Jrg. 10, editie 519

9 DECEMBER 1925

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economischl__Istatistische

”
Be
:
rich ten .

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJ VERKEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINCEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART

• UITGAVE VAN HET 1NST1TUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

I OE
JAARGÂNG

:

WOENSDAG 9 DECEMBER 1925 .

No.’
519
1

INHÔUD

BIz,.
DE ROTTERDAMSCHE HA
VEN
door 0.
Verney ……..107’4
De N. W. Zuiclerzeepolder door
Ir. J. F. Ligte’nberg . . 1076-
Welke bedrijfsvorm is voor ht radio-telegraafverkeer
tusschen Nederland en Oost-Indië de meest wensche-
lijke? door
Ir. A. E. R.
Collettc’met naschrift door
P.
J Van Kesteren …………………………. .1078
Tijdens de Douane-conferentie te Peking door
Thos. T:
II.
Perguson……………………………….1080
BrITENLANDSOHE MEDEWERKING:
Iets over Zuid-Af rikaansche economische toestanden.
I.De grondpolitiek en de arme blanken door
Prof.
J. E. Holioway …………………………1081
De Ministerieele crisis ende financieele.debatten
door
Prof. Bertraud Nogaro ………………1082
AANTEEKENINOEN:
Indexcijfers van groothandeisprijzen …………1084
Indexcijfers van groot- en kleinbandeisprijzen in
Neilerl.-Indië …………………………..1085
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
…… ……
1086-1092
Geldkoersen.

I Bankstaten.

Goederen handel.
Wisselkoersen.

I Effectenbeu rzen.
I
Verkeerswezen.

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Wd.
Algemeen
Secretaris: Mr. Q. J. Terpstro.

ECONOMISCH-STATI5T1SCHE BERICHTEN

COMMISSIE VAN ADVIES.
J. van Ha.sselt;
Jhr. Mr. L. H. van Lennep; Prof. Dr. E.
Moresco; Mr. Dr. L. F. H. Regout; Dr. E. van Welderan
Baron Ren gers; jhr. Q. J. Terpstra; Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerde leden:. Prof.
Mr. D. van Blom;
Prof. Mr. II. R. Ribbius.
Redacteur-Secretaris: D. J. Wansjnk.
Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in
Nederland. f 20,—. Buitenland en Koloniën f 25,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs von het
Instituut ontvangen het weekblad gratis.
Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief: Administratie van abonnementen en adver-
tenties:
Nijgh cG van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, Rot-
terdam, Amsterdam, ‘s- Gravenhage.

8
DECEMBER 1925.

Nadat aan de gelcibehoef te voor de maandwisseling
was voldaan, kwam er in het begfn der week een lichte

ontspanning op de gekimarkt, die hoofclzakelijk tot

uiting kwam in een meer geinakk-eli,jk.e – plaatsing ‘van

particulier disconto. :De rente hrok.kelcle daardoor

langzaam af, zooclat Doncierciagvoormicidag enkele pos-

ten voor
35/je
pOt. plaatsing vonden. Toen echter daar-

na de discontoeerhooging in Londen bekend werd,

trokken goldgevers zich plotseling terug en wtren wis-

sels ailen nog maar voor het officieee tarief te plaat

sen. Het aanbod van cali geld was de geheele week

zeer overvloedig en bleef groot, zoodat later ook dis-

contos weder iets gemakkelijker werden. De prolon-

gati eren te n otee.rcle 3 3%’43 ‘4 pOt.
* *
*

01) den weekstaat van De Nederlandsche Bank ver-

tgont •çle post hinneulan’dsche wissels een stijging van

milli.oen De beieeningei iijken ,met
f 7,6k
mil-

lioen te zijn aenÖnien Het re’nteloos voorschot aan

het Rijk daaidë mei,
f
4,5′ millioen;’

. De ‘voorraad gouden munt blijkt als gevolg van de

uitgifte van ‘tienguld’enstukk’en weder met een kleine

f
3,5 millioeii te zijn verminderd. De zilvervoorraad

daaldemet ongeveer
f400.000.
De post papier op het

buitenland vermeerderde met
f 1,6
millioen, tèrwiji

de diverse rekeningen onder het actief zich
f 1,2
mii-

]ioen lager stelden.

De biljetteiicircuiatie liep van
f 906,1
inillioen tot

.f 894,0
millioen terug. De rekeningcourant-saldi daal-

den niet
f 800,000.
Het beschikbaar metaalkaldo ver-

minderde met
f 1,2
millioen. Het dekkingspercentage

bechaagt
51. * * *

De wisselntsrkt opende dezp, week in een flauwe

temming. Op verwachting van discontoverhooging

was het aanbod van Poncien strk ingekrompen; nu

de vorhooging was uitgebleven, werd het aanbod weder

zeer groot en liep de koers op het goudpunt terug.

Toen daarna Donderdag toch nog een discontoverhoo-

gling en wel met een vol percent afkwam, sloeg de

stemming plotseling om en liep de kom-s in twee dagen

op van
12,043%
tot
12,08.
Ook Dollars waren tegelij-

kertijd iets vaater en in aansluiting hiermede waren

nok verschillende andere goudwissels meer gezocht.
Parijs was aanvankelijk nog vast, voorbijgaand werd

10.— betaald, maar daarna zakte de koers weder in

ot 9,43, om echter weder vaster te. sluiten. Oslo en

Kopenhagen waren vaster. Ook Madrid was beter en

kon de daling der vorige week weder inhalen,

LONDISN,
7
])ECEMBER
1925.

Donderdag 11: b’esloot de Bank van Engeland, zooals

-reeds eenigen tijd door de markt verwacht werd, haar

officieelen minimum discontovoet met een vol percent

tot 5 pOt. te verhoogen.

Deze rijzi.ng
werd natuurlijk’ onmiddellijk door ‘het
privaat disconto gevolgd, dat echter slechts iets meer

dan
‘4
pOt. steeg; nl. van 3
t5
/io-4,
tot
43%—
°
/’
o.
Na

‘ee.nige schomiiielin gen is disconto in de open inai-kt

heden iets geinakkelijker op
4%-34, uit
hoofde van

,een niet onbelangrijke – vraag naar 3-maands .papie

voer buiteuiandsch iekening.

Geld bleef de goheele vorige
,
week ruim o’der den

invloed vande dividdbetalingen.

De bankrateverhooging harT de gwenschte uitwer-

king op de goudwisselkoersen New York en Amster-

dam. die resp-. op
4,853%
en
12,013%
sluiten.

1074

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

9 December 1925

DE ROTTERDAMSCHE HAVEN.

Het vraagstuk van het verkeer en ‘de kosten in de haven van Rotterdam is nog steeds aan de orde. Bij
de jongste begrootin’gsdiscussies in den Raad dier
Gemeente werd het door den heer Brautigam Ier
sprake gebracht, -die, zooals hij zeide, aan pessimisme
niet wilde meedoen en uit de cijfers der tonnage- en
goederenbeweging geruststellende conclusies meende
te rnogleu trekken, hoewel oolk hij het bedenkelijk bleek
te achten, dat van den invoer gedurende de eerste 9
maanden van 1925 723 pOt. uit graan, ertsen. en ko-
len bestond en van den export 66,6 pOt. uit steen-
kolen, tegen resp. 64 en 54 pOt. in 1913. ,,Onze tarie-
yen”, aldus de heer B., ,,zijn aan den lagen kant en
het zal niet mogelijk zijn, een goedkoopere haven ‘te
vinden.”
Het ‘is eigenlijk ov’eiibodig, ei: nogmaals op te
wij-

zen, dat het aantal schepen en. de •tonnenmaait niets bewijzen ten aanzien van cie intensiteit der havenbe-
weging. Het aantal schepen, dat in ballast arriveert,
om hier ‘kelen te laden, is groet en het is niet te ge-
boven, dat ‘de met lading binnenkomende schepen
– welker toiinenmaat onder de cijfers van. -den -heer
B. was begrepen – alle agel-ad-en -zijn en hun -ge-
heele lading te Rotterdam lossen. –
Bovendien is het van ge’noegzame bekendheid, dat
vooral de stukgoederen het werk in de talrijke cate-gorieën van havenbedri$ven aanbrengen, en dat het
juist aan voldoende stukgoederen ontbreekt. Naar
deze, die meer vracht kunnen ‘dragen dan ‘de massa-
goed-eren, vragen -ook in de eerste plaats de -geregelde
lijnen.
Wanneer w’ij nu eens zien naar Antwerpen en ons
oor te luisteren leggen in Antwerpsehe scheepvaart
kringen, dan staan
wij
Rotter’dammers
verbaasd
over’
het aantal geregelde lijnen, dart Antwerpen als aan-
loophaven in het vaa.rplan heeft opgen’oen. Naar de
Middellandsch’e Zee bijvoorbeeld heeft het -aan
–
tal lij-
nen vanuit Antwerpen het dozijp reeds lang over-
schreden en het aanbod van lading blijkt vold-oen’dè
om al -deze lijnen, en zoo ‘af en toe b(vendien nog een
,,newcomer”, voldoende -a-lixnent te verzekeren. Trou-
wens naar Zuid-Amerika, Britsh-Indië, enz. is het
aantal geregelde lijnen al even ruim! Nu geven wij
onmiddellijk toe, dat Antwrerpen een eigen i-u.duis-trieel achterland heeft, doch heeft men in ‘de kringen
van hen, die zoo tevreden zijn -over den gang van
zaken in onze h’aven, wei eens -de moeite genomen na
te gaan of het nu alleen lading van Belgischen oor-sprong i-s, die -over Antwerpen verscheept wordt?
Weet men, dat de cargadoors in Antwerpen met groote
voldoening constateeren, ‘dat het kwantum lading van
Du-itsche origine voortdurend t’oeiiee.mt en daarmede
een steeds hechter basis wordt gevormd voor het uit-
gebreide net
ran
lijn-en, dat de haven van Antwerpen
al meer stempelt tot een haven van -den allereeraten
-rang?
1)

Met enkele cijfers willen wij demonatreeren, ho-e
ver ‘de hoeveelheid van overzee in onze haven aange-
voerde stulagoederen nog steeds bij clie van 1913 ten
achter blijft:
1912
…………….
5.114.464
toiis
1913
…………….
5.017.631
1)
Sin-ds het
–
bovenstancle werd geschrevin lazen wij in
een bijdrage van den Antwerpschen correspondent van
,,Fairpl-ay” o.m. .,,It is a f act that more and more German
goeds are now beig ‘received at Antwer-p for shipment to
overseas countries. Accurate information as to the German
tra.?
1
ie inwards and outwards is unfertunately not avail-
able, whereas such particulars exist for the Germaii vessels.
In October
1921 48 German vessels called at Antweip; in
October
1922
there were
83,
in October
1923, 89,
whilst
in October of this year there were
132
vessels, thus showin-g
an increase of
275
pCt. in the space
of
three years.
As
far
– as regular line traffic is concerned, there are
39
German
lines running from this port out of a total of 220. This
neans
18
pCt. of Germ-an services, ivhich is further proof
of the increasing activ-ity of G-erman shipping at this
port.”

1922
……………..
1.854.145
tons
1923

…………….
2.094.5.1!
1924
…………….
3.320.396

Jan/Sept.
1925
……………..
2.808.759
,,1)

Vindt men dit in het licht dal: A.ntwerpsohe stuk-
goed-bedrijivi gheid een opwekkend beeld?
* *
*

Wij komen thans tot -d
–
e uitlating van den -heer
Brauti’gatm over de havenicosten, een factor, die, naar
wij hopen aan te toon-en, van zeer groeten invloed i-s
op de haven-beweging. Wanneer men de concrete
raag stelt ,,is de Rotterdamsche haven duur?”, dan
lijkt -ons, dat: het antwoord in ontkennenden zin a
priori vaststaat. Vraagt men echter of ‘de huiidi’e
tarieven, die wij nog nader zullen bespreken, niet een
– beletsel -vormen om het stukgoed-eren-verkeer in veel
grooter mate -dan thans liet geval is naar Rotterdam
te trekken, dan moet deze vraaig, dunkt ons, in hev.es-
tigen’d-en zin word-en ‘bea;n t.woond. Men bedenké, dat
wij te strijden hebben met een zeer gevaarlij:ken con-
current, -die gesteund wordt door een krachtige, in-
beemsche industrie, door een gedeprecieerd betaal-
middel, al heeft, gezien de staibilisatiep-lanisen, deze
faotdr thans waarschijnlijk den langst’en tijd gewerkt,
en ‘door -d-e -bekende s-urtaxe»vrijstelling en gratis
sleepdi-enst naar Dordrecht, etc. Daarnevens vertoont
het A-ntwerpsche Gemeentebestuur een voorbeeldige
activiteit, wanneer ‘het erom gaat’, vervoeren voor de
haven te ‘verkrijgen ‘of te behouden.
Allereerst de vraag van de absolute hoogte der Rot-
terdamsche tarieven. Gaan wij na, hetgeen door den
Bungemeeater in -de Raadssitting van 19 November 11. in het -midden ijs gebracht, dan schijnt deze van
oordeel, ‘dat d-e haven-kosten in rvergeljking tot 1913
vrijwel. stati’onniair zijn gebleven. Hoe zijn echter ‘de
cijfers? –
De loodagelcien van en naar zee bleven gelijk, de
haivenloedagelden daarentegen ‘werden bijna verdub-beld, terwijl voorts
–
het havengel-d steeg van 3% cent

per M
3
.
–
in 1913 tot 5,4 cent per M. in 1925, een
stijging derhalve van bijna
45
pct.
Wij
–
‘nstigen er
speciaal de aandacht op ‘dat aan deze ‘berekening ‘de
bruto register tonnage
ten – grondslag ligt. Betaal-de in 1913 een schip van 4441 bruto en 2702 netto regirs-
ter tons aan havengeld een tbedmg van
f
471,30, in
1925 is hetzelfde schip aan ‘haven-geld verschuldigd
een bedrag van
f
618,68! Voorwaar niet zoo’o heet
gering verschil. In dit verband -is het wellicht niet
on-clienstig erop te wijzen
–
dat tegenover het uniforme Rotterdamsche tarief dier havengelden h 5,4 cent per
M
3
., het Amsterdamsche tarief onderscheid maakt
voor verscihillende soorten lad:iug, t.-w. : – schepen beladen met hout, kolen, coke8, giet-
ijzer, dwarsliggers, dui-
gen of graan……….
4.5 c. p. M3.
ijzererts, klei of pek…
3.6
andere lading dan boven.
genoemde categorieën ..
5.4

eveneens berekend over de bruto tonnage.
0-ok Hamburg -maakt onderscheid tusschen de ver-
schillende categorieën
bij
de berekening van haven-
‘geld. Het basis
5
tarief bedraagt Rmk. -.08 per M. –
in ‘de priactijk berekent men het havengel’d -in £ ster-
ling op de bas
–
is van 1 d. per M
3
. – doch aan deze
berekening ligt niet zoo-als te Rotterdam de bruto,
doch de
netto
register tonnage ten grondslag; boven-
dien maakt ook Hamburg, in tegenstelling met Rot-
terdam, onderscheid tusschen verschillende
–
soorten
lading. Voor schepen toch, ‘beladen -met kolen, co-kes,
steenen, ‘ cement, klei, ijzererts, v-ijssc,h, etc. wordt
slechts Rmk. – -.04 per M
3
.
havenigeld berekend, terwijl voor ‘schepen, die uitsluitend buniceren of repareeren
g e en er-t e
i h-ave-n,geld is verschuldigd.
Voorts zijn
1)
N.B. -Juiste eitvoercijfers staaui ‘niet te onzer beschik-
king. Een ieder, clie op de een of andere wij-ze met het
Rotterdamsche havenbedrijf in aanraking komt, weet ech-
ter, hoe ver het export stukgoed-verkeer ten achter blijft
bij de vÔOr-oorlog periode.

9
December 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1075

do lcQsten.voor.een havenloods begrepen in hef jvaveii-
geld, zoodat hiervoor in tegenstelling met Rotterdam
niets extra wordt berekend.
De basis noor de berekening van hiavengeld te Ant-
werpen wijkt oenigselns af van die ‘te Rottoriiai en te Hamburg, immers rekent men te Antwerpen met
de z.g. Moorsom-ton. Niettemin blijkt de nadeelige
verheuding der Rotterdamsche tarieven tegenover die
der cn cu rreerericie ‘havens Antwerpen. en Hamburg
uit den vengeIijkend’en staat, ‘dien ‘wij nog nader laten
volgen. Bovendien – en dit toont vooral hoezeer het
Gemeentebestuur van Antwerpen erop bedacht is het Iijnbodrijf aldaar door berekening ven lager ‘tarieven
te stennen – betalen lijnb’oote’n ‘te Antwerpen in
tegenstelling met de trampschepon, die Frs. 1,25 per
Moorsom ton aan havengeld verschuldigd zijn:
Frs. 1,— p. Moorsom ton ‘voor elk der eerste 10
reizen.
Frs. 0,88 p. Moorsom ton voor eik der volgende
10 reizen.
Frs. 0,65 p. Moors’om ton ‘voor iedere ‘daarop vol-
getude rei’s.
Too
rw
aa
i
de ‘is slechts, dat de reizen binnen een
tij’dsvorloop van “twaalf maanden plaats vinden.
Schepen, die op stroorn worden beladen en *el op
die plaatsen, waar als regel de groote lijn- en passa-
giersschepen gemeerd worden, betalen: –
Frs. 1,20 per Moorsom ton voor elk der eerste 10
reizen.
Fi’s. 0,80 per Moorsom ton ‘voor eik ‘der volgende
10 reizen.
Frs. 0,50 per Iv,toorsom ton voor iedere volgende

i’eis.
Ten slotte w’rdt aan schepen, die, varende in lijn-
diensten, welke passagiers vervoer’en tus’schen Ant-
werpen en overzeesche ‘landen en ‘die minstens ‘vijf
uitgaande reizen per jaar (het jaar aanvangend niet
de eerste reis) maken, op bovenstaand tarief een
reductie ‘vn 25 pOt. verleend. Het Rotterdamsch
tarief kent slechts cle bepaling, ‘dat het ‘tarief van
5,4 cents’ per gemeten W. ‘bruto ‘de friictioneeie ver-
ia’gip’g tot 5 cents ondergaat, wanneer een zelfde
stooiij’schip meer dan twaalf keer gedurende een kajen-
‘derjaar de Rot’ter’danische haven aanloojt.

Wanneer wij’ thans zien naar de tarieven, ‘die van
belang zijn voor schepen, die met stukgoederen bejl’a-
den, aan kaideterreinen met loodsen moeten lossen of
mugekeerd aan kadeterrein’en met loodsen m’oetiin la-
den, ‘dan treft ons al weder een niet orbela’ngrijke
stijging. Bedroeg in 191,2 – zie Gemeenitebiaci van
Rotterdam Ao. 1912, No. 1, art.
4,
3e lid – ‘de belas-
ting per jaar voor zeeschepen, gebruik makende van
kaden voorsien van een kaidemuur per strekken’den metèj’ gerekend over de lengte van het schip hij een verlahgde kadediepte van 6 M. ± R.P. of daar bene-
doni:
f
25, blijkens het G,emeenteblad ‘van Rotterd:aiin:
Ao. ‘1923, No. 62, art. 1, le lïd is dit tsrief verhoogd
tot
f
31,50, een verhooging ‘van 50 pOt. derhalve, die
ook ‘tot uitdrukking komt id de tarieven voor ‘kaden
met grootere kadediepte:
Nftr
geven wij ad veder ioe d’bijna – alle ‘kbdeterrejnen binnen ‘on’ze’ Gemeente
aan: p.atiefdie:r9 bedrijvefi oi langen termijn zijn ver-
huurd’. Een ‘vergelijking’ intusschen van, de tai’iev,en
van v66r den oorlog met die van’na den ooi1og
denkéu: aan ,de prijzen door het. Gemeentbestuur
vefia’ngd voor de, ggeprojecteerde ,kadeferre’i’néu in de
Waal’hia&ven – valt ad weder zeër ten nadeele der laat-
ste,uit, WAs het’ v66r’,’den oorloi mogelijk huur-over-
eeitkpmsten te iluiterï op bksis van
f
1 per M
2
.
gronid-
huur, ook dit çijfei werd sëdert verdubbeld
ad
be-
draagt voor enkele der nieuwe terreinen f.2 per M
2
.
Zien wij
tij
slotte nog naar de tarieven ‘der (jierneehte-
lijke H’an-delsinrichtingen ‘voor ‘het gebruik van op-
slagruimte en werktuigen, ‘dan treft het ons, dat de
tarieven die vroeger bedroegen:
A.
naar de ingenomen ruimte:
1.
in de loodsen per 100 M
2
. of
minder, voor de drie
eerste etmalen
of
korter ………………
f
3,60

–

voor ieder’ volgend etmaal ……
…………..
f
1,50
2.,
op open terreinen per.
25 11
2
. of
minder, voor de drie
– ceiste etmalen
of
korter —————-
–
—
f
0,36
voor ieder volgend etmaal ……………….,
0,15 blijkens Genieenteblad
Ao 1923 No. 56
Art.
1
le lid zijn
gebracht op raap.: ‘
‘in ‘de loodsen per
100 M. of
minder, voor de drie
eerste etmalen
of
korter ——————
f
6,00
voor ieder volgend etmaal ……………… …
2,50 op
opeit terreinen per
25 IvI
2
of
minder, voor de drie
eerste etmalen
of
korter ——————j
0,60
voor ieder volgend etmaal ……………… —
0,25

een stijging ditmaal van bijna 67Y2 pOt.!
Zooal’s wij hierboven reed’s met een enkel woord
r’eleveerden zijn vrijwel alle ka’deterreinen, aan diep
vaarwater gelegen, op langen termijn aan particuliere
‘bedrijven vérhuurd en de sedem-t den oorlog ‘door ‘de gemeente ongeveer verdubbelde tarieven voor grond-
huur, alsmede ‘de overige lasten, welke op de particu-liere loodsexploitatie ‘drukken, als’ daar zijn:

kadegeld – zie hierboven,
grondhuur,
– kosten voor bestrating van nieuw aangelegde
terreinen,
kosten voor loodsbouw (evt. huur, jaarlijks aan
de Gemeente te voldoen, indien deze ‘den loods-
bouw zelf ter hand neemt)

noodzaken den particulieren ondrnemer zijn in ver-
Ii oudin’g tot ‘de vbbroorlo’gs’j aren zooveel zwaarder
lasten op zijn ‘beurt weder af te wentelen op de
lading-ontvangers. Men zij derhalve niet te haastig
met de bewerin, dat ‘de
Gemeentelijke
‘tarieven con-
curreeren’d genoeg zijn – uit bovenstaan’d ‘overzicht
blijkt maar al te duidelijk, ‘dat de tarieven sdert 1913
over de geheei’e linie niet onaanzienlijk zijn ‘gestegen
— en dat uitsluitend de .caradoors de tarieven voor
lossingskosten, loodshuui’ cd. onnoodig opdrijven.
Bij herhaling werd gedurende de laatste jaren door deze groep van werkgevèrs in het
”havenbedrijf het
initiatief tot tariefverlagi’ng genomen; hun voor-
beeld werd echter door het Gemeentebestuur tot dus-
‘ver niet of onvoldoende gevolgd. Wij mogen er in dit
verband op wijien, dat, het Gemeentebestuur van’
Antwerpen aan ‘de stoom’vaartlj’nen, ‘die op langen
termijn een ,,hangar” ‘huren, een tarief in rekening
brengt v’ari Frs. 20,— per 11
1
.
per jaef. Dit cijfer
sluit alles in, m.a.w. extra’s ‘voor ka’degeld, loodshiïur
– zie boven -‘ worden niet berekend! De buiten-
landsche r-eederijen, die, zooals bijvoorbeeld de Royal
Mail zulks te Rotterdam’ heeft gedaan, te Antwerpen
een eigen ‘kade met loods van de Gemeente huren, be-
talen te Antwerpen dan ook
aanzienlijk minder
dan
te Rotterdam.
Er is echter nog een ‘an’dere factor van beteekenis,
waarop eveneens bij’ herhaling «werd geweze, en ‘die
mede ben’ regelniatige ontwikkeling van het stukgoe-
deren-verkeer over de Rotterdamsche haven in ‘den
weg staat. Wij bedoelen ‘de uniforme berekening van
havengel’d, om het even of ‘de stoomschepen een volle
lading lossen dan wel’ slechts een klein gedeelte der
lading’ ‘te dezer stede wordt’ geladen ‘dan wel ‘gelost.
Wij. mogen cle anomalie, die het ‘gevolg is van ‘dezen
wel zeer onbil’lijken en onlogischen maatregel, met
een enkel voorbeeld aan de practijk ontleend, illus-
treeren en noemen dan de betaling van f 1123,50 aan
havengeld door een stoomschip, ‘dat in Februari ji.
335 tons lading te dezer stede loste, terwijl hetzelfde
stoomschip, in Mei d.a.v. en lading van 2043 tons
in onze haven lossende, wederom f 1123,50 aan ha-
vengeld verschuldigd was! Dit
is
natuurlijk ébn ge-
val uit vele! Wanneer men nu bedenkt, ‘dat de sche-
n eener nieuwe lijn aanvankelijk vaak niet kleine
quanta lading arriveeren
:
dan wel vertrekken en dat
in ‘moeilijke tijden het totaal ‘der havenkosten vaak
beslissend
–
is voör het’ aanloopen eener haven, dan
blijkt duidelijk, hoe funeat ‘dit in de practijk even
onbillijke als onlogi’tche systeem werkt! In stede van
een tarief dat, rekening houdend met de in de haven
verwerkte hoeveelheid goederen, het li.jnbedrijf aan-

