Input / output

ESB Input / output

Input //output
Risico

een laag risico kiezen. Bij risico’s die exogeen
worden bepaald maakt het risicoprofiel van degene waarmee het risico gedeeld wordt niet uit.
De resultaten suggereren dat de bereidheid van
mensen om risico’s te delen door middel van een
sociaal vangnet kan worden ondergraven door
vrijwillig genomen risico’s van andere mensen,
zoals bijvoorbeeld door ongezond leefgedrag.

Een fundamentele voorwaarde voor het bestaan
van sociale vangnetten is de bereidheid van deelnemers om risico onderling te delen. In een laboratoriumexperiment onderzoeken Cettolin en
Tausch of de bereidheid van mensen om risico’s
te delen afhangt van het feit of risico’s zelf worden gekozen of exogeen worden bepaald. Uit de
resultaten volgt dat het gemiddelde niveau van
het delen van risico’s niet afhangt van het feit of
mensen hun risico zelf kiezen. Echter, wanneer
risico’s zelf worden gekozen zijn mensen wel
minder geneigd risico’s te delen met personen
die een hoog risico kiezen dan met mensen die

Cettolin, E. en F. Tausch (2013) Risk taking and risk sharing: does responsibility matter? GSBE Research Memorandum, 045.

Bankleningen

Uitbesteden

Ongena, S., J.L. Peydro en N. van Horen (2013) Shocks

Möhlmann, J. en H.L.F. de Groot (2013)

abroad, pain at home? Bank-firm level evidence on the in-

The effects of outsourcing on firm pro-

Hoogduin, L., J. Osiński en K. Seal (2013) Macroprudential

ternational transmission of financial shocks. DNB Working

ductivity. Evidence from microdata in the

and microprudential policies: toward cohabitation. DSF Po-

Paper, 385.

Netherlands. CPB Discussion Paper, 250.

licy Paper, 037.

De geglobaliseerde financiële sector is een belangrijk
kanaal voor de overdracht van financiële crises naar
de reële economie. Dit concluderen Ongena et al.
op basis van econometrisch onderzoek aan de hand
van data van bankleningen aan bedrijven in veertien landen in Oost-Europa en Azië over de periode
2004–2009. De auteurs onderzoeken de gevolgen
van een financiële crisis voor het verstrekken van
bedrijfsleningen van drie typen banken. Allereerst
nationale banken die hun kapitaal voornamelijk in
eigen land ophalen, daarnaast nationale banken die
voor financiering voor een groot deel afhankelijk zijn
van wholesale funding, ofwel kortlopende kredieten
op de internationale geldmarkt, en ten slotte internationale banken. Het blijkt dat de laatste twee de
kredietverlening aan bedrijven tijdens een crisis verder verlagen dan nationale banken met een voornamelijk nationale financiering.

Banen

Het aantal banen in het openbaar bestuur krimpt tot
2014 naar verwachting met 3,1 procent, wat neer komt
op zo’n 18.000 banen. Andere sectoren waar het aantal banen onder druk staat zijn de financiële sector en
de bouwnijverheid, met een verwachte krimp van res506
506

Het internationaal uitbesteden
van kernactiviteiten van bedrijven
verlaagt de productiviteit, terwijl
het binnenlands uitbesteden van
ondersteunende activiteiten de
productiviteit juist verhoogt. Die
conclusie trekken Möhlmann en
De Groot op basis van empirisch
onderzoek aan de hand van data
van Nederlandse bedrijven uit 2007
en een enquête over uitbesteding
bij bedrijven over de periode 2001–
2006. Een mogelijke reden voor
de verlaagde productiviteit door
internationale uitbesteding van
kernactiviteiten van bedrijven is dat
transactiekosten hoger uitvallen
dan vooraf gedacht.

3,1%
Geraamde daling banen in
het openbaar bestuur

Beleid

Microprudentieel beleid, dat focust op de gezondheid van individuele financiële instellingen, en
macro­prudentieel beleid, dat zich richt op de risico’s
van het totale financiële systeem, kunnen elkaar,
mits goed vormgegeven, aanvullen en versterken.
Dit blijkt uit theoretisch onderzoek van Hoogduin
et al. naar de effecten van verschillende vormen van
beleid. In hun onderzoek laten de auteurs zien dat
een duidelijke afbakening van de taken, functies
en instrumenten en een goede coördinatie tussen
de beleidsmakers van micro- en macroprudentieel beleid helpen om maximale synergievoordelen
van beide vormen van beleid te behalen. Daarnaast
worden risico’s op negatieve gevolgen door interactie of conflicten van beide beleidsvormen verkleind.
Spanning tussen twee beleidsvormen komt vooral
voor tijdens een periode van economische krimp.
Daardoor is het delen van informatie en onderlinge
coördinatie tijdens deze periodes extra van belang.

pectievelijk 2,6 en 2,7 procent. Voor de sector zorg en
welzijn wordt echter juist een groei van 0,5 procent
verwacht.
UWV (2013) Kansen en knelpunten voor werkzoekenden. UWV
Kennisverslag, augustus.

