken gedaan naar Enge.
luid en Nederland en ‘vooral in Nederland was de kooplust
voor Duit.sehe haver groot. Zelfs in Groningen, waar toch
i’an den vorigen oogst nog t7eer veel haver aanwezig is,
werd Duitsche haver gekocht cii ondanks dit alles ging eer
kleine prijsverlaging, welke tenslotte tot stand
‘kwam,
01)
26 Augustus, weder bijna geheel te niet. Op 27 Augustus
wai’en cle Jrijin zelfs weder lager ‘clan tot nog toe was
voorgekomen. Aanbod vuil haver uit Roemenië ontmoette
bid i tigste
1
Ii ng in1 til i ë, waal- da al- u tot dal cii cle priJ ze
nog il wat zaken tot stand gekomen zijn. Ook in Enge-
huid interesseert men zich voor Roenieensehe haver, doch
behalve in Duitsche soorten, werden daar, evenals in We-
(Ierland zeer weinig zaken in haver gedaan.

Amsterdam
Totaal

18j24 Aug.

Sedert
enk.
1929

t Jan. 1929

7
tU0d.,.k1928
1929 1928

2.738
83.446
42.385 1.253.052 1.464.894
–
400
–
145.207 136.672 240 430
–
14.808
12.859
15,152
132.252
143.841
632.610
802.089
–
3.137
3.540
288.886 229.480
–
2.746
383
137.887
131.268
13.539
232.706
243.539
338.750
369.798
–
250
1.184
156.698
129.543
607
1
19.077
24.303
75.811
93.701
– –
–
12.830
8.902

SUIKER.

i)e stenuiiiug op de verschillende suikermarkten was
onregelmatig.

Na een vaste opening te N e w-Y o r k kwam de notee-
1-ing voor September termijn in liet midden dier week tot
onder 2 dc. De slotnoteeringen waren over de geheele linie
enkele plinten hooger en luidden als volgt Sp. Centr. 3.83;
Sept. 2.01; Dec. 2.13; Mrt. 2.22; Mei 2.29 en Juli 2.36.
Er ging nog het een en ander om in Cubasuiker c. & Ir.
New York tot en. 2 dc.
De ontvangsten in dc Atlantische havens der V. S’. be-
droegen deze week 47.000 tons, cle versmeltingei.i 70.000
tons tegen 63.000 toiis iii 1928 en cle voorraden 620.000
tons tegen 410.585 toi.is.
De laatste 0 u b a-statistiek liudt als volgt:

1929

1928

1927
Ton

Ton

Ton
(Jubaansche prod . ………. 5.156.315 4.037.833 4.508.521
Consumptie …………….94.694

79.900

93.521
Weekontv. afscheephavens.

57.755

24.261

40.898
Totaal sedert 1 Jan………4.415.683 3.236.274 3.705.982
Weekexport …………….124.008

64.449

76.945
Totale exporL sedert 1 Jan.

3.534.127 2.338.376 2.843.815
Voorraad afscheephavens.. . . .

872.942 897.944 875.433
Voorraad binnenland ……654.552 721.659 709.018

In E u ge 1 a ii d bleef e markt na een vastere ope-
ning zeei
–
kalm gestemd niet iets afbrokkelende prijzen
welke aan het slot als volgt luidden
Aug.
811.
8%; Sept. 8h. 7110%; i)ce. 8h. 8/4%
5h.
8/7%;
Mei 8h. 91-.
1)e Engelsche R-affi nacleurs verlaagden hunne prijzen met
3 d.
Op j ii v a was cle 2e hanils suikerniarkt zeer stil en
brokkelclen prijzen af tot
f
Y
S
j
% beneden het slot der
vorige week.
II
i c r te 1 a n cl e buil de teriiiijninai-kt eveneens een tuterst kalm verloop met een zwakke tendens, tei-wijl in
overeenstcinniing met New-York aaii liet einde der week een geringe reactie te bemerken was. De slotnoteeruugen
zijn: Aug.
f
12%
1
%; Dec. f13.- ; Mrt.
f
13%
en Siei
f
13% a X. 1I)e omzet bedroeg 4800 tons.

KATOEN.
Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In dulzencitallen balen).

t Aug.
’29
Overeen komstige periode
tot
–
9
1928

1

1927

Ontvangsten Gulf-Havens.
,,

Atlant.Havens ,

160
)
54
217

Uitvoer naar Gr.Brittannië
22
21
19
‘t Vasteland
ete
84
99
104
Japan
10
29 30

‘Voorraden.
(In dulzendtallen balen).

–
16Aug.’29

Overeenkomstig
tijdstip

1928
1927

Amerik.
havens
……….

545 459

948
Binnenland

………….184
.
266

350
New York

……………131
47

–

210
122

223
New Orleans ………….39
Liverpool

……………360
406

803

KOFFIE.

