Japan
verzwakt,
herstelt
Lange rente in VS stijgt sterk
De sterke bewijzen dat het economisch herstel aan kracht wint, waren
een belangrijke oorzaak van de scherpe stijging van de Amerikaanse lange
rente. Ook de veiling van lang overheidspapier speelde een rol bij de
omslag in het sentiment op de Amerikaanse obligatiemarkt. Zowel de producentenprijzen als de consumentenprijzen toonden dat het Amerikaanse
herstel zich in een dermate laag tempo voltrekt, dat men niet direct bang
hoeft te zijn voor een sterk oplopende inflatie. Toch vat de mening post
dat de bodem in de lange rente in de
Verenigde Staten inmiddels bereikt is.
VS: geen stijgende inflatie
Japanse vooruitzichten slecht
Uit de Verenigde Staten kwamen wederom positieve berichten. De produktiviteit steeg in het derde kwartaal
met 3,9%. Dit heeft een belangrijke
rol gespeeld in het economisch herstel met 2,8% in dit kwartaal. De
groothandelsverkopen lagen in September bijna 6% boven het niveau
van een jaar eerder, terwijl de producentenprijzen op maandbasis in oktober verder gedaald zijn. Een zelfde
ontwikkeling valt waar te nemen bij
de consumenten. Het consumentenvertrouwen is in oktober gestegen,
hetgeen nog eens werd onderstreept
door het feit dat de consumptieve
bestedingen sterker zijn gestegen
dan het inkomen, waardoor de spaarquote is gedaald. Daarnaast noteerde
het consumptief krediet in September
met een toename van 10,5% de sterkste stijging in bijna vijf jaar. De stijging in de verkoop van nieuwe woningen en auto’s bevindt zich eveneens op een historisch hoog niveau.
Het aantrekken van de groei gaat
evenwel niet gepaard met een oplopende inflatie. De inflatie beweegt
zich nog steeds op een acceptabel
peil van 2,8% op jaarbasis. Wel zorgde in oktober de verhoging van de
benzineaccijnzen voor een relatief
sterke prijsstijging van 0,4% op
maandbasis. De betere vooruitzichten
kwamen tevens tot uitdrukking in
een sterke groei van het aantal nieuwe banen, met 177.000 in oktober.
Echter, door de betere vooruitzichten
gingen meer mensen op zoek naar
een nieuwe baan en lieten zich inschrijven als werkloze, zodat de werkloosheid als percentage van de beroepsbevolking licht gestegen is tot
In Japan liep de lange rente verder
terug richting de 3,5%, nu ook het
Japanse planbureau (EPA) zich uiterst
pessimistisch heeft uitgelaten. De economic is weer terug op het niveau
van eind maart. De woningbouw (in
September 10,7% hoger dan een jaar
geleden) doet het behoorlijk, dank zij
de scherpe rentedaling, terwijl de
overheidsbestedingen toenemen naar
aanleiding van de drie grote stimuleringsprogramma’s. Deze ontwikkelingen zijn echter te zwak om de achteruitgang elders te compenseren. De
autoverkopen lagen in oktober 6,8%
lager dan een jaar geleden. De industriele produktie, die in augustus nog
stijging van 1,5% liet zien, zal in oktober naar verwachting met 5,9% dalen.
De bedrijfsinvesteringen zullen dit
jaar naar verwachting afnemen met
bijna 10%. Het aantal werklozen is in
een jaar met 17% gestegen en het
werkloosheidspercentage noteert met
2,6% een vijfjaars record. Een positieve bijkomstigheid is dat de Japanse
inflatie zich uiterst gematigd ontwikkelt met 1,5% op jaarbasis. De economische malaise wordt mede veroorzaakt door de slechte zomer,
omkoopschandalen en de sterke yen.
Politick stuwt yen omhoog
De Japanse yen is de afgelopen weken gestegen, waardoo’r zelfs ten opzichte van de Amerikaanse dollar een
winst werd geboekt. Gezien het slechte economische nieuws kan deze stijging niet worden geweten aan fundamentele factoren. De yen blijkt echter
gevoeliger voor politieke factoren.
De groei van het handelsoverschot
neemt af, hetgeen de Japanse handelspartners (met name de Verenigde
Staten) met genoegen zullen constateren. Het handelsoverschot steeg in
September met 8,6% tot $ 13,49 miljard. Genoteerd in Japanse yen was
echter sprake van een daling met
6,8%. Verwacht wordt dat Clinton er
bij de Japanse premier op aan zal
dringen de onevenwichtigheid in de
handelsstromen te elimineren. Een
van de mogelijke maatregelen is de
koers van de yen ten opzichte van de
dollar verder te verhogen.
op de handelsbalans in de jaren tachtig moet voor het lopende jaar een tekort worden verwacht. In augustus
tot dan toe geldende bandbreedte
lag de export naar andere EG-landen
4,1% lager dan een jaar geleden. Het
tekort op de Duitse lopende rekening
bedroeg DM 7,4 miljard, tegenover
DM 8,5 miljard in juli. Over de eerste
acht maanden van dit jaar is het tekort gestegen tot DM 31,9 miljard, tegenover DM 28,5 miljard over dezelf-
van 2,25% op te rekken tot 15%.
de periode vorig jaar.