1076

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

9 December .1925

modigt, is het vigeerend systeem, dat door het op
zichzelf hooge grondcijfer van 5.4 per W. (bruto)
reeds zwaar drukt, veeleer geschikt buitenlandsche
liju’bedrijven
af te schrikken.
Een nieuwe lijn op’ Rot-
terdam – alledaagsch gebeuren in Antwerpen. – is
dan ook een ,,white elephant”! In’tusscheu is het lijubedrijf, d.w.z. het stukgoede-
renverkeer, niet de eenige categorie, die lijdt onder
deze averechtsche regeling. Blijkens het Gemeente-
blad A° 1918 N. 88 art. 6 lid d. is het
volle
haven-
geld verschuldigd door alle schepen, die Rotterdam
voor brandstoffen aanloopen; uitgezonderd zijn
slechts de schepen, die, vrijstelling van havengeld
verkregen hebbende uit hoofde van te verrichten
reparaties, ,,de vereischte bunkerkolen innemen, aan de reparatie-werf”. Is het wonder, dat de particuliere
bunkerstatioiu s Von delingen Plaat, Poortershaven en
ook ‘de Wiihelmiahavert (Schiedarn) in steeds ‘stij-
genden getale de ,,bunkerschepen” trekken? Het ge-
heim ligt waarlijk niet in •de overigens wel fascinee-
rende leuze: ,,Buuker your ships at the H’ook of Hol-land”. De afstand toch tusschen Von’delingenplaat en
Rotterdam is van veel minder beteeke’nis voor den
reeder ‘dan de. wetenschap, dat cle bu.nkerprijs, daar
betaald,
alle
havenkosten insluit. De exploitanten ‘der
etablissementen Vondelingenplaat en Poortershaven
hebben, gezien de weinig ‘soepele bepalingen van het
Rotterdamsche Gemeentelijk tarief ‘der havengelden, eenvoudig besloten op
hun domein
geen
havengeid

te
heffen, terwijl krachtens de betreffende bepalin-
gen van het tarief der Gemeente’ Schiedam, bunker-schepen slechts 1 cent pér M (bruto) haveugeld ver-
schul’digd zijn, en derhalve ‘de Wilhelminahaven te
Schiedam almede tot .bunkerterritoir werd bevorderd!
Een waarlijk vooruitziende havenpolitiek in onze
eigen Gemeente had reeds lang in overleg met ‘de
groote leveranciers van bunkerkoieua te dezer stede –
een speciaal tarief voor bunkerschepen ontworpen!
Te Hamburg is deze categorie vaii schepen ‘van ‘be-
taling van havengeld geheel vrijgesteld.
Wij mogen thans, na op de vele leemten in onze
haventanieven te hebben gewezen, nog een opstelling
loten volgen van de zuivere havenkosten, verschul-
digd ‘door het ieeds eerder genoemde, met graan be-
laden en in ballast ver trekkende, stoomschip van
4441 bruto en 2709 netto register tons, te Rotterdam,
Hamburg en Antwerpen:

onze haveni! Het Gemeentebestuur client echter het
particulier initiatief tegemoet te komen door aam
passing der tarieven aan de eischen van oozen tijd.
Of daartoe noodig is het ,,onderbrengen van de haven
in édn centraal bedrijf?” Een vooruitien.de Gemeen-

tepolitiek, een zich doen voorlichten door deskundi-
gen, door de practij,k gevormd en een krachtig ‘besef,
dat de staâge groei der havenbeweging een levens-
belang is, zouden reeds zeer veel vermogen. Rottei-
dam let op uw saeck.
a.
V.
Rotterdam, December 1925.

DE N. 141 ZUIDERZEEPOLDEB.

Ir.
J.
F. Ligtenberg te ‘s-G-ravenhage schrijft ons:

Alvorens ‘de argumenten, welke Prof. Mr. A. van
Gij
ci
i,n ‘uw weekblad veen 18 November en de heer
L. Louwes in dat van 2’dezer aanvoeren tegen
cciie soedige droogmaking van den N. W. Zuiderzee-polder, nader te besprekeii, schijnt het mij gewenscht
omtrent twee punten elk misverstand uit te sluiten.:
den omvang van het financieele offer, dat volgens het
‘voorstel der Regeening de diroogniaking van ‘den Wie-
ri ngermeerp older gelijktijdig met ‘den bouw van den
afsluitdijk van ‘de Staatsfinanciën zal eischen en het
risico, dat .de door de Oommis’sie Lovink uitgespro-
ken verwachting tea aanzien dor ‘aanvankelijke cul-
tuu.rresuitaten inhoudt.

Wat het eerste punt betreft, zoo wordt in de M. v.
van het thans aanhangig wetsontwerp het tekort
op den N. W. Polder begroot op
f
7.5 m’illioen aan
liet ‘eind ‘van het i4de jaar, nadat het werk zal zijn
aangevangen. Bij’ den toegepasten rentevo’et van
5 iiOt. moet de contante waarde van fdit bedrag bij

clan aanvang van het werk ‘op juist de helft ‘daarvan
of f 3%
millioen worden gesteld. Dit bedrag is het
eenige; dat als een offer ten behoeve van de onmid-
dellijke inpoldering kan worden beschodwd. Het af-zien van de mogelijke winst van
f
5 millioen, welke
te verkrijgen zou zijn, wanneer men cle inpoldering
wellicht 40 of 50 jaar uitstelde, Jan ‘toch thans’ niet
als een. offer ge] d’en, waarvan trouwens de contante
waarde ‘al echte gering zou zijn en het zal ook zeker
niet de meaning van Mr. van Gijn zijn, ‘dat een uit-
gaaf van een half millioen voor ontwatering thans
hierdoor zou lcuinon worden gemotiveerd, dat zij
door de over 50 jaar te behalen winst van
f 5
‘mii-

Rotterdam
Hamburg.
(Gebaseerd op zomertarieven
Loodsgelden ink…..
F1.

340.60
Loodsgelden ink…..
uitg……
,

36.14
,,

uitg. naar
Havenloods ……….
,,

17.50
Elbe Lichtsehip
No.
3
,
Havengeld:
(12568
M
3
a
5.4e.
p.M3)
678.68
A

59.25…………..
F1. 1072.92
Havengeld
mci.
haven-
loods.7653
M3
a
1 d.
per
M8
£
31.17._
a
19.06 …………..

A?twerpen.
voor loodsgeld).
Mk. 313.80
Loodegelden

ink…..
Frs. 1127.94
uitg…..
212.38
149.20
Havengeld Frs. 1.25 p.

Mk. 463.-
Moorsom netto Reg.t.
4678.75

F1. 274.33
Havenloods ink …….
.,

187.50
,,

uitg…..
187:50
Gezondheidsrechten
(vaste heffing) …..
120._

384.11
Frs. 6514.07
F1. 658.44
a

11.50

…………..
F1.

749.12

Men zal moeilijk kunnen volhouden, dat dit ovér-
zicht een voor Rotterdam gunstig beeld toont en
indien men zich de moeite getroost aan de hand der
cijfers na te gaan in hoever men waarde mag toe-
kennen aan oratorische uitlatingen als ,,het zal niet
mogelijk zijn een goedkoopere haven te vinden” en
.,maar hoe ‘dit zij, gemotiveerd is het niet Rotterdam
een ‘dure haven te ‘noemen”, ‘dan ‘kan men zich niet
onttrekken aan een indruk van oppe’rvlakkigheid.
Dat men zich toch bewust worde van ‘de noodza-
kelijkheid
thans
in te grijpen ten einde het stukgoed-
verkeer, voor het te laat’ is, in steeds grootere mate.
over onze’ha’ven te leiden! Daartoe is niet noodig
meerdere reclame. Rotterdam is ,,a household word
the world over” en voor ‘de noodige reclame zorgen de
particuliere ondernemers wel, wier belangen oiko-
men parallel loopen met’ clie der Gemeeiite, waar het
gaat om een zoo intens mogelijke bedrijvigheid in

lioen op ‘de Wieringermeer zou zijn gedekt. ‘ Eene
contante waarde van
f
7 â
f
8 millioen, zooals de heer
Van Gijn noemt, valt voor’ het’ to brengen offer op
geene wijze te becijferen.
Het thans’ aanhangige plan voor droogmaking van
den N. W. Polder kan ‘dan ook slechts in ‘een zui-
ver licht worden beschouwd, wanneer men voor de
contante waarde van het tekort hierop een bedrag van
f 3%
millioen noemt en hierbij in het oog houdt,
dat dit tekort nog aanzienlijk minder zal zijn, wan-
tieer het voor ‘de uitvoering der werken benoodigde
icapitaal tegen een lageren rentevoet’ dan gemiddeld
5
pOt. kan worden verkregen.
1)

Het tweede genoemde punt beheerscht ‘in ‘hooge
mate den onrveng van ‘liet risico, dét bij onverwijlde

1)
Zoo zal bij een ‘rentevoet van 3% pCt. het werk reeds
een geringe winst opleveren.

0
9 December 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1077

üivoring var dexi N. W. Polder wordt Seloopen. Bij
het uitspreken harer verwachtinge ten aanzien der
aanvankelijke cultuurresultaten heeft nu de Com-
missie Lovink zich uitsluitend gebaseerd op de te
boek gestelde practische ervaring, welke verkregen is
bij het in cultuur brengen van de Anna-Paulowna en
Waard- en Groet Polders. De vooruitgang, die zij
voor de gronden aanneemt, nadat deze eene diepe
ontwatering zullen hebben verkregen, is niet snel-
ler, dan in de genoemde polders werd waargenomen.
Wat zij buiten beschouwing liet – en ook mocht
laten – is slechts de periode, waarin •de gronden
ondoelmatig werden behandeld en door het ontbre-
ken van iedere ontwatering niet in cultuurwaarde konden vooruitgaan. Er kan hier dus geen sprake
zijn van een ongemotiveerd optimistische opvatting;
integendeel, het zou ongemotiveerd pessimisme zijn,
wanneer men, wetende, dat de Anna Paulownagron-
den binnen zeven jaren na hunne doelmatige out-
vatering hunne volle cultuurwaarde bereikten, eraan
zou twijfelen, de Wieringermeergronden, na gedu-
rende twee jaren ongeroerd te zijn gelaten, eveneens
in zeven jaar tot hunne volle cuituurwaarde te kun-
nen brengen.
De proefpolder woidt dan ook allerminst noodig geoordeeld om te onderzoeken of de uitgesproken
verwachting wel zal kunnen worden verwezenlijkt,
doch om- verschillende door •de nieuwere landbouw-
wetenschap aangewezen middelen om den vooruitgang
der gronden te bevoid eren aan de practijk te toetsen,
omdat verondersteld mag worden, dat de op deze
wijze te verkrijgen ervaring mogelijk zal maken in
den Wieridgermeerpolder gunstiger resultaten te be-
reiken dan in de oudere polders werden verkregen.
Door de verwachting dezer gunstiger resultaten wor-
den ook -de niet onbelangrijke voor den proefpol-
der
1)
to besteden bedragen gemotiveerd. Met deze
verwachtingen is echter in de ramingen voor den
N. W. Pol-der noch wat den tijdsduur, noch wat de
kosten betreft rekening gehouden. Ook wanneer men
deze verwachtingen ,,optimisme” zou wilidu noemen,
blijven zij dus zonder invloed -op het risico, dat men
hij den voorgestelden opzet aanvaardt.

Nu dus de omvang van h-et offer en van het risico
tot hunne juiste verhoudingen zijn teruggebracht,
kan de principieele door beide schrijvers behandelde
vraag met beter oordeel worden beschouwd:
,,kunnen de voor eene spoedige -droogmaking van den
N. W. Zuiderzeepolder uit ‘s Lands middelen beschik-
baar te stellen bedragen voor andere doeleinden, met
name v-oor ontwatering en ontginning -thans doelma-
tiger worden aangewend?”

Reeds wees ik er in mijn vorig artikel op, -dat het
stellen van een dergelijke vraag reeds op zichzelve
een fout i-s te achten.

Het zou toch tot een volslagen dadeloosheid op
ieder gebied voeren, wanneer men voor elke staats-
uitgave het hier gesteld criterium ging toepassen:
dat een uitgaaf, hoe nuttig ook besteed, slechts dan
verantwoord zou worden -geacht, wanneer het bewijs
te leveren ware, . da-t met hetzelfde bedrag vor een
ander doel aangewend -niet nog grooter nut zou kun-
nen worden bereikt. Dit bewijs .is -nimmer te leveren.
Slechts door het nut eener uitgave op zichzelf be-
schouwd tot maatstaf voor hare beoordeeling te.
nemen, is het mogelijk tot opbouw te geraken.
Het is dan ook allerminst om -het nut van de in-
poldering van d-e Wieringermeer
tegenover
dat van
ontwaterin-g te stellen, dat ik- op de gestelde vraag
nader zal ingaan; het is -integendeel om er op te
wijzen, dat drooginakirig en ontwatering neve-ns

1)
Ten aanzien van den tijdsduur, welke voor’ het doen
van onderzoekingen
in
den proefpolder beschikbaar is,
kan ik slechts naar mijn vorig artikel verwijten, waarvan
de jaren geheel overeenstenimen met Aiet in cle Memorie
van Toelichting ontwikkeld -werkplan, d.w.z. proefpold&r
droog. in
1926,
eerste landbouwwerkzaamheden in -de Wie-
ringermeer in
1932,
dus 6 jaar hierna.

elkaar kunnen en behodreu te worden -aangewend,
daar zij aan ver-schillen-de behoeften van onzen land-
bouw voldoen.

Want juist in dit opzicht gaat het do-or Prof. van
Gijn ‘gekozen voorbeeld, de partieele bemaling van
9400 HA. grond in het waterschap Vollenhove, niet op, waar hij meent, hier op een werk te kunnen wij-
zen; dat gelijksoortige landbouwbelangen zal dienen
als -de droogmaking van de Wieringermeor. Het in
het Waterschap Vollenhove in voorbereiding zijnde
werk beoogt toèh den grootendeels tot den zandbodem
vergraven veengebied, door bemaling en egaliseering
tot zeer veel gunstiger landbouwopbreûgsten ge-
schikt te maken. De grondsoort, de plaatselijke om-
standigheden en de aanwezige bevolking maken ech-
ter, dat ook -bij -den nieuwen toestand in ide eerste
plaats aan -kleinbedrijven moet worden gedacht. Wel-
iswaar zal het geheel-e gebied, hetzij door toepassing
van de Onteigeningswet, hetzij door ruilverkaveling,
een betere perceelsindeeling moeten verkrijgen, dan thans aanwezig is; de nieuwe perceelen zullen ech-
ter voor een groot -deel wederom zijn toe te wijzen aan
de oude eigenaren, waardoor van den opzet van nieu-
we groote bedrijven (waartoe bovendien de grond-
soort zich in het -algemeen niet leent) slechts in be-
perkte mate de mogelijkheid zal bestaan. Ook de Com-
missie, welke het Waterschap adviseerde, heeft in de
eerste plaats aan uitgifte der gronden in kleine op-
pervlakten aan de oude gebruikers gedacht.
De aandacht mag er nog op worden -gevestigd, dat
men hier geenszins – zooals uit het -door Prof.
van Gun
medegedeelde zou zijn af te leiden – met een
werk te doen heeft, dat onverwijl-d zou kunnen wor-
den aan-gevat, daar alle gronden reed’s in handen van
het Waterschap zouden zijn; integendeel, een besluit
van het Waterschap om tot aanvraag van concessie
voor het aanbevolen plan over te gaan werd zelfs nog
niet genomen en met de eigenaren der thans aanwe-
zige 15.900 kadastrale perceelen
i)
werd nog niets
overeengekomen. Dit aantal perceelen is reeds eene
aanwijzing voor den geruimon tijd van voorbereiding,
welke – -ook bij toepassing der Wet op Onteigening
of Ruilverkaveling – zal worden gevorderd v66r tot
de uitvoering van – het werk kan worden overgegaan,
waarvan ook een uitgewerkt plan nok ontbreekt.
Hoe canbevelenswaardig het plan tot partieele be-
maling in V-ollenhove nu ook moge- zijn, allerminst
kan er van gezegd worden, dat uitvoering ervan in
belangrijke mate zal tegemoet komen aan de behoefte
– wier voorziening bij het tot stand komen van de in-
poldering van de Wieringerm-eer op den voorgrond
treedt: de behoefte aan uitbreiding van het aantal
ruim opgezette landbouwbedrjven -op goeden grond. Niet tegenover elkaar doch nevens elkaar dienen dan
ook deze beide plannen, welke voorziening -in verschil-
– len-de landbouwbôhoeften beoogen, te worden be-
sch-uwd; uitvoering van het eene maakt uitvoering
van het andere in geen enkel op-zicht o-verbodig.

De heer
Louwes
brengt nog een nieuw principieel
— argument -in het geding. Wanneer ontwatering, ont-
ginning en drooglegging van Zui-derzeegronden ge-
lijktijdig op ruime schaal worden aangevat – zoo
betoogt hij – komt na afzienbaren tijd een -oogenblik,
waarop vrij plotseling de meeste mogelijkheden tot
uitbreiding van ons cultuuropperv.lak zullen zijn ge-
eindigd; -de landhonger, welke voor een korte reeks
van jaren in- ruime mate -kon worden bevredigd, keert
dan onvermijdelijk in nog heviger mate, dan waarin
hij thans aanwezig is, terug. Hoe geleidelijker men de
toen&nte van cultuurgrond doet plaats hebben, hoe
minder ernstige gevolgen hiervan voor de toekomst zijn te vreezen. De inpoldering der Zuiderzeegroti-
den kan daarom zonder bezwaar wachten tot alle
daarmee samenhangende landbouwvraagstukken na-der zullen zijn bestudeerd. Inmiddels kunnen ontwa-tering en ontginning uitbreiding aan onze landbouw-
mogelijkhed-e ii geven.

1)
Verslag der Commissie biz.
28. –

1078

ECONOMÎSCH-STATISTISCHE BERICHTEN

9 December 1925

Voor zoovei- deze redeneerinsg een• grond van juist-
heid bevat, richt zij zich niet tegen cciie ‘onverwijide
droogmaking van den N.W. Polder.

Immers men kan dc. verschillende mogelijkheden,
welke tot uitbreiding vans ons cultuaroppervlak of
tot vermeerdering van ‘de productiviteit daarvan be-
staan, geenszins als de voorziening van één en dezelfde
behoefte beschouwen. In ‘het Verslag der Commissie
.,Loirjnk” wordt dit overtuigend aangetoond. Noch
door betere ontwatering der daaraan behoefte hebben-
de gebieden, noch door heide-ontginning zal men de
behoefte aan telkens meer bedrijven op oiie rijke
kleigrond’en kunnen bevredigen, en kunnen voorko-
men, ‘dat de versnippering der meest weerstan’dskrach-
tige bedrijven in ‘steeds bedenkelijker mate voortgant.
Wil men dan ook in deren naar geleidelijkhe’id stre-
ven, dan zal zulks slechts op deze wijze doel treffen,
dat men elk .der drie genoemde middelen tot verhoo-
ging onzer landboiuwproductie met geleidielijkheid

toepast.
Het inpolderen van, den kleunsten Zuid.erzeepoider
geruimen tijd, voordat de mogelijkheid tot uitvoe-
ring der overige polders bestaat, ligt dan ook veeleer

in de lijn van het door den heer
Louwes
gestelde be-

‘Oog, dan ‘dat het zioh daartegen verzet.

Inmiddels dienst wei te worden begrepen, dat bij
het beschikbaar stellen der Zuiderzeegron’den van ge-

Iei’delijkheid, zooals de heer
Louwes
deze wenscht,

geen sprake zal kunnen zijn. Wanneer eenmaal tot
drooglegging ‘der groote polders wordt overgegaan,
zal men slechts de uitvoerinigskosten’ en het rentever-
lies binnen redelijke igrenzen kunnen ‘houden door
het geheele oppervlak in zoo kort mogeli,jken tijd in
cultuur te brengen; ‘dit wordt voor de ‘beide Zuide-
lijke polders een oppervlak van meer dan 140.000 HA.
in 7 h 8 jaar.
Acht men dit voor het thans lovend ‘geslacht een

te grooten schok
3
•dan zal het dit eveneens voor het

op ons volgend geslacht zijn. Wil men de groote land-
aanwinst, welke ‘de Zuiderzee ons ‘kan leveren, aan-
vaarden, dan ‘zal zulks slechts door een plotiselinge
sterke ‘vermeerdering van cu.ltuu’igrond mogelijk zijn.
Dit maakt voor het thans lovend of voor het volgen.’.1
geslacht geen verschil.
Het thans levend ‘geslacht nu heeft dringend be-
hoefte aan de geheele lan’daanwinst der Zuiderzee-
gronden. Het beschikt over de krachten om deze
gronden rendabel te maken. Het mag verwachten,
dat door het verkrijgen van ‘deze igrouden zi,jrte lajid-
bouwootwikkeling voor een reeks van jaren op meer
harmonische wijze zal kunnen plaats hebben, daar’deze

gronden eene compensatie zullen ‘opleveren voor de
invloeden welke de innerlijke kracht van zijnen land-
bouw het meest bedreigen. Het moet daarom niet
alleen als het recht, het moet ‘als de plicht van het
thans levend geslacht ‘worden beschouwd, het .groote
nationale werk, ‘dat tot het verkrijgen van deze land-
aanwinst zal leiden, zoo’veel Zijne krachten mogelijk
maken, te bevo,rdern. De problemen, dip hier!lit voor
de toekomst zullen ontstaan, zijn thans niet te over-
zien en a
dienen nti het ‘toekomstig geslsoht te .wor-
den oirergelaten’ Met zekerheid kan echter worden
gezeg’cl, dat •’de te verkrijgen landaanwiast , ook voor
het komend geslacht niet verloren zal zijni en hieraan
mogelijkheden zal aartbieden, welke in beteekenis niet zullen on’derdoen voor de voordeel en, welke het thans
levend geslacht van de droogmakinsg mag verwachten.
To, deze opvatting past’ de zoo spoedig mogelijke
droogmaking ‘van den N.W. Polder, ‘welke bij het
thans in behandeling zijnde wetsontwerp is voorge-

nomen. De heer
Louwes
vergist zich, wanneer hij
meent, dat het thans ontworpeu werkplan in strijd
zou zijn imet het advies der Oomruissie ,,Lovunk”, dat
bij hot ‘in cultuur brengen van den poldei inlaat van zoet water wenschelijk acht. Deze mogelijkheid be-staat ook bij open Zuiderzee, ‘daar uit het Westelijk
ringkanaal, idat de on.twatering van geheel Noordelijk
Noord-Holland opneemt, zeer groote hoeveelheden

;oet water kunnen worden ontleend.’ Er behoeft dan
ook niet aan te worden getwijfeld, dat de Commissie
,,Lo’vi,rik”, welke als zoodanig over het te volgen werk-
plan niet adviseerde, het thans ingediend wetsont-
werp sLot spoedige uitvoring van den N.W. Polder
geheel in dcii ‘geest van het ‘door ‘haar uitgebracht
advies acht, welk advies op ,zoo krachtige wijze Pleitte
voor eene spoedi.ge vermeerdering van ons cultuur-
oppervlak met eene ruime hoeveelheid goeden ho uw
–

grond.

