Column: Verborgen arbeid

Column ESB

Verborgen arbeid

I

zelf bij – en waarom zou ik die dan
k weet niet hoe het er bij u
niet meteen invoeren via het een of
aan toe gaat, maar ik krijg
andere hoogst moderne employee
door de automatisering en
selfservice portal. De examencijfers
het internet steeds meer te
bereken ik zelf, dus dat kan ik dan
doen. Het is gek. Ik zit maar in te
ook wel invoeren in ‘het systeem’.
voeren en te scannen: mijn geld- en
Dit lijkt doelmatig en daardoor
verzekeringszaken, de standen van
wordt de kostenbewuste manager
het licht en water, de details voor
ertoe geprikkeld om er grote delen
mijn ticket, de administratie voor
ondersteunend personeel uit te
mijn werk, de school en mijn post.
snijden.
Ik werk me suf, en merendeels gratis
Economen weten niet veel maar
en voor niks. Hoe komt dat toch,
wel dat die vlieger niet opgaat. Dit
vraag ik me af. Ik ben toch ecokomt niet omdat academici notoir
noom?
slecht zijn in het invullen van forSoms zijn er ook voor mij als consuPeter van Bergeijk
mulieren of het nauwgezet volgen
ment natuurlijk voordelen. Als mijn
Hoogleraar aan de
van procedures. Het komt doordat
dochter ‘opeens’ geld nodig heeft,
Erasmus Universiteit Rotterdam
ieder uur dat de hoogleraar besteedt
kan dat hetzelfde uur nog op haar
aan de administratie, ten koste gaat
rekening staan. Ik hoef geen porto
van de productie en overdracht van
te betalen als ik verzekeringsdeclakennis. Zelfs als alle academici adraties elektronisch indien. Ik kan
beter plannen en tegelijkertijd toch maximaal flexibel zijn. ministratieve supermensen waren, alle secretariaatsfuncties
Maar zelfs als ik alle voordelen bij elkaar tel, verdien ik op beter zouden kunnen uitvoeren en dus een absoluut kosdit soort activiteiten ver onder het minimumuurloon. Ar- tenvoordeel zouden hebben, dan nog zou het dom en onbeidsbesparende innovatie lijkt mooi, maar mij kost het veel doelmatig zijn. Het is voor iedereen (zowel individueel als
collectief ) beter indien academici zich blijven specialiseren
te veel tijd.
De verschuiving van de dienstverlenende naar de doe-het- in datgene waarin ze comparatief voordeel hebben. Dit is in
maar-zelf-hand is onzichtbaar maar niet zonder gevolgen. een notendop het economische argument voor het behoud
Het feit dat ik help bij de invoer, de logistiek en het voor- van ondersteunend personeel.
sorteren maakt grote doelmatigheidsslagen mogelijk aan de De tijd die u en ik zijn gaan steken in administratieve hanandere kant van de glasvezelkabel. Of het per saldo welvaart- delingen – en ik denk dat het toch al gauw om twee uur per
verhogend is, waag ik ernstig te betwijfelen. Aan de ene kant week gaat -, wordt nergens meegeteld. Het is tijd dat deze
lijken wij allemaal steeds meer gratis werk te doen; aan de tijd zichtbaar wordt gemaakt. Alleen dan is er zicht op doelmatigheid.
andere kant verdwijnen er overal betaalde banen.
De elektronische verschuiving van werk en werkdruk vindt
niet alleen plaats tussen opeenvolgende schakels in de waardeketen, maar ook binnen bedrijven. De Erasmus Universiteit is wat dat betreft een interessante casus, want in deze
organisatie wordt voortvarend gewerkt aan het overhevelen
van eenvoudige handelingen naar het hoogste academische
niveau. Soms kan ik wel inzien dat dit op het eerste gezicht
doelmatiger lijkt. Mijn handschrift is beroerd en soms alleen voor ingewijden te lezen, en ik schrijf gemakkelijker en
sneller op een laptop zodat een secretaresse niet nodig lijkt.
Ik zoek mijn bonnetjes toch al bij elkaar en houd mijn tijd

Jaargang 100 (4704) 26 februari 2015

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

111