DEZE WEEK
Onzekerheid
door oorlog
verminderd
Op de valutamarkten was sprake
van vrij sterke bewegingen, waarbij
het nieuws en de verwachtingen
over het Golfconflict van verregaande invloed waren. De neergaande
trend die de dollar vorig jaar kenmerkte maakte plaats voor een verbetering, waarbij tijdelijk tegen
/ 1,75 werd gehandeld. Met het verstrijken van het ultimatum en de
daardoor toenemende spanning
vluchtten beleggers in de dollar, die
daarmee weer eens de rol van
vluchthaven in onzekere tijden bevestigde. Na het inzetten van de aanval op Irak school de dollar eventjes
scherp omhoog. Toen echter bleek
dat het luchtoverwicht dermate
groot was, hetgeen leidde tot de aanvankelijke inschatting dat de oorlog
mogelijk zonder al te veel verliezen
aan Amerikaanse zijde snel zou kunnen worden gewonnen, moest de
dollar terrein prijsgeven. De Duitse
mark kwam tijdelijk onder druk vanwege de ontwikkelingen in Letland
en Litouwen. Tegenover de gulden
deed het teruglopende rente-ecart
de koers van de mark geen goed.
Het pond kon aan kracht winnen.
Na de uitspraken van premier Major
is het de markt duidelijk geworden
dat de wisselkoers voorlopig de prioriteit behoudt en van een aanpassing
binnen het EMS geen sprake is. Daarmee lijkt een geanticipeerde rentedaling wat verder weg.
Grote invloed op rente
De rente stond gedurende de eerste
weken van het jaar in de meeste landen onder opwaartse druk. Het mislukken van de bemiddelingspogingen in het Golfconflict, hetgeen
gepaard ging met een stijging van de
olieprijzen, en de escalatie in Litouwen deden de markt in eerste instantie geen goed. Toen echter de eerste
berichten uit de Golf kwamen van
een succesvolle aanval op Irak, zodat de kans op een korte oorlog hoger ingeschat werd, daalden de olieprijzen fors. Hierop kon ook de
rentemarkt een verbetering tonen.
ESB 23-1-1991
In de VS verliep de lange rente volgens hetzelfde pad. Langzaam klom
het rendement op dertigjarig papier
tot boven 8,4%, waar na het begin
van de oorlog een daling optrad tot
juist boven 8,2%. De korte tarieven
kwamen verder omlaag. Het tarief
voor Fed funds, dat geldt voor onderlinge leningen tussen de banken,
werd verlaagd tot 6,75%. Dit was de
zesde verlaging sedert juli, toen het
tarief op 8,25% stond. Medio 1989
werd zelfs nog 10% genoteerd.
Rentedaling in Duitsland
De Duitse kapitaalmarktrente steeg
van medio december tot medio januari met circa 0,3 procentpunt tot
boven 9%. Op de donderdag dat de
oorlog begon, verbeterde de markt
met zo’n 70 basispunten, hetgeen
een daling van de rendementen tot
onder 9% teweeg bracht.
Ook de tarieven in Nederland en Belgie werden meegezogen. In Nederland was het vooral de korte rente
die zich verder omhoog bewoog.
Het interbancair tarief voor looptijden van 1 maand ging richting 9,4%,
waarna een lichte daling optrad tot
juist boven 9,2%. De kapitaalmarktrente liep slechts terug tot eveneens
circa 9,2%. Het rendement voor de
belegger van de laatste toonbanklening van de staat is uitgekomen op
9,26%.
Goud verliest glans
De goudprijs nam kortstondig de
doorbraak door $ 400 per ounce
juist voor het ultimatum zou aflopen. De stijging ging echter dermate
langzaam dat geconcludeerd kan
worden dat het gele metaal zijn rol
als vluchthaven in tijden van onzekerheid gedeeltelijk heeft verloren.
Na de aanvang van de oorlog moest
de goudprijs procenten inleveren.
De olieprijs vertoont de meest wilde
schommelingen. Toen er optimisme
heerste over een vreedzame oplossing in de onderhandelingen eerder
in januari was de prijs teruggevallen
tot $ 24 per vat, het niveau dat gold
in de periode van de inval van Irak
in Koeweit. Enkele dagen voor de
deadline van 15 januari steeg de olieprijs tot $ 30 per vat, maar na de inval in Irak kelderde de prijs onder
$ 20.