Den Haag, 2 ‘Decemiber 1925.

WELKE BEDRJJF,SVORM IS VOOR HET

RADIO-TELEGRAAFVERKEER TUSSCHEN

NEDERLAND EN OOST-IND1E DE MEEST

WENSCHELIJKE.

Ir. A. E. R. Collette
‘schrijft
‘ons:

Door een samenloop van omstandigheden kwam het
artikel ,,Staats- of particuliere exploitatie van de
radio-telegrafie?” va.n de hand van den heer P. J. van
Resteren, opgenomen in de ,,Econ.-Stat. Berichten”
van 1 Juli 1925, No. 496, mij eerst een dezer dagen
onder de oogen.

Reeds in den aanvang van zijn geschrift corrigeert
do schrijver den titel, doordien hij de algemeene vraag
tot eene meer concrete terugbrengt, luidende of voor
een bepaald verkeersmi’ddel, in casu het radio-tele-
graafverkeer, en moer in het bijzonder dat ‘der Neder-
landsche radio-verbinding met Oost-Indië, een be-
paalde bedrjfsvorm de voorkeur verdient, zoo ja,
welke en op welke gronden?
De beperking zou ik liever nog verder doorvoeren
door de vraag
uitsluitend
te doen slaan op het radio-
telegraafverkeer Nederland-Oost-Indië. Dit verkeer
toch is eene op zich zelf staande aangelegenheid met
eeno geheel bijzondere beteckenis voor Nederland
cii

zijne koloniale bezittingen.
Het is bekend, dat de totstandkoming van dlit ver-
keer in ‘hooge mate beïnvloed is geworden door de
politiek, die in het teeken van den oorlog stond. De
waarde, welke aan een dusdanig verkeer moet worden
toegckendl, bezien uit een economisch en handels oog-
punt, is niettemin geenszins veronachtzaamd.
Na beëindiging van den oorlog is de meer vrede-
lievende zijde van de onderneming sterk op den voor-
grond getreden, waardoor de beantwoording van de
gestelde vraag op sociaal gebied van overwegend be-
lang wordt. De omstandigheid dat d’e financieele resultaten van
de verbinding voor het tegenwoordige alleszins bevre-
digend zijn, moge allerminst tot de conclusie ‘leiden,’
dat de huidige bedrjfsvorm van de exploitatie com
mercieel, ook voor de ‘toekomst, de meest gewenach-
te is.

De Commissie, ingesteld tot onderzoek van de orga-
nisatie van ‘den Technischen Dienst van het Staats
bedrijf der Posterijen, Telegrafen en Teiefonen advi
seert in. haar verslag, deel Ii, betrekking hebbende op
de ‘radio-stations Kootwijk-Sambeek; het radio-verkeer
ovei gr’oote afstanden niet langer door ‘den Staat ‘te
doen exploiteeren, doch aan het particuliere initiatief
over te laten in dién zin, dat dit verkeer zou
inoot
.
en

worden gelegd in handen van eene zuiver ‘nationale
Maatschappij, waarin het Rijk zich rou moeten unte-resseeren onder zoodanige voorwaarden, dat ‘daarbij
Zijne financieele, economische, strategische’ en .politie-
ide belangen volkomen veilig zijn.
Dit advies omvat aldus ni’et alleen het verkeer Ne-
–
derland—Indië, maar het geheele internationale ver-
keer, waaronder de Commissie dan verstaat het radio-verkeer over groote afstanden.
Het wil echter voorkomen, dat in de eerste plaats
de bedrijfsvorm van het radio-verkeer Nederland-
Indië onder de oogen moet worden gezien, en dat

daarna –
wannee voor dit verkeer de meest wen-

schelijke bedrijfsvorns
is gekozen
– de lijn, welke
voor het verdere internationale radio-verkeer is te

9 December 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1079

volgen, Iièhoort te worden lbepaald, in
aansluit,’in;g aan
dien bëdrijfsvorm.
Van groote betoekenis is het voorzeker, dat de lei-
ding van het radio-verkeer Nederland—Indië in é&ne
hand ligt. Verwikkelingen aJs zich bij de gesplitste
leiding–in Nederland en in Indië hebben voorgedaan,
en onder het tegenwoordige regime ook voor de toe-
komst nog allerminst uitgesloten zijn, kunnen in een
goed geleid gecentraliseerd bedrijf niet alleen niet
worden geduld, maar zullen alsdan ook onbestaan-
baar zijn.

De bèstuursverhoudingen tusschen het ‘moederland
en Zijne koloniale bezittingen zijn echter van dien
aard, dat eene dergelijke gecentraliseerde leiding niet
wel denkbaar is, en daarmede is dan de tegenwoor-
dige vorm van zuiver staatsbedrijf veroordeeld.

Men ‘denke in dit verband aan -de groote interna-
tionale zeekabelverbindingen, waailbij steeds in acht
genomen is, dat het geef- en ontvangstation ten
ii auws te samenwerken, in onverstoorbare harmonie
finctio-nnoeren. Faalt op -dit punt iets, ‘dan kan met zekerheid worden aangenomen, dat het doel gemist,
geld verspild en het publiek gedupeerd wordt.
Wanneer men nu met deze korte aanwijzingen voor oogen de radio-telegrafische gemeenschap Nederland
—Indië in beschouwing neemt, dan moet men onver-
mijdelijk tot het inzicht komen, ‘dat in deze eene
leemte is ontstaan, welke dringend voorziening vraagt.
Met vo’ordacht wordt hier gezegd
is ontstaan,
want aanvankelijk zijn ‘de bezwaren, welke zich later
hebben voorgedaan, wel degelijk onder de oogen ge-
zien.
Met de aa’nname, dat de
voortschrijdende
weten
1

schap recht gaf te verwachten, dat eene directe radio-
verbinding tusschen Nederland en Oost-Indië moge-
lijk zou zijn, – zij het geèn geregelde dan toch eene
partieele over een gedeelte van het etmaal -, heeft
de Nederlandsche Administratie in 1917 den bouw
van het Radio-station Kootwijk—Sambeek ter hand
genomen. Afgescheiden van overwegingen van poli-
tieken aard, is toen samenwerking gezocht met ,,Tele-
funken, Gesellschaft für drahtlose Telegraphie”, om-
dat het Departement van Koloniën bereids eene Tele-
funken-in richting voor Indië besteld had, en ook toen reeds werd ingezien, dat het van overwegend gewicht
moest worden geacht, dat •de beide stations zooveel
doenlijk bij elkaar zouden aanpassen. De omstandig-heid, dat in Indië naast ‘de Telefunken-inrichting met
machine-zender, bovendien een boogla.mpzen•der werd
opgesteld, behoefde, bij goede samenwerking, nog
geen afbreuk te doen aan den gestelden eisch van aan-
passing. Terwijl overigens verwacht had mogen wor-
den, dat tusschen de Administratiën in het moeder-
land en in Indië de zoozeer gewenschte samenwerking
zou bestaan, heeft de ervaring anders geleerd. En al
is deze samenwerking gecorrigeerd, zoodat het radio-
verkeer zich in betere banen beweegt dan aanvanke-
lijk het geval was, het gevaar voor- conflicten en wrij-
vingen is niet uitgesloten.

Aan een zuiver Staatbedrjf van het bedoelde -ver-
keer kleven echter nog andere bezwaren, zoôals de
genoemde Commissie eveneens opmerkt.
De radio-telegrafie is een tak van techniek, welke
voortdurend groeit; studie en proefneming ‘doen
haar snel voortschrijden. Met die proefnemingen zijn
natuurlijk groote sommen gemoeid, zij vorderen om-
va.ngrijke laboratoria, kostbare ‘organisaties met ge-
schoold personeel en specialisten, die naar rato be-zoldigd moeten worden. De ontwikkelingsgang ler
radio-gemeenschap wordt ‘dan ook ‘door de groote ka-pitaaikrachtige werel-dfirma’s geheel beheerscht. Deze
firma’s hebben uitgebreide liceutie-ove’reenkomsten
gesloten,’ en aldus door samenwerking, het -overnemen en uitwisselen van elkanders vin-dingen, en het zooveel
mogelijk tot eenheid brengen van de grondgedachten waarop het geheel zich moet ontwikkelen, het ‘radio-
verkeer ‘tot het hoogst bereikbare opgevoerd. –
Wil het radïo-verkeer aan de stijgende eischen, en

in concurrentie met andere gemenschapsmiddelen.
blijven voldoen, dan zullen tot in ‘nog onafzienbaren
tijd voortdurend nieuwe vindingen toepassing moeten
kannen vinden; -bestaan-de constructies en inrichtin-
gen zullen, zonder -dat zij -nog versleten zijn, of zelfs
doör afschrjving tot een rationeel minimum-bedrag
zijn teruggebracht, moeten vernieuwd worden, en dit
wel op het juiste oogenblik, m.a.w. niet alleen wanneer
zulks financieel convenieert, maa zoodra, of althans
nabij het moment, dat een goed bedrijf dit’ in het be-
lang van handel en nijverheid vordert.
De heer Van K-esteren kan hierin geen bezwaar zien
tegen Staatsbedrijf. De Rijksdienst kan zich toch tegen
betaling de nieuws-te vin’dingen, welke de radio-tech-
niek voortbrengt, aanschaffen. ,,Staat de Regeering”,
zoo vervolgt hij, ,,de gelden toe om het zendstation te
Kootwijk op de huidige ‘hoogte van de techniek te
brengen, dan staat de toestan-d er nog beter voor, dan
ru het geval is”. Ergo het station moet op ‘de huidige hoogte ge-
bracht worden, is dus, althans volgens dien schrijver,
niet meer -op de hoogte. Om hierin te voorzien, -zal de
Regeering gelden hebben toe te staan, hetgeen haar
niet altijd zoo gemakkelijk zal vallen, vooral niet in-
dien de wetenschap voorzit, dat het nieuw aan te
schaffene allicht binnenkort weer door ‘beter zal zij’n
te vervangen.
De vorenbedoelde Commissie, de -Staatsexploitatie
van het radioverkeer over groote afstanden ontraden-
de, meent eene oplossing gevonden te hebben door -de
exploitabie, zooals vermeld, te laten geschieden ,door
eene zuiver nationale Maatschappij, waarbij het Rijk
dan op bijzondere wijze zou moeten zijn geïnteres-
seerd.
Men nadert dan van zeer nabij- den vorm van het zg.
,,gemengd bedi’ijf” zooals dit in den lateren tijd meer
op den voorgrond is getreden. –
Denkt men zich zulk een gemengd bedrijf toegepast
op het radio-te]egraafverkeer Nederland—Indië, dan zou het Rijk reeds -dadelijk in de vennootschap kun-
nen deelnemen door den inbreng van hetgeen zoowel
in Nederland als in Indië ten -behoeve van -dit ver-keer is tot stand gebracht. Wij betoogden reeds, dat
alleen op deze
wijze,
in een gemengd bedrijf, de zoo
noodige eenheid in -de leid-ing wordt gewaarborgd.
Uiteraard zou bij genoemde’u inbreng eene waardebe-
paling moeten plaats vinden, onder inachtneming van
hetgeen onder- -den -druk van den oorlogstoestand des-
tijds als noodzakelijk was te achten, ‘doch thans waar-
deloos, ‘of althans – van veel minder beteekenis is.
Het Rijk zou zoodoende er gemakkelijk voor kunnen
zorgen een aandeelhouder roet overwegen-den invloed
te zijn.

Dat -deelneming door bixitenlandsch kapitaal hier-
bij uitgesloten zou moeten worden., zooals de – ‘heer
Van Kesteren betoogt, behoeft m.i. niet het geval te
zijn. Integendeel ware, om de hiervoren genoemde
redenen, medewerking en deelgenootschap te zoeken
hij een -der groote wereld-radio-ondernemingen.
De uitwerking van het denk.beeld van -een gemengd
bedrijf, hier slechts aangestipt, zou, hoe het ook zij,
het onderwerp van een-e ernstige studie van ter zake
deskun-d’ige personen kunnen uitmaken.
De plaats, welke eene dergelijke Vennootschap
voorts in het radio-verkeer op groote afstanden zou
hebben in te nemen, kan -daarna aan de orde gesteld
worden. Dit te regelen zal zeker veel minder moeilijk-
heden opleveren dan de eventueele opzet van een
gemengd rad-io-telegraafbedrijf Nederland—Indië.
‘s-Gravenhage.

N a s c h r i f t. Van de mij welwillend -door de
redactie geboden gelegenheid tot het plaatsen van een

onderschrift zal ik gaarne een bescheiden gebruik
maken. –

Het wijzigen van een hedrijfsviorin kan slechts ge-
motiveerd zijn, indi’n ôf de bestan’de niet voldoet ôf
van den nieuw gedachten met zekerheid een betere
uitkomst -dan van -den bestaanden verwacht mag vor-

1080

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

9 December 1925

der. De heer Oollette, sterk ‘geporteevd voor een
ge-
men.gd bedrijf, is in gebreke aan te toonen, dat i.c.
een gemotiveerde aa.nleidin,g voor een dergelijke wij-
ziging aanwezig is. Het tegendeel is waar. De verhou-
ding tusschen den Indischen en den Nederlandschen
dienst is sinds lang van dien aard, dat daarin niet
cle minste reden is te vinden on van bedrijfsv’orm te
wisselen; ‘doorloopend onderhouden beide diensten een
innig contact.
Ten slotte nog dit.
Sinds de verschijning van mijn artikel in Juli j.l.
is de radio-techniek wederom een grooten stap vooruit
gegaan. De korte golf heeft haar intrede igedaan in
het verkeer Nederland-Indië, en heeft zoodanige pers-
pectieven geopend, dat het ook uit ‘dien hoofde ge-
raden schijnt, deze saak in rjjkshanden te houden.
v. K.

TIJDENS DE DOUANE-CONFERENTIE TE
PEKING.

Belangrijke uitlatingen van een Clsineeschen
staatsman.
Het ligt niet in cle bedoeling om in ‘dit stukje een
bespreking te wijden aan den gang der Douane-con-
ferentie te Peking welke, behoudens eenige moeilijke
dagen, tot dusverre een vrij bevredigend verloop
schijnt te hebben gehad. Wanneer het einde in zicht
is en de slotconclusies bekend zijn, leent. de gelegen-
heid zich er beter toe om een overzicht te geven van
de bereikte resultaten en om eenige nabetrachtingen
te houden in aansluiting met de voorafgaande be-
schouwin.gen in de ,,E.-S. B.” van 14 ‘October jl. op-

genomen.
In verband met de conferentie echter, wil ik thans
de aandacht vestigen op eenige zeer belangrijke uit-
latingen van de zijde van Ta.ng Shao-i,
1)
een hoog-

staande politieke figuur. in China, die zoowel te Pe-
king als onder de onafhankelijke regeering van Can-
ton de hoogste staatsambten bekleed heeft en thans
in vrijwillige ambteloosheid te Shanghai verwijlt.
Het merkwaardige in de uitlatingen van dezen
staatsnian ligt in den moreelen moed en de oprecht-
heid waarmede hij in tijden, waarin geen enkele zijner
landgenooten, hoog of laag, het waagt om een enkel
woord over de politieke toestanden te uiten, dat in

strijd is met de eenzijdige hysterische opvattingen en
eischen dezer dagen, op duidelijke en overtuigende
wijze zijn meaning verkondigt.
De vorm waarin Tang Sha’o-i zijn vertoog giet, is
een open brief, gericht aan den waarnemend Presi-
dent Tuan Chi-jui, in het Engelsch gesteld en gepu-
bliceerd in een Engeisch blad (,,North Ohina He-
rald” van 24 October jl.) te Shanghai, zooeven over
Siberië ontvangen. Feitelijk is het stuk een dupliek
op een verweer van de zijde van de Peking-regeering, bij monde van Generaal Ting Shiih-yuan in ‘hetzelfde

Engelsche blad opgenomen, naar aanleiding van Tang
Shao-i’s protest, een paar weken te voren tegen ‘de

douane-conferentie ‘gericht.
Dit protest gaf indertijd hij eerste lezing den in-
di-uk als te behooren onder de vele extremistische
pogingen om ‘de douane-conferentie te saboteeron als
een actie van
partij-politiek
of overdreven nationa-
lisme. Eenigo zinnen erin gaven echter aanduiding
van de onderliggende principes, welke thans in bo-
vengenoemden open brief zeer ‘duidelijk naar voren

zijn gebracht.
Daar de heer Tang in ‘hot Engelach schreef wil ik
de excerpten uit zijn open brief in het origineel weer-
geven. Ik laat alles weg wat thuis hoort in
zbn
partij-

politiek
2)
of ‘deel uitmaakt van den persoonlijken

Chineesche namen in W&de’s spelling, welke in China
algemeen gangbaar is en ook door alle Engelsche en Ame-
rikaansche bladen onverandert wordt gebruikt. Tang Shao-i is de leider van de ,,witte” of gematigde
Kuomintang (patriottenpartij) waarvan de ,,roode” sectie
thans Canton ,beheerscht. De waarnemend President Tuan
Chi-jui behoort tot de Anfu Club en wordt o.a. ook dqor
bovengenoemde partij’ gedesavoueerd en aangevallen.

–
aa
nva
l op den waarnemend president, welke onge-
twijfelci het hoof.dm&tief van den open brief, daar-
stelt. Dit neemt echter niet wég, dat van zoo’n figuur
als Tong Sliao-i de uitlatingen over ‘den toestand van
zijn land in hei algemeen (die hij trouwens ook be-
vestigt in een andei schrijven, waarover meer hiër-
onder) als zijn serieus weergegeven overtuigingen
moeten worden opgevat.
Zeo schrijft hij o.a.:

,,When we have set our house in order, we may invite
the Powers to visit us, to see the good works we have
done, and thea in a frienily way and ander pleasant
circumstances, w’e can teli them ander what co’nditions
we shali be able to do business with them. That is
geatlemanly concluct, .whieh is necessary in .a nation as
in an individuaj. When we are sure of our strength, we
shail not beg for
21%
per cent. or shout for the unattain-
able autonomy, but we shall do what we think best.
l’erhaps some articles may come in free. For instance, if a country Iets our tea or silk in free, we may decide
to let their steel and wool in free. When we are not
beggars we sliali become choosers.”

Dit is gezonde, duidelijke taal en verfrisschend om te hoeren na ‘den warboel van overspannen kreten en
leuzen aan de eene, en het medegevoelende gebazel
aan de andere zijde, waar tusschen de stemmen van ht

handjevol personen die – zonder eigenbelang – den
toestand goed beseffen en het vèl van China ter
harte hebben, groot ‘gevaar loopen om geheel ge-
smoord te worden. Waar wel mocht gewanhoopt wor-
den aan de kans om ooit een Chinees van beteekenis
zulke ‘denkwijzen tot openlijke uitdrukkinig te zien
brengen, daar komen de uitlatingen van ‘den heer
Tang werkelijk als een ]ichtstraal in den duisteren
chaos. Moge dit het uitgangspunt worden van gezon-deze opvattingen en krachtsuitingen in ‘het land zelf.
Voor hen die belang stellen in het financieele ere-
diet van China, is de volgende aanhaling van veel
heteekenis:

,,The control of the Custo’ms administration is cle-
termineci by agresmeut.
As
long as the Customs revenue
serves as a guarantee for foreign loans and ebligations,
China will not be ab]e to take over full aclministrative
control of the Cnstoms. Mr. Tiiig’s phrase about the
character of the administrators, ete. has nothing to do
with the subject ‘which is: Are we in a poition to make
nu agreement to take over the administration ourselves?
1 do
not believe that as long as we have usurpation in government, unconstitutinaal methods, militarism and official dishonesty that the Powers will agree to relin-
quish control of the Customs administration. 1 therefore
suggest that we set our house in order before we attempt
to create false hopes among the people that we cnn make such
an ‘agreement.”

Na een stukje polemiek omtrent de beteekenis van
liet woord„autonomy” op tariefgebied, zegt de Chi-
neesche staatsman verder:
,,We do not enjoy autonomy because we signed away
our rights by treaty. We are not in a position to abro.
gate or change that withont the consent of the Powers
becanse
we
have wasted our lieritage and allowecl mis-government and usurpation to destroy our strength. We
must continue to be a country, in name independent,
but actually dependent apen those powers which have
the treaty right to dictate to us. II then you continue
to misunderstand the real significauce of our cry for
Tarif 1 Autonomy, you altogether misunderstand what
the Chinèse people want. They know that the Powers
will not agree to autônomy until we have unity and a
competeut government. You know that neither is pos-
sible except through the subordination of the military
to the civil authority and through constitutional methods
and a democratie government
Therefore, when we say we want
Tarilf Autonomy we reallydemand that conditions shali
be created in China which will make it n6 longer pos-
sible for the Powrs to withljold from us what we ori-
ginally shoulci never have given up to them.”
Dit is nog beter uitgedrukt dan de heer Chamber-
lain zelf het kon of mocht doen in zijn a.fscheidsrede
aan de Engelsche delegaties bij hun vertrek naar
Peking.

De brief eindigt ‘met een uiteenzetting van Tang

9
December
1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Ma

Shao-i’s beweegredenen om niet tot de tegen,’woordige
regeering ‘toe te treden en met een serie vrageu, van
meer persoon]ijken aard, die hij aan den waarnemend
President stelt.
Zeer opvalleircf in ‘d.t stuk, van iemand die alles
behalve den naam heeft van met den vreemdeling te
heiden, is ‘de totale afwezigheid van eensge poging
om naar den geest des tijds China’s tegenwoordi,gen
toetan;d te wijten aan buitenia.rudsche ‘invloeden en
politiek. Tang Shao-i, stelt zich op het zoovee] hoo-
gere standpunt dat het; Ch.ina’e zaak was om zich van
h uis uit zoodanig te ‘gedragen, ‘dat ‘dergelijke invloe-
den onschadelijk zouden zijn. De geschiedenis van
Japan bewijst dat zoo’n opvatting geenszins uto-
pisch is.

