■ Barbara Belfi, Ardi Mommers en Jim Allen (ROA)
In januari van dit jaar bleek uit cijfers van de Onderwijsinspectie dat de doorstroom van het hbo naar het wo de afgelopen tien jaar fors is afgenomen. De schakelprogramma’s zouden hier een belangrijke rol bij spelen. Vaak moeten hbo-afgestudeerden een schakel- of pre-master programma volgen bij een universiteit alvorens ze kunnen deelnemen aan de daadwerkelijke master. Universiteiten zijn echter een stuk strenger geworden in hun selectiebeleid voor schakelprogramma’s, omdat ze de toelage voor afgestudeerde studenten verliezen wanneer deze stoppen met hun opleiding. Daarnaast kunnen hbo-afgestudeerden die een schakelprogramma volgen aan de universiteit ingeschreven worden als contractstudent, waardoor ze geen recht hebben op studiefinanciering of andere studentenvoordelen als een ov-kaart, studentenlening of studentenhuisvesting. Doorstuderen is dus stukken duurder geworden.
De figuur laat zien dat de afname in wo-doorstroom vooral betrekking heeft op hbo’ers van wie de hoogste opleiding van de ouders havo, vwo of mbo is (een middelbare sociale achtergrond). In 2007 was er nog nauwelijks verschil in de kans op doorstroom naar de universiteit voor hbo’ers van wie de ouders een wo, hbo of mbo achtergrond hadden. Voor hbo’ers met een lagere sociale achtergrond (mavo) of hogere sociale achtergrond (hbo of wo) is de kans op doorstroom naar wo stabiel gebleven.
Een mogelijke verklaring voor de sterk verminderde wo-doorstroom van hbo’ers met een middelbare sociale achtergrond zou kunnen zijn dat met name deze groep afgestudeerden zwaar is getroffen door de fors toegenomen kosten voor een aanvullende wo-opleiding. Dit geldt natuurlijk ook voor hbo’ers met een lagere sociale achtergrond, maar bij deze groep was de doorstroom al veel lager en bovendien is bij hen met afronding van een hbo-opleiding al een zeer grote vooruitgang geboekt op de sociale ladder.
