Jrg. 3, editie 105

2 JANUARI 191

A UTEURSFECHT VOORBEHOUbEN

Econom
—I
9
schxdSta
.
‘
t1shsC’he

Berl”chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. FINANCIÈN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRiFTEN

3E JAARGANG

WOENSDAG 2 JANUARI 1918

No. 105

INHOUD

HET ONTWERP VAN WET TOT DE INSTELLING VAN EEN
HANDELSREGISTER
door
A. S. Oppenheim …………..
Onze Bruinkoollagen door J. van Baren …………….
Voedselregelaar Hoover en de Wereld-Tarwepositie ……
Tabaksaccijns………………………………..
Emissies in 1917 .. . ……………………………
AANTEEKENINGEN:
De resultaten van het Duitsche mijn-, ijzer- en staalbedrijf
Waterkracht als energiebron
……………………
Japan en de Vereenigde Staten in den Britsch-Ind. import
BOEKAANKONDIGING:
Het prijsrecht tegenover neutralen van Mr.
J. H. W.
Verziji door Mr. B. C.J. Loder ………………
Gedenkboek Nutsspaarbank te Haarlem ……………
INGEZONDEN STUKKEN:
De Winst van het Levensverzekeringbedrijf door Dr.
A.
0. Holwerda ……………………………..
REGEERINGSMAATREGELEN OP HANDELSCEBIED
…………..
MAANDCIJFERS:
Emissies in December 1917 ……………………
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
…… …………..
12-
Geidkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel.
Bankstaten.

I

Verkeerswezen.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen, Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.

WEEKBLAD ECONOMISOH-STATI$TLSORE BERICHTEN
Secretaris-Redacteur: G. E. Ruffnagel.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 152, Rotterdam. Telef. Nr. 3000. Telegr.adres: Economisch Instituut.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 15,—. Baitenland en Koloniën f 14.,-
p• jaar. Losse nummers 30 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.

De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de. abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertentiën, f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

31 DECEMBER 1917.

In de laatste week van liet jaar kwam er geen ver-

andering mer in den toestand van de geidmarkt. De

stemming bleef zeer vast. Door de feestdagen waren

de omzetten gering en kon de prolongatierente iets

lager noteeren, hetgeen zeer geruststellend is met het

oog op het welslagen van de nieuwe Staatsleening.

De Discontomarkt was echter zeer vast, zoodat nau-

welijks meer van particulier disconto ge
,
proken kan

worden; alleen prima papier was voor niet te groote

posten l 4Y pOt. onder te brengen.

Ook uit den weekstaat van de Nederlandsche Bank

was, voor ht eerst sedert maanden, duidelijk te zien,
dat de geidmarkt nog slechts over geringe middelen

beschikt. De Binnenlandsche wissels namen toe niet

circa twaalf millioen en de beleeningen vermeerderden

met vijftien millioen gulden. Het tegoed in rekening-

courant ,,van anderen” vermeerderde met zeventien
millioen, waar de regeering bovendien drie millioen

1romessen afloste, moest de markt in het geheel dus

voor 44 millioen bij de Bank aankloppen. De bank-

biljettenomloop vermeerderde dan, ook met 24 mil-

lioen, terwijl het restant grootendeels werd tegoed

geschreven aan de rekening-courant van de Schatkist.

Men kan dus veilig aannemen, dat door de herhaalde

uitgiften van schatkistpapier nu alle beschikbare geld-

middelen aan de markt zijn’ onttrokken. Daar de ver-

valdag van het grootste gedeelte van het schatkist-

papier sarnenvalt met den eersten stortingstermijn van

cle nieuwe leening en het bedrag ongeveer voldoende

{s voor de storting van hetgeen niet uit de conversie
komt, kan men vertrouwen, dat deze grootste van de

ooit in ons land plaats gehad hebbende geldoperatie

zonder belangrijke verschuivingen op de geldmarkt zal

doorgevoerd kunnen worden.

Op de wisselmarkt waren de omzetten gering. Alleen

voor Marken en Oosteur. Kronen bestond wederom

levendige vraag, zoodat de koersen weder stegen. Ver-

der waren Roehels in het laatst der week en ook

heden sterk gezocht, vooral voor Bulgaarsche rekening,

dat blijkbaar direct het eindigen van den oorlogstoe-

stand wil benutten.

Het sterkst in prijs stegen roebelbiljetten, welke

waarchijn]ijk voor Duitsche rekening üit de markt

werden genomen. Heden waren biljetten van 500 roe-

bel k
f
54 en biljetten van 100 roebel
lt
f 60
gezocht.

Overige wissels waren flauwer met weinig handel.

HET ONTWERP VAN WET TOT DE IN-

STELLING VAN EEN HANDELSREGISTER.

A quelque chose malheur est bon en zoo heeft de
oorlog den stoot gegeven tot de indiening van het
ontwerp handelsregisterwet.
,,Zou
ook zonder den oor-
]ogstoestand,” zoo wordt in de toelichting tot het
ontwerp aangeteekend, ,,het treffen van eene voorzie-
ning wenschelijk,zijn geweest,” nu na den oorlög het
verkeer eene groote vlucht zal nemen en algemeen eene
verlevendiging op zakengebied wordt verwacht, is ,,de
noodzakelijkheid onbetwistbaar.” Volkomen waar. Dat
een handelsregister ook zonder oorlogstoestand wen-
schelijk was, had reeds in 1890 eene staatscommissie,
zonder welke in ons land op ivetgevend gebied nu een-
maal niets tot stand kan komen of mislukken, aange-
toond en in de consideians van het, bij koninklijke
boodschap van 27 Augustus 1895 ingediende, wetsont-

BI,.

9
10

10
11

11 —21

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

werp werd ook, hoewel er geen volkje aan de lucht
was, overwogen: ,,dat het noodig is de wetgeving aan
te vullen met bepalingen tot invoering en regeling
van een handelsregister.” Geen wonder. Een handels-
register is allereerst. eene handige verzameling van
gegevens, die nu heinde en ver verspreid liggen of in
het geheel niet te vinden zijn. Men zal er straks, wordt het ontwerp wet, onder meer de handteekening en den naam van den koopman, zijn leeftijd en eventueel zijn
meerderjarigverklaring kunnen vinden; huwelijks-
voorwaarden en, bij de gehuwde vrouw, de verkregen
toestemming tot handelen zullen er in worden aange-
teekend; bij eene vennootschap onder firma zal de
positie van icderen firmant er in worden ornschreven;
hij eene naamlooze vennootschap zal, onder andere, worden vermeld waar de akte van oprichting te vin-
den is, hoe de beginletters luiden van houders van
niet volgestorte aandeelen, wié emittenten waren. En
doordat dit alles en nog heel wat meer gemakkelijk en
kosteloos onder ieders bereik zal zijn, kan veel geknoei
vermeden worden. Men zal b.v. niet licht meer kunnen
denken tegenover eene groote naamlooze vennootschap
te staan, terwijP er eigenlijk maar één belanghebbende

is; de ,,Co’s”, de
,,Zonen”
en de ,,Firma’s” zullen
hunne gevaarlijke anonymiteit verliezen. Een handels-
register zal beter werken dan strafbepalingen en scha-
de-acties: het zal eene heilzame preventieve werking –
kunnen uitoefenen en helpen ook tegen hen, op wie
geen schade te verhalen is of tegen wie geen strafbe-
dreiging baat. Vandaar dat in meer dan één land, ii
vallen vredestijd, een handelsregister is ingesteld en
tot ieders tevredenheid heeft gewerkt. Dat na den
oorlog, bij de te verwachten verlevendiging op zaken-gebied, een handelsregister dubbel van p.as zal komen
valt dan ook niet te ontkennen. Toch is in dit ver-
band, tusschen oorlog en handelsregister in de memq-
rie van toelichting gelegd, iets dat onaangenaam aan-
doet en het beteekent meer dan eene goed aangebrachte

onderstreping van eene reeds lang bestaande en ge-
voelde leemte. Men ontdekt dit wanneer men de op-
somming leest van wat in het register ingeschreven
zal moeten worden. Zulk eene opsomming kwam in
het ontwerp-1895, waarvan de memorie van toelicl-
ting onderteekend w’as door den minister Van der Kaay,
in het geheel niet voor. Het stelde een handelsregister
in, maar liet in het midden wat er in zou moeten
staan. Dit was eene niet gelukkige manier om eene
nieuvigheid populair te maken. Hoe kan men het nut
en de strekking van zulk een register beoordeelen
zonder eenig houvast omtrent de vraag, *at er in zal
komen te staan? Het ontwerp Ort-Posthuma gaat, zeer
terecht, van eene andere gedachte uit. Het stelt niet
alleen een register in, het somt ook op wat er in moet
staan. Hem, die deze opsomming nagaat, valt het o,j, dat aan de nationaliteit van den inschrijver bijzonder
veel aandacht is geschonken. Een koopman moet op-
geven ,,zijne nationaliteit, met vermelding van de
wijze waarop deze is verkregen”; bij eene vennootschap
onder firma moet dit ten aanzien van alle firmanten
geschieden; voor de mede-eigenaren van een zaak, voor
directeuren en commissarissen van naamlooze rennoot
schappen, coöperatieve vereenigingen en onderlinge
verzekeringsmaatschappijen, voor bestuurders van ver-
eenigingen en stichtingen, voor managers, bestuurders
van filialen en liquidateurs is eveneens als eisch ge-
steld opgave van nationaliteit en de wijze waarop zij is verkregen. Command itaire vennooten, emittenten
en geldschieters kunnen ,,volstaan” met inschrijving van hunne nationaliteit, zonder de wijze van verkrij-
ging te vermelden. Ziehier het verband tusschen oor-
log en handelsregister op zijn antipathiekst. Wie hd
voor 1914 ooit gedroomd van een handelsregister, waarin de nationaliteit geboekt zou worden. ,,Men
kan,” schreef de minister Van der Kaay, ,,het handels-
register dienstbaar maken voor de openbaarmaking
van velerlei, voor het openbaar crediet en voor de
belangen en rechten van anderen wetenswaardige feiten
en omstandigheden, zooals de handteekening van fir-
manten en van de liquidateuren eener vennootschap

onder firma, de aanstelling van procuratiehouders en
de beperking hunner bevoegdheid, toestemming door
den man aan zijne vrouw gegeven om als openbare
kcopvrouw te handelen, enz.” Zeker, dit zijn allemaal
gegevens die in een handelsregister tehuis behooren.
Maar de nationaliteit van den koopman wat heeft zij,
om Mr. Van der Kaay’s woorden te gebruiken, voor
,,wetenswaardigs voor het openbaar crediet of voor
de belangen en rechten van anderen”? Men moet het
droeve voorrecht hebben gehad, de verblinding van
een groot deel der wereld in de jaren 1914-1918 te
hebben gadegeslagen om het te begrijpen. Men moet,
om nu ook maar een term aan het oorlogsjargot te
ontleenen, de mentaliteit der volkeren in de laatste
jaren hebben leeren kennen, om de toelichting van de
ministers Ort en Posthuma, die blijkbaar en het strekt
hun tot eer, liefst maar over dit punt heengljden, te
verstaan: ,,dat liet wenscheljk is in het belang van
onzen ganschen handel, dat hier te lande opgerichte
zaken van vreemden oorsprong niet voor echt neder
landsche kunnen doorgaan.” Dit motief, en dan heel
wat duidelijker uitgewerkt, werd de laatste jaren
aldaar als
het
motief voor de invoering van een han-
delsregister aangevoerd. Van Treub af tot, laat ik
maar zeggen, heel wat mindere goden toe, werd steeds
op het handelsregister gewezen als op het middel,
waardoor wij in den ,,voortgezetten economischen oor
–

log” het beste voor den dag zouden kunnen komen.
Naar een bezadigd geluid als van prof. Aalberse, die
in zijn mooi praeadvies, dit jaar voor den katholieken
middenstaudsbond uitgebracht,- tegen het naar den
voorgrond brengen van dit argument waarschuwde,
werd, hoeveel autoriteit, juist op dit gebied, de delft-
sche hoogleeraar ook geniet, niet geluisterd. Zoo is de
,,nationaliteit” eigenlijk tot den clou van het handels-register gemaakt, al wordt dit met goede smaak in de
memorie van toelichting bemanteld. Dit is misschien
met het oog op hetgeen ons na den oorlog te wachten
staat heel nuttig, practisch, handig of wat-men-wil,
hoog en breed gedacht is het niet. De uitvoering van
een zwarte-lijsten-systeem vergemakkelijken, conces-sies doen aan een geest als spreekt uit de ,,registration
of business names act” of uit die betreffende de ,,tra-
ding with the enemy” kan, om een uitdrukking van
ons strafwetboek te gebruiken, ,,gehoden” zijn ,,door
de noodzakelijke verdediging van eigen lijf,” het blijft
dan toch een noodzakelijk
1waad.

Gelukkig valt naast dit kwaad op goed te wijzen. De
opsomming van vat in het register staan moet en de
aanwijzing van de personen die opgaaf moeten doen,
zijn met zorg geschied. Hierdoor is het mogelijk en het
ontwerp doet dit ook, vele bepalingen, die elders in
onze wetgeving omtrent publicatie voorkomen, bij-
voorbeeld bij de vennootschappen van koophandel, te
vereenvoudigen of op te ruimen. Ook aan bepalingen, die het doen van opgaaf strafrechtelijk zullen sanctio-
neeren en de burgerrechteljke gevolgen er van regelen
– beide punten voor het succes van de nieuwe instel-
ling van eminent belang – is aandacht gewijd. Een
opzettelijk onjuiste opgaaf en het niet nakomen van
de verplichting tot het doen van opgaaf zijn strafbaar
gesteld. Wat de civielrechtelijke gevolgen betreft, be-
paald wordt dat hij, die opgaaf moet doen, zich tegen derden te goeder trouw niet kan beroepen op een niet
opgegeven feit, noch op de onjuistheid of onvolledig-
heid van opgegeven feiten. Op zich zelve beschouwd
eene goede bepaling, waarbij de toelichting zich te-
recht kan beroepen op ,,het moderne rechtsbewastzijn”
dat ,,eischt, dat alleen zij, die zich te
goeder
trouw op
eenig feit beroepen, den steun van recht en wet erlan-
gen”, al wordt hiermee de staf gebroken over menige
bepaling van ons privaatrecht. Ik begrijp echter niet, hoe ditzelfde ontwerp, eenige artikelen vroeger, kan
bepalen, dat intrekking door den man van de aan zijne
vrouw verleende toestemming om als openbare koop-
vrouw
01)
te treden, ,,niet van kracht is v66r de in-
schrijving in het handelsregister”. Waarom ,,erlan-
gen”, in het ontwerp zelf, derden te
lcwa.der
trouw
hier ook bescherming? Ook komt het mij voor dat de

II
2 Januari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BEhICHTEN

3

gevolgen, aan de opgaaf vooi het handelsregister ver-
bonden, moeilijkheden kunnen verwekken, wanneer
men ze beèchouwt in verband met wat elders in onze
wetgeving omtrent bekendmakingen is bepaald. De
samenstellers van het ontwerp vreazen geene warig-
heden omdat gemeend wordt, dat alles opgelost kan
worden met een beroep op den regel, dat de bijzondere wet boven de algemeene gaat. Al moeten bijvoorbeeld,
zoo is hunne redeneering, de aankondigingen die de
faillissementswet voorschrijft, ook voor inschrijviiig
in het handelsregister worden opgegeven, de burger-‘
rechtelijke gevolgen aan die opgaaf verbonden gelden
hiervoor niet. Dit staat, dunkt mij, volstrekt nog niet
zoo vast als men ons wil doen gelooven. Kan eene alge-
meene wet eene bijzondere niet aanvullen? Kan een cura-
tor, die straks eene verkeerde opgaaf voor het register
doet, of, aan het instituut nog niet gew’end,verzuimt het
faillissement te doen inschrijven, gevangenis of boete
ontloopen door te pleiten, dat de faillissementswet van
deze narigheid niet afweet? En evenmin als ik hierop
bevestigend durf antwoorden, zie ik kans, wat de burger-
rechtelijke gevolgen aangaat, vol te houden, dat, nu
de faillissementswet zulke gevolgen aan de publicatie
van het faillissement niet verbindt, het vast staat dat
dé, door de handeisregisterwet aan dc opgaaf verbon-
den, gevolgen niet werken wanneer het een faillisse-
ment betreft. Het in de memorie van toelichting inge-nomen standpunt i.s sterker voor die gevallèn, waarin
de
bijzondere
wet de rechtsgevolgen der publicatie
regelt op een
wijze,
die zich met do regeling van de
handelsregisterwet niet verdraagt, zooals voor de be-
kendmaking van de acten van oprichting van, ven-
nootschappen van koophandel, het verleenen van hand-
lichting en de huwelijksvoorwaarden. Maar daarnaast
kan weer gewezen worden op de curateele, waarvan de
publicatie door het burgerlijk wetboek op straffe van
schadevergoeding is voorgeschreven, welke san ctie zeer
wel aangevuld kan worden door de bepaling, dat te-
genover derden te goeder trouw op de curateele geen
beroep mag worden gedaan zoolang zij niet is opge-geven ter inschrijving in het handelsregister. Artikel
500 B.W. zou m. i. aan deze redeneering niet in den weg
staan. Strafrechtelijk opent hier het nieuwe ontwerp,
zoo ik goed zie, zelf deze merkwaardige mogelijkheid,
dat het openbaar ministerie, ingevolge artikel 499 B.W.
verplicht zorg te dragen voor de publicatie van eene cu-
rateele op eigen verzoek, voor den strafrechter gedaagd
wordt omdat het verzuimde, ingevolge artikel 16 van
de handelsregisterwet, deze curateele voor inschrijving
op te geven. Het zal in. i. verstandig zijn zoo in het
ontwerp, voordat het wet wordt, duidelijk uitgedrukt
wordt voor
welke
opgaven de artikelen, die hare bur-
ger- en strafrechtelijke gevolgen regelen, geschreven
zijn. Verzuimt men dit, of
blijft
het bij opmerkingen in kamerstukken of kamerdebatten, dan zullen, na de
invoering der wet, duitsche theorieën over ,,rechts-
bestërkende”, ,,rechtshegründende”, ,,rechtsbekunden-
de” en ik-weet-al-niet-wat voor werkingen van het
register aangedragen worden, of ial men elkaar be-
stoken met citaten uit bijlagen en handelingen.

Behalve wat het ontwerp zelve brengt, maken de
onderteekenaars van de memorie van toelichting van
de indiening gebruik om aanlokkeljke vergezichten
te openen. Ik wijs op de gelukkige gedachte het han-delsregister te doen houden door de secietarissen der
kamers van koophandel, waarbij de minister van land-
bouw, handel en nijverheid zijn voornemen kenbaar
maakt ,,eene ingrijpende wijziging van de geldende
regeling betreffende de kamers van koophandel voor te bereiden.” En ook zonder de verzekering in de memo-
rie van toelichting gegeven, dat ,,de regeling dei fir-
ma later kan volgen” en ,,dat de regeering reeds bezig
is zulk eene regeling voor te bereiden,” mag men aan-
nemen, dat het thans ingediende ontwerp den eersten
stap zet op den weg, langs welken wij eene behoorlijke
regeling van dit punt moeten krijgen. Immers al kan
den makers van het ontwerp worden töegegeven, dat
handelsregister en firmarecht ,,niet van nature z66
nauw verknocht zijn als velen hier te lande schijnen
te meenen”, dit verhindert niet, dat de instelling van
een handelsregister, waarin v66r alles de naam, waar-
onder aan het handelsverkeer wordt deelgenomen,
moet worden aangeteekend,
cle
gelegenheid biedt om
het recht op dien naam vast te leggen. Zoo begreep het
ook de regeering uit de negentiger jaren: 27 Augustus
1895 ging het ontwerp-Van der Kaay op het handels-
register in zee, 2 October van dat jaar volgde het ont-
w-erp-firma. Eigenaardig is
:
dat men toentertijd beide
onderwerpen in het wetboek van koophandel onder dak
wilde brengen en thans een anderen weg uitgaat. Im-
mers het aanhangig ontwerp is niet bedoeld als eene
wijigingswet van het wetboek van koophandel, maar
als een op zich zelf staand geheel. In ’95 heette het
,,moeiljk voor betwisting vatbaar, dat het beter is
eene nieuwe regeling, clie boven alles den handel raakt,
in hef handeiswetboek op te nemen, dan door allerlei
oii zich zelf staande wetten het stelsel van codificatie
te verbreken.” Waarom men dit ,,onbetwistbaien
standpunt” thans den rug toekeert wordt, onverklaar-
barerwijze, met geen woord toegelicht. Zoo ik eene gis-
sing mag wagen, dan vermoed ik, dat men vooral met
het oog op het nieuwe begrip ,,koopinan”, dat het ont-
werp creëert, het in het wetboek van koophandel min-
der op zijn plaats vond. Voortaan zal men, wordt het
ontwerp wet, moeten onderscheiden tusschen koop-
lieden in den zin van het wetboek van koophandel en
kooplieden in den zin van de handeisregistervet, even-
als voortaan ,,handelszaak” niet alleen meer in onze
wetgeving zal voorkomen als synoniem van zaak van
koophandel, maar nu ook de beteekenis van het bedrijf
van den koopman zal hebben. Dit alles, dat voor rechts-
beoefeaars de kennis der wet er niet eenvoudiger op
-zal maken, was noodig, wilde men een handelsregister
instellen, waarin de handel
waarlijk
zal kunnen ‘in-
den wat hij noodig heeft. Maar tevens beteekent het
een bedenkelijk brevet van onvermogen voor de oude
begrippen, zooals het wetboek van koophandel die
kent. Jaarljks worden processen gevoerd, tijd en geld
verspild, om uit te maken of in een concreet geval van
•,koopman”, ,,zaak” of ,,daad van koophandel” sprake
is. Maar als men eindelijk deze begrippen noodig heeft
cm den handel aan eene nuttige instelling te helpen, dan blijken ze onbruikbaar; als er eindelijk eens een
ontwerp van wet komt dat, zooals het in 1895 heette,
,,boven alles den handel raakt”, dan is ‘men, en naar
mijne meeni.ng niet ten onrechte, van meening, dat
het in het kader van het wetboek van koophandel niet pëst. Maar zal dan een nieuwe oorlog noodig zijn om
tot het besef te geraken, dat liet meer dan tijd is be-
grippen op te ruimen, waarvan de interpretatie moei-
lijk en onzeker is, die den proceslustigen onuitputte-
]ijke bron van chicanes zijn en die, als zij werkelijk
dienst moeten doen, in den steek laten? Of zal en moet
hët ontwerp van wet op een handelsregister een nieuw
tijdperk inluiden, een waarin men oude, onbrûikbare
begrippen en regelingen ‘zal vervangen door nieuwe,
die den handel geven wat hij noodig heeft aan goed,
eenvoudig en modern recht? Ik hoop het en ik blijf
hopen, omdat xvie hoop verliest alles heeft verloren.

–

A. S. OPPENHEIM.

ONZE BRUINKOOLLAGEN.
Gedurende alle eeuwen door, dat Nederland als deel
der vaste aardschors bestond, droeg zijn bodem een
planteukleed, bedekten bosschen en moerassen zijn
landouwen. De flora, die aanvankelijk een karakter
droeg, waarin meer verwantschap met de plantenwe-
reld der tropen kon opgemerkt worden, vertoonde,
‘in later tijden, tengevolge van andere klimaatstoestan-
den, meer overeenkomst met de flora, die men thans
nog op de Canarische eilanden, in Noord-West-Afrika,
het Zuidelijk deel van Noord-Amerika en 3apan aan-
treft. Het waien eiken, iepen, platanen, esschen, elzen,
berken, populieren, linden enz., die, in verschillende
sclorten optredend, het ‘overheerschend karakter dier
wonden uitmaakten, waaruit de bruinkool ontstond,
welke men in Zuid-Limburg aan of dicht nabij het op-
pervlak aantreft, in Noord-Limburg en Noord-Bra-

—

.-.-.

–

,–

–

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

bant diep onder den heganen grond weeivindt. De
jaarlijksche tak- en hiadafval bleef op den bodem dier
oerwouden liggen en veranderde daar, onder invloed
van scheikundige en microbiologische factoren, in
humus. Tal van rivier tjes en beken doorstroomden de
bosschen, ze bij tijd en wijle plaatselijk onder water
zettende, de humuslaag met zand en slib overdekkende.
Zoo werd de hunus van de lucht afgesloten en onder-
ging een proces, hetwelk wij verkoling noemen, en
waaromtrent ons een nauwkeurige kennis nog altijd is ontzegd, Wat wij weten is, dat uit de oorspronke-
lijke houtsubstautie waterstof en zuurstof ontwijken
en de koolstof derhalve relatief rijker wordt. Dit blijkt,
als we de procentische samenstelling van houtvezels
enz. nagaan. Zoo bevat:

Koolstof Waterstol Zuurstof Stikstof

1-loutvezel..
.

