ESB Promotie
506Jaargang 100 (4716) 27 augustus 2015
T
ot het uitbreken van de
financiële crisis is in ont –
wikkelde landen decennia –
lang de welvaart per capita vrijwel
continu toegenomen. Niet iedereen
heeft hiervan echter in dezelfde mate
geprofiteerd. In de meeste ontwik –
kelde landen stegen loonverschillen
tussen laag- en hoogopgeleide werk –
nemers en nam de ongelijkheid in
besteedbaar inkomen toe. In mijn
proefschrift probeer ik inzicht te
verschaffen in oorzaken en gevol –
gen van toegenomen inkomens-
ongelijkheid en ontwikkelingen in
sociaaleconomisch beleid in inter –
nationaal-vergelijkend perspectief.
Hierbij maak ik gebruik van data op
sectoraal en beroepsniveau binnen
landen. Het proefschrift bestaat uit
vijf inhoudelijke hoofdstukken. Ik vat hieronder twee van
deze vijf hoofdstukken samen. De overige hoofdstukken in
mijn proefschrift betreffen een analyse van determinanten
van loongelijkheid op sectoraal niveau, mogelijke gevolgen
van ongelijkheid op economische groei en een vergelijking
van sociaaleconomische maatregelen die genomen zijn in
verschillende landen als reactie op de financiële crisis .
Hoe kunnen we de wijdverspreide toename in inkomens-
ongelijkheid verklaren? Een veelgenoemde verklaring is dat
laaggeschoold werk verdwijnt naar lagelonenlanden zoals
China. In een hoofdstuk geschreven met Olaf van Vliet van
de Universiteit Leiden onderzoeken we de effecten van im –
port uit China op de loonverdeling in ontwikkelde landen.
We kijken specifiek naar handelsconcurrentie met China
in buitenlandse exportmarkten, wat weinig aandacht heeft
gekregen in de politieke economie. Lonen en werkgelegen –
heidsmogelijkheden van laaggeschoolde werknemers kun –
nen immers ook onder druk komen te staan wanneer een
land minder kan exporteren naar andere landen, omdat het
voor deze andere landen aantrekkelijker wordt om over te
schakelen op de import van Chinese goederen. We kijken
tevens naar andere factoren die de loonongelijkheid kunnen
beïnvloeden, zoals technologische ontwikkelingen die auto –
matisering van routinematig werk in het midden- en lagere
segment van de loonverdeling eenvoudiger maken.
Voor de empirische analyse maken we gebruik van EU-
KLEMS-informatie over het aandeel in arbeidsuren en lo –
nen van laag- en hooggeschoolde werknemers op sectoraal
niveau in achttien OESO-landen tussen 1990 en 2007. In
sectoren die meer blootgesteld zijn aan import van Chinese goederen en concurrentie met China
in buitenlandse exportmarkten nam
het aandeel arbeidsuren en lonen
voor laaggeschoolde werknemers
af. Hooggeschoolden profiteerden
daarentegen van concurrentie in
buitenlandse exportmarkten. Dit
kan komen doordat handelsconcur
–
rentie leidt tot innovatie en produc-
tiviteit in exporterende industrieën
waar hooggeschoolde werknemers
van profiteren. Tevens vinden wij
bewijs voor een negatief verband
tussen technologische vooruitgang
en de arbeidsmarktpositie van laag –
geschoolde werknemers, terwijl
technologische vooruitgang posi-
tief lijkt uit te werken voor hoogge –
schoolde werknemers.
In het tweede deel van mijn proef-
schrift richt ik mij op mogelijke gevolgen van trends rondom
inkomensongelijkheid. Technologische vooruitgang is als
determinant van ongelijkheid door het automatiseren van
routinematig werk veelvuldig onderzocht. Onderbelicht is
echter hoe individuen in beroepen met een meer routine –
matig karakter op het toegenomen risico op baan- en loon –
verlies reageren in hun politieke preferenties. Op basis van
microdata van de European Social Survey (ESS) in 23 lan –
den tussen 2002 en 2012 vinden David Rueda van de Uni-
versiteit van Oxford en ik empirisch bewijs dat individuen
in meer routinematig werk meer herverdeling prefereren als
vorm van publieke verzekering. Deze effecten van het routi-
nematige karakter van beroepen op herverdelingspreferen –
ties zijn sterker voor individuen die meer risico lopen omdat
ze werkzaam zijn in sectoren waar technologische vooruit –
gang een grotere rol speelt, en voor mensen met een hoger
inkomen, aangezien zij meer te verliezen hebben als ze hun
baan kwijtraken. Bovendien heeft het routinematige karak –
ter van een beroep een sterker effect op herverdelingsprefe –
renties dan andere risico’s, zoals de mate waarin een beroep
kan worden verplaatst naar het buitenland.
LITERATUUR
Thewissen, S. (2015) Growing apart: the comparative political economy of
income inequality and social policy development in affluent countries. Proef-
schrift. Leiden: Universiteit Leiden.
Stefan Thewissen verdedigt zijn proefschrift op 29 september in het Acad
emie-
gebouw van de Universiteit Leiden.
Promotie
STEFAN THEWISSEN
Postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Oxford