Column: Grrrr g < r

Column ESB

Grrrr g < r

P

economische groei het rendement
­
De spoorbiels van ­ omas
Th
op kapitaal overtrof, maar we zijn
Piketty liet ik (wel even
weer teruggekeerd naar de verhou­door­gebladerd) toch maar
ding die de ­geschiedenis van de homo
liever voor een andere koper ­chter
a
e
­conomicus ­arakteriseert. Dit wil
k
in de boekhandel. Er is gelukkig
niet zeggen dat Piketty geen oplossineen ­
alternatief met lekker korte
gen heeft ­ edacht die nodig zijn om
b
­
hoofdstukjes onder redactie van
­
een beleidsverandering te realiseren.
Robert Went (2014): Waarom
­
Men kan denken dat zijn rijkdombeP
­ iketty lezen? Met die bundel heb je
lasting van tachtig procent het niet
­
de ­ elangrijkste ingrediënten van het
b
gaat halen en dat zijn pleidooi voor in­
d
­ ebat snel te pakken: het ­endement
r
ter- en ­ntranationale kennisspreiding
i
­
op kapitaal (r) is hoger dan de reële
een prachtig ­ideaal is (maar geen realieconomische groei (g) en daardoor
teit), maar de beleidsaanzetten zijn er.
­
worden de rijken niet alleen steeds
Mijn punt is dat ik niet geloof dat
rijker, maar neemt bovendien het
Peter van Bergeijk
oplossingen in het kapitalistische
­aandeel van de rijken steeds verder toe.
Hoogleraar aan de
systeem kunnen leiden tot een
Ook de Donald Duck (2014) biedt
Erasmus Universiteit Rotterdam
p
­ ermanente situatie waarin de ­ ieren
m
snel inzicht. De diepere achtergrond
­
beter af zijn dan de krekels. Het kan
van het Piketty-fenomeen is het
even werken, maar daarna krijgen
p
­oenparfum, een toverdrankje van
de onderliggende krachten weer de
Zwarte Magica dat de rijkste steeds
o
rijker maakt. Kwik, Kwek en Kwak vinden dat Oom Dagobert ­ verhand. De macht van het kapitaal bepaalt de instituties; de
­
het geld dat hij niet heeft verdiend moet teruggeven, ­ mdat elite zorgt goed voor zichzelf. In de Donald Duck gaat het ook
o
de economie stil komt te staan. Dagobert Duck wordt ­ chter zo. Er wordt een toverdrankje tegen het poenparfum gebroue
steeds gelukkiger in een steeds voller geldpakhuis. Dat wen. Alles wordt weer normaal en… Oom Dagobert wordt
steeds rijker.
­poenparfum is, kortom, een gevaarlijk goedje.
In het qua mentaliteit nog steeds calvinistische ­ ederland is
N
er een goede voedingsbodem om het succes van de ­ entenier Grrrr!
r
hoogst abject te vinden: de krekel heeft het beter dan de mier.
Er is veel geklaagd over de renteniersnatie ­ ederland sinds
N
Lans Bovenberg dit thema in 1991 op de kaart zette. ­Bovenberg
wees op het nationale spaaroverschot dat niet werd omgezet
­
in voldoende productieve investeringen. Hij relateerde
­
­
dat aan onvoldoende soliditeit van de ­verheidsfinanciën,
o
een starre arbeidsmarkt en een ­ebrekkige marktwerking.
g
B
­ ovenbergs metafoor van overvloed en ­ nbehagen was een
o
oogopener, ook in de ministerraad. Het beleid sprong er
b
­ ovenop en alle zeilen werden bijgezet. ­ egrotingsdiscipline,
B
­arbeidsmarktflexibilisering en het einde van het kartelparadijs.
­
In het beleid heeft het anti-krekel-denken ook op andere
m
­ anier zijn weerslag gekregen: wie met het perspectief van
het VUT-paradijs is opgegroeid, komt inmiddels van een
i
­jskoude kermis thuis. De vervroegde uittreding is afgeschaft,
de ­pensioengerechtigde leeftijd klimt gestaag en de pensioenen Literatuur
­
kalven af. Alleen: we zitten nog steeds met eenzelfde ­ evoel Bovenberg, L.A. (1991) Overvloed en onbehagen. Oratie. Rotterdam: Erasg
van onbehagen in al onze overvloed. Het lijkt erop dat mus Universiteit Rotterdam.
­krekelgedrag beleidsresistent is.
Donald Duck (2014) Al het geld van de wereld. Donald Duck: een vrolijk
De beleidsresistentie is in de kern ook de sombere ­ oodschap weekblad, 47, 5–12 en 35–42.
b
van Piketty, die immers spreekt van een economische Piketty, T. (2014) Kapitaal in de 21ste eeuw. Amsterdam: Bezige Bij.
­wetmatigheid: r > g. We hebben een korte periode gehad Went, R. (red.) (2014) Waarom Piketty lezen? Amsterdam: Amsterdam Uniwaarbij de mieren het voor het zeggen hadden en de reële versity Press.
­
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
Jaargang 99 (4699 & 4700) 18 december 2014
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

739