De betere steniniing aan de termijnmarkten, waarvan in
het vorig Overzicht koe worden gew’ag
gemaakt, hield in

790

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

28 Augustus 1929

de afgeloopen week iiiet aan. Met uitzondering van een
klein herstel op
2
3
en op
27
dezer,
bewogen de noteeringen

aan deze markten zich in langzaam dalende lijn, waardoor
zij ten slotte dooreen ongeveer
34 5. %
et. lager kwamen te
staan dan een week geleden. De oorzaak hiervan was dit-
maal minder te zoeken in de houding van Santoos als ex-
porteur, aangezien de kost- cii vracht-aanbiedingen aldaar,
eer iets opliepen, doli meer iii het feit, .dat het Instituut
tot Permanente Verdediging van de Koffie te Sao i’aido
in cie laatste dagen zich
van
steun-aankoopen op de Bra-
zil iaansche en New-Yorksohe terinijnmarkten onthield en
dat
Rio,
dat in de laatste weken – in tegenstelling met
Santos – onafgebroken vast was geweest, zich ditmaal
iets gemakkelijker toonde (de kost- en vracht-aanbiedingen
dezer soort zijn ongeveer
1/-
5.
116
per owt. lager dan ver-
leden veek). In Nederlandsch-Indië was de stemming voor
Robusta vaster en de cif-olfea
–
tes zijn voor de ongewasschen Sumatra soorten
1/4
5.
34
et. per
34
KG. hooger. Gewasschen

Robusta is zelfs ongeveer
2
et. hooger. –
Aan cle loco-markt bleef de afzet nog altijd zeer beperkt
en de offieieele noteei-i ug van Robusta werd in den loop
der week verlaagd van
54 op 52
ot. per
34
EG.,
terwijl die
van Superior Santos gehan0haafcl bleef op
61
ct. –
Uit verschillende productielanden werd dezer dagen eenig
ii
ienws vernomen. Volgens indirect ontvangen berichten
zou de Staat Rio de Janeiro te New-York nog een leeniug
hebben gesloten van $
6
millioen, terwijl ook de Staat
Mlinas Geraes bezig zon zijn met pogingen om ccii lecning aan de markt te brengen, alles waarschijnlijk voor de finan-
ciering van de koffie uit den loopenden oogst, welke voor-
loopig in de binnenlandsche pakhuizen zal moeten worden
teruggehoitden. De Amerikaansche Consul te
Rio
hoeft tele-j
grafisch medegedeeld, dat de te dezer plaatse reeds hespro
ken intrekking van dc indertijd door het Instituut gemaakte
bepaling, dat
hoogbeschreven
kwaliteiten uit •den loopen-,
den Sa.n.tos-oogst rechtstreeks zouden mogen worden door-
gezonden naar de afscheephaven en dus niet in het bin-
1

ne
til
and zouden worden achtergehouden, te Santos groote
teleurstelling heef t veroorzaakt. Verder wordt in hetzelfde telegram bevestigd, dat liet weder zeer gunstig is gebleven
en dat do koffieboomen zich iii uitstekentien toestand be-vinden. Ook deze berihtgevcr maakt melding van nieuwe
aanplantingen, die in reeerd-tempo worden aangelegd, in
het bijzonder in Noroeste, Minas Geraes, Parana en
Espi-
rito Santo (Victoria).
Ook uit andere koffie-produceerencie landen kwamen
eenige oogstberichten binnen. Zoo werd bericht, dat in
Ecuador aanhoudende regen ongunstig voor den koffie-oogst

was en dat deze kleinei clan gewoonlijk zou uitvallen; de
kwaliteit echter zou beter zijn. Berichten uit Salvador mel-
den, dat van den oogst
1928/’29
nog circa
45.000
balen
onverscheept zijn en dat men aanneemt, dat het grootste
gedeelte daarvan nog onverkocht is, daar de vraag in de
laatste drie maaridén zeer gering is geweest. De vooruit-
zichten voor dcii oogst
1929f30
zijn gunstig; een ranhiug
van 1 millioen quintalen werd genoemd. Ook uit Nicaragua,
Guatemala en Haïti zijn bei
–
iehteri ontvangen, dat de voor-
uitzichten voor den volgenden o.ot gunstig zijn..
Volgens dezer dagen alhier ontvangen telegram bedroeg
de voorraad, iii te pakhuizen in het binnenland van Rio
teruggehouclen, op
31
Juli
317.000
balen tegen
136.000
ha-
len op
30
Juni, hetgeen een vermeerdering beteekent van
181.000
balen.
De prijzen van gewoon goed beschreven Superior Sanlos
op pronipte verselieping zijn thans ongeveer
911- 5.
94f-
per
owt. en van dito Prime ongeveer
961-
ii
98/6,
terwijl zij
van
Rio
type New
–
York
7
met beschrijving, pronipte ver-
seheping, bedragen
7019
5.
721-.
Van Robnsta op aflading van Nederlandseh-lndië zijn
te prijzen in cle eerste hand op hot oogenblik
Palern.bang Bohusta, Augustus-versclieping,
34%
ct.; Pa-leinhang Robusta, September-verscheping,
34%
et.; lenkoe-
Id! Robusta, Augustus-verscheping,
35
nt,- Benkoeien
Bo-
hitsta, Septeniber-verscheping,
35
ct.; Mandheling Robusta,
Augustus-‘erscheping,
3334 oh;
W.T.B. faq. Robusta, Aug./
Sept.-verscbeping,
48
nt, alles per
34
KG., eiS, uitgeleverd
gewicht, netto contant.
De slot-noteeringen te New-York van het aldaar geldende
gtoiengd contract (basis
Rio
No.
7)
waren:

Sept.
–
Dec.
1

Maart

1

Mei

26
Aug.

……
$
14,31
$
13,96
$
13,40
$
12,93
19

,…….
,,

14,35
.
,,

13,88
,,

13,39
12,98
,,

13,76
.
,,

13,10
,,

12,70
12,42
12

–

…….
5

,……..
,,

14,20
,,

13,63
,,

13,22
12,89

Rotterdam,
27
Augustus
1929.

THEE.