Ongeveer tegelijkertijd met dezen brief schreef
Tang Shao-i een zeer lezenswaardi.g artikel voor de
grootste Engelsche courant in China (zie ,,N’ort;ii
(Ihina Herald” van 11 October jl.) waarin hij een
kort overzicht geeft van ‘den toestand en stellingen
opwerpt voor de verbetering van het regeerirtgsstei-
sel in zijn land. Ofschoon dit niet ‘direct in verban;cI
staat met de douane-conferentie, is het toch niet van
belang ontbloot in verband met het bovenstaande en.
ie
het nuttig, ter ‘verkrijging van een juist. inzicht in
de groote beteekenis van ‘de than’s in bespreking zijnde
radicale wijzigingen in de handelsbetrekkingen tus-
schen China en het buitenland, om ‘kennis te nemen
van ‘des hoeren Tan’g’s onomwonden diagnose en the-
rapie ten behoeve van den zieken kolos.
Wij
geven
de strekking van het artikel paragraafsgowijze in
kort ‘overzicht weer.’

inleidend:
De bewering Oat eelt volk de regeering hoeft die het verdient, geldt niet voor China, dat door de eeuwen
heen gewend is geweest out de leiding zijner heerschers,
zoowel ten goede als ten kwade, te volgen. Reeds Confu-
eius verkondigde deze stelling. V66r alles moet das de heer
–
sche,,1e macht zich aan de wet houden. ‘Dit heeft hij ge-
durende cie ]aatste
14
jaren dader ‘iie Eepubliek
niet
gedaan.
De Grondwet is telkéns weer op zijde gezet of ver-
kracht. Zij ivorde weer ‘hersteld en striktelijk uitgevoerd
en, waar herziening ‘noodig mocht blijken te zijn, deze ge-
leideijk langs strikt wettelijken weg ingevoerd.
Het wettelijk gezag is niet de voeten getreden. Het
wonde thais behoorlijk in eere bersteld, niet als ,,winciow
dressing” voor het buitenlatd, doch ten bate van het
Chi-
necsche volk.
Het systeem der militaire machthebbers, van den
hoog-‘
sten tot den laagsten, is ontoelaatbaar en het verclerf van
het land geweest. Het ii’orde afgescha.f t en behoorlijk ge-
reorgamuseerd onder civiel gezag.
De rechterlijke macht, rechtbanken, gevangeniswezen,
enz., moeten grondig worden herzien en gehandha1d, niet
als reclame voor het buitenland, doch. ten bate van het
eigen volk. Wat niet goed genoeg is voor een vreenicleliug,
is ook niet goed genoeg voor een Chinees.
n. Door middel van een strikt budget-systeem moet eens
voor goed een einde gemaakt worden aan de huidige ver-
wal
–
ring in de begrippen van publiek en privaat eigendom.
De staatsinkomsten, ,zoowel centraal als plaatselijk, zijn
thans
i-uisv
voldoende voor alle behoeften,
‘doch worden
grootencieels ten eigen bate verduisterd. Dit moet nu ein-
delijk als een crimineele zaak aangepakt worden.
Provinciale autonomie onder de gewestelijke raden
worde erkend als onvermijdelijk en wettelijk geregeld als
iie meest geschikte basis voor de regeering van China.
Een behoorlijk systeem voor de opleiding van civiele
ambtenaren dient te worden ingesteld.
S. Een der grootste fouten der republiek was de afschaf-fing van den uit oude traditie af komstigen civielen dienst. Deze ‘moet hersteld worden onder behoorlijke waarborgen
voor oonti’nuïteit in Jet dienstverband der ambtenaren en streng verbod tegen hun inmenging in de politiek.
Persoonlijke vrijheid, vrijheid van taal, pers en ge-
weten, onder de republiek dikwijls beperkt, moet onmici-
dell ijk worden hersteld en gewaarborgd. Het
belastinywezen
in het tegen woor.ciige stelsel is
pernicielis. De inkomsten (w.o. likin, $ 65.000.000; Cus-
toms, Taels 70.000.000; in de provincie Kwangtung alleen
$ SQ.000.000 per jaar) zouden, onder goed beheer, ruim
voldoende zijn voor de behoeften, zonder eenige leeuiiigen.
Thans wordt het geld verduisterd en verk*ist, behalve nog
allei’lei extra heffingen ten bate der militairen. Onder’ dit

alles
lijdt ons volk.
Grondige herziening hiervan is drin-gend noodzakelijk.. Wat betreft de douane.tarieven, deze
kunnen herzien worden voor zooverre betreft
China’s ‘wel-
begrepen belang
en ‘de nationale eer van liet land, en niet
uit hun verband gerukt of noodeloos geforceerd. Het gecoquetteer van Chineesche hooge ambtenaren
met vreemde naties ten nacleele van China moet ophouden
en het aanvaarden vait vreemde giften of eerbewijzen zon-
der toestemming van liet ‘parlement strafbaar worden ge-
steld.
Intusschen moeten – voor cle eer van het land –
maatregelen getroffen worden om alle binnen- en buiten-
landsche leeningen, goed of kwaad, gewaarborgd of onge-
waarborgd, af te betalen of te fundeeren en later geen
leeningen gesloten worden ‘dan striktelijk overeenkomstig
de wet.

Conclusie:
Dit alles behoeft niet overhaast te geschic-
den, doch, met het welzijn van liet volk en de bescherming
van lijf, goed en vrijheid, de uitroeiing van corruptie en
den terugkeer tot liet wettelijke gezag onwrikbaar voor
oogen, is dit alles zeer goed ‘uitvoerbaar. Men toom slechts
den wil en tijge met hart en ziel aan het werk!

De heer Tang ‘sluit zijn vertoo’g met een aaahalin’g
uit Oonfucius die zegt: ,,Wanneer een land goed ge-
regeerd wordt,
zijn
armoede en achterstand zaken ‘die men niet gaarne erkent; wanneer liet land slech.t ‘ge-
regeerd ‘wordt, zijn rijkdom en cci zaken waarover
men zich schamen moet.” Ik zou er nog gaarne bij
willen voegen dat hij blijkbaar ook ‘doordrongen ‘moet
zijn geweest van een ander gezegde van ‘den grooten
wijsgeer, nl. ,,Een ‘groot man drin;gt door tot ‘den
oorsprong
‘der zaak. Deze eenmaal ‘gevonden zijnde,
volgt de weg vanzelf!”
Teos.
T. H.
FERGUSON.

Ginneken, 21 November 1925.

Het derde gedeelte van het artikel van den ‘heer
T-Iuysinga over de N.U.M. zal in het volgend nummer
verschijnen. – Red.

BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.

IETS OVER
Z
tJID-AFRIKAANSCHE ECONOMISCHE
TOESTANDEN.

I.
De Grondpolitiek en de arme Blanken.

Prof. Dr. J. E. Holloway te Pretoria schrijft ons:

In Zuid-Af’rika bestaat heden ten dage een twee-
ledig werkloosheidsprobleem. In de eerste plaats
heerscht er, ten gevolge van de nawerking van den
grooten oorlog, een tijdelijke werkloosheid, van den-
zelfden aard als die, waarmede de rest van de wereld
te kampen heeft. Verder bestaat er het chronische
probleem, dat algemeen bekend staat als het Arme-
blanken-vraagstuk. Het laatste is het gevolg van
gebreken in onze sociaal-economische organisatie, en
‘ook gedeeltelijk van een bijzondere phase in onze
maatschappelijke ontwikkeling. In deze bijdrage wil
ik probeeren ‘den aard aan te toonen van sommige
dier gebreken, die verhinderen, dat een zoo volledig
mogelijk gebruik wordt gemaakt van onze hulpbron-nen, en die dus een nadeeligen invloed hebben op de
bestaansvoolwaarden van een blanke bevolking, welke
alechts anderhalf millioen zielen bedraagt, en te kam-
pen heeft met de mededinging van vijf en een hnlf
millioen zwarten.
Een overzicht van de kwestie brengt al dadelijk
een scherpe tegenstelling aan het licht: aan den
eenen kant bezitten wij millioenen hectaren vrucht-
baren grond, die geheel en al braak liggen; aan den anderen kant hebben
wij
een groot aantal blanken,
afstammelingen van landbouwers, die leven in toe
standen, welke in strijd zijn met de handhaving van
de Europeesche beschaving en de raszuiverheid, waar-
van zooveel afhangt voor, de blanke bevolking van
Zuid-Afrika. De tegenstelling wordt nog scherper als
men bedenkt, dat het onbewoonde land van dien aard
is, dat de ontginning de diensten vereischt van den
,,voortrekker,” den pion ier, die genegen is, de’ lasten
en ontberingen van een
dergelijk
leven, ver verwijderd
van de beschaving, te doorstaan, en dat, aan den
anderen kant, dé arme-blanke de afstammeling is v’an

1082

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

9 December 1925

zoo’n goed ,,voortrekkers”-r’as als men maar kn ver-
langen. Maar de grond blijft onbewoond en de be-
volking zakt dieper en dieper in dn afgrond van
armoede en ellende.

Waaraan is die wantoestand te wijten? Het volgende
is een poging om de oorzaken te verklaren.

De eerste nederzetting va]i onafhankelijke land-
bouwers op den Zuid-Afrikaanschen bodem heeft in 1657 plaats gevonden. Gedurende de laatste twee en
een halve eeuw heeft Zuid-Afrika dus te stellen gehad
met het probleem van werkverschaffing voor een steeds
toenemende bevolking. Geslacht na geslacht heeft dit
probleem opgelost, ôf door de ouderlijke boerderij
verder tot ontwikkeling te brengen en daarbij bè-
hoorende grond, die tot dusverre onbebouwd was, te
ontginnen, ôf door verder het land, dat, ten gevolge
van de kinderpokken of van den onderlingen
strijd
tus-
schen de inboorlingen, grootendeels ontvolkt was,
verder in te ,,trekken.” Het woord ,,Voortrek” brengt
ons altijd de romantische periode van onze geschie-
denis in herinnering, waaraan de legende en de poëzie
nu reeds het karakter van onzen heldentijd gegeven
heeft. Maar vanuit het standpunt van de economische
ontwikkeling was de geheele geschiedenis van Zuid-Afrika tot voor kort een ,,Voortrek.” De toenemende
bevolking is van geslacht tot geslacht geabsorbeerd
door den onbewoonden grond, en zoo is de neiging
ontstaan, om het opkomende geslacht de noodige op-
leiding te geven om baanbrekers in de wildernis te
worden. ,,Voortrek” is daardoor ons belangrijkste
economische
bedrijf
geworden.

Het was natuurlijk te voorzien, dat vroeger of later
deze ontwikkeling zou stuiten op het gebrek aan
nieuwen grond om te ontginnen. Wanneer een land
een
dergelijk
stadium bereikt, is er aan den overgang
altijd een zekere mate van gevaar verbonden. Zuid-
Afrika is er nooit in geslaagd, dit gevaar te ont-
wijken en het resultaat hiervan was ons Arme-blanke-
vraagstuk. Vroeger of later moest het land zich na-
tuurlijk aanpassen aan de nieuwe toestanden, ver-
t

oorzaakt door den overgang van het eene stadium van zijn economische ontwikkeling tot een ander.
De verandering heeft echter plaats gevonden, voordat
de maatschappij daarop voorbereid.was, en wel ton
gevolge van willekeurige beperking van den vrijen
loop van de economischè ontwikkeling.

De Groote Trek heeft de blanke bevolking Noord-
waarts gevoerd tot een breedtegraad even ten Noor-
den van Pretoria. Het volgende stadium zou de
kolonisatie van Noord-Transvaal, misschien ook van Rhodesië, geweest zijn. De voortzetting van den trek
zou plaats hebben gevonden
bij
de opkomst van een
nieuw geslacht van overtollige bevolking, zoekende
naar nieuwe
landerijen.
Maar toen dit geslacht gereed
was, om op te trekken, was Noord-Transvaal al een
gesloten gebied, want intusschen waren groote uitge-
strektheden grond verkocht, niet aan menschen, die
het land tot ontginning wilden brengen, maar aan
kapitalisten, die het hebben vastgehouden, om er in
de toekomst ,,Unearned Increment” van te krijgen.
Heden ten dage is Noordelijk Transvaal nog voor
een groot gedeelte onbewoond. De Groote Trek heeft•

de hoogte van Rustenburg, Pretoria en Middelburg
bereikt. Daarna heeft goud de bevolking naar Bar-
berton en Lydenburg gelokt, maar in 1921 was er
in de overblijvende Bosvelddistricten van Pietersburg,
Zoutpansberg en Waterberg niet minder dan
1,4 vier-
kane mijl voor eiken blanken bewoner,
een cijfer,

lager dan dat van het
woestijnachtige
NamakwalanW
Groote uitgestrektheden vruchtbare grond in deze
districten bidden en smeeken om Voortrekkers. Tege-
lijkertijd zijn de menschen van dit type in onze ste-
den werkloos, terwijl hun stoer karakter bedorven
wordt door de nijpende armoede en onmenschwaardige
toestanden, waarin ze moeten leven.
De aaneenschakeling van deze twee factoren – het
ledige Bosveld en de Arme-Dianke-Voortrekkerskin-

deren – kan er veel toe
bijdragen,
niet alleen, om
de voortbrenging van
rijkdom
te bevorderen, maar
ook om dit ondergaand gedeelte van het volk, dat
een gevaar wordt voor de blanke beschaving en de raszuiverheid van de Boeren, weer op te beuren en
tot nuttige burgers te maken.
Als middel tegen bovengenoemd soort absenteïsme
der grondeigenaren, dat in Zuid-Afrika nog tot gevolg
heeft, dat de grond in de meeste gevallen heelemaal
onbewerkt
blijft,
en alleen in de handen der boeren
kan komen tegen bovenmatig hooge
prijzen,
behoort
de belasting op onbewerkten grond toegepast te wor-
den. Maar de Zuid-Afrikaansche boer, die
zijn
boer-
derij hartstochteljk lief heeft, heeft zoo’n afkeer van
belasting daarop, dat
hij
zich uit alle macht verzet
tegen iederen vorm van grondhelasting.
Deze afkeer is een gevaarlijke toestand, want daar-
door blijven
de oogen van den boer gesloten voor een
euvel, dat aan
zijn
eigen ras al geweldig veel kwaad
heeft gedaan en een sterk remmende factor is voor
de algemeene welvaart van het land.

DE MINISTERÏEELE CRISIS EN DE FINANCIEELE
DEBATTEN.

Professor Bertrand Nogaro te Paiijs
schrijft
ons
dci. 3 December ji.:

Ik heb in mijn vorige artikelen de omstand’ighe-
‘den reeds uiteengezet, waaronder in Frankrijk de
funancieele crisis is uitgebroken, clie is uitgeloopen
op een ministerieele crisis en een kahinetswisseling.
intnsschen is dc begrooting nimmer noo nabij een
volmaakt evenwicht geweest en alle moeilijkheden
vloeien dan ook voort uit de vlottenide schuld: in 1925
zij.n al. 22 milliarci obligaties met korten looptijd ver-
vallen en slechts ten deele vernieuwd. Daarnevens
worden ‘de ,,bons de is défense nationale” met zeer
korten looptijd ook niet meer ten volle vernieuwd.
Derhalve is de Staat genoopt, zijn toevlucht te
‘nemen tot de voorschotten van de Bank van Frankrijk.

Daar er geen andere uitweg open was, om door het
jaar 1925 heen te komen, ‘clan een nieuwe leenung van
enkele milliarden bij de Banic op te nemen, waartoe
een machtiging van het Parlement noodzakelijk was, be-
greep het eerste kabinet Painlevé, dat het de openbare
meening gerust moest stellen door het indienen van
een saneeringsbu’d’get. Na een verzoek om machtiging
tot de .dit jaar nog onmisbare biljettenuitgifte, regel-
de dit ontwerp .de instelling eener amortisatiekas,
welke zou worden belast met den dienst der vlottende
schuld en bevatte het verder een nieuw fiscaal pro-
gramma’, dat bijna uitsluitend bestond ‘in een aamner-
kelijke ‘verhoogi.n’g van de belastingen van het inko-
men uit kapitaal. In zijn oorspronkelijken vorm had
het ontwerp, zooals het doo:r den heer Caillaux werd
uitgewerkt, voor alles de strekking, het volledige be-
grootingsevenwicht te verzekeren en het vraagstuk
‘der vlottenxle schuld •op te lossen door toe te staan,
event.
bij
‘de. Bank de bedragen te leenen,, welke nood-
zakelijk zouden zijn ter voldoening van cie houders
van obligaties en van ,,bons dii ‘trésor” en ,,bons de la
défense nationale”. Men hoopte aldus de nieuwe bil-jettenui’tgifte tot een minimum te bepeTken, door de
bezitters van stukken met korten
loop.tijd
volledig

gerust te stellen.
Gelijk men wet werd ‘de heer Caillaux echter opge-
offord an zelcere personen uit ‘de financieele wereld
en ook aan de socialisten. De heer Painlevé, die ‘daarna
zelf de portefeuille van Financiën nam, trachtte het
regeeringsontwerp te vervormen in ‘dien zin, dat het het door ‘de sdcia.listische partij aanvaarde wetsont-
werp naderde.
Wat de belastingen aangaat, was het inderdaad niet
zeer moeilijk, in eenvoudiger administra’tieven vorm
cle voornaamste bepalingen van het socialistische ont-
werp te verwezenlijken, want de meeste kapitalen
werden daarin in hun opbrengst getroffen, met deze
uitzondering, dat aan iedere categorie conteibuabelen

t-‘

9 December 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1083

de bevoegdheid weed gelaten, zich door a.nticipatie van
hur verpliclitiiigen te bevrijden. Het was dus vol-
-doende, in plaat-s van de bepalingen van het eerste ontwerp Caillaux (verhooging dci’ zakelijke inkom-
st’enbelastingen voor onbep aalden termijn), een nieuwe
redactie te stellen, welke den duur van de belasting-
verhoogiog beperkte op zoodanige wij-ze, ‘dat de be-
lastingplichtigen, die zulks zouden wenschen, de te
betalen aimuï.teiten door een storting ineens zouden
kannen -afkoopen. –
Het is echter niet alleen door deze nieuwe modali-
teiten, dat het ontwerp Painlevé zich van zijn voor-
gan ger onderscheidde. Het vertoonde vooral, althans in beginsel, de strekking een arnortisatiepolitiek door
te voeren, welke overeenkomstig de klassieke beginse-
len, welke hier ‘door cle socialisten zijn aanvaard, een
revalorisatio van de ,,rente” en ‘zelfs van ‘den franc
ten gevolge zou moeten hebben.
Wat de vlottend-e schuld aangaat werd ten slotte
het systeem Oaillaux geheel verlaten, daar het regee-
rirtgson.twerp ook voor -de toekomst de aan de amorti-
satiekas gegeven bevoegdheid con-tinueer-de, om zich
door de Bank van Frankrijk de tijdelijke voorschotten
te laten ‘verstrekken, welke n-oodig zouden ku-nneu zijn ter verzekering van den dienst der boos en obli-
gaties der vlottende schuld.

Ondanks de pogingen der regeering, hen tevreden
te stellen, vertoonden de afgevaardigden ‘der socialis-tische partij in de Oommissie voor cle Fina.itciën zich
niet voldaan en weigerden zij direct, het regeerings-
ontwerp als basis voor een discussie te aanvaarden.
Zij ‘deden tegelijkertijd een voor-stel, waarin zij ver-
klaarden, zich te verzetten tegen iedere inflatie en
waarin zij bovendien uitdrukking gaven aan hun wil, op -de gezamenlijke particuliere goederen een alge-
meene hypotheek te leggen, welke naar hun oordeel
het crediet van den Staat zou vergrooten en dezen
zou veroorloven, nieuwe geldschieters te vinden.
Dit hypotheek-denkbeei-d schijnt zich het eerst aan
de socialisten te hebben opgedrongen, toen zij hun
ontwerp tot een buitengewone heffing van het kapi-
taal uitwerkten, omdat zij’ begrepen, ‘dat het onmo-
gelijk was, een heffing van de in landbouw-, handels-
en in-clustrieele ondernemingen -geïmmobiliseerde ka-
pitalen
–
te doen plaats vinden en meenden, door uit-
gifte van hypothecaire certificaten het -den kapitaal-
bezitters te kunnen mogelijk maken, den Staat de
kapitaalbedragen voor te schieten, welke ‘de belasting-
plichtigen niet konden betalen.
Bij edrste onderzoek blijkt echter, -dat het -niet is
wegens het feit, -dat hij geen vertrouwen inbeezemt,
dat de Fransche Staat geen -geldschieters heeft gevon-
-den en -dat een -dergelijke onbestem-de en niet te reali-
seeren hypotheek op -den- particulier-en eigen-dom
geenerlei juridische -en financieele waarde heeft en
dat ten slotte een ‘dergelijke methode, wel verre van
het S’taatscrediet te vergro-oten, het slechts zou ver-
minderen.
Evenwel bood zij in de oogen -der socialisten het
voordeel, in zekere mate een greep naar het parti-
cüliere kapitaal te symboliseeren en daarom eischten
zij, -dat -de heer Pain-levé in zijn -ontwerp een bepaling
zo-it inlasscheii, waardoor hypothecaire certificaten werden ingesteld, staan-de ‘tea name -der belasting-plichti-gen, -clie niet in éénmaal de -belasting op de
onroere-de goederen konden voldoen.
Vooral -echter ten aanzien van de vlottende schuld
gingen -de socialisten tot ‘den aanval over. Twee of
drie afgevaardigden, sprekende uit naam -dezer gedis-
ciplineer-de partij’, verplichtten -den voorzitter van
den Ministerraad, tevens- Minister van Financiën, de
-desbetreffende bepalingen volledig te vrandereen
door het laten vervallen van alle claus-ules met be-
trekking tot naderhand nog door de Bank van Frank-
rijk te verleenen voorschotten en door de gedwongen
consolidatie voor te schrijven -van de vlottende schüld
met meer -dan één jaar looptijd.
Men had dezen maatregel reeds overwogen als een
middel, om de moeilijkheden te voorkomen, die zich
-dit jaar hebben voorgedaan, doordat zich daarin de
ver
–
valteimijnen van meer -dan 20 milliard ophoopten.
De heer Painlevé had echter geaarzeld, -dezen weg in
te slaan, uit vrees, dat de houders van ,,bons” met
minder dan één jaar looptijd beangst zouden worden,
hun stukken eveneens te zien consolideeren en der-
halve om iniossing zou-den kom-en vragen, hetgeen tot
een inflatie zou hebben geleid van veel grooter om-
vang dan -die, welke men beweerde te vermijden. On-
dank-s -deze overwegingen -dreef de socialistische paktij
haar standpunt door – dat overigens in zekere bijzon-
der invloedrijke financieele – kringen werd aangepre-
zen – om de ,,bon’s” en obligaties met korten loop-.
tij-d, doch van langer clan -een jaar, gedwongen te con-
soli-deeren en een van -do leiders der partij beweerde
zelfs in een -sen-sationeele redevoering, dat hij zelfs de
consolidatie van de stukken met min-der dan een jaar
looptijd zou bepleiten, welke ook de moeilijkheden
zouden zijn, -clie voor -de industrie en ‘den handel uit
de immobilisatie van -hun bedrijfskapitaal zouden
kannen voortvloeien..

Na een ‘dergelijke verklaring werd het buitenge-
woon moeilijk, zich -te vereenigen met het standpunt
inzake co-nsolidatie, -dat -de Regeering gedwongen had
aanvaard en -dat bijna uitsluitend onder invloed -der
socialisten scheen te word-en ingenomen en ‘derhalve
stemden op Znndag 22 November de meeste leden
van de groep ‘der ,,gauch-e radicale” en enkele leden
van -de radicale en radicaal-socialistische partij tegen
-de Regeering o-f onthielden zich van stemming, al-dus
den val van het ministerie uitlokken-de. / –
Het was
vrij
moeilijk toen reeds vooruit te 1-oopen
op hetgeen ‘de politiek ‘der nieuwe regeering zou zijn,
vant het scheen onmogelijk, -dat geen rekening zou worden gehouden met het feit, -dat de meerderheid,
waarop het nieuwe kabinet zou moeten steunen, zich
met uitzondering der socialisten afkeenig had ge-
toon’d van -de gedwongen consoli-datie, doch -anderzijds
stond de nieuwe Minister van Financiën, ‘de heer
Loucheur, in den laatsten tijd -op hetzelfde ‘standpunt
als de sbcialisten.
Hoe dit ook zij, het kabinet Briand moest terugkee-
ren tot een redactie, welke die van het oorspronkelijke
ontwerp van het kabinet Painlevé zeer nabij kom-t
en het deed deze in de zitting van 3 December
aannemen. Het -is nu zeer belangwekkend de -stroc-
mingen na te gaan, welke aan den -dag traden in het
groote -debat, dat gedurende de laatste twee weken
heeft plaats gevon-den, en waarin verschillende spre-
kers hebben getracht de-oorzaken der huidige crisis in
het licht -te stellen en de beginselen, waarop het
regeeningsontweirp bouw-de, -hebben getoetst.
In de eerste plaats werd het am-ortisatiedenkbeeld
‘bestreden, -doordat zekere sprekers zonder moeite aan-
toonden, dat het Regeeringsprogramma er naar streef-
de, te komen tot aflossing der openbare schuld, ter-
wijl het -niet -de noodzakelijke bepalingen bevatte, om
in ‘de eerste plaats een stevig begrootingsevenwicht
te verwezenlijken. Men kwam al-dus tot deze con-
clusie, ‘dat -de groote fiscale inspanning, in beginsel
tot -aflossing van schuld bestemd, van dit doel moest
worden afgewend, ef wel, -dat vele nieuwe belastin-gen ‘dienden te worden opgelegd, in-dien men snelle
schul-daflossing wilde en terzelfder tij-d, hetgeen nog
veel belangrijker is, het begrootingsevenwicht ver-
zekeren.
Voorts wer-d de, een weinig verouderde s-telling,
volgens welke schuid-delging de ,,ren-te” en den franc
zou révaloriseeren, levendig bestreden. Men toonde
aan, dat -de am-ortisatie dit slechts ten aanzien van
de ,,rente” zou doen, indien -de beschikbare sommen
voor aankoop van stukken ter beurze werden aange-
wen& terwijl volgens- ‘de bepalingen van het regee-
ringsontwerp het amortisatiefonds vooral bestemd was
tot aflossing der vlottèn-de schuld. Overigens deed
men opmerken, dat de belasting van -de ,,rente”, voor-
zien in het regeeringsontwerp, met schending van de

1084

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

9
December.1925

verplichtingen ten aanzien :.vah dë geldschieters – en slechts met afwijking ten gunste van .buitenland’sche
geldschieters – niet een stijging, doch een daling van
den koers ten gevolge. zon hebben en toonde voorts
aan, wat er voor paradoxaals in stak, een .dejgelijk
offer op te leggen aan de bezitters van ,,reute”, welke
reeds voor het meerendeel, wegens de ‘depreciatie van
hun stukken, een sterke heffing van het kapitaal had-den ondergaan. Dit offer nu zou, naar werd beweerd,
den koers ‘doen stijgen; het waarschijnlijkst was ech-
ter, dat het tegengestelde zou plaats vinden.
Het meerendeel der sprekers sprak zich op reer

duidelijke wijze voor eeii politiek tot onmiddellijke
‘stabilisatie van den franc uit, doch zij vonden slechts
weinig weerklank, aangezien de een weinig geïmpro-
viseerde Minister van Financiën, die toen nog de
Voorzitter van den Ministerraad was, geen zeer juist
denkbeelsèl er voor verklaarden, zich ervoor wachtten, deze
politiek op het eerste plan te brengen en haar onder-
geschikt maakten aan de verwezenlijking van hun
programma. ESn redev.oeziog werd gehouden, die
,meer licht op deze kwestie had kunnen werpen, in-
dien zij niet ware verduisterd door politieke bijmeng-
sels. De redenaar bracht de betrekkingen tusschon de
inflatie en den wisselkoers naar voren. Waarom, zeide
hij, moet de Staat thans zijn toevlucht nemen tot ab-
normale voorschQtten bij de Bank van Frankrijk? Men
zegt, ‘dat •dit komt wegens het oribreken. van het be-
grootingsevenssicht. Het is echter een feit, dat het
tekort miniqm is en idat in normale tijden de Staat
geen moeite zou hebben gehad, geldschieters op kor-
ten termijn te vinden, ten einde een moeilijke ‘kas-
positie te verhelpen. De verklaring van het verschijn-
sel ligt dus elders. Zij bestaat ten deele ongetwijfeld
in een zeker gebrek aan vertrouwen, dat voortvloeit,
uit de bedreigingen met gedwongen consolidatie, ‘doch
zij ligt vooral in het feit, ‘dat de stijging ‘der wissel-
koersen een prijsstijging heeft uitgelokt en dat een
grootere hoeveelheid geld Ênodig is öm
dezijllde
trans-acties af te wikkelen. Derhalve is er minder geld be-
chikbaar voor inschrijving op de staatsleeningen. De
conclusie van den spreker was, ‘dat circulatievermeer-dering op het oogeublik noodzakelijk is, of althans dat
men haar slechts kan vermijden ‘door een credie’tcrisis
in het leven te roepen, waarvan ôf de Staat, 5f de
nijverheid zal lijden.

