Redactioneel
Albert Jolink
Hoofdredacteur ESB
a.jolink@sdu.nl
Uniformiteit
H
ogescholen heten sinds dit jaar University
of Applied Sciences, zo heeft minister
Plasterk onlangs laten weten aan de
hbo-raad. Hiermee komt de minister
tegemoet aan de wens van de hogescholen om
erkenning van hun ambities en tevens aan de ongewenste vragen van buitenlandse belangstellenden die
geen raad weten met het verschijnsel hogeschool.
Ook Europees neemt de term University of Applied
Sciences een vlucht, zodat Nederland in de slipstream van de voortschrijdende inzichten nu kan
wedijveren met Universities of Applied Sciences in
het buitenland. In Nederland weten we ons nu gesterkt door de gedachte dat het aantal universiteiten
is verveelvoudigd en dat de Lissabon-doelstellingen
voor de kenniseconomie binnen handbereik zijn. Voor
zover nodig, schikken de hogescholen zich in hun lot
en Fontys University of Applied Sciences nodigt de
aanstaande student al op hun website uit de “university experience†in Eindhoven te beleven.
Voor andere universities in Nederland, zoals de
Spinoza University, of net over de grens met België,
de universiteit van Brasschaat-Eindhoven, gloort
nieuwe hoop op een glorierijke toekomst nu de benaming van de instellingen geen struikelblok meer kan
zijn. Andere hogescholen, zoals Europort Business
School of Business School Notenboom, zullen zich
spoedig voegen, of hebben dit al gedaan, in de rangen van universities of applied science van formaat.
Het is overigens nog maar de vraag of minister
Plasterk de transparantie van de hogeronderwijsmarkt door dit besluit heeft gediend, of dat er eerder
een schijn-transparantie is ontstaan die de verschillen hinderlijk in de weg zit.
Uit de ervaring van de afgelopen negenhonderd
jaar met de universitas magistrorum et scholarium
is duidelijk geworden dat deze gemeenschap van
onderwijzers en academici hechten aan de zelfreinigende werking van elkaar de maat nemen. In de
ogen van de leden van deze gemeenschap speelt
de markt, laat staan de transparantie van de markt,
een ondergeschikte rol bij de al aanwezige pikorde
voor onderwijskwaliteit en onderzoeksprestaties.
Het kunstmatig upgraden van andersoortige actoren
en producten werkt verstorend in een situatie waar
informatieasymmetrie tussen verstrekker en afnemer
van onderwijs tot kernbegrip is verheven en niet zal
veranderen door universities of applied sciences te
introduceren. Een voorbeeld moge dit verduidelijken.
Neem de Spinoza University in Amsterdam. Deze
university biedt een MBA met een specialisatie binnen een van de onderdelen van de bedrijfskunde,
en daarnaast een masteropleiding op het gebied van
coaching, ook wel begeleidingskunde genoemd. De
lijst van medewerkers/faculty laat zien dat zes van
de zestien namen zich tooien met de titel professor en, inderdaad, niet noodzakelijk hoogleraar zijn.
Daarnaast laat de lijst van professoren zien dat allen
een doctorstitel hebben behaald aan de Newport
University of aan de Pacific Western University, twee
postbusinstelling à la LOI waarvan de eerste met een
studiecentrum in Antwerpen. De Spinoza University
wordt geleid door professor Mahadew, die overigens
ook verbonden is aan de Europort Business School
en aan de Business School Notenboom als respectievelijk dean MBA en dean van de business school.
Het merkwaardige van de Spinoza University, althans
voor een buitenstaander, is de locatie: Johannes
Vermeerstraat 19 te Amsterdam. Op hetzelfde adres
zit ook de Vrije Gemeente, een centrum voor vrije religie en levensbeschouwing. Een van de professoren
van de Spinoza University is tevens docent pastorale
omgangskunde aan dit centrum, en zoals blijkt, is
tien jaar voorzitter geweest van de Vrije Gemeente.
Naast de religieuze associatie heeft de university ook
een zakelijke relatie met een adviesgroep, waar ook
hier de directeur van de universiteit als senior adviseur optreedt. De website van de university is niet
geheel bijgewerkt maar duidelijk is dat de accreditatie van het onderwijsprogramma door de NVAO nog
even op zich laat wachten.
In het gehele spectrum van hoger onderwijs, zit
een zodanige diversiteit dat de term universiteit
misplaatst is. De poging om de transparantie van
de markt te verhogen gaat mis doordat met cosmetische naamsaanpassingen de transparantie niet wordt
verhoogd, en dat meer inzicht in de kwaliteit van het
programma en reilen en zeilen van de organisatie
gewenst is. Als de student-consument niet in staat is
om het onderscheid te maken tussen universiteiten
dan lijkt het zinvol om de informatieasymmetrie te
doorbreken met herkenbare benamingen en symbolen. Het gaat er hierbij niet om dat een hogeschool
geen universiteit mag heten (maar waarom eigenlijk
wel?) maar dat niet de schijn moet worden gewekt
dat er gelijkwaardigheid is waar die niet is.
ESB
22 februari 2008
99