50

8,5

41

2,5
Turf ……..
59

6

33

2
Bruinkool

69

5,5

25

0,5
Steenkool..
.

82

5

12

1
Anthraciet
.

95

2,5

2,5

–

Berekent men uit deze tabel, hoeveel deelen water-
stof en zuurstof op 100 deelen koolstof voorkomen, dan
verkrijgt men de volgende waarden:

Koolstof

Waterstof

Zuurstof

Houtvezel..

100

13

86
Turf ……..
100

10,2

56
Bruinkool
..

100

8

36,2
Steenkool ….

100

6,1

14,6
Anthraciet ..

100

2,6

2,6

Hoe wij ons eei zoodanige met moeraswouden over-
dekte landstreek, met haar traag stroomende rivieren,
wier water zwart gekleurd is door den uiterst fijn ver-
deelden humus, hebben te denken, leeren ons de
,,Oypress-Swamps” in den Noord-Amerikaanschen staat
Zuid-Oarolina, welke moerassen in veel opzichten her-
inneren aan de bruinkool-moerassen uit den geologi-
schen voor-tijd.
Deze bruinkool nu vormde zich in Nederland in een
tij dsafdeeling uit de Aardgeschiedenis, die wij anti-
duiden met den naam Tertiair, de derde in de rij, welke
met het Primair aanvangt en met het Kwartair, aan
welks eind wij thans staan, afsluit. Gedurende dit
Tertiair ontstonden deze lagen, die nu eindelijk en
ten langen leste de aandacht getrokken hebben, die ze
reeds sinds lang overwaard waren. Sinds lang, zoo
schrijven wij, want reeds in 1849 had de beroemde Bel-
gische geoloog André Dumont hen
bij
Rölduc gezien,
in 1859 vermeldde ze Van den Binkhorst, in zijn
,,Geologie van Zuid-Limburg” en in 1860 schreef de
groote Nederlandsche geoloog Staring in
zijn
stan-
daardwerk ,,De Bodem van Nederland”, dat ,,onder of
in het zand bij het huis Schinnen, bij Hoensbroek,
Eygelshoven, aan de Groenstraat of bij Op. de Hoeven
ten N. van deze plaats, bij Worm en in de groeve
Maria Theresia bij Afden, ten Z.-O. van Hortogen-
rade, beddingen bruinkool liggen”, wrelke ,,hij Eygels-
hoven, aan de Groenstraat en bij Afden zoo dik zijn,
dat zij de kosten van ontginning goed schijnen te
kunnen maken.”
Na de oprichting in 1904 van do ,,Rijksopsporing
van Delfstoffen” werd het onderzoek naar het voor-
komen van bruinkoollagen krachtig ter hand genomen,
door een aantal boringen in te stellen naar hun aafl-wezigheid. Wat wij n.l. van deze bruinkoollagen aan de oppervlakte tot voor korten tijd konden zien, was
voor een leek niet bijster belangwekkend. Noordelijk
van het dorp Heerlen aan de Zuidelijke helling van den.
Palenberg en in de
nabijheid
van Rolduc liggen groe-
ven, die uit zuiver wit kwartszand bestaan, waarin
biauwgekleurde, eivormige vuursteenen en violette
kleilaagjes voorkomen. In dit witte zand nu, hetwelk
zich uitstekend leent voor de glasfabricage, komen de
z.g. oudere bruinkoollagen voor, die zich van de hierna
te noemen jongere bruinkoollagen onderscheiden,
doordat de eerste zich beter voor de vervaardiging der
bruinkooibriketten leenen. Deze jongere bruinkoollagen vinden wij, zoodra wij den zandweg overschrijden, die van het gehucht Rorn-

pen (Rumpen), N. van Heerlen naar het grensplaatsje
Waubacli leidt. Hier vinden wij de zoo uiterst merk-
waardige Heerlerheide, eenlandschap, dat zijns gelijke
in Nederland niet vindt. Op deze heide graaft men
violotgrijze of zwartbruine klei, voor pannen en stee-
nen uitermate geschikt, en waarin een brokkelige
bruinkool optreedt met veel piantenoverblijfselen.
Wat de oppervlakte niet voldoende te aanschouwen gaf, trachtten de boringen aan te vullen en deze lever-den de volgende resultaten:

Dc oudere bruinkooilagen.

Wij verdeelen het gebiëd, waarbinnen zich deze
lagen bevinden, in de volgende deelen: –

I. Het terrein, hetwelk Oostelijk van de
lijn
Heerler-
heide-Amstenrade-Geleen ligt en waarop cle schachten
cler mijnen ,,OranjeNassau” en ,,Emma” geplaatst zijn.
Hier gaf een boring aan het Oosteinde van het ge-
hucht Hellebroek aan, dat onder een 15 M. dikke laag van klei en zand, wit zand met bruinkool optreedt.

II. Oostelijk van dit gebied, op de heuvels tusschen
het Oostwestelijk loopende dal der Schroetebeek bij
Heerlerheide en het dal der Molenbeek bij Musschemig
en Husken vond men:
benoorden Husken, onder 12 M. klei en zand, 7 M.
bruinkool; aan de Schroetebeek, even beoosten den weg Heer-
len-Sittard, onder 5 M. klei en zand, 8 M. bruinkool;
Zuidoostelijk der hoeve ,,Carisborg” onder klei en
zand van onbekende dikte, 8 M. bruinkool;
Noordwestelijk dezer hoeve, bij den viersprong,
onder klei en zand van onbekende dikte, 5 M. bruin-
kool;
ten Oosten van het kasteel van Amstenrade, aan
den weg naar Rompen, onder 24 M. klei en zand, 3 M.
bruinkool;

–
onder Merkelbeek, nabij de hoeve ,,Bovenste Hof”,
vond men zelfs vijf bruinkoollagen boven elkander, al.:
Onder
23 M. klei
en zand

0,2 1[.
bruinkool; hieronder volgden
13
,,,,,,,, waarna
0,4

25
,,,,,,,,

4
19 ,,,,,,,,

,,

0,5
3 ,,

,,,,,,

,,

1

III. Oostelijk van dit terrein vond men:
a.
bezuiden de schacht der mijn ,,Hendrik”, onder
10 Al. veen en zand ALY2 M. brujnkool;
b. op
den Oostelijken oever der Heidebeek (Weste-
lijke zijtak der Roode beek), onder 4 M. zand, 12 M.
bruinkool; –
c.
benoorden deze schacht, onder 30 M. grint en
zand,
13
Al. bruinkool; – –
d.
in een peelgraving, 150 M. ten Westen van den
viersprong, in het gehucht Rompen, onder 6 M. zand,
24 M. bruinkool; *

–
e.
bezuiden de hoeve ,,Het Heufken”, onder Bruns-
sum, onder 9 M. grint en zand, 2 M. bruinkool en
daarna 1 M. dieper nog eens 4 M. bruinkoqi.

Gaan wij nu naar het N.-O. gedeelte van Zuid-Lim-
burg, op het terrein der Heerlerheide, dan vinden wij
hier de technish wellicht minder bruikbare, z.g. jon-
gere bruinkoollagen, die echter ingesloten zijn in klei,
welke o.a. in Hessen voor de steenbakkerjen van zeer
veel gewicht is.

De jongere bruinkoolla gen.

Deze trof men aan:
bij het klooster te Kling (Merkelbeek), onder
10 M. grint en klei, n.l. eerst 3 M. bruikool met veel
hout, daaronder 5 M. zwarte klei, vervolgens 9 M.
bruinkool met een houtlaag van 1 M. en ten slotte
hieronder 9 M. witte klei;
Zuidoostelijk van Schinveld aan de Rijksgrens,
bij de hove ,,Hohenbusch”, onder 7 M. zand en klei,
3 M. bruinkool, wahronder weer klei, die bruin en
zandig was.

Tot zoover de gepubliceerde gegevens. Of elders in
Zuid-Limburg of in andere provincies nog bruinkool aanwezig is, is op zijn minst genomen, twijfelachtig.

2 Januari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Wat ons van den bodem, ook in zijn diepere gedeelten,
bekend is, pleit tegen de mogelijkheid. Wat wij thans weten is, dat op een terrein, begrensd door de Geleen
in het Westen en Zuiden en de Rijksgrens in het Noor-
den en Oosten bruinkoollagen liggen, de exploitatie
overwaard. Naar wij weten, is deze thans in haar begin-
stadium. Volgens Jiet Maandschrift van het Centraal
Bureau voor de Statistiek bedroeg het aantal arbeiders op 1 November ii. in de bruinkoolvelden Carisborg en
Bergerode resp. .132 en 430. De productie bedroeg in
het veld Carisborg in October en September 1917 resp.
1713. en 212 ton. In het veld Bergerode was de op
brengst in de beide maanden nog nihil.
Nieuwe concessies zijn aangevraagd, en het is te
hopen, dat zij goed bevonden zullen worden en de ont-
ginning met kracht zal ter hand genomen worden. –
Wageningen.

–

J.
VAN BAREN.

VOEDJSELREGELAAR HOOVER EN DE

WERELD-TARWEPOSITIE.

De bevoegdheden, waarmede president Wilson den
heer Herhert C. Hoover, United States Food Admini-
strator, heeft bekleed, geven hem op het gebied van
de voedselvoorziening een beslissende stem, niet enkel
binnen de grenzen der Vereenigde Staten, doch bij de
positie, die onder de huidige constellatie, met name
op scheepvaartgebied, de Vereenigde Staten opzich-
tens de gansche wereldproviandeering innemen, tot
zekere hoogte ook voor de gealliëerden en de neutrale landen van West-Europa. Onder deze omstandigheden behoort ook buiten de Unie aan zijn inzichten omtrent
het vraagstuk der voedselvoorziening alle aandacht te
worden gewijd. Doordat de heer Hoover reeds meer
dan eens blijk heeft gegeven zich aan te sluiten hij de prijzenswaardige gedragslijn van Wilson’s gouverne-
ment, zooveel mogelijk in het openbaar van zijn gedra-
gingen rekenschap te geven en zijn inzichten bloot te
leggen, is zulks mogelijk.
De heer Hoovei heeft thans op 25 October j.l. een
uiteenzetting gegeven van zijn inzichten inzake de
voedselvoorziening der wereld in de komende tijden
en daarbij o.a. uitvoerig stilgestaan hij het tarwe-
vraagstuk. Wij ontleenen hieraan het volgende:

,,Er is tweeërlei standpunt, van waaruit men het
probleem kan bezien: Het eerste let speciaal op de
oogenblikkelijke behoeften voor den oorlog, het tweede,
breedere,
01)
de wereidbehoeften ook na het sluiten
van dan vrede. Immers de stoornissen, die de oorlog
in de gansche productie brengt, zullen niet nalaten
zeer grooten invloed uit te oefenen op den landbouw
in de wereld gedurende tal van jaren na den vrede.
Om echter tot enkele bruikbare conclusies te komen
nopens het oogenblikkelijk probleem, waarvoor wij ons
zien gesteld, moeten wij ons een overzicht trachten te
vormén van de tegenwoordige wereldpositie op het
gebied der voedselvoorziening en van de noodzakelijke
maatregelen, ten einde in de zwakke punten te voor-
zien.
Het eerste product is en blijft tarwe – het voor-
naamste broodkoren. Onze rogge speelt slechts een ge-
ringe rol bij de hroodproductie, want onzegeheele
uitvoermogelijkheden bedragen ten hoogste 20.000.000
bushels. Van Europeesch standpunt kunnen ook
andere graansoorten, mits gemengd met tarwe, ten
deele de plaats hiervan innemen. Een zekere hoeveel-
heid tarwe blijft echter steeds onmisbaar.
De volgende twee staten geven een overzicht van de huidige wereidpositie.

Tarwepositie in Fran1rijk, !talië, Jingelnd. en België.

Bushels
Invoer uit de Ver.
Staten
gein,

I

dri

79.426.000
Canada

e laatste voo!’
112.900.000
,, van elders

oorlogjaren

188.478.000

Totaal..
380.804.000

Gemiddelde eigen productie………………
590.675.000
Geschatte productie
1917
………………..
393.770.000

Te kort op
1917
(eigen productie) ……….
196.905.000
Totale invoer vereischt voor normale consumtie
577.709.000

Gesohat surplus ten uitvoer in versolvillende
landen, oogst 1917.

Vereeuigde Staten ……………………..
80.000.000
Canada ………………………………
150.000.000

Totaal surplus

Noord-Amerika

…………..
Australië:
Surplus

van

Vroeger ………………….
Surplus

nieuwe

oogst

………………..
Britsch-Iudië:
Surplus

van

vroeger ………………….
50.000.000
Surplus

nieuwe oogst …………………..
70.000.000
Argentinië:
Schatting surplus Januari-oogst …………
180.000.000

Totaal surplus buiten Noord-Amerika
540.000.000
Algemeen totaal uitvoersurplus ……
770.000.000

Er is dus – aldus vervolgt Hoover – ruime moge-
lijkheid van voorziening in de bestaande behoefte, ook
zonder dat de Vereenigde Staten hierbij noodig zijn,
indien scheepsruimte beschikbaar ware voor het ver-
voer. Maar de wereldvloot is niet bij macht voldoende.
tonnage voor de grootere reizen af te staan, met het
gevolg, dat de last voornamelijk valt op Noord-Ame-
rika. De reis naar Australië en Indië vereischt drie-
maal zooveel tijd als de reis naar Noord-Amerika en
dus driemaal zooveel scheepsruimte voor het vervoe-
ren van dezelfde hoeveelheid. Bovendien is de vaart
op Amerika het best beschermd.
Het probleem is dus eenvoudig een probleem van
scheepsruimte. Was voldoende scheepsruimte aanwe-
zig, dan zou er voor de bevolking van Amerika geen
enkele reden bestaan om zich in zijn tarweverbruik te
beperken of de productie te vergrooten. Maar, aan den anderen kant, wanneer wij ons zooveel in ons verbruik
kunnen beperken en tegelijk de productie opvoeren,
dat de Vereenigde Staten en Canada tezamen de ge-
allieerden geheel vanuit dit wereiddeel kunnen voe-
den en hên daarmede in staat kunnen stellen in hun
levensbehoeften te voorzien zonder een schip verder
de zee op te sturen dan naar de Atlantische havens
van Noord-Amerika, dan kunnen wij het onderzee-
gevaar onbeperkt weerstaan.
Er is evenwel nog een andere kant aan deze ophoo-
ping van tarwe in de thans geïsoleerde markten. Wan-
neer de vrede komt, zal een groot aantal schepen,
thans voor militaire transporten in gebruik, vrij wor-
den gegeven met het natuurlijk gevolg, dat deze tarwe
voor Europa beschikbaar komt en in concurrentie
treedt met de Amerikaansche tarwe. Als uit de staat-
jes blijkt, is deze hoeveelheid meer dan voldoende voor
de meest noodzakelijke behoefte van de gealliëerden en
kan zij met de Russische tarwe voorzien in de behoef-
tOn van geheel Europa, Duitschland en Oostenrijk
incluis.

Om deze reden werd het noodzakelijk geacht, dat,
wanneer wij tot den Amerikaanschen landbouwer het
verzoek zouden richten zijn verbouw van tarwe sterk
op te voeren, hij zekerheid zou hebben, dat hij dit niet
zou doen ten koste van.zich zelf, wanneer vrede tus-
schenbeide kwam. Het Congres gaf hierom garantie
voor een prijs van $ 2 per bushel op de ,,primary ter-
minal markets” voor den oogst 1.918. Deze garantie
geldt niet voor den oogst 1917. De U. S. Food Admi-
nistration heeft een stelsel in het leven geroepen,
waarbij, zoolang de voedselregeling bestaan blijft,
de boer een prijs maakt van $ 2.20 voor zijn tarwe,
oogst 1.917, op de basis van de Chicago-termijnmarkt.
lederen boer in de Vereenigde Staten prent ik het
echter in, dat krachtens de wet de Food Administra-
tion met den vrede ophoudt te bestaan. Als dus tus-
schen nu en de oogst 1918 vrede komt, dan zal er een
tussehenperiode zijn, waarin geen garantie bestaat en
waarin, tengevolge van de concurrentie van verder ge-
legen landen, de tarweprijs ver beneden dien van het
oogenblik kan dalen.
De tarwe 1917, welke tot den volgenden oogst wordt
bewaard, zal niet vallen onder de 1918-garantie. Het
is dus voor den Amerikaanschen laudbouwer van het
grootste belang zijn 1917 tarwe zoo spoedig mogelijk
op de markt te brengen. Ik constateer dit, niet omdat

230.000.000

120.000.000
120.000.000

6

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

ik een spoedigen vrede verwacht, maar om een waar:
schuwing te geven, dat wanneer de landbouwer zijn tarwe niet op de markt brengt, hij feitelijk gaat dob-
belen op den duur van den oorlog, zonder met terug-
houden van zijn 1917-tarwe iets te kunnen winnen en
met de kans alles te verliezen wanneer vrede komt.”
De heer Hoover voegde er aan toe, dat wanneer
de weersgesteldheid het volgend jaar gunstig is, hij
voor 1918 in de Vereenigde Staten een tarweoogst
verwacht van 1000.000.000 bushels. Duurt de oorlog voort, dan zal deze tarwe volstrekt noodzakelijk zijn. Komt er echter een eind aan den oorlog, dan zal voor
minstens 400.000.000 bushel geen vreemde markt te
vinden zijn. De regeering moet deze tarwe dan over-
nemen en zal hiervoor slechts met groot verlies eeii
markt kunnen vinden. ,,Ik zou denken, – aldus tot
slot – dat de Regeering tnsschen $ 300.000.000 en
$ 500.000.000 op haar tarwe-garantie verliezen zal,
wanneer de vrede komt, voordat de oogst 1918 op de

markt is.”
Het betoog van den heer Hoover zooveel mogelijk
woordelijk weergevend, willen wij niet nalaten er op te
wijzen, dat de cijfers, waarop het betoog wordt geba-
seerd, aanleiding geven tot het stellen van enkele
vraagteekens. Zoo houdt bij de berekening van •de
West Europeesche tarwehehoefte de heer Hoover met
geenerlei besparing in het gebruik rekening en komt
hij bij de taxatie van het uitvoersurplus 1917 der Ver-
eenigde Staten zelfs met eigen vroegere uitlatingen in
strijd. Vermoedelijk is dus, ook al houdt men rekening
met de min gunstige berichten uit Argentinië, het
eindresultaat voor de tarweverbruikeude landen nog
belangrijk gunstiger, zoodat gehoopt mag worden, dat
er ook voor de kleine neutrale landen, die de heer
Hoover – laten wij hopen onopzettelijk – bij zijn
berekening veronachtzaamt, nog wat zal overblijven.
De nadruk, waarmede het netto-verlies, dat de Ver-eenigde Staten bij een spoedigen vrede zouden lijden,
op den voorgrond wordt gesteld, geven overigens op
de vredesgezindheid van den Amerikaarischen voedsel-
regelaar een weinig blijmoedigen kijk.

TABAKSA CCIJNS.

Men schrijft ons:
In de Memorie van Antwoord omtrent den tabaks-
accijns leest men o.m.:
,,Van de invoering der wet op zichzelf (de afschaf-
,,fing der huisindiistrie er buiten gelaten) is geen
,,werkeloosheid te vreezen indien, zooals boven werd
,,betoogd, die invoering plaats heeft in den tijd van
,,dalende
prijzen.
Maar al ware dit anders, het gaat
,,niet aan van de voorgenomen heffing van 10 pOt.
,,aan accijns, gevolgen te vreezen als zich in Duitsch-,,land deden gevoelen bij de invoering eener waarde-
,,belasting van 40 pOt.”
Deze zinsnede, bedoeld als antwoord aan hen, die,
blijkens het voorloopig verslag, groote werkloosheid als gevolg der nieuwe wet vreezen en daarop wezen, dat na
de belastingverhooging van 1909 in Duitschiand (waar
de quaestie der huisindustrie uit den aard der zaak
geheel buiten beschouwing bleef) 30 pOt. der arbeiders
werkloos werden, hetgeen dit land in 1909/1910 vijf en
een half millioen Mark aan extra ondersteuning
kostte, vereischt m. i. eenige toelichting.
Ik stel op den voorgrond, dat ik mij hierbij ten
opzichte van het wetsontwerp niet op het gebied van
het pro of contra wil begeven; het komt mij echter
voor, dat bij dergelijke ingrijpende maatregelen de toe-
lichting niet nauwkeurig genoeg kan zijn en elke schijn
van onduidelijkheid daar vermeden dient te worden.
In de eerste plaats dan betoogt de minister in deze
memorie, dat bij het in werking treden der wet (waar-
van hij het tijdstip schat op 134 jaar na het kracht
van wet verkrijgen van hët ontwerp) de thans abnor-
maal hooge tabaksprjzen vermoedelijk zooveel gedaald
zullen zijn, .dat de accijns geen prjsverhoogende wer-king zal uitoefenen, doch alleen de dan te verwachten prijsdaling van de fabrikaten eenigszins zal beperken.

Nu zal ieder ioegeven, dat de abnormale prijzen,
welke thans voor het ruwe product op de vrije markt
gelden, zich na den vrede op den duur wel niet zullen
handhaven; men mag hier echter niet uit het oog ver-
liezen, dat de Hollandsche sigarenindustrie op het
oogenblik deze prijzen ook slechts
bij
uitzondering en
dan voor een zeer klein deel van de door haar gebe-
zigde grondstoffen aanlegt. Afgezien van de N.O.T.-
tabak, waarvoor de prijzen zich steeds op een lager
peil bewogen hebben, is men immers sinds 1916 onaf-
gebroken doende geweest . haar op kunstmatige wijze
zooveel mogelijk van materiaal te voorzien op een
basis ver onder de op de vrije markt geldende prijzen,
eerst door de ,,distributie”, thans door de bemoeiingen
van het ,,tabaksyndicaat”. Millioenen zijn daarvoor ge-
offerd en men kan zonder overdrijving zeggen, dat de
prijzen, waarvoor het syndicaat thans omblad en bin-
nengoed ter beschikking stelt, ver beneden de helft
der waarde van deze soorten op de vrije markt blijven.
Om tot een zuivere vergelijking te komen, moet
‘men zich dus afvragen, of de tabaksmarkt binnen af-
zienbaren tijd ook zoover beneden
deze
prijzen zal
dalen, dat daardoor de prjsverhoogende werking van
den accijns opgeheven wordt en op
deze
vraag zal me-
nigeen wellicht niet zoo dadelijk een bevestigend ant-
woord durven geven.
Ook de vergelijking met Duitschland is m. i. niet
gelukkig gekozen, omdat hier vergeleken wordt dc
accijns van 10 pOt. van den icleinhandelprijs
met een
waardebelasting van 40 pOt.
op het ruwe product.
Bij een kleinhandelprjs van
f
40 i.
f
50 p. m. bij-
voorbeeld, kan men veilig aannemen, dat voor winke-
lierswinst, verpakking, arbeidsloon, fabriekskosten etc.
benevens den accijns (welke volgens het ontwerp daar-
in begrepen moet
zijn)
minstens
f
20 â
f
25 gerekend
moeten worden, zoodat voor deze soorten de accijns
zich in een waardebelasting op het ruwe product van
minstens 20
h 25 pOt. zou omzetten. Neemt men hier-bij in aanmerking de extra-onkosten, welke noodzake-
lijkerwijze door de invoering der wet voor de betrok-
kenen zullen ontstaan, dan blijkt het, dat het verschil met Duitschiand hij lange na niet zoo groot is als het
bij oppervlakkige beschouwing lijkt.
Voor goedkoopere sigaren (in het ontwerp wordt als minimumprijs zelfs
f
20 p. m. genoemd) springt dit
natuurlijk nog veel meer in het oog, doch ik meende
mij tot de thans meest gangbare soorten te moeten
bepalen.

EMISSIES IN 1917.

In dit nummer zijn de cijfers opgenomen van de
emissies over December, waarmede de statistiek over
het afgeloopen jaar voltooid is.
Vergeleken met het voorgaande jaar daalde het
totale werkelijk opgenomen bedrag van
f
469.448.585

op f
465.673.043. Laat men evenwel de leeningen der
Nederlandsche en Nederlandsch Indische regeering
buiten rekening, dan blijkt een stijging te hebben
plaats gevonden vai
f
264.848.585 op
f
294.548.043.

