van een Duitse Mark ten opzichte van
een gulden, een frank, een lire, een peseta, enzovoort. Officiele wisselkoersen
meten slechts de relatieve waarde van
valuta voor zover het goederen en diensten betreft die intemationaal worden
verhandeld, dus niet de totale hoeveelheid geproduceerde goederen en diensten. Er moet een maatstaf worden geBij de zojuist gehouden verkiezingen genheden misschien wel worden be- bruikt die de reele koopkracht van de vavoor het Europese parlement stand de sproken in de Algemene Vergadering, luta’s weergeeft (de z.g. koopkrachtparizetelverdeling over de lidstaten van te maar dat de besluitvorming elders teit), zodat rekening kan worden gehouvoren vast. Geen enkele politieke partij plaatsvindt. De geloofwaardigheid en de den met het feit dat veel prijzen van daheeft gedurende de verkiezingscampag- macht van een supranationale instelling gelijkse levensbehoeften in de armere
ne aandacht besteed aan deze verde- – dus ook van het Europese parlement- landen (Spanje, lerland, Griekenland,
ling. Ook bij de analyses van de uitslag hangt af van de bereidheid van de mach- Portugal) lager zijn dan in de rijkere lanin de pers is de verdeling tot nu toe ten tigste lidstaten een deel van hun beslis- den van de EG (Luxemburg, Denemaronrechte genegeerd. Het lijkt er op dat er singsbevoegdheid af te staan. Deze be- ken, West-Duitsland, Frankrijk). Officiele
overeenstemmihg Bestaat overde huidi- reidheid wordt op zijn beurt weer bepaald wisselkoersen onderschatten systemage verdeling van de zetels over landen. door een realistische zetelverdeling.
tisch het reele inkomen van arme landen
Toch is de verdeling op zijn minst vreemd
Hoe zal een realistische zetelverde- en overschatten het inkomen van rijke
te noemen: Italie heeft evenveel zetels ling tussen de twaalf Europese landen er landen. Hiervoor moet dus worden ge(81) in het Europese parlement als het ongeveer uit moeten zien? Met andere corrigeerd. Deze correcties zijn thans
grotere, economised sterkere en politiek woorden: hoe kunnen we een schatting mogelijk dank zij het levenswerk van
meer invloedrijke West-Duitsland; Ne- maken van de feitelijke machtsverhou- Kravis c.s. die – voor het eerst in 1978 derland met 14,5 mln. inwoners heeft 25 dingen tussen de lidstaten? Is er een voor meer dan honderd landen een
zetels, terwijl Belgie met nog geen tien eenvoudige, werkbare en kwantificeer- koopkrachtpariteit heeft berekend (en
mln. inwoners 24 zetels bezet, en lerland bare indicator voor de macht van een deze steeds actualiseert).
met 3,6 mln. inwoners 16 zetels.
land te bedenken? In ieder geval moet
In de label is het nationale inkomen
Een billijke en realistische zetelverde- zo’n indicator niet alleen de relatieve rijk- per hoofd van de twaalf landen allereerst
ling is essentieel voor het functioneren dom van een land in zich bergen maar uitgedrukt in Amerikaanse dollars volvan een supranationaal politiek lichaam. ook de relatieve grootte. Luxemburg gens officiele wisselkoersen. Daarna
De verdeling moet een redelijke afspie- heeft als rijkste land van de EG door zijn wordt dit gecorrigeerd met de zogegeling zijn van de werkelijke machtsver- geringe bevolkingsomvang natuurlijk naamde Kravis-factor. Deze factor is
houdingen tussen de lidstaten. Als deze minder macht en politieke invloed dan voor alle landen groterdan een, hetgeen
ontbreekt zullen de belangrijke beslissin- het armere maar veel grotere Italie. In na- betekent dat het prijspeil in alle landen
gen buiten de organisatie om worden ge- volging van Tinbergen kiezen we voorlo- van de EG lager is dan in de VS. In de
nomen. Dit kunnen we constateren in pig voor het totale nationale inkomen als armere EG-landen blijkt de correctiefacvele andere supranationale politieke in- indicator voor de macht van een land. tor inderdaad groter dan in de rijkere EGstellingen met een onrealistische zetel- Volgens dit criterium is een realistische landen. Na toepassing van de correctieverdeling, zoals bij voorbeeld in de Alge- zetelverdeling tussen landen gelijk aan factor vermenigvuldigen we het in koopmene Vergadering van de VN, waar elk de relatieve omvang van het nationale in- kracht uitgedrukte nationale inkomen per
land een stem heeft, ongeacht de groot- komen van die landen.
hoofd met de bevolkingsomvang om verte van het land. Het feit dat bij voorbeeld
Nu rest nog een probleem, namelijk gelijkbare nationale inkomens van de
een land als Suriname een evengrote het vergelijken van de verschillende va- twaalf landen te verkrijgen. De respectiestem heeft als de VS leidt ertoe dat be- luta waarin het nationale inkomen van velijke aandelen van de landelijke natiolangrijke grensoverschrijdende aangele- landen is uitgedrukt. Wat is de waarde nale inkomens in het totale nationale inkomen van de EG wordt ten slotte vermenigvuldigd met het totale aantal zetels
Tabel . Nationale inkomen per hoofd en zetelverdeling
van het Europese parlement (518) en zo
krijgen we in de op een na laatste kolom
Bevolkings- Inkomen
Inkomen Nationaal ZetelKravisHuidige van de tabel de zetelverdeling van het
omvang
per
factor
per
inkomen verdeling zetelEuropese parlement gebaseerd op een
(1985)
hoofd
in
hoofd
(1985)
op basis verdeschatting van machtsverhoudingen tusin
in
ling
koopkracht van
sen de lidstaten. Ter vergelijking is in de
koopkracht (1985) nationaal
dollars
laatste kolom de huidige zetelverdeling
(1985)
inkomen
(1985)
weergeven.
Het blijkt inderdaad dat de grate lanBRD
61,0
10940
121
14335
874446
81
1,31
den minder zetels hebben, en de kleine
57,1
84
Italie
6520
1,63
10599
605208
81
landen meer, dan op basis van relatieve
VK
56,5
1,41
674974
8460
11946
93
81
machtsverhoudingen realistisch is. NeFrankrijk
102
55,2
9540
1,40
735623
81
13326
Spanje
38,6
4290
45
1,96
8419
324963
60
derland heeft overigens het ‘juiste’ quo14,5
181611
25
Nederland
9290
1,35
12525
25
tum. Zolang met name West-Duitsland
7
Portugal
10,2
1970
2,64
5204
53082
24
en in mindere mate Frankrijk sterk on9
3550
1,94
68338
24
Griekenland
9,9
6903
derbedeeld zijn, behoeven we niet te ver17
24
Belgie
8280
1,52
12589
124629
9,9
wachten dat deze landen belangrijke naDenemarken
11200
1,29
14437
73631
10
16
5,1
tionale bevoegdheden uit handen zullen
lerland
4850
1,59
7694
27699
4
15
3,6
geven aan het Europese parlement.
1
Luxemburg
0,4
14260
1,52
7935
6
21681
Hans de Kruijk
Totaal
322,0
139659
3752138
518
518
Onbillijke zetelverdeling
in het Europese parlement
Bron: World Development Report 1987.
678
De auteur is werkzaam bij het Centrum voor
Ontwikkelingsprogrammering van de EUR