Nederlandse staatsobligaties worden doorgaans gemakkelijk verhandeld op de secundaire markt. Deze liquiditeit is belangrijk omdat investeerders hierdoor bereid zijn om bij de primaire uitgifte van Nederlands schuldpapier een lagere rente te accepteren. Dit komt de financiering van de staatsschuld ten goede.
Om de liquiditeit van staatsobligaties te bevorderen, werkt Nederland onder andere met een zogenaamde quoteerverplichting voor de twaalf grootbanken die obligaties mogen afnemen bij veilingen. Deze Primary Dealers (PD’s) dienen op de secundaire markt doorlopend zowel bied- als laatprijzen bekend te maken (‘quoteren’).
Wanneer PD’s vertrouwen hebben in de markt voor Nederlands schuldpapier, zullen ze eerder een klein verschil tussen de bied- en laatprijzen quoteren. Deze bied-laatspread is het verschil tussen de prijs waarvoor een partij bereid is de obligatie in te kopen (bied) en te verkopen (laat). Indien er meer onzekerheid op de markt is, kan een grotere spread de PD’s beschermen tegen voor hen ongunstige prijsbewegingen. De grootte van de spread is daarmee een goede indicator van de liquiditeit van Nederlandse staatsobligaties, waarbij een lagere spread duidt op een hogere liquiditeit en vice versa.
De gemiddelde bied-laatspreads in de figuur laten zien dat de liquiditeit van Nederlandse staatsobligaties gedurende de afgelopen tien jaar niet structureel is veranderd. De figuur toont de gemiddeldes van de spreads die de acht PD’s, die sinds 2013 doorlopend PD van de Nederlandse staat zijn geweest, iedere dag quoteerden. Vooral de spreads voor kortlopende leningen – de tweejaars obligaties – zijn stabiel.
Wat opvalt is de stijging van de spreads voor de vijf- en tienjaars obligaties in jaren met onverwachte schokken: de Brexit en Amerikaanse verkiezingen (2016), de coronapandemie (2020) en de oorlog in Oekraïne (2022). De impact van economische onzekerheid op de liquiditeit is groter voor obligaties met een looptijd verder in de toekomst.