De verdeeling over de groepen
blijkt
uit den staat op
de volgende pagina. Belangrijke verschuivingen blij-
ken zich te hebben voltrokken. Niet alleen de regeering,
doch ook de provincies en gemeenten deden ditmaal
een lager beroep op de geldmarkt. Voorts werd aan
nieuw bankkapitaal bijna
f
30 millioen minder opge-
nomen, waren de openbare emissies der in het buiten-
land werkende hypotheekbanken belangrijk lager (2
tegen 10 millioen) en verschenen ditmaal geen emissies
van mijnbouw- en petroleummaatschappijen aan de
markt. De overige posten zijn daarentegen zeer belang-
rijk hooger. De aandeelen in industrieele ondernemin-
gen stegen van 35 op 59 millioen, waarnaast de obliga-
ties van 21 op 12 millioen daalden. Een gelijksoortige
verschuiving, gepaard aan verhooging, deed zich voor
bij de cultuurmaatschappijen, handelsvereenigingen
etc., waarbij de obligaties ongeveer gelijk bleven, doch
de aandeelenemissies van 7 op 34 millioen stegen. Ook
de scheepvaart steeg van 3 op niet minder dan 45.mil-
lioen, vrijwel geheel in de laatste maanden van het

2 Januari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

jaar aan de markt gebracht. De spoor- en tramweg-
ondernemingen stegen door de lO-millioen emissie der
Staatsspoor, de pdst Diversen o.a. door de 10 millioen
cumulatief preferente win stdeelende cominanditaire
aandeelen Wm. H. Müller & Co.
Wij willen bij dit alles niet nalaten er nogmaals op
te wijzen, dat onze statistiek slechts geeft de openbare
emissies en dus als beeld van het nieuw geplaatste
kapitaal hier te lande uiteraard geheel onvolledig is.
Voor staats- en geineenteleeningen moge het cijfer in
hoofdzaak juist zijn, ten opzichte der bank- en crediet-
in stellingen en der verschillende rubrieken van licha-
men van handel; nijverheid en cultuur wordt – het
werd breedvoerig in het nummer van 24 Januari 1917,
no. 56, uiteengezet – het beeld om verschillende
redenen steeds vager. Voor deze .groepen is de waarde
der statistiek ook in hoofdzaak een relatieve. En, ge-, lijk in het nummer van 28 November door een inzen-
der in herinnering werd gebracht, ten opzichte van
de hypotheekbanken, bij wie pandbriefuitgifte bij wege
van openbare emissie uitzondering is, zelfs dat niet.
– Laat men de staatsleeningen buiten rekening, dan
verdeelen de emissies zich als volgt over beide jaren:

1916

1917

Januari ……
f
26.282.800,—

f
27.963.120,-

Februari …. ..
18.978.475,—

5.318.600,-
Maart …… ..

7.756.462,50

.

15.254.820,L

T. Kwartaal
,, 53.017.737,50

48.534.540,-

April …….. ..

2.507.000,—

27.292.750,-
hei ……….
.;

9.708.625—

24.560.515,

Juni ……… ..
28.629.300,—

,, 18.286.875,-

Kwartaal
,, 40.844.925,—

,, 70.140.140,-

Juli …….. ..
20.344.900,—

,, 46.024.450,-

Augustus ……
7.418.375,—

,,

1.570.900,-

September……
8.755.772,50

7.978.500,-

Kwartaal

36.519.047,50

,, 55.573.850,-

October ……

30.185.250,—

18.880.625,-

November ……
49.588.000,—.

,, 73.714.638,-

December ……
54.693.625,—

,, 27.704.250,-

Kwartaal ,.
134.406.875,—

,, 120.299.513,-

Regelmaat is hierin slechts te bespeuren in zoo-
verre, dat Augustus en September telkens zeer lage
cijfers hebben vertoond en dat het vierde kwartaal in
beide jaren het hoogst was. Overigens waren het
tweede kwartaal en de maanden Juli en November
ditmaal belangrijk hooger, daarentegen o.a. October
en December lager. November 1917 behaalde verre
het hoogste cijfer van beide jaren.
Voor vergelijking met vroegere jaren moeten wij ons
ook ditmaal met de nominale cijfers .vergenoegen.
In Nederland werden aan binnenlandsche emissies,
kort schatkistpapier buiten rekening gelaten, nomi-
naal geplaatst:

Totaal bedrag

Staatsleeningen

Rest

1913. . . f149.109.000

–

f149.109.000

1914
……
134.617.000

–

,,134.617.000

1915
……
531.233.000

f337.500.000
1
)

,,
194.733.000

1916
……
426.561.000

,,205.000.000
1
)

,,
221.561.000

1917
……
415.201.000

,,200.000.000
2
)

,,
215.201.000

Ten slotte het beroep van de schatkist op de geld-
markt.
Genomen is het nominale bedrag der uitgegeven

1916

leeningen, vermeerderd met het, bedrag, dat aan ylot-
tende schuld aan het eind van het jaar uitstond en
verminderd met het bedrag van het begin van het jaar.
Alen vindt dan:
1914
…………….
/148.063.000
1915
…………….
,, 349.959.0001)
1916
………………
259.681.000
1
)
1917
………………
450.630.000
2
)

Hieronder resp.
f
62.500.000
en
f 80.000.000
ten laste
van Ned.-Indië en voor een deel aldaar uitgegeven.
Hieronder
/ 50.000.000
ten laste van Ned.-Indië.

AANTEEKENINGEN.

De resultaten van hetDutsche
mijn-, ijzer- en staalbedrijf.
– Nuna
het verschijnen van de resultaten van Krupp de ge-
gevens over het vorige jaar van alle groote bedrijven
in de Duitsche ,,Schwerindustrie” ter beschikking
staan, heeft de Frkf. Ztg. een overzicht samengesteld, waaraan het volgende is ontleend. Wij zijn hierbij iet-
wat uitvoeriger, dan anders wellicht het geval zou
zijn geweest, uit overweging, dat hot bij de hangende
plannen voor een eigen hoogoven- en walswerk van
groot belang is om, voor zoover zulks mogelijk is, op
de hoogte te zijn met de positie, waarin de voornaam-
ste onzer buitenlandscho concurrentengroepen ver-
keeren.

De verschillende jaarverslagen getuigen er alle van,
dat niettegenstaande de uitbreiding, die tal van be-
drijven hebben ondergaan, de productie door de out-
zaglijke eischen van leger en vloot tot de uiterste
grens werd opgevoerd. Productiecijfers worden ook
thans niet mdegedeeld. ,,Doch kann mit Bestimmtheit
angenommen werden, dasz entsprechend den auszer-
ordentlich erhöhten Gewinnziffern der einzeluen
Gesellschaften auch die quantitative Förderung einen markanten Sprung nach oben getan haben wird .Dasz
sowohi die insbesondere im letzten Winter und im
Frühjahr eingetretenen Verkehrsschwierigkeiten in
Verbindung mit dem mitunter sich geltend machen-
den Mangel an geschulten Arbeitern dabei hemmend
auf den Gang der Werke gewirkt haben, und dasz
ohne diese Hinderuisse ein noch gunstigeres End-
ergebnis erziel worden ware, steht auszer Frage. Die

lukrativen Preise, die sich den gestiegenen Rohmate-
rialpreisen und erhöhten Unkosten mehr oder weniger
.anpassen konnten, trugen fast allen einschlgigen
Werken, trotz der vorweg -abgezweigten Riesensum-

men für Kriegsgewinnsteuer, durchweg Rekordge-
winne em.”

.,Betrachtet man die unserer Zusammenstellung zu
-Grunde gelegten Gewinnergebnisse von 37
Geselischaften, so kommt man unumwunden zu dem
Schlusz, dasz nur wenige andere Industriezweige
Deutschlands derart günstige Konjunkturverhltnisse
aufzuweisen haben, und dasz die Verdienste im letzten
Jahr cme auszerordentliche Höhe erreicht haben, die
selbst die Zahlen des schon überaus günstigen Vor-
jahres weit hinter sich lszt. Dabei bleibt dahinge-
stellt, ob die ausgewiesenen Gewinuziffern ein wirk-
lich genaues Bild von dom Verdienste der einzelnen
Unternehmungen geben. Zum Teil wurden aus Rück-

1917

Aandeelen
‘Obligatiën
Totaal
Nederl.

en

mcl.

Staatsleeningen
–
/
204.600.000 .
f
204.600.000
Provinciën en gemeenten
–
59.792.735
59.792.735
Bank- en credietinstellingen…./
78,959.605
4.475.000

,,
83.434.625
Hypotheekbanken, binnenland ..
295.450
1.210.000
1.505.450
Hypotheekbanken, buitenland
1.460.000
,,

9.155.050
10.615.050
Scheepsverbaudbanken ……….
–
990.000
,,

990.000
Industriëele ondernemingen ……
33.745.200
21.423.625
,,

55.168.825 Cultuurondern., handeisvereen….. 7.543.250
,,

8.489.475′
,,

16.032.725
Mijnbouwondernemingen
–
4.300.000
,,

4.300.000
Petroleumondernemingen

……,,
18.881.800
–
18.881.800
Scheepvaartondernemingen ……..
3.456.500
–
3.456.500
Spoor- en tramwegondernemingen
1.530.500
,,

1.132.000,,,
2.662.500
Diversen

…………………..
4.871.875
,,

3.136.500
..

8.008.375

Aan deden
Obligatiën Totaal

–
f171.125M00
f171.125.000
43.261.160
43.261.160
f

49.650.800
3.479.875
53.130.675
184.500
1.184.000
1.368.500
221.000
2.082.000 2.303.000
247.500
995.000
,,

1.242500
59.318.100
12.000.000 71.318.000
34.290.370
,;

7.200.000
41.490.370

45.877.000
–
45.877.000 3.000.000
11.000.000
,,

14.000.000 18.191.000
18.191.000
2.365.738

f150.744.200 /418.704.385 / 469.448.585

/ 210.980.270 / 254.692.773 f
465.873.043

8

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

sicht auf die Kriegsverhltnisse die offenen Abschrei-

Kriegs- zum ]riedensgewinn normaler Zeiten doppelt

bungen

und

Rückstellungen

sehr

stark

erhöht,

hart empfinden müssen.”

anderseits dürften auch stillschweigend grosze innere
Reserven geschaffen sein, die in den Bilanzen ziffern-

W a t
e r ‘k r ci c h t
–
a
1
s

e ii e r g
i
e b r o n.

–
m.szig nicht in Erscheinung treten.’

Door verschillende oorzaken heeft d

oorlog den blik
Alleen Krûpp vertoont een dividendverlaging, die

van velen opnieuw en, in toenemende mate gevestigd
echter allerminst noodzakelijk was. Het bruto-winst-

op de beteekenis van stroomend water als bron voor
cijfer toch was hooger dan verleden jaar. Hoogere bij-

elec’trische energie. Vooral in de landen, die, arm aan
dragen voor ,,Wohlfahrtszwecke” zijn mede oorzaak

eigen steenkool, in deze tijden van vervo’ermoeilijk.
der dividendverlaging.

heden hun afhankelijkheid van het steenkoolproducec-
De enkele mijnbedrijven vertoonen, als blijkt, bij lange

rend buitenland in zeer sterke mate hebben gevoeld. na niet zoo sterke toenemingen in de winstcijfers als

Ook echter in de steenkoolproduceerende landen gaan
de gemengde werken en de afzonderlijke ijzer- en staal-

stemmen op in gelijke richting. Te verwonderen is dit

bedrijven der derde groep. Het arbeidersvraagstuk is

niet. De steenkoolwinning is een tak van bedrijf, die
–

vooral in het mijnbedrijf van beslissende beteekenis.

in – hooge mate van de aanwezigheid van voldoende

De Frkf. Ztg. eindigt haar overzicht met de voigende

menschelijke arbeidskracht afhankelijk is, zoodat het
woorden: ,,Aus dern Eindrilek, den die Zusammen-

steeds waarschijnlijker wordt, dat, wil het bedrijf ook

stellung der Gewinnergebnisse als Ganzes macht, kann

na den oorlog loonend blijven, het prijsniveau zich

man sich der Erkenntnis nicht verschlieszen, dasz in

blijvend boven het vorig vredestijdperk zal verheffen.

Anbetracht

der

stiindigen Steigerung der Gewinne

De mogelijkheid van het gebruiken van andere ener-

das Reich und die Staatsregierung endlich solchen

giebronnen,

die

minder van menschelijke arbeids-
Riesenverdiensten durch stï.rkere Heranziehung zur

kracht afhankelijk zijn
–
wat behalve voor water e

Bewltiguug der staatlichen Lasten entgegenwirken

wind ook tot zekere hoogte voor petroleum geldt
–

müszten. Ver allem aber nötigen diese Ziffern, erneut

komt hierdoor economisch in- een nieuw daglicht.

und mit allem Eruste zu fragen, warum die Militiir-

Systematisch werd het vraagstuk reeds in 1909 in

verwaltung auch jetzt noch P
i
e
i
s e zahlt, die den

Noorwegen aangevat door oprichting van de Norsk

groszen Werken derartige gewaltige Gewinne- errnög

Kruptaktieselskab met een kapitaal van 16 millioen

liche.

Die Riesenverdienste und

die aus

ihr

sich

kronen, met het doel de talrijke Noorsche watervallen

ergehende Politik der stndig’steigenden D iv
i
de n

te exploiteeren en aan takken van industrie het daar-

d e n verwöhnen die Aktion.re zurn Teil nachgerade

toe benoodigde kapitaal le verschaffen. De oprichting

derart,

dasz

diese einen etwaigen Rückschlag vom

had plaats na de gelukkige proefnemingen van Birke-

Maatschappij

—

Afschrijving en reserveering

Netto winst

Dividend in- pCi.

Resereering uit netto winst
Alles in 1C00 Mk.

uit bruto winst.

(zonder saldo vorige jaar.)

en verhooging saldo.

ï913

1914

1915

19ï1i

1913

1914

1915

1916

1913

1914

1915

1916′

1913

1914

1915

1916′
& 13/14 & 14/15 & 15/16 & 16/17 & 13/14 & 14/15 & 15/16 & 16/17 & 13/14 & 14/15 & 15/16 & 16/17 & 13/14 &
14/15
& 15/16 & 16/17

:Kapit. in

T.

GEMENGDE BEDRIJVEN:
,

ri

.

ci) Rijnsch-7estphaaIsche

Krupp

……….
250′

21.109

37.980

85.143

83.4?6

63.904

86.466

49.657

40.976

12

12

12

10

12,154

62.638 29.507

15.976
Gelsenlc. Berg’. .

188′

24.809

16.651

22.728

22,024

24.141

12.435

16.905

27.979

11

6

8

12

2.628

545

2.126

4.628
Phöniv
……….
106

12.353

12.507

12.756

12.442

23,229

15.470

32.848

43.291

10

12

20

20

11.595

1.538

8.604

19.376

291

278
Rhein. Stahlw.

60′

5.121

4.023

7.211

9.000

4.894

2.805

5.086

7.089

10

6

10

121

63

-18
l3nchum. Ver.

.

36

2.944

4.436

7.289

7.329

4.360

7.418

15.335

15.558

10

14

25

25

–

1.500

4.000

4.300
Gutel,offnung. ..

40′

7.522

7.077

10.214

9.530

6.992

2.395

23.408

18.478

10

15

20

20

3.992

3.405

17.407

10.477
Buderus
……..
22

2.223

2.139

2.376

2.635

1.978

–

1.917

3.019

7

0

5

71

123

–

596

1.036
Hoesch

……..
28′

4.252

4.374

4.760

10.243

604

1.086

8.841

17.344

15

12

20

–
24

1.512 -2.034

2.837

7.540
(0

0

5

10

10
–

397

998
Georg Manen

.

18.5

2.481

2.442

4.549

10.285

1.559

1.553

2.252

2.906

1, 6 ,

6

6

Totaal.
..
.

748.5

82.814

91.629

157.026

16.919

101.661

129.628

156.279

176.640

10.7

9.6

12.9

13.7

32.077

67.410 53.665

64.609

8)
Zuidwest-duitsche

Dtsch-Lu,xemb.
. .

130

.

16.000

16.500

22.900

25.000

8.388 -4.870

‘
9.739

14.929

0

0

7

10

7.063

120

178

1.217
Aumetz

……..
58

5.017

5.023

6.580

12.436

6.798

999

7.516

7.986

6

0

10

10

2.498

850

740

1.487
Rombach
……..
50

3.969

4.408

4.475

6.711

7.157

2.652

4.775

8.352

5

5

8

12

3.494

424

627

2.782
Röchling
……..
20

3.080

2.390

4.920

7.890

?

7

7

?

5

5

5

7

7

7

?

313

Totaal.
..
.

258

28.066

28.321

38.875

52.037

22.343 -1.219,

22.030

31.267

2.7

1.4

7.7

10.3

13.055

1.394

1.545

5.799
–

‘

o)

Obersilezische

Oherbedarf

…
–

48

3.608

3.604

6.009

9.429

2.410

1.500′

6.135

9.995

4

2

10

15

436

540

1.090

2.333
Laura

……….
36′

6.520

6.262

6.075

7.143

3.392

.2.442

5.297

9.876

4

4

0

12

1.178

371

1,400

5.169
Kattow-!tz

39

2.000

‘2.500

2.500
–

2.500

5.264.

3.708

6.868

6.499

13

8

12

12

629

418

2.068

1.700
Oberschl. Eisen.
.

28

2.000

2.000

3.000

4.000

571

239

1.993

3.312

0

3

6

10.

609

-668

224

399
Donnersmarck
. .

15.14′

3.200

2.470

3.099

2.700

3.347

1.981

3.707

3.603

24

12

18

18

139

70

805

689

–

Totaal….

166.14

17.328

16.836

20.683

25.772

14.984

9.870

24.000

33.285

6.7

5.0

10.5

13.1

2.891

731

5.587

10.290

–

II. MIJNBEDRIJVEN.

Harpen
……….
85

9.998

9.103 10.681 10.661

9.239

5.607 11.187 11.187

S

6

12

12

1.854

398

553

553

H-ibernia
……..
70

5.011

4.102

4.287

5.039 10.624

5.316

7.42110.021- {1

11

1}

601 – -143

5

2

Eschweiler
……
38

3.500

2.578

3.500

4.000

4.334

4.230

4.221

5.066

10

10

10

12

60

60

60

60
Ess. Steinkohl.

25

2.117

2.000

2.729

2.483

2.650

2.109

2.809

4.027

10

10

10

10

236

108 1.188

1.374
Consolidation . ..

20

1.887

1.486

1.333

3.425

4.841

3.301

3.931

4.648

23 ‘

15

18

22

4

26 – 10

22
M61h. Bergw
…..
14

814

795

802

968

1.701

1.063

1.560

1.635

ii

7j

10

11

33

– 58

45

55
Königsborn
……
11

1.750

1.000

1.000 – 1.500

3.002

1.346 – 1.667

2.313

18

10

10

15

760

148

463

529
Köln Neuessen . . 10.50

2.805

2.205

3.447

3.006

4.829

3.567

3.458

6.879 – 40

25_

35

40

300

750 -500

235

Totaal.
..
. 273.50 27.921 23.269 27.779 31.082 41.220 26.539 36.245 45.776

12.8

8.9

12.2

14.4 3.848

1.289 1.804 – 2.839

III. IJZER- EN STAALWERKEN

Mannesmann – –

72

6.682

2.939

7.358 18.625

5.641

8.120 16.987 24.749

fl

tO

15

18

581

754 4.771 10.113
l3isinarckhütte . –

16

2.280

4.497

4.870 11.583

1.633

3.580

5.354

5.412

9

15

25

30

– 4

816 2.542

131
v. d. Zypen

17

1.444

1.707 10.364 10.433

2.150

3.413

6.959

6.961

8

12

25

25

546

900 1.525

1.600
West. Stahlw. .

12.50

1.188

1.910

3.287

3.546

-37

121

1.611

1.471

0

0

201

8

–

121 1.051

321
Hasper Eisen .

13

1.365

1.202

2.944

4.502

1.331

236

3.604

5.616

5

4

16

16

440

431

990

2.902
Façon Mannst..

16

1.099.

1.288

3.050

4.950

647

109

1.125

1.253 5j 6

0 6(

8 8

9

–

–

.190

307
Fniedrichshütte. –

4

420

372

1.582

3.800

400

352

2.684

1.225

5

S

20

25

172

24 1.748

148
Eisenw. Kraft . –

22.50

2.600

1.697

1.965

2.569 ‘ 2.666

2.372

2.900

3.519

12

6

10

12

220 -‘

39

374 – 692
Ilseder Hütte . –

15

2.290

1.930

2.280

1.900

4.320

3.865

5.366

5.970

25

24

33

36

49

18

736

213
Maximiliansh. . .

23.44

4.297

3.184

4.340

7.527

3.407

2.740

3.723

4.143

101

12

12

12

1.894 – 483

494

1.058
Lauchhammer . –

’10

1.585

1.893

2.385 – 3.845 ‘ 1.220

1.863

4.015

6.187

6

10

15

20

346

808 2.346

840

lotaal
….
215.44 252.50 22.619 44.425 73.280 23.378 26.771 54.328 66.506

7.7

9.5

16.2 18.6 4.244

3.428 16.767 18.328

Totaal generaal’.. 1661.58 181.370 182.674 288.788 34.090 203.566 191.589 292.582 353.474

8.2 ‘

7.3

11.9

13.9 56.111 74.252 79.368 101.859

‘) Kapitaal in de vierjaarlijksche periode verhoogd, t) Achterstallig dividend op de preferente aandeelen; gewone aandeelen 0 pCt. §) Na’
betaald uit de winst 1915-16.

–

2 Januari
1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

land en Eyde om uit lucht salpeterverbindingen te
maken, een proces, dat, als bekend, vooral daar tech,
nisch rendeerend is, waar electrische energie in groote
hoeveelheid goedkoop ter beschikking staat.
Ook An Italië worden thans plannen geopperd
0
1)
groote schaal door waterkracht opgewekte e] ectrischc
energie voor industriëele en landbouwdoeleinden te be-
zigen. Voorgesteld wordt de oprichting van een spe-
ciale bankinstelling met staatssteun, ten einde he’t
exploteeren van watervallen, rivieren etc. als energie-
bron te financieren en de industrie, die hiervan ge-
bruik wil maken, te steunen. Aan de instelling zou een
technisch bureau worden verbonden, ten einde de le-
vensvatbaarheid van de ingediende projecten te be-
oordeelen.

Japan, en de V.ereenigde Staten
in denBritsch-Indjschen import.-
De thans in Engeland ontvangen officieele statistie-
ken van den invoer in Britsch-Indië over het jaar, het-
welk 31 Maart 1917 eindigde, wijzen op een reeks be-
langrijke verschuivingen. Enkele cijfers mogen hier
een plaats vinden.
vergeleken met het vorige dienstjaar steeg de im-
port van ruim £ 92 millioen op £ 107 millioen, een
toeneming, welke intusschen uitsluitend op rekening
komt van de gestegen prijzen. Zelfs zou, omgerekend
naar de prijzen van het vorige jaar, de invoer toch in
plaats van een stijging met 15 millioen, zelfs een
daling van bijna £ 10 millioen hebben aangewezen.
Nog altijd komt de meerderheid der ingevoerde goe-
deren uit het Vereenigd Koninkrijk, £ 58,5 millioen
tegen £ 52 millioen in het vorige jaar en £ 62 millioen
in 1914-’15. De voornaamste goederen, waaruit de
import uit Engeland bestaat, zijn naar rangorde van
belangrijkheid: katoenen goederen, metalen, machines,
en spoorwegmateriaal. Te samen beliepen deze in het
laatste jaar bijna £ 40 millioen.
De voornaamste verschuivingen hebben zich dan ook
voltrokken in de landen van herkomst van den ver-
deren import. Vooral Japan en de Vereenigde Staten
hebben hierbij hun aandeel zien stijgen, gelijk uit vol-
gende overzichten blijkt.
In de eerste plaats Japan:

Invoeren uit Japan

1914/1915
1915/1016

1916/1917
£
£
£
KamfeE.

