Statistiek

statistiek
Economie en Samenleving

Hermanus Rietveld (CBS)

Nederland profiteert van handel met China
De Chinese economie is op dit moment één van de belangrijke motors van de
mondiale groei. De gemiddelde groei van het bruto binnenlands product (bbp)
bedroeg de afgelopen 20 jaar gemiddeld maar liefst 9,5 procent per jaar. De
ICT-sector is erg belangrijk voor de economie van China. De toegevoegde waarde
van de Chinese ICT-sector in 2004 bedroeg 118 miljard dollar, ofwel 7,5 procent van het bbp. De opkomst van China heeft een positieve invloed op de
Nederlandse economie.
De handel met China levert Nederland 23 duizend banen op. Daarnaast neemt
het marktaandeel van goedkope Chinese importproducten steeds verder toe.
Dit bespaart een gemiddeld Nederlands huishouden zo’n 300 euro per jaar.
De handel met China zorgt op verschillende manieren voor banengroei in
Nederland. Ten eerste profiteren de Nederlandse ondernemers van het aanbod
van goedkope Chinese halffabrikaten. Daarnaast is er ook een duidelijke toename zichtbaar van de Chinese investeringen in Nederland. In 2005 waren deze
investeringen al goed voor 3 duizend arbeidsplaatsen. Met name als producent
van ICT-goederen maakt China een spectaculaire ontwikkeling door.
In 2004 bedroeg de totale internationale handel van China in ICT-goederen bijna
329 miljard dollar, tegenover slechts 35 miljard in 1996. China was in 2004
met 180 miljard dollar wereldwijd de grootste exporteur van ICT-goederen. Als
importeur stond China mondiaal op de derde plaats (149 miljard dollar), achter
de Verenigde Staten en de EU-15.
Vooral na de internethype is China opgekomen als exporteur van ICT-goederen.
Vanaf het begin van deze eeuw verhuizen bedrijven hun arbeidsintensieve en

De hypotheekrente is voor veel Nederlanders een belangrijk financieel gegeven.
Gezinnen hebben de laatste jaren forse bedragen geleend van financiële instellingen.
Deze schulden bestaan voor het grootste deel uit door banken verstrekte woning­
hypotheken (stand eind november 2006: EUR 387 miljard). Voor velen is de maandelijkse rentebetaling en aflossing hiervan de grootste uitgave van het gezinsbudget.
In het bijzonder is de rentevaste periode van het krediet van belang voor de kosten
van de lening. Onder invloed van grotere onzekerheid en geldontwaarding op langere
termijn heeft een lening met een langere rentevaste periode en een langere looptijd
normaliter ook een hoger rentetarief. Bij leningen waar de rente voor een zekere
periode vaststaat, merkt de cliënt pas iets van renteverhogingen bij verlenging van
het hypotheekcontract, of bij het afsluiten van een nieuwe lening. Leningen met een
variabele rente daarentegen worden direct beïnvloed door de marktrente, bijvoorbeeld als gevolg van rentebesluiten van de Europese Centrale Bank.
Door het al dan niet lang vastzetten van de hypotheekrente kunnen gezinnen
hun woonlasten enigszins beïnvloeden. Een opvallende ontwikkeling is dat het
renteverschil tussen kort- en langlopende hypotheken de laatste 2½ jaar slinkt
(zie grafiek). In het voorjaar van 2004 bedroeg dit verschil nog bijna 2 procent.
Sindsdien krimpt het verschil en bedraagt dit in oktober 2006 minder dan
0,4 procentpunt. Tegen de achtergrond van de aantrekkende economische groei
in de eurozone en de toegenomen risico’s voor de prijsstabiliteit op de middellange termijn heeft de ECB sinds eind 2005 haar officiële tarieven diverse keren
verhoogd. Deze verhoging heeft sterker doorgewerkt in hogere korte hypotheekrentes dan in langerlopende hypotheektarieven. Een en ander betekent dat hypotheekleningen met een lange rentevaste periode (bijvoorbeeld langer dan 10 jaar
vast) meer aantrekkelijk zijn geworden.

ESB 12

januari 2007

mld dollar

200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Invoer

Uitvoer

Bron: OESO

Dirk van der Wal (Divisie Statistiek & informatie DNB)

Verschil korte en lange hypotheekrente geslonken

16

In- en uitvoer ICT-goederen China, 1996-2004

Omzet nieuwe woninghypotheken en rentepercentages
bij banken
4.000

6,0

3.500

5,5

3.000

5,0

2.500

4,5

2.000

4,0

1.500

3,5

1.000
500

3,0

0

2,5

20
03
20 01
03
20 04
03
20 07
03
20 10
04
-0
20 1
04
20 04
04
20 07
04
20 10
05
20 01
05
20 04
05
20 07
05
20 10
06
-0
20 1
06
20 04
06
20 07
06
10

Monetaire Zaken

laagmarginale ICT-werk massaal naar China. Dit
werk bestaat onder ander uit het maken van tele­
visies, computers, telefoons en dvd-spelers.
China importeert vooral elektronische componenten.
Belangrijkste exportproduct is computers en rand­
apparatuur. Daarnaast groeit de export van telecommunicatieapparatuur snel.

variabele rente en t/m 1 jaar
rentevast (EUR mln)

meer dan 10 jaar
rentevast (EUR mln)

variabele rente en t/m 1 jaar
rentevast (%, rechter as)

meer dan 10 jaar
rentevast (%, rechteras)

Uit de data die DNB verzamelt blijkt dat vanaf midden 2005 huishoudens aanzienlijk meer langjarige
hypotheken zijn gaan afnemen (mede door oversluitingen van kort naar lang). De vraag naar kortlopende
hypotheken is daarentegen gedaald. Toch zijn de
hypotheekrentes over de hele linie wel gestegen, en
dit heeft mede geleid tot enige groeivertraging in
de omzet van nieuwe woninghypotheken. Daarnaast
hebben banken eerder in 2006 de kredietvoorwaarden voor nieuwe leningen enigszins aangescherpt.