])e jongste Amsterdamsche thee-veiling, gehouden op
22
dezer, droeg een flauw karakter, hoewel hier dikwijls aan-
merkelijk betere prijzen betaald w’erdeu dan te Londen in
de Java-veiling op denzeifden dag.
:l)o niiddenprijs daalde voor dc Java-thee van
69
34
ets.
tot
5434
ets. en voor het Sumatra-product van
64%
ets.

STATISTISCH OVERZIC

TARWE
HardWlnter
No.2 loco
Rotterdam!
Amsterdam per

R000E
AmericanNo.2°)
loco
Rotterdam
per 100 K.G.

M AIS
La Plata
loco
R’damfA’dam
per 2000 K.G.

OERST
Amer.No.23) loco
Rotterdam
per
2000 K.G.
LIJNZAAD
La Plata
loco
R’damlA’dam
per 1960 K.O.

STEENKOLEN
Weatfaalsche!
Hollandsche
bunkerkolen
ongezeefd
t.o.b.
R’damfA’dam
per 1000 K.O.

PETROLEUM
Mid. Conhin.
Crude
33
t!m
33.9
0

Bé
S.
g.
per barrel

IJZER
Cleveland
Foundry No.3
f.o.b.
Middlesbrough
per Eng. ton

KOPER
Standaard
Locoprijzen
Londen
per Eng. ton

f1.
°lo
f1.
°Io
fi
0
10
f1.
°lo
f1
°Io
f1.
0
10
o/s
Sh.
110
01
Jaargemidd. 1925
17,20 100,0
13,07
5

100,0
231,50
100,0
236,00
100,0
462,50
100,0
10,80
100,0 1.68
100,0
731- 200,0
62.116
IOC
1926
15,90
92,4
11,75
89,9
174,25
75,3
196,75
83,4
360,50
77,9
17,90
165,74
1.89
112,5
8616
118,5
58.11-
91
1927
15,22
5

88,5
12,50
95,6
165,00
71,3
222,25
94,2
.
362,50
78,4
13,35
123,7
1.75
104,2
8516
117,3
55.716
89
k
nuari
bruari
15,22
5

88,5
13,05
99,8
167,00
72,1
230,00
97,5
373,75
80,8
12,10
112,0 1.70
101,2
8316
114,4
54.161-
8E
Maart

»
15,05
87,5
12,70
97,1
164,50
71,1
219,25
92,9 354,75
76,7
11,25
104,2 1.26
75,0
811- 111,0
55.171-
85
April

,,
14,80
86,0
12,825
98,1
173,00 74,8
237,50
100,6
351,50 76,0
11,00 101,9
1.22
72,6
801-
109,6
55.216
81
Mei

,,
15,75
91,6
13,57
5

103,8
172,75
74,6 258,25
109,4
373,75 80,8
10,95
101,4
1.22
72,6
7
4
1-
101,4
54.14/-
IE
Juni
15,60 90,7
13,20
101,0
175,25
75,8
245,00
104,2
372,75 80,6
11,00 101,9
1.22
72,6
701-
95,9
54.216
8
Juli
15,10
87,8
12,05
92,2
17150
74,1
235,75
99,9 367,75
79,5
1110
1028
1.22
72,6
701-
95,9
53.19j
–
8f
Augustus
14,87
5

86,5
11,45
87,6
178:50

77,1
252,50
107,0
368,25
79,6
11:05

102′,3
1.22
72,6
691-
94,5
55.516
85
September ,,
14,70
85,5
12,15
92,9
179,50
77,5
233,25
98,8 369,50 79,9
10,90
100,9 1.22
72,6
651-
89,0
54.131-
8E
October

,,
13,72
5

79,8
11,45
87,6
178,75
77,2
230,50
97,7
359,00 77,6
10,90
100,9
1.22
72,6
651-
89,0,
55.5/-
85
November
13,45
78,2
12,12
5

92,7
184,75
79,8
233,25
98,8 349,75 75,6
10,65
98,6
1.22
72,6
651-
‘89,0
5911-
9f
December
13,40
77,9
12,57°
96,2 201,00 86,8
246,25 104,3
348,25 75.3
10,60
98,1 1.22
72,6
651-
89,0
‘60,21-
9(
lanuari

1928 13,50
78,5
12,70
97,1
207,50
89,6
247,75
105,0
361,00
78,0
10,30
95,4
1.22
72,6
65/-
89,0
62.-/-
95
l’ebruari

,,
13,80
80,2
12,87°
98,5
226,50
97,8
243,75
103,3
361,00
78,0
10,00
92,6
1.21
72,0
65/-
89,0
61.121-
95
Maart
14,60
84,9
14,00
107,1
240,75
104,0
255,75
108,4
350,75 75,8 9,95
92,1
1.19
70,8
6516
89,7
161.3/6
Of
April
15,30
88,9
14,975
114,5
239,50
103,5
261,00
110,6
358,25
77,5
10,05
93,1
1.19
70,8
661-
90,4
i61.14/6
95
Mei

,,
15,30
88,9
15,47
5

118,4
238,50
103,0
260,75
110,5
372,00
80,4
10,60
98,1
1.19
70,8
661-
.
90,4
62.151-
101
14,37
5

83,6
14,27
5

109,2
234,00
101,0
252,50
107,0
365,25
79,0
10,10
93,5
1.19
70,8
661- 90,4 63.171-
185
J
luni

,,
14,25
82,8
13,07
5

100,0
246,75
106,6
241,00
102,1
359,75 77,8
10,10
93,5
1.19
70,8 661-
‘90,4
62.181-
101
uli

