Jrg. 4, editie 194

17
SEPTEMBER 1.919

AUTEJRSBECHT VOORBEHOUDEN

EconomischweStatistische

Berl”chte
–
n

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIË.N EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

4E JAARGANG

WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1919

No. 194

INHOUD

BIz.

VERMOGENSAANWASBELASTING door
Prof. Mr.
0. W.J.
Bruins
857
Termijnhandel in Valuta’s door
A. Andriesse ……….
881

Staatscommissie in zake de Duurte
………………..
862

Index-cijfers

…………………………………
862
De economische voorlichting in Frankrijk …………..
863

MAANDCIJFERS:
Giro-omzet bij de Nederlandsche Bank…………..
864

”
Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam
…………
864
a—IResum6 uit het Monthly Bulletin of Statistics (Supreme
Economic Council)
……………………….
864

STATISTIEKEN EN OVERZICRTEN
……………….
885-87 1

Geidkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel.
Bankstaten.

Verkeerswezen.

• INSTITUUT

.

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.

WEEKBLAD
ECONOMISCH-STATISTJ,SOIIE BERICHTEN

Secretaris-Redacteur: 0.
E. Ru
ffnagel.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 12, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telef. Nr. 3000. Tele gr.adres: Economisch Instituut.

Post che qua en girorekéning Rotterdam No. 8408.

Abonnensentsprijs voor het weekblad franco p. p. in Nederland f 15,—. Buitenland en Koloniën f 17,-

per jaar. Losse nummers 30 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het

weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-ment volgens tarief. Administratie van abonnsmenten
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-

– Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

15 SEPTEMBER 1919.

De verruiming van de geldmarkt maakte deze week

vorderen -voortgng. De proiongatierente daalde van

4 op 3 pOt. en ook de rente voor particulier disconto

liep iets terug, zoodat aan ‘het einde der week enkele

posten prima papier tot 3
5
/s püt. werden afgedaan.

e

a

Volgens den weelcstaat van de Nederlandsc.he Bank

heeft de regeering weder een belangrijk bedrag bij de

bank moeten opnemen. De binnenlan’dsche porte-

feuille is nI. met ruim 13 millioen vermeerderd. Daar

uit de overige cijfers duidelijk blijkt, -dat uit de open

markt het geld sterk terugivloeide, bestaat deze ver-

meerd&ing waarschijnlijk geheel uit sohat.kistpapier.
De beleeningen verminderden nl. met ruim 6 millioen

en het tegoed in rekening ,,van anderen” vermeerderde

met bijna 16 mil’lioen, zoodat per saldo cle baakbil-

jettenomloop met ruim 8 snillioen verminderde.

De lin’ister van Financiën opent de inschrijving

op •sdhatkistpapie’r op 22 dezer. Aangeboden worden

schatikistpromessen met een
looptijd
van drie en zes

maanden en sc.hatkistbiljetten met een looptijd van

zes maanden tot een totaal bedrag van
f
60 millioen.

*

*
*

Op ‘de wisselmarkt heerschte de afgeloopea week

weder een buitengewoon flauwe stemming, waarop

alleen de neutrale wissels een lichte uitzondering

,rnaakten. De daling was wederQrn het grootst voor

Marken en Oostenrijksche Kronen. Marken daalden

van 11.90 tot 9.724; heden efs 8.70. Oostenrjksche

Kronen liepen met weinig of geen omzet terug van

5.— op 4.—. Door ‘de afschaffing van •de ,,Deviezen-
centr
;
ale” is de wisselhandel in Duitschland nu weder
geheel vrij. Of daardoor de koers nog meer zal terug-

loopen is ‘twijfelachtig, aangezien in de laatste maan-
den in Du,itsohlaiyd bijna ieder reeds deed’ of er geen

dvietzenrverordening bestond. Vooral in het bezette

‘gebied was cie ,,Schieberei” in Marken geweldig groot.

Parijs was deze week eveneens wederom zeei- flauw,

terwijl daarentegen België slechts weinig terugliep.

• In de laatste weken werd het versehiil •tusshen deze

twee koersen steeds geringer. Door de laatste daling

van Parijs is ‘deze koers nu onder den Belgischen ge-

komen, iets wat ook v66r den oorlog bijna noo’it voor-

kwam.

VERMOGENSAANWASBELASTING.

Belastingontwerpen zijn nimmer populair. Niet
licht echter zei men een Nederlanidsoh belasting-
ontwerp ‘vinden – of het moest zijn Pierson’s ont-

verp-vermogensbel’asting van 1891 – dat zulk een
stroom van ingezonden stukken, afbrekenide beschon-
wingen en hetiige protesten heeft opgeroepen als het
• OntwerpVermogensaauwasbelasting, op 21 Augustiis

j.l. door Minister De Vries bij de Tweede Kamer aan-

hangig gemaakt.
Ongetwijfeld is ei- onder deze critiek veel, dat over-
dreven is en eenzijdig of het individuee,le geval te
zeer op den voorgrond stelt. Met d’at al is het niet te
dntkennen, dat tegen het ontwerp, gelijk het daar ligt,
ernstige en gerechtv’aardigde bezwaren kunnen wor-
den ingebracht, terwijl
‘bij
een belasting, die zoo diep

grijpt, individiieele onbillij’kheden bij de toepassing
inderdaad niet licht mogen worden gesteld. Wordt

t
ook het ten grondslag liggend algemeen beginsel door
deze bezwaren getroffen? Voor een zuiver oordeel
over het vraagstuk is het noodzakelijk deze vraag

van den aanvang af scherp te stellen.
De ,bedoeling van het ontwerp is, voor de eerste
maal in 1919 en vervolgens telkens ‘om ‘de ‘drie’ jaren,
een belasting te heffen van de bedragen, waarmede
de particuliere vermogens in het afgeloopen tijdvak

858

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 September 1919

zijn toegenomen.. 10 püt. met een maximum van

f15.000 blijft on’beiast; de eerste maal, over het .tijd-

vak 1916-1919, zal de belasting 30 pOt. bedragen

van den aanwas, volgende malen 10 pOt. Geen belas-
ting dus van het reeds van vroeger stammend groote’

veumogen, geen belasting eveneens van het deel van
het inkomen, dat niet in vermogen is omgezet, ‘dooh

verteerd, Twee ernstiige principieele bezwaren al dade-:
lijk, waarop straks wordt teruggekomen.

Een zeer ernstig bezwaar tegen het wetsontwerp –

om de groep van feitelij;ke bezwaren eerst af te hande-‘
len – is, dat voorgesteld wordt om, wat de eerste

periode betreft., slechts te heffen over de jaren 1916-

1.919 en de eerste oorlogsjaren buiiten rekening te

laten. De motiiveering van den Minister is uitsluitend
van belasngtechnisohen aard. 1 Mei 1916 is met de

verdedigingsbela.sti,ng het beinsel van de heffing naar
de verkoopwaar.de van het onroerend goed ingevoerd.
In de venmogensbelastin,g is tot 1 Mei 1918 onroe-

rend goed opgenomen naar het gekapitaliseerd bedrag
ig
der voor de grondbelastin vastgestelde belastbare

opbrengst, een fixu,m dus, wat tengevolge zou hebben,

dat voor de periode 1914-1916 de in het ontwerp
voorgestelde uiterst eenwou’di’ge berekening van – het
veomogen’saccrs door het totaalbedrag van de aan-

slagen aan eind en begin van den termijn – in dat

geval ‘beide van de vermogens’belastjg – van eikan-der af te trekken niet zou kunnen worden gebezigd,;
tenzij men er vrede mede ‘kon ‘hebben, dat de waarde-
vermeerdering van onroerend goed buiten rekening
t
bleef. Inderdaad staaten ‘hiervoor eengroote moei-‘
ljkheid. Of alleen 1916-1919 6f 1914-1916 en

1916-1919, muar in het laatste geval de moeilijkheid

met het o’nroerend goed over 1914-1916 -en voorts de
zij het overigens niet zeer belangrijke ‘inelegantie, .dat
1914-1916 naar de vermo.gensbelasitjng en 1916—
1919 naar de ver-dedigingsbelasting zou worden ge-
nomen. Is het mogelijk voor het onroerend goed een
oplossing te vinden? Veel zal hierbij afhangen van de
vraag in hoeverre tu’sschen 1914 en 1916 een belang-

rijke stijging ‘van de waarde van het onroerend goed

in het algemeen ‘heeft plaats gegrepen. Gegevens
hieromtrent bezit ik niet. Mooht de conclusie zijn,

dat dê groote stij.ging, die de waarde van het onroe-

reiid goed gedurende ‘den oorlog heeft ondergaan, in
hoofdzaak na 1 Mei 1916 valt, dan zou hetzij deze

factor kunnen worden gonegligeerd, hetzij een alge-
‘meene opslag van enkele percenten op de aan-
sla’gen-191.6 voor onroerend goed kunnen worden
toegepast, met mogelijkheid van tegen’bewijs. Bij een

belasting van 30 pOt. blijft het echter een wijze van-

doen, ‘die zelfs bij een geringe waardestijging moeilijk

te aanvaarden is en, mocht blijken, da-t ook reeds tus-
schen Mei 1914 en Mei 1916 de waardestijging van
onroerend goed aanizieiadjk is geweest, feitelijk niet

verantwoord zou zijn. Toch zoude men een dergelijke
oplossing moeten trachten te vinden. Immers het
buiten rekening laten van 1914-1916 is een nog,

ernstiger kwaad, niet alleen omdat mén aldus de zeer

belangrijke vermogensvenmeerderingen van die jaren
Vrij zou laten uitgaan, maar eveneens omdat dit een
ernstige oniyilljkhei,d zou zijn jegens de talrijke

klasse van middeisoort particuliere vermogens, wier
vooruitgang sedert. 1916 als gevolg van besparing,
gesteund hetzij door het bezit van eenijg onroerend
goed, hetzij ‘door een beperkt aandeelenbezit voor een
goed deel compensatie is geweest ‘van de groote koers-
dalingen 1914-1916.