Internationale beurzen
Voorafgaande aan het uitbreken van
de vijandelijkheden in de Golf werd
de stemming op de meeste beurzen
gekenmerkt door een verzwakking,
al hield de Amerikaanse beurs zich
relatief goed. In Europa had de onrust in de voormalige Baltische republieken een extra negatieve invloed.
Beleggers toonden zich welhaast verlamd en hier en daar moesten de
koersen soms flink terrein prijsgeven. Voor het economisch nieuws
bestond nauwelijks belangstelling.
De beursomzetten bleven in deze periode over het algemeen beperkt.
Na de aanval van de coalitie-troepen
op Irak en Koeweit schoten de koersen echter als gevolg van grote aankopen omhoog. De Japanse aandelenmarkt opende juist toen de
Amerikaanse aanvallen op Irak werden ingezet. Al snel stond de index
op 1% verlies. Toen het er echter op
leek dat de operatic succesvol verliep zette een herstel in, zodat de
beurs van Tokio de dag met een
winst van 4,5% afsloot.
De Europese beurzen namen de vaste stemming over en hier waren de
koersstijgingen nog feller. De Duitse
index, die de voorgaande weken
scherp was teruggevallen, steeg met
7,6%, Londen met 2,4%, Parijs met
ruim 7% en Zurich met 5,7%. In Wall
Street stond de Dow Jones bij de
opening op 17 januari vrijwel direct
op 75 punten winst, waarna 114 punten hoger gesloten werd. Voor het
zelfvertrouwen van de VS zou een
succesvolle afronding van de operatie in de Golf een belangrijke impuls
vormen, hetgeen van extra belang is
voor een economie die juist in een
recessie dreigt te belanden.
Valutakoersen
113
ECONOMffi
Economisch nieuws
De invloed van het economische
nieuws viel in het niet bij de politieke perikelen. In schril contrast tot de
acties van Amerikaanse militairen in
het Golfgebied stond het eerdere bericht dat de bouw van 620 aanvalsvliegtuigen van het type Stealth A-12
voor de Amerikaanse marine niet
doorgaat. Dit betekent een zware
klap voor de twee ondernemingen
die betrokken waren bij de ontwikkeling van het toestel, General Dynamics en McDonnel Douglas. Met het
projekt was een bedrag gemoeid van
57 miljard dollar. General Dynamics
moest in een klap 10% in koers terug, hetgeen later weer werd ingehaald.
Gevreesd wordt dat de vierde-kwartaalcijfers van de auto-industrie zeer
slecht zullen zijn. Voor General Motors wordt zelfs rekening gehouden
met het grootste kwartaalverlies aller
tijden: 1,4 miljard dollar. Voor Ford
Motors rekent de markt op circa 400
miljoen dollar verlies. Standard &
Poors heeft al aangekondigd de kredietwaardigheid van de drie automo-
bielfondsen in neerwaartse richting
bij te stellen. In 1990 zijn de automobielverkopen met 5,2% gedaald tot
9,3 miljoen stuks .In 1986 werden
nog 11,5 miljoen auto’s verkocht.
Het aandeel van importauto’s steeg
vorig jaar met 1,9 punten tot 34%.
Winnaar is vooral de Japanse auto-industrie.
Beursplein 5
Voor de Amsterdamse Effectenbeurs
was in de dagen voor het losbarsten
van de vijandelijkheden in de Golf
op 17 januari sprake van een verlammende spanning. Daarna stonden de
wegschietende koersen in schril contrast tot de voorgaande weken. De
besturen van de Effecten- en de Optiebeurs, alsmede van de Financiele
Termijnmarkt, hebben draaiboeken
ontwikkeld voor het geval de oorlog
leidt tot al te heftige readies. Uitgangspunt daarbij is dat de beurshanBeursindices
del moet voortgaan. Bij sluiting van
de markten zou een wilde handel
buiten de beurzen om ontstaan. Een
van de maatregelen die op 17 januari
op. Hoogovens verwacht fors lagere
resultaten in 1991. De koers van het
aandeel verloor in anderhalf uur
meer dan vier gulden op/ 44,80
werd bekendgemaakt was dat de
waarna de daling doorzette. Veel af-
koersen met niet meer dan 2 gulden
tegelijk mogen stijgen. Dreigt een
grotere stijging, dan moet de handel
15 minuten worden onderbroken.
