■ Ali Aouragh, Nicole Bosch en Arjan Lejour (CPB)
Er zijn verschillende redenen om als ondernemer voor een bepaalde rechtsvorm te kiezen. Verschillen in aansprakelijkheid en risico’s, kosten van de rechtsvorm en overnameregels spelen een rol. Maar ook de belastingdruk kan een belangrijke overweging zijn.
Er is veel aandacht voor de mogelijke verschillen in belastingdruk tussen ib- en vpb-ondernemers. Men is beducht voor een vlucht naar de bv om vpb-ondernemer te worden of vice versa. Met het verlagen van het vpb-tarief van 34 procent naar 25,5 procent tussen 2004 en 2007 is daarom ook de mkb-winstvrijstelling voor ib-ondernemers ingevoerd om de verschillen in belastingdruk te beperken.
De grote aandacht voor de verschillen tussen ib- en vpb-ondernemers zou kunnen suggereren dat ondernemers regelmatig hun rechtsvorm aanpassen. Volgens nieuwe gegevens van het CBS over personen met winstinkomen komt dit echter nauwelijks voor. De figuur toont de stromen van ib- en vpb-ondernemers, en ondernemers die beide combineren. Het overgrote deel, tussen de 92 en 95 procent, verandert in drie jaar niet van rechtsvorm. Van alle ib-ondernemers is na drie jaar slechts 0,6 procent directeur-grootaandeelhouder geworden en andersom is dit percentage 3,8 procent. Daarnaast kiest een redelijk groot deel vanuit een positie met zowel ib-winst als vpb-winst voor een van de twee.
Het verschil in belastingdruk tussen ib- en vpb-ondernemers hangt af van het inkomen. Voor ondernemers met een hoog inkomen is een bv fiscaal vaak aantrekkelijker en voor ondernemers met een laag inkomen de ib-onderneming. Het CPB onderzoekt momenteel in hoeverre demografische kenmerken van ondernemers en verschillen in belastingdruk de keuze voor een rechtsvorm kunnen bepalen. Recent Amerikaans onderzoek laat zien dat persoonlijkheidskenmerken tussen beide typen ondernemers verschillen. Dit suggereert dat de kans dat ondernemers van rechtsvorm switchen beperkt is. Veel waarschijnlijker is dat deze keuze al eerder wordt gemaakt, bijvoorbeeld als beginnende ondernemers starten vanuit loondienst.