Financiële Markten

Frank Griffioen (FDA)

Vertraging Amerikaanse economie
Obligatie- en valutamarkten staan de afgelopen
tijd in het teken van de Amerikaanse economische
groeivertraging. De mate waarin de Amerikaanse
groei vertraagt, is van belang voor de inschatting van
de inflatieontwikkeling en de reactie van het monetaire beleid. Een zeer forse afzwakking zou gepaard

Purchasing managers’ index VS
65
60
55
50
45
40
35

kunnen gaan met een spoedige renteverlaging door de Federal Reserve, terwijl
een meer gematigde groeivertraging aanleiding zou kunnen geven het beleid
voorlopig ongewijzigd te laten. Een toegenomen kans op een renteverlaging weerspiegelt zich in een duidelijke ondersteuning voor de obligatiekoersen en een
neerwaartse druk op de dollar.
Deze reactie was duidelijk zichtbaar na de publicatie van de toonaangevende
Amerikaanse purchasing managers’ index (PMI) over november. De PMI, die het
vertrouwen onder producenten uit de verwerkende industrie weergeeft, daalde
voor de eerste maal sinds april 2003 weer tot beneden de 50. Een indexwaarde
boven de 50 duidt op een expansie in de verwerkende industrie, terwijl een
waarde beneden de 50 duidt op een neergaande beweging. De recessie in de
Amerikaanse huizenmarkt lijkt zich dan ook uit te breiden naar de verwerkende
industrie, en niet in de laatste plaats de automobielsector.
Belangrijkste vraag blijft uiteindelijk in hoeverre de consumptieve bestedingen
zullen worden beïnvloed. Terwijl de (reële) loontoename de afgelopen jaren
gering was, stegen de consumptieve bestedingen zeer sterk, gedreven door een
positief vermogenseffect vanuit de huizenmarkt. De Amerikaanse huizenmarkt
koelt recentelijk evenwel flink af, terwijl de loonontwikkeling nog altijd niet al te
sterk en de spaarquote al geruime tijd negatief is. Een verdere matiging van de
consumptiegroei – en in het verlengde de economische groei –, een neerwaartse
druk op de inflatie en enkele renteverlagingen van de Fed liggen hiermee voor
2007 in het verschiet.

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Bron: VS, Institute for Supply Management

Arbeidsmarkt

Alan Sebo en Diana Janjetovic (CBS)

Werkzame en werkloze beroepsbevolking,
seizoengecorrigeerd (x 1000)
520

7100

470

7050

420

7000

370

6950

320

6900

270

6850

220
dec-feb okt-dec aug-okt jun-aug apr-jun feb-apr dec-feb
2001
2006
Werklozen (linkeras)
Werkzamen

6800

Daling werkloosheid hapert
sinds de zomer van 2006
De seizoengecorrigeerde werkloosheid daalt sinds de
zomer van 2006 niet meer. Van mei tot en met oktober schommelde de werkloosheid tussen de 405 en
416 duizend personen. Vóór deze hapering daalde
de werkloosheid een jaar lang. Sinds de zomer van
2005 daalde het aantal werklozen in een rap tempo
van 491 duizend tot 408 duizend in de periode
april-juni 2006, een daling van gemiddeld 8 duizend
per maand.

Het aantal werklozen was in de periode augustus-oktober 2006 nog wel
66 duizend lager dan een jaar geleden, onder zowel mannen als vrouwen en in
bijna alle leeftijdscategorieën. De werkloosheid daalde relatief het sterkst onder
de jongeren in de leeftijd van 15-24 jaar. Het aandeel van de werkloze jongeren
in de beroepsbevolking (15-24 jaar) daalde met 2,1 procentpunten tot 10,8 procent. Ook onder de 25-44-jarigen is de werkloosheid afgenomen, maar met een
afname van 1,2 procentpunt minder fors dan bij de jongeren. De werkzoekende
45-plusser heeft nog altijd moeite om een baan te vinden. In een jaar tijd is het
aantal werkzoekende 45-plussers vrijwel onveranderd. In de periode augustusoktober 2006 waren 140 duizend 45-plussers op zoek naar werk.
De seizoengecorrigeerde werkzame beroepsbevolking, personen die 12 uur of
meer per week werken, is in de periode juni-augustus 2005 tot en met april-juni
2006 gestegen met 163 duizend personen. Dit is een gemiddelde toename van
16 duizend personen per maand. In de afgelopen maanden is dit stijgingstempo
afgevlakt. In de periode augustus-oktober 2006 nam de werkzame beroeps­
bevolking met gemiddeld 2 duizend per maand toe.
Ondanks de minder snelle toename van het aantal werkzame personen in de
laatste maanden was het aantal werkzame personen in de periode augustuso
­ ktober 2006 155 duizend hoger dan een jaar eerder. Het aantal werkzamen
steeg in alle leeftijdsgroepen, maar het sterkst onder 45-plussers. In deze groep
was de toename met 127 duizend personen het grootst.

ESB 12

januari 2007

17