Het VPRO-programma Vrije Geluiden symboliseert de kwaliteit van de publieke omroep. Aandacht voor een breed scala van vernieuwende muziek, live optredens gecombineerd met interviews van Melchior Huurdeman die diepgang bieden. Dit soort programma’s zijn waardevol en ondenkbaar op een commerciële zender.
Kijkcijfers
Vrije Geluiden kan ook gelezen worden als een publieke omroep vrij van commercie en de dictatuur van kijkcijfers. Het programma haalt 100.000 kijkers. Naar Studio Sport op zondagavond kijken drie miljoen mensen. Is Vrije Geluiden daarmee een linkse hobby die door de elite achter een betaalmuur uitgeoefend moet worden of zijn er bredere publieke belangen?
Cultuur
Cultuur is van breder belang dan alleen de directe consumptie van specifieke cultuurproducten. De meeste mensen vinden het goed dat het Concertgebouworkest bestaat, zelfs zij die er nooit komen en een hekel aan klassieke muziek hebben.
Maar cultuur is uit. Programma’s als Vrije Geluiden worden bedreigd omdat reclame-inkomsten een substantieel onderdeel van het budget vormen en kijkcijfers te dominant zijn. Geconfronteerd met pittige bezuinigingen gaat de publieke omroep echt niet spontaan korten op voetbal.
Voetbal
Het verweer van NOS-baas Jan de Jong om voetbal ook bij de publieke omroep te tonen, wekt op de lachspieren: ‘Een maatschappelijk fenomeen dat serieuze journalistieke aandacht verdient.’ Kijkcijferkanon ‘Boer zoekt vrouw’ wordt dan zeker uitgezonden omdat de bevolkingskrimp in landelijke gebieden serieuze journalistieke aandacht behoeft?
Beperk reclame
Den Haag weigert een principiële visie op de publieke omroep te ontwikkelen. ‘We willen alles maar betalen niks’ leidt onherroepelijk tot het inzetten van primitief huis- tuin- en keukengereedschap als de bezem, de botte bijl en de kaasschaaf.
De publieke omroep reageert wanhopig defensief, terwijl een aanvalsplan hard nodig is. Dat begint met eerlijk toegeven dat financiering op basis van ledenaantallen van omroepen zijn langste tijd heeft gehad. De verzuiling is immers voorbij. Daarnaast moet reclame beperkt worden tot een minimum omdat het leidt tot kijkcijfer- fetisjisme en verkeerde keuzes.
Twee zenders
Cultuur, diversiteit, educatie en verdiepend nieuws van hoge kwaliteit zijn taken van de publieke omroep. Experimenten en risico’s krijgen ruim baan. Het gemis aan reclame-inkomsten wordt gecompenseerd door zich te beperken tot kerntaken, bijvoorbeeld op twee zenders. Tegelijk wordt de reclamemarkt minder verstoord; goed nieuws voor alle media die last hebben van dalende advertentie-inkomsten.
Talkshows, sport en spelletjes kunnen naar de commerciëlen. Gordon, Frans Bauer en Paul de Leeuw krijgen ze er gratis bij. Klinkt dit te wild? In Vlaanderen doen ze het al jaren.
verschenen op 11-11 in fd
Auteur
Categorieën