input
Krachtwijken
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
De Algemene Rekenkamer heeft tussen februari en juni onderzoek gedaan naar het krachtwijkenbeleid van de minister van
Wonen, Werken en Integratie. De vraag is of het beleid na afloop
goed afgerekend kan worden. De Rekenkamer stelt dat er voldoende instrumenten zijn om te meten of van een solide beleid
sprake was, maar stelt ook dat de meting van uitkomsten weinig
rekening houdt met mogelijke negatieve effecten. Daarnaast
heeft de minister volgens de Rekenkamer nog onvoldoende
helder in beeld gebracht welke maatschappelijke doelen nagestreefd worden en welke indicatoren worden gebruikt om het
halen van deze doelen aan te tonen.
Van der Meer et al. van het Landbouw Economisch Instituut
onder oeken de effecten van de nieuwe invulling van het
z
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). In plaats van een
subsidie per product, krijgen boeren nu een productie-onafhankelijke subsidie. Hierdoor krijgt een boer geen prikkels meer om
te kiezen voor de gewassen die de meeste subsidie opbrengen,
maar kan hij zelf kiezen wat hij zal verbouwen. Van der Meer et
al. stellen dat de doelstelling van het landbouwbeleid is bereikt.
Mede door de grote voedselprijsstijgingen zijn de inkomens van
boeren voldoende hoog terwijl de hoeveelheid arealen en dieren
niet is gedaald.
Krachtwijken, monitoring en verantwoording van het beleid. Tweede Kamer,
Meer, R. van der, C. de Bont, J. Bolhuis en H. van der Meulen (2008) Ontkoppelen
vergaderjaar 2008/2009, 31732, nr.1.
of koppelen, de juiste keuze? Den Haag: Landbouw Economisch Instituut.
Migratie
Wapens
De migratie van hogeropgeleiden
is niet alleen afhankelijk van
het loon dat zij in een bepaald
land kunnen verdienen, constaÂ
teren De Grip et al. van het
Researchcentrum voor Onderwijs
en Arbeidsmarkt. Zij stellen dat
ook toekomstige baanperspecÂ
tieven en uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling belangrijke
determinanten van migratie zijn.
De kwalitatieve effecten van
een baan, zoals de mate waarin
specifieke vaardigheden worden gevraagd, spelen volgens hen
nauwelijks een rol. Daarnaast hebben degenen die in het verleden migreerden een hogere kans om in de toekomst nogmaals
te migreren.
Duggan et al. stellen dat op wapenshows makkelijker een
geweer gekocht kan worden dan in een wapenwinkel, omdat
de verkopers geen achtergrondinformatie over de koper hoeven
in te winnen. Voor het National Bureau of Economic Research
onderzoeken zij of de aanwezigheid van wapenshows een positief effect heeft op de hoeveelheid gewapende geweldsdelicten
of de hoeveelheid zelfmoorden. De auteurs constateren op basis
van data uit Californië en Texas dat wapenshows geen invloed
hebben op de hoeveelheid wapengeweld, of de hoeveelheid
zelfmoorden met wapens. In bredere zin stellen de auteurs dat
striktere wetten voor wapenshows geen aantoonbare invloed
hebben op de hoeveelheid wapengeweld.
Grip, A. de, D. Fouarge en J. Sauerman (2008) What affects international
Duggan, M., R. Hjalmarsson en B. Jacob (2008) The effect of gun shows on gunrelated deaths: evidence from California and Texas. NBER working paper nr 14371.
Outsourcing
migration of European science and engineering graduates? ROA research memo-
Baarsma et al. van SEO Economisch Onderzoek analyseren wat
een effectieve beloningstructuur is voor de distributeur van complexe verzekeringsproducten. Deze distributeur houdt zich met
name bezig met het minimaliseren van informatie-asymmetrieën
tussen aanbieders en consumenten van verzekeringsproducten.
De auteurs pleiten voor een combinatie van een beloning voor
het afsluiten van een contract en een jaarlijkse beloning gedurende de looptijd van het contract. Zo is de verzekeraar volgens
de auteurs geprikkeld om zo veel mogelijk klanten te werven en
vast te houden.
Lommerud et al. verwachten dat een hogere vakbondsgraad
zorgt voor een hoger loon, terwijl een hoger gemiddeld loon er
weer voor zorgt dat bedrijven activiteiten naar het buitenland
zullen offshoren. Voor het Centre of Economic Policy Research
vinden zij echter een tegenovergesteld effect. Sterkere vakbonden in het thuisland verlagen de prikkel van bedrijven tot
outsourcen. Zij verklaren dit effect aan de hand van een model
waarin een bedrijf nooit geheel het binnenland kan verlaten,
zodat er daar altijd een paar arbeiders achterblijven. Wanneer dit
gebeurt, merken de arbeiders die overblijven dat de vraag naar
hun arbeid steeds inelastischer wordt, en kunnen zij een groter
deel van de winst eisen. Als dit effect groot genoeg is, is het
voor het bedrijf de moeite waard om meer mensen in het binnenland aan het werk te houden. Volgens de auteurs zorgen naast
zwakke vakbonden ook een hoge concurrentiedruk en een grotere
marktintegratie voor grote prikkels tot outsourcing.
Baarsma, B., S. Bremer, K. Janssen en J. Leenheer (2008) Inzicht in belonen.
Lommerud, K., F. Meland en O. Straume (2008) Can deunionization lead to
SEO-rapport nr 2008-17.
international outsourcing? CEPR discussion paper nr 6998.
randum 2008/6.
