promotie
De arbeidsmarkt is voortdurend
de flexibiliteit in arbeidsuren.
in beweging. Veranderingen in
Wanneer men ouder wordt kan
de demografische samenstelling
de wens ontstaan om het aantal
van het arbeidsaanbod, alsmede
werkzame uren langzaam af te
technologische vooruitgang en
bouwen. Echter, resultaten op
veranderingen in de econobasis van Engelse data laten
mische omgeving, stellen het
zien dat dit niet altijd mogelijk
aanpassingsvermogen van de
is. Indien de werkgever een gearbeidsmarkt aanhoudend op de
leidelijke afbouw van het aantal
proef. Arbeidsmarktdynamiek is
uren niet toelaat, dan kan de
in dit opzicht van groot belang,
werknemer ervoor kiezen om de
enerzijds vanwege de mogelijkhearbeidsmarkt voortijdig te verden die het werkgevers biedt om
laten. Dit blijkt in het Verenigd
de samenstelling van het persoKoninkrijk het geval te zijn, maar
neelsbestand aan te passen aan
alleen bij werkende vrouwen;
veranderende omstandigheden,
mannen blijken goed in staat om
terwijl anderzijds werknemers
hun uren aan te passen bij de
meer mogelijkheden hebben om
huidige werkgever. De resultaten
hun baan aan te passen aan hun
tonen aan dat de participatie
fic van oudere vrouwen vergroot
preferenties. Bovendien leidt een Gielen, A.C. (2008) Age-speciÂÂ
labor market dynamics. Tilburg:
dynamische arbeidsmarkt tot
kan worden indien arbeidsuren
voordelen op macro-economisch Universiteit van Tilburg.
meer flexibel zijn, waardoor er
gebied indien een betere allocameer mogelijkheden zijn om
tie van arbeid resulteert in een verhoogde arbeidspro- geleidelijk de transitie naar pensionering te maken.
ductiviteit en economische groei.
Een andere manier om ouderen langer in het arIn praktijk is de reallocatie van arbeid niet voor
beidsproces te houden is het bieden van een winstiedereen even efficiënt. Met name ouderen onderafhankelijke beloning. De employability van oudere
vinden problemen bij het behouden van hun baan
werknemers schiet vaak tekort door een gebrek aan
en bij het vinden van nieuwe arbeid. Mede hierdoor
investeringen in training. Het belonen van werknetrekken oudere werknemers zich vaak eerder terug
mers middels een winstafhankelijke beloning kan
van de arbeidsmarkt, waardoor een aanzienlijk deel
leiden tot meer investeringen in training, onder
van het arbeidspotentieel geen actieve bijdrage
andere doordat een dergelijke beloning leidt tot
levert aan het productieproces terwijl dat juist wel
meer flexibiliteit in lonen, waardoor conjuncturele
gewenst is in een vergrijzende economie. Om een
schommelingen niet langer, of in mindere mate,
hogere arbeidsmarktparticipatie van ouderen te reaopgevangen dienen te worden door de uitstroom van
liseren is een goede kennis van de leeftijdsspecifieke werknemers. De lagere kans op vertrek vergroot de
dynamiek (en de specifieke barrières tot mobiliteit)
duur van het verwachte dienstverband waardoor het
essentieel. In dit proefschrift wordt hier verder
aantrekkelijker wordt om in training te investeren.
aandacht aan besteed en worden er aanbevelingen
De resultaten tonen aan dat het belonen middels
gedaan om de arbeidsmarktparticipatie en mobiliteit
een winstafhankelijke component leidt tot een lagere
van ouderen te verbeteren.
uitstroomkans en tot meer investeringen in training,
De resultaten laten zien dat de arbeidsmarktpositie
met name voor ouderen. Bovendien leidt winstdeling,
van jongeren versus ouderen in tijden van conjuncnaast de extra training, tot een verhoogde productiturele onrust sterk verschilt. Door middel van een
viteit door een verhoogde inspanning van de werkselectieve instroom en uitstroom van werknemers
nemer. Als gevolg hiervan kan het voor werkgevers
blijken bedrijven veranderingen in de conjunctuur te
aantrekkelijk zijn om ouderen in dienst te nemen en
gebruiken om de samenstelling van hun personeelste houden.
bestand aan te passen. Cyclische indicatoren tonen
Al met al laten de resultaten zien dat een meer
aan dat een conjuncturele neergang met name ten
dynamische arbeidsmarkt de arbeidsparticipatie van
koste gaat van zowel jongeren als ouderen middels
ouderen kan vergroten door transities van en naar
een verhoogde uitstroomkans, terwijl vooral jongeren
een baan te vergemakkelijken. Bovendien zal een
en mensen van middelbare leeftijd profiteren van
meer efficiënte reallocatie van arbeid ontstaan, wat
het aantrekken van de economie door een verhoogde
leidt tot de vorming van meer productieve arbeidskans op nieuw werk. Als gevolg hiervan is baanverlies
relaties en dus tot een hogere arbeidsproductiviteit
voor oudere werknemers veelal een eenrichtingsweg
voor de economie als geheel.
naar inactiviteit. Deze bevinding en de precaire
arbeidsmarktpositie van ouderen roepen op tot extra
Anne Gielen
maatregelen ter voorkoming van baanverlies onder
Postdoc bij het departement Algemene Economie van de
ouderen. Een van de oplossingen om ouderen langer
Universiteit van Maastricht
in het arbeidsproces te houden is het vergroten van
158
ESB
7 maart 2008