inhoud
4508S
april 2007
jaargang 92
Nadelige gevolgen van te veel keuze
4
F. VAN RAAIJ EN M. DE GROOT Een groter aanbod van goederen en diensten lijkt gunstig maar heeft ook negatieve gevolgen voor consumenten.
Veel alternatieven zorgen voor informatieoverdaad en leiden tot een
moeilijker keuzeproces. Ook de opportuniteitskosten van de niet-gekozen
alternatieven, de neiging om te koesteren wat men al bezit, en verwachte
spijt bemoeilijken het keuzegedrag of zorgen ervoor dat consumenten
keuzes uit- of afstellen.
Financieel inzicht en motivatie
van consumenten
10
G. ANTONIDES Doordat het overheidsbeleid gericht is op meer marktwerking moeten consumenten meer keuzes maken en meer financiële zaken
zelf regelen dan voorheen. Veel consumenten ervaren financiële diensten
als complex en ondoorzichtig en vinden informatie verzamelen, verwerken
en keuzes maken met betrekking tot financiële diensten onaantrekkelijk.
Consumentenbeleid kan helpen om de financiële besluitvorming van
consumenten te verbeteren.
Consumentengedrag op
nieuwe markten
15
R. HOEVENAGEL Overstapkosten en betrokkenheid met het verhandelbare product spelen een belangrijke rol in het besluitvormingsproces
van consumenten. Omdat consumenten op nieuwe markten nog niet
vertrouwd zijn met het nieuwe keuzeaanbod en de nieuwe aanbieders zal
dit leiden tot een afwachtende houding. Het blijven zitten bij de huidige
aanbieder lijkt op veel markten de meest gehanteerde strategie te zijn.
Keuzegedrag op de
zorgverzekeringsmarkt
EN VERDER…
TEN GELEIDE
1
CONSUMENT IN BEELD
20
COLUMN
47
COLOFON
48
2
ESB
april 2007
I. LACKNER, M. PETRI EN A. SCHRAM In het zorgstelsel gaan consumenten een moeilijk keuzeprobleem aan: het kiezen van een zorgverzekering.
Experimenteel onderzoek geeft inzicht in het keuzegedrag wanneer
wijzigingen in de hoogte van overstapkosten en het aantal alternatieven
worden doorgevoerd. In tegenstelling tot wat in de literatuur wordt
beweerd neigden proefpersonen naar veel overstappen in plaats van naar
weinig.
22
inhoud
Mogelijkheden voor onlineondersteuning van consumenten
28
B. DELLAERT Een mogelijke oplossing voor het dilemma van
toegenomen keuzevrijheid ligt deels in het gebruik van informatie- en
communicatietechnologie om consumenten te ondersteunen in hun
kennis en vaardigheden. De afgelopen tien jaar zijn meer en meer mogelijkheden voor online-ondersteuning beschikbaar gekomen. Tegelijkertijd
roepen dergelijke technologieën ook weer nieuwe uitdagingen op voor
consumenten.
Nieuwe zakelijkheid in de cultuursector 32
H. MIESEN De overheid staat als subsidieverstrekker op gespannen
voet met haar begunstigden in de cultuursector, omdat de overheid deze
sector beoordeelt op grond van marktcriteria die moeilijk toepasbaar
zijn op de cultuursector en diens consumenten. Beleid dat inspeelt op
de behoeften en wensen van specifieke bevolkingsgroepen werpt meer
vruchten af dan te proberen zoveel mogelijk consumenten in aanraking te
brengen met cultuur.
Concurrentiebeleid en
consumentenbeleid
37
E. VAN DAMME Dat consumentenbeleid en mededingingsbeleid
innig met elkaar verweven zijn, wordt in Nederland nog onvoldoende
beseft, getuige de aparte toezichthouders die ervoor zijn opgericht.
Consumentenfalen kan niet genegeerd worden en vormt een witte vlek
in het consumentenbeleid. Hoe het beleid moet omgaan met consumentenfalen is een oude, maar nooit afdoende beantwoorde vraag die een
spannende onderzoeksagenda voor de toekomst impliceert.
Het Europees consumentenbeleid
43
H. VAN DER GRAAFF Het bruto binnenlands product van de Europese
Unie bestaat voor meer dan de helft uit consumptieve uitgaven.
Consumenten spelen in de Europese politiek echter nog nauwelijks een
rol van betekenis, terwijl privatisering en liberalisering van markten ook
op Europees niveau vaak gemotiveerd worden vanuit het consumentenbelang. Met nieuwe beleidsregels krijgt het consumentenbeleid wel een
steeds duidelijker gezicht.
ESB
april 2007
3