…………….
109.000
139.000
163.000
Katoenen garens en goederen
736.000 058.000
3.042.000
Glas
en glasw’erk ……..
131.000
400.000
599.000
Aardewerk …………..
33.000
114.000
333.000
Luciîers

…………….
461.000
705000
684.000
Zijde, draad en goederen ..
626.000 991.000
957.000
Suiker

………………
14.000
248.000
274.000
Totaal van alle artikelen
te zainen
2.966.000 4.998.000

8.889.000
De grootste stijging, wat het bedrag betreft, is gelegen
bij de katoenen gazens en goederen. Wat de garens be-
treft, zag Japan in het laatste jaar zijn aandeel van
1,7 op 13 pOt. stijgen, ten koste hoofdzakelijk van En-
geland, dat van 91 op 83 pOt. achteruitging en verder o.a. van Nederland, dat van 2,2 daalde tot minder dan
1 pOt. Wat doek betreft, het leeuwendeel van den
katoenimport, wist Engeland zijn overheerschende
positie vrijwel te handhaven. De invoer van ge-
maakte kleedingstukken, die in beteekenis toeneemt,
is daarentegen thans vrijwel geheel, 90 pOt., in Japan-
sche handen. Deze cijfers vormen wel een sprekend argument voor het beweren – zie E. S. B. 1917, pag.
267 – dat de in den aanvang van dit jaar verhoogde
invoerrechten op katoenen goederen in Britsch-Indië
niet in de laatste plaats tegen de stijgende concurren-
tie van den Japanschen bondgenoot waren gericht.
Ten opzichte van de overige posten wordt nog vermeld,
dat speciaal voor glas en glaswerk en sommige soorten
van aardewerk Japan thans practisch vrijwel een mo-
nopolie heeft. Tegenover de stijging van den lucifers-
import, 63 op 63 pOt., staat eeû verlaging van het aan-
deel van Zweden van 26 op .13 pOt. Niettemin schijnen

de Japansche lucifers, vooral thans, van inferieure
qualiteit te zijn.

Papier is hierboven niet afzonderlijk genoemd. Niet-
temin is ook hier Japan’s aandeel zeer gestegen, gelijk, wat wel merkwaardig is, dat van Noorwegen en Zwe-
den. Ook de Vereenigde Staten boeken hier een be-
langrijke toeneming.
De cijfers voor de Vereenigde Staten zijn:

In
voeren uit de Vereenigde Staten:

191411915 1915/1916 1916/1917
£

£

£
Katoenen stukgoederen
. .

173.000

257.000

204.000
Verfstoffen …………..
–

3.000

281.000
Aardewerk …………..
155.000

292.000

392.000
Instrumenten …………
48.000

79.000

135.000
IJzer en staal ……….
368.000

1.600.000

1.628.000
Machinerieën …………
173.000

191.000

279.000
Automobielen, rijwielen
. .

91.000

391.000

973.000
Petroleum …………..
1.647.000

1.670.000

2.074.000
Papier en carton ……..
17.000

22.000

143.000
Scheepsuitrusting ……..
41.000

50.000

131.000
Hout ………………..

15.000

56.000

137.000

Totaal van alle goederen
te zamen
3.120.000 5.247.000 7.304.000

In ijzer en staal en daaruit vervaardigde producten hebben de Vereenigde Staten geheel de plaats van
België en Duitschland ingenomen. Belangrijk is ook
reeds de invoer van verfstoffen, tot dusver, als bekend,
uitschland’s monopolie. Ook voor automobielen en
rijwielen staan de Vereenigde Staten thans verre bo-
venaan.

Onder de overzichten in dit nummer treft men het
algemeene gedeelte aan van het jaarbericht over den
tahakshan dcl ‘in 1.917 dci makelaars P. Meer-
kamp van Embden & Zoonen.

BOEKAANKONDIGING.

–

Het Prij.sreeht tegenover Neutralen in
den Wereldoorlog van 1914 en vol-
gende jaren,
door Mr. Dr. J. H. W.
Verzijl. ‘s-Gravenhage. Martinus Nij-
hoff. 1917.

Het hierboven genoemde lijvige boek, 327 bladzij-
– dcii groot en door den schrijver meer modest dan
juist, ergens in den tekst als ,,dit werkje” aangeduid,
is een wèlverzorgd, in klaren stijl gehouden en steeds
belangwekkend en ondeihoudend geschrift. Het is de
vrucht van ernstig wetenschappelijk onderzoek, steeds
gedocumenteerd door vermelding der bronnen van
wat wordt medegedeeld of betoogd, en het heeft daar-
tnevens de verdienste toegankelijk te zijn, niet alleen vooy den beoefenaar van het Volkenrecht, maar ook
‘voor iederen beschaafden lezer, die zich met die rechtstof niet regelmatig pleegt bezig te houden,
doch wèl belang stelt in de natuur van het wereld-
gebeuren van dezen tijd.
De ,,Inleiding” wil den titel rechtvaardigen. Doch
zij doet meer. Zij opent de deur van des schrijvers
werkplaats en laat ons zien, dat ofschoon een beknop-
ter arbeid aanvankelijk was bedoeld, de stof zelve hem
medesleepte en hem telkens de eerst gestelde grenzen
overschrijden deed, terwijl hij tevens vaak moest laten liggen, wat toch tot zijn onderwerp behoorde. Zoo viel
het geheele formeele, procesrechteljke deel van het
prijsrecht en de daaromtrent bestaande en nieuw
gevormde rechtspraak weg, voor zoover daarheen niet
verwezen werd en worden moest in de verschillende
onderwerpen, bij de behandeling van het materieele
prijsrecht.

Had de schrijver het niet zelf gezegd, dat het zoo
was gegaan, wij zouden het toch wel hebben vermoed.
Eerst was beschrijving bedoeld van de houding der
oorlogvoerenden tgenover de Londensche Zeerecht-
declaratie. Maar ,,tengevolge van de ontwikkeling der
gebeurtenissen” in dezen oorlog, waarin immers die
oorlogvoerenden niet die Declaratie alleen, maar zoo
goed als alles, wat tot dusverre als geldend volken.

10

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

recht werd beschouwd, in verbijsterende verwildering
overboord wierpen, – moest over meer worden ge-sproken dan wat het beperkte onderwerp omvatte.
Z66 kwamen de Declaratie van Parijs en de Vredes-
conferentiën op het tapijt. En tal van onderwerpen
daarnevens, waartoe die ontwikkeling der gebeurte-
nisen aanleiding gaf en die met het prijsrecht zelf
eigenlijk maar nauwelijks in verband staan. Hoe zou
men bij de ontstane rechtsverwarringen het prijsrecht
tegenover neutralen kunnen behandelen, zonder het
buitrecht tegenover vijanden te bespreken? En hoe
zoude dat prijsrecht met de verwording van blokkade-
recht of contrabanderecht of voortgezette reis kunnen worden besproken, zonder die onderwerpen zelve aan
een historisch onderzoek te onderwerpen? Aldus
voerde de stof den schrijver mede en duidt de titel
van ,,Prijsrecht” den inhoud van het werk niet met
zooveel juistheid aan, als de inhoudsopgaaf zou doen
denken. Te minder, omdat, als gezegd, het prijsproces-
recht buiten behandeling bleef, een overzichtelijk
beeld van de rechtspraak dezer jaren in haar geheel
niet aangetroffen wordt, en de korte bespreking van
het groot aantal vermelde gevallen een zuiver acciden-
teel karakter kreeg, ter toelichting en illustratie van
de behandelde onderwerpen.

Met deze opmerking is niet eenige verkleining, niet
eenig gemis van waardeering van des schrijvers arbeid
bedoeld. Geenszins. Zijn boek is, aan de hand en naar
,

aanleiding van prijsrecht, geworden een algemeene
behandeling van zeeoorlogsrecht, en geeft van dat ge2
heel een uitnemend beeld. De schrijver is er zich vol:
komen van bewust, dat ieder van zijn onderwerpen
breeder en dieper behandeling zou verei.schen, indien
absolute volledigheid ware beoogd. Hij zegt dan ook
zelf, dat het bestek van zijn arbeid hem tot gioote
beperking heeft genoopt. Maar hetgeen hij gaf is dan
toch gekenmerkt door zooveel klaarheid en is zoodanig
gedocumenteerd, dat het voor ieder, die nog dieper
mocht willen gaan, den weg volkomen wijst.
Daar komt bij – en wien zou het bevreemden –
dat het boek bijkans
01)
elke bladzijde den stempel
draagt van te zijn geschreven gedurende den ver-
schrikkelijksten zeeoorlog, die de wereld ooit geteis-
terd heeft. Geschreven te zijn door een man die, als-
neutraal zelf buiten den oorlog staande, met ontzet-
ting aanschouwt de welbewuste, totale vernietiging
van het recht, door machten, voor wie ethische begin-
selen niet meer bestaan. En al begeeft de waardigheid
en zelfbeheersching den schrijver nooit, er komt
menige bladzijde in voor, die toont hoe de pen, die ze
schreef, van verontwaardiging heeft getrild.

Het wetenschappelijk boek is ook in dezen zin een
boek des tijds. Dat bewijst ook reeds de aanhef er
van, welks eerste zin over ,,dezen oorlog” spreekt.
Gevolg van des schrijvers arbeidsmethode en ver-
deeling der stof is, dat somnige onderwerpen, in
stede van als geheel behandeld te zijn, telkens in vaak
eenigszins van elkaar verwijderde plaatsen moesten
voorkomen en besproken worden, maar daardoor voor
den lezer eenigermate uiteenvallen, ook al past wat
er wordt gezegd ter plaatse waar het gebeurt. De
schrijver zelf, aan wien dat natuurlijk niet is ont-
gaan, werd er door genoopt, bij herhaling in noten
naar latere of vroegere plaatsen te verwijzen. – Daar-
over valt niet te twisten. Elke methode van behandeling
heeft hare voor- en nadeelen. En voor hem, die in
samenhang en overzichtelijk schetsen wil, hoe het ge-
heel historisch geworden is, zal het aangewezen be-
zwaar wel kwalijk te
vermijden
zijn. Maar dit gegeven
1
aanvaardende, kan ik toch de opmerking niet weer-
houden, dat nu iets wezenlijks ontbreekt, niet aan het
boek zelf, maar aan hetgeen er aan toegevoegd moest
zijn. Hèt heeft als Bijlage 1 een
lijst
van afkortingen
waarmede de bronnen zijn aangeduid, als Bijlage II
een lijst van ,,in het prjsrecht bekende schepen en
prjsvonnissen, in dit geschrift behandeld”, ruim 140
in getal. ,,Behandeld” is echter daarvoor mar al te
vaak een euphemisme. En het boek wordt v66rafge-
gaan door een ,,Inhoud”, die alleen de titels der hoofd-

stukken en de verdeeling daarvan aangeeft. Voor hem
echter, die na de lectuur op eenig speciaal- punt het
boek wil raadplegen, – hetgeen het volkomen waard
is— is dit onvoldoende, op grond van hetgeen hier-
boven is gezegd. Wie, om een voorbeeld te noemen, weten wil, wat er over de voortgezette reis in te vin-
den is, zou een moeizame ontdekkingsreis moeten
ondernemen, v66r- en achteruit naar de verwijzingen
zoeken, om ten slotte geen zekerheid te hebben volko-
men te zijn geslaagd. De schepenlijst geeft ook geen
aanwijzing. Vaak vindt men bij het opslaan van eenig
daarachter geplaatst cijfer, nauwelijks meer dan den
naam met een verwijzing naar een bron. Dat zou niet
schaden, wanneer een
onderwerpen-register
werd aan-
getroffen met volledige verwijzingen. Z66 als het er thans ligt, is nadere raadpleging van het werk op be-
paalde onderwerpen uitermate moeilijk.
Indiën de schrijver de juistheid dezer opmerkihg
mocht toegeven, zou hij bij een volgende uitgaaf zijn lezers ter hulp kunnen komen.
Dat hij die lezers vinden zal en reeds gevonden
heeft, acht ik niet twijfelachtig, want het boek schijnt
mij een verrijking toe van onze in die stof niet al te
omvangrijke rechtsliteratuur.
Mr. B. C.
J. LODER.
December 1917.

Ter gelegenheid van haar 100-jarig bestaan, op 17
December j.l., heeft de N u t s s p a a r b a n k t e
II
a a r 1 e m een gedenkschrift het licht doen zien,
waarin door den directeur uitvoerig de geschiedenis der instelling in het afgeloopen honderdjarig tijdvak
wordt verhaald. Tijdperken van snellen groei en sta-
tionair zijn hebben elkander afgewisseld in het leven
der instelling, die thans na een reorganisatie in het
eerste decennium dezer eeuw tot nieuwe ontwikkeling
is gekomen. Naast een lijst van bestuurders, zijn ver-
schillende belangrijke documenten uit de geschiedenis,
der instelling in het gedenkboek afgedrukt, gevolgd
door een aantal overzichtelijke diagrammen.

INGEZONDEN STUKKEN.

DE WINST VAN HET LEVENSVERZEKERING-
BEDRIJF.

In E. S. B. no. 104 (van 26 December) komt een
belangwekkende beschouwing voor van den heer J. J.
M. H. Nijst omtrent de winstbronnen van een levens-verzekeringmaatschappij. Hierin is, naast zeer vele en
zeer juiste opmerkingen, veel te lezen waarmede een practisch levensverzekeraar nu niet onmiddellijk zijn
instemming zal betuigen. Reeds de splitsing van Prof.
De Jongh van het bedrijf der levensverzekering in de
drie elementen: administratiekosten, risicokansen en
beheer der premiereserve, lijkt mij, hoewel het voor
beschouwingen als van Prof. De Jongh omtrent de
winstgevendheid van het bedrijf goede diensten be-
wees, minder gelukkig, bijvoorbeeld omdat hiermee
samengaat, dat men de uitkeeringen alléén ten laste
van de netto-premiën denkt. Echter is dit een zuiver
verzekerings-technische kwestie, waarop ik hier niet
nader in wil gaan.
Er wordt evenwel door deze splitsing een zéér prin-
cipieele fout in de hand gewerkt, die de heer Nijst
maakt. De heer Nijst vindt, bijvoorbeeld in het jaar-
verslag van de Nationale over 1916, de volgende
cijfers:
Verwachte uitkeeringen ……..
f
900.504,02
Gedane

,,

,, 516.060,62

Verschil …………
f
384.443,40

en noemt dit verschil
winst.
Dit is nu ten eenenmale
onjuist. Tegenover ,,verwachte uitkeeringen” staat
,,verwachte vervallen premie-reserve”, die de Neder-
landsche instellingen nimmer publiceeren. De bere-
kende
cijfers
,,verwachte uitkeeringen” hebben geen
andere pretentie dan contrôle op de gebruikte sterfte-
tafels, en hebben geenszins het doel hieruit financieele
conclusies te doen trekken.

2 Januari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Wil men de winst op de ondersterfte berekenen, dan
make men een zoogenaamde risico-balans, in den geest
als het Aufsichtsamt in Berlijn van de onder haar
toezicht staande instellingen eischt. Bij onze Neder-
landsche instellingen is dit echter geen gewoonte; in
hoeverre publicatie hiervan al of nidt gewenscht is,
vil ik hier in het midden laten. Mijn hoofddoel thans
‘as slechts het wijzen op de genoemde vergissing.
Daar in het algemeen de Nederlandsche jaarversla-
gen geen gegevens bevatten om de risico-winst naar
behooren te becijferen, is, m. i. zeer terecht, door Prof.
De Jongh een andere en meer betrouwbare weg inge-
slagen om de winst van het levensverzekeringbedrijf
te benaderen.

Rotterdam, 2-1-1918.

Dr.
A. 0. HOLERDA.

REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSGEBIED.

V e t. Binnenkort zullen van regeeringswege de
niet vooi menschelijk gebruik geschikt zijnde voorra-
den oliën en vetten worden opgenomen. Getraçht zal
worden deze voor de consumptie geschikt te maken,
teneinde in een dreigend tekort aan vet te voorzien.
Pootaardappelen. Met ingang van 1 dezer
worden de maximumprijzeu van pootaardappelen ver-
hoogd met
f
2.50 per 100 K.G. Deze verhooging is
bedoeld als een vergoeding voor het bewaren gedu-
rende den winter.
Aanvulling witbrood. Door den Minister is
bepaald, dat door de gemeentebesturen op aanvrage
van een gezinshoofd voor elk tot zijn gezin behoorend
kind beneden één jaar voor elke periode een aanvul-
lingswittebroodkaart kan worden verstrekt, ontdaan
van 400 gram aan boris. Op alle bons van die aanval-
lingskaart kan regeeringsbloem in plaats van brood
worden verstrekt, naar verhouding van 125 gram
bloem tegen 200 gram brood.
Overtreding distributie-regeling
v o o r b r o o d, e n z. Den gemeentebesturen is door
den Minister verzocht in die gevallen, waarin een
bakker wegens overtreding van de distributie-regeling
voor uitsluiting wordt voorgedragen, te adviseeren in-
zake vaststelling van het bedrag in geld, tegen beta-ling waarvan de uitsluiting door den betrokken bak-
ker kan worden voorkomen.
Ongeschild eikenhout. Ingetrokken is de
ministerieele beschikking van 26 November j.l., be-
treffende het verbod van aflevering en vervoer van
ongeschild eikenhout. (Zie ons overzicht in ‘No. 100.) De beschikking van denzelfden datum betreffende het
vervoer van hout in het algemeen blijft van kracht.
o
a s e i n e. Bepaald is, dat exporteurs van caseine
voor elk K.G. van dit artikel, waarvoor vergunning tot uitvoer wordt verleend, een bedrag hebben af te
dragen aan de Ned. Uitvoer Mij.
M e 1 k. In een bericht over de melkraütsoeneering
wijst het B.M.V. er op, dat, mede in verband met het
gebrek aan veevoeder, de melkproductie over het ge-
heel lager is dan in normale tijden. Uit de onmiddel-
lijke omgeving der groote steden wordt dan ook min-
der aangevoerd dan gewoonlijk, terwijl verdere afne-
ming der melkproductie in de eerstvolgende maanden
te verwachten is. Aanvoer van melk van elders levert
thans bijzondere bezwaren op door de verkeersmoeilijk-
heden in het algemeen, maar bovendien door gebrek
aan voldoende materiaal voor vernieuwing en aanvul-
ling van de hoeveelheid blikken bussen, die voor een uitgebreid melktransport noodig zijn.
a a s. Eene nieuwe regeling is getroffen voor de
distributie van kaas, volgens welke door bemiddeling
van de Kaasvereeniging de bestellingen kunnen loo-
pen over de gewone grossiers; de gemeentebesturen
kunnen ook rechtstreeks bestellen. Nieuwe maximum-
prijzen zijn vastgesteld voor groot-, tusschen- en klein-
handel en maximuminkoopprijzen voor de gemeenten
ingevolge art. 3 der Distributiewet 1916, alsmede voor
kaas van den verplichten voorraad 1917 (belegen
kaas).

S u i k e r. De maximumkleinhandelprijs voor – sui-
ker, bereid onder rabbinaal toezicht, is bepaald op

f
0,3234 per 34 K.G.; voor den tusschenhandel is de
prijs vastgesteld op
f
59 per 100 K.G.
Vervoer van drukletters, enz. Verboden
is de verkoop, de aflevering en het vervoer uit eenig
deel eener gemeente naar alle overige deelen des Rijks,
hetzij in of buiten die gemeente gelegen, van druk-
letters, letterwit en lettermateriaal (zoowel oud als
nieuw). Het verbod geldt niet voor materiaal, bestemd
voor lettergieterijen en drukkerijen in Nederland.
V e t d i s t r i b u t i e. In verband met de distribu-
tie-regeling voor vet is door den Minister van Land-
bouw, enz. ingesteld een Commissie van Advies, welke
toegevoegd zal zijn aan het Vet-Distributiebureau.
Pachtprijzen v o o r gras- en hooi-
1 a n d e n. Maatregelen zijn in voorbereiding om de
opdrijving der pachtprjzen van gras- en hooilanden,
alsook der prijzen van het hooi tegen te gaan. Bij deze
maatregelen, welker aard binnen enkele weken zal wor-
dén bekend gemaakt, zal geen rekening worden gehou-
den met hooge pachtprijzen, die intusschen mochten
worden besteed.
.G 1 y c e r i n e. Verboden’ is de verkoop en de afle-
vering van ruwe glycerine, glycerinewater en zeep-
ziedersonderloog, met uitzondering van rechtstreek-
schen verkoop en aflevering aan Nederlandsche glyce-
rine-raffinaderjen.
Mangelwortel- en .voederbieten-
a a d. Voor de vrees, ontstaan door de hooge prijzen.,
voor het artikel geldende, dat er niet voldoende man-
gelwortel- en voederbietenzaad zou zijn, bestaat bij
zuinig gebruik geen aanleiding.
Vervoer tijdens stremming van
de v a a r t d o o r vorst. Indiende binnenscheep-
vaart door de vorst onmogelijk wordt gemaakt, zullen de beperkende maatregelen voor het goederenvervoer
per spoor in werking treden. Dan zullen alleen voor
yervoer worden aangenomen levensmiddelen voor
mensch en dier (in uitgebreiden zin op te vatten),
iteenkolen, cokes, briketten, turf, bruinkolen, zeep en
verpakkingsmiddelen daarvoor, alsmede bestelgoede-
ren, mits niet zwaarder dan 50 K.G. per collo.

MAANDCIJFERS.

EMISSIES IN DECEMBER 1917.

Provine. en Gemeentelijke leeningen
f
1.397.500,-
zijnde:
Proviac. Noord-Brabantf
1.000.000,-
41/2
O/O

obi.

Ii.
998/4

G/o.

Gmeente

Nijmegen

f

400.000,-

4112
0
/0

obi.

it
100

°Io.

]ank- en Credietinstellingen ……

,,
6.143.750,-
zijnde:
N.V. DeTventsche Bank
14.150.000,-
aand.
a
132
1
Ii
O
/o.

Merwedebank

f

100.000,—

aand.
105
O
/o.

N.V.

Handels-

en

Landbouwbank

f
500.000,—
aand.
Ii 108
0/.

Hypotheekbanken

(werkzaam

in

Nederland)

………………

..
67.500,—
zijnde:
Overijselsche Hypotheekb.
f
300.000,-
aand.

(met

10

0/

storting)
a
120
0
/o
Veen dammer Hypotheekbank

f
150.000,—

aand.

(met

10

0
/0
storting)

a
210
O
/o.

Hypotheekbanken

(Scheepsverband
Maatschappijen)

…………….,
557.500,-
zijnde:
•
Hollandsche

Scheepsverband

Maat-
schappij
f
500.000,—
aand. (met
10
0/

storting)

9.
125
O
/
o
.

•

Maatschappij

voor

Scheepskrediet

t
500.000,—
5
0/
pandbr.
A.
99
0/.____________________

•

Transporteeren.
.

f
8.166.250,-

12

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

Transport.
.
f

8.166.250,-

Industiiëele Ondernemingen …….
,

4.192.500,-
zij
n(le:
Asselberg’s Ijzeiiudustrie en Handel-
Mij.
f
500.000,- 5
0/

obl. ol 99
O
/o.

lettergicterij ,,Amsterdani” v/h.N. Tet.
terode f500.000,- aand. a 153
0/.

Tabaksindustrie

‘Ih.

Gebr.

Philips

f
660.000,- 6
0
1 cum. prei. vinstd.
aand.
a
100
0
/0.
Ned.

Sigarenfabrieken v/h.

Ypes
&
Posthumus
f
500.000,- 6
0/
cum.
prei. aand,
ft
100
0/.

Fabriek en Magazijnen van Artikelen
voor Verlichting en Verwarming
J. J. Verburg
&
Zonen /400.000,-
6
0/

le Uyp. obi.
a
100
0
10
Industriele

Maatschappij

,,Heta.”

f
250.000,- aand.
a
100
O/o.

Zuid-Hollandsche Bierbrouwerij

f
500.000,- 5
0
/0
Hyp. obi. fi
. 99
0/.

Maatschappij voor Zwavelzuurberei-
ding

vih.

G. T.

Ketjen

&
Co.

1
500.000,- aand. 0. 137
1
/

0
/s

Oultuurondernemingen, Handeisver-
eenigingen en Hande]svenn…..
,,

187.500,-
zijnde:
Holland-China Handelscompagnie
/125.000,- nand.
0.
150
O
/o.

Scheepvaart-Maatschappijen

……..
12.564. 500,-
zijnde:
N.V. Stoomaart-Mij. ,,Oostzee”
f1.000.000,-

aand.

0.

350

0
/u.

Solleveld, Van der Meer en H. van
Hattum’s

Stoouiv.-Maatschappij

f
1.200.000,- aand.
0.
320
01

Maatschappij

Zeevaart
f 865.000,-
aand.
0.
330
O
/o.

