De Cito-eindtoets is uitgelekt en de vraag is wat er nu gedaan kan worden om dat probleem binnen de perken te houden. Gisteravond en vanmorgen heb ik drie strategieën gehoord: (1) ouders en leerlingen er van overtuigen dat het geen zin heeft om te frauderen bij de toets; (2) achteraf nagaan welke leerlingen opvallend hoog hebben gescoord; en (3) uitzoeken hoe groot het lek is. Alleen de derde strategie lijkt mij zinvol en haalbaar.
De cito-eindtoets is bedoeld als informatie om te kijken welke vervolgopleiding in het middelbaar onderwijs geschikt is voor een leerling. Veel ouders en leerlingen willen echter graag naar een schooltype dat hoger is dan het advies van de basisschool en de conclusie op basis van de cito-eindtoets. Onlangs verdedigde Ron Diris zijn proefschrift waarin wordt getoond dat dit niet ten onrechte is. Leerlingen die bijvoorbeeld net niet naar het VWO gaan, maar op het HAVO terecht komen, zouden een hoger diploma behalen en later op de arbeidsmarkt meer verdienen als ze wel naar het VWO zouden zijn gegaan. Ook een studie van Roel Van Elk, Marc Van der Steeg en Dinand Webbink wijst er op dat de selectiecriteria van scholen strikter zijn dan wat optimaal is voor de individuele leerlingen.
Ook de mogelijkheid om achteraf te kijken welke leerlingen opmerkelijk hoog presteren is lastig te realiseren. Op basis van het leerlingvolgsysteem is van veel leerlingen al aardig wat bekend en kan redelijk ingeschat worden hoe hoog ze zullen scoren op de citotoets. Op basis van gegevens uit voorgaande jaren heb ik met Trudie Schils en Leo Kockelkorn het verband onderzocht tussen de op basis van het leerlingvolgsysteem voorspelde citotoets en de werkelijke score. De grafiek laat voor de rekentoets het verband zien tussen de voorspelde en de werkelijke percentielscore. Omdat cito aangeeft uitslagen die meer dan 25% afwijken onder de loep te nemen, geeft de lijn aan wanneer de toetsscore 25 percentielpunten hoger is dan de voorspelling. Het verband tussen de voorspelde en werkelijk toetsscore is sterk maar er zijn ook veel uitbijters. Deels komt dat omdat sommige leerlingen slechts een klein deel van de toetsen uit het volgsysteem maken en deels komt dat doordat bepaalde leerlingen opvallend goed of opvallend slecht scoren bij de eindtoets. Kinderen met een hoge motivatie doen het aanzienlijk beter dan voorspeld. Leerlingen met faalangst halen op de eindtoets aanzienlijk lagere resultaten dan we op basis van het volgsysteem zouden voorspellen.
De derde mogelijkheid zou zijn om te onderzoeken in welke mate de opgaven voor volgende week al zijn verspreid. Ik denk dat het heel erg meevalt. Als het veel leerlingen zou lukken om de toets te pakken te krijgen, dan zouden we ook her en der geluiden hierover moeten opvangen. Om hier meer zekerheid over te krijgen stel ik de volgende test voor. Biedt tien handige middelbare scholieren 100 euro om vanmiddag alles in het werk te stellen om de opgaven te pakken te krijgen. Als het hen lukt krijgen ze nog 1000 euro bonus. Als geen van deze 10 leerlingen succes heeft, is het duidelijk dat de opgaven niet echt op straat liggen.
Auteur
Categorieën