Overbodig is het op te merken, dat ‘deze beschou-
wingen zich volkomen bewegen in de lijn van hen,
die een onmiddellijke stabilisatie van den Franc
eischen, want om uit den vicieuzen cirkel te geraken is het duidelijk, dat gestabiliseerd dient te worden en allen, die beken’d zijn met de wisselkoersproblemen,
weten, dat indien eenmaal het begrootingsevenwicht’

in
hersteld en ‘do stabilisatie verwezenlijkt, de fidu-
ciaire circulatie een tamelijk groote elasticiteit kan
vertoonen, zonder .den gestabiliseerden wisselkoers in
gevaar te brengen en zonder zelfs een abnormale prijs-
stijging uit te lokken. Dit zijn echter denkbeelden, waarmede het Fransche Parlement en de Fransche
openbare meening maar zeer weinig vertrouwd zijn;
integendeel de geesten zijn bezeten ‘door ‘de leuze
,;geen inflatie”, herhaald door middel van een publi-
iteitsmethode, analoog aan een commercieele adver-
tentiecampagne. Deze trekt er politieke consequenties
uit en beweert er de rechtvaardiging van een kapi
taalheffing in te vinden of van een gedwongen conso-
lidatie der vlottende schuld, gene blijft bezeten
door ‘de vrees voor een assignatiepolitiek en is bereid tot de ergste proefnemingen, om haar te vermijden.

Het is dus niet overdreven te zdggen, ‘dat, al ver-
toont de financieele toestand in Frankrijk op het
oogenblik een zekeren ernst, zulks veel minder het ‘ge-
völg is van de feiten zelf, ‘dan van politieke en finan-
ciéele manôeui’res, waartoe zij aanleiding gven en
vande’onervarenheid van ‘de meesten ‘dergenen, welke
iluid gevèn of. ontvangen. Doch er is. geen reden tot’

wanhopen, en het i

arschijnlijk, dat na êen periode
van agitatie er een van ‘koelbloedighei’d ‘zal komen, in
‘den loop waarvan ide hierboven geschetste moeilijk-
heden
4op
vreedzame wijze zullen worden opgelost.
De volstrekte afwijzing van iedere ‘nieuwe biljei-
tenuitgif te, geëischt door de socialistische partij,
heeft ‘den heer Herriot, leider ‘der radicale partij, er-toe gebracht, af te zien van ‘de vorming van een mi-
nisterie, waaraan de socialisten deelnemen en het is
mogelijk, dat ‘de fi’nancieele politiek zich binnenkort
langzamerhand van ‘de politieke invloeden los zal
maken.

AANTEEKENINGEN.

Indexcijfers van grootha’n,delsprj-
z e n.
– Een zeer geringe verandering in het alge-
meen niveau der groothandelsprijzen komt tot uiting
in het totaal in’dexcijfer per einde November. De
netto wijziging is een daling van 5 punten, doch ‘dit
is het resultaat van ‘de compensatie van een aanzien-
lijke stijging in .de groep ,,granen
en
vleesch” d’oor
een dergelijke daling in ‘de weefstoffengroep. Er
vond ook een verdere ‘daling in de ‘delfstoffengroep
plaats, welke gedeeltelijk werd opgeheven ‘door een
geringe stijging in de tweede gr.oep. In vergelijking met de totaalcijfers per einde April jl. en November
1924 – toen r’esp. 4550 en 4833 bedragende – toont
onderstaande aan ,,The Economist” ontleen’de tabel
aan, dat het thans 4322 bedraagt.

Data
Granen
en
olcesci,

Andere
00e
ding;-
en ge-
notm.

W}e1
S
0
en
Delf.
stoffen

Diver-
sen:
oligfl,
hout.
rubber,
enz.

Totaal

Alge.
meen
index
–
cijfer

Basis (gemidd.
–
1901-5) …
500
300
500
400
500
2200
100,0
EindeJu1i1914
579 352
6164
4644
553
2565
116,6
Nov.1918
1289
7824
1848 903
13894 6212
282,6
Dec.1922
861
706
11844
705
8074
4264
193,8
Dec. 1923
853
815*
13
82
*
774
755
4580
208,2
Nov.1924
1009
801*

1424
797
801*

4833
219,7 Dec.

,,
992
789*

1452
8154
806
4855
220,7
Jan.1925
1020 763 1404
782*
798*
4768
216,7
Febr.

,,
1001
769 14364 780
7854
4772
216,9
Mrt.
959
746
1434
7604 7804
4680
212,7
Apr.
944
7244
1362
743
7764 4550
206,8
Mei
956
706
12614
745
7894
4458
202,6
Juni
8854
7044 1234
736
791 4351
197,8
Juli
908
698 12744 756
8094
4446
202,1
Aug.
952
7184
12354
748
796
4450 202,3
Sept.
934
7024
12504 752
788
4427
201,2
Oct.
886
6994
12034
7494 7884 4327
196,7
Nov.
9164
70441

11744
7374
787
43221
196,4

De
stijging van 32.14 punt in de eerste groep, wel1e
volgt op een ‘daling in October jl., is bijna geheel toe
te schrijven zoo’wel aan buitenlandsche als aan binnen-
landsche tarwe en aan meel, daar dit laatste gedu-rende de afgéloopen maand met Is. per 280 lbs. is
.

gestegen. Deze stijgingen zijn ‘gedeeltelijk teniet ge-
daan door een daling in ‘gerst. Run’d- en varkens-
vleesch zijn hooger, doch schapenvleesch is iets lager.
In de tweede groep zijn de veranderingen gering en
beperken zij zich tot geringe stijgingen in thee en sui-
ker. De katoenprijzen gingen in de eerste helft van
de maand voort met dalen, ‘doch de Washingtonsche
voorspelling, den. 21sten November, verschenen, die
een geringe daling in de geraam’de ‘opbrengst van ‘de
Vereenig.de Staten vertoont, hield de beweging in
neerwaartsche tichting tegen. Egyptische katoen ‘ech-
ter vertoont èen aanzienlijke daling gedurende de af-
geloopen maand en katoenen garens zijn iets lager.
Wol, zoowel Engelsche als Austialische, is onveran-
‘derd en een. stijging in hennep werd teniet gedaan
door een ‘dergelijke ‘daling in vlas. Jute blijft op het
hooge cijfer, waartoe het in October jl. steeg. In de
delfstoffengroep is éen ‘daling in lood van 10 punten
de eenige beweging van beteekenis, terwijl koper een
geringe daling vër.toont en tin onveranderd blijft. Iii
de diversengroep werd ‘eën ‘t’erdere
stijging
in- mubber:
te’géngé’weT±kt’ dôoreén daling in hout en een ‘stijging

9 Dècember 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1085

in plantaaivlige oliën door een dergelijke daling in
talk.
Onderstaande tabel geeft •de veranderingen gedu-
rende de maand November in de indexcijfers van de
verschillende artikelen aan, waarbij •de gemiddelde
prijs gedurende 1901—’05 gelijk 50 is gesteld.

0
P0
:
.

0
:
0
0
.
0
+
.±_

Tarwe (btl.)
102
+
95
Katoen(Am.)
95
— 2
Koper
505
–
1
5

(Eng.)
88
+
7
,,
(Egypt.)
1345
—23
–
35
Delfstoff.
7375 —12
Meel
98
+14
Garen
1055
Hout
Gerst
Haver
876
725
–
56
.4-

5
Laken
Wol (Eng.)
lIl
128
…
(Baltisch)
93
–
3
Aardapp. Rijst
75
1195
…
+
6
(Austr.)
Zij’de
123
108
–
s
Hout
(Amk)
775
–
2
5

Rundvi.
Schapenvl.
78
89
+
5
–
4
Vlas
Hennep
102
o’
–
65
+
55
Leder
Petroleum
61
100
Varkensvl.
109
+
55
lute
393
±
5
Oli6n
Oliezaden
76
815
+
35

Gran.
en
W.
Weefstoffen
Talk
705
–
35
iF
s
Thee
iT
Ruw-Ijzer
Indigo
90
Koffie
1385
…
Stalen rails
666
…
Soda
856
Rietsuiker
88
+
Is
ljz. staven
86′
…
Rubber
52
-f-
4
Bietsuikeç
93
+
1
Kolen (st.)
116
…
Diversen
T
Ti7 Boter
Tabak
101 6
116
5

•..
…
,
(huisbr.)
Lood
85
150
…
—10
Totaal
–
4.322
–
5

And.
voed.
Tin
112
—
en genotm.
7045
+
5

Deze wijzigingen hebben de stijging boven het voor-
ooriogsche niveau, vergeleke.n met einde October, doen
afnemen van 68,7 tot 68,5, hetgeen uit onderstaande
tabel volgt.

Data
Granen

v1ech

Andere
voe-

nolm.

Weef-
stoffen
De!!-
stoffen

Dive,-
n.
oiin,
hout, ,ubl,er,
enz.

Totaal

Juli

1914
100
100
100
100
100
100
December

1918
226 222 293
186
241
236
December 1922
149
200
193
152
146
166,2
December 1923
148
231 225
167
136
178,6
November 1924
174
228
231
172
145
188,4
171
224
235
175
146
189,3
Januari

1925
176
217 228
168
144
185,9 173

219
233
168
142
186,0
166
212
232
164
141
182,5
Maart
,……
April

..
163
206
221
160
140
177,4
1
65

201
205
160
143
173,8

December

,…….

153
200
200
159
143
169,6

Februari

,…….

157
198
207
163
146
173,3

Mei

,……

Augustus

,…..
164
204
200
161
144
173
1
5

Juni

,……
Juli

,……

September

,…..
161
199
203
162
143
172,6
. .
153

199
195
161
143
168,7
October

,…….
November

,…..
.
159
200
191
159 142 168
2
5

Voorts wordt hieronder nog een overzicht der in-
dexcijfers in eenige der voornaamste landen afgedrukt.

0
65

0
0

N

–

–

n

1913
100
100
6

100
1005)
1006)
100 100 100
Novemb.
1918
206
358 438
…
1

…
367
392
214
Hoogste

1920
{
272
591
679
…
1

325
366
(Juni)
297
(Juli)
322
(Mrt.)
Decemb.
1922
Mei)
156
(Apr.)
362
(Apr.)
580 Uan.)
175
163
155
183
Decemb.
1923
151
458 577
…
140 183 160
154 211
October

1924
152
497
602
141
169
167
161
213
November,,
153
503
621
141
170
167
161
214
Decemb.

,,
157
507
640
147
171
168
160
214
lanuarj

1925
160
514 657
147
171
169 160
214
Iebruari
161
515
§61)
146 170 169 158
210
Maart
161
513
659
144
166
168 155
204
April
156
512 658
142 163 163
151
202 Mei
155
520 660
141
162 162
151
199
Juni

,
157
542 683
143
161 161
153
200
Juli
160
557
707
143
160
160 155
198
ugustus
160
557
731
144 159
159
155
200
September,

160
555
721
145
158 159
155
201
October

,,
158
572
…
144 159
157
154
1)
Bureau of Labour.-
2)
Frankfurter Zeitung. Sedert januari
1924
ge-
baseerd op 100 artikelen in plaats van op
98.
Sedert
1922
gebaseerd op
48
artikelen in plaats van op
53.
Sedert October
1923:
Juli
1914= 100.
5)
Midden
1914.

Wat het indexcijfer voor Nederland betreft, merkt
het Centraal Bureau voor de Statistiek op:
Bij beschouwing der in.dexcijfers, betrekking heb-
bende op de maand November 1925
blijkt,
dat het

algemeen .indexcijfer in
vergelijking
met .de vorige

maand is gelijk gebleven, dat der voedingsmiddelen
ed. met 3 punten tot 156 is .gestegen.
Wat het algemeen indexeijfer betreft, staat tegen-
over
stijging
van 13 artikelen met 116 punten, een
prijsdaling van 15 artikelen met in totaal 92 punten.
Met 10 of meer punten stegen de artikelen:
eieren (46), peper (22), aardappelen (10 punten);
daarentegen daalden met 10 of meer punten: hars
(13), ruwe katoen (12) en paardenhuiden en vlas (elk
met 10 punten).

Indexcijfers van groot- en icleinhan-
deisprijzeis. in Nederl.-Indië. – No.J0
van
de Maandstatisbiek 1925 van het Centraal ICantoor
voor de Statistiek te Weitevreden bevat o.m. het vol-
gende:
Invoer.
Gedurende d6 maanden Dec. t/m. Mrt. vertoont
het prijsverloop der invoerartikelen een groote
–
stabiliteit,
met een zeer lichte neiging tot dalen. Deze neiging is in
April en Mei iets sterker tot uiting gekomen, terwijl Juni
en Juli zeer weinig van Mei verschillen. De maand
iiugvs-tus
vertoont vrij sterke schommelingen:
levensmiddelen
zijn vier punten hooger (door
rijst
en
sohisky), metalen
vijf punten lager,
chemicaliën
(door
chronaaatgeel)
en
diver
–
sen
(door
goeuviezakken
en
hars)
iets hooger clan in Juli.
De uitkomst van het geheel is een geringe stijging.
Het algemeene indexcijfer voor den
geheelen invoer
stond
voor Januari op 1813 en voor December, Februari en Maart
op 185, hetzelfde cijfer als het gemiddelde voor 1924, ter-
wijl April 184, Mei en Juni 183, Juli 182 en Augustus
183 geven.
Uitvoer.
Ten einde voor de laatste zes of zeven maanden
onderling vergelijkbare cijfers te erlangen, dient men bij
de berekening van het algemeene indexcijfer der uitvoer-
artikelen het artikel
heiden
uit te sluiten, daar van dit
artikel in de maan den ])ecember-Februari en April/Juli
noteeringen ontbraken. Dan blijkt ook hier t/m. Maart
stabiliteit te heerschen, hoewel van gevoeliger aard dn die,
welke bij den invoer werd geconstateerd, terwijl in April
en Mei het indexeijfer vrij aanzienlijk lager is en Juni
weder een punt beneden Mei ligt. De algemeene indexcijfers
voor den geheelen uitvoer (zonder huiden) bedragen 152
(Januari), 149 (Februari), 152 (Maart), 145 (April), 142
‘(Mei), 141 (Juni). In Juli is cle
koffie
wederom gedaald
(Januari 190, Maart 183, Mei 180 Juni 168, Juli 159),
doch
peper
en vooral
rubber
zijn in prijs gestegen, waar-
door het algemeene indexcijfer op 149 kwam.
Augustus
vertoont over het algemeen een stijging, die evenwel door een voortgezette prijsdaling van
kat jangolie
en een lichte
reactie in de
rvbberprijzen
grootendeels weer opgeheven
wordt.
Het algemeene indexeijfer voor in- en uitvoerartikelen te zamen (zonder huiden) bedraagt in April 175, voorna-
melijk ten gevolge van de daling van het indexcijfer der
uitvoerprijzen vier punten lager dan in de voorafgaande
maand; in Mei 174, in Juni 173, in Juli 175 en in Augus-
tus 176.
Kleinhandels prijzen.
Wat de algemeene indexcijfers betreft vertoonen de klein-
handeisprijzen een beeld van stilstand. Sinds ruim een jaar
blijven de in-dexcijfers voor de
uitheemsche
artikelen staan
op 160 8. 162 en sinds Februari van dit jaar schommelen
die der
inheemsche
om 175, een vijftal punten beneden 180,
het gemiddelde voor 1924. Augustus geeft echter voor de
inheemsche artikelen een stijging.

Indexcij Iers van kleinhandeisprijzen van verbruiksartikelen
van in- en uitheemschen oorsprong te Batavia.

In-
beemsch
1)

Uit-
heemsch
2)
Totaal

100
100 100
1923…………193
178
186
1924………….180
161
171
Januari

1925 ……………
180
161
171
Februari

,.

…………
.
176 160
–

168
Maart

,…………..
175
160
168

1913/14 ………..

April

……………177
161
169
Mei

,………….
176
161
169
Juni

,………….
173
162 168
Juli

,.

…………
174
161
168
Augustus

,.

…………
176
162
169
September

,.

…………
178
161
170 1)
17 artikelen.
2)
16 artikelen.

1086

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

9 December 1925

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. *** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTOS.

iT
5Ise
rsch.

.Wissels. 34
3 Oct.’25
Zvits.Nat.Bk. 3422
Oct.’25
ed.lBi

Eif 4
3 Oct.’25
N.Bk.v.Denezn. 54.
7Sept.’25
in R.C. 5
3
Oct.’25 ZweedscheRbk
4
,
S Oct.’25

Javasch. Bank….
4420 Oct. ’24
Bank v.Noorw. 5
14Sept.
1
25

Bank van Engeland 5
3 Dec.’25
Bk. v. Tsjecho-
Duitsche Rijksbank 9
26Feb.’25
slowakije . .
64 1 Dec.’25

Bank
v.
Frankrijk. 6
9Ju1i’25
N. Bk.v.O’rijk. 9 38ept.
1
25
Belgische Nat.Bnk. 7 30Nov ’25
N. Bk. v. Hong. 7
220ct.’25

Fed. Res. Bank N.Y. 3426
Feb.
’25 Bank v. Italië. 7
17Juni’25

Bank van SpLnje.. 5
23Mrt.’23
Z.-Afr.Res.bnk54

OPEN MARKT.

1925 1924 1923 1914

D
5

ee.
30Nov.-
23-28
16-21
1-6
3-8
20-24
5Dec.
Nov. Nov.
Dec.
Dec.
Juli

Am1erdam
Partic. disc.
3116-I3
3
5
1I6-I3
3
1
14.
1
12
3
1
11
411
4
71
9

371
8
_4
31(
9
_3)
5

Prolong.
33/
4

3/2-4
3
1
/24
331
4
_4
3/2-4
4-’14
21143/4

Londen
Daggeld ..
2-3
1
1
2-4
2-4
2
1
133
1
13
111
2
-2314
12
1
14
1
3
14-2
Partic. disc.
4
1
12_
9
/16
4.1/4
3
1
j)6
4

37I8_
1
5116
3
5
1_
11
1
31I4-116
21/4_9(4

Berlijn
Daggeld..
7-9
7-9
7-10
7911
4

–
– –
Partic.disC.
30-55 d…
6
3
14
6
3
14
614
6
3
14
–
–
–
56-90 d…
63/4
6
3
14
631
4

6
3
14
–
–
2118-1I2
Ware n-
weebsel.
8314
814
8
3
14
81/23/4
–
–
–
New York
1)
Cali money
5.1/4
53/
4

411
3
_511
4

411
5
_511
4

3_3/
411
3
511
4

131
4
211
1

Partic.disc.
351
8

318
3
1
1
351

‘).CaIl money-koers v. 4Dec. en daaraan voorafgaande weken t/m.Vrijd.

WISSELKOERSEN.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
New

ILoaden
York

Berlijn
Parijs
S)
8)
BrussellBatavial)

1 Dec.

1925
2.48t1/
12.044
59.21
9.81
11.27
100/
e

2

,,

1925
2.486/
a

12.044
59.214
. 9.60
11.27
1005/

3

,,

1925
2.4811/
12.06
59.32
9.53
11.274
100li
4

,,

1925
2.48
11
/
1
8
32.074
59.26 9.52
11.284
10034
5

1925
–
12.08
59.27
9.65
11.294
1005

7

1925
9.48
7
/8
12.074 59.25
9.574
11.29
100%
Laagsted.w.)
Hoogste d.w’)
2.48
5
/8
2.49
12.045
12.084
59.19
59.27 9.40
10._
11.26
11.30
1008/
t

1007
30 Nov. 1925
2.48%
12.045
59.214
9.674
11.27
i 10034
23

,,

3925
2.48s/
12.041
59.21
9.65
11.264
1003/
8

Muutpariteit
2.48%
1
12.10
59.28
48.-
48.-
1

100
S) Noteering te Amsterdam. **) Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.

Data
se
Z
rhd

Weenen
•)
Praag
1)
Boeka-
rest
1)
Milaan
*•
Madrid
*8)

1 Dec. 1925
47.94
35.10
7.38 1.13 10.10
35.24
2

1925
47.94
35.10
7.37
1.12
10.04 35.20

3

,,

1925
47.95 35.10
7.37
1.11
10.021
35.184

4

,,

1925
47.97%
35.10
7.38
1.124
10.024 35.10

5

1925
48._
35.10
7.37 1.13
–
–
7

1925
48.-
35.10
7.37
1.15
10.02
35.54
Laagsted.w.’)
47.90
35.-
7.35
1.074
9.95
35.124
Hoogsted.w’)
48.05 35.15
7.39
1.174
10.08
35.65
30 Nov. 1925
47.93%
35.10
7.36
1.13
10.10
35.25
23

,,

1925
47.95
35.07′
7.36
1.10
10.11
35.40
Muatpariteit
48.-
35.-.
50.41
48.-
48.-
48.-

‘)
Noteering te Amsteraam. “) Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.

Data
Stock-
holm’)
1
Kopen-
hagen’)
Oslo’)
Hel-
slag-
Buenos-
Aires
1)
Mon-
treal
1)

1 Dec.

1925
66.60 61.90 50.70
6.26
103
2.48%
2

1925
66.574
61.90
50.524
6.27
101/
2.49
3

1925
66.60
62.-
50574
6.274
1031/
2.487/
8

4

1925
66.60 62.30
50.75
6.27 103Y
4

2.49
5

1925
66.60
62.30 50.75
6.27
103%
2.49

7

,,

1925
66.60 62.25
50.75 6.26
103%
2.49
Laagsted.w.’)
66.50 61.70
50.35
6.25
.1027i
2.485/
9

Hoogste d.w’)
66.60 62.50 50.85 6.30
103%
2.49k 30 Nov. 1925
66.60
61.95 50.65
6.27
1031,
2.48 7/
23

,,

1925
66.55
61.874
50.70
6.26
103%
2.48%
Muntpariteit
66.87 66.67 68.67
48.-
105
2.48%
‘) Noteering te Amsterdam.
8*)
Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.