NV. Stoomvaart-Mij. ,,Princenhage”
/1.000.000,- aand.
(

115
0
/0.

Zeevaart-Mij. Merwestad /100.000,-
t
aand.
0.
100
O
/o.

Ned. Stoomsieepdienst v/h. P. Smit ji.
/1.000.000,- 5
0/

obi. 0.98’/o
01

N. V.

Reederj-Mij.

,,Scheven ingen”
f 100.000,-
aand.
0.
135
0/.

Diversen

…………………….
,

2.593.500,
zijnde:
N.
V.

Visscherij

,,De

Toekomst”

f
36.250,- aanci.
0. 120
0
/s.
N.V.
Intern. Kapok-Mij. f 250.000,-
aand.
0.
100
O
/o.

N. V.

W.

J.

Kalis

Wzn.

&

Co’s
Baggermaatschappij

1.000.000,-
aand.

0.

130

0/,

f

1.000.000,-
8 0/

cum.
prei.
v.
aaoZd,
t 100 0/s.____________________

Totaal
……
f

27.704.250,-4

Totaal dei emissies iii Januari . .
f
149.213.120,-
Februari

. .

,,
5.316.000
1
–
Maart
.
……
15.254.820,-
April
27.292.750,-

Mei

……,
24.560.515,-
Juni
……,,
18.286.875,-
Juli

……,,
46.024.450,-
Augustus.

,,
51.445.900,-
September

,,
7.978.500,- October
…..,
18.880.625,-

November..,,
73.714.6381)

December

,,
27.704.250,-

Algemeen totaal

. . . .

f
465.673.043,-

Bovendien:

/
14.920.000,-
Schatkistpromessen
0.
f

993,70
5.080.000,-
4/2

/o
Schatkistbiljetten
1.000,95
46.730.000,-
Schatkistpromessen
,,

,,

988,88
6.014.000,—
4
1
/2
0
/s
Schatkistbiljetten
,,

,,
1.000,41

terwijl voorts
ook
hier te lande gelegenheid
bestond tot
inschrijving
op
de
4
0/

1’ransche Leening 1917
0.
68,60
0/.

1) Het cijfer voor de ilypotheekbanken en mitsdien het
totaalcijfer over November waren
f
16.000,- te laag gesteld.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

heteekeut: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKD1SCONTO’S.

20
Juli
1914

(Disc.Wissels.
4
1
!2
sedert
1
Juli15
3
1
12sedert23 Mrt.
1
14
Ned.,B
lB

Elf
an
4
1
1,

,,

1

,,

’15
4

,,

23

’14
I.Vrsch.inR.C.
51/,

,,

19Aug.’14
5

23

,,

1
14
Bank van Engeland
5

,,

5
Apr.’17
3

,,

29 Jan. ’14
Duitsche Rijksbank
5

,,

23 Dec.
’14
4

,,

5 Febr.’14
BankvanFrankrjk
5
,

,,

20Aug.’14
3
1
/

,,

29 Jan. ’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

10Apr.’15
4

,,

12 Mrt. ’14
Russische Staatsbk.
6

,,

27 Juli
’14
5

,,

1
Apr.
’14
Nat. Bank v.Denem.
5

,,

10

,,

’15
5

,,

6
Febr.’14 Zweedsche Rijksbk.
7

,,

11
Dec. ’17
4
1
1,

,,

6

,,

’14
ZwitserscheNat.Bk.
4
1
!2

2Jan.’15
31/,

,,

19

,,

’14
Bank van Italië
..
5
1
1,

,,

7Nov.’17
S

0
Mei ’14
Feder. Ree. Bk.
N.Y.
3
4-4
4

–
–

–
Javasche Bank….
3
1
!2

,,

1Aug.’09
3
1
I,

,,

1Aug.’09

OPEN MARKT.

Dato
.4,nsierdam Londen
Part.
Berlijn
1

Part.
Parijs
Part.
Cali.

I

N.

Yor*
Part.
1

Prolon.
disconto
gatie
disconto
a’i,conio
disc.
money

29 Dec.

’17
41/
4
.t/
5
9
41/
4

4
1
/8
4-J8
–
–
24-29 D. ’17
4
1
/-
1
/9
4/4

l/
4

1
5
1

T
‘5
3

4
1
/
–
—
17-22

’17
4-‘/4
4
1
14-5
4
11
4
4-
1
/s
–
–
1015

’17
3814_4
4 l/_1/
451/
4_
1
/
5 Vs-8

28-30 D. ’16
4 1/5_1/4
4
I/
5
1?/
4-
1
/8
–
2-2
1
/4

27-31 D. ’15
3
1/s
31/4.4
5
8
/io
4
1/_1/
–
1

1/4

20 -24Jul.’14
3 2
‘/’/
2
‘/-‘/
2 ‘/-/,
2 ‘/
1 ‘/42 /2

‘) Noteering van 28 December 1917.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Dooi- de feestdagen waren de onozetten op de wisselmarkt
zeer gering. De stemming was ilauwer voor Londen, Parijs
en New York en ook de neutrale deviezen waren eerder
aangeboden. Marken en Oostenr. Kronen konden echter
huti stijging weder voortzetten on de meeste omzetten
vonden dan ook plaats in deze wissels. De stijging was
echter niet meer zoo sterk als de vorige weken en de
stemming was ook rustiger. In het laatst der week bestond
er goede vraag naar Roebels. De koers bleef aanvankelijk
nog tamelijk stationnair. Alleen heden werd er door de
speculatie plotseling beduidend hoogere prijs besteed. Ook
werd pr belangrijke vraag voelbaar voor rekening van de
Centralen, waarbij Bulgarije naar uitbetaling Petersburg
vroeg, terwijl Duitschland zich bepaalde tot de Roebelbiljetten.

KOERSEN IN NEDERLAND.

D
t
a
G
Londen
)
Parijs
)
Berlijn
)
Weenen
)
Petro.
grad’)
New
York’)

24 Dec. 1917

..
10.964 40.95 44.85
26.674
0.364
2.304
25

1917..
–
–
–
–
– –
28

.,

1917

– .
–
– –
–
– –
27

1917

– .
11.024
40.85 45.25 27.30
0.36+
2.31+
28

1917

. –
11.01
40.80
45.25
27.30
0.36+
2.31
29

1917

– –
1].-
40.75
45.30
27.324
0.35+
2.31
Laagste d.
w.
1)

10.90
40.65
44.374
26.60
0.35+
2.30
Hoogste
,,

,,

)
11.054
40.95 45.40 27.50
0.36+
2.32
22 Dec.

1917

..
11.054 40.90 44.50 26.75
0.35+
2.32
15

,,

1917

..
10.874
40.40
40.274
24.30
0.344
2.294
Muntpariteit
– –
12.10+
48.-
59.26
50.41
1.28
2.48+

) Noteering to Amsterdam. 1) Particuliere opgave.

2 Januari. 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13

Dato
Siock-
holm
)
Kopen-
hagen
)
Chri3-
tiania
1)
Zwitser-
*
land
)
Spanje
1,
Bot avia ‘)
telegrafisch

24 Dec. 1917
78.- 73.-
76.75 52.80
57.-
90-100
25

1917
–
—
–
–
–
99-100
26

,,

1917
–
–
–
–
99-100{
27

1917
77.90
73.-
76.62
9
52.95
57.-
99-100
28

,,

1917
77.75 72.75
7.6.60
52.90
56.50
991-100+
29

,,

1917
77.50 72.75
76.50
52.85
57.-
99-100
L’ste d. w.’)
77.65 72.60
76.50
52.60 56.50
998/4
H’ste
,,

,,

‘) 78.25 73.25 76.75 53.05
57.-
100
1
/2
22 Dec. 1917
78.-
72.75 75.50 52.85
57.-
99-100+
15

,,

1917
81.20
74.70 77.75 53.25
57.-
99f10
0

Muntpariteit
66.67
66.67 68.67
48.-
48.-
100
5)
Noteering te
Amsterdam.
1)
Particuliere
opgave.

KOERSEN TE NEW YORK.

0 0
CoMe
Londen
(in
$
per £.)

Zicht
Parijs
(in fr.t.
P.

Zicht
Berlijn
(in cents
p
Rm. 4)

Zicht
Amsterd.
(in cents
per gid.)

29December 1917
4.76.45 5.73.50
uom.
Laagste d. week..
4.76.45
5.73.50

Hoogste,,

,,

– .
4.76.47
5.73.75

22 December 1917
4.76.45
5.73.50 norn.
438/4

)
15

.,

1917
4.76.45
5.73.50 nom.
44
Muutpariteit….
4.88.67
5.18
1
/4
95’1
40
1
/,e

i) Noteering van 18
December.

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen en

Noieerings. 114 Nov.II Dec. 1 12 -22 Dec.
22 Dec.
Londen

eenheden

1917

1
1917

1917

-i
1917
Laag3te
I
Hoogste

Alexandrië.
–
Piast. p.0
978/
s

972/
s

972/
8

978/
s

973/
B. Aires
. . . –
d.p.gd.pes.
52
54 53
1/4
55
541/
Calcutta
– . . .
sh/d.p.rup.
115’/82
1/5
1
/0
11
1/5
1
/16
115
2
42
Hongkong
. –
id. p.
$
2/11
i/
2/118/
4

2i1I’/
2/11
3
/
2/1 18/
4

Lissabon
.. ..
d.p.escudo
30
8
/8
308/s

29/2
30
1
/2
30
Madrid

….
Peset. p.
£
20.31 19.66 19.70
19.90 19.83
Montevideo..
d.p.peso
57814
61/4
62
64 63
Montreal….
$
per
£
4.78’12
4.77h/2

4.76’/4
4776/
4.76′!2
Petrograd

..
R. p.
£
10
377
352 349 380
376
JLd.Janeiro
t)
d. p. milr.
13
0
/g,
1318/52

131
13
1
/ii
13
1
/
Lires p.
£
40.20 39.72
39.08
40.00 39 65
Shanghai

..
sh’d.p.tael
4/1
1
/4
412
4/2 4/3
4/3

Rome

…….

Singapore

. .
id. p.
$
2/4
1
/is
2I4’Iia
2/4
2/4/39
2/4
1
/16
Valparaiso
1)

d.p.pap.p.
14/is
14/3,
14
13
/
14/e
14
1
I,
Yokohama ..
sh,d.p. yen
2/2 2/2 2/1
7
/is
2/2
1
I8
2,2
1)
Noteeringe,,
op
90
dagen.

GOUD EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksehe ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER.

Noteering te Londen.

te
New York

29
Dec.

1917

…….43i/
22
1917 ……..

438/ei)
86/
18
1917 ……..

42 ale
85/8
8
1917 ……..
43
84/8
1
,,

1917 ………

42’/
848/
4

30 Dec.1916 ……..30
2
h

758/
31 Dec.

1915 ……..26’/4

55
20 Juli

1914 ……..24/io

‘)
Noteering van
21
December.

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Bdans op 29 December 1917.

–

Activa.

Binneni. Wis-( H.-bk.
f
72.535.107,41/i
sels, Prom.,< B.-bk.
,,

830.784,74
1
12
enz. in disc.!. Ag.sch. ,, 8.453.566,98 h

. 81.819.459,14 1/
Papier o. h. Buitenl. in
disconto ……………………..
–
Idem eigen portef..
f
8.039342,-
Af:
Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel. ..

–

Beleeningen
,,

8.029.342,-

mcl.
vrsch.
H.;k.
{
f
68.918.885,83

in rek.-crt.
B.-bk.
7.068.067,481/
i

op
onderp.
Ag.sch.
,,
31.461.432,321/2

fl07.448.385,64

Op
Effecten

……
(104.912.285,64
OpGoederen en Spec.
,,

2.536.100,-

,,
107.448.385,84
Voorschotten a. h. Rijk
–
…………….

Munten Muntmateriaal Munt, Goud
……
f
90.945.940,-
Muntmat., Goud……607.286.661 .831/
3

f
698 .232.601,63
Munt, Zilver, enz. •

7.027.844,33
1
I2
Muntmat., Zilver

Effecten
Bel.v.h.Res.fonds..
f
5.178.192,50
id. van ‘/, v. h. kapit. ,, 3.899.939,62
‘1,
,,

9.078.132,12 1/
Geb.eu Meub. der Bank ……………..
rekeningen ………………

..65.312.725,94

f
978.423.490,82

Passiva.

Kapitaal
……………………….
f

20.000.000,-
Reservefonds …………………….,

5.234.534,18 ‘/,
Bankbiljetten in omloop ………….. ..890.272.715,-
Bankassignatin in omloop ………… ., 3.568.734,34
‘1
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk……f 21.583.624,30
Van anderen ……,, 32.048.136,95’12
,, 53-631.761,25
1
/3
Diverse rekeningen ………………,,

5.715.746,03’/

f
978.423.490.82

Beschikbaar metaalsaldo
…………..
f
514.915.944,19 i/
Op de basis
van
‘1
melaaldekking ……..
325.421.302,07
1
12
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. 2.574.579.720,-

Verschillen met den vorigen weekstaat:
Meer

Minder
Disconto’s …………..11.834.190,15 1/
Buitenland.sche wissels..

1.112.203,-
-Beleeningen …………14.639.010,24
Goud

430.487,22
Zilver ………………28,584,45’/
Bankbiljetten ………… 23.735.025,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s ..

17.268.504,28 1/

Voornaamste posten in duizenden guldens.

1 Andere
Data

Goud

Zilver

.
Bonh

1
opeischl,are
biljetten

schulden

29

Dec.
1917
….
698.233
7.028
890.273
57.200
22

,,
1917
.

.

.

.
698.663
7.001
866.538 62.454
15
1917
….
694.417 6.946 865.867
41.949
8
1917
..

..
699.508
6.836
867.659
53.834
1
1917
….
700.105
6.801
872.983
54.305
24
Nov.
1917
..

..
692.377
6.883
852.847 63.735
17
1917
….
693.969
7.159
856.958
64.619
10

,,
1917
–

.

..
683.703
7.121
855.221
59.491
3

,,
1917
..

..
683.724
7.290
863.057
59.473
27

Oct.
1917
….
685.230
7.386
824.973
.64.694
20
1917
….
685.589
7.380
820.702
87.015
13

,,
1917
….
685.021
7.331
815.593
81.886
6
1917
….
875.918
7.211
818.307 88.108

30

Dec.
1916
….
587.602
8.985
758.379 58.316
31

Dec.
1915
..

..
429.182
6.195
877.056
33.240

25 Juli
1914
…
162.114 8.228
310.437,
6.198

705.280.445,97

14

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN –

2 Januari 1918

D t a
0

Discontos

Belee.
Beschik.
baar
Dek.
kings-
Hiervan

otaa
Slhatkist.
ningen
Metaal-
percen-
promessen
saldo
tage
rechtstreeks

29 Dec. 1917
81.819 49.000 107.448
514.916
74 22

1917
69.985 52.000 92.809
520.893
77
15

,,

1917
67.837
52.000 88.423 518.913
77
8i

,

1917
60.520
47.000
94.314 521.142
76
1

,,

1917
54.903 43.000
104.795
520.538
76
24 Nov. 1917
66.631
55.000
91.965 515.027
76
17

1917
74.584
63.000
93.190
515.909
76
10

1917
72.915
.61.000
88.817
506.976
75
3

,,

1917-
72.542 61.000 95.129
505.602
78
27 Oct. 1917
64.248
53.000 82.743
513.741
76
20

1917
72.138
61.000 78.869
510.475
77
13

1917
74.892 64.000
68.977
511.880
77
6

,,

1917
67.541 57.000
70.078 505.252
78

30 Dec. 1916
66.685
31.000
85.505
430.347
73
31 Dec. 1915
76.348 47.500 93.580
312.746
71

25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686
43.521
1
)
54
1)
Op de basis van
2/
metaaldekking.

Uit de bekendmaking van den M i n i s t e r v a n Finan-ci ë n blijkt, dat uitstonden op:

1

29
Dec.
1917

1

22
Dec.
1917

JAVASCHE BANK.
Voornttamste oosten in duizenden Lmldens.

Data
Goud
Zilver
B

k.
bllj
a
e
7
ten

Andere
opetschb.
schulden

82.208
17.242 172.666
57.989
6

Oct.

1917 …….
22

Sept.1917 …….
82.246
17.393 173.293
58.435 83.373
17.242 175.541
57.267
82.039
17.841
Ï76.502
47.135
15

1917

…….
8

.

1917 ……..

70.441
23.743 154.876
58.821
7

Oct.

1916 …….
41.510 32.097 139.319
27.137
16

Oct.

1915 …….

25

Juli

1914 …….
22.057
31.907
110.172
12.634

Data
jjjs.
contos

Wissels.
bulten
N..Ind.
betaalbaar

Belee. ningen

1
1 1
p
nin gen
t)

Beschilc.
baar
metaal.
saldo

Dck.
kings. percen.
(age

6 Oct.1917
7176
35.077
48.714 23.016
53.575′
43
22Sept.1917
7.808
34.774 72.943
19.699
53.578
43
15

1917
7.885
32.955 72.409 21.891 54.335
43
8

1917
7.748 31.683 60.195 26.967 55.497
45

7 Oct.1916
6.399
37.374
74.127
8.585
50.823
44
16 Oct.1915
5.758
17.537
47.242 3.212
40.315
44

25 Juli 1914
7.259
6.395
47.934
2.228 4.842
1
)
44
Sluitpost der activa.
Op de basis van
2/
metaaldekkine.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaaniste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circulatie
Andere
opelsc/,b. schulden
Disconto’s
Div. reke.
ningen
t)

20

Oct.

1917

..
569
1.214
906 999
1

1000
13

1917

..
579
1.202 390
1000
1

828
6

1917

..
586
1.239
926 994
1

827
29

Sept. 1917

..
700
1.193.
989
999
686

21

Oct. 1916

..
689
1.104
897
889
804
23

,,

1915

..
708
936 1.081 867 1.364

25

Juli

1914

..
645
1.100
560
735
–

396

5)
Sluitpost dr activa.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden p. st.

Currency Notes.
Dato

Metaal

Circulatie
Bedrag

Goudd. Gov
. Sec.

27 Dec. 1917 58.303

42.009

***

***

***

19

,, 1917

57.572

45.038

*5*

*5*

**C

12

1917

57.512

43.935

199.434 28.500

173.176
5

,,

1917

57.535

43.728

197.455 28.500

171.176

27 Dec. 1916 54.305

39.676

150.144 28.500

118.102

29 Dec. 1915 51.476

35.300

103.125 28.500

54.621

22 Juli ‘1914 40.164

29.317

Data
Goi,.
Sec.
Other
Sec.
_____________

Public
Depos.
Other
Depo,.
Re.
serve

Dek.
kings. percen-
tage
t)

27 Dec. ’17
58.337 94.889
–

45.944
124.161
30.844
18,56
19

’17
57820
95.114
36.926
129.128
30.985
18,66
12

’17
57.893 91.535 40.416
123.153 32.027 19,58
5

,,

’17
65.913 91.799 36.458
135.639 32.257
18,74

27 Dec. ’16
57.188
106.461
52.116
126.727
33.079
18,50
29 Dec. ’15
32.840
112.076 49.677 111.973 34.617
27
8
/a

22 Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
28.297
52
8
/

t)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-
kasseuscheine, in duizenden Mark.

Data
Metaal
Daarvan

1
Goud
Kassen.
scheine
Circu.
latie
I

king.,. percen.

22 Dec.

1917
2.569.373
2.405.992
1.166.811
11.026.037
34
15

,,

1917
2.556.084
2.405.775 1.103.064 10.773.328
34
7

,,

1917
2.544.603 2.405.687 1.080.348
10.691.088
34
30 Nov. 1917
2.539.362
2.405.301 1.056.876
10.622.301
34

22 Dec. 1916
2.535.392
2.519.076
173.265
7.534.913
36
23 Dec.

1915
2.476.373
2.441.329 501.587
6.270.380
47

23 Juli

1914
1.691.669
1.356.857
65.479
1.890.895
93

t)
Dekking der circulatie door metaal
en
Kassenscheine.

Data
Wissels
Rek. Crt.

Darlehenskassenscheine

Totaal
In kas bij
uitge-
de Reichs-
I

_______________

geven
bank

22 Dec.

1917
12.618.156
6.635.153 7.373.700
1.154.500
15

,,

1917
12.282.469
6.176.154
7.187.000
1.089.900
7

,,

1917
12.145.631
8.036.966
7.104.100
1.067.400
30 Nov. 1917
12.234.223 6.045.318
7.024.600
1.043.800

22 Dec.

1916
8.256.714
3,792.276
23 Dec.

1915
5.405.9
,
01
2.046.073 1.519.000 461.000

23 Juli

.1914
750.892
943.964

RUSSISCHE STAÂTSBANK.

Voornaamste posten in millioenen Roebel.

Data n. st.
Goud
I
h
e

Iemand
Zil.
ver
Sc
at.
kist bil
ietten

Dis.
conto’s
e belee.
ningen

Clrcu.
lalic
Rek.
Cau.
rant

5 Nov. ’17
1.292
-2.309
178
15.507 2.177
18.917
2.698
29 Oct.

’17
1.295
2.309
178
15.222
2.155
18.062 2.726
21

,,

’17
1.296
2.309
168
14.479
2.071
17.859 2.715
13

,,

’17 1.297
2.309
155
14.098 2.150 17.290 2.721

5 Nov. ’16
1.556
2.055
110
6.014
798
7.935 1.770
5 Nov. ’15
1.604
35
26
3.119
1.249
5.054
1.397

21

Juli
’14
1.601
144 74
….
757
1.634
1.099

Aan schatkistpromessen..
f191.790.000,- f160.190.000,-,
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
49.000.000,-
,,

52.000.000,- Aan schatkistbiljetten
..
,,
127.918.000,-
,, 126.359.000,- Aan zilverbons

………
,,

27.475.553,-
,,

26.675.921,-

2 Januari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

15

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden francs.

Data

Goud

in het

Zilver

In het

000rsch.
Waarvan

Te goed

Bult.geus.

Builenland

Buitenland

a/d. Staat

27 Dec.’17 5.351.524 2.037.108

247.657

778.397

12.700.000
20 Dec.’17 5.348.848 2.037.108 .247.411

804.045

12.700.000
13

’17

5.340.182 2.037.108

245.865

776.748

13.000.000
6

’17

5.336.295 2.037.108

246.255

736.720

13.000.000

27 Dec.’16 5.075.915

–

294.869

825.800

7.400.000
30 Dec.’15 5.015.287

–

352.088 1.056.799

5.000.000

23 Juli’14 4.104.390

–

639.620

–

–

Wissels

stelde

2dec.

Bankl,ll.

Part!-

Cr1.
Wi,els

ning

jetten

culieren.

Staat

I
R,k. Cr1.

Rek.

,.

911.962 1.140.832 1.211.924
22.336.799
2.913.741 251.859
813.918 1.142.167 1.196.012 22.357.770 2.894.229 155.116
.

800.619 1.143.892 1.153.978 22.821.152 2.883.229

39.059
802.074 1.145.150 1.157.840 22.911.782 2.796.256

42.767

CD

619.525 1.338.833 1.304.879 16.678.818 2.260.224

15.009
429.200 1.804.2ô6 1.151.916 13.309.850 2.113.833 173.896

1.541.080

–

769.400

5.911.910

042.570 400.560

SOCIÉTÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE.
t)

Toornaamste posten in duizenden francs.
Metaal

Beleen.

Beleen.
I

Binn.
Data

mcl.

van

van

wissels

Circu-

Rek.
Cr1.

•

saldi

vora’er.

I
pro,,inc.

he/een.
buiteni.

buitenl,

prom. d.

en

latte

saldi
24 Dec.

’17 549.069

92.995 480.000 122.355 1.113.835 123.872
20 Dec.

’17 547.525

92.971 480.000 125.123 1.118.649 119.422
13

’17 548.537

92.648 480.000 129.533 1.115.985 124.440
6

’17 495.500

92.624 480.000 127.493 1.083.611 101.722

28 Dec.

’16 351.210

81.415 480.000

65.398

849.968 118.298
30 Dec.

’15 1755OO

44.558 480.000

58.839

609.449 151.100
1)
Sedert einde 1914 met de functie van circulatiebank belast.

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

Voornaamste posten i duizenden dollars.

1

Waarvan
Waar.

F.R.
Data

Goud

1
voor dekking

van ,n

Zilver

Notes In
F. R. Notes
het bui.

cle.

circu-
tcnland

latie

.9 Nov. ’17

1.573.377

627.750

52.500

52.208

932.512
3

,,

’17

1.546.075

613.750

52.500

50.744

881.001
26 Oct.

