I
Het berekenen van
Figuur 1. DNB-conjunctuurindicator
een gemiddelde lengte van een conjunctuRealisatie
rele neergang gaat
voorbij aan het feit
dat iedere conjunctuurcyclus zijn eigen
kenmerken heeft.
Deze heterogeniteit
kan misleidend werSO 81 82 83 84 85 86 87 88 89 9O 91 92 93
ken bij een vergelijking van de huidige
conjunctuurfase met
De lichte verbetering die de DNBwaargenomen
Figuur 2. Realisatie van de conjunctuur in Nederland
conjunctuurindicator voor oktober te
patronen in de afgelopen dertig jaar. Ten
zien gaf heeft zich in november niet
einde dit te illustreren
voortgezet. De indicator bevindt zich
thans onder het in September bereikgeeft figuur 2 een
te niveau, zie figuur 1. De positieve
vergroting van de in
bijdragen van de reele geldhoeveelfiguur 1 weergegeven
heid en de door de Industrie ontvanrealisatiereeks, vanaf
gen orders aan dit beloop bieden
januari 1989.
ProduJctie industrie >
onvoldoende compensatie voor de
De figuur toont hoe
89
de conjunctuur medio
drukkende invloed die op de indicator uitgaat van de IFO conjunctuurin1989 een hoogtepunt
dicator voor de Duitse industrie, de
bereikte, om vervolafzwakkende binnenlandse bestedoor Nederlandse ondernemers voorgens een jaar lang een vlak tot licht
ziene verdere afname van de bedrijdalend verloop te hebben. In deze
dingsontwikkeling, waardoor de neervigheid en de verwachte omzet van
periode waren de binnenlandse bestegang doorzette. Hoewel de top van
NCM-polishouders.
dingen de peilers waarop de conjuncde conjunctuur tussen medio 1989 en
De huidige neergangsfase, die
tuur steunde. In het bijzonder de
medio 1991 was gepasseerd, was van
een duidelijke neergang dus nog naubegon na het laatste hoogtepunt van
gezinsconsumptie kon in deze periowelijks sprake. Wanneer hiermee
de profiteren van de begin 1989
juli 1989, duurde in mei (de meest
verlaagde btw-tarieven alsmede de in
rekening wordt gehouden duurt de
1990 geeffectueerde lastenverlichting
huidige neergang circa 36 maanden.
(in het kader van de ‘Oort-operatie’).
Dit is weliswaar langdurig, maar niet
Vanaf medio 1990 tot het tweede
ongekend lang.
kwartaal van 1991 vertoonde de
conjunctuur een lichte opleving, die
Conclusie
geheel op rekening van de uitvoer
De DNB-conjunctuurindicator toont
kan worden gesteld. Deze vergrote
recente realisatie) 46 maanden, bijna
afzet naar het buitenland hing sarnen
voor de komende maanden een vertwee maal zo lang als het gemiddelde
met de Duitse eenwording, die meslechtering van de conjunctuur. Bij
van de conjuncturele neergangen die
dio 1990 van kracht werd. Pas in het
een vergelijking van de huidige ontwikkeling met conjuncturele neerganzich in de afgelopen dertig jaar hebmidden van 1991 kon de export geen
gen in de afgelopen dertig jaar moet
ben voorgedaan, zie tabel 1.
compensatie meer bieden voor de
rekening gehouden worden met de
invloed die een exogene gebeurtenis,
de Duitse eenwording, had op de
Tabel 1. Conjuncturele omslagpunten gebaseerd op produktie in de
Nederlandse conjunctuur.
verwerkende industrie 196O-1993
Conjunctuur
neerwaarts
gericht
DA7
Datering
top
juli I960
juli 1964
december 1969
maart 1974
oktober 1976
oktober 1979
december 1981
juni 1984
juli 1989
gemiddeld
dal
September 1962
juli 1967
mei 1972
juni 1975
februari 1978
december 1980
april 1983
juni 1987
–
Lengte neergangsfase
(in maanden)
26
36
29
15
16
14
16
36
23,5