Er was nogal wat discussie over de samenstelling van het trio dat de economie (Nobel)prijs 2013 krijgt. Sommigen vonden het heel logisch (Mathijs Bouman tweette “Fama: wat als markten efficiënt zijn? Shiller: wat als ze het niet zijn? Hansen: dat kun je meten.”), anderen zagen er vooral een enorme tegenstelling in (Paul De Grauwe tweette “Nobel Prize for Fama who led millions to believe financial markets are efficient and for Shiller who showed opposite. What a contradiction.”). Robert Shiller lijkt ook het laatste standpunt te vertegenwoordigen: “Academic finance has evolved a long way from the days when the efficient market theory was widely considered to be proved beyond doubt. Behavioral finance – that is, finance from a broader social science perspective including psychology and sociology – is now one of the most vital research programs, and it stands in sharp contradiction to much of the efficient markets theory.” (Journal of Economic Perspectives, 2003). Hij is in ieder geval de enige econoom die zowel het uiteenspatten van de dot-com bubble alsook de huidige financiële crisis voorspelde.
Zijn benadering van economie geeft handvatten om de rol van financiële markten in de economie en samenleving beter te begrijpen. Er is veel discussie over de vraag of de financiële sector niet te groot is geworden. Door allerlei wet- en regelgeving is het aantrekkelijker gemaakt om veel te lenen, en om allerlei producten te ontwikkelen om de groei van die leningen mogelijk te maken. De overheid stond er niet bij en keek ernaar, maar maakte dit mogelijk met haar streven om het particulier woningbezit te vergroten, en geen harde scheiding aan te geven tussen nuts- en zakenbanken. Wet- en regelgeving hebben ervoor gezorgd dat teveel ondernemend talent zijn weg naar de financiële sector heeft gevonden, en dat dit ten koste is gegaan van een meer productieve inzet in bijvoorbeeld de industrie of zorg. Dit vraagstuk van de allocatie van talent in de economie, is sinds Murphy, Shleifer & Vishny (Quarterly Journal of Economics, 1991) door velen bestudeerd.
In plaats van de discussie of er teveel ondernemend talent naar de financiële sector gaat, is het volgens Shiller beter om de vraag te stellen hoe financiële markten – en financiële innovaties – beter de samenleving kunnen dienen? Niet minder financiële innovatie, maar meer financiële innovatie, waarmee nieuwe maatschappelijke problemen kunnen worden opgelost. Twee voorbeelden. Ten eerste, de ontwikkeling van crowdfunding als een financiële innovatie die op een nieuwe manier (relatief vaak sociaal) ondernemen mogelijk maakt. Ten tweede, de introductie van de “Benefit-corporation”: een nieuwe gecertificeerde ondernemingsvorm om investeringen in maatschappelijk verantwoord ondernemen te faciliteren.
Shiller “does practice what he preaches” in dit opzicht: hij heeft zelf drie ondernemingen opgericht om financiële markten beter te laten werken, bijvoorbeeld met de veelgebruikte Case-Shiller index voor de waardering van vastgoed. Maar uiteindelijk is hij vooral wetenschapper, om betere inzichten te ontwikkelen waarom financiële markten vaak niet goed werken voor de samenleving. We gaan er meer van horen bij de Tinbergenlezing 2013 aankomende vrijdag!
Auteur
Categorieën