»
Augustus
1200
69,8
12,62
5

96,6
214,75
92$
226,75
96,1
350,75 75,8
10,05
93,1
1.21
72,0
661-
90,4
62.1016
lOt
September
11
:
65

67,7
11,57
5

88,5
198,75
85,9
198,25
84,0
350,75
75,8
10,00
92,6
1.21
72,0 661-
90,4
63.81-
lOt
October
12,27
5

71,4
12,27
93,8
218,50
94,4
189,50
80,3
366,00
79,1
9,95
92,1
1.19
70,8
66!-
90,4
65.12/-
lOt
November
12,325
71,7
12,07
5

–
92,4
227,25
98,2
185,50
78,6
386,25
83,5
10,20
94,4
.1.15
70,2
661-
90,4
67.181-
lof
December
12,30
71,5
11,90
91,0
220,25
95,1
180,50
76,5 373,75 80,9
10,10
93,5
1.18
70,2
661-
90,4
70.31-
ll
lanuari

1929
12,35
71,8
12,20
93,3
231,50
100,0
194,25
82,3 365,00 78,9
10,10
93,5
1.26
69,0
66f-
90,4
75.1016
121
lebruari
12,72
5

74,0
12,65
96,7
236,00
101,9
194,75
82,5
357,25
77,2
12,90
119,4
1.11
66,1
66/6
91,1
78-16
12
Maart
12,65
73,5
12,62
5

96,6
233,00
100,6
191,75
81,3
359,00
77,6
12,00
111,1
1.11
66,1
671-
91,8
89.81-
14
April

.
12,125
70,5
11,62
5

88,9 218,00
94,1
185,25
78,5
373,25
80,7
11,05
102,3
1.11
66,1
681-
93,2
82.1716
13
Mei
•
11,125
64,1
10,57
5

80,9
198,25
85,6
177,50
75,2
363,50
78,6
11,15
103,3
1.16
69,0
6
9f6 95,2
75.4/6
12]
luni
10,875
63,2
10,20
78,0
193,50
83,6
171,25
72,6
355,25
76,8
11,25 104,2 1.30
77,4
71!-
97,3
74.11/-
12(
Juli
12,80
74,3
11,20
85,6 218,50 94,4
191,25
81,0
415,50
89,8
.11,25
104,2
1.30
77,4
7216
99,3
72.1216
1I
5 Augustus
13,30
77,3
11,00
84,1
206,00 89,0
192,00
81,4
466,00
100,8
11,25
104,2
1.30
77,4
72(6
99,3
.73.l2;65
III
12

,,
12,85
74,7
10,90
83,4 205,00 88,6
184,00
78,0 442,00 95,3
11,25
104,2
1.30
77,4
7216
99,3
1

73.151-
III
19 ,,
13,50
78,5
10,60
81,1
201,00 86,8
179,00
75,8
453,00
.97,9
11,25 104,2
1.30
77,4
72/6 99,3
74.216
II!
26

,,

,,
12,80
74,3
10,50
80,3
198,00
85,5
176,00
74,6 450,00
97,3
11,25
104,2
1.30
77,4
7216
99,3
1

73.1716
III
5
)
Men zie voor de toelichting op dezen staat de nummers van 8 en 15 Augustus
1928
(No. 658
en 659) pag.
689190
en
709.
°)=Western vöÔr de invoering
*
Manitoba No. 1
j-
Zuid-Russische.

28 Augustus 1929

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

79′

tot 61 cts. Het totale gemiddelde was slechts 4 ets. lager
dan dat van de veiling op 25 Juli, sinds welken datum de
Lonciensehe veilingen in totaal enkële pence waren inge-
zakt.
Vooral voor de betere bladsoorten, i.h.b. Oranje Pecco,
was de belangstelling niettemin nog zôô groot, dat deze
sorteering ongeveer hetzelfde opbraeht als een maand
tevoren.
Van het totale aanbod ad 24.000 kn. bleven ca. 4800 on-
verkocht. De volgende veiling zal op 5 September worden
gehouden.
I)e uitvoer van Java bedroeg volgens de Vereeniging
voor de
rfheeeLiltutir
in Nederlandsch-Indië over Januari tot en met Juli 38,6 millioen KG. (vorige jaar 35,3 mil-
lioen), die van Sumatra’s O.K. 5,7 millioen KG. (vorig
jaar 5.033.000 KG.
Volgens dezelfde bron exporteerde Ceylon gedurende die periode 159 •millioen lbs. tegen 153 millioen verleden jaar,
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek beliep
in dat tijdvak de aanvoer in Nederland 11,5 millioen KG.
(v. j. 11,3 millioen KG.), de invoer tot verbruik 6,3 mil-
lioen (v. j. 6,1) en de uitvoer 4,7 millioen KG. (v. j. 4,1).

COPRA.

Gedurende de eerste dagen der afgeloopen week was (Ie
markt kalm gestemd. Bij gebrek aan consumptie-vraag
brokkelden de prijzen regelmatig af tot
f
27 voor Nederl.
Indische fms. voor alle termijnen.
Tegen het eind der beriehtsweek ontstond echter weer
goede vraag, hoofdzakelijk van ,,shorts” waardoor prijzen
niet weinig’ konden oiloopen.
Dc markt sloot vast met koopers voor Neci. T ncl. fins.,
alle termijnen, tot
f
275/s.

STEENKOLEN.

