.
ESB Vanuit Den Haag
318Jaargang 101 (4733) 28 april 2016
Er moet een jaarlijkse Monitor
Brede Welvaart komen
VANUIT DEN HAAG
W
at is welvaart? En hoe kunnen we die in kaart
brengen? In onze alledaagse werkelijkheid staat
het begrip ‘welvaart’ voor veel méér dan alleen
ons inkomen zoals gemeten in het bbp. In lijn met de econo –
mische welvaartstheorie gaat de commissie uit van welvaart
in brede zin, een begrip dat tal van aspecten omvat zoals ge –
zondheid, veiligheid, goede huisvesting en onderwijs. Het
betreft niet alleen het ‘hier en nu’, maar ook de gevolgen van
ons handelen elders en later. De Commissie Breed welvaarts-
begrip stelt vast dat het bbp een robuuste indicator is voor
de meting van de omvang van onze economie, maar nooit
bedoeld is geweest om brede welvaart te meten. Daarvoor
zijn naast het bbp aanvullende indicatoren nodig. De Commissie Breed welvaartsbegrip sluit met haar
advies aan op de internationale discussie over dergelijke
indicatoren voor brede welvaart. Deze discussie heeft in
2009 een belangrijke impuls gekregen door een rapport
van de commissie-Stiglitz-Sen-Fitoussi. Wereldwijd zijn
honderden uiteenlopende initiatieven ondernomen om
brede welvaart te meten. Tevens werken gezamenlijke
werkgroepen van de VN, de OESO en Eurostat, waaraan
ook de Wereldbank en nationale statistiekbureaus deelne –
men, sinds 2004 aan internationale harmonisatie van het
meten van brede welvaart. Een belangrijk resultaat hiervan
is de publicatie in 2014 van aanbevelingen voor het meten
van duurzame ontwikkeling , de zogenoemde ‘Conference of
European Statisticians recommendations on measuring sus-
tainable development’. De internationale instituten en de
statistiekbureaus van meer dan zestig landen, waaronder
het Nederlandse CBS, hebben deze aanbevelingen onder –
schreven. Momenteel voeren tien landen testen uit op basis
van de CES-aanbevelingen. Veel landen en internationale
organisaties hebben hun instrumenten voor het meten van
brede welvaart echter (nog ) niet in overeenstemming ge –
bracht met de CES-aanbevelingen. De commissie onderschrijft de inhoud van de publi-
catie van de CES. Hierin wordt brede welvaart ingedeeld
in de dimensies ‘hier en nu’, ‘elders’ en ‘later’. Voor ‘later’ is
de zogenoemde ‘kapitalenbenadering’ het uitgangspunt.
De commissie ziet dit als een analytisch sterke benadering ,
waarin ervan wordt uitgegaan dat de toekomstige welvaart afhangt van de verschillende vormen van kapitaal die een
samenleving doorgeeft aan latere generaties. De onder
–
scheiden kapitaalvormen zijn economisch, menselijk,
natuurlijk en sociaal kapitaal. In de CES-aanbevelingen
wordt voor de dimensie ‘elders’ aanbevolen in de toekomst
mede gebruik te maken van voetafdrukindicatoren als deze
voldoende ontwikkeld zijn. De commissie stelt vast dat de
koolstof voetafdruk het meest ontwikkeld is, en wijst op het
belang van doorontwikkeling hiervan. Voor Nederland is er met name over het hier en nu
al veel informatie beschikbaar over brede welvaart, onder
meer door vele publicaties van het CBS en de Nederlandse
planbureaus. Over de dimensies ‘later’ en ‘elders’ zijn er ech –
ter nog belangrijke vragen en lacunes in kennis en informa –
tie. Zo ontbreekt de kennis om bestaande ramingen uit te
breiden met meer aspecten van brede welvaart, en kan een
aantal kapitaalvormen binnen de kapitalenbenadering nog
niet in één cijfer worden uitgedrukt. De commissie vindt
het dus een goede zaak dat Nederlandse wetenschappers en
instituten actief bijdragen aan verbetering van de meting
van deze dimensies. Om een basis te bieden voor een jaarlijks politiek de –
bat over brede welvaart in Nederland is volgens de com –
missie behoefte aan één gezaghebbend instrument dat
de informatie over brede welvaart duidelijk, actueel en
kernachtig presenteert. De commissie beveelt daarom aan
om in Nederland een Monitor Brede Welvaart te ontwik –
kelen, die aansluit bij de CES-aanbevelingen en jaarlijks
wordt gepubliceerd. Dit kan door de nu bestaande moni-
tor Duurzaam Nederland gericht door te ontwikkelen tot
de gewenste monitor brede welvaart. Deze monitor moet
aan een aantal scherpe voorwaarden voldoen en moet in
één oogopslag inzicht bieden in de meest essentiële infor –
matie over welvaart hier en nu, en elders en later. Dit stelt
hoge eisen aan de presentatie. De monitor moet bovendien
actuele gegevens bevatten en een vergelijking over de tijd
en, uiteindelijk, met vele andere landen mogelijk maken.
Ook moet de monitor inzicht bieden in ongelijkheid en
de verdeling van verschillende aspecten van welvaart over
de bevolking. Het politieke debat kan zich op basis van
deze monitor richten op de vraag hoe het er op hoofdlijnen
voor staat met de brede welvaart en welke politieke keuzes
daarbij gemaakt kunnen worden. Dit jaarlijkse debat zou
moeten plaatsvinden tijdens het verantwoordingsdebat in
het voorjaar. De commissie hoopt met deze aanbevelingen
de Tweede Kamer een helder kader te bieden voor een jaar –
lijks, structureel debat over de ontwikkeling van onze brede
welvaart.RIK GRASHOFF
Voorzitter van de
tijdelijke commissie
Breed welvaarts –
begrip
ESB Vanuit Den Haag
Op woensdag 20 april bood de Commissie Breed welvaartsbegrip
haar rapport Welvaart in kaart aan de voorzitter van de Tweede Ka –
mer aan. De commissie concludeert dat brede welvaart meer gestruc-
tureerde aandacht verdient in het politieke en maatschappelijke debat.