’17

1.503.436

625.856

52.500

49.506

847.506
19

,,

3
17

1.471.539

630.045

52.500

48.973

815.210

10 Nov.

16

638.175

232.707

52.500

7.312

227.612

Totaal

Waar-

kings per. Goud-
Data

Wisse/s

. Deposito’s

van

centage dekking
Kapitaal

Depo.

circu.
latie

9 Nov. ’17 691.155

1.687.068

65.345

70,8

67,3
3 :,,

’17 689.977

1.764.056

64.291

68,6

69,7

26 Oct. ’17 574.684

1.606.371

62.629

70,3

74,1
19

,,

’17 458.226

1.559.232

61.847

74,5

77,3

10 Nov. ’16 110.293

579.801

55.710

75,8 102
1
2
1)
Verhouding
tusschen:
goud, zilver etc., uitgezonderd het voor de
dekking
der
F. R.
Notes gereserveerde goud. en: netto depoairo’s met
inbegrip
van het kapitaal.

VER. NEW YORKSCHE BAN.KEN EN TRTJST MIJ’S.

Voornaamste posten gemiddelden in duizenden dollars.

Data

Reserve

Dcpo,ito’s

Clrculalle

en

Reserve
Beleenin gen

Surplus
disconto’s

15 Dec. ’17

771.340

3.768.760

33.620

4.638.540

126.100
6Oct. ’17

***

32.125

3.961.400

82.910
29Sept.’17

547.060

.3:731.950

31.910

3.895.880

61.010
22

,,

’17

550.560

3.693.750

31.830

3.874.970

85.320

16Dec.’16

638.280

3.451.030

28.860

3.350.150

73.530
18 Dec. ’15

723.430

3.387.880

35.050

3.176.820

163.770

25 Juli’14

467.880

1.958.320

41.730

2.057.570

26.170
1
)
1)
Op
basis van 25 pCt. van alle. depositos.

EFFECTENBEURZEN.

•

Amsterdam. 31 December 1917.
Het einde van het jaar is bij uitstek geschikt tot medita-
ties over den achter ons liggenden tijd en onwillekeurig
rijzen bij het schrijven van het overzicht der effecteubeurzen
over de achter ons liggende berichtsperiode ook beeldén van
een verderaf liggend tijdstip op. Zoo staat het ons allen nog
duidelijk voor oogen, dat in denaanvang van het thans ge.
eindigde jaar cle kansen op een spoedig einde van den oorlog
aanmerkelijk waren vergroot door het bemiddelings-aanbod
van den heer Wilson, den President der Vereenigde Staten
van Noord-Amerika. Niettegenstaande het op het oog
onvriendelijke antwoord, dat de geallu/erde Mogenheden op
zijn nota hadden verstrekt, maakte de President wereld-
kundig, dat z. i. vruchtdragende onderhandelingen mogelijk
waren gebleken. Deze uiting wekte, zooals vanzelf spreekt;,
Jioopvolle verwachtingen, omdat men veronderstelde, dat de
uiterlijk afwijzende antwoorden meer hoopvolle dessous ver-
borgen.
Het is, helaas, geheel anders uitgekomen. Zeer korten tijd
later werd door de werking van den onbeperkten duikboot-
oorlog de Amerikaansche Republiek in den wereldstrijd
betrokken en dit heeft het gansche aspect van den oorlog
gewijzigd. Vooral op finaiiciee1 en economisch gebied zijn
geweldige veranderingen tot stand gekomen. Trad vroeger de Amerikaansche Republiek als geldschieter en als leverancier
van oorlogsmateriaal voor de gealliëerde mogendheden op,
doch alleen, indien voor de geavanceerde bedragen voldoende
onderpand werd gedeponeerd, na het effectief deelnemen aan
den strijd is dit anders geworden. De Anterikaausche
secretaris der schatkist, Mc. Adoo, heeft tot nu toe reeds
twee groote oorlogsleeningen doorgevoerd, ten dele bestemd
omde kosten van het eigen land te kunnen financieren,
doch ten anderen dccle aangewend, om leeningen en voor-
schotten aan cle verbonden staten te verstrekken, eenvoudig
doör ruil, zonder eenige overvaarde, van de eigen oorlogs Qbligaties dezer staten. Een krachtdaclige hulp is hierdoor
aan de gansche oorlogsvoering verstrekt en de geweldige
rijkdom van de Vereenigde Staten is ook thans nog de
oorzaak, dat de oorlogsmoeheid aan de zijde der Geailiëerden
nog steeds niet zulke groote afmetingen heeft aangenomen,
(lat met eenige hoop vredes-onderhandelingen tegemoet
ge7.ien kunnen worden. Alen rekent zeer sterk op de over-
wegende macht in strategisch en militair opzicht van den
Amerikaanschen bondgenoot en het kan niet worden ont-
kend, dat alles aan de overzijde van den Oceaan in het werk
wordt gesteld, om de woorden der presicleutieele boodschap-
pen ook in daden om te zetten.
De afgeloopen week heeft hiervöor weder eep sprekend
voorbeeld geleverd; alle spoorwegen der Vereeni
g
cle Staten
zijn onder Staatsbeheer gebracht. Het was sinds langen tijd
duidelijk, dat de spoorweg-ondernemingen een noodlijdend
bestaan voerden. Weliswaar waren de vrachten in quantiteit eerder veel grooter geworden en waren zelfs voor de Ooste-
lijke spoorwegen zeer aanzienlijke tariefverhoogingen toege-
staan, doch niettemin toonden de netto-ontvangsten een
voortdurende vermindering aan. Dit werd veroorzaakt door
de, ook in Amerika ingetreden, geweldige prijsstijging van alle materialen, cle doorgevoerde loonsv.erhoogingen, enz.
liet gevolg was echter, dat de spoorweg-directies niet vol-doende konden kapitaliseeren, om het onderhoud van weg
en werken te bewerkstelligen, terwijl tevens door de gerilt-gere rentabiliteit der systemen, opname van nieuwe gélden
in de open markt hoe langer hoe bezwaarlijker ging, waar-
door ook de verbeteringen en uitbreidingen niet konden
worden toegepast. Zoolang de Vereenigde Staten neutraal
waren, was deze omstandigheid, hoewel natuurlijk wel de
belangen van het geheele lad rakende, toch min of meer
een aangelegenheid van particulieren aard (de talrijke
reorganisaties in de laatste jaren waren nooit aanleiding
tot ingrijpen van regeeringswege), doch zoodra Amerika
tot den oorlog was toegetreden, moest dit wel veranderen. -De practijk in de Europeesche landen heeft bewezen, van
hoe ontzaggelijke waarde een goed fuictioneerencl spoorweg-
net voor het voeren van den krijg is en dit geldt dubbel voor.
het land, dat in de eerste plaats aangewezen is om Europa
van voedingsmiddelen, munitie en manschappen te voorzien.
De maatregel tot overname van de exploitatie kan dus
slechts een logisch uitvloeisel van de gewijzigde omstaiadig-
lteden worden genoemd. Vermoedelijk zullen de Spoorwegen
nu uit regeeringsgelden de benoodigde middelen erlangen,
waardoor zij hun systemen intact kunnen houden en de
noodzakelijke verbeteringen kunnen aanbrengen. 1-loewel
hierdoor wellicht een schuldeniast op de schouders der aan-deelhouders zal worden gelegd- (de juiste voorwaarden zijn
hier te lande nog niet bekend geworden)- kan hieraan toch
verre de voorkeur worden gegeven boven een verwaarloozing
der bezittingen. .

16

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

Het was deze overweging dan ook, welke een bepaald
geanimeerde stemming op de fondsenmarkt te N e w Y o r k
in de afgéloopen week te voorschijn heeft geroepen. Het
spreekt vanzelf, dat -in cle allereerste plaats spoorwewaar
–
den hiervan konden profiteeren, doch ook verschillende
industrieele ondernemingen, als Anierican Car & Foundry,
United States Steel Corporation en Anaconda Copper wer-
den Vrij sterk gefavoriseerci. Men ging n.l. van de gedachte
uit, dat de betere exploitatie van het enorme spoorwegnet
een reeks van nieuwe bestellingen op rails en roilend mate-
rieel noodzakelijk zal maken. Het schrikbeeld der minimum-
prijzen voor de onderscheiden fondsen is door de koersver-
heffingen zoo goed als geëlimineerd en men blikt de toe-
komst hoopvoller tegemoet. Ook de voorbereidingen voor de
derde oorlogsieening (vermoedelijk in Maart a.s.) vormen
een stimulans voor het op-peil-houden van het koersniveau.
Te B e r 1 ij n is de fondsenmarkt in de afgeloopen week
uiterst stil geweest. De voorbereidingen tot den vrede te
Drest-Litovsk hebben aanvankelijk een zeer hoopvolle stem-
ming in het leven geroepen, welke weliswaar op dit oogen-
blik nog overheerschend is, doch die zich niet meer zoo sterk uitspreekt in den zaken-omvang ter beurze, omdat de bespre-
kingen voorloopig tot den vierden Januari ns. opgeschort
zijn en men derhalve in den tusschentijd geen nieuwe berich-
ten tegemoet kan zien. Het is svel merkwaardig, dat deze
verminderde activiteit juist samenvalt met de verlenging
van den beurstijd tot twee uren, welke op Vrijdag 28 Decem-
ber voor het eerst is ingevoerd. Naar men weet, was dit
dn der voornaamste punten, welke de gezamenlijke make-
laars op hun programma tot verbetering der b
eursv
00
1
:.

schrift.en hadden geplaatst. De meeste handel deed zich nog
voor op de beleggingsmarkt, waar Pruissisc.he Consols ‘ën
Itussische spoorweg-obligaties sterk gezocht waren. Van- de
laatste trokken vooral die soorten de aandacht, die ëok
in ons land verhandeld worden. Overigens waren ook
Japansche staatsfondsen beter, hetgeen echter meer als
een reactie’ op de jongste daling moet worden beschouwd.
Van Petroleumwaarden konden Steaun Romana opnieûw sterk in prijs verbeteren; oorspronkelijk verluidde, dat op
de terreinen der Maatschappij weder een nieuwe en zeez
produetieve sonde was aangeboord, hetgeen later echter in
zooverre werd gewijzigd, dat het hier betrof een ouden put, die door schoonmaken en opnieuw aanboren weder eruptief
was geworden.
Ook voor Duitschiand is een eenigszins ver doorgevo6r4o
retrospectieve beschouwing ongetwijfeld buitengewoon int’e-
ressant te noemen. Vooral op het, terrein van het bankwezen
hebben zich zeer belangrijke wijzigingen voorgedaan. Gedu-
rende de laatste oorlogsjaren is gebleken, welk een gwel-
dige rol op economisch gebied de groote banken te vervul-
len hebben en de Duitsche reuzeninstellingen hebben on-
middellijk de consequenties uit deze ervaring getrokken. De
Deutsche Bank richtte zich voornameijk naar het Oosten,
doordat zij den Schiesischen Bankverein en daarbij den
Norddeutschen Kreditanstalt in zich opnam. Op den Bal-
kan opende zij een filiaal in Sofia en kondigde zij een
bureau in Boekarest aan. De eigen middelen der instelling
hebben thans een half milliard Mark bereikt.
De Discoato-Gesellschaft deed tweemaal van zich sprek’èn.
In het voorjaar nam zij de’ Königsberger en de Hamburghr
Vereinsbank in zich op, in den herfst den Magdeburger
Bankverein en eenige kleinere instellingen in het Westen
des lands. Tegelijk is de met de Disconto-Gesellschaft zeer
bevriende Allgemeine Deutsche Creditanstalt doende de
eene Saksische bank na de andere hare zelfstandigheid
te ontnemen, terwijl de eveneens tot de groep der Disconto-
Gesellschaft behoorende Bayerische Hypotheken- und Wech-
selbank voornamelijk in München hetzelfde proces op de
priv,d-bankiers toepast.
D
• e voornaamste fusie echter bracht de Dresdner Bank
tot stand. Gedurende een reeks van jaren had deze instel-
ling de politiek -van samensmelting hai-er zuster-instellin-
gen rustig aangezien; dat zij echter ook haar ontwikkeling
in deze richting wenschte uit te bouwen, bewees wel hare
gestie van het afgeloopen jaar, toen zij de Rheinisch-West-
pkklische Disconto-Geselischaft overnam, waarbij zij tege-
lijkertijd haar kapitaal van ‘Mk. 200.000M00 tot
Mk. 260.000.OQO verhoogde.
Het overwicht der drie genoemde instellingen op het be-
drijfsleven is hierdoor geweldig geworden; tezamen kunnen
zij over meer dan
tien miUiard Mark
aan eigen en vreemde
gelden beschikken. fl’et ligt voor de hand, dat de strijd om
het bestaan voor de overblijvende kleinere instellingen
voortdurend moeilijker wordt, hoewel aan den anderen kant
een goed beheerd en goed geoutilleerd privd-bankiershuis
toch nog steeds een vruchtbaar arbeidsveld”kan vinden,
voornamelijk in zijne betrekkingen tot particulieren en kleine industrieelen en handelaren, wier belangen in de
steeds bureaucratischer wordende organisatie der groote

banken niet steeds ten volle tot hun recht komen.
Te P a r ij s is de beurshandel in de laatste weken vrij-
wel stop gezet; wellicht zal hierin thans een verandering
ten gunste intreden, nu de derde Fi-ansche oorlogsieening
is dooi-gevoerd. Volgens de voorloopige berichten heeft deze Icening een bedrag van frs. 10.276.000.000 opgebracht, tegen
frs. 13.240.000.000 voor de eerste en frs. 9.960.000.000 voor
de tweede oorlogsleening, alles met inbegrip van conversies
van vroegere leeningen.
Te o n z e n t heeft de naclering der jaarwisseling- ook
haar invloed op de beurs doen gelden. Allereerst is de pro-
longatievoet tijdelijk gestegen tot boven 5 pCt.; de geld-
markt heeft echter op dit niveau zulk een toevloed van
nieuw materiaal gekregen, dat op den laatsten beursdag van het jaar weder een noteering van 434 pOt. tot stand
kon komen. De vooruitzichten voor Januari blijven dan
ook gunstig; eerst in de eerste dagen van Februari moet
de storting op de nieuwe Staatsleening plaats hebben en
hoewel het ontbreken der Russische coupongelden ongetwij-
feld een zeker embargo op het aanwassen der Vrije midde-
len zal leggen, liehoeft dit toch geenszins een drastischen invlbed te hebben. De
Staatsfondsenmarkt
blijft dan ook
in ‘vaste houding, zoowel voor de inheemsche als voor de
buitenlandsche soorten. Ook Japansche schuldbrieven kon-
den zich eenigszi-ns herstellen in verband met de boven ge-releveerde betere houding te Berlijn. Russen bleven op vrij-
wel gelijkblijvend niveau.

27 Dec. 29

5

0/
Ned. W. Schuld ……….106
0
/je 100/4 ,+
1/00
4
1
/2
0
/0

,,

,,

,,

1916 ……99
0
/8

991/2

+ 0/8

4

°/o

,,

,,

,,

1916 ……90
0
/10

908/4

4-
/00
31/
0
/0

…………….79
0
/10

78

– 1
0
/06

3

01

,

………….
890/1

69/10
‘4-‘
lite
2
1
/0
0
/0
Cert. N. W. S. . ………..

58″/io 591/0 +
1
/16

5

0
/0
Oost-Indië 1915 ……….9918/io 9918/1
+ 1/0

4

0
/0
Hongarije Goud ……….491/0

–
4

0/
Oostenr.Kronenrente ……

44/i

441/0
+ h/jo

5

•0/
Rusland 1906 ………….40 ‘/o

–
4
0
/2
0
/0
Iwangorod Donibr ………

36/a

–
4

°
/o Rusland Cons.1880 ……..38’/i

37

–
4

0/
Rusl.hijHopeaCo ………

36

362/4
+ 8/8

4′

0
/0
Servië 1895 …………..45

–
4

°/oJapan 1899 …………..65
5

0
/0
Brazilië 1895 …………61
0
/4

60

—1f
5

o/o Brazilië 1913 …………-

60

Van de locale markten trok de
petrole000nafdeeling
sterk
de aandacht, speciaal door de sensationeele koersverheffing
in aandeelen Internationaal Roemeensche Petroleum-maat-
schappij. Er liepen met betrekking tot dit fonds verschil-
leude geruchten, o.a. omtrent overname door de Koninklijke
Petroleum-Maatschappij en omtrent groote aankoopen, die
door een buitenlandsche bankgroep zouden zijn uitgevoerd.
Noch het den noch het ander heeft tot nu toe bevestiging
gevonden en de koers kon zich dan ook niet op het hoogste
peil handhaven, hoewel de prijs toch aanmerkelijk hooger
is, dan die van de vorige week. De overige waarden van
deze afdeeling bewogen zich in rustiger banen, waarbij
echter een gedecideerd vadte tendns te onderscheiden viel. De berichten betreffende de behoefte van de Vereenigde
Staten aan de suiker-productie uit Nederlandsch-Indië
oefenden een stimuleerenden invloed op de
cultunrmarkt
uit. Het meest echter konden aandeelen der in Indië arbei-
dende banken, als. Nederlandsch-Indische Handelsbank, van de betere stemming profijt trekken. Deze laatste verbeterden
dan ook opmerkelijk in koers, terwijl aan het einde der-
week nog steèds een goede vraag in de markt op te mer-
ken viel.

Dec.
27
,

Dec.
Rijzing
of

daling.
Amsterdamsche Bank

……….
193
2/
4

–

Ned.Handel-Mij.cert.v.aand …….
191 192
11
/,o
+
100/10
Rotterd.Bankvereeniging …….
147°/
1478/4
+
‘Io
Amst. Superfosfaatfabriek ……..
160
182
+
2
Van Berkel’s Patent …………
151
I/2
151
–
0
/1
Jurgens’ Ver. Fabr.pr.aand …….
1048/
t

104
11
/o

+

/oo
Ned. Scheepsbouw-Mij.

……….
.158
–
Philips’ Gloeilampenfabriek…….
343
350
1
/
±
71/

R. S. Stokvis
&
Zonen ……….
629
627
—2
Vereenigde Blikfabrieken ……..
142
–
Compania Mercantil Argent……..
220
0/4

222
+
11/4
Cultuur-Mij. d. Vorstenland… . . . . .
216
219
+
3
Handeisver. Amsterdam……….
459 461
+
2
Linde Teves
&
Stokvis ……….
232
2346/4
+
2/

–
Van Nierop&Co’sHandel-Mij …….
188/g
188
–
‘ho
Tels
&
Co.’s Handel-Mij.

……..
1890/4

170
+
0/4

Gecons. Holi. Petroleum-Mij …….
221 l/
223 ‘ho
+
1 ‘/o
Kon. Petroleum-Mij . …………
557
1
/2

559
+
1
1
/9
Orion Petroleum-Mij.

……….
901/
8

901/
+
/o

2 Jan tiari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17

29 Dec. ’17
220
8)
126/,
8O/s
12,45
8,10
15,35
22Dec.’17
220
8)
127’/4
1)
76v/s
12,70
8,10
15,35
29Dec.’16
161
92

1
)
50’/4
12,30
8,10
4)
23,40
29Dec.’15
122’/8
722/
8
1)’
43
I
/
9,25 5,05
4
)
12,-
29Dec.’14
126’/2
661/2
1)

48/8
9,955)
4,60)
9,10

27 Dec. 29

Steaua Romana Petr.-Mij ………
214Is 2158/4
+
1
1
/8
Amsterdam – Rubber-Mij . …….. 238

236
1
/ –
Nederl. Rubber-Mij
.
. …………

131
1
/2
132
1
/2
+
1
Deli-Maatschappij …………..530

527

– 3
Medan -Taba k-Maatschappij… . .. .. 222

220
/1 –
1
‘/
Senembah-Maatschappij ……….579

576

– 3

De overige
cultuurmarkten,
zoomede de
scheepvaa,-taf des-
ling,
ondervonden de uitwerking van de thans zeer nabij-
zijnd geacht wordende regeling ten aanzien van het scheep-
vaartverkeer tusschen Amerika en Nederlandsch-Indië
eener-, en Amerika-Nederland anderzijds. Naar men weet
liggen nog steeds talrijke schepen werkeloos in Amerikaan-
sche havens; de reis van de Nederlandsche commissie, onder
presidium van den heer Joost van Vollenhoven, heeft nog
niet tot een definitieve regeling geleid. Thans echter is een
uitspraak verschenen, afkomstig van de Amerikaansche en
Engelsche Regeeringen, waaruit naar voren komt, dat bin-
oenkort een dwingend voorschrift ten âanzien van het
scheepvaartverkeer kan worden tegemoet gezien. Volgens de bewoordingen van deze uitspraak kunnen de genoemde
regeeringen niet gedoogen, dat een zoo waardevolle en
groote tonnen-inhoud on-productief is opgelegd en zal men
der Nederlandsche Regeering maatregelen voorschrijven,
waar zij onwillig is gebleken een minnelijke overeenkomst
te treffen. Onzerzijds is hiertegen dadelijk aangevoerd, dat
van onwil geen sprake kan zijn, gezien de speciale reis, die door de hierboven genoemde commissie is ondernomen en
waarbij ook de regeling van het scheepvaartverkeer tot hare
competentie behoorde. Af te wachten valt, hoe de omstan-
digheden zich thans verder zullen ontwikkelen; de beurs
heeft echter dadelijk de optimistische zijde van het vraag-stuk gezien en heeft reeds geanticipeerd op een volkomen
hervatting van het scheepvaartverkeer. Vooral aandeelen
Holland-Amerika Lijn waren vast gestemd, mede in verband
met de aankomst van het s.s. ,,Nieuw-Amsterdam”, terwijl
voorts tabakswaarden tot hooger koersen gezocht waren,
n:Lar aanleiding’ van het bekend worden van het feit, dat
thans reeds in Indië Amerikaansche aankoopen uit oogst
1917 worden uitgevoerd.

–

27 Dec. 29

Hol land- Amerika-Lij n ……….434/4 437

+ 2/

,,geni.Eig …….

408/2 4121/4

+ 41/4

Holland-Gulf-Stoomv.-Mij… .. .. .. 325 , –
H. A. A. S …………………

199’/2199
1
/1
HollandscheStoomboot-[j ……..
251

2521/4
+
121
4

Noteeriugen.

Chicago

1

Buenos Agres
Data

Taru,e

May,

Haoe,

Tarwe

Man LtJnzaad
I
Dec.

Jan.

Dec.

Jan.

Dec.

Jan.

20 Juli ‘141 82

1
)1
86
6
/8
1
)1
36’/2
9

9,40
8
)1
5,38 0113,70 )
II
nar
Dec
Ei
nar Spnt.
Ei
nff,. ,,no+
estelde 1

27 Dec. 29 Déc.Rot
Java.China-Japan-Lijn ……….299/
Kon. Hollandsche Lloyd ……..197
1
12
1978/
9
– 1/s
Kon. Ned. Stoomboot-Mij. …….. 2741/s 277
1
/8 +
3 ‘/4
Kon. Paketvaart-Mij …………. 294’/s 295

+ 1/
Nederl. Scheepvaart-Unie ……..259

262
7
/s +
3
1
I
Nievelt Goudriaan …………..1340

–
Rotterdamsche Lloyd ………… 262
1
/s 2648/4 +
2’I
Stöomv.-Mij. ,,Nederland ………. 264’/

265′!! ± 1
,,Oostzee …………

440

44,5 – + S

De
Amerikaansche mairkt
toonde vooral in dé laatste da-
gen van het jaar een levendigheid, grooter dan sinds lang het geval is geweest. De oorzaak hiervan moet gevonden
worden in het hierboven genoemde bericht omtrent over-
name van het spoorwegbeheer door de Amerikaansche
]iegeering, -waardoor ook hier een betere toekomst voor het
Amerikaansche spoorwegwezen werd tegemoet gezien. Voor
al voor’ aandeelen New York Ontario & Western, anders een
zéer verlaten fonds, outstond belangstelling; de Maatschap-
pij heeft n.l. 2 pCt. dividend op haar gewoon aandeelen-
kapitaal gedeclal-eerd tegen tot nu toe 1 pCt. ‘s jaars.

27 Dec. 29 Dec.
Ri
j
zin
g
of

Âriericau Car & Foundry ……..68
‘/

72

+ 3
1
/
Anaconda Copper …………..

l3l’/ie 135

+3’/,e
Un. States Steel Corp ………..