Een ‘bezwaar, dat eveneens ernstig onder het oog

verdient te worden gezien, betreft het percentage der
heffing. De principieele vraag of in het geheel van

en’s belastingstelsel een accrës-heffing van 30 pOt.
pas-send mag worden geacht, blj,ve tot straks bewaard.
Hier is aan de ordé de zuiver practisohe v.raag, of een
dergelijk percesitaige geheven kan worden’ zonder den

belastingsch-uldige bij de betaling ernstige moeilijk-heden te bezorgen. Een verwijzing naar de. Oorlogs-wi.nstbelastinig, die evenéenis totieen bedrag van 30

pOt. geheven werd, ligt hier al’s antwoord wellicht
voor de hand. Toch blijkt juist bij vergelijking met
de oorlogswinst’belastjn’g het verschil. De oorlogs-

winstbelasting werd ‘in de groote meerderheid der

gevallen geheven van in gereed geld aanwezige win-
sten, waarbij ruime afschrijvingen werden toegestaan, terwijl de belastingschuldige wist wat hem te wachten

stond’ en dus intijds maatregelen kon nemen. Bij de

nieuwe belasting is het anders. De 30 pOt. van de
ver
–
mogensvermeerdering, die de fiscus hij aannerning

van het ontwerp achteraf komt opeischen, is, voor-
zoover zij uit het in geld ontvangen inkomen is ge-

vormd, reeds lang belegd, en, voorzoover zij bestaat

in waardestijging van deelen van het vermogen, zelfs
nooit in geidvorm aanwezig geweest. Heeft ‘belegging
plaats -gevonden en is deze geschied in gemakkelijk

realiseer’bare fondsen of nog beter in voor de betaling

toegelaten staatsleeningen, -dan zal dit weinig moeilijk-
heid geven. Zijn de gelden echter, in het ‘bedrijf vastge-
legd – wat op het oogenblik bij de hooge prijzen van grondstoffen en voorraden en de hooge bouwkosten

stellig met een -zeer belangrijk deel van ‘de meer. be-

scheiden bed,rjfswinsten het geval zal zijn – of betref t
het accres door waardestijging -bv. van onroerend goed,
dan staat de zaak ander-s. Een heffing van 30 pOt. van
den aanwas, volgens het ontwerp te betalen binnen den

termijn der j’aarlij’ksche vermogens- en verdedigings-

belasting, kan hier groote moeilijkheden geven, die den
– vetgevr zouden moeten dwingen om, wil hij niet-
temin het ‘percentage van 30 handhaven, hetzij van
overheidswege faciliteiten voor liet ppnemen van de

noodi’ge gelden in het leven te roepen, ‘hetzij ditmaal
*or ‘de betaling geheel andere ‘termijnen toe te staan.
Gegrond schijnen voorts ook de bezwaren tegen de

tarifiëerin.g. Een uniform percentage al dadelijk houdt
niet voldoende rekening met de draagkracht. Een
opzet, waarbij in de – eerste plaats met ‘het totaal van
liet vermogen en daarnaaist wellicht ook tot zekere

hoogte met het ‘bedrag van ‘het accies rekening iverd
gekouden, zou de ‘berekening van den aanslag eenigs-
zins ingewikkelder maken, doch verder geen moeilijk-
heden -geven. Bil’lijker en meer in overeenstemming

met huidige belastingbeginselen zou een zoodanige
regeling echter zeker zijn. Een matige progressie zou
hierbij voldoende wezén.

Ernstiger nog zijn de grieven tegen den aftrek. 10
püt. met een maximum van
f 15.000
is in hooge mate
on’billijk tegenover de kleine vermogens. Hoevelen zijn
er niet, -die, ‘geen pensioen genietende en hun verze-

keringen niet -boven een zekere grens w-illende pit-
breiden, dooi’ ‘besparingen en mitsdien verm’ogensver

meerdering voor hunnen ou’den dag moeten zorgen.
Hebben deze personen – men denke aan zoovele vrije
beroepen als ‘medicus, advocaat e.-d. – hun vermogen
sterk zien ‘vermeercieren, dan zou in het stelsel van
het ontwerp accrësheffing op haar plaats zijn. Vrij-
-stelling van niet meer dan 10 pOt. gedurende 3 jaar bij bedragen van b.v.
f 50.000
houdt met den aard
der besproken venmogensveumeerderjug, -die in ‘de -be-

doelde gevallen’ in den regel in een beperkt aantal
jaren moet plaats vin’den, echter niet voldoen.-ie

rekening. Zij zou ten slotte feitelijk neerkomen op
een -dwang, tot het aangaan van levensverzekeringen,
die wel vrijstelling genieten. Een uniforme aftrek van
f 15.000 is
hier stellig’ aan-gewezen.

*

Be1anrj-ker echter dan deze quaesties nopens on-
derdeelen van het wetsontwerp, zijn de algemeene

vragen van belastingbeleid en – wil men – sociale
rechtvaardigheid, die het ontwerp rijzen doet.

Het denkbeeld van aanwasbelasting is hier ‘te lande
niet geheel nieuw. Naarmate het heffingspercentage

stijgt, krijgt ook onze Nederlandsche successibelas-
ting -meer en’ meer ‘het karakter van een op bijzondere
wijze geheven, een-igiszins afwijkenden vorm ‘van accres-
belasting- – een karakter,’ dat zij in Engeland reeds
lang heeft – terwijl -ten opzichte van een speci’alet

17 September 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

859

vorm van aanwas – dien van ‘do waarde.ian onroerend
goed – de gemeentewet een bescheiden -begin maakte.
Ook in dit opzielit was het buitenland ver vooruit. De

Duitsche wetgeving .op dit stuk is algemeen bekend,
terwijl ook Engeland sedert 1910 op niet minder dan
50 püt.. van de w-aardevermeerdering van het onroe-
rend, goed ten behoeve der gemeenten beslag legt.

• Een algemeene aa’nwashelasting op het vermogen

bestond, voorzoover mij bekend, v66r den oorlog-

slechts in Duitschlan.d. Aan de eenimalige-Wehrsteuer
van 1913, eene heffing ineens, die evenwel tot 1
t
2

pOt. van hét vermogen beperkt bleef, was een gere-
geld ‘terugkeerende aceresbel-asting voor de toekomst,
Bezirbzs-teuer genaamd, verbonden.

• De oorlog heeft aan het denkbeeld nieuwe kraôhten
gegeven. In ‘de oorlogswinstbeiasting treedt met
andere elementen het beginsel sterk naar . voren en
in verschillende Yanden worden maatregelen overwo-
gen als thans in Nederland voorgesteld.

Los van de details ‘van het Nederlan-dsch ontwerp,
en los evenzeer va de vraag of de billijkheid niet
tegelijk andere tbelasf.ingmaatregeleiï ei’soht, bekoort
dus, de beginse.lvraag onder de oogen te worden ge-
zien, of het denkbeeld van een algemeene belasting
van den verno-gensaanwas als. zoodanig gemotiveerd
is of niet. Beziet men deze vraag van het sta.nidipuh.t
der gemeenschap als geheel – en dit. is het een.ige
standpunt, dat men ton slotte mag innemen – dan
moet m.i. deze vraag niet alleen uit een oogpunt van gociale billijkheid, maar ook van moreele rechtvaar-
digheid bevestigend worden beantiwoord.
Noodig hiervoor is een ietwat nauwkeuriger analyse
van de vermogen-sstatis-tieken ‘der laatste jaren. Helaas’
staat hierbij als laatste
cijfer
slechts de statistiek op
1 Mei 1917 ter kbeschikking. Onze conclusies zijn dus
noodwendig onvolleclig. Het .voorloopig resultaat, dat’
zij laten, heeft eeliter ook aldus zijn waarde, vooral
omdat er voldoende reden-is om aan te nemen, dat de
cijfers over 1918
Cli.
1919 in het algemeen een ver-de-
ren voortgang in dezelfde richting -zullen’ vertoonen.
Wij nemen, om vergelijking mogelijk te ,ma’ken, op
voetspoor van de Mcmorie van Toelichting de cijfers
-der vermogensbelasting. Het accres van het onroe-
.i’end goed blijft hierbij, gelijk gezegd, buiten rekening:

Totaal der vermogens van
f50.000 en daarboven

Accres

Belastiugjaar

(in duizendtallen)-

(in duizendtallen)

1905/1906

f
4.885.559

1906/1907

4.987.123

f
101.564

•
1907/1908

–

-.
4.998.770

11.647

1908/1909

5.029.755

30.985

1909/1910

5.293.634

–

263.879

1910/1911 .