KOERSEN TE NEW YORK. (Cable);

1)
a a
L67r
($per2)
Parijs
($p.IOOfr.)

Berlijn
($p.JOOMk.)($p.IOOgld.)
Amsterdam

1 Dec.

1925
4,847/
10

3,88
23,80
40,21
2

1925
4,84%
3,76
23,80
40,22
3

1925
4,8413/
16

3,79
23,80
40,21
4

1925
4,851/
5

3,89
23,80
40,20
5

1925
4,857/
16

3,87
23,80
40,20
7

1925
4,853/
16

3,84
23,80
40,19

24 Nov.

1925 4,847
3,81
23,80
40,21
Muntpariteit ….
4,8667
19,30
23,81%
401/

KOERSEN TE LONDEN.

Plaatsen en

INoteerings-I
Landen

I
eenheden
1

21
Nov.
128
1925

1

Nov.
30
Nov.15
Dec.
’25
1925

ILaagste,Hoogstel

5
Dec.
1925

Alexandrië. .
Piast.
p.0

97h
97%
97
7
/lie
979
97%
Bangkok …
Sh.p.tical

1/10
5
/8
11105/
8

1/10% 1/10%
111011
B. Aires’). ..
d. p. $

46
15
/
1

46
11
1
4619133
467
/8
46
11
1
16

Calcutta . . . .
Sh. p. rup. 1/6
7
/32

11613132

1/6
5
/32
1
116
7
/32
116
8
/,
Constantin..
Piast p. £ 887%
892%
885
92(l
910
Hongkong . .
Sh. p. $

2/4%
2,4
21
/
32

2
1
4
3
/8
2/5

2/4
31
/,
Lissabon 1) . .
d. per Mii.

2
17
1
32

2
17/
32

234 2
9
1
1

2171
33

Mexico . . . …
d. per $

25 25
24
26
25
Montevideo’)
d. per $

50′
50jj
49
1
j2
50716
493/4

Montreal ..
$ per £

4.84 4.84
4.83+5

4.85k
4.85%
R.d.Janeiro’)
d. per Mii.

7
1

7 6
39
1
7
6
15
/
Shanghai .. . .
Sh. p. tae.l

3115I
311
11
/
3/1k
3/2
3115j
Singapore. ..
id. p. $

2145/
to

214
2
/
2/411
2/4%
2145/
18

Vaiparaiso
2).

peso p.

39.10 39.00 38.80
39.30
38.90
Yokohama ..
Sh.p.yen

1/9
3
/33

1/9
15
/
32

1/9
3/1
6
119
9
/18
119%
1) Telegrafisch
transfert.
2
)90 dg.

ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS 8)
Londenl)
N.Yorkt)
Londen
30 Nov.
1925..

321/
8

69%
30 Nov. 1925
84/11%
1 Dec.
1925..

321,
69%
1 Dec.

1925
84111
1
4
2

,,
1925..

32
691,
2

,,

1925
84/11%
3

,,
1925..

321/
16

69%
3

,,

1925 …..
84/11%
4

,,
1925..

32s/ 69s/
4

,,

1925…
84/11%
5

,,
1925…

321j
69s
5

,,

1925
–
6 Dec.
1924…

331
69′
5 Dec.

1924 89/0

20Juli
1914..

2415
541
20 Juli

1914….
84110
1) in pence p.oz.stand.
2)
Foreign silver
in $c. p.oz.fine.
3)
in sh.p. oz.fine.

STAND VAN ‘8 RIJKS KAS.

Vorderingen

1
30November 1925 1 7 December 1925

Saldo bij Neder!. Bank..
f

–

f

–
Saldo bij betaalmeesters. . ,, 2.473.939,08

925.801,83
Voorschot op uit. Oct.1925
aan de gemeenten op
voor haar door Rijk te
heffen gem. ink.bel. en
opcentenopRijksink.bel. ,, 65.421.573,55 ,, 85.421.573,55
Voorech. aan de koloniën ,, 8.922.050,45 9.437.050,69
Voorsch. a. is. buitenland ,,214.097.833,28 ,,214.535.157,22
Daggeldieeningen tegen
onderp. v.sehatk.papier ,, 18.500.000,- ,, 13.500.000,-

Voorsch. door de Ned. Bank
f

7.101.230,24

f

2.585.730,96
Schatkistbilj. in omloop’)
,,16 1.505.000,-
,,161.502.000,-
Schatkistprom. in omloop
,,107.440.000,- ,,107.440.000,-
Waarv. direct bij Ned. Bk.

Zilverbons(met inbegripv.
de bedragen bij de betaal-
,,

16.753.913,50
,,

17.371.250,50
Door den Posteh.- en Giro-
meesters in kas). … … ….

dienst in ‘s Rijks Schat-
kist gestort ………..
,, 48.726.029,22
45.347.631,65
Schuld a. d.Bank v.Ned.
Gemeenten

………….
‘,,

3.470.952,97 1.656.677,55

1) Waarvan
f
37.056.000 vervallen
op of na 1 April
1927.

NEDERLANDSCH-INDISCHE
VLOTTENDE
SCHULD.
1 28November iëS
1 5 December 1925

Voorschot uit ‘s Rijks
kas aan N.-I ……….

f

–
f

191.000,-
leid.. Schatk.prom. in oml. ,, 42.499.000,_
43.000.000,- Ander Sehatkistpapier ..

1.750.000,-

.

1.750.000,-
Voorsch. Jav.Bk.aanN.-I.

3.928.000,-
,,

560.000,-
Muntbiljetten in omloop.

34.460.000,-
34.188.000,-
Ten voordeele v. N.J. ge-
boekt beleggingsgeiden
v. h. N.J. muntfonds…

6.358.000,
,,

6.358.000,-
Id.v.d.N.-I.Postspaarbnk. ,,

1.055.000,-
,,

1.052.000,-

Totaal ………
f
89.731.000,_
Tegoed v.N.-I.bjd.Jav.Bk.I,,

319.000,_
f
87.099.000,-.
–

9 December 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1087

NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 7 December 1925.

Activa.
Binnenl.Wis-1 Hfdbk.
f

33.736 488,67
sels, Prom.,’ Bijbnk. ,,

14.444.781,- enz.in
disc.I Ag.sch. ,,

26.195.429,88

‘
74376.699,55
Papier o. h. Buiteni. in disconto ……..
–
Idem eigen portef..
f
246.529.065,-
Af :Verkochtmaar voor
debk.nognietafgel.

–
246.529.065,-
Beleeningen
sne l. vrsch.

Hfdbk.
f

45.361.452,77
..
–
Bijbnk. ,,

10.712.nOl,82
i
n r:k.crt.
Ag.sch. ,,

72.728.156,22
01

f
128.802.110,81

Op Effecten. ….. ..127.322.655,81
Op Goederen en Spec. ,,

1.479.455,-
128.802.110,81
Voorschotten a. h. Rijk ……………..,,
1.030.979,94
Munt enMuntmateriaal
Munt, Goud
……f

49.110.930,-
Muntmat., Goud
.. ,,
405.274.318,15

f
454.385.248,15
Munt, Zilver, enz..

,,

23.068.761,66
Muntmat. Zilver..

,

-.

Effecten
477.454.009,81

BeleggingRes.fonds.
f

6.481.932,79
Id. van
li
v. h. kapit.,,

3.994.787,19
10.476.719,98
Gebouwen en Meub. der Bank ……..,,
5.171.000,-
Diverse

rekeningen ………………,,
39.542.977,26

f
983.383 562.35
Passiva.
Kapitaal
……………………….f
20.000.000,-
Reservefonds ……………………,,
6.483.597,96
Bijzondere

reserve ……………….,,
12.000.000,-
Bankbiljetten in omloop …………..

,,
894.884.335,-
Bankassignati6n in omloop………..
299.213,91
Rek..Cour.

Het Rijk
f

–
j

saldo’s:

Anderen,,

36.045.029,42
36.045.029,42
Diverse rekeningen ………………,,
13.671.386,06

f
983.383.562,35

Beschikbaar metaalsaldo
………….f
290.645.834,93
Op de basis van
2/5
metaaldekking …….
104.400.119,26
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is…
1.453.229.170,-
Voornaamste posten in duizenden
guldens.

Data

Goud
1
Zilver
1
Circulatie

7 Dec. ’25 454.385 23.069

894.884 36.344 290.646 51
30 Nov. ’25 457.838 23.441

906.074 38.409 291.820 51
23 ,, ’25 460.484 23.498

880.326 55.475 296.260 52
16

,,
1
25 456.087 23.265

898.458 42.179 290.662 51
9

’25 451.928 23.020

912.479 34.197 285.067 50
-2 ,, ’25 435.870 23.127

940.046 38.583 262.715 47

8 Dec. ’24 505.250 12.056

945.782 67.086 314.238 51

25 Juli 14
1
162.114 8.228 1 310.437 1 6.198 43.521
1
) 54

iervan
I
Papier
hatkist- Belee-

ophet
Diverse

Dafa,

bedrag
1
Sc essen ningen
t
buiten
diScOntOs1 r2hstreeks

1

uid

ningen
2)

7 Dec. 1925 74.377

128.802 246.529 39.543 30 Nov. 1925 71.868

–

136.386
–
244.893 40.742
23 ,, 1925 73.833

–

129.011 244.718 40.084
16- ;, 1925 77.653

–

131.238 244.536 40.394
‘9 .,,

1925
–
87.057

3.000

133.783 244.431

40.083
2 ,; 1925 93.484

10.000 166.259 244.249 39.486

8 Dec. 19241 141.610

10.000

159.833 63.271 150.349

25 Juli 1914 67.947

14.300

61.686 20.188

509
1)
Op de basis van
215
metaaldekking.
2)
Sluitpost activa.

–

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste oosten in duizenden guldens.

–
–

Data
Metaal
c
fÇ
Andere
opeischb.
Discont.
Di

k

7 Nov.

1925..
959
1.733
697
972
290
31 Oct.

1925..
969
1.791
729
976
325
24

,,

1925..
972
1.608
.

903 985 356
17

,,

1925..
972
1.722
818
976
4S1
10

1925..
972
1.762
891 979
248

8 Nov.

1924..
1.091
1.657 629
1.028
471

5 Juli

1914..
645
1.100
560
735 396
‘) niuieposi aer acuva.

JAVASCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens. De saunengetrok.
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.

Andere
IBeschikb.
Data
Goud
Zilver
Circulatie
opeischb.
1
metaal-
schulden
saldo

5Dec. 1925
1.000
352.500 36.500
118.200
28Nov.1925
185.500
344.000
33.500 110.000
21

,,

1925
186.500
–
342.000
37.000 110.700

7Nov.1925
342.429 39.632
109.960
143.611
42.07″
31Oct. 1925
143.456
42.189
338.570 45.914
109.416
24

,,

1925
143.456
42.352
336.772
56.948
107.665
17

1925
143.861 42.371
335.993 64.425
106.742

6Dec. 1924
133.637
54.444
281.401 114.906
109.616 8 Dec. 1923 159.945
61.590
259.593
128.895
144.610

25 Juli1914
22.057
31.907 110.172 12.634
4.8422

Wissels.
Diverse

1
Dek-
Data
Dis- buiten
Belee-

I
I
reke-

1
kings-
conto’s
N.-Ind.
ningen
ningeni)
percen-
betaalb.
taEe

5Dec.1925
28Nov.1925
21

,,

1925

7Nov.1925

145:870
147.530
152.770
”

60.728

50 49 49

49
17.348
26.609
91.138
31 Oct. 1925
17.019
27.713 91.055 62.105
48
24

,,

1925
17.637
28.933
98.711
60.1

7
47 17

1925
17.235
28.905
104.262
62.185
47

6Dec.1924
35.059
15.664
92.230
74.349
47
8Dec.1923
37.571
26.738 86.116 39.453
57

25Juli1914
1

7.259
1

6.395
1

47.934
2.228
44
1
1
Sluitpost activa.
2)
Basis
2
1 metaaldekking

-BANK VAN ENGELAND.
‘oornaamste posten, onder -bijvoeging der Currency Notes,
in duiznden ponden sterling.

Currency Notes
Data

Metaal Circ!.zlatie Bedrag IBankbiti.I Oov.Sec.

2 Dec. 1925 145.660 143.283 289.418 56.250 238.116
25 Nov. 1925 146.734 141.954 290.052 56.250 238.738
-18
,p
1925 147.680 141.203 291.664 56.250 240.439
11

1925 148.058 141.519 292.818 56.250 242.578
4 ,,

1925
–
149.017 141.442 293.480. 56.250 – .242.249
28 Oct. 1925 150.283 142.979 291.617 56.250 240.327

3 Dec. 1924 128.495 123.796 288.098 27.000
2
) 243.776

22 Juli 1914 40.164 29.317

–

–

–

Data
00v.
Sec.
Other
Sec.
1
Public
Depos.
Other
Depos.
Rve!
eser
Dek-
kings-
perc.
1)

2 Dec. ’25
62.438 71.695 8.525 129.924
22.127
16
25Nov. ’25
41.598
77.348 14.274
111.441 24.531
19
18

,,

’25
40.248 73.062 15.148
106.632
26.227
21
11

’25
39.403
74.422
13.1.69
109.199
26.289
21-
4

’25 35.209
75.148
14.213
105.801
27.354
22%
28Oct. ’25
30.179
74.149
11.106
102.615 27.054
-2-3k–

3Dec.
1
24
64.152
72.852 10.400
133.270
24.449
17,07

22 Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52s
1)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.
2)
0ouddekkIng

BANK
VAN FRANKRIJK.
–
Voornaamste
posten in millïoenen
francs.

t
Waarv.
1
Te
goedlBuit.

gewI
Schat-
1
Wis-
–
Data
Goud
1
in het
Zilver
in het
I
voorsch.
kistoil-
1

sets
–
buitenl.I
buitenl.
ald. Staat
i
ietten ‘.)j
–

3 Dec.’25
5.548
1.864
317 562
33.500
5.194 4.702
26Nov.’25
5.548
1.864 315 568
31.950 5.178
3.588
19

,,

’25
5.548
1.864 312
567
31.00
5.174
3393
12

,,

’25
5.548
1.864
311
566
31.350
5.167
3.232
5

,,

’25
5.548
1.864
311
566
31.400
5.161
4.468

4Dec.’24
5.545 1.864
305
569
23.000
4.857
5.595

23Juli
1
14
4 104
–
640
– –
–
1.541

Waarvan)
Uitge-
t
1

Belee-
Rekg. Courant
Data
OP het
stelde
ningen
Circulatie
Part i-
1
Staat
buitenl.
1
Wissels
cuiterenl

3Dec.’25
13
–

5
2.622
49.184
3.246
–
41
26Nov.’25
11
5
2.562 48.085
3.013
9
19

’25
17
6
2.633
47.943 2.485
30
12

,,

’25
17
6
2.666 47.682 2.484
45
5

,,

’25
17
6
2.578 48.011
2.368
16

4Dec.’24
31
9
2.783
40.701
2.018
15

–

23 Juli’14
8
–
769
5.912

1
943
401

1) In disc, genomen wegens voorsch. v. d. Staata. buiteni. regeeringen.

‘2

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

9 December 1925

DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten in millioenen Reichsmark.

Data
Goud
Daarvan
1
1

bijbul-

1
1

tent. circ.
1
banken
1)
1

ijeviezen t
als goud-
1
dekking
geldende
1

Andere
wissels
en
cheques

Belee-
nin gen

30 Nov. 1925
1.207,3
96,6
402,4
1.649,7
23,8
23

1925
1.207,2 96,6
392,5
1.379,5
11,6

14

1925
1.207,0
96,6 375,3
1.443,0
9,8
7

1925
1.206,9 96,6
361,1
1.474,3
9,8
31 Oct.

1925
1.206,9
126,5
348,3
1.1330,1
22,2
29 Nov. 1924
.695,5
240,0
233,8
2.290,2
18,6

30 Juli

1914
1.356,9
–
–
750,9 50,2

Door

Data
Effec-

I

Diverse
1
Circu-
1
Rekg.- Diverse
1
kijksb.
ten
Activa2.)I

latie
Crt.
Passiva
ii geher-
II

disc.

30
–
Nov. 1925
I221,6
578,4
2.770,9
586,9
495,8
583,6
23

,,

1925
221,4
-891,3
2.423,9
967,9
507,7
706,3
14

1925
220,7 845,3
2.558,8
832,7 496,1
686,2

7

1925
220,3
786,4
2.677,6
698,0
462,4
646,2
31 Oct.

1925
219,5
682,1
2.802,9
617,7
4.52,8
594,8
29 Nov. 1924.
77,8
1.655,4
1.863,2 703,9
1.682,9 397,6

30 Juli

1914 330,8
200,4
1.890,9
944,-
40,0
1
–
–
l)Onbelast.
2)
W.o.
Rentenbankscheine
30, 23, 14, 7
Nov., 31
Oct.,
resp.
130,8; 481,3; 407,7; 354,2; 273,8
miii.

NATIONALE BANK VAN BELGIË.
Voornaamste posten in millioenen
francs.
–

0
•u.:

,5

•..

‘
»
Data
.
o
‘- c
0
.-

3Dec.’25
395
85
480
934
632
5.200
7.615
117
26Nov.’25
395
85
480
906
545
5.200 7.544
101
19

’25
395
85
480
1.018
523
5.200
7.543
152
12

’25
395
85
480
1.021
623
5.200 7.638
199
5

’25
394
85
480
1.110
630
5.200
7.636
306
29Oct.’25
394
85
480
1.135
455
5.200 7.653
132

4Dec.’24
357
85
480
1.283
465
5.250
7.619
238

VEREENIGDE STATEN VAN NOOD-AMER1KA.
FEDERAL RESERVE BAKS.
Voornaamste posten in niillioenen dollars.

(ioudvoorraad
Wettig
Wissels

Data
betaal-
middel,
Totaal
–
Eiekking
In her-
disc. v. d.
In de
open
–

.
bedrag
. .
F. 1?.
Notes
Zilver
etc.
member
markt
banks
gekocht

18Nov.’25
2.782,2
1.418,0
122,8
566,4
355,0
11

’25
2.779,1
1.406,7
111,4
564,7
352,7

–
4

1
25
2.772,6
1.382,3
107,7
636,3
342,5
28Oct.’25
2.782,5
1.424,9
110,5
590,0
328,7
21

’25
2.778,4
1.453,3
.110,9 603,0 293,3
14

,,

’25
2.766,1
1.430,1
103,7
643,5 287,0

19 Nov.’24
3.050,8 1.972.6 92,4
233,8

1
275,2

–
Belegd Notes
1

ÇtaaI
estort
Goud-
Dek- I Algem.
1

Dek-
•

Data
in
u. s.
Gov.Sec.
in czrcu-I
Kpitaal
kings-
1

kings-
latie
1
perc.’)-I
perc.2)

18 Nôv.’25
_______
333,3
1.708,1
2.321,9
116,8
69,0
72,f
11

»

’25
334,0
1.711,3
2.288,7
116,7
60,4
72,3
4

’25
330,2
1.713,4
2.315,0
116,7 68,7
71
2
5
28 Oct.’25
324,8 1.694,8
2.297,3
116,6 69,9
72,5
21

’25
323,8 1.694,9
2.283,9
116,6
69,8
72,6
14

’25
336,2 1.715,5
2.288,2
116,5
69,0
71,7

19 Nov.’241
587,1

1
1.823,5
2.270,41
112,2
74,5
1

76,8
1)
Verhouding totaien goudvoorraaO tegenover opeischoare schuluen:
F. R. Notes en netto deposito. ) Verhouding totalen voorraad munt-
materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in millioenen dollars.

Dis-
–
Reierve

Data
Aantal
conto’s
Beleg-
bij de

I

Totaal
depo-
Waarvan
time
banken
en
beleen.
gingen
F.R.
banks
sito’s
deposits

11 Nov.’25
723
14.022
5.450
1.659 18.671
5.344
4

,,

’25
723
14.027
5.462
1.673 18.654
5.348
28 Oct. ’25
723
13.901
5.443
1.665 18.465
5.296
21

,,

’25
723
13.879
5.460
1.643
18.464 5.290
14

’25
724
13.865
5.462
1.652
18.599 5.248

12Nov.’24
743
12.872
5.560
1.673 18.187
4.823
Aaii het eind vnu ieder kwartaal wordt een o.’erzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen baukstaten.

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 7 December 1925.

In de achter ons liggende berichtsweek vallen twee ge-
beurtenissen te vermelden, die de algemeene aandacht heb-
ben getrokken. In de eerate plaats deed dit de discontover-
hooging van 4 op 5 pCt. clor de Bank of England, hoe-
wel deze maatregel reeds eenige weken verwacht werd. De
,,gilt- e dged” -m arkt te L o ii d e u sloot Donderdag per saldo
dan ook onveranderd. De rubber-hausse domineert nog
steeds over cle industrieele afdeeling.
De tweede bovenbedoelde gebeurtenis was het veto, door
de Regeering der Vereenigde Staten over de leenin.g van
het Duitsche Kali-Syndicaat uitgespvoken. Zij vreest nl.
buitenlandsche monopolistisclte proclucentencombinaties,
doch neemt tegelijkertijd maatregelen, door het steunen der
Amerikaansohe rnaïsproducenten den prijs van dit artikel
op te houden.
Het syndicaat, dat een deel der leening in Engeland zou
plaatsen, -heeft daarop het Amerikaansche deel overgeno- –
men. De beurs te B e r 1 ij ii. was overigens -tamelijk opge-
wekt wegens hausse speculatie in ,,Amerika-waarden”, d.i.
door de V. S. in beslag genomen Duitsch eigendom, over
welks vrijgeving weder zou worden onderhandeld. Het feit,
dat de Phönix-balans er wat beter uitzag dan werd ver-
wacht, riep den laatsten beursdag eenige vraag naar Mon-
taan-aandeelen in het leven.
Te
P
a r ij
s
is in den toestand van de markt nog niet
veel verandering ingetreden. De voorstellen van den nieu-
tven minister van financiën, welke in hoofdzaak neerko-
men op het heffen van opcenten boven de reeds bestaande
belastingen, hebben geen bijzonder groote instemming, noch
buitengewone afkeuring behaald. Men heeft er zich ‘blijk-
baar mee verzoend, omdat men overal cle overtuiging was
toegedaan, .dat er in ieder geval iets moest geschieden en
wel binnen een zoo kort mogelijk tijdsverloop, om den
staat aan cle noodige contante middelen te helpen. Inmid-dels heel t dc toepassing van een nieuwe bewuste inflatie,
in den vorm van een uitgifte van 7% milliard bankbil-
jetten – in plaats van 134 milliard, zooals onder het mi-
nisterie Painlevd nog als voldoende werd beoordeeld – de
wisselmarkt niet onbeïnvioed gelaten. De handel, zoovel in
buitenlandsche als in binnenlandsche fondsen heeft geen
groote afmetingen aai:igenomen.
Te N e w Y o r k schijnt, na de schokken, welke de markt
enkele weken achtereen heeft medegemaakt, een toestand
van evenwicht te zijn ingetreden. Ook deze week verkeerde
men nog even in spanning ten aanzien van de te volgen
rentepolitiek der Federal Reserve Bank te New York, doch
toen bleek, dat deze instelling nog geen wijziging in haar
cliscontovoet zou brengen, verkreeg een optimistische toon
de leiding. Deze heeft echter niet gevoerd tot belangrijke
koersverschillen, met uitzondering dan van enkele spoor-
wegaandeelen, welke overigens reeds gedurende eenigen tijd
gevraagd waren. De «hinderpalen, door de Amerikaansche
regeering ten opzichte van de kalileeni’ng in den weg ge-
legd, trokken op de fondsen-markt geenerled belangstelling.
T en o n z e n t heeft de markt een sterk afwisselend ver-
loop gehad. De
hele ggin.gsafdeeling
was hieraan onttrok-
ken, doordat hier een vrij constante handel bestond, welke gen ruimte tot belangrijke koersverschillen heeft gegeven.
6 pCt. Ned. Werk. Schuld, 1922: 105n-1
16
, 105
5
/s, 105%; 434
pOt. Ne:l. Werk. Schuld, 1917: 98
15
1
1
6, 99, 9815/i6; 7 pCt.