])e onderhandelingen in Engeland ten aanzien van de
formatie van een inter-district schema voor den verkoop
van kolen vorderen goed en wanneer de voorteekenen
niet bedriegen, dan zal er, voornamelijk onder den druk
van regeeringswege, in Januari as. slechts één compe-
teiite instelling bestaan, tot welke cle koopers zich hebben
te richten voor het verkrijgen van quotaties, in plaats van
tot édn van de honderden eenheden, die zich op het oogen-
blik nog niet den verkoop van kolen bezighouden en die
onder elkaar op leveim en dood concurreeren. Het pikante
in de situatie is, dat het voor een socialistisch Gouverne-
ment is weggelegd om de mijnbezitters aan te moedigen,
hun kolen voor hoogere prijzen te verkoopen. dan dezen
eigener beweging . zouden geclaan hebben, op die wijze den
stoot gevencie aan het duurder worden van het product
en de stijging van het algerneehe inclexcijfer. Het excuus
is, zooals men weet, dat de verkoopprijzen van de mijn-
bezitters voldoende marge moeten laten om daaruit de
bonen van cle’ mijnwerkers te kunnen verhoogen.
Niet onwaarschijnlijk hebben zij, die reeds kochten voor levering, over het volgende jaar, verstandig gedaan.
De prijzen zijn als volgt:

Northumnberland Ongezeefde

f11,35
Durham Ongezeefde ……….,, 12,70
Cardifi 213 Large, 113 Smails .. ,, 13,25
SchotscheGezeef de (Pr. Lothains) ,, 11,75
Yorkshire Gewasschen Doubles ,, 13,15
Westfaalsche Vetförder …
… 13,-
Vlamstukkeuj .. 14,-

Smeenootjes … .

13,50

Gasvlamförder ..

12,75

Gietcokes ……

1.7,-

Hollandsche eierbriketten ….

14,50
alles per ton van 1000 KG., franco station Rotterdamj
Amsterdam.
Ongezeef de bunkerkolen f.o.b. Rotterdam/Amsterdam

f
11.25.

Markt prijshoudend.

27

Augustus 1929.

IJZER.

De positie van de Continentale ruwijzermarkt is in den
1001) van de laatste twee weken iets zwakker, terwijl de
Cleveland markt, tengevolge van de vacanties uiterst kalm
is. liet Robeisenverband verkoopt voor September tegen
onveranderde prijzen en voorwaarden.
De aanvankeljk iets verbeterde’ stemming van de staal-
niarkt is de laatste week weer minder gunstig geworden.
Er gaat zeer weinig om.

VERKEERS WEZEN.

VRACHTENMARKT.

Graan van Noord-Airterika.
De eenigszins betere stem-
ming, waarvan in het laatste rapport sprake was, heeft
zich niet door vraag van beteekenis doen’ blijken, integen-
deel, het aantal definitieve orders was zeer gering, ter-
wijl slechts lage vrachten in uitzicht werden gesteld. Van

1
GROOTHANDELSPRIJZEN’)
.

TIN
copriizen
)naen per
Ing. ton

KATOEN
for Middling
locoprijzen
New York
per
Ib.

WOL
gekamde
Australische,
Merino, 648 Av.
loco Bradford per
Ib.

WOL
gekamde
Australische,
CrossbredColo- nial Carded,
50e Av. loco
Bradford per Ib.

RUBBER
4
)
Standaard
Ribbed Smoked
Sheets
loco Londen per Ib.

SUIKER
Witte kristal- suiker.loco
R’dam(A’dam.
per 100 K.G.

KOFFIE
Robusta
Locoprijzen
Rotterdam
per ‘( K.G.

THEE
All. N.-l. theev.
A’dam gèm. P.
Java- en Suma-
tratheep.'(5K0.

Indexcijfer
v(h. Centr. B.
. d. Stat.,
herleid
van 1913= 100
tôt 1925= 100

Indexcijfer
van The
Economist,
herleid
1927 = 100
tot 1925=100

6)0
$ cts.
O(o
pence
0
10
.pence
°Jo
Sh.
01
0

II.
0
10
Cts.
0J
Cts.
01
i 100,0
23,25
100,0
55,00
100,0
29,50
100,0 2111,625 100,0 18,75 100,0
61,375
100,0
84,5
100,0
‘

100,0 100,0
.1716
1111,1 17,55
75,5
47,25
85,9
24,75
83,9
21-
67,4
17,50
93,3
55,375
90,2
94,25
111,5
93,2
92,9
.1316
114,4 13,45
57,5
45,00
81,8
25,25
85,6
117,375
54,4
22,00

‘
117,3
50
81,5
71
84,0
93,5
88,9
816
118,2
14
‘
15
60,6
46,25
84,1
26,00
88,1
1(7,125
53,7
21,125 112,7
48,75
79,4
71,25
84,3
94,2
89,9
151-
119,4 14,25
61,3 47,75
86,8
26,50
89,8
118,25
56,8
20,62
1

110,0
48
78,2
70
82,8
92,9
89,2
II-
116,1
14,75
63,4
47,50
86,4
26,25
89,0
1(7,875
55,8
20,25
108,0
48
78,2 72,25
85,5
92,3
88,7
121-
112,9 16,15
69,5 47,00
85,5
26,00
88,1
117,75
55,4
20,25
108,0
47
76,6
86,5
102,4
93,5
90,4
916
113,2 16,85
72,7
47,25
85,9
26,00
88,1
116
50,5
18,375
98,0
47 76,6
81,25
96,2
96,1
89,6
1516
110,7
17,90
77,0
48,50
88,2
26,50
89,8
114,75
47,0
18,62
5