5.518.707

225.073

1911/1912

5.632.638

113.931

1912/1913

5.794.667

.
162.029

• 1913/1914

5.886.582

91.915

1914/1915

5.923.334

36.752

1915/1916

5.737.782

185552

–
191611917

6.152.248

414.466

1917/1918

‘

7.087.925

935.677

Duidelijk spiegebn’ in de cijf’ers v6r den oorlog
de conjunctuurbewegingen van dit
tijdperk
zioh af.
De crisis vari 1907
, met haar gevolgen, de hernieuwde
opgang -in 1909, -daarna de nieuw beginnen-de -depressie
in 1913. De invloed, -dien -deze golf-besvoging op de koers-‘
waarde van’ bui-ten- en -bin.nenla.ndsche aandeelen en
op d-e ‘hooge -bedrijfsinkomens heeft gehad, komt scherp
to-t uiting, waar-naast in -de laatste jaren de algemeene
stijging van het ren.teniveaii, als generale beweging
reeds
-in:
de negenti-ger jaren begonnen, doch ‘in de
laatste jaren zich sterker accen-tueeren-d, haar invloed –
heeft doen gevoelen.
Neemt men het gemiddeld accres in de weergegeven –
9 jaârperioden v66r den oorlog, waarmede -men ruw-
weg, doch voor ons doel. -in voldoende mate, -de con:’
junctuurschommelingen in het bedrijfsinkomen en in
het koersniveau van a-an-deelen elimineert, den. -krijgt
-men een bedrag . van ongeveer
f
115 millioen. – Een
cijfer,. dat -dus geacht kan;-woiden de. gei-ddeide.jaar-

– lij-k-sc-he -besparingen uit -die jaren eeni-gszins te bena-
deren. Hoeveel hiersran op -arbeidsinkomen is -be-

spaard – en hoeveel op vermogen-sinkomen, is niet na
te gaan. Beide echter vormen tezamen niet meer dan

de -genoemde 115 mifl-i-oen.
Thans -de oorlogsjaren. Dat het eerste jaar een

achteruitgang te zion geeft, is niet verwonderlijk. De
koers-en daalden sterk, aandeelen zoowel als obligaties,

d-e besparing, vermeerderd mel de eerste oorlogssvin-
sten, was niet voldoende deze daling te neutraliseeren.
Daarna verandert’ het beeld echter, in 1917 zelfs in
zeer sterke mate. Welke oorzaken hiertoe hebben
samengewerkt i-s, met het oog op de gegeven cijfers,

voldoende te benaderen. Aan -den eenen kant zijn -ge-
durende ‘deze jaren de vaste-rente-dragen-de -beleg-gin-

gen voortdurend in waarde gedaald, terwijl aan den

– andêren kant door de hooge, kosten van levensonder-
• houd -de op zoodanige vaste-rente-inkomen-s verkregen
besparingen vermoedelijk belangrijk zijn ingekrompen.

:-De totale normale bespaii-ngen beliepen v66r den

oorlog 115 millioeti. De besparingen op het inkomen
– op vaste-rente–dragen-d vermogen beliepen slechts een

deel van een deel van dit bedrag. De conclusie ligt dus
voor -de hand, dat deze besparingen, na aftrek ‘van

de koersdaling, tot de ontzagljke vermogenstoenemin-
gen van 1.916 en 1917 slechts een uiterst gering deel
hebben
bijgedragen,
indien er a,l een over-schot is ge-
-weest. Dat wil dus zeg-gen, -dat het enorme accres
-van 191.6 en 1917 – en hetzelfde geldt voor de nog
onibekend-e cijfers sran 1.918 en 1919 – in hoofdzaak
of geheel het gevolg is van -toeneming van het belegd
arbeidsin-komen en waardestijging van aa.ndeelen en
and-ere vermogensdoelen, waarbij dan -de grond nog
bui,ten rekening blijf-t – een waardestijging verkre-

‘gen nicttegeiistaan-de -de tegenverkende f-actor van de
algemeene stijging van -den rentevoet. Stellig is gedu-
rende de oorlogsjaren •in verschillende bedrijven: een
verhoogde activiteit en energie aaii -den dag gelegd.
-Men doet aan deze echter niet tekort, wannéer men niettemin op gron-d van het bovenêtaande het over-
groote deel van de 414 en 935 millioen hedragende
-verm-ogenstoenemin-gen van de jaren- 1916 en 1917 ibe
schouwt als staan-de’ in het meest innige verband met
Ihet complex van omstandigheden -door den oorlog in
het leven geroepen,
1
) hetzelfde complex, dat -de ge-
‘meënschap voor zulke ontaglijke lasten -heeft -gesteld.
• Belasting van den vérniogen-saanwas zal steeds een
belasting van -de tweede or-de moeten blijven, eerst in
aanmerking komend, wanneer de directe inkomens-
heffing reed-s belangrijk is opgevoerd. Zij zal boven-
dien slechts als onderdeel van een grooter geheel –
s,raaro
v
e
r
straks na-der – kunnen worden -aanvaard.
Dat echter bhans in dit grootere geheel het element
van een belasting op dan vermo-gensaanwas over de achter dan rug liggende oorlogsperiode gerechbvaar-
digd is, i-s naar het inhijnt, door het voorgaande reeds
méor dcii voldoen-de gemotiveerd.
Do vermogensstatistieken leeren echter nog meer.
Niet allëen het totaal van de vermogens -is van 1914
op 1917 zeer sterk . gestegen, ook ide opbouw ‘van de

vermogens-pyraimide, d-e onderlinge verhouding der
aaiislagen in -de verschillende lagen, is -niet en-belang-
rijk gewijzigd. Temvijl in de lagere klassen ‘de toene-
m
i
ng
: ongeveer 18 -Ot. beloopt (20-30.000 18 ‘pot.,
30-40.000 18,5 pOt., 40-50.000 18 pOt., ’50-75.000
16 1i0t., 75-100.000 18,5 pOt.), stijgt di-t percentage
bij de velmogens van 1-2.000.000 to.t 24 ‘pOt., van 2—.
5.000.000 tot 22 pOt. en van 5–.10.000.000 tot 58
pOt. Al]eeii boven 10.000.000 is een daling te bespeu-
reii, -die – het -ging hier toentertijd slechts over 5
aanslagen in het gehecle land – aan toevallige om-‘
st-an-digheden, als een paar sterfgevallen, te wijten kan

1)
Volledi-gheidshalve eij er
op
-gewezen, dat ook de
scherper contrôle der aangiften en het ,jgeneraal pardon”
-bij ‘de ‘invoering der Verdedigisi.gsbelastin.gen verrnoédelij-k
zekeren, -zij het op -de •totaalcijfers -betrëkkelijk geringen,
invloed hebben uitgeoefend. – . • . • • -. –

860

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 September
1919

zijn. Zoolang de resultaten van 1918 en 1919 niet

bekend zijn, mag ‘hier geen definitief oordeel werden

uitgesproken. Mochten ‘deze echter, evenals 1917,

wijzen in de richting ‘van relatief sterker toeneming van de groote vermogens, dan zouden wij hier staan

voor een•. zeer ernstig ‘verschijnsel, een verschijnsel
‘dat, bezien van gcmcenschapss’taodpunt en uit een

oogpunt vkn moreeie volksgenondheid, een volstrekt
kwaad zou beteekenen. Ook wanneer men zou mogen

vr.trouwen, ‘dat als vroeger, verschillende factoren
hier op den ‘duur wel weder een verschuiving in de

juiste richting zouden ‘bewerkstelligen – zoo in de

eerste plaats het beginsel van de legitieme portie en

voorte de gestegen successiebelasting en verdere be-
lastingen – aoo zou toch, indien ‘deze ongunstige ver-

schui’ving zich ook in de latere oorlogsjaren mocht

blijken te ‘hebben voortgezet, ‘hierin een tweede, zeer

ernstig argument voor het beginsel van speciale ‘be-

lasting van vermogensaanwas gelegen zijn.

Dit alles geldt ‘het beginsel van belasting vnu ver-

znogen’saanwas over ‘d’e oorlogsperiode. Het wtsont-
wérp ‘dbet echter meer. Het legt tevens vast een gere-

gelde heffing om de drie jaar voor de toekomst. Onge-

twijfeld ligt hierin een element van billijikheid. Tihans
den vermogensaanwas treffende is het hillijk de toe-

kcvmstige niet ‘geheel vrij ‘te laten uitgaan. Het begin-

sel ‘blijft echter, gelijk gezegd, een •belastin’gbegi’us’el

van de tweede orde. Voorwaarde is ‘dus, dat ook ‘in

de toekomst de op de burgers drukkende lasten van

.di’en ahrd zuilen blijven, dat de directe heffingen van

de eerste orde – ‘hier ‘te lande ‘het complex van

inkomsten-, vermogens- en verdedigingebelastingen –
op ‘het ‘hooge niveau van thans moeten worden ge-

handhaafd. Dat aan deze voorwaande zal worden
voldaan, is vaarsdhijolijk. Naast di.t alles is er nog

een factor, die het denkbeeld van aanwasbelasti’ng ook
in de toekomst steun zal ‘kunnen geven. Eélatante
vermogensverschuivingen, gelijk geduie,nde den oor-.

leg, zullen zih, wanneer de maatschappij weder in evenwicht zal zijn gekomen, wellicht niet spoedig

weder in die mate voordoen. De sedert een ‘kwart
eeuw door onze moderne saimenJ’eving ingeslagen weg

van concentratie en industrialisatie heeft echter voor
de vorming van surplus-inkomens mogelijkheden
geopend, die tevoren ongekend en onjdenkbaar waren.

Gaat onte maatschappij in hare ver’dere ontwikkeling

op dezen weg voort, dan zal ‘dit ongetwijfeld aan het
denkbeeld van aauwabelasting, ‘mits op juiste wijze
in het geheel van het ‘belastingstelsel ingevoegd, ver-deren steun geven.
Het wil mij toesdhijeen, dat deze overwegingen bij
het oordeel over het beginsel den doorslag moeten
geven. Dat aan het denkbeelid bezwaren verbonden
zijn, .dat ‘als alle belastingen, die d4ep ingrijpen, ook
hier een zekere rujwheid in de toepassing onvermijde-

lijk is, dat met name de ‘toevallige waande van het
vermogen op een bepaald oogen,bli’k volstrekt beslis-
sena wordt, dat het moeilijk is met lateren achteruit-

gan’g van het vermogen op voldoend juiste wijze reke-
ning te houden – ‘dit ‘alles zijn bezwaren, die de
aanwasbelasting met de heffing ineens gemeen ‘heeft
en die men vooral bij een hoog ‘heffingspercentage niet
licht mag tellen.