90″/,ø 948/16 + 31/2
Int. Merc. Marineafgest ………..

28/16 29
5
/,,
+ 1
prefs…….98 ”/,e 100
11
/in -j– 1214

Ook de
industricele markt
liet zich niet onbetuigd; aan-
deelen Anaconda Copper en Steels werden in vrij groote be-
dragen en tot hoogere prijzen verhandeld. Het ontbreken
van arbitrage echter is nog steeds de oorzaak, dat de koers-
variaties, die in Wallstreet soms vrij aanzienlijke propor-
ties hebben aangenomen, hie,- ter beurze niet steeds tot
haar recht kunnen komen.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.
1J

31 December 1917.
;
.Terwijl in de meeste landen van het Zuidelijk Halfrond de
t,. r w e geoogst wordt en men dus met spanning de resul-
talen tegemoet ziet, zijn op het Noordelijk Halfrond in vele la,nden de landbouwwerkzaamheden tot stilstand gekomen
iny,erband met den winter. Van de oogsten op het Zuidelijk

1,

Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Soorten.
31 Dec.
1917
24 Dec.
1917
31 Dec.
1916

Tarwe …. …………..
588,’)
588,
-1
)
456,-
1
)
Rogge (No. 2 Western)
nom. nom.
nom.
.

400,
1
)
400,-‘)
335,_t)
Grst (46 ib. feeding)..
400,-‘) 400,-‘)
335,….’)
Mars

(La Plata)

………

Haver (38 Ib. whiteclipped)
20,-‘) 20,-‘)
19,-‘)
LijnkÖeken (Noord-Aine-
280,-‘)
280,_1)
200,-‘)
rika van La Plata-zaad)
Lijnzaad (La Plata) …….
now.
nom.
740,-

1

4) per J;nuari1

pe;rFebrua;i

‘”‘

1

.1)
Regeeringsprijs.
De noteeringen van Buenos Ayres zijn van 15 Dec. en 8 Dec. 1917, 29 Dec. 1916, 29 Dec. 1915 en 29 Dec. 1914.

AANVOEREN in bus van
1000
K.G. voor verbruik in Nederland.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal
Artikelen.
23-29 Dec.Sedert

Overeenk.
23-29 Dec.

Sedert

Overeenk.
1917

19 16
1917

1
Jan. 1917

tijdvak 1916
,

1917

1
Jan. 1917

tijdvak 1916

–

253.376
704.075
–
38.227
27.759
291.603 731.834
Tarwe……………….
Rogge

…………….

8.465
27.185
–
,
–
525
8.465
27.710
Boekweit

…………

2.314
‘
11.345
‘ –
–
500
2.314 11.845
Male

…………….

114.637 428.308
–
80.134
224.584
194.771
652.892
Gerst

…………….

30.600
106.167
– ‘ –
11.886
23.881
42.486 130.048
Haver

…………….

12.399
54.235
.

–
27.269
19.728
39.668
73.981
Lijnzaad
…………..

8.322
124.009
–
7.580
52.259
15.882
176.268
Lijnkoek…………….
–

34.078
147.675
– –
29.985
20.957
64.083
168.632
Tarwemeel
…………

19.988
1

29.154
–
3.051 6.475
23.039 35.629

AANVOEREN
in tons van
1000
K.G.
voor België.

26.843 481.157
830.745
– –
–
481.157
830.745
Male

……………
4.125
32.754
107.115
‘i –
–
–
32.754
107.115

Tarwe
……………..

14.042
–
. –
–
-‘
14.042
–
Rogge

……………..304
zn
Tarweel
…………
–
6.962
1.260
1

“.,.-.
–
‘ ‘

–
6.962
1.260
Gerst

…………….

.
–
3.361
, –
–
–
–
3.361

18

,

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2
Januari
1918

Halfrond is het voornamelijk de Argentijnsche, die de aan-dacht trekt. Nieuwe betrouwbare cijfers kunneu wij ditmaal
niet geven, maar de berichten betreffende de weersomstan-
heden luiden over het algemeen bevredigend en men mag dus
aannemen, dat de kort geleden aanmerkelijk gereduceerde schattingen gemakkelijk gehandhaafd kunnen worden. De prijsbeweging te Buenos Ayres en Rosario geeft ook geén
aanleiding tot veel opmerkingen, behalve, dat tot op den datum, dat de berichten ons bereikt hebben, er een groot
verschil in prijs bevond tusschen directe levering en leve-
ring Januari. Dit wijst er natuurlijk op, dat nog slechts
weinig nieuwe tarwe in de havenplaatsen werd aangeboden.
In Europa luiden de berichten over den nieuwen uitzaai
van wintertarwe over het algemeen gunstig. Cijfers hebben
natuurlijk nog slechts weinig waarde, aangezien de oogst
gedurende den winter nog aan veel gevaren bloot staat. De
berichten over de wintertarwe in de Vereenigde Staten zijn
slechts matig te noemen.
Nog steeds komt in Noord-Amerika slechts weinig tarwe
aan de markt. Wij schreven reeds in een vroeger nummer,
dat een van de voornaamste oorzaken gelegen was in het
gebrek aan wagons. Indien de oogst niet kleiner is dan
geschat, zouden de aanvoeren, die anders omstreeks midden December sterk afnemen, minstens even groot moeten blij-
ven. Niettegenstaande de kleine aanvoeren is de zichtlare
voorraad nog toegenomen, doch dit is alleen bereikt dank
zij verminderden uitvoer. In het vorig nummer werd reeds
op de kleine verschepingen van tarwe gewezen; aannemende,
dat er slechts weinig van Indië en Australië komt (van
deze landen worden de verschepingen niet opgegeven) is er
geruimen tijd onvoldoende voor de Europeesche behoéfte
verscheept, zoodat men verder zal moeted interen ç.p de,
aanwezige voorraden of nog verder zal moeten bezuinigen
op het gebruik.
a ï s. Daar zooveel mais in de Vereenigde Staten in
vochtigeiï toestand geoogst is, doet men moeite om voorkeur
voor wagonvêrvoer van maïs boven alle andere artikelen te
krijgen, zelfs tarwe, ten einde zooveel mogelijk van de natte
maïs te kunnen vervoeren naar de centra, waar deze graan-
soort gedroogd en dus behouden ka.n worden. Voor zoover
wij kunnen nagaan wordt er nog steeds weinig mais naar
Europa verscheept en men verwacht ook niet, dat in dït
seizoen veel exportzaken in maïs gedaan zullen worden.
Ook van ge r St vinden weinig verschepingen plaats en
zonder twijfel komt het vragstuk van de voedselvoorziening
daardoor in een ernstig stadium. Dit wordt nog ernstiger
tengevolge van het feit, dat nu reeds meer dan de helft van
den uitvoer van tarwe uit de Unie geschiedt in den vorm
van meel, waardoor de afval (zemelen, grint en gries) in
Amerika blijft. ‘Werkelijk zal het er op den duur met de
veeteelt in Europa bedenkelijk gaan uitzien. In Engeland
wordt bovendien de invoer van veevoeder aanzienlijk bena-
deeld door de vastgestelde prijzen voor verschillende soorten
voederkoeken, die in vele gevallen te laag zijn om verderen
aanvoer uit het buitenland te kunnen verwachten.
Betreffende de onderhandelingen over aanvoeren naar
Nederland is wederom niets bekend geworden.

TABAK.

(Uit het Jaarbericht der firma P. Meerkamp van
Embden & Zooneri.)

Het afgeloopen jaar zal, zelfs als men zou willen trachten
de beklemming, die zich door het voortduren van den
wereldoorlog hoe langer hoe meer ook van de niet direct
daarbij betrokkenen meester maakt, een oogenblik van zich af te schuiven, aan het meerendeel der belanghebbenden bij
ons artikel slechts weinig voldoening geschonken hebben.
Weliswaar heeft men het geheele jaar onafgebroken te
doen gehad’ met een stijgende markt, waarvan de houders,
van tabak voortdurend geprofiteerd hebben; daarentegen
hoeft gebrek aan materiaal de omzetten sterke mate
beperkt, al staat daar ook tegenover, dat de voorraden welke
ten slotte beschikbaar waren, meermalen van eigenaar
wisselden.
Bovenal heeft zich echter de handel in ons artikel lang-
zamerhand in menig opzicht geheel en al gewijzigd; vak-kennis is meer en meer op den achtergrond gedrongen en
speculatiegeest daarvoor in de plaats getreden, terwijl voQral
ook het persoonlijk contact met de afnemers in
binnen:
en
buitenland hoe langer hoe meer verflauwd is. En juist :dit
was vroeger de basis waarop zoo menige zaak gegrond was,
terwijl het ontbreken daarvan ongetwijfeld een der redenen
zal zijn, waarom toen de zaken vaak heel wat meer voldoe-
ning boden dan thans dikwijls het geval is.
Intusschen is dit grootendeels een onvermijdelijk gevolg
der omstandigheden: in Duitschland moest het in werking
treden der Detag wel daartoe leiden; met de andere Euro-
peesche landen werden de zaken hoe langer hoe meer belm-

merd door de verkeersmoeilijkheden en allerlei beperkende
bepalingen, terwijl in Holland zelf dit in hoofdzaak een
gevolg geweest is van de distributie der voor de 11ollandsche
industrie ter beschikking gestelde tabak.
Voor de importeurs moge dan het resultaat met de loco-
partijen behaald vaak schitterend geweest zijn; voor hen
zi
j
n de verschepingsmoeilijkheden en de zich in onze
koloniën opstapelende voorraden een voortdurende bron
van zorg geweest. Weliswaar konden zij door leveringsver-
koopen het risico van een groot deel van den 1916.-oogst
van hun schouders afwentelen, doch spoedig zal ook dc
1917-oogst ter afscheping gereed liggen, terwijl zij reeds
hun maatregelen moeten gaan nemen met. het oog op den
1918-00gst.
Schreven wij in ons vorig jaarbericht, dat het zich liet
aanzien, dat de aanvoeren voorloopig wel beperkt zouden
blijven, niemand heeft voorzeker toen kunnen voorzien,
dat het daarmede zoo slecht zou gaan als thans het geval
gebleken is.
Van den 1916 Java-oogst immers, geschat op minstens
600.000 pakken, is nauwelijks een derde deel, van den op
237.000 pakken geraamden Sumatra-oogst slechts ongeveer
de helft ter verscheping kunnen komen. Id dit opzicht verkeert tabak wel in een bijzonder ongun-
stige positie, omdat dit artikel in zoo belangrijke mate
uitsluitend op de thans daarvoor niet te bereiken Euro-
peesche markt aangewezen is.
Ten einde raad heeft men tea slotté op Java getracht
eenige zeilschepen met tabak te bevrachten, doch ook deze
proef heeft niet het gevenschte gevolg gehad: het eerste
werd in het Kanaal getorpedeerd, terwijl twee andere reeds
maanden lang in noodhavens liggen.
Neemt men bij dit alles in aanmerking, dat de aanvoeren
der bijsoorten,. welke in het begin van het jaar reeds sle-
pende waren, later eveneens nagenoeg geheel tot stilstand
gekomen zijn, dan behoeft het geen verwondering te baren,
dat het geheele jaar gestaan heeft in het teeken van voort-
durend stijgende prijzen.
Het spreekt vanzelf, dat het onder deze omstandigheden,
waarbij nog de altijd durende zorg voor de valuta kwam, in
de oorlogvoereude landen moeite kostte de legers zooveel
mogelijk van rookmateriaal te voorzien en er voor de overige
bevolking niet heel veel overbleef. Eensdeels werd liet ver-
bruik daar beperkt door voortdurende prijsverhoogingen
van de fabrikaten, anderdeels door allerlei belemmerende
bepalingen en dobr het kwantum van het ruwe materiaal,
dat voor de fabrieken beschikbaar gesteld wordt, te verniin-deren, zooals in Duitschland, waar deze vermindering thans
40 pCt. bedraagt.
Tegelijkertijd hoort men weder van nieuwe proeven, om
in enkele Europeesche landen, laatstelijk in Spanje en’
Engeland, zelf tabak te gaan verbouwen.
De buitenlandsche koopers speelden dan nog lang niet
zulk een beduidende rol op onze markt als men de laatste
jaren gewoon was.
Oostenrijk-Hongarije, dat verleden jaar zeer belangrijke
kwantums uit de markt genomen had, kocht thans slechts
in enkele inschrijvingen en dan nog op bescheiden schaal.
Zweden kocht verschillende partijen, waaronder een
kwantums zeer mooie Sumatra. Met Zwitserland daaren-
tegen waren de zaken beperkt, mede een gevolg van de
moeilijkheden bij den doorvoer door Duitschland.
Engeland, waarheen volgens de berichten een belangrijk
deel van den Borneo-oogst direct zijn weg vond, trad slechts
sporadisch dIs kooper op. In dit land, waar verleden jaar
reeds de invoeren beperkt waren tot een derde deel van het
in 1915 verkochte kwantum, is thans de geheele tabaks-
handel onder contrôle van de Board of Trade gesteld, terwijl
bovendien in den loop van het jaar de uitvoer van tabak,
behalve naar de gëalliëerden, verboden werd. Verder werden
de rechten op tabak in Mei opnieuw belangrijk verhoogd,
n.l. voor ruwe tabak van 5/6 d 6/2 (n5ar gelang van liet
vochtgehalte) tot 7/4 A 8/2 per Eng. lb; reeds eenige
maanden later echter werd deze verhooging tengevolge van
het groote verzet daartegen weder tot de helft verminderd,
zoodat de rechten zich thans tusschen 6/5 en 7/2 per Eng.
lb bewegen.
De zaken in Sumatra-tabak met Amerika hadden een zeer
ongewoon verloop: toen het duidelijk werd, dat het naar
Holland verscheepte deel van den oogst bij lange na niet
het voor Amerila jaarlijks benoodigde kwantum van circa
35.000 pakken passende tabak zou leveren en bovendien de
versehepingsmoeilijkheden van hier naar Amerika steeds
toenamen (slechts in het begin van het jaar gelukte het
nog een en ander daarheen te verschepen), wendde men
vandaar zijn blik naar de’ mogelijkheid van directe versche-
ping van Sumatra naar Amerika. Er werd een consortium
gevormd, bestaande uit de drie voornaamste Sumatra-impor-

2 Januari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

teurs, hetwelk in het voorjaar van 1916 een kwantum van
circa 20.000 pakken tei directe verscheping kocht; hiervan
werden door het consortium 12.000 pakken in drie inschrij-
vingen te New-York weder aan cle markt gebracht, terwijl
het restant aan een paar groote fabrikanten-concerns uit
dc hand verkocht ivercl.
Ook van Java werden op deze wijze een paar duizend
pakken direct naar Amerika verscheept.
Behalve bovengenoemd kwantum kocht Amerika in de
inschrijvingen circa 9000 pakken, terwijl in het begin van
het jaar nog een en ander uit den ouden oogst voor dit doel
gekocht werd.
De afnemer, welke steeds op onze markt den meesten
invloed uitoefent, blijft Duitschiand, waar sinds Augustus
1916, toen de invoer van ruwe tabak v j
erboden werd, ingri
pende veranderingen plaats gevonden hebben.
Na eindelooze onderhandelingen is men in het voorjaal
van 1917 ten slotte, door de oprichting van de Vereenigde
Nederlandsche Tabaksbank, tot een arraugement gekomen,
waarbij importeurs en handel gezamenlijk een credietre-geling verzekerden, die den invoer in Duitsciiland weder
mogelijk maakte.
Sindsdien neemt de Detag, waarvan wij de oprichting
in ons vorig jaarbericht nog vermeidden, eenerzijds hier aan
de markt de plaats der Duitsche koopers in, anderzijds
werkt zij controleerend in zooverre de offerten, welke de
Hollandsche handelaars direct in Duitschiand maken, door
haai goedgekeurd moeten worden.
Dat een en ander de zaken met Duitscitland niet gemak-
kelijker maakte, behoeft geen betoog.

Was het tot dusverre nu en dan nog mogelijk in sigaret-
tentabak, waarvoor een afzonderlijke regeling gold, tot
zaken te komen, sinds October is ook op deze soort ten
hchoeve der Cigaretten Einkauf-Gesellschaft beslag gelegd.
Nauwelijks was bovenbedoelde credietregeling tot stand
gekomen en had daarna op 14 April alhier een belangrijke
inschrijving van 28.306 pakken Java en Sumatra plaats ge-
vonden, waarin dan ook een flink kwantum voor buiten-
landsche rekening gekocht werd, of de markt werd opge-
schrikt door de geheel onverwachte afkondiging van het
uitvoerverbod va.n ruwe tabak, ingegaan op 20 April.
Werd voor de in deze inschrijving voor buitenlandsche
rekening gekochte tabak vrij spoedig iiitvoerconsent ver-
kregen, moeilijker bleek het om tot een arra.ngement te
komen, hetwelk de geheele opheffing van het verbod mogelijk
zou maken. Dit gelukte eerst begin Juli en wel werd daartoe
opgericht het Algemeen Tabaksyndicaat. Dit syndicaat,
gevormd uit alle belanghebbenden (importeurs, handelaars
en makelaars), heeft de beschikking weten te verkrijgen
nier 75.000 pakken, welke het op zich nam tot vastgestelde
prijzen, die van fabrikantenzijde nog als loonenci beoordeeld
werden, voor de Hollandsche industrie bestemd te houden.
Een deel van dit kwantum is inmiddels ter distributie
gekomen, en wel in twee veilingen van si garentabak, gehou-
den in Augustus en November, waarbij het aandeel waarop
ieder fabrikant recht heeft, bepaald wordt naar het aantal
sigarenmakers bij hem in dienst. Teneinde zooveel mogelijk
den fabrikanten de vrije keuze van hun materiaal te laten,
is liet systeem ‘van veiling gekozen, terwijl tevens bepaald
is, dat het boven de vastgestelde prijzen betaalde bedrag
weder pondspondsgewijze onder de koopers verdeeld wordt.
Ook voor de kerffabrikanten is een klein deel dezer tabak
beschikbaar gesteld hetwelk, zooveel mogelijk in gelijke
kavelingen verdeeld, hun bij loting toegewezen wordt. Het verlies, dat ontstaat doordat bovengenoemd kivautum
op de vrije markt hooger betaald moest worden dan de door
de fabrikanten loonend geachte prijzen, wordt gedragen
door het syndicaat hetwelk ter tegemoetkoming daarin, als
tijdelijken maatregel, een voorraadrecht van
f
6 p. 100 K.G.
hief van de N. 0. T.-vrje loco-tabak en een aanvoerrecht van

f
4 per 100 K.G. van nieuv aan te voeren partijen.
Niet ten onrechte heeft men bij het in werking treden
dezer maatregelen bepaald, dat fabrikanten welke daarvan
gebruik wilden maken, zich dan ook moesten verbinden met
hun voorraad geen handel te drijven tenzij in bijzondere
gevallen het syndicaat hiervoor toestemming zou verleenen.
Onder deze rubriek valt nog te vermelden, dat in Januari
een regeling tot stand kwam waarbij vastgesteld werd, dat
ook van de Javatabak (welke tot dusver als product der
koloniën geheel vrij binnenkwam) een deel onder N. 0. T.-
verband zou gebracht worden, hetwelk voorloopig op
20, pCt. van den oogst bepaald werd. Aanvankelijk werden
van alle aankomende partijen 20 pCt. voor dit doel bestemd,
doch toen reeds spoedig bleek, dat het met de aanvoeren
veel langzamer gaan zou dan men verwacht had, iverd
besloten voorloopig 50 pCt. onder N. 0. T.-verband te bren-
gen, totdat het kwantum, hetwelk men op het oog hal,
bereikt zou zijn.

Tegelijkertijd werden maatregelen genomen om te zorgen,
dat deze N. 0. T.-tabak zooveel mogelijk zou beantwoorden
aan het doel om de binnenlancische industrie van materiaal
te voorzien en om te verhinderen, dat deze met speculatie-
doeleinden zou vastgehouden worden. Daartoe werd o.m. be-
paalci, dat de tabak binnen beperkten tijd in fabrikanten-
handen overgegaan moest zijn, terwijl vanwege de N. 0. T.
limieten gesteld werden boven welke cle importeurs hun
partijen niet mochten ophouden.
Ook van Sumatra wei-d sindsdien een klein kwantum
onder N. 0. T.-verband gebracht.
Is er dus allerlei gedaan om de Hollandsche industrie
zooveel mogelijk van materiaal te blijven voorzien, het
spreekt van zelf, dat de prijzen van het ruwe product zich
ook voor haar toch steeds meer moeten gaan aanpassen aan
cle veranderde omstandigheden. Hierbij in aanmerking geno-
men de voortdurende stijging van alle andere grondstoffen
en van de werkloonen, kon het niet uitblijven of de prijzen,
zoowel van sigaren als van gekorven tabak, moesten her-
haaldelijk verhoogd worden.
De sigarettenindustrie in Holland heeft den laatsten tijd
een groote vlucht genomen, eenerzijds natuurlijk door het
uitblijven van de aanvoeren der geïmporteerde sigaretten,
anderzijds door het nog steeds toenemend verbruik. Naast
,jle reeds bestaande zijn dan ook verschillende nieuwe
fabrieken opgericht.
Ook deze tak van industrie heeft natuurlijk te lijden
gehad van gebrek aan grondstoffen en de prijsstijging in sigarettentabak is nog grooter clan in de andere soorten.
– Hiertegenover staat echter, dat door het veel lichtere ge-
-iv’iëht hier de prijs van het materiaal niet zulk een belang-
ijke rol speelt als bij de sigarenfabricage.
Hoezeer juist het sigarettenverbruik over de geheele
wereld toeneemt blijkt o.a. daaruit, dat de opbrengst van de
belasting hierop in Duitschland vermoedelijk ruim het
dubbele zal bedragen van de verleden jaar geraamde som.
Sprekender nog zijn de Amerikaansche statistieken op dit
punt; volgens deze bedroeg de productie in de Vereenigde Staten gedueude de eerste 7 maanden van 1917 5300 mii-
lioen sigaren en 19.786 millioen sigaretten, terwijl voor dc
eerste 7 maanden van 1916 deze cijfers luidden 47000 mil-
lioen sigaren en 13.482 millioen sigaretten.
Voor het geheele jaar 1916 bedroeg de productie in ronde
cijfers:
8500 mili. sigaren, 25.000 miii. sigaretten,
tegen bv. in 1912: 8100 . 13.000
1908: 7500 ,,

,,

5.800
.1-let reeds lang aangekondigde wetsontwerp tot heffing
van een accijns van 10 pCt. van den kleinhandelprj, op
sigaren, sigaretten en andere tabaksfabrikaten door middel
van het bandarolle-systeem, zal thans spoedig in behandeling
genomen worden. –
Ook
,
de planters der
inlandsohe ta’buk
hebben ruimschoots
van de marktstemming kunnen profiteeren; de prijzen, die zij voor hun product kregen zijn voortdurend opgeloopen,
ten slotte tot circa
f 100
per 100 pond, hetgeen minstens
het drievoudige is van vroeger. –
Ook hier bestond de meeste belangstelling voor de voor
sigaretten te gebruiken tabak, het z.g. klein-geel. Voor den oogst 1918 mag niet meer geplant worden dan
de doorsnee der jaren 1913/1915 en wel uitsluitend door die planters, welke in deze jaren reeds tabak verbouwd hebben.

[De afzonderlijke bespreking der voornaamste tabakssoorten
wordt in het volgende nummer opgenomen.]

SUIKER.