99,3
47
76,6 84
99,4
97,4
922
-16
111,5 19,70
84,7 48,50
88,2
26,50
89,8
1(5,25
40,8
18,50

1
,7
45,375
73,9
–
– .
96,1
90:2
109,8
22,05 .
94,4
50,00
90,9
26,50
89,8
1(4,25
12(
6

45,6
17,87′
95,3
44,25
72,1
94,5
111,8
‘

96,8
89,1
216
100,9
20,65 88,8 50,25 91,4 26,75
90,7
114,375
46,0
16,87′
90,0
45,25
73,7
93
110,1
96,8
88,6
416
100,9
20,25
87,1
52,25

.
95,0 28,50
96,6
116,5
51,9
1
,25
92,0
46
74,9
96
113,6
97,4

.
88,9
1316
101,8
19,70
84,7
51,50
93,6 28,75
97,3
117,75
55,4
17,87
5

95,3
46
74,9
89,25
105,6
97,4
88,2
1,-
97,4
19,25
82,8
53,00 96,4
29,75
100,8
1(7,25
54,0
17,37′
92,7
46 74,9
84,5
100,0
98,7
87,9
1016
89,2
18,35
78,9
54,75
99,5 31,75
107,6
113,75
44,2
16,75

.
89,3
46
74,9
79,5
94,1
96,8
87,9
1716
89,3
19,35
83,2
55,00
100,0
33,25
112,5
‘110,75
35,8
16,875
90,0
47
76,6
79
93,5
98,1
89,2
61-
89,5
20,65
88,8
54,50
99,1
33,00
111,9
-19,375
26,3
16,87
5

90,0
47
76,6
74,25
87,9
98,7
90,5
13!-
88,1
21,55
92,7
54,25
98,6
32,25
109,3 -19
25,3
16,62
5

.
88,7
48,25
78,6
78,25
92,6
98,1
91,2
816
83,4
21,35
91,8
55,50
100,9
31,75
107,6
19,25
26,0
15,75

:
84,0
49
79,8
73,25
86,7 98,7
89,8
19!- 80,9
21,75
93,5
53,00
96,4
31,25
105,9
-(9,25
26,0
15,50
,
82,7 49,875
81,3
71,25
84,3
95,5
88,2
181-
‘ 80,9
19,30
83,0
51,75
94,1
30,00
101,7
-19,25
26,0
16,00
85.3 51,875 84,5
67,75
80,1
92,9
.

86,6
716
81,9
18,55
79,8
47,00
85,5
29,00 98,3
-/8,5
23,9
15,87
5

84,7
52,75
86,0
70,25
-83,1
93,5
85,4
191-
84,8
19,45
83,7
46,25
84,1
27,25
92,4
-18,8
24,7
14,62
5

78,0
53
86,4
73
86,4 94,2
85,1
10(6
88,8
19,90
85,6
47,25
85,9
27,50
93,2 -18,625
24,2
14,00
74,7 ,

53
86,4
75,75
89,6 95.5
85,1
81-
87,2
20,45
88,0
46,25
84,1
28,00
94,9
-j8,5
23,9
13,92
5

74,3
51,75
84,3 76,5 90,5 95,5
84,8
716
84,9
20,20. 86,9
46,75
85,0
28,75 97,3
-19,875
27,9
13,775
73,5
53,125. .86,6
77,25
91,4 94,2
84,6
II!-
85,0 20,10
86,5
44,25
80,5
27,75
94,1
1(
33,7
13,375
.71,3
54
88,0
74,25
,
87,9 94,2
85,4
0(6
84,4
21,25 91,4
44,00
80,0
27,50
93,2
110,125
34,0
13,50
72,0
54
88,0
72,75
86,1
94,8
85,8
516
79,2
20,45
88,0
43,25
78,6
27,25
92,4 -110,5
29,5
13,375
71,3
54
88,0
74,25
87,9
92,9 83,9
516
75,3
19,40
83,4
41,50
75,5
26,25
89,0
-(10,875
30,5
12,25
65,3
54
88,0
73,50
87,0 91,6
81,7
51-
76,5
18,75
80.6
40,00
72,7
25,75
87,3
-(10,625
29,8
12,00
64,0
54
88,0 69,50
82,2
91,0 81,9
516
79,9
18,65
80,2
38,75
70,5
24,75
83,9
-(II
30,9
13,42
0

71,6
54
88,0
68,50
81,1
91,0
83,7
_(_5
81,35
18,85
6

81,16
37,7510
68,6
10

24,00
10

81,4
10

-111,06255 31,1
5

13,25
70,7
54
88,0
57,50
14

68,0
14

5!-
79,9
18,10
7

77,8
7

37,25″
67,7
11

24,00
55
1
81,4″
-110,5625
29,6
13,00
59,3
.

54
88,0
1216
80,4
18,208
78,3
8

37,00
12

67,3
12

24,00
15

81,4
52

-110,125 28,4
13,00
69,3
54
88,0
716
80,3
18,65
0

80,2
9

– – –

1
–
-(10,25
28,8
12,875 –
68,7
52 .’
84,7
idige officieele noteeringswijze (Jan. 1928).
0)
Malting vÔôr
de invoering van de huidige offic.’ noteeringswijze (Jan. 1928).
4)
Jaar- en maandgemiddelden afgerond
op

(s

pence.
5)
6 Aug. 6) 2 Aug.
7)
9 Aug.
8)
16 Aug.
0)
23 Aug.
.10)
1 Aug.
11)
8 Aug.
12)
15 Aug.
13)
23 Aug.
14)
22 Aug.