Wij he’hben deze :bezwaren in de afgeloopen jaren
herhaaldelijk ‘met klem naar voren zien ‘brengen. Nog
kort ‘geleden zijn zij op ‘heldere wijze door Mr. Van
Gijn in deze ‘kolommen
1)
uiteengezet. Sommige dezer
bezwaren zijn wellicht voor een deel te ondervangen,
doch overigens zal men ‘hun ‘beteekenis niet kunnen
ontkennen. De vraag is echter of men ten slotte niet
beter ‘doet zich tegenover het geheele vraagstuk en
daarmede öok tegenover ‘het ‘gewicht, dat aan deze ‘be-
zwaren mag toekomen, op een eenigszins ander stand-
punt te stellen.

Tracht men de reden te vinden, waarom men tegen-
woordig in kringen van ‘handel en bedrijf zoo dikwijls

1)
NO. 190 van 20 Augustus 1919, blz. 769.

voor het denkbeeld van een flinke ‘heffing ineens een
lans hoort ‘breken, dan is deze, naar het mij toeschijnt,

gelegen in het gevoel, dat in die ‘kringen heerscht,

dat, nu ‘de oorlog voorbij is, ook op het gebied van
onze rij’ksfinanciën een flinke liquidatie ‘gewenscht is.
In zaken is het standpunt niet anders. In oud zier

moet men het mes durven zetten. Zij zelf zijn bereid’
en flink deel voor hun rekening te nemen – men

zou, geloof ik, ‘dezen kringen onrecht ‘doen, indien

men uit de huidige oppositie tegen het ontwerp-De

Vries het omgekeerde wilde afleiden. Het middel mist
stellig ‘de fijnheid waarmede in gewone tijden op ‘be-

lastinggebied pleegt te worden geöpereerd. Het zij zoo.

Lood en ijzer weegt men niet op een goudschaaltje.
Naast de ontzaglijke vermogen.sversc’huivingen van den

oorlog zinken de toevalli’ge onbillijkheden, die nood-

wendig in een aantal indiv’idueele gevallen ‘het ge-.
volg zullen zijn, echter volstrekt in het •niet. Onder
deze omstandigheden moet men het dus aandurven –

een conclusie, die, naar ik geloof, alles samengeno-men juist is.
Niet onvermeld blijve ten slotte nog een bezwaar

van gansch anderen aard, de vrees, dat van de heffing
eener ‘belasting van vermogensaanwas een ongunstige
invloed zou uitgaan op ‘de kapitaalvorming. Ongetwij-

feld verdient in het algemeen deze kant vap de zaak

in de tegenwoor’di,ge tijden ernstige overweging. In
het ‘onderhavige geval zou ik het gevaar echter niet

groot willen achten, zelfs niet bij het ontwerp, dat tot
dit bezwaar nog in sterker mate aanleiding geeft, d’an

een opzet, gelijk mi. ‘de voorkeur verdient. Het bezwaar

toch kan zich uiteraard slechte doen gevoelen in de

toekomst, waarvoor ‘het ontwerp een heffing van 10

pOt. voorstelt. Het ‘gevolg is dus, dat 90 pOt. van den
aanwas aan den ‘belastingschuidige blijft, ‘hetgeen,
zoolang het huidig renteniveau zich handhaaft,

zelfs nog een niet onbelangijk hooger rente-inkomen

waarborgt ‘dan 100 pOt. v66r. ‘den oorlog. Intusschen,

ook een versterkte prikkel is i3hans wenschehjk, zoo-
dat het Ibezwaar allerminst ten volle is opgeheven.
Alles saa!dîgenomen moet rm.i. het voorgaande tot

de conclusie leiden, dat aan het beginsel van belas-tung op den vermogensaanwas, mits met ‘beleid en
voorzic’hti:gheid toegepast, een plaats in ons belas-

tingstelsel behoort te worden ingeruimd.

Echter – en di’t is ‘het ernstigste bezwaar tegen
het ingediend ontwerp – als onderdeel van een
grooter, systematisch opgezet geheel.

Het voornaamste ‘mbtief toch, dat, en zulks mi.
met yolle recht, voor de ‘heffing eener vermogens-

aanwabelasting over het afgeloopen oorlogstijd-
vak ‘kan worden aangevoerd is het feit, dat wie
zijn vermogen ‘gedurende den oorlog heeft zien toe-
nemen, in de ontzajglij’ke lasten, die ‘de gemeenschap
zich tengevolge van dienzelfden oorlog op de schou-
ders ziet gelegd, een belangrijk deel behoort bij te
dragen. Op hem, die zijn vermogen gedurende -den
oorlog heeft mogen behouden, rust echter, krachtens
hetzelfde beginsel, een gelijke plicht. Het feit, dat,

gelijk wij boven trachtten aan ‘te toonen, ‘de vermo-
gensaan’was voor een zeer groot deel aan de omstan-
digheden, die ‘den oorlog begeleidden, is toe te schrij-
ven, moge vooi den aanwas dit verband nog sterk
accentueeren – oo’k de vermogende, die ,op geen aan-was kan wijzen of zelfs voor teruggang staat, behoort
zijn deel ‘te dragen.

Een vermogeusaanwasbel.astin, los van een hef-

fing ineens is dus niet te motiveeren, gelijk omge-
keerd een ‘heffing ineens, die niet het surplus zwaar-
der treft en omgekeerd welliciht aan het achteruit-
gegaan vermogen zekere verlichting geeft, in begin-

sel onjuist zou zijn. Combinatie van ‘beide beginse-
len: een heffing ineens progressief tot 4 of 5 pOt. en
daarnevens verlaging – ‘halveering b.v. – en tegelijk progressief making van het percentage der aanwas-
belasting, zou de oplossing moeten geven.
Even juist is de opmerking, d’at ‘door de vermogens-

17 September
1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

861

aanwasbelasting •het belegd inkomen.sdeel eenzijdig

getroffen wordt, terwijl het verteerd wordende deel
onbelast blijft.. Voor de afgeloopen jaren is dit niet te
herstellen. De wetgever echter, die voor de toekomst

een accresbelasting wil invoeren, igaat niet vrij uit, wanneer hij niet tevens het vraagstuk van de verte-

rin’gsbelasting en met name de luxeverteringsbelasting
principiëel ter haid nemt – :méér pr.incipiëel dan

bij de jongste herziening van de personeele belasting

is geschied. Den Minister De Vries kan intusshen
sedert de mededeeling in de Troonrede nopens de
spoedig te verwachten weeldebelasting hiervan geen

grief meer worden gemaakt, ‘te minder, waar het daar-
mede ter hand genomen vraagstuk uiterst moeilijk is.

De ervaringen, althans met de Fransche luxeverte-
ringsbelasting opgedaan zijn waarlijk niet aanlok-

kelijk!
Nog een derde punt behoort onder het oog te wor-

den gezien. Gelijk gezegd, is. de accresbelasting te b-

schouwen als een belasting van de tweede orde, een
bov
enbouw, die dus behoort te passen op den onder-
bouw. Is dit het geval? Ii het weinig systematisch

geheel, dat als inkomstenbelasting, vermogens’belas-

ting en verdedigingsbelastingen hier te land den
onderbouw vormt, hierop berekend?
Al deze vragen behooren organisch bijeen. Invoering

van het denkbeeld van belasting van den vermogens-
aanwas moet er toe dwingen dit alles gezamenlijk en
als één geheel onder de oogen te zien.
Wat zal er thans hier te lande gaan gebeuren? Een
ontwerp-de-Vries, dat uitsluitend een vermogensaan-
wasbelasting tot een zeer hoog percentage bevat en
waartegen vérder verschillende bezwaren, in den aan-
vang van dit artikel ter wille van het goede beginsel
uitvoerig besproken, zijn aan ‘te voeren. Een voor-
stel voor een heffing ineens is vanvrjzinnig-.demo-
cratische zijde toegezegd. Zal nu tusschen deze beide

beginselen de strijd gaan met het gevolg dat ôf het
eene het onderspit delf t terwijl het andere; alleenn
op zichzelf onbillijk en onhevredigen’d, met tegenzin
wordt aanvaard, ôf ten slotte staande de vergadering
tusschen beide beginselen inderhaast’ een compromis
wordt gesloten?
Wie thans op al wat deze oorlogsjaren ons aan
,,Umwertung” hebben gebracht, teruigziet, zal moeten
erkennen, dat voor het ‘hervatten van Gogel’s arbeid
het jaar 1915, tot schade van de erkenning, waarop Mr. Treub’s werkstuk recht heeft, niet de juiste tijd
is geweest. Ook thans, nu het tijdperk van recon-
structie pas is aangevangen en een nieuw evenwicht
nog in het verre verschiet is, is het wellicht ‘beter met
een ‘algemeene en systematische herziening van de
grondslagen van het Nederlandsche belastingstelsel,

hoeveel reden van ‘bestaan zoodanige’ herziening ook
zou hebben, nog te wdchten. Op het beperkt gebied

onzer directe belastingen naar inkomen en vermogen
is het echter ‘anders. Wie in een dergelijk organisch
samenstel, zwak in: zijn voegen als het reeds thans

zit, een nieuw en v,rstrekkend ‘beginsel als de belas-
ting van ‘den aanwaa van het vermogen wil invoeren,
mag zich niet onttrekken aan den plicht het geheele
bouwsel met alle vragen van evenwichtigen uitbouw in andere richtingen, systematisch onder de oogen te
zien.
B.

