“We zijn al spaarkampioen en dan willen we nog aanzienlijk meer sparen. Hoe moet het dan met andere landen waarvan we verwachten dat ze leningen aan ons terugbetalen? Hoe moeten die aan het geld komen? En waar moeten we in hemelsnaam met al ons spaargeld heen?”
ESB Column
Spaart, dat is Mozes
en de profeten
H
geld weggeven in inflatie-indexatie.
et overschot op de loGewoon een kwestie van wat extra
pende rekening van onze
sparen.
betalingsbalans bedroeg
Dan zijn er de overheidsfinanciën.
vorig jaar zo’n tien procent van het
Het tekort is inmiddels wel onder
bbp. De meeste mensen realiseren
die vermaledijde drie procent van
zich niet dat dit betekent dat we tien
het bbp gekomen, maar we moeten
procent meer produceerden dan we
naar nul. Dat is niet zo heel moeilijk:
gebruikten, maar ESB-lezers natuurgewoon een beetje meer sparen.
lijk wel. En zo’n groot overschot is
En dan de banken. De solvabiliteitsnogal wat. Er zijn wel enkele landen
ratio’s zijn de laatste jaren toegenomet nog aanzienlijk grotere overmen, maar velen vinden dat er nog
schotten, maar dat is dan meestal te
wel wat bij kan. Gewoon een beetje
danken aan een enkel exportproduct,
meer sparen dus.
doorgaans energie. Er zijn weinig met
Het zal wel aan mij liggen, maar hoe
ons vergelijkbare landen, of eigenlijk
is het toch mogelijk dat niemand in
zijn die er helemaal niet, met zo’n
de gaten lijkt te hebben dat de opgroot nationaal spaaroverschot. Antelling hiervan helemaal niet klopt.
ders gezegd: geen volk in de wereld
Han de Jong
Wat micro-economisch gezien misleeft zo onder zijn stand als wij.
Chief economist bij ABN AMRO
schien verstandig is, is dat niet altijd
Binnen de EU hebben we de Mamacro-economisch. We zijn al spaarcroeconomic Imbalances Procedure
kampioen en dan willen we nog aanafgesproken en volgens de daar geldende regels zouden landen geen grotere overschotten moe- zienlijk meer sparen. Hoe moet het dan met andere landen
ten hebben dan zes procent van het bbp. Eerder dit jaar pu- waarvan we verwachten dat ze leningen aan ons terugbetabliceerde de Europese Commissie daarom een rapport over len? Hoe moeten die aan het geld komen? En waar moeten
ons overschot. Gelet op het feit dat wij het gestelde maximum we in hemelsnaam met al ons spaargeld heen?
ruimschoots overschrijden, vond ik de toon nogal gematigd. Nu kan de beschreven optelsom nog wel sluitend worden geDuitsland, dat een overschot heeft van zeven procent van het maakt als het Nederlandse bedrijfsleven een fors spaartekort
bbp, werd geconfronteerd met krachtiger geformuleerde aan- zou creëren. Dat zou kunnen door de bedrijfsinvesteringen
bevelingen. Enige coulance van de Commissie tegenover ons stevig op te voeren, maar die investeringen bevinden zich heis wellicht op zijn plaats in verband met onze gasexport die laas al enige tijd op een bedenkelijk laag niveau. Hier is dus
zo’n drie procent van het bbp bedraagt. Daar staat tegenover wel ruimte voor verbetering. Maar gelet op de omvang van
dat onze totale energiebalans desondanks negatief is. Hoe het bestaande nationale spaaroverschot, de voornemens om
dan ook, we hebben alles bij elkaar een groot extern over- wat extra te sparen en de absolute omvang van de bedrijfsinschot. Dat is een probleem, al is het een plezieriger probleem vesteringen is dit irreëel. De realistisch te verwachten grotere
investeringen zullen zonder enige twijfel volstrekt onvoldan een tekort van dergelijke omvang.
Maar we hebben in ons land ook nog wel een paar andere pro- doende zijn om een wezenlijke verkleining van ons externe
blemen. Zo zijn vriend en vijand het erover eens dat gezinnen overschot te bewerkstelligen.
te veel bruto-hypotheekschuld hebben. Daarvoor hebben we Mij valt hier vooral de rol van De Nederlandsche Bank op.
gelukkig een voor de hand liggende oplossing: we moeten ge- Die is verantwoordelijk voor toezicht op de hypotheekmarkt,
woon minder lenen en meer aflossen. Dus weg met aflossings- de banken en de pensioenfondsen. Bovendien laat DNB zelvrije hypotheken en graag wat vervroegd aflossen. Gewoon den na om de regering te adviseren het begrotingstekort te beperken. Onze centrale bank zet dus aan tot grotere besparineen beetje meer sparen dus.
Een ander probleem is de dekkingsgraad van onze pensioen- gen. Er werken daar veel uitmuntende economen en die zien
fondsen. Die is de laatste twee jaar weliswaar verbeterd, maar natuurlijk ook wel dat zij zelf pleiten voor hogere besparingeeft ons nog niet een geruststellend gevoel. Om hier verbe- gen vanuit een situatie waarin het nationale spaaroverschot al
tering in te brengen, verhogen we pensioenpremies en verla- reusachtig is. Het zou fijn zijn als zij eens zou komen met een
gen we selectief pensioenrechten. En mochten beleggings- doorwrochte beschouwing hierover.
rendementen de dekkingsgraad doen stijgen, dan niet direct
348
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
Jaargang 99 (4686) 30 mei 2014