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

Jaargang 98 (4667) 30 augustus 2013

28-8-2013 10:50:19

Input / output ESB

Afgestudeerden

Maatschappelijke, economische en organisatorische trends zorgen voor veranderende eisen die
werkgevers stellen aan afgestudeerden uit het hoger onderwijs. Dit stellen Humburg en Van der
Velden in onderzoek naar de vraag naar arbeid van
hogeropgeleiden. Deze trends, waaronder de ICTrevolutie, de kennismaatschappij en globalisering,
vergen nieuwe vaardigheden en kwaliteiten van
afgestudeerden, zoals flexibiliteit, innovatieve en
creatieve vaardigheden en een internationale oriëntatie. Instellingen in het hoger onderwijs en beleidsmakers zouden er volgens de auteurs goed aan
doen zich van deze ontwikkelingen bewust te zijn
en hun strategieën hierop aan te passen.
Humburg, M. en R. van der Velden (2013) What is expected
of higher education graduates in the 21st century? ROA Research Memorandum, 013.

Governance

Sommige veronderstelde wetmatigheden die gelden bij de corporate governance van niet-financiële instellingen, zoals het positieve
verband tussen de onafhankelijkheid van de raad van bestuur en
de prestatie van de onderneming,
gaan niet op voor banken. Dit
blijkt uit een literatuurstudie van
De Haan en Vlahu naar empirische
literatuur over corporate governance bij banken. Kennis over de
verschillen tussen de effectiviteit
van bestuursvormen van financiële
en niet-financiële instellingen is
belangrijk om beleid voor bijvoorbeeld de corporate governance van
banken te kunnen onderbouwen.

Internetveiligheid

Markten kunnen falen in het leveren van het optimale niveau van internetveiligheid. Dit blijkt uit
theoretisch onderzoek van Kox en Straathof. De auteurs laten zien dat internetveiligheid afhangt van
het gedrag van zowel de beheerders van de netwerkinfrastructuur, zoals Internet Service Providers als
eindgebruikers van internet. Door het optreden van
informatieasymmetrie, externaliteiten en marktmacht investeren individuele partijen mogelijk minder in internetveiligheid dan maatschappelijk optimaal zou zijn. Interventie door overheden kan dus
gewenst zijn indien de kosten van interventie lager
zijn dan de kosten van potentiële schade die veroorzaakt wordt door een onveilig internet.
Kox, H. en B. Straathof (2013) Economic aspects of internet
security. CPB Achtergronddocument, 31 juli.

Haan, J. de, en R. Vlahu (2013) Corpo-

Schaalvoordelen

rate governance of banks: a survey. DNB
Working Paper, 386.

Stemmen

Banken profiteren van significante schaalvoordelen,
ongeacht de grootte van de balans. Dit concludeert
Dijkstra op basis van empirisch onderzoek naar
data van banken van twaalf landen in de eurozone
over de periode 2002–2011. Wanneer echter gecorrigeerd wordt voor de voordelen van het zijn van
een systeembank, blijkt er sprake te zijn van negatieve schaalvoordelen voor grote banken in de periode vóór de financiële crisis, maar positieve schaalvoordelen tijdens de crisis. De resultaten bieden een
argument tegen het opsplitsen van banken in de eurozone, omdat dit kan leiden tot hogere kosten.

Beslisprocedures in commissies
van centrale banken verschillen
naargelang hun samenstelling. Zo
blijkt dat leden die extern worden
benoemd, bijvoorbeeld vanuit de
politiek, vaak afwijkend stemmen
van leden die door de centrale
bank zelf worden aangesteld. Dit
concluderen Eijffinger et al. aan de
hand van empirisch onderzoek met
data van besluiten van centrale
banken over de periode 1998-2013.
Zij onderzoeken de uitslagen van
stemmingen van de centrale banken van Zweden, Tsjechië, Polen en
Hongarije.
Eijffinger, S.C.W., R.J. Mahieu en L.
Raes (2013) Estimating the preferences

Levensverwachting

Eerder met pensioen gaan leidt tot een langere levensverwachting. Dit blijkt uit empirisch onderzoek van Bloemen et al. met paneldata van Nederlandse ambtenaren over de periode 1999–2010.
Hieruit blijkt dat ambtenaren die in 2005 gebruik
maakten van een regeling om eerder met pensioen
te gaan een 2,5 procentpunt lagere kans hadden om
binnen vijf jaar te overlijden dan diegenen die niet
met pensioen gingen, wat overeenkomt met een
verlaging van de overlijdenskans met 42,3 procent.
Vermoed wordt dat dit effect onder meer veroorzaakt wordt door de vermindering van stressgerelateerde factoren door het stoppen met werken. Dit
wordt bevestigd door resultaten die erop wijzen dat
stressgerelateerde omstandigheden belangrijk zijn
als verklarende factor van de doodsoorzaak.

of central bankers: an analysis of four
Dijkstra, M. (2013) Economies of scale and scope in the Eu-

voting records. CEPR Discussion Paper,

Bloemen, H., S. Hochguertel en J. Zweerink (2013) The causal

ropean banking sector 2002–2011. ACLE Working Paper, 011.

9602.

effect of retirement on mortality. Evidence from targeted incentives to retire early. Tinbergen Institute Discussion Paper, 119.

Elektriciteitsproductie

In 2012 is in Nederland 102 miljard kWh elektriciteit geproduceerd, wat neer komt op een daling van tien procent
vergeleken met 2011. Bij de productie steeg het gebruik
van steenkool vanwege lage prijzen met vijftien procent,
maar daalde het gebruik van aardgas door aardgascenJaargang 98 (4667) 30 augustus 2013

507

15%

Procent meer elektriciteit
uit steenkool

trales met 25 procent. De productie van elektriciteit uit
hernieuwbare energie nam toe met een procent, wat de
laagste toename is in vijf jaar.
CBS (2013) Sterke daling elektriciteitsproductie. CBS Webmagazine, 18 juli.

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

507
28-8-2013 10:50:22