Ned.-Ind-ië: 101%, 101%, 101
17
1
32
; 5 pOt. Brazilië 1903,
£ 100: 76%, 75%; 8 pCt. Sao Paulo: 103, 102%.
Daarentegen waren de fluctuaties in verschillende aan-
deelenafdeelingen veel grooter. In de eerste plaats is dit tot
uiting gekomen voor
suikeraandeelen.
in den aanvang van
de .berichtsperiode was cle stemming hier nog tamelijk bp-
gewekt, onder den invloed van de betere Cubanoteeringen
en de berichten van Vrij groote afdoeningen door de
V.J.S.P. Daarna echter daalden allereerst aancleele Han-
delsvereeniging ,,Amsterdam” in verband, met de mede-
deeli’ngen, gedaan op de jongste algemeene vergadering,
ten gevolge waarvan men ter beurze geen verwachtingen
meer koesterde aangaande een spoetlige emissie van nieuwe aandeelen of een hooger dividend clan 35 pOt. over het loo-pen-de jaar. Vervolgens deden de berichten omtrent droogte
op Java hun intrede, in verband waarmede ernstige schade
van den uïeuwen suikeroogst tegemoet wordt gezien. Dien.
tengevolge daalde het koerspeil van de geheele afdeeling
vrij sterk, waarbij uit den aard der -zaak aandeelen H.V.A.
de leiding hebben genomen. Cultuur Mij. der Vorstenlau-
den: 170%, 164, 158; Handels Verg. Amstej-dam: 653, 660,
624, 615; Java Cultuur Mij.: 355, 360%, 336; Moorman:
470,
483%,
470; Poerworedjo: 115%, 113, 109; Suiker Cul-
tuur Mij.: 272, 268 (ex div.), 254, 245; Tjepper: 618, 620,
010.

9 December 1925

ECONOMISCH-STATITISCHE BERICHTEN

1089

Ook de
rubbermarkt
heeft een ‘eigenaardig verloop gehad.
Gediirende het grootste deel van de beriehtsweek vas men
hier ongunstig gedisponeerd, ondanks de vaste rubberprij-
zen, welke. de markten van Londen en New York voort-
durend hebben gemeld. Het publiek was in overgroote mate
als verkooper aan cle markt en hoewel hier’tegenover ook
wel verschillende kooporders werden gesteld – o.a. van
ie zijde der cqntra.mine, welke hier langzamerhand is ont-
staan – waren deze toch niet van clusdanigeo omvang, dat
een daling kon worden voorkomen. Op den laatsten dag
der berichtsperiode evenwel keerde de tendens, zonder be-
paald aanwijsbare oorzaal. Het algemeen peil is vermoe-
delijk zôd sterk gedaald, dat zeer groote winsten – waar-
bij, bij realisatie niet op éen tiental proèenten meer of minder behoeft te worden gelet – niet meer verkregen
kunnen worden. Uit den aard der zaak is hierdoor het
aanbod iets ingekrompen, hetgeen er toe heeft geleid, dat de koersen zich aanmerkelijk konden herstellen. Amster-
dam Rubber:
413
7/st
406
7
/8,
396, 409%; Hessa Rubber:
544, 519, 534%; Kali Telepah:
469%,
445, 474; NecL.Incl.
Rubber en Koffie; 355%, 340, 343; R’d.am Tapanoeli: 229,
21534, 226; Serbacijacli: 432, 416, 432; Salahi Plantation:
24434, 250, 274; Sumatra Caoutchouc: 383, 370, 373.

De
tebaksmarkt
heeft slechts weinig aaaileiding tot bij-
xnclero opmerkingen gegeven. De handel was hier kleiti
en het koersverloop tamelijk gelijkvormig. Arendsburg:
559 (ex div.), 551, 555; Besoeki Tabak: 265, 258, 24934;
Dcli Batavia:
435%,
424, 435; Deli Mij.: 428%, 416%, 420;
de Ooétkust: 25734, 243%, 252%; Senembah Mij.: 515%,
497%, 510.

Petroleu4naancleef en
bleken over het algemeen goed te
zijn gevraagd A.a.ndeelen
–
Koninklijke Petroleum Maat-
soliappij werden gesteund door vraag voor buitenlandsche
rekening, waartoe ook de markt te New York heeft bijge-
dragen. De belangstelling voor Roemeensche petroleum-
fondsen uitte zich in hoogere koersen voor aa.ndeelen
Steaua Romans, terwijl ook voor aandeelen Peuclawa vraag
bleek te bestaan in verband met vernieuwing van het ‘con-
tract met cle Bataafsche Petroleum Maatschappij. Dordt-
sche Petr. md. Mij.: 380, 397, 396%; Gec. Hoil. Petr.
Cy.: 186%, 190, 191%; Kon. Petr Mij.: 405%, 416, 417%.
De scheepvaa.rto.fciceling
was zeer stil, doch met een be-
leren ondertoon, vooral tegen het einde der berichtsperiode.
Holland-Amerika Lijn: 65%, 63%, 66; Java-China Japan
Lijn: 118, 118%, 118%; Kon. Ned. Stoomboot Mij.: 788/
4
,
80%, 793/4

a

; Ned. Scheepvaart ,Unie: 159/, 160; Stoom-
vart Mij. Nedèrland: 171%r170%, 171%.

Binnenlandsche industrieele aart.deeleir
wezen nogal uit-eenloopende richtingen aan. Zoo waren aandeelen Jurgeus
aanvankelijk ongeanimeerd, in verband met geruchten, vol-gens welke de maatschappij gedurende een aantal jaren niet
tot het uitkeeren van dividend zou overgaan, indien het
thans hangende proces ten aanzien van de dividenden uit
de achter ons liggende jaren door de vennootschap mocht
worden verloren. Aanleiding tot deze geruchten werd ge-
vonden in de voorstellen tot statutenwijziging, waarbij aan de winst een andere bestemming mag worden gegeven dan
een uitkeering aan aandeelhouders. Later echter werd de
stemming voor ‘de desbetreffende aandeelen iets beter.
Kunstzijclesoorten waren doorgaans vrij geanimeerd. Eenige
reactie trad in voor aandeelen Philips Gloeilampenfabrie-
ken, na de aankondiging omtrent de uitgifte van nieuwe
aandeelen. Centrale Suiker Mij.: 128, 133,
132%;
Feijen.
oord: 138 34,
‘144%,
141%;
Roll. Kunstzijde mcl.: 148%,
149%, 147; Jurgens:
118%,
121,
119%;
Maekubee: 164%,
171%, 170%; Ned. Kuinstzijdefabriek: 339, 347,
336%;
Phi-
l’ips Gloeilampen: 413
3
/
4
, 392%, 390 34.

Mijnaandeelen
varen stil. Aandeelen’ Redjang Lebong,
welke korten tijd geleden zoo sterk de aandacht op zich
hebben gevestigd, hieven nagenoeg veronachtzaamd, doch op
een onveranderd koerspeil. Alg. Exploratie Mij.: 142%,
143, 146%; Billiton: 605, 625, 628; Redj.ang Lebong: 361%,
348, 357; Siloengkaug: 51, 46, 48.
Baivkaandeelen
waren vâst, in het bijzonder voor mdi. sche bankinstellingen, vaarvoor later echter een reactie
intrad. Amsterdamsche Bank: 158, 160%, 160; HolI.
Bank voor Zuid-Amerika: 80%, 80%, 80; Koloniale Bank:
195
5
/s, 197 34, 188, 187%; Ned.-Ind. Handels Bank: 161%,
163%, 155; Ncl. Handel Mij. C. v. A.: 149%, 151%, 147
5
/8;
R’diunsche Baukverg.: 68%, 69, 68%.
:De
.,Irnerikaansclde markt
bleef kalm, met vraag voor
aaucleelen Intercontinentai Rubber en Kansas City Southern.
American Smelting & Rel. Cy.: 119, 122,
122%;
Anaconda
Copper: 98%, 97%, 97
1
1
18
; Studebaker; 1465, 1415 (ex
d.iv.), 1410; United States Steel Corp.: 129%, 136%, 135%;
l3altimore & Ohio: 92%, 91
3
/ (ex div.); Union Pacific
148%, 15034, 151; Wabash Railway:
411
/16,
40%, 41%.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.

8 December 1925.

De hausse-beweging iii de tarweanarkten is. bijna onver-
anderd voortgezet, en
out
een denkbeelcl te geven van den prijsloop geven wij het onderstaande staatje:

Winnipeg

Buenos-Aires
December
Februari
Augustus

……….
1,35%
–
1,46%
–
September

………
1,317%.’
12,60
October

…………
1,1634
11,15
November

……….
1,277%.
11,55
December

……….
1,53%
.
14,65
lRt

Van het laagste punt in het begin van October, is de
markt dus in ca 2 maanden te Winnipeg bijna 40 pCt.
hooger en te Buenos Aires rnim:37 pCt. Wij kunnen deze
week weinig nieuwe argumenten voor de voortgezette
hausse aanbrengen.; er komen telkens weer nieuwe berich-
ten uit Argentinië, die in hoofdzaak ongunstig zijn. Een
enkel bericht’ had een iets beteren klânk, maar dan volgde’
weer onmiddellijk van andere zijde een lagere schatting van
het export surplus. Het spreekt vanzelf, dat de cijfers nog
geheel in de lucht hangen.
Ofschoon de aanvoeren van tarwe van het Westet van
Canada groot blijven, is de zichtbare voorraad niet ver-
meerderd, ja zelfs eenigszins afgenomen. In de Ver. Staten
is cle voorraad evenwel toegenomen. De wereldverschepin.
gen, clie nog bijna uitsluitend van Noord-Amerika komen,
waren veer grooter dan in de voorafgaande week en aan-
gezien ook voor Engeland een grooter deel bestemd is dan
in de voorafgaande weken, is de, behoefte aldaar aan direct
leverbare tarwe minder nijpend geworden. Toch was de
Engelsche markt voor tarwe op de meeste dagen zeer leven-dig, maar hierbij komt zeer veel speculatie, aangezien som-
mige ladingen twee- en driemaal verhandeld werden. Niet.
tegenstaande den minder goeden oogst wordt nu Australische
tarwe vrij regelmatig verhandeld, doch vÔSr Januari zul-len wij van het Gemeenebest nog wel geen afladingen van
eenige beteekenis zien. VÔÔr dien tijd zal ook La Plata niet
meepraten met werkelijke verschepingen, ofschoon het in
de afgeloopen week mogelijk is geweest een enkele lading
voor Decemberafltfding te verhandelen. Van Ruslhnd zijn
geen nieuwe berichten ontvangen, hetgeen in ieder geval
niet aanduiclt, dat het wederom spoedig als exporteur zal
optreden, integendeel door sommigen wordt zelfs gevreesd,
dat het genoodzaakt zal zijn eenige tarwe te importeeren.
Ook de Continentaje markten zijn natuurlijk genoodzaakt
geweest de verhoogingen van de wereldmarkt te volgen en
de volle prijzen moesten af en toe betaald worden, zonder
dat de handel evenwel levendig was. Op het oogeublik gaat
het de Canadeesche Wheatpool uiterst voorspoedig en de
vraag is het, of zij nog zal kunnen voortgaan op dezelfde
wijze en in versterkte mate gebruik te maken van het feit, dat zij voorloopig bijna de eenige leverancier is. In Enge-
land schijnt men een onderzoek te willen instellen naar de
verhooging van de broodprjzen; d.it.onderzoek behoeft waar
–
schijnlijk niet veel tijd in beslag te nemen, aangezien de oor
–
zaak wel zeer duidelijk is.
De r o g ge-markt heeft niet alleen cle tarwemarkt ge-
volgd, maar op’ sommige dagen is, althans in Noord-Ame-
rika, de verhooging naar verhouding ucig sterker geweest
dan die van tarwe. De prijzen zijn evenwel door Europa niet
betaald. Wel werden er tamelijk flinke posten. rogge opge-
noteen door handelaren, die van meening waren, dat het
verschil tusschen den tarwe- en den roggeprijs te groot was, maar de consumenten hielden zich nog op de meeste mark-
ten afzijdig. De groote consument, Duitschiand, koopt nog
slechts heel weinig rogge, terwijl Poolsche en Oost-Duitsche
rogge nôg regelmatig geëxporteerd wordt, zij het ook, dat
hiervoor eveneens hoogere prijzen gevorderd worden.
Onder invloed van het feit, dat de Amerikaansche regee-ring maatregelen nee±nt voor het verleenen van crediet aan
de boeren, opdat zij hun mais niet’ zoo spoedig aan de
markt béhoeven te brengen, zijn de prijzen aldaar sterk op
geloopen, vooral van 1 op 3 December; daarna liepen de
prijzen weer eerder iets terug en de vraag is het, of op deze wijze de zeer groote Noorci-Amerikaansche oogst aan den
man te brengen is.
De Europeesche m al s-markten varen vast gestemd,
vooral ook toen de prijzen van La Platamaïs, meer en meer
verhoogd werden. Ook mais van cle Balkanlanden is hooger
in prijs en voor spoeclige verscheping is er van die zijde in
het minst geen druk, aangezien de nfladers de grootste
moeilijkheden hebben hun toch niet zeer groote contracten te vervullen. Toch is er zeer veel mais aanwezig, die even-

1090

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

.9
December
1925,

Noteeringen.
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Chicago

1
Buenos Aires
Soorten

,
1

30Nov.
8Dec.

Data
_____________
1

1925
1

1925
_____

1924
Tarwe Maïs
1 1

Haver
I
Tarwe
Maïs

Tarwe
*
(Manitoba III).
.11
Rogge (No. 2 Western)

‘)

17,50
12,-

–

1

16,-

**15,85
11,–

14,50

Dec. Dec.
Dec.
Dec. Dec.
ILUnzaad
Dec.

t
5Dec.’25 178

773

4 lq
15,10

8,10

18,15
Mais (La Plat.a)

……..
2

212,-
201,-

227,-
28Nov.’25

1637/
8

72
8
/8

383/
3

14
,70

8,10

18,20
Gerst (48 ib. malting) ….
2
200,-
184,-

230,-
5Dec.’24 1553/
8

1183/
8

54%
114.75.

10,60

22,20
Haver

……………..
1

11,25
4
)
10,85)

12,55
4
)
5Dec. ’23 105
1
/8

73).

46
10,25

22,85
Lijnkoeken (Noord.Ameri.
5Dec.’22 117h

687/
s

421/
s

11250
11,50

»
‘o

18,55
kavanLaPlata.zaad)_’
15,50 15,10

14,20
20Juli’141

82

1

56aj

36
K

.
9,40

5,38

13,70
Lijnzaad (La Plata)
433,-
425,_

465,-

1)
per 100 KG.

2)
per 2000
KG.
3)
per 1960 KG.

*
No. 2
HardfRed Winter Wheat.
4)

Canada No.3.
** 2flardwinter.

AANVOEREN in tons van 1000 KG.

Rotterdam
Amsterdam

.
Totaal

Artikelen
2 Nov.15 Dec.)

Sedert

1

Overeenk.
1924
29Nov.15 Dec.)
1

1
Sedert

i
Overeenk.
1925
i

1 Jan. 1925
tijdvak 1924
1925

1

1Jan. 1925

1
tijdvak 1924

Tarwe ………… . …..
1.158.054
1.271.153
–
21.216 46.407 1.179.270 1.317.560
Rogge

……………..
.5.953
12.160
291.342
554.044
–
450
3.775
291.792
557.819
521.
21.269
23.494
–
340 528
21.609 24.022
Boekweit ………………
11.740
745.432 731.566
185
75.695 107.829
821.127
839.395
11.526
293.109
311.741
300
11.346
33.104
304.455
344.845
Haver ……………..
8.117
215.528
231.876
–
252
1.445
215.780
233.321

ldaïs ……………….

5.230
212.845
235.852
600
63.497 64.967
276.342
,

300.819

Gerst

………………

6.193

.

179.220
192.270
–

–
700
179.220 192.970
Lijuzaad

……………
Lijnkoek

……………
m
889
114.484
252.050
53
18.892
30.418 133.376
282.468
Tarweeel

………….
Andere meelsoorten ….
52
9.438 8.374
–
–
–
9.438
8.374

wel gedeeltelijk ook naar andere zijde een afzetgebied vindt.
Tsjechoslowakije en waarschijnlijk ook Zuid-Duitschland
hebben vooral Joegoslavische mais tot veel goedkoopere
prijzen over land kunnen betrekken dan over zee via Rot-
terdam en Hamburg.
Zuid-Afrika verraste wederom dooi’ flinke afladingen,
zooiat het totaal van de wereklversohepingen der vorige
week zeer groot is. De meeste Europeesche laaiden hebben
evenwel een groote consumptie van maIs, zoodat van een
druk van spedig leverbare mais weinig sprake is. Het
koude weer heeft de vraag naar mais nog versterkt.
Ook ge r
S
t was vast gestemd; op het Continent was de
haaiclel tamelijk klein en slechts in enkele gevallen kon de
pariteit van de prijzen der exportla.ndeu gemaakt worden.
in Engeland werd een lading Noord-Amerikaansche gerst
naar Bristl Channel verkocht. De Russisohe regeering heeft
zich vrijwel geheel van de markt teruggetrokken, doch is
daardoor genoodzaakt geworden vooral in Rotterdam een
aanzienlijke hoeveelheid gerst op te slaan.
Ofschoon ook .h a v e r vast gestemd was, ging er nog
steeds in dit artikel weinig om. Een enkele partij Plata-
haver w&rcl verhandeld, maar de meestekoopers naaien een
afwachtende houding aan.

SUIKER.

• De verschillende suikermarkten waren de afgeloopen
week kalmer gestemd zonder speciale tendens.
In A in er i k a fluctueerden de noteeringen op cle ter.
mijninarkt weinig en liepen vpor de latere termijnen wat
terug, hetgeen uit öndervolgende cijfers blijkt:

Sp. C. Dec. Jan. Mrt. Mei
Slot voorafgaande week …….4.15 2.36 2.40 2.51 2.64 Opening verslagweek ………. 4:15 2.36 2.40 2.51 2.64
Slot verslagweek …………4.15 2.35 2.35 2.39 2.50

De ontvangsten in de Atlantische havens der V. S. be-
droegen deze week 48.000 tons, de versmeltingen 46.000
tons (tegeu 35.000 tons in 1924) en de voorraden 59.000 tons.
Voor stoornende en spoedig leverbare Cubasuiker bleven
raffinadeurs in Amerika belangstelling bonen, hoewel zaken
geen grooten omvang namen. Voor prompte suiker werd on-
geveer 2.7/16 dc. c. en Ir. New York’betaald en voor De-
cember]evering 234 •d.c. Januari/Februari verscheping naar
Europa werd met Sh. 12/134 c.i.f. genoteerd.
De C u b a.statistiek is als volgt:

1925

1924

1923
Tons

Tons

Tons
Weekontvangsten tot 28 Nov. 27.270

4.869

–
Tot. 1 Dec. ’24-28 Nov . …… 4.942.573 4.066.642 3.602.910
Werkende fabrieken

9

2

2
Weekexport 28 Nov………..62.949

30.231

14.665
Totale export 1 Dec.’24-28 Nov. 4.656.759 3.881.227 3.445.345
Totale voorraad op 28 Nov. .. 292.119

41.460

31.246

Verdere fabrieken op Cuba hebben de campagne geopend.

Naar verluidt zal Guma zijne ra.ming van den as. Cu’ba-
oogst biinnkort met 5.100.000 tons publiceeren.
De zichtbare voorraden zijn volgens Czarnikow:

1925

1924

1923

Tons

Tons

Tons

Duitschland 1 Nov…………..422.000 347.000 256.000
Tsjechoslowakije 1 Nov…….388.000 337.000 280.000
Frankrijk 1 Nov. ………. ‘173.000

151.000

94.000
Nederland 1 Nov…………159.000

115.000

53.000
België 1 Nov . ……………

59.000

63.000

49.000
Engeland 1 Nov………….280.000

118.000

188.000

Europa

1.481.000 1.131.000 90.000
V.S. Atlant. havens 2 Dec

59.000

24.000

36.000
Cuba 28 Nov. alle havens

– 292.000

41.000

31.000

Totaal

1.832.000 1.196.000 987.000

Op J a v a was de markt minder levendig. De V.I.S.P. –
sloot weliswaar nog eenige contracten af van stiker uit
oogst 1926 op basis van
f
10 voor No. 25 &/hooger, doch
koopers toonden zich veel geeserveerder. Herverkoopen van
suikers uit den nieuveu oogst, meer speciaal van vroege
levering, vonden plaats tot
f
10% en
f
10 voor Superieur.
Het Proefstation voor de Suikerindustrie te Pasoeroeart
deelt mede, dat wegens de abnormale droogte gedurende de
laatste maanden de volgende oogst waarschijnlijk belang-,
rijk minder zal opbrengen dan de o6gst van dit jaar. Dis-
ponibele witte suiker werd t9t
f1034
gedaan.
II
i er te 1 a n de verkeerde de markt aanvankelijk in
kalme prijshoudende stemming met eenige terughoudend.
Iteid bij koopers, terwijl anbod wegens win stneming de.
ovehanci behield. Dit liad eenige reactie ten gevolge, doelt
ain het slot trad weer eenig hers1.el in. en lui(fden de no-
teermgeu toen: . .
December
f
16%; Mei
f
1
7%; Augustus
f
17.
De omzet beliep (leze week ôngeveer 7900 bus.

•

NOTEERINGEN..

Amster-

White Java’:

Cuba’s New York
-960
Data

dam per

5.41

es f.o.b. per

96°
c.i.f.

Centri-
Maart

bes

.

fugals
Meiljuni . Nov/Dec.

basis
990
7 Dec. 125
f
l7s
32/6
141134
1117%
4,08
30Nov.’25
,,

1734
3216
144
119
4,15
7 Dec. ’24
,,

209/
396
19/_
15/3
6.15
7Dec. ’23
31%
63/9
2519
.

24_.
7,28
ruwsuiker
basis
88
0

–
4
Juli
‘141
f
1113/
18/-
–
–
3,26
basis
990
1
1)
Het verschil tusschen ruwsuiker
880
en
f
14
13
6
1
krist.suik.
99
0
is
aan te nemen
opf3p. 100 Kil.

9 December 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

M

KATOEN.
Noteering voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands.)

4 Dec.
1925
27Nov.
1925
20Nov.
1925
1

4 Dec.
1924
4 Dec.
1923

New York voor
20,75e 21,35e
20,80e
23,30e
36,65 c
New Orleans
Middling…..

voor Middling
19,46 c
20,05 c
19,81 c
23,20e
35,38 c
Liverpool voor
Middling …
10,42 d 10,74 d 10,60 d
23,08 d 20,93d*)
*) Voor fully middling ouden Standaard.

Ontvangsten in. en uitvoeren van Amerikaanscbe havens.
•

(In duizendtallen balen).

1 Aug.’25 Overeenkomstige periode tot
27Nov’25
1

1924

1

1923

Ontvangsten Gulf-Havens.

11

Atlant.Havens
}4826
4726
3842

UitvoernaarGr.Brittannië
985
1

1007
1

811
‘t Vasteland etc.
1
2024
1752
1

1341
Japan …….
436
320
250

Voorraden.
(In duizendtallen balen).

Overeenkomstig tijdstip
27Nov.’25
11

1924
1923

1495
1477
1045 1779
1544
1242
Amerik. havens ………..

207
74
Binnenland

…………..
New York

…………….41
New Orleans …………
423
361
236
Liverpool

…………….
346 322 218

KOFFIE.