Beurs moet weer terrein prijsgeven
VS bepalen Europese rentemarkten
De teleurstellende ontwikkeling van
Opmerkelijk genoeg was het niet
Duitsland dat de richting van de Europese rentemarkten bepaalde, maar de
Verenigde Staten. Na de Duitse discontoverlaging met een half procentpunt tot 5,75% op 21 oktober, is de afstand tussen het beleningstarief (rond
de 6,4%) en het officiele disconto zo
de economic vormt een belangrijke
oorzaak van de zwakke koersen op
de beurs van Tokio. De doorbraak
van het 20.000-niveau voor de Nikkei
Dow Jones vormde het startsignaal
voor een koersval die vrijwel in een
lijn richting 18.000 ging. De lagere
aandelenkoersen, gevoegd bij het omvangrijke faillissement van de bouwonderneming Muramoto met tien miljard gulden aan schulden, vestigden
de aandacht in toenemende mate op
de zwakte van het financiele systeem
in Japan.
Meningen Duitsland verdeeld
Begin augustus zag men zich nog genoodzaakt via een spoedberaad de
FvanLanschot
Bankiersnv
SINDS1737
Nederland: inflatie valt mee
De inflatie in Nederland blijft relatief
laag. In oktober was sprake van een
stijging met 0,1%, waarmee het prijsniveau 1,9% hoger ligt dan een jaar
geleden, tegenover 1,8% in de voorafgaande maand. Met name kleding, in
verband met de overgang naar het
winterseizoen, was fors duurder. Op
grond van het wegvallen van het inflatietemperende effect van de BTWverlaging van vorig jaar oktober was
gerekend op een sterkere stijging van
de inflatie. Wanneer gekeken wordt
naar het inflatiecijfer, geschoond
voor het effect van BTW-veranderingen, dan blijkt de inflatoire druk nog
steeds af te nemen. Met een zwakke
economische ontwikkeling (voor volgend jaar verwacht de EG 1% groei
voor ons land), een sterke gulden die
de prijzen van importgoederen drukt
en een sociaal akkoord voor 1994
mag voorlopig met een laag blijvende inflatie worden gerekend. Het
CPB heeft de inflatieraming voor volgend jaar dan ook met een half procentpunt neerwaarts bijgesteld tot
Er heerst grote verdeeldheid over de
verwachte groei voor de Duitse economic in 1994. De zes belangrijkste
Duitse instituten zijn relatief optimistisch en verwachten voor volgend
jaar een groei van 1% voor de Westduitse economic. De Duitse regering
deelt dit optimisme en verwacht voor
het derde kwartaal van dit jaar al een
lichte reele groei. De adviesraad van
de Duitse regering, de Vijf Wijzen,
de van officiele tariefsverlagingen op
2,5%. Opmerkelijk genoeg heeft de
korte termijn niet hoeft te worden verwacht. Daarnaast blijkt niet iedereen
ervan overtuigd te zijn dat Duitsland
volgend jaar een positieve groei laat
zien. De Verenigde Staten domineerden ook de Europese obligatiemarkten. De meeste obligatiemarkten hebben dan ook de afgelopen twee
Nederlandse obligatiemarkt de bekendmaking van een sterk meevallend inflatiecijfer over oktober voiledig genegeerd.
daarentegen voorziet voor volgend
weken een licht verlies geleden.
groot geworden dat een nieuwe ron-
jaar een verdere stagnatie van de
Westduitse economic. Ook de Duitse
Kamer van Koophandel is pessimistisch. Maar liefst 43% van de ondernemers wil de komende maanden het
personeelsbestand terugbrengen. In
September is de bezettingsgraad van
de industrie verder gedaald tot 78%,
terwijl deze in december 1990 nog
op 90% lag. Zowel de orders van de
verwerkende industrie als de industriele produktie lagen in September
meer dan 5% onder het niveau van
een jaar eerder. Het aantal werklozen
heeft in oktober voor het eerst sedert
de oorlog de 3,5 miljoen overschreden, hetgeen overeenkomt met 7,6%
stap, is de rust binnen het EMS weer
enigszins weergekeerd. De markt redeneerde dat de Duitse renteverlagingen de meeste Europese monetaire
autoriteiten de ruimte bieden om via
een verdere versoepeling van het monetaire beleid de noodlijdende economieen nieuw leven in te blazen, waarmee de huidige recessie en de hoge
werkloosheid kunnen worden aangepakt. Zowel de Deense kroon als de
Belgische en Franse frank wisten zich
weer iets te herstellen, waardoor de
van de beroepsbevolking. Ook de
afstand tussen de zwakste EMS-valuta
buitenlandse handel staat onder
druk. Na de torenhoge overschotten
(Deense kroon) en de sterkste valuta
(gulden) is gedaald tot rond de 5%.
ESB 17-11-1993
Rust binnen EMS keen terug
Na de ronde van renteverlagingen in
Europa, die volgde op de Duitse
Beurzen in reactie
De eerdere koersstijging op de meeste internationale aandelenmarkten
maakte plaats voor een reactie. De
scherpe rentestijging in de Verenigde
Staten, als antwoord op de goede cijfers over de economie, gaf op de
Amerikaanse aandelenmarkt koersdruk.De Dow Jones-index verloor begin november in enkele dagen 100
punten vanuit het hoogtepunt van
3697 dat op 2 november werd gevestigd. Dit werkte door op de aandelenmarkten elders in de wereld, waar beleggers een deel van hun winst
wensten te verzilveren. De koersdalingen waren hier vaak sterker dan
op Wall Street, waar het verlies later
bijna geheel werd goed gemaakt.
Deze bijdrage is ontleend aan de tweewekelijkse publikatie Beleggen met Van
Lanschot
•sill 1067