Belonen
644
ESB
93(4546) 31 oktober 2008
output
Ongelijkheid
Opleiding
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
constateert dat in de OESO-landen het inkomen van de rijken
over de laatste decennia sneller is gegroeid dan het inkomen
van de relatief armen. Daarnaast is de mate waarin de sociale
status van een persoon kan veranderen, de sociale mobiliteit,
gedaald. De organisatie stelt dat hoewel OESO-landen gemiddeld drie keer zoveel uitgeven aan familiebeleid ten opzichte
van twintig jaar geleden, er toch een kwart meer kinderen
opgroeit in relatieve armoede. De belangrijkste oorzaak voor de
toename in ongelijkheid ziet de OESO in de veranderingen in de
arbeidsmarkt, waar laaggeschoolde arbeiders steeds moeilijker
een baan vinden. Als oplossing noemt de organisatie een verhoging van de uitgaven aan onderwijs, waarbij de nadruk op korte
termijn moet liggen op investeringen in bijscholing.
Winnubst en De Kok van het EIM analyseren hoe het mkb
investeert in het opleiden van personeel. Omdat het onderwijs
van het personeel positieve schaaleffecten kent, zal het voor
een grote onderneming meer opleveren om het personeel op
te leiden dan voor een middelgrote of kleine onderneming. De
auteurs stellen wel dat de betrokkenheid bij het bedrijf in een
midden- of kleinbedrijf groter is, zodat de werknemer minder
snel het bedrijf zal verlaten en de investeringen in opleidingen over een langere termijn terugverdiend kunnen worden.
Winnubst en De Kok stellen dat brancheorganisaties rekening
moeten houden met schaaleffecten wanneer ze hun leden adviseren wel of geen onderwijs aan het personeel aan te bieden.
Winnubst, M. en J. de Kok (2008) HRM in het MKB. Zoetermeer: EIM.
Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (2008)
Growing unequal? Parijs: OESO.
Autoverkeer
Mededinging
Voor het Centraal Planbureau onderzoeken Bijlsma en Van Elk de
gevolgen van beperkte middelen bij een mededingingsautoriteit
op het onderzoek naar kartels. Bij beperkte middelen is het voor
de mededingingsautoriteit optimaal om onderzoek aan te kondigen in een sector, en hierna, nadat dit voor een afschrikeffect
heeft gezorgd, een andere sector daadwerkelijk te onderzoeken.
Dit zorgt volgens de auteurs voor een dynamische inconsistentie, omdat bedrijven weten dat aangekondigd onderzoek toch
niet uitgevoerd zal worden. Hierdoor valt het afschrikeffect van
onderzoekaankondigen weg. Om ervoor te zorgen dat een mededingingsautoriteit niet alleen een onderzoek zal aankondigen,
maar het ook daadwerkelijk zal uitvoeren, is het volgens Bijlsma
en Van Elk raadzaam om mededingingsautoriteiten financiële
prikkels te geven om bepaalde sectoren te onderzoeken.
Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid
voorspelt hoe het autoverkeer er in 2012
uit zal zien. Het instituut verwacht na
2009 een daling van de energieprijs met
vier tot elf procent en ziet daarom een
grotere groei van het autoverkeer tussen
2007–2012. Het KiM stelt dat het verkeer
op hoofdwegen sterker is gestegen dan
het totale wegverkeer in Nederland, omdat het verkeer over de
hoofdwegen minder elastisch reageert op brandstofprijsveranderingen. De reistijdverliezen door onder andere filevorming
zijn volgens het instituut de afgelopen vijf jaar met 39 procent
toegenomen en deze zullen ook de komende jaren blijven toenemen met 25 tot 41 procent. De uitstoot van koolstofdioxide is
gelijk opgegaan met de groei van het verkeer.
Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (2008) Verkenning autoverkeer 2012.
Den Haag: KiM.
Bijlsma, M. en R. van Elk (2008) Opportunistic competition law enforcement. CPB
discussion paper nr 110.
Pensioenen
Gezondheid
Wingen en Otten van het Centraal Bureau voor de Statistiek
be chrijven de fysieke en psychische gezondheid van ouderen.
s
Zij stellen dat ouderen met een lage sociaaleconomische status
vaker een slechte fysieke of psychische gezondheid hebben. De
sociaaleconomische status meten zij af aan het inkomen en de
gezondheid aan de hand van antwoorden op vragenlijsten. Voor
de fysieke gezondheid maakt het volgens de auteurs wel uit welk
opleidingsniveau er gevolgd is, maar dit maakt voor de psychische
gezondheid niet uit. De resultaten gelden alleen voor permanente
inkomens; wanneer een oudere een jaar lang een negatieve inkomensschok krijgt, gaat zijn gezondheid niet plotseling achteruit.
Voor De Nederlandsche Bank onderzoeken Broeders en Chen hoe
de waarde van een pensioenfonds beïnvloed wordt wanneer dit
fonds ophoudt te bestaan zodra een bepaalde minimumwaarde
wordt bereikt. In de praktijk zal er sprake zijn van een herstelperiode, waarin het fonds de kans krijgt om de verliezen goed
te maken. De auteurs stellen dat de verwachte pensioensuitkeringen stijgen naarmate de herstelperiode langer wordt, omdat
het fonds meer kansen heeft zijn verliezen terug te verdienen.
Tegelijkertijd dalen de verwachte uitkeringen bij het omvallen
van het pensioenfonds wanneer de herstelperiode langer is,
omdat er ook meer kansen zijn om een nog groter verlies te
maken.
Broeders, D. en A. Chen (2008) Pension regulation and the market value of
Wingen, M. en F. Otten (2008) Fysieke en psychische gezondheid van ouderen naar
pension liabilities – a contingent claims analysis using parisian options. DNB
sociaaleconomische status. In: Bevolkingstrends 3/08. Den Haag: CBS. 65–72.
working paper 183.
ESB
93(4546) 31 oktober 2008
645