792

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERIC}ÏTEN

28 Augustus 1929

Moi’itreal is een boot van 35.000 qtrs. naar Rotterclar
tegen $0,094 basis awaar graan bevracht met opties
licht graan tegen cle gebruikelijke toeslagen, en licht
graan gegarandeerd, vor begin September laden. Sinds-
dien wordt. $ 0,09 voor dérgelijke orders aangeboden, doch
zal het eerstgenoemde cijfer wel herhaald kunnen worden.
Voor eind September/begin October is een boot van ge
–
lijke grootte naar dezelfde lQshaven tegen $0,11, basis zwaar graan, opgenomen; dit kan herhaald worden. De
eenige andere aangeboden order is voor handige Septem-
ber tonnage naar U.K. tegen 213 per qtr. zwaar graan,
en blijft het aanbod van lading te gering, en cle genotderde
cijfers te laag om ballast-booten te interesseeren.

Van dc
Northern Range
gaat nog steeds niets om, ter
–
wijl van de
Gulf
cle definitieve vraag beperkt is tot een
paar orders voor September booten naar Griekenland tegen
4/3 per qtr.

La Plata.
])oor de terughoudendheid der afladers en het
groote aanbod van onbevrachte en geannuleerde booten, heeft op de vrachtenmarkt van de La Plata. als -het ware een ineenstorting plaats gehad. In het begin der afgeloo-
pen week werden handige booten van de ilovenrivier naai UK/Continent tegen 22/6 afgesloten voor Augustus laden,
en werd 211- betaald voor booten van middelmatige ‘grootte
in dezelfde positie. Sindsdien heeft een 5200 tonner voor
zeer prompt laden 20(6 geaccepteerd, terwijl voor een 8000
tonner in ongeveer dezelfde positie 191- van de Boven-
rivier naar Londen of Liverpool, met een reductie van 6 d.
naar Ant-wei;pen of Rotterda.m»betaald is. Va.n Buenos Aires
werden hevracht een leer pronipte boot van 8000 ton tegen
16/6 -naar Antwerpen of Botter-dam en een. 6700 -tonner, 1.0 pOt., met cancelling 10 September, tegen. 16/9 naar UK/Con-
tinent, ffiet de optie Bahia. Banea laden tegen hetzelfde cij-
fer. Van Bahia. Blanca veid een 7000 tonner naar Ant-
-werpen of Rotterdam tegen 1.716 afgesloten. Verder werd
tonnage opgenomen van Buenos Aires naar Montreal enfof
Quebec tegen 1816 naar én en 191- naar beide havens.

Noord Paeifie.
De vraag naar graanbooten was wederom
zeer gering. De eenige prompte order is voor een handige
boot per eind September/October van Portiand of Puget
Sound naar UK/Continent op basis van 28f-. Voor eind
.OctoberfNovember en NovernberfDecember wordt nog steeds
.27(6 genoteerd van Vancouver naar U.1.. /Continent, met
-de gebruikelijke opties, maar reeders vertoonen voor alsnog
.geen interesse tegen een dergelijk cijfer.

Suiker van West-Indië.
Terwijl de markt gedurende de
afgeloopen w’eek veel stiller was, zijnde vrachten vastge
bleven door het tekort aan tonnage. De eenige afsluiting
-betreft een 7000 -tonner van Cuba- naar U.1.. (Continent per eerste helft September tegen 1813 en aan het eind der
afgeloopen week werden nog slechts twee definitieve orders
aangeboden, nl. 6000 ton voor U.K./Continent tegen 1816
en een even groote lading naar Gothenburg tegen 201,
beide voor eerste helft Septernber verschepiug.

Chilisalpeter.
De vraag naar wilde booten bleef matig.
De beschikbare scheepsruimte is aanzienlijk toegenomen
tengevolge van de slechte vrachtenmarkt van La Plata,
en als gevolg daarvan hebben de salpetervrachten een
sterke daling ondergaan. Een Augustus/September boot van
7300 ton, 10 pCt., die van Brazilië in ballast gegaan is,
werd opgenomen tegen 2519 naar Bordeauxfllamburg range, met de opties Noord-Spanje tegen 2619, Middellandsche Zee’
2719 en Alexandrië 28(9; een September bodt van 8000
maximum is afgesloten naar BordeuxfHambtirg range
tegen de lage vracht van 2516 en daarna zijn nog twee
hooten van ongeveer gelijke grootte per October tegen de basis vracht van 2516 naar BordeauxfHamburg moge bc-
vracht met de optie Middellandsolie Zee (exclusief Spanje)
tegen 27(6 en dén der booten met de optie Spaanschè Mid-
dellandsche Zee tegen 2813. Aan het einde der week kan nog tonnage geplaatst worden op dezelfde basis, doch de
vraag betreft kleinere booten die echter niet ioo gemak.
kelijk te krijgen zijn. Verder is nog een order voor een zeer
handige boot naar Granville aan de niarkt, waarvoor waar-
schijnlijk 2819 te maken is.

Voor lijnruimte bestona heel weinig belangstelling- en
werden slechts 3000 ton per 25 Augustus/30 September
– naar Antwerpen, Rotterdam of Hamburg tegen 2019 (netto)-
niet de optie l)uinkerken of Delfzijl tegen 116 extra ge-
boekt. Op deze basis kan waarschijnlijk verdere ruimte gé-plaatst worden.