TERMIJNHANDEL IN VALUTA’S

De ontredderde toestand, waarin de oorlog de inter-
nationale wisselmarkt heeft achtergelaten,. geeft
redenen tot bezorgdheid. Ofschoon na de .i’iîeenstor-
ting der centrale rijken eene verdere depreciatie
hunner deviezen werd voorzien, heeft de daling van
kronen en marken toch ‘de’ meest pessimistische ver-
wachtingen overtroffen en ook voor de wisselkoersen
der overwinnende landen in Europa is de vrede het
sein geweest voor eene er’nstige inzinking.
Slechts door de werking der wet van April 1917, krachten’s welke de’ régeering der V. S. gemachtigi

was tot het verstrekken’van leeningen aan de bondge-
nooten tot een maximum van tien millia’rd dollars, was gedurende den oorlog en nog enkele maanden
daarna de buitengewoon ongunstige ‘handelsbalans

der Europeelche geallieerden niet voldoende door eene
daling der wijsselikoersen tot uitdrukking gekomen.
Toen de oorlog eenmaal was gewonnen, bestond ei-
voor de regeering der V. S. geene aanle,i’ding meer,
hare engagementen in Europeesche staatsfondsen uit
te breiden. De Franische wisselkoers en de Lira wer-

den het eerst losgelaten. Ook in Engeland besefte
men, dat de kunstma’tige steun (kunstanatig, omdat
niet het Amerikaansehe publiek, doch de regeering

de leeningen nam) niet mocht worden bestendLigd en

dat, hoe na’deel’ig ook de gevol
g
aeui van een sterken

val van het £ voor Engelands positie in den wereld-
handel mochten worden, men door uitstel den buiten-
landschen schuldenlast aanzienlijk zou verhooge,a,

waardoor herstel van het zoo noodzakelijk evenwicht

slechts nog bezwarender zou worden. Men ging dus-

in Maart j.l. tot den gewic’htigen stap over, ook aan
den ponidenikoers te N. Y. allen steun te onttrekken,
met het gevolg, dat sedert de deprecia’bie, behoudens
enkele voorbijgaande reprises, gestadig voortgang

heeft gemaakt. Slechts voor heiL nieuw ‘geproduceerde
goud, dat te Loinden ter ma.rkt komt, is uitvoer toe-

gestaan en deze quantriteit zinkt in het niet
bij
‘het-

geen voor een. herstel van dan pondenikoers tot het
goudp.urit ‘noodï.g zou ‘zijn. Uitvoer der oude voorraden
is verboden en Engeland behoort dus niet meer tot
de vrije goudlanden.
De ‘neutrale circulatiebanken, wier biij ettennmloop
verre boven de vereischte minima door goud is ge-
dekt, wagen. ‘het, terecht of ten onrechte, niet, den

uitvoer toe te staan, d’aar zij vreezen, dat hare

reserves alras zouden worden uitgeput door de vraag,
die zich via de arbitrage voor buitcnlanidsche reke-

ning merkbaar zou maken.

Het is dus een feit, dat de wisselkoersen van alle
Europeesche landen, doordien zij (behalve’ wellicht
Spanje) de vrije gou’d’basis ‘hebben verlaten, geheel op
losse schroeven: staan, terwijl skcJits de V. S. zich
in .een vrije ‘goudmarkt kunnen verheugn.

Zooals gezegd geeft deze toestand reden tot be-
zorgdheid. Het is nl. niet recht duidelijk op welke
wijze het evenwicht in de betalingsbalans tusschzi
Europa’ en de V. S. moet worden hersteld. Uit de

Augustus-circulaire der Natdonal City Bank blijkt,
dat in het 30 Juni j.l. geëindigd jaar de export der
Unie den import met $ 4.129.000.000 overtrof. Leenin-
gen door ‘ de regeerinjg, die zoo lang den sluitpost
hadden gevormd, worden nog slechts in kleine bedra-

gen verstrekt. Het Aimerikaan’sche geidbeleggeud
publiek, dat zich ‘nooit
‘bijster
tot buitenlandsche

fondsen gevoelde ‘aangetrokken, is huiverig zich bij
het outreddr’de Europa te interesseeren. Ook ,bij de
bankiers toont zich weinig geneigdheijd, voor den
exporthandel de kastanjes uit het, vuur te halen en de
plannen voor grootscheepsche credietverleening’ door
het, particulier initiatief zijn tot nu toe niet verwe-
zenlijkt. Het is dan ook ‘twijfelachtig, of men wel op

voldoende wijze in de credietbehoeften van Europa zal
kunnen voorzien, ‘zonder dat de .regeer,ing der
,
V. S.
op een of andere wijze de risico’s deelt. Zoolang echter

deze’ credietquaestie niet tot eene oplossing is ge-
komen, zullén de Europeesche wisselkoersen zich niet
krachtig kannen herstellen.

De hanidel, nauwelijks van de klemmend’e oorlogs-
beperkingen bevrijd, ziet zich dus, waarschijnlijk voor
geruimen tijd, voo± nieuwe moeilijkheden eplastst.
Elke grondslag tot het maken van betrouwbare zrijs-

berekeningen ontbreekt hem, tengevolge van de hef tige
schommelingen der wisselkoersen. De valuta’s, niet
meer aan de goudpunten gebonden, zijn thans, ‘als

waren heiL stapelartikelen, slechts afhankelijk van de
wet van vraag en aanbod. Men dient
r
in het belang
van den ihaudel, op middelen te zinnen, die deze’ be-

862

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17
September 1919

lemmering in het maken van prijsberekn’in.g opheffen.
Wij meenen •dat, evenals bij stapelartikelen, do oplos-‘

sing moet w’orden gezoht in het creëeren van een

termijnmarkt. De termijnhandel., verre van te bedoe-
len eene uitbreiding van het veld der speculatie, dankt
zijn bestaan juist aan het verlangen van den reëelen

handel om ongewenschte speculaties te vermijden.
Voor het wezen van termijnrnarkten zie men blz.

39-67 van ,,De praktijk van den wereldgraan-
handel”, door Jan Schilthuis.
1)
Mutatis mutandis
zijn de daarin beschreven voordeelen ook voor hen te

verwachten, die van den termijnihandel in valuta’s
een doelmatig gebruik maken.

Voor Amsterdam zou o.•i. de termijnhandel in

marken in de eerste plaats in aanmerking komen.

Alle factoren voor eene goede ontwikkeling
zijn
daar-
toe voorhanden. In hot groote achterland bestaat

reeds thans behoefte aan . zulke faciliteiten en, als

straks de Duiitsche Devisenordn.ung zal zijn opgehe-
ven, zal zij zich nog sterker doen gevoelen. Er is in
Nederland een aanzienlijk speculatief bezit aan
marken, dat, bij Duitshe Banken
h
deposito uitgezet,
slechts eene zeer matige rente afwerpt, of, voor zoo-
verre in biljetten gehouden, renteloos ligt, teiwijl de

eigenaars voor den kostprijs rente op hun guldens
derven. Men make dit materiaal dienstbaar aan de’

ontwikkeling van een termijnmarkt, waar het, door
de écarts tussc,hen de cash-markt en de diverse ter-

mijnen, een loonend emplooi ‘kan vinden. Enkele

voorbeelden, waaruit het nut van een termijnmarkt
blijkt, aohten wij niet overbodig.

le. De Du’itsche industrieel, die het z.g. VeredJungs-

bedrijf uitoefent, moet, met het oog op de terughou-
dendheid der credietgevers, thans meestal
h
contant
zijne grondstoffen koopeu en daartoe guldens koopen,’
hetgeen overeenkomt met marken trekken. Indien
met den wederexport van zijn fabrikaat een tij’d van
2 maanden verloopt en de markenkoers is inmidrdels

gestegen, zal het provenu dienovereenkomstig lager
zijn
0fl
Zijne
berekende winst kan in verlies verkeeren.
Het is duidelijk, dat deze fabrikant, indien hij op den
dag, dat hij zijne guldens kocht, order naar Ajmster-

‘dam h’ad kunnen geven om een overeenkomstig ‘bedrag
marken op 2 maanden in te dehicen dat koers’risico
had kunnen vermijden.

2e. ‘Een Duiitsch importeur koopt een stapelar,tikel
tegen rcmbourscrediet Amsterda.m, d.w.z. een Amster-
clamsch bankier ‘heeft zich bereid verklaard, tegen
overgave van documenten een 3-maandswissel te
accepteeren. De documenten worden aan den impor-
teur ter hand gesteld, hetzij in blanco, hetzij tegen overeengekomen zekerheid, of wel tegen garantie
eener Du’ijtsche bank, dat de guldens ter betaling van
het accept tijdig aanwezig zullen zijn. De importeur

verkoopt inmiddels zijne goederen in D.ui’tschlaud op
zegge 6 weken crediet. Daar marken soms op één dag 10 â 15 pøt. in koers varieeren, is het duidelijk, dat de
importeur volkomen in het duister tast omtrent cle
vraag, tot weiken koers hij t.z.t. do venschuidigde
guldens .kan indekken. Indien hij echter zijn Am-
sterdamschen bankier order kan geven om tegelijker-
tijd met ‘het acceprt.eeren marken ‘op 2 of 3 maanden
levering
te
verdcoopen, dan heeft hij zich van een
vasten grondslag voor Zijne berekening verzekerd.
3e. Voor den Duitschen fabrikant, die zijn product
soms moet ver’koopen eenigen tijd voordat zijne
grondstoffen zijn geïmporteerd, ‘is de mogelijkheid tot
koopen van marken op termijn van nog meer gewicht.
Omgekeerd is het ook voor Nederlanidsohe impor-
teurs van goederen uit Duitsoh]and van belang, do
ma’rkenbedragen, die bij levering moeten worden

voldaan, op termijn te kunnen, dekken.
Het ‘komt ons voor, dat de markt, die zich het eerst
aanpast aan de behoeften der tijden, door het openen

van een termijnmarkt in valuta’s, een aanzienlijk

1)
[Aangekondigd in het nummer van 8 Januari j.1. van
dit tijdBchrift. – Red.]

deel’ van den wissel’handel tot zich zal trekken en zich

weldra zal vertheugen in een verlevendigde disconto-

markt’ in verband met de preferentie, haar voor hét
openen van rembourscradieten geschonken en dat de
producten zelf automatisch naar zulk-een markt zul-
len worden getrokken.