De koers van Nationale Nederlanden
herstelde zich onder flinke omzetten
werd geopend op een koers van
nemers, zoals de automobielindustrie en de bouw, hebben hun activiteiten moeten beperken. Dat dit zijn
weerslag zal hebben op marges en
afzet van staal en aluminium is zonneklaar. De vraag is alleen hoe tijdelijk en ingrijpend dit zal zijn, aldus
Hoogovens.
ruim/ 48. Tijdens de euforie van 17
De nettowinst van VNU is vorig jaar
januari was het fonds een van de grote winnaars: de koers steeg met grote omzetten met bijna 10%.
met 8% gedaald en rond 145 miljoen
gulden uitgekomen. In de eerste
helft van het jaar bedroeg de nettowinst 78,1 miljoen gulden, tegen
77,9 miljoen gulden in 1989. In het
tweede halfjaar zijn echter substantiele voorzieningen getroffen voor reorganisaties in de grafische divisie.
Gist-Brocades wil de opbrengst uit
de verkoop van de farmadivisie aan
het Japanse Yamanouchi aanwenden
voor acquisities. Deze moeten een
bijdrage leveren aan de rendementsverbetering. Gist wil over 2,5 jaar
een netto resultaat behalen van circa
120 miljoen gulden tegen 91 miljoen
gulden in 1989.
Nijverdal-Ten Gate indiceerde een
winst van tussen 37 en 40 miljoen
van de eerdere koersval. Het jaar
De koers van Nedlloyd trok aan, niet-
tegenstaande verontrustende berichten. De positieve factor vormde de
speculatie naar aanleiding van de
hernieuwde avances door de Noor
Hagen, die stelt circa 45% van het
aandelenkapitaal achter zich te hebben staan. Overigens blijft de operationele gang van zaken teleurstellend. Rekening wordt gehouden met
een verlies van tientallen miljoenen
guldens over 1990, terwijl anderen
zelfs over meer dan honderd miljoen
gulden verlies spreken. Vooral
Nedlloyd Lijnen heeft het moeilijk
ten gevolge van toegenomen concurrentie en gestegen brandstofkosten.
Winstberichten wisselend
Oce van de Grinten maakte een
winststijging bekend van/ 84,7 miljoen tot/ 86 miljoen over het boekjaar 1990. De omzet steeg 9% tot
/ 2,3 miljard. Vernieuwing en versterking van het assortiment, gevoegd
bij de getroffen kostenreductie dragen bij tot een positieve toekomstverwachting. Polynorm heeft aangekondigd om/ 38 miljoen te gaan
investeren in een nieuwe persenstraat voor de produktie van stalen
gulden, waar men eerder uitging
van een gelijkblijvende winst ten opzichte van de 42 miljoen gulden in
1989. Daarop moest de koers fors terug. Toen de onderneming enige dagen later zei in bespreking te zijn
over het afstoten van de gehele huishouddivisie werd de terugval gedeeltelijk goed gemaakt. ABN Amro
maakte bekend dat de winstontwikkeling over 1990 licht zal achterblijven bij het voorafgaande jaar.
Slot
Voorlopig zullen de financiele mark-
carosserie-onderdelen voor de auto-
ten geregeerd worden door de ont-
mobielindustrie, waarbij Polynorm
wikkelingen in de Golfoorlog. Na de
vooral aan Duitse producenten le-
stijging van de dollar en de goud-
vert. In eerste instantie leverde dit
een koersstijging van/ 102 tot/ 108
prijs met het verstrijken van het ultimatum bleek later dat de kracht met
name had gelegen in het feit dat beide de rol als vluchthaven in onzekere tijden dienen. Later moesten de
koersen fors terug. De rentemarkten
lieten wereldwijd een koersstijging
zien toen de olieprijs kelderde. Op
een sterk voortgaande daling van de
rente in Duitsland en Nederland
hoeft echter niet te worden gerekend.
Deze bijdrage is ontleend aan de tweewekelijkse publikatie Beleggen met Van Lanschot.