Naar de Vereenigde Staten (GalvestonefBoston rangé)
wordt nog steeds $ 5.25
•
per Augustus[September en Sep-.
tember genqteed. –

‘Burrn.ah.
Deze markt is ongewijzigd.

Donau.
Deze markt was wederom zeer levendig en vele
booten van 4500 tot 7000 ton lading werden- per Augustus/
September, September en October afgesloten. Naar- Ant-
w’erpen/Hamburg range werd 1813 betaald, met een reduc-
tie van 6 d. naar Antwerpen of Rotterdam. Ook een han-
dige boot is gesloten naar Bull diret tegen 1819. Van de
kustbavens werd een groote ‘boot van 8000 ton lading be-
vracht tegen 131- naar Antwerpen of Rotterdam, 1313 Aut.
werpen/Hamburg range voor Augustus laden, en een iets
kleinere boot, per Augustus/September, tegen het zelfde
cijfer.

Zwarte Zee.
Bevrachters toonen meer belangstelling in
seheepsruimte en .noteeren thans 15/-, bas-is Continent,
echter zonder succes. –

Middcllndsehe Zee.
De ertsbevraehters zijn eenigszins
gehandicapt, doordat zooveel tonnage naar den -Donau gaat, en ofschoon de vraehten niet belangrijk veranderd
zijn, is men van meening, dat zij vaster zullen worden. i)e
volgende afsluitingen zijn gedaan: AlgiersfRotterdam 511%,
Melilla/Rotterdam ëfl %;, Bonaflyne Doek 713, – Micldles-
brough 7/9, Cartagena/Port Talbot 71-, Les Fala.ises[R.ottcr-
dam 616 en Hornillo Bay/Rotterda.m 6(1%.

Het aanbod van phosphaat-ladingen is vrij groot. Voor
Tunis/Rotterdam wordt 816 genoteerd,, Ipswich 1116, Ayr
101-, Afitwerpen 8/-, Bona/Danzi-g 819 en Hamburg of Bar-
burg 7/6. Van Alexan-drië werd-en thans hoogere vra.cliten
geboden en een boot van elke grootte kan naar Bull ge-
plaatst worden tegen 101- per 60 cbft. Voor katoenzaad
naar Greenoek wordt 141- genoteerd, voor kleinere booten
per eerste- helft October, en het zelfde cijfer naar U.K.
voor handige booten per laatste helft October.

Noord-S’po.nje.
Er zijn niet veel afsluitingen tot stand
gekomen en scheepsrui-inl.e schijnt schaarsh te worden.
Afgesloten werd: Bilbao/Cardiff 619 en 6110%, Duinkerken
619, Rotterdam 611%. en Dicidofl’ort Talbot 7/6.

Kolen van U.K.
Deze markt kenmerkt zich hoofdzake-
lijk door een sterke -stijging mde vrachten naar Z.-,Aanerika
en er is 1.51- van Wales naar Buenos Aires en 1416 naar Rio, optie Santos. I)eze stijging is voornamelijk ontstaan door de inzinking der terugkeerende vraehten. De vrach-
ten naar de Middellandsche Zee schijnen iets gemakkelij-
ker te worden en prompte booten hebben moeite ,,stems”
te krijgen. Van Zuid-Wales werd afgesloten: Rouaau 4110 %.,
Lissabon 819, Algiers 91-, Barcelona 1213, Marseille 919,
West-Italië 9/-, Piraeus 121-, Port Said 11/1 %, Alexandr-ië
1114%, Canarische Eilanden 1.01-, Buenos Aires 151-, Rosa-
rio 1.6/- en Montreal 816, en van de Oostkust: Stettin 519,
Hamburg 4/-,
–
Antwerpen 313, Rouaan 416, Bordeaux 716,
Oran Of-, Marseille 1.019, West Italië 9/-, Piraeus 131.,
Singapore 211- en Las Palmas 1011%.

RIJNVAART.
–

Week van 18 t/m.
24 Aûgustus 1929.

Dc aanvoeren van zeezij(Le bleven ongewijzigd. Scheeps-
ruimte bleef bij tameljke vraag tot het laatst der, week
voldoende beschikbaar. De ertsvracht voor de Buhrhavens

bedroeg gemiddeld
f
0,70/0,80 niet rcsp. 4 en S losdagen,

per last. Naar den Bovenrijn werd uitsluitend in daghuur

‘hevracht, voor groote schepen varieerden de huren tiissehen
3-3%: en voor kleinere schepen tussehen 3% ad 3%; ct. aflevering Riihrhavens of na outlossing uit de huur. Het

sleeploon bedroeg gemiddeld 35 ets. tarief. De waterstand
werd wissend. In het laatst der weeI werd naar den ]3o-
venrijn op ca. 2.10 m. en naar den Benedenrijn op 2.80 m.

afgêladen. –
In de Ruhrhavens liep de vracht voor exportkolen van

M.k. 1.80 tot
Mk.
1.40 per ton. -inclusief slee,pen awor Rotter-
-dam, terug. Deze daling werd veroorzaakt door minder druk-
-ke verscheping, alsmede door liet feit, dat te Rotterdam vele
schepen7 gecharterd werden om in -de Ruhrhavens kolen te
laden, welke scheepsruimte nog werd aangevuld met een
groot aantal, dat in de Ruhrhavens ledig ter beschikking

kwam. –