Betreffende den Bietsuikeroogst in ons land wordt
bevestigd, dat het eindresultaat niet in overeenstemming
zal zijn met de oorspronkelijke verwachtingen. Ook uit
Duitschland ontbreken nog cijfers van de opbrengst.
Volgens het laatste bericht van F. 0. Licht zal de totale
suikerproduetie alleen dn noemenswaardig grooter zijn dan
in 191847, wanneer het gebruik van bieten voor veevoeder
en andere doeleinden geen grooteren omvang aanneemt dan
tot dusver. In elk geval moet het door Willett & Gray voor
“Duitschiand aangenomen cijfer van 1.200.000 tons tegen
1.350.000 tons A° P
O
als te laag ivorden beschouwd. Voor
het volgend jaar zijn nog geen officieele betwortel- en sui-
kerprjzen vastgesteld. De prijsverhoogingen, die in Oos –

‘ten rijk – Hongarije van regeeringswege toegestaan zijn,
zullen waarschijnlijk tot eene uitbreiding van den aanbouw
inidaar leiden.
Uit Java kwamen geen nieuwe telegrafisehe berichten.
Volgens mailberichten van einde October werden er in den
loop dier maand ook door niet bij de Java Suikervereeniging
aangesloten fabrieken flinke partijen verkocht en wel tot
prijzen van
f
8e/4
tot 9,— voor No. 16 en hooger en
f
10/4

20

ECONOMISCH-STAT1STISCHE BERICHTEN

2
Januari
1918

voör Superieur. Telegrammen uit Amerika aan de Lon-
densehe dagbladen melden dat de Food-Controller Hoover
verklaard heeft, dat Amerika in 1918 250.000 tons Java-
suiker noodig zal hebben. Al was in Java’suikerkringen
reeds sedert eenigen tijd de overtuiging gevestigd, dat
Amerika vroeger of later een flink kwantum Java-suiker
zou moeten koopen, zoo is het toch aangenaam dit van
offcieele zijde bevestigd te zien. Voor deze Amerikaansche
behoefte zal gedeeltelijk suiker uit den nieuwen oogst in
aanmerking, moeten komen, daar de ouverkochte vooi’iaad
ruwsuiker (No. 16 en hooger en Muscovados) ‘uit den ouden
oogst van de Java-Suiker vereeniging nog slechts ongeveer
2 millioen picols of ± 120.000 tons bedraagt. Bij verre het
grootste gedeelte van den onverkochten voorraad op Java bestaat uit witte suiker waaraan Amerika weinig behoefte
zal hebben, doch waarvoor Engeland eu Frankrijk
bij
ge-
legenheid wel weder in de markt zullen komen. Er bestaat
echter weinig kans, dat de voorraad op Java geheel wegge-
werkt zal zijn, wanneer de nieuwe oogst binnenkomt.
In het midden van November waren de voorraden in de
Vereenigde Staten tot het ongekend lage cijfer van 6.296
tons geslonken.
De laatste C u b a statistiek is als volgt:

1916/17

1915116

1914/15
Werkende fabrieken ….

1

1

.

1
Ontv. der week totlO Nov.

–

1.040

4.212 tons
Totaal sedert 1 Dec. 1916 3.000.655 2.992.533 2.550.888
Export d. weektot 10 Nov.

1.209

15.266

30.348
Totaal sedert 1 Dec. 1916 2.885.493 2.792.831 2.322.541
Totale voorraad 12 Nov.

26.578

97.279 119.268
V.S.cxp.ger.lJan.-1ONov. 349.919

636.867 347.634

De zichtbare . voorraden worden als volgt onder
c
ijf
ei
!
s

gebracht:

-1917

1916

1915

Duits
b
chland
}l Sept.’17 400.000*

250.000*

545.000*to1s

Oostenrijk 1 ,, ’16 250.000*

305.000*

478.000*

Frankr. 1 Spt.’16/’15 ’14 39.012

58.525

141.454
Nederland 1 Dec. ’17 106.848.

77.184

86.800
België

1 Oct. ’17 39.610

9.193

29.738
Engeland

1Nov. ’17 259.929

135.699

195.267

Totaal Europa 1.095.408

835.601

1.476.259 tos
V.S.v.N.A. 24 Oct. ’17 44.210

69.652

211.639
Cubahavens5 Nov. ’17 28.042

111.504

145.374

Totaal ……1.187.660

1.016.757

1.833.272 ton
* Raming.

KATOEN.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,c,
Manchester, dd. 29 November 1917.
Door de zeer beperkte voorraden blijven prijzen van
Amerikaansche katoen gei-egeld meer stijgen dan de of fi-
cieele noteeringen aangeven. De voorraad in Liverpool
schijnt zeer slecht gesorteerd te zijn en de meeste spinners
klagen er over, dat zij daar geen passende kwaliteiten kun-
nen krijgen. Dit zal echter wel overdreven zijn en meer als-
voorwendsel moeten dienen om dé garenprijzen maar weer
te verhoogen. De vraag naar Egyptische katoen is goed en
prijzen daarvan zijn weer hooger. –
Amikaansche garens voor binnenlandsch gebruik blij-
ven goed gevraagd; maar de hooge prijzen houden vele
zaken tegen, vooral omdat cle meeste spinners er ook iiiet
veel voor voelen lang vooruit te verkoopen. Egyptische
garens zijn ook duurder, doch niet zooveel als Amerikaan-
sche. De gewone Bolton-kwaliteiten gaan echter vlot weg
en de meeste spinners zijn goed bezet vooral in verband
met de kleinere productie en de speciaal groote vraag naar
grove garens. Van Frankrijk komen nog veel orders bin-
nen, doch overigens staat de exliörthandel vrijwel geheel
stil. Voor de spinners is dit maar goed, daar zij nu dc
binnenlandsche behoefte beter kunnen voorzien en boven-dien nog hoogere prijzen kunnen maken dan eenige maan-
den geleden, toen de exporthandel nog in vollen gang was.
De doekmarkt is zeer vast en fabrikanten hebben geen
moeite hun productie tegen volle prijzen te plaatsen als zij
tenminste nog een redelijke levering kunnen aannemen. Er zijn ook Regeeringsorders aan de markt
eiS
cle binnenland-
sehe vraag is weer toegenomen. Indië en China willen hun
voorraden ook wel aanvullen, doch men schijnt daar de t-
genwoordige vraagprijzen nog niet te kunnen betalen. De
transportmoeiljklieden blijven nog groot en deze zijn zeer
lastig voor de exporteurs, terwijl bovendien alle pakhuizet,.
van de spoorwegmaatschappijen meer dan vol zijn.

Manchester, dd. 6 Decembei- 1917.

–
Prijzen van Amerikaansche katoen waren de afgelooen
week wat flauwer hoofdzakelijk door de betere oogstberich-‘

ten, de flauwe stemming in Walistreet en op geruchten, dat
men in Amerika :een maximum-prijs voor katoen zoude
vaststellen. In Liverpool was de daling van minder betee-
kenis, vooral door de zeer vaste vrachtenmarkt. Egyptische
katoen blijf t goed gevraagd en prijzen zijn vast, terwijl de Alexandria General Produce Association de ditjarige oogst
op
61,4
millioen cantars taxeert, hetgeen belangrijk meer
is dan in de beide vorige seizoenen. Door de transport-
moeilijkheden zijn prijzen in Liverpool echter veel hooger
dan anders wel het geval zou zijn.
Niettegenstaande cle flauwere stemming voor ruwe katoen
zijn prijzen zoowel voor Amerikaansche als voor Egypti-
sche garens weer hooger en voor spoeclige levering zijn
zelfs zeer hooge prijzen betaald. De binnenlaudsche vraag is
svat gekalmeerd bij de enorme stijging van vraagprijzen.
Er is een groote sehaarschte aan boomen van alle soorten en deze zijn belangrijk duurder dan bundelgarens. De ex-
portvraag is uitsluitend tot Frankrijk beperkt, maar deze
markt neemt groote hoeveelheden van alle soorten af, zoo-
wel enkele en getwijnde garens als Amerikaansche en Egyp-
tische en betaalt men daar dan ook zeer hooge prijzen. Men
beweert, dat er eenige kans bestaat op nieuwe uitgifte van
licenses voor Holland voor beperkte hoeveelheden; hoewel
zulks nog zeer twijfelachtig schijnt, zou het toch zeer aan-
genaam zijn voor de exporteurs hier, (lie dan de gereedlig-
gende partijen van hun vrienden in Holland zouden
kunnen kwijtraken.
De doekmarkt is zeei vast niet recordprijzen; vooral
smalle goederen om te drukken of te bleeken worden veel
gevraagd en de daarvoor geschikte weverijen zijn voor vele
maanden uitverkocht. Er zijn nog veel regeeringsorders in
de zwaardere goederen aan de markt en het zal een heele
toer zijn, daarvoor de noodige weeftouwen te vinden. Er
wordt nogal gekocht voor Perzië, Egypte, West-Afrika en
de Zuid-Anierikaansche markten, doch de transportmoei-
lijkheden houden verschillende zaken tegen. De berichten
van China zijn minder gunstig, terwijl Indië weliswaar
goedgren noodig heeft, doch men daar de tegenwoordige
vraagprijzen nog niet schijnt te kunnen betalen.

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands) –

28Dec.
I7I21
Dec.
‘17114
Dec.
1
71
28Dec. ‘161 28Dec. .15

New York voor
Middling.. 31,65e 3110c 30,70e 17,40e 12,35e
New Orleans
voor Middling 30,- c 28,13 c 28,00e 17,25 c 11,75 c
Liverpool voor
GoodMiddling – d
22,46d2)
22,84 d 10,64d’) 7,78d’)

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.

(In duizendtallen balen.)

–

1
Aüg.
’17

Ooereenkomstigc perioden
lot

– 15Dec.’17

1916-17
1
1915-16

Ontvangsten Gulf-Havens..
1843
3174
2399
,,

Atlant.Havens
1358
1407
1408
Uitvoer naar Gr. Brittannië
1109
1424 877
‘t Vasteland.
667
1377
1252
Japan etc…
–
–
–

Voorraden in duizendtallen
I

14 Dec.’17
14Dec.’16
14Dec.’15

1316
1569
1642
Binnenland …………..
1129
1343
1419
Amerik. havens ………..

143
312
New York

…………….-
.

. 01
466
376
New Orleans …………..-
Liverpool

…….. ……..
707
842

t)
Middling

2)
18 Dec.

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

31 December 1917. Graanvrachten van Noord-Amerika
werden vastgesteld op 501- naar Engeland, 57/6 naar Fransche
Westkusthavens en 75/’ naar West-Italië, alles per 480 lbs.
zwaar, waardoor de bestaande wanverhouding tot de net
charter vrachten vervallen is.. Op time-charter werd een
aantal schepen afgesloten tot vrachten, afwisselend van 43/6
-tot 501- per ton D.W. per maand vooi de transatlantische
vaart; voor West-Indië werd de vracht weder verhoogd tot
35/-. Transportmoeilijkheden bij de spöorwegen houden aan;
teneinde zooveel mogelijk samenwerking te ven-krijgen, heeft
de regeering thans alle spoorwegen in eigen beheer ge-
nomen.

2 Januari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21

In Frankrijk werd de regeering gemachtigd de geheele
koopvaar(lijvloot op- te kommandeeren.
In Portugal werd de scheepvaart voor den duur van den
oorlog onder regeeringstoezicht gebracht.
Van Zuid-Amerika naar Engeland werd de vracht voor
graan op 200/- vastgesteld; inmiddels kon een neutraal schip
reeds 220/- bedingen.

GRAAN.

Data

Petto
grad
Londenl
,R’dam

Odessa
Rotter-
dam

.4t1.
Kust
Ver. Stalen
San Lorenzo

Rotier-
–
Bristol
Rotter.
Enge.
dam
Kanaal
dam
land

2429
Dec.

1917
—
—
—
50/–
–
220/-
17/22

,,

1917
—
—
–
45/–
–
145/-
25/30 Dec.

1916
— —
f18 *)
–
_*)
140/-
27 Dec.’lS/l J. ’16
—
–
,,

9,—
13/9
f54,—
125/-
Juli

1914
lid.
7/3
1/11’/
1/111/
4

12/–
12/-

HOUT.

Data

Cronstadt
Golf van
Mexico

Holland
Oosik.
Engeland
Holland (piich.
Engeland
(pitch-
(gezaagd)
(mijn-
pine)
pine)
___________________________

stuiten)

24/29 Dec.

1917
–
—
– –
17/22

,,

1917
—
—
–
25/30 Dec.

1916
—
–

.
–
510/
–
‘)
27 Dec. 191511 Jan.1916
—
–
f225,—
340/_t)

Juli

1914 …….
f
12,—
24/6
75/–
77(8

ERTS.

1
Bilbao
(‘artha-
Grieken-
Poti Data
Middles-
1
MYes.
land
Middie,-
Middles-
kro
kro’
kro’
kro’

24/29 Dec.

1917
–
–
–
—
17/22

,,

1917
– –
—
—
20/–
—
–
—
25/30

Dec.

1916 …….
27 Dec. 1915/1 Jan.1916
21/6
211–
–
–
Juli

1914 …….
4/3
5/4l/
5/9 8/6

KOLEN.

Data

Carduff
Oosik.
Engeland

–
Eo,-
Genua

Port
La
Plata
Rottcr-
Cron..
deaux
Said
Rivier
dam
stadt

24/29 Dec. 1917
68/–
101/3
200/–
80/–’)
f32,50
—
17122

,,

1917
68/–
101/3
200/–
137/6
,,32,50
—
25/30 Dec. 1916
–
–
—
—
,,
8,—
– –
27 D.’lSil J.
1
16
fr43,—
65/–
–
40/–
,,
5,—
—
Juli1914
,,

7,.— 71–
7/3
14/6
3
1
2
51

DIVERSEN.

Bombag
Eirma
–
Vladivo.
Chili
D
ata
West
West
stock

I

West
Europa Europa
West
Europa
(d. w.)
(rijst)
Europa
(salpeter)

275/– 500/–
-.
–
275/– 500/–
–
1901-
24/29

Dec.

1917 …….

25/30 Dec.

1916
—
–
—
—
17122

,,

1917 …….

27 Dec. 1915/1 Jan. 1916
110/–
130/– 120/–
120/-
Juli

1914 …….
14/6 18/3
25/–
22/3

‘)
k’er zeilscliip.
*) Regeeringsvrachtf 7,—.
,,52,25.
Graan Peirograd per guarier van
496
lbs. zwaar. Odessa per Un/t, Ver.
Staten per guarier van
480
ll,s.
zwaar.
Hout gezaagd en pitchpine per St. Pet. Standard van
165
bul.
VI.,
mijn-
sluIten per vadem van
216
bul. vi.
Overige noteeringen per ton van
1015
K.G.

INKLARINGEN.

NIEUWE WATERWEG.

December 1917
December 1916
Landen van
Aantal
schepen
N.R.T.

Aantal

schepen
N.R.T.
herkomst
–

Binneni. havens
16
4.236
19
2.967
Engeland
38
23.183
143
89.107
Noorwegen
..
5
1.383
7
3.728
13
3.835
25
11.267
e
Noord-Amrika
23
57.087
38
111.350
Zuid-Amerika
—
—(
22
39.724
Ned.-Indië

..
–
–
4
11.665
Frankrijk
1
180
2
510
Griekenland
..
– –
1
1.146

Totaal
….
96
89.884
261
271.462

Jaarperiode..
..
1570
1.337.897
3185
3.281.979

Nationaliteit.

Zweden ……….

Néderlandsche
54
34.219
174
198.140
Engelsche
20
9.408
44
23.656
Noorsche
8
17.767
’21
23.670
Belgische
10
20.501
6
16.097
Zweedache
2
3.131
12
5.745
Deensche
–
–
1
937
Amerikaansche.
2
4.858
1
2.722
Braziliaansche
– –
2
495

Totaal
. . ..
96
89.884

~
1.337.897

261
271.462

Jaarperiode
….
1570
3185
3.281.979

(Dirkzwager’s Scheepsagentuur.)

ADVERTËNTIËN

51

Nederlandsche Bank voor Russischen Handel

BANQUE NÊERLANDAISE POUR LE COMMERCE RUSSE

Kapitaal 5.000.000 Roebels.

Kantoor: 20 NEWSKY PROSPECT

Telegramadres: NEDRUSBANK
-.

De Bank neemt gelden i deposito enin rekelling-couraut en verricht alle soorten ‘wissel- en bankzaken.

Voor inlichtingen kan men zich -wenden tot alle kantoren van

de NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ en de TWENTSCHE BANK,

zoomede tot de heeren HOPE & Co. en LIPPMANN, ROSENTHAL & Co. te Amsterdam

en R. MEES & ZOONEN te Rotterdam.

GEO. H. MÇFADDEN & BRO.
COTTON MERCHANTS

PHILADELPHIA—NEW YORK

Vertegenwoordiger voor Nederland: D. BREEKLAND, Oldenzaal—Enschede

22

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

NEDERLANDSCHE GRONDBRIEFBANK

J.
&
J. M. VOORHOEVE
HEERENGRACHT
495, AMSTERDAM

Makelaars in 4ssurantiën
pCt. Obligatiën (Grondbrieven)
Beurkoers

Anno 1836
Gecertificeerd door de Centrale Trust.Compagnie

ROTI’ERDAM
stukken van
f
2500,,
f
1000,—,
f
500,—
en
f 100,—
Verkrijgbaar id

—
op elk goed effectenkantoor

GEBROEDERS’ CHABOT

ROTTERDAM
KONINKLIJKE

____

•
HOLLANDSCHE

KASSIERS en MAKELAARS in ASSURANTIËN
LLOYD

Deposito’s.
–

Rekening-Courant.
–

Franco Chèque-Rekening.

Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland.
–
Aan- e’n Ver-
AMSTERDAM

koop van Fondsen.
–
Bewaarneming en Administratie van Effecten.
t
–
‘Jeregee
–
Passagiers-

en

Vrachtdienst

Ooriogs-, Transport-; Casco-, Brand-, Diefstal-

‘a. verzekeringen
met nieuwe, rrioderne

van eiken aard.

–

–
post-stoomschepen

TUSSCHEN

ÖNTVANG-
EN
BETAALKAS

NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22

KMSTERDAM
A M-S.T E R D A M

KAPITAAL EN RESERVEN
f
5.500.000,—
EN

DEPosITo’ VOOR 1 JAAR FIXE
â4PCT.
ZUIDAMERIKA

GELDEN OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NAiLOOP VAN HET
VIA
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.

NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR
NEW YORK
GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
%

DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.

VAN RIJN
&
c
o
DE SPAARNE-BANK

UTRECHT
–
POSTBUS 40
1

HAARLEM

EENIGE FABRIKANTEN
Gestort Kapitaal en Reserves f1.184.000,-
FAN DE UTRECHTSCHE
REKENINGCOURANT, CR EDIETEN, 1 NCASSEER NGEN, ASSURANTIEN,

FIJNE TAFELMOSTERD
WISSELS, EFFECTEN,

COUPONS, PROLONGATIËN, DEPOSITO’S, ENZ.

Financieele Afdee1ing der

NEDERLANDS CIIE OVERZEE TRUSTMAATSCHAPPIJ,

De Financieele Afdeeling der Nederlandsche Overzee Trustmaatschappij brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat zij voortaan ook hare bemiddeling verleent
voor de verzending van lossingen, coupons en dividendbewijzen naar Engeland.

Hiervoor zal men zich moeten wenden tot een der zeven baiTiken, welke voor

de verzending naar Overzeesche landen thans reeds zijn aangewezen, bij welke
de Voorwaarden en de formulieren verkrijgbaar zijn.

Voor verzending ten behoeve van

Belgen zijn afzonderlijke formulieren ver-

krijgbaar.

–

Coupons, welke hier te lande betaalbaar zijn bij daarvoor aangewezen betaal-

kantoren, kunnen uitsluitend bij deze kantoren. worden aangeboden.

2 Januari 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23

NEDERLÂNDSCH INDISCHE HANDELSBANK

AMSTERDAM

BATAVIA

‘s-GRAVENHAGE

AMPENAN, BANDOENG, CI-IERIBON, HONGKONG, INDRAMAJOE,

MEDAN, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SINGAPORE,

SOERABAYA, TEGAL, TJILATJAP, WELTEVREDEN.

Kapitaal
/
30.000.000,—

Reserven /14.800.000,-

Alijemeene Nesche Hypotheekbank

–

LEEUWARDEN

Kapitaal f1.000.000,—

Reserves
=1=
f132.000,—
1

Uitstaand bedrag Pandbrieven ruim
IFIt1LL1WtIJ

f8.000.000,—

4
1
/
2

Pandbrieven â 100

.0/0

4

0/
Pandbrieven â

931/2 0/0
hoorsteenbouw

DE GlIONINGER BANK

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

Groningen, Winschoten, Stadskanaal, Wilder-
Wester.Suikerraffinaderj
vank, Sappemeer, Deifziji, Emmen, Veendam
AMSTERDAM
en Ter
Apel
(Firma TIMMERMAN
Ei
SASSEi).S,

GROOTSTE RAFFINADERIJ

Kapitaal
/
6.000.000,— Geplaatst eugestortf4100,0.000,—
IN NEDERLAND

,i’
Afll
inn
neserves
j
‘iU1.’kJ0,
Levert de mooiste Suiker,

omdat haar zuiveringsver-

mogen het grootst is.

VERRICHT ALLE BANKZAKEN
Produceert behalve

:t
e::ten Melis

Cristallen,

groote

en

kleine,

Klontjes

Belast zich met het incasseeren van wissels op binnen-
((i),
Theeklontjes,
Crushed
(brokken)

en buitenland

S

Tabletten,
Brooden, Poedersuiker, fijne
Suikers voor Vruchten,gebruik, ens. enz.

NEDERLANDS CHE BANKINSTELLING

VOOR WAARDEN BELA5T MET VRUCHTGEBRUIK EN PERIODIEKE UITKEERINGEN

-GRTJTJIGE
Dixectie P..SCI
–
IWAPZ en Mr. M. R.van t’1AA5DkJ}Ç

S

Geplaatst Kapitaal
£
5.000.00O.

Re3er’ve5
£
700.000,-.

Pandb?ieveflkapitaal ruim f
JO 000.000,-

1
1
/
EN
5
0
/0 PATDBR!EVEN TEGEN 13nUll
8
K0nn8

WERKSPOOR
9
AMSTERDAM

Land- en Scheeps-Machines

–

Dieselmotoren

Installatiën voor Suikerfabrieken

–

Polderbemalingen

Rollend Spoorwegmateriëel – Uzerconstructiën

24

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2 Januari 1918

HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING

HAARLEM, AALSMEER, BEVERWIJK, EDAM, HILLEGOM, HOOFDDORP, LEIDEN, LISSE, IJMUIDEN

Volgestort Kapitaal f3.050.000,—

Reserve /712.500,—

MAATSCHAPPIJ
The Ph.all Ommereil Corporatioli of NeWYork
voor

Scheeps
–
eii Werktuigbouw

42 BROADWAY

NEW YORK

belast zich met expeditie en verscheping van goederen van

,,FIJENOORD”
Amerika naar Holland, -Ned, Oost- en West-Indië

ROTTERDAM
enz. enz. en desgewenscht ook met opdrachten van anderen aard
Nadere inlichtingen worden gaarne verstrekt door

PHS. VAN OMMEREN, Rotterdam.

Kruisers

–

Torpedobooten

Onderzeebooten

Mailstoomschepen
DIRKZWAGER’s SCHEEPSAGENTUUR
Vrachtstoomschepen
MAASSLUIS EN HOEK VAN HOLLAND
Baggermateriaal
Belasten

zich met het

rapporteeren

van

schepen

en

het

Machine-installaties behandelen van scheepszaken op den Nieuwen Waterweg

tot 65000 P.K.
NIEUWE BERGING-MAATSCHAPPIJ

Scheeps-Zoelly-Turbines
MAAS SLUIS

Machines en apparaten voor

Suikerfabrieken, enz.

Contrateeren voor het bergen van

gezonken schepen en

ladingen, op de rivieren en buitengaats; belasten zich met

het instellen van duikeronderzoek, enz. enz.

GRONINGSCHE CREDIET-
Nederlandschet

EN HANI$ELSBNK
en
Spiritusfabrk

GRONINGEN, APELDOORN,
APPINGEDAM,
ASSEN EN VEENDAM
–

DELFT

Kapitaal
/
5.000.000,—
Dr. F. G. WALLER
en

Geplaatst en volgestort f2.000.000,—
Directie
{
E. G. VERKADE

Reserve8 ruim
……
f

354.000,—

VERSCHAFT BEDRIJFSKAPITAAL AAN
ARTIKELEN:

LANDBOUW, HANDEL’ EN NIJVERHEID
Gist
INCASSi

–

DEPOSITO

–

SAFE DEPOSIT
Spiritus

–
Amyl-alcohol

WEISE

oROTTERDAM

OC
C
O.
L
AMSTERDAM

Jenever

Brandewijn

–
Aether Sulfuricus

–
i
.

Import
van en
Handel
n
Kurken en

OVERZEESCHE PRODUCTEN
Gedroogde Spoeling

speciaal
RUBBER, GUTTA-PERCHA en BALATA

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

WEEKBLAD
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
VERSCHENEN:

De Resultaten van het Nederlandsche Levensverze-

kering-Bedrijf over de Jaren 1912, 1913
9
1914 en 1915

(in verband met het Monopolieplan-Treub)

Door J. G. DE JONGH

Met negen tabellen

Prijs afzonderlijk
f
1,50

Verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij NIJGH
&
VAN DITMAR’S UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ, Rotterdam