De opening ‘van een termijnmarkt in wissels brengt

tal van eigenaardige moeilijkheden met zich mede,
weiker regeling men o.i. aan de bankiers te Amster-
dam zou moeten overlaten. Het spreekt vanzelf, dat

tegen on!gewrensahte speculaties zooveel mogelijk client
to wordeft gewaa’kt door het eisuhen van ruim surplus.

A. ANDRISSE. –

STAATSCOMMISSIE IN ZAKE DE DUURTE.

In aansluiting aan de in dit nummer voorkomende

advertentie, waarbij de Staatscommissie in zake de
duurte zich wendt tot de personen en lichamen, die
uit hoofde van ihun functie in staat kunnen zijn

gegevens ‘ te verstrekken betreffende het vraagstuk
van de iduurte van levensbehoeften, verzoekt de Staatscommissie ons nog het volgende te willen
opnemen:

Wat de Staatscommissie met het door haar ge-

daan verzoek in de eerste plaats beoogt, is het bijeen-

brengen van nauwkeurig omschreven, gecontroleerde
gegevens nopens de vraag, of en in hoeverre de tegen-

woordige duurte made bcheersc-ht wordt door factoren,
die wellicht zouden kunnen liggen binnen :het bereik
van wetgever of publieke opinie ‘hier te lande.

Als oorzaken van de tegenwoondige duurte pleegt
in ‘dit verband op tal van versohijnselen te wordeii

gewezen: vermindering der eigen productie; moei-

lijkheden in den aanvoer van artikelen en grond-
stoffen van elders; prijsopdrijving bij de verv aardi-
ging, iden invoer uit den vreemde en de verdere ver-

handeling van artikelen en grondstof f en; beperkin.g
van aanbod; vasthouden van voorraden; uitschakeling

of beperking van concurrentie, hetzij bij afspraak,
hetzij feitelijk; erkorting van de ‘vrijheid van af ne-

mms in-gevolge onder den druk van dan oorlog aan-

vaarde contractueele verplichtingen; opd’rijvi.ng van
vrachten en verdere ten laste van den verhru.i’ker

vallende kosten; en meer dergelijke verschijnselen.
Sommige dezer verschijnselen zijn van aigenieennn
t
aard, van andere zal, wanneer zij zich voordoen, do
wijze waarop en de mate waarin zulks het geval is,
hij speciale artikelen en grondstoffen en in speciade
takken van groet- en kleinbedrijf en van groot- en
ki einihandel belangrijk kunnen uiteenloopen.

Van een .nadere omschrijving der verzochte gege-
vens meent de Staatscommissie zich te moeten onthou-

den. Do gegevens zullen in het bijzonder betrekking
moeten hebben op de voornaamste levensbehoeften in
den ruimen zin van het woord (voeding, kleeding en
schoeisel, verwarming) inclusef ‘grondstoffen en
tusschen.prod ucten.

Voorts zal de Commissie mededeeling op prijs stel-
len van maatregelen, van particuliere zijde genomen tot opvoering der productie of tot beperking van den
prijs van levensbehoeften, en van de daarmede tot

dusv9r in eigen of ruiimer kring bereikte resultaten. De Staatscommissie zal slechts acht kunnen slaan
op
D
auwkeurig -omsuhrev en, concrete gegevens. Alge-
meene klach ton. en verlangens zul leo l:erzij de worden
gelegd.

INDEX-CIJFERS.
:De index-cijfers, welke zich sedert Maart ononder-
broken in opwaartsche richting bewogen, vertoonen
gedurende de afgeloopen maand een verdere stijging.
Het totaalcijfer, in Augustus 53 punten toegenomen
zijnde, heeft th’ans met 6503 punten een nieuw

hoogterecord bereikt. Het percentueele cijfer steeg
van 293,2 tot 295,6.

Zooals uit onderstaande, aan de ,,Economist” ont-leende, tabel blijkt, hebben, met uitzondering van de

17 September
1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

863

,,diversen”, alle groepen tot het verhoogde piijsniveau
bijgedragen, waarbij •de ,,granen” in de eerste plaat’s

genoemd moeten worden.

alo
,.,ranen
ii
oleeacn

Andere
00e-
,.
tngl-
en ge-
nolm.

Weef-
.
,
toffcn
De!!-
otoffen

Diver-
3en:
olign,
hout,
rubher,
Cnz.

‘r

,
otaa

Alge.
meen
index,
cijfer

Basis (gemidd.
1901-5)
. .
500
300
500
400
500
2200
100,0
1 Januari 1914
563 355 642 491 572
2623 119,2
1 April

,,
560
3504 6264
493
567
2597
118,0
1 Juli

,,
5654
345
616
4714
551
2549
115,9
1 October

,,
646
405
6114
4724
645
2780
126,4
1Januari1915
714
4144
509
476
6864
2800 127,3
1 April

,,
840
427
597
644 797
3305
150,2
t
Juli

,,
818
428
601 624 779
3250
147,7
1 October

,,
8094
470
1
,
667
6194
7694
3336
151
1
6
1 Januari 1916
897
446
731
7114
8484
3634 165,1
1 April

,,
9494
503
7964
851
913
4013
182
1
4
1Juli

,,
989 520
794
895
1015
4213
191,5
1 October
1018
5364 937
8584
1073
4423 201,0
1 Januari1917
1294 553
11244
8244
1112
4908
223,0
1 April
1346
6104
1226
8344
1283
5300
240,9
1 Juli

,,
14324 6524 1441
8414
12784
5646
256,6
1 October
12214
726 1509+ 8224
13544 5634
256,1
1 Januari 1918
12864 686 16844
8394
13484
5845
263,2
Einde Jan. ;,
1221+
686
17194
829
1329 5785
262,9
Febr.,,
1235 693
1733
838
1319
5818
264,4
Mrt. ,,
1238
697
1777
836
1319 5867
266,6
April,,
1244 7444
1760
850
13424
5941
270,0 Mei
1247 7774
17734
849
1369
6016
273,4
Juni
1274 7774
18114
8614 13804
6105
277,5
Juli
1274
7774 1808 8894 1379 6128
278,5
Aug.
12874
775
1920
8894 1395 6267
284,8
Sept. ,,
1246+
7794
1929
889
1394
6238
283,5 Oct.
1271
780
1889
878+
1391+
6210
282,6
Nov.
1289
782+
1848
903
1389+
6212
282,6
Dec.

,,
1303
7824
18054
866
1337 6094
277,0
Jan.1919
1287
7824
16184
828
1335 5851
265,9
Febr.,,
12884
7824 15964 818 13104
5796 263,8
Mrt. ,,
1285
7824
1502
8444
1294
5708
259,4
April,,
13064
752
15124 9124 12904
5774
262,4
Mei
13104
7764
1643
931
1327
5988
272,2
Juni ,,
1338
800
17414
937
13714
6188
281
1
3
Juli
13394 8054
18544
10334
1417′
6450 293,2 Aug.
1380 8224 18774
1040
1383
6503 295,6

De cursieve cijfers zijn verbeterde opgaven.

Buitenlandsche tarwe was einde Augustus gemak-
kelijker dan een maand tevoren. Binnenlandsche gra-
nen zijn daarentegen alle gestegen, met name gerat,
waarvan de officieele noteering van
63
sh. 4 d. opliep
tot
83
sh. 4 d. per qr. Aardappelprijzen zijn lager ten-
gevolge van ‘betere oogstberichten. In de vleesch-
prijzen is geen verandering gekomen. Bij de groep
,,andere voedings- en genotmiddelen” valt slechts te
vermelden een geringe verhooging voor koffie en
thee, als gevolg van”den nog steeds onvoldoenderi aan-
voer. Door den toenemenden wederuitvoer van koffie
acht men een aanzienlijke vermindering der koffie-
voorraden niet onmogelijk, welke hoogere noteeringen
doet verwachten.
De weef stoffen hadden een onregelmatig verloop;
pel’ saldo valt voor deze groep een verhooging van
23
punten to boeken. Aimerikaansche katoen-, garen-
en doekprijzen waren flauw, Egyptische katoen daar-
entegen met vaste tendens. Prijzen voor koloniale wol
waren op de laatste veilingen wederom hooger; door
‘belangrijke aankoopen voor Europeesche rekening en
den toch reeds .verm’ind’erdenvoorraad werd er scherp
geconcurreerd. Zijde was een weinig beter, daaren-
tegen hennep wat flauwer. Voor jute hoogere prjzn
als gevolg van gebrek aan scheepsruimte.. Er wordt
een tekort aan fijne jute in dit seizoen verwacht.
Bij de mineralengroep is ruw ijzer
ongewijzigd,
sta-
len rails 10 sh. per ton hooger, lood een weinig duur-
der. Daarentegen zijn tin en koper wat lager. De
daling in het
index-cijfer
voor de diversengroep werd
teweeggebracht door de lagere noteeringen voor in-
digo en oliezaden; voor laatstgenoemd artikel is na
de recordprijzen in Juli een reactie ingetreden.

Kleinhandeisprijzen.
De verhoudingscijfers van

verbruiksartikelen, in den handel gebracht ddor de
Coöperatieve Winkelvereeniging van ,,Eigen Hulp”
te Amsterdam, Haarlem, Arnhem, Utrecht, Leeuwar-

den en ‘s-Gravenhage (voorheen E. H.), welke door
het Centraal Bureau voor de Statistiek
gepubliceerd worden, zijn de navolgende.

Artikelen
1913
1914 1915
1916
1917
1918
1
j/
J.11

157
143 160
230
–
–
103 103
113.
116
142
165
–
123
245 248
ilrwteu

…….
Gort

………
Koffie ……..
88
91
100
118
174
164 166
Margariue ….
.94
127
–
99 102
110
122
136 150
155
Soda

………83
83 117
267
–
–
267
250
Stroop

……
100 100 125
161
179
193 196 200
Suiker(basterd)
89
91
105 115 116 120 127
127
(melis)
.
85 89
98
102 103 105 108 108 112 113
116
119
127
119 145 139
Thee

………
yernicelli .
. .
121 128
203
207
–

–
307
303
Zout

………
80
80 90
90
fio
190
‘160
160

De prijzen voor liet jaar
1893
werden gelijk 100
gesteld.