Ok in cle afgeloopen week kwam in cle weinig opge-wekte stemming, waarin het artikel reeds geru.imen tijd verkeert, geen verandering. De markt te New York, clie voor termijnen den toon aangeeft, verkeerde nog steeds
onder den invloed der December-likwidaties en de stemming
aldaar wa.s over het algemeen Vrij mat, hetgeen natuurlijk
terugwerkte op cle andere markten. De noteeringen ten
onzent, clie in den aanvang iets waren opge]oopen, zakten
clan ook daarna weder in en sloten op bijna dezelfde cijfers
als een week tevoren. Op de loco- en op de aflading-maikt
was de lust tot nieuwe ondernemingen eveneens zeer ge-
ring en de omzet bleef nog altijd uiterst beperkt. In cle
produktielandeis was een zekere drang om tot zaken te
komen, duidelijk merkbaar en niet alleen kwamen van
sommige Braziliaansche exporteurs van tijd tot tijd aan-
biedingen aan de markt, die belangrijk lager waren dan de
algemeen geldende offerten, doch ook in Centraal-Amerika
– hoofdzakelijk in Salvador, Nicaragua en Venezuela –
toonden cle af laders zioh de Jaatste dagen iets gemakkelij-
ker, terwijl van Nederlandsch-Indië weliswaar slechts wei-
nig Robusta-nauboci afkwam, doch de vraagprjzen, die
hierheen werden geseind, waren in elk geval weder lager en
naar het scheen, bestond er wel uitzicht, om met het uit-
seinen van nog iets lagere biedingen, – die •intusschen moeilijk te krijgen varen, tot zaken te komen.
Een telegrafisch bericht uit New York, dat het Amen-
kaansehe Departement van Handel den loopenden Santos-
oogst thans schat op 8.769.000 balen, was niet geschikt om
cle heerschende lusteloosheid
te
verminderen, want, zooals
reeds vroeger te dezer plaatse vermeld, waren cle meeste
ramingen in den laatsten tijd verlaagd op 8.000.000 balen
en noemden vel&n zelfs een cijfer, belangrijk claaironder,
als waarschijnlijk.
Volgens cle op 3 dezer uitgekomen Statistiek vaii de Makelaarsfirnia G. Duuning & Zou te Rotterdam, is in
November de invoer geweest als volgt:

1925

1924

1923
in Europa ……..972.000 bn. 865.000bn. 893.000bn.
,,Ver. St.. v. Amerika 982.000 ,,

920.000 ,, 1.115.000 ,,

Totaal ……….1.954 000 bo. 1.75.000 bn. 2.008.00bn.

I)e Afleveringen in November varsn:

1925

1924

1923
in Europa ……..931.000 bn.

801.000bn.

871.000bn.

Ver. St. v. Amerika 776.000

869.000 ,, 1.180.00

Totaal ………….1.707.000 bn. 1.670.000 tin. 2.051.000 bu.
Vanaf 1 Januari tot 30 November waien in Europa en
de Vereenigde Staten te zamen:

1925

1924

1923
de Invoeren . . 17.499.000bn. 18.998.000bn. 16.960.000bn.
Afleveringen 17.328.000 ,, 19.002.000 ,, 17.812.000

De totale Afleveringen waren dus in November van dit
jaar iets grooter clan in 1924, doch ruim 340.000 balen
kleiner dan in 1923, terwijl de Invoeren circa 170.000 balen
grooter waren
%
dan verleden jaar, doch nog altijd 54.000
balen k1einer dan in 1923.
Voor de eerste 11 maanden van het jaar bleven •de In-
voeren niet minder dan 1.499.000 balen onder clie van 1924,
terwijl zij slechts 539.000 balen stegen boven die van 1923.
Voor diezelfde 11 maanden waren de Afleveringen dit jaar
1.674.000 balen minder dan in 1924 en zelfs nog 484.000
balen minder dan in 1923. Voornamelijk deze laatste cijfers
geven een duidelijk beeld van den trageh gang van zaken
in dit jaar.
De zichtbare wereldvoorraad was op 1 December
5.128.000 balen tegen 5.209.000 balen op 1 November en 5.631.000 balen verleden jaar (in deze cijfers zijn niet be-
grepen de voorraden in het binnenland van Sao Paulo, welke bedroegen 3.827.000 balen op 14 November en
3.652.000 balen op 31 October).
])e prijzen van gewoon goed beschreven Sciperior Sanitos
Op
prompte verseheping zijn thans ongeveer 98/- ic 1001. per
cwt., en van dito Prime ongeveer 1001- ic 102/-, terwijl zij
van Rio type New Yoirk 7 met beschrijving, prompte ver-
scheping, bedragen 771- & 77(6 en vooi Jan./Apr.il-versche-
ping 7 6/-.
Van Robusta op af ladling zijn de aanbiedingen van Indië
op het oogenblik:
Paleinbang Robusta, Dec./Jan. verseheping, 453′ ct.,
W.I.B. f.a.q. Robusta, Januari verscheping, 52% A., alles
per
Y
2
KG. e.ï.f., uitgeleverd gewicht, netto contant.
De officieele loco-noteeringen alhier, clie, zooals reeds in
het vorig overzicht geschreven, feitelijk te la.ng onveran-
derd waren gebleven, zijn thans verlaagd op 65 ct. per
4
KG. voor Superior Santos en 56 ct. voor Robusta, welke
cijfers thans beter de op het oogenbl.ik geldende waarde
weergeven.
De noteeningen aan de Rotterdamsche termijnmarkt
waren aan de ochtend-call als volgt:

Santos.contraet

Gemengd Contract
basis Good

basis Santos Good

Dec. Mrt. Mei Sept. Dec. Mrt. Mei Sept.

8 Dec. 54
8
/8
5 ly,498/
5
471i

50K 471

45tj
8
437
1
,,

1/8
51

491
5
47

49Y
4

471j

454 44
24 Nov. 537/
8
503,

48
8
%
1
46
81
8
4981,465j

434
17 ,,

52y
4
50y
4
47

51
Y4
48i/ 46Y
4
45t/
De slot-noteeningen te New York van het aldaar geldende
gemengd contraot (basis Rio No. 7) waren:

Dec.

I
Mrt.

I

Mei
I

Sept.

$15,93
$
15,95
$
15,80
$15,15
7

Dec……..
,,

16,38
16,25
16,-
15,15
30

Nov……..
23

»
16,73 16,25 15,83
.14,90
16

,……..
,,

17,75
,.

17,05
,,

16,63
15,53
Rotterdam, 8 December 1925.

(Mededeeling van de Vereeniging voor den Goederenhandel
te Rotterdam.)
Noteeringen en voorraden in Brazilië.

te Rio
te Santos

–
Wisselkoers
Data te Rio
op Londen
Voorraad
Prijs
I

1

Voorraad
Prijs
(In Balen)
No. 7
1
)
(In Balen)
No. 4′)

7 Dec. 1925
261.000

23.700 1.281.000

27.000
7
1
/
82

30 Nov. 1925
247.000

24.375 1.183.000

27.000
7
11
/
32

23

,,

1925
250.000

24.175

1.251.000

26.700
7i,
8 Dec. 1924
397.000

37.450 1.875.000
1
43.000
6

Ontvangsten uit het binnenland van Brazilië in Balen.

te Rio
te Sa,tos
Data
Afgeloopen
Sedert
Afgeloopen
Sedert
week
1Juli
week
1Juli
5 Dec.

1925….
210.000
2.449.000
1

184.000
4.069.000
6

,,

1924….
77.000
2.249.000 205.000
5.021.000
1)
In Reis.
THEE.
In de atgeloopen week onderging de stemming van de
theemai-kt geen vernedering, wanneer men clie vergelijkt
met de voorafgaande week. Zij bleef onveranderd vast, met
hier en daar l)rjsverhoogingen voor de gewone en midden-
kwaliteiten.

1092

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

9 December 1925

De maaadstaat overovember van hêtTliee Etablisse-
ment te A’msterdi.m geef t aci, dat c1 voorracln in entrepôt
van Ned.-Indischè thee .va.n 40.334 kisten p ulto. October
gedaald zijn tot 30:939 kn. op ulto. Novefnbei.
Deze achteruitgang wordt veroorzaakt 1loordat de aan-
voeren s1c1its .975 Inn. bédroegen tegenover afleveringen
van 16.37& kisten. De
‘geringe
aanvoeren houden verband
met de felle droogte op Java, clie in dit jaar bijna 6 maan-
den geduurd ‘heeft.
Voor de laatste theeveiling, van dit jaar, clie op den lOen
dezer gehouden zal worden; wordt in venband met de aSge-
nomen voorraden een vast verloop tegèoêt galien.
Amsterdam, 7 December.

RUBBER.
De afgeloopen week op de rubbermsirkt kenmerkte aieh
door een kalne stemming. De behoefte voor loco was niet
zoo dringend, daar de aanvoeren in Amerika gedurende
November vrij aanzienlijk waren. Daarentegen was er meer
belangstelling voor Januari/Maart.
Het slot was eenigszins onzeker ten gevolge van het
bericht, dat op 1 Februari as. 100 pCt. in plaats van 95
pCt. zal worden vrijgegeven.
De slthoeérihgen luideii:
Ta Crepe

. einde’vöorafgaande week:
December …………2,9334

2,9334
Januari/Maart ……..2,89

–

” ‘

2,8434
April/Juni ………..2,7734 ,

‘., 2,6534

STEENKÖLÈN.

–
Door cle ingevallén vorst zijn alle soorten van kolen
vast gewordeci, voornanieljk cle Engelsche.. Ook wordt ge-vreesd voor verschepingsnioeilijkheclen in Westfalen, daar,
indien, zooals verluidt, er reeds thans in de •tiphavens in
Ruhrort niet meer verladen wordt wegens cle vorst, niet eens hetdichtvriezen van den Rijn behoeft te worden af-
gewacht vôôr een’ beroep op de spoorwegen moet worden
gedaan voor de verzending van cle honderdduizenden ton-nen kolen, clie wekelijks van Westfalen per schip hierheen
komen. Niemand gelooft, dat de spoor’. ‘in staat is dit ge-
weldige vervoer meester te worden. Dientengevolge zullen
cie prijzen voor Westfaalsche kolen, wanneer de vorst aan-houdt, binnen afzienbaren tijd ook de hoogte ingaan.
De prijzen zijn als volgt:

–
Northumberlaud Ongezeef de ……..
f
10,75
Durham Ougezeefde …………….,, 11,50
Ca.rcliff Oiigezeefde ………………, 12,75
Schotsche Gezeefde …………….. .. 10,25
Yorkshire Gewasschen Doubles . . . . ,, 13,25
Weetfaalsehe Vetförcler …………. .. 10,60
Vetstukken ……….. .. 12,85
Smeenootjes ……….., 12,35
Gasvlam.förder ………, 10,60
Gieteokes ……………15,10
alles per ton vail 1000 KO., franco station ‘Rotterdam/Am-
sterdam.
Westfaalsche bunkerkolen f.o.h. ‘Rotterdam/Amsterdam

f
10,25. Markt vast.
S December. 1925.

METALEN.
Loco-Noteeringen
te
Londen:

Koper

Koper
Data

St an- Electro-

Tin

Lood

Zink
daard

lytisch

7 Dec. 1925. 59.76

66._/_ 287_/.

34.1716 38J5/_
30 Nov.1925.. 60.716

67.5f_ 288.17/6 36.-/-

39.-1-
23

1925..

60.10/- 67.51- . 39.2/6

36.10/- 39.216
16

1925..

61.2/6

68.-/_ 287.2/6

36.15/- 38.5/t
8 Dec.,1924..

63.17/6 68.7/8 255.151- 39.51_

355/-
20 Juli. 1914.. , 61.-/-

145.15/- 19.-/_

21.101_

VRACHTENMARKT.
Ofschoon de graanv.rachtenmarkt van ‘oorcl- Amerika vast
was, kwamen er toch niet zooveel afsluitingen tot stand
als vorige week. De vrachten zijn in het algemeen onver-
auclerd geblevei. Van de Northern ‘Range’werd naar 1J. K.
3/3d per qtr. betaald met cancelling tot 15 Januari. In
sommige gevallen werd de optie Continent gegeven tegen
3/- tot 3/134 d. Naar Bremen werd bevr acht tegen 15 cents
en naar de Aiit1erpeiifEtamburg range tegen
1234
cents per 100 lbs; Per Deonber word een boot van 21.000 q.trs. be-
vracht naar Denemarken tegen de betrekkelijk goede
vracht van 4/3 d. per qtr. naar 4 loshavens. Van West
St.-Johri werd afgesloten naar cie Midclellandsehe Zee tegen
18 cents. Van cle Gulf ‘onclen geen bevrachtingen plaats;
er zijn echter eenige ladingen ja de markt naar U. K. en
A iitwerpenJi otterdam.
Van de iorth P.acif ie ias tamelijk veel vraag naar U. K./

Continetit. Per Januari werd 35/- betaald ‘en zijn er nog drie
ladingen tegen deze vracht iii de markt. Lumber werd be-
vracht haar Miami (Florida), tegen $ 18 er Jan.IFebr.
Van Tanipïco naar U.K./Continent -werd voor een lading
asphalt 30/- .per December betaald. De suikej-markt is vast,
doch kalm. Van Cuba naar; UK/Continent wordt per
Dec/Jan. 17/6 .gelndiceerd, en naar Hongkong/Shanghai
$ 6,50 per Januari/Februari.
De markt ‘van cle River Plato was kalm en het aantal
bevrachtiugen is buitengewoon J,dein. Tegen het einde der
week werd voor een zeer prompte boot 20/- betaald van
TJpriver. Veor nieuwe oogstbelading wordt door de be-
vr.achters slechts weinig belangstelling getoond.
Van de Chilisalpeter-vrachtenmarkt is slechts weinig ver-
anciering. te vermelden, buiten het feit, dat cie vraag naar
cle Tereenigdle Staten verbeterd is. Naar Europa werd een
6500 tonicer geplaatst per eiad Dec/Jan. op ba;sis van 5/6
Continent, 28/6 Denemarken’jZweden/D.anaig en verder de
o1itieMidclellandsche Zee. Naar ruimte voor parcels is prac-
tisch gesproken in het’gebeel geen vraag. Er werden slechts 500 tons geboekt per Deçember nasa Livérpooi tegen 2216
minus commissie. Naar cle Vereenigcie Staten kunnen lie-
vrachters groote boeten Plaatsen. Galveston[Wilm.ington Range werd betaald met $ 5;25 per Januari voor een han-
dige boot, $ 5,20 voor een 11
–
.000 tonuer en $ 5,25 voor een Febr.[Maart boot van 7000 tous. De markten van liet Odsten leetden niet op, uitgezonderd
,Australië, en de vrachten bleven ongeveer gelijk. Van Wla-
diwostock wordt tonnage gezocht per December tegen 35/-
naar Huil/Itotte.rdamfllamburg, extra voor Soaadinavië.
Parcels werden geboekt per Januari tegen 35/- naar Esb-jerg, 3319 Londen/Rotterdam/Hamburg (2 havens). Olie
iverci niet bevracht, terwijl van Dalny noeh boonen, noch
olie bevradht werden.
Van Austr.a.lië ‘werden boeten bevrachit perDec.fJa.n./Febr.
tegen vrachten tot 40/- van West-Australië en tot 43/9 van Zuicl-Austraiië/V.ictoria/Syd.ney, naar gelang van grootte
naar Midclellandsche Zee/U. K./Contiuent. Van Queens’land
werd suiker bevracht naar Vancouvea tegen 28/9 voor groo-
te boeten per Dec/Jan. en Jan./Febr. Van Britsch-Indië en
Burmah vonden geen bevrachtingen plaats; Zuid-Afrika was
flauw; 2316 werd betaald voor boeten van 65/7000 tons van
Kaapstad/Durban rauge naar ‘UK/Continent per laatste
helft December.
Ofschoon van den Donau slechts weinig werd gedaan is
deze markt toch vast; specinal handige boeten zijn
.
iu trek.
Naar 13K/Continent werd 20/- betaald voor een 4000
tonuer. Van Sulina werd 1716 betaald voor een even groote
boot en 15/- voor een 7200 ton,ner. Van de Zwarte Zee is
niets te doen. Van cle Midclellandsche Zee vonden iets meer bevrach-
tingen plaats, doch zijn de vrachten onveranderd gebleven.
Erts betaalde: Bougie/Port Talbot 619, AlgiersjRotterdam
4/6. Fosfaat werd bevracht tegen 1019 van Sfax naar Ips-wich. Van de Golf van Biscaye vond een groot aantal be-viachtingen plaats. De vr.achte2 zijn o.a.: B’ilbao/Cardiff
6/9, Neavportr.iver 619 en San.tancler/Grangemouth 71-.
Op time-charter basis wiorcien boeten gerecht voor lnm-
bervervoer tegen $1. Ook worden er nog boeten gezocht
voor Vereenigde Staten/West-Indië vaart tegen de bekende
vrachten.
De Amerikaaiische kolenvraehtenmcurkt bleef zeer kalm
en er is deze week slechts &cn afsluiting te vermelden, nl.
7000 tons Hamtpoti Roads./St.-Johu tegen $ 1,25 per De-
cember.
De vrachten voor kolen vau Engeland zijn iets gezakt,
uitgezonderd die naar River Plato havens. Van Zuicl-Wa.les
werd betaald: Bordeaux 51-, Constanti.iiopel 11/9, Alexan-
clrië 10/9, Las Palmas 91-, Buenos Aires 14/6, Boston 9/3
en van de Oostkust: Helsinglors 619, Bremen 5/-, Gibral-
tar
81-,
Triëst 1011034, San Antonio (Chili) 21/3 cokes.

RIJNVAART.
Week van 29 November t;m. 5 December 1925.
De aanvoeren te Rotterdam waren micidelmatig, ertsaan-
voer gering.
Ten gevolge van dén ingetreclen winter liepen de vrach-
ten successievelijk op. Voor erts betaalde men in liet be-.
gui der week
f
0,35 met
34
en f0,45 met
34
‘loStijd, en in
het laatst der week uitsluitend claghuar op basis van 3
cents per ton.
Naar den Bovenrijn werd uitsluitend in daghuur bevracht.
Het sleeploon liep geleidelijk op van 35 ct. tarief tot
50 ets. tarief. . . ‘ …..
In cle Ruhrhavens bleef cle vraag naar scheepsruirnte
voortdurend toenemen, terwijl de aanbieding van ledlige
ruimte verminderde. Dienténgevolge werden de vrachten,
mede ten gevolge van den te verwachten winter, beduidend

9 December 1925

093

S

t

DE TWENTSCHE BANK

Amsterdaui – Rotterdam – ‘s-Gravllhage – Dordrecht – Utrecht – Zaaudam – Zwolle

Maandstaat op 30 November 1925

DEBET

Aandeelhouders

nog

te storten 90 pOt. op aandeelen B,
waarvoor waarborg gedeponeerd
………………….
f

1.434.600,-
Deelneming in de firma’s:
B. W. BLIJDENSTEIN
&
Co., te Londen

S

B. W. BLIJDENSTEIN Jr. te Enschede
8.435.000,.-
LEDEBOER
&
Co., te Almelo
Deelneming in bevriende Bankinsteflingen ….
f
10.747.081,15
waarvoor

in

geld

gestort

…………….. ………..
8.039.881,13.
waarvoor effecten gedeponeerd
…………. ………..
f.
.2.707.200,-
Effecten van Aandeelhouders
gedeponeerd bij bevriende instellingen

…………….
,;

2.000.000,-
ten

eigen

gebruike

……………………………..
»
31.485.570,-
36.192.770,—
Kassa,

Wissels

en

Coupons

……….
………………..
..
43.812.778,30
Ned. Schatkistbiljetten en Schatkistpromessen
4.436.663,-
Daggeldleeningen
……… …………. ……. ………..
900.000,-
Saldo’s

bij

Bankiers

……………………………….

10.479.466,80
Eigen effecten en

syndicaten

………
……………….

7.662.486,73
Saldo te ontvangen en te leveren fondsen
559.435,23
Prolongatiën

gegeven ………………………………

14.292,955,-
Credietvereeniging

………………………
. ……….
f
59.144.446,99
Af:

loopende

Promessen

…………………………..
,,

1.900.000,-
57.224.446,99
Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldi Rek.-Crt
f
52.661.121,44
Af:

loopende

Promessen

…………………………..
,,

3.155.000,-
49.06.121,44
Voorschotten

op

Consignatiën …………………………

2.565.038,22
Gebouwen

……………………

. ………..
………..
5.325.930,88

Totaal ……
f.250.887.573,78

CREDIT

Kapitaal…………………………………………
Reservefonds………………………………………
Buitengewone Reserve …………………………….

Waarborgfonds Credietvereeniging ……………………
Reserve Credietvereeniging ………………………..

Aandeelhouders voor gedeponeerd als waarborg voor 90 pOt.
storting op aandeelen B:
Effecten…………………………
Contanten……………………….
in Leen-Depot Effecten …………………………
Contanten ……………………….

Totaal Effecten …………………………
Totaal Contanten ………………………..
Zieken- en Pensioenfonds …………………………..
Deposito’s ……………………………………….
Prolongatie-Deposito’s …………………………….
Saldi Rekeningen Courant …………………………
voor gelden in het Buiténland
Credietvereeniging …………..

B. W. Blijdenstein & Co., Londen, B. W. Bli.jdenstein Jr.,
Enschede en Ledeboer & Co., Almelo
D aggeldleeningen………………………………….
Te betalen Wissels ………………………………..
Geaccepteerd door derden…………………………..
Diverse Rekeningen …….. ………………………..

f
36.000.000,-
8.822.001,91
1.800.000,-
5.326.455,-
2.457.780,86

f
1.424.160,-
10.440,-
34.768.610,-
50.640,—

f
61.311.013,29
8.352.424,92
3.089.857.86

f
54.406.237,77

,, 36.192.770,-
61.080,-
2.379.533,80 48.766.033,40
1.744.300,-

72.753.296,07

2.725.060,-
3.600.000,—.
21.423.356,39 3.172.655,20 3.633.251,35

Totaal …….
f
250.887.573,78

9
2
DECEMBE1? 1925

10E JAAROANG No. 519

KONINKLIJKE STEARINE .KAARSENFABRIEK GOUDA

GOUDA

GOUDÂ KAARSEN – NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT

STEARINE – KAARSENPIT – OLEÏNE

CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE

Kleine Adtentiën

in de Nieuwe Rott. Courant

f 1.50 per 1Owoôrden – Iedere 2 woordèn meer 25 cents

Worden aangenomen
voor de rubrieken: Vraag en aanbod,

Huur
,
eif Vêrhuur, Betrekkingen gezocht en aangeboden,

Gevonden en verloren goederen, Voorschotten gevraagd en

aangeboden, Lessen gevraagd en âangeboden, Diversen, bij:

de Bureaux en Agentenvan de N.R.C.
te Rotterdam, Amster
–

daii; ‘s-Gravenhage en idom in den lande waar Agenten zijn

gevestigd,
Erkende Advertentiebureaux, Boekhandelaren,

Kantoorboekhandelaren, Kantoorhouders der Posterijen,

Kiosken, behalve die in Rotterdam.

Practisch.
Effectenboek

ter vereenvoudiging van administratie en

ten gebruike voor de vermogensbelasting
Prijs t 1,50

Verkrijgbaar bij den Boekhandel, en bij NIJGH & VAN DITMARS
LJITGEVERSMAATSCHAPPIJ. Rotterdam.

Centrale

SuikerMaatschappLi

Wester-Suikerrafiluaderij

AMSTERDAM

GROO TSTE RAFFIiVA DERI

IN NEDERLAND

Levert de mooiste Suikers

Produceert behalve alle soorten

Melissui/cer en Èasterd.

Criatallen, groote en kleine, Klont jea

(Cube8), Theeklontjes, Cruahed (brokken)

Tab letten, Brooden, Poederauiker, fijne

Buikera voor Vruchten gebruik, enz. enz.

De
Spiegel van

Handel enWandel

Het grootste en voornaamste
blad voor de studeerende
kringen uit alle standen.

Adn,inistratieadres:
WIJNHAVEN 113, ROTTERDAM

NEDËRLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK

AMSTERDAM

‘5-GRAVENHAGE

ROTTERDAM

BATA VIA

AMOY, AMPENAN, BANDOENG,BOMBAY, CALCUTTA, CHERIBON, GORONTALO,

HONGKONG, KOBE, MAKASSAR, MEDAN, MENADO, PALEMBANG, PEKALON-

GAN, PROBOLINGGO, SEMARANG,- SHANGHAI, SINGAPORE, SOERABAYA,

SWATOW, TEGAL, TJILATJAP, WELTEVREDEN.

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

Wilton’s MachinefabriekenScheepswerf

•

ROTTERDAM

Scheepsbouw en Machinefabriek
Speciale inrichting voor reparatiën van eiken omvang

Vier droogdokken met lichtvermogen tot
46000
ton

Dwarshelling

Drijvende kranen met lichtvermogen tot
120
ton

Telefoon: 7303 en 7304

Telegramadres: ,,WILTON Rotterdam

NIJGH & VAN DITMARS BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ. ROTTERDAM