Terwijl politici hun navels aan een nauwkeurige inspectie onderwierpen, kwam het CBS met een alarmerend rapport.Langdurige armoede stijgt in Nederland, net als armoede onder kinderen. We mogen één van de rijkste en gelukkigste landen van de wereld zijn, aan de verkeerde kant van de streep is het afzien. De reden geeft het CBS niet, maar mijn gok is dat ons droef stemmend schuldenbeleid medeverantwoordelijk is.
Experiment
Omdat ik het jaar niet in mineur wil afsluiten, doe ik verslag van een experiment dat ik onlangs deed samen met de Periklesstichting, een denktank voor burgerinitiatieven. Doel was om via een gestructureerde chaos de collectieve intelligentie van acht burgers af te tappen. Ik gaf hen één opdracht mee verzin nieuwe initiatieven om armoede en schuld terug te dringen. De initiatieven moesten vanuit burgers zelf komen en niet afhankelijk zijn van overheid, banken of zorgverzekeraars.
Deelnemers
De deelnemers vormden een mix van creativiteit, expertise, gemeenschapszin en belangstelling voor het onderwerp en het experiment zelf. Er zat ook een ervaringdeskundige bij opdat er geen ivoren toren oplossingen zouden worden bedacht.
Eigen schuld eerst
De ideeën heten samen ‘Schuldenvrij’ en bestaan uit drie onderdelen. Een belangrijke reden dat mensen zo langdurig de klos zijn, is omdat men er te laat achterkomt. Schulden zijn dan gecumuleerd, de schuldeisers zijn talrijker en veeleisender geworden en de rente loopt op. Wat een behapbaar probleem was, wordt geleidelijk een ramp. Als de ramp zich dan voltrekt, toont de maatschappij zich niet genadig. ‘Eigen schuld eerst’ heeft als doel om de taboes en misconcepties rondom schuld uit de weg te ruimen.
Broodnodig
Als tweede neemt ‘Broodnodig fonds’ het lot in eigen handen met een op de deeleconomie geïnspireerd idee Een privaat fonds dat meerdere manieren van afbetaling biedt en toestaat, waardoor structurele oplossingen voor meer zelfredzaamheid ontstaan.
Delen
Door vroegtijdige interventie, kennis en hulp delen kunnen uitzichtloze schulden worden voorkomen én genezen. Het delen, lenen of schenken is niet slechts een financiële transactie maar staat in het teken van het opbouwen van relaties en een herstart.
Burgerrechten Unie
Tot slot moet ‘Burgerrechten Unie’ — geïnspireerd op the American Civil Society Union — via communicatie, lobby en juridische zaken misstanden bij de overheden rondom burgerrechten aan de kaak te stellen. Vooral mensen in kwetsbare financiële situaties profiteren daarvan. In Amerika een succes, in Nederland niet bestaand.
Toekomstgericht
‘Schuldenvrij’ zet een stap in de richting van een op de toekomst gerichte kijk op schuld, uitgaand van wat mensen kunnen en goedkoper en menselijker dan het huidige model. Goed gedaan van dat achttal. Nu nog mensen vinden die dit gaan uitvoeren.
FD column 28-12
Auteur
Categorieën