De Economische voorlichting in
F r a n le r ij le.
– Naâr men weet, is eene reorgani-
seering van den officieelen handelsberichten- en
propagandadienst ook in Frankrijk aan de orde. Veel
dandacht wordt er gewijd aan de uitbreiding van liet
an.tal handelsattaché’s. dat Frankrijk in den vreemde
vertegenwoordigt. Een wetsontwerp terzake werd in
het begin van Augustus na langdurige discussies
door de beide Kamers van Volksvertegenwoordiging
angenomen. Overeensteanmende met het inzicht
waartoe men ook. h.it.l. gekomen is, werd als eerste
noodzakelijkheid voor ‘het nuttig werkzaam zijn van

de handelsattaché’s vrijheid van beweging voor dezen
gevoeld. Er zal thans zooveel mogelijk naar getracht
worden in alle landen, die daarvoor in aanmerking
komen, handelsagenten aan te stellen, welke hun be-
noeming zullen ontvangen van den Minister van
Handel met instemming van den Minister van Bui-
tênlandsche Zaken.

Deze agenten zullen dan geplaatst zijn onder toezicht
v’an ‘de diplomatieke vertegenwoordigers. Boven deze
agenten staan de handelsattaché’s, die zich als taak
toegewezen zullen zien het werk der handelsagenten
te verdeelen en te leiden.

De lezer is reeds bekend met het bestaan van
het
,,Office Nationale”, dat aanvankelijk gesubsidieerd
serd’ door . de Parijsehe Kamer van Koophandel.
Thans zal er voor gezorgd worden, dat dit Bureau
zich
ruimere middelen ziet toevloeien, door de invoe-
ring van een gering statistiekrecht, 5 centimes per
eeniheid bedragende van allen invoer en uibvoer.
Welke deze eenheden zijn, vinden wij in de mededee-
ling van het Board of Trade Journal terzake, die
aan deze aanteekening ‘ten grondslag ligt, niet mede-
gedeeld.

Het Office Nationale – aan het hoofd staat een
directeur, bijgestaan door een Raad van Advies, tel-
lende 19 leden – geeft, zooals men weet, inlichtingen
in handelasaken van elk karakter, voor zooveel de
handel met het buitenland daardoor gediend wordt,

dp Fransche koloniën en protectoraten daaronder be-grepen. De inlichtingen worden gegeven, hetzij door
particuliere informaties, hetzij door algemeene rap-
porten.

Het Bureau heeft . directe verbinding met ‘ alle
Fransche autoriteiten, zoowel in Frankrijk als daar-
buiten. Aldaar in de eerste plaats met de hiervoor
genoemde handelsattaché’s en handelsagenten.

lVoorts vertegenwoordigt het Office Nationale in
.Frankrijk de Fransche handelsbureaux in den vreem-de, zooals we er h.v. h.t.l. te Amsterdam een kennen,
weiks activiteit nog juist dezer dagen op de meest
gracieuze wijze vertoond werd. De bedoeling van deze
bureaux, waarvan er reeds gevestigd zijn in Engeland,

864

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 September 1919

Zwitserland, Spanje, Italië, den’ Levant, Egypte,

Turkije, Griekenland en zooals hierboven gezegd in

ons land, is de Franscho producenten in directe aan-

raking te brengen met de buiten.laudsche koopers en
op alle mogelijke wijzen den ‘verkoop van Fransche
goederen in (bet buitenland aan te wakkeren. De hier

bedoelde ibureaux nemen ook deel aan de z.g. eco’no-
mische berichtgeving. De vestiging van bui eaux in
Roemenië, Servië, Zweden, Noorwegen, Denemnrken

en Zuid-kmerika staat nog op het programma.

Interessanjt is ook, hoe men in Frankrijk wil trachten
de aanstaande thandelsattaché’s te bekwamen voor hun

taak. Immers, uooals ook Ji.t,l. blijkt, is het steeds

moeilijk over personen te beschikken, die niet, hetzij,
door hun geheel ambtelijke scholing, ontbloot zijn van

practisch zakeninziicht, hetzij, door ‘hun opleiding in
speciale handelshranch.es, zich iiet van de verschei-

denheid van kennis kuanen bedienen, welke alleen
een ruim opgevatte studie der economische weten-

schappen verschaft. De han’delsattac.hé’s in Frankrijk
nu moeten eene inrichting van Hooger Handels-

onderwijs doorloopen hebben en grondige ‘kennis bezit-

ten van een of meerdere talen. Zij worden daarna eerst

te werk gesteld aan het Departement van Handel en
Nijverheid en bij de verschillende afdeelingen van het

,,Office Nationale du Oommerce Extrieur”. Deze
stage duurt 2 h 3 jaren. Eerst wanneer zij geacht
worden de kennis te bezitten die voor de uitoefening
van hun ambt noodzakelijk is, worden zij naar hun

bestemming in den vreemde gezonden.

R e c t i f i c a t i e. In het eerste artikel in het voor-

gaand nummer, getiteld Hoo g e r 0 n d e r w ij s
op Handelsge’bie’d in Engeland moet een
kleine omissie worden hersteld. Onder ‘de groepen,

waartusschen voor het Final Examination in de tweede
plaats een keus moet worden gedaan is na VII Binnen-

landsch verkeer, uitgevallen groep VIII, Overla’eidsbe-

drijven. De groep Toegepaste kunst is dus groep IX.

MAANDCIJFERS.

GIRO-OMZET BIJ DE NEDERLANDSOHE BANK

Augustus
1919

11

Augustus
1918

Posten
I

Bedrag
11
Posten
I

Bedrag

Voor reke-
ninghouders
25.264 f1.274.534.374 19.533 t 552.738.227

waarvan door
de 11.-bank
plaatselijk…

8.047 ,, 983.758.600

4.147

368.620.682

Ter voldoe-
ning van
Rijksbelaat.

1.101

9.541.581

710

13.651.572

GTRO-KATOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM.

Juni 1919
Juli 1919

Posten
Bedrag
Posten
Bedrag

Ontvangen
I
en
betaald: in contanten.
85115

f 10.581.009 112930
f 10.453.600
door over-
schrijving

‘).
40482

,, 58.363.529

46704
,,153.405.929
Particuliere
rekeninghoud.
5097
2
)

15.762.424

52272)

20.095.969
Saldo
te
goed
part.
rek.
u0.
–

4.611.643

–
3.782.946
2)

Inclusieve verrekeningen

tussclsen

gemeentediensten,

zijnde
pl.m.
f
94.350.012
per
maand.

9)
Aantal.

RESUME UIT HET MONTHLY BULLETIN OF STATISTIOS (STJPREME EOONOMIO OOUNOIL)*

Maandel. gemidd.
1 91 9

1913 1918
Jan.
Febr.
Maart
April
Mei
Juni
Juli

Productie van steen-
Engeland ………
23,953 18,978
21,7141

19,477
2
18,6602
17,267′
24,2241

17,474′
19,590
1

kool
(1000
tons)
Ver. Staten …….
42,408
50,993 39,838
33,181 40,209
31,481
44,381
37,975
–
Frankrijk ………
3,350

..

2,045 2,258
2,004
1,860
1,716′ 1,706′
– –
–
Duitseliland ……..
15,710

..

13,156
8,693e
8,257′

9,1531

5,011′ 8,634′ 8,181′
–

Productie van ruw
855

…

755
664 625 684 653 662
6’44
–
ijzer(1000 tons)
Ver.

Staten …….
2,581

..

3,254 3,302
2,940 3,090
,

2,478 2,108
2,115
–
427
108
–
–
-‘
–
–
–
–

Engeland ……………

Duitschland …….
964
501
469 546 434
–

Schepen

op

stapel
Engeland ……
….

…..

1,957
1,980
)
(
2,255
‘
(
2,524
–
eind

der

maand

Frankrijk ……………
….
1,583
148
3,648
,
Kwartaais-
J
4,186′

(

Kwartaals-

J
3,874
–
(1000 tons)
229
52
(

opgave
‘
110
j

opgave
rio
–
Ver.

Staten …………
Frankrijk ………….

…

545
–
[mports (netto)
Engeland ………
54,930
107,365
12,958
101,954′
96,823
98,864
124,182
110,982
141,383
1000
£
30,501 50,869
42,134
46,702
53,506 49,701 66,250
–
–
Frankrijk ………
28,071
66,383
65,078
74,043
93,162 88,342
73,558 90.946
-.
Duitschland …….
44,129
–
–
–
–
–
–
–

xports (netto)

Duitsehiand………..

Ver.

Staten ……..
.

43,770 41,539
47′,34’3
46,915 53,108
58,482 64,345
64,562 65,315
1000. £
42,505

..

105,000
127,459
1.19,603
123,780
141,692
124,051
–
–
22,934
13,811 12,028
11,609
16,364
14,103
17,101
19,133
–
Ver.

Staten… ……

Duitschland
………
41,374
–
-‘
– –
–
–
,

– –

Scheepsbeweging:

Frankrijk
……….

Engeland

(geladen)
4,089
1,934 1,834 1,819
1,940
2,07
2,380
2,415
2
1
811 Binnenkomende
‘

Engeland … … …..

Ver. Staten

.

schepen
,

(gel. en ballast)..
4,440 3,666
2,590
‘

2,458
2,783 3,563
–
–
–
(1000
tons)
–
Frankrijk (geladen)
2,876 1,854
1,763
1,605-
1,644 1,678
1,889
1,793
–

Endex-cijfers:
Engeland
Groothandels-
100
224.9
217.3, 215.3′
212.0
214.4
222.4
229.8
237.7
prijzen
Ver. Staten
(Bradstreet’s)….
100.
203.2
201.3
191.5
187.1
187.7
187.2 196.5
205.2

(Economist)
………

100
339.2 347.6
340.4
336.6
330.8
325.0
–

Wisselkoersen.:
NewYork
op
Londen 100
97.95 98.03 98.03 97.03
95.54,
95.90
94.98t
91.04
(wekeljksch

Frankrijk
…………

NewYork opParijs.
100
92.58.
95.52 95.48
92:08.
.
86.49
L
8236
80.42
74.81
gemiddelde)
Parijs
op
Londen..
100
105.53 102.56
102.56 105.14 110.68
116.07
117,89
122.56

*
Zie
pag.
820
van dezen jaargang.
1)
Vijf’ weken. ‘), Vier weken.- ‘) Inclusief de productie van Lotharingen.

4) Exclusief’de productie over November en December van’ de bezette districten aande Saar, in’Lotharingen’en in Luxemburg.

‘) Productie van de Ruhr, Opper- en Neder-Silezië, Saksen en district Aken.

17 September 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

865

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

13September
1919

20
Juli
1914

N d

(Disc.Wissels.
42/,
sedert 1 Juli’15
3
1
/,sedert23
Mrt. ’14

kBe1
L
B
an

41/t

,,

1

,,

’15
4

,,

23

’14
JVrsch.inR.C.
51/2

,,

19Aug.’14
’14
5

,,

23
Bank van Engeland
S

,,

5 Apr.’17
3

,,

29Jan.’14
Duitsche Rijksbank
5

,,

23 Dec.’14
4

,,

5Febr.’14
Bank van Frankrijk
5

,,

21 Aug.’14’
3
1
1s

,,

29 Jan. ’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

12 Apr.’15
4

,,

12 Mrt.’14
Nat.Bankv.Denem.
5
1
!1

,,

4 Jan.’19
5

,,

GFebr.’14
Zweedsche Rijksbk.
6

,,

13Juni’19
42/t

,,

6

’14
Bankv. Noorwegen
5
1
/,

,,

11Mei ’19
4
1
/

,,

11

’14
ZwitserscheNat.Bk.
5

,,

21Aug.’19
31/9

,,

19

,,

’14
Belgische Nat. Bk.
4

,,

12Juni’19
4

,,

30 Jan, ’14
Bank
van
Spanje..
4

,,

22Mrt.’17
02

,,.

24Sept.’03
Bank van Italië ..
5

,,

10Jan.’18
5

,,

9 Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
34-44

– –
Javasche Bank….
3
1
!2

,,

1 Aug.’09
3
1
!,

,,

1Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Parijs
Part.
N. York Ccii.
Part.
Prolon.
disconto
gatie
disconto
disconto
disc. moneil

13 Sept. ’19
32/52/4

3
3’/4
4
-1
/i
–
5-6 2)
713 S. ’19
32/
8
_7/

2)
3_4
3518_2/
4_
5
/
–
5-6′!3
1-5

S. ’19
35/4_7/$

4
3′!2
4-
1
/o
–
4
1
/2-6
25-29 A. ’19
32/4
4..5
31/
s

4…5/
–
5
1
/2_8

9-14 S. ’18
2’/:-3
3
317/
4_1/,
–
53/4-6
10-15 S. ’17
l’/,-/,
2
1
/2
444-44
4’/s
–
4…5’/,

20-24Juli’14
3
t
/s-/t5
2
1
4-/e
2
1
4-
1
/d
2’/-‘/
2
1
/
4

0/-21/,
2)
Het particulier disconto der gemeenlewioaels we, in de afgeloo-
pen
week
8
/-1 pCt. hoogee.
2)
Noteering van 12September.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

De wisselmarkt opende deze week in een zeer flauwe
stemming. Terwijl echter voor België en Londen de daling
‘den volgenden dag reeds geëindigd was en eerder voor
een vastere stemming plaats maakte, bleven Berlijn, Parijs
en Weenen ook de volgende dagen sterk aangeboden.
Vooral in Marken was de omzet w.eder zeer groot. Daar
het aanbod bijna geheel ontstaat door verkoopen van
Marken ‘ter betaling van levensmiddelen en grondstoffen,
wordt door iedere daling het totaal bedrag Marken, dat
men noodig heeft ter betaling van eenzelfde hoeveelheid
goederen. evenredig grooter. Was het aanbod eenige maan-
den geleden dus, hoewel reeds zeer groot, eenigermate in
verhouding tot hetgeen men reeds vdSr den oorlog in. Mar-ken kon omzetten, door de daling op 8.70 is de hoeveelheid
ongeveer driemaal zoo groot geworden, zoodat tientallen
millioenen Ma’rken per dag verhandeld moeteh worden. In
Weenen •gaat ‘bijna niets meer om. Parijs liep deze week
terug onder den koers •voor België, ‘iets wat zeker in de laatste dertig jaren niet heeft plaats gehad. Van Skan’di-
navië bleven Stockholm en Ohristia’nia bijna onveranderd;
terwijl Kopenhagen niet onbelangrijk kon verbeteren. Door
de slechte telegrafische gemeenechap
•
sijn de omzetten
echter sterk ingekrompen. Indië ook ‘deze week weder vast,
100/,-101. Dollars eerder iets flauwer, vooral heden.
Buenos-Aires.onveranderd.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
Londen
Parijs
Berlijn
Weenen
Brussel’
New
York”

9 Sept. 1919..
11.154 32.45
11.45
5.-
31.774
2.69’/
10

1919..
11.184 32.40
10.824
4.60
31.75
2.69’/
11

1919..
11.164
32.40
10.60
4.45
31.75
2.69
1
/
12

,,

1919..
11.214
32.174
10.30
4.35
31.90
2.69
1
/2
13

1919..
11.194 31.80 10.30 4.25
31.674
2.69’/
14

,,

1919..
11.18
31.30
9.774
4.-
–
–
Laagste d. w.
1)

11,15
31.25
9.60

31.40
2.68
Hoogste
,,

,, ‘)
11.234
32.70 11.90

31.95
2.70
6Sept. 1919..
11.244 32.65
11.80
5.10
31.724
2.68/4
28 Aug. 1919′..
11.32
33.50 12.40 5.70
32.274
2.69
Muntpariteit..
12.104
48.-
1

59.26
1

50.41
1
48.-
2.48’I
5)
Noteering te Amsterdam.

) Noteering te Rotterdam.
2)
Particuliere opgave.

D ia
Stock.
holm’l
Kopen.
hagen)
Chris-
tiania’)
Zwiser.
‘

‘land)
Spanje
‘)
Boiavio
2)
telegrafisch

9 Sept. 1919
65.10
59.-
61.30
47.30
50.60
1
004/
1
014
10

,,

1919
65.25
59.65 61.35
47.35
50.80
100411014
11

,,

1919
85.40 59.80 61.30
47.45
51.-
100411014
12

1919
65.45 59.90 61.45
47.85 50.90
1004/1014
1.3

1919
65.60
59.90
61.50
47.80
51.25
1
004/
1
0
1
4
14

,,

1919
65.70 59.90
61.50
47.90
51.10
–
L’ete d. w.’)
65.05
58.80
61.10
47.20
50.25
100
1
/g
H’ste
,,

,,

1)
65.80
60.-
61.60
48.-
51.50
101’/
6 Sept. 1919
65.60 58.80 61.40
47.30
51.-
1
004/
1
004
28 Aug. 1919
65.75
58.30
61.90
47.45
50.752

994-1004
Muntpariteit
66.67 66.67 68.67
48.-
48.-
100

‘)Noteering te Amsterdam.
t)
Particuliere opgave.
1)
Noteering v. 29Aug.

KOERSEN TE NEW YORK.

CoMe
Zicht Zicht
Zicht
Data
Londen
Parijs
Berlijn
Amsierd.
(in
,
(in fr,.
(in cents
(in cents
per
£)
P. p.
4 Rm.)
per gid.)

13 Sept.. . .. 1 919
.4.17.75
8.61
nom.
372/,
1)

Laagste d. week..
4.15.-
8.32
nom.
87
Hoogste,,

,,

..
4.18.25
8.61
nom.
37
‘/a
6Sept.’….

1919
4.14.50
8.37
nom.
37
29Aug ….. 1919
4.21.25
8.06
nom.
37
1
/1
Muntpariteit….
1

4.86.67
5.18’/4 95’/4
40/te
t
) Noteering van 9 September.

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN
OP LONDEN.

Plaatsen en
Landen
Noteeringa. eenheden
30Aug.
1919
6 Sept.
1919

Tijdperk
8-13
Sept.
1
919

Laagste Hoogste

13
Sept.
1919

Alexandrië..
Piast.
p. £
97i81
97
12
/28
97″/32
9715/
9e

9712/
82

B. Aires’)..
d.p.gd.pes.
542/4
5511:
55
1
4
56
65’/8
Calcutta
. . . .
sh/d.p.rup. l/lOv’s

1/10′
1110
1/10r’v
1/10
Hongkong
..
id.
p. $
3/111/
4

4/0′!2
4/0
1
!,
410
8
/
410
1
!g
Lissabon
….
d.p.escudo
27
268/4

26
1
/2
27 26
3
/4
Madrid

….
Peset.
p..

22.19 22.03 21.70
21.93
21.88
Montevideo’
d.p.peso
571/t
57I8
57
2
/2
58
578/4
Montreal..
..
$
per
£
4.36 4.29
8
/4
4.29
1
/
4.32 4.30
1
/2
•R.d.Janeiro.
d.p.milr.
14
9
/32
14
7
!16
14’/82
14
21
/82
14′!,
Lires
p. £
40.81 40.61
40.30
40.80 40.75
Shanghai

..
sh/d.p.tael
5/9
6 6 6
,
6
Rome

…….

Singapore
. .
id.
p. $
214
7
132
2I4182

214
2
/s
2/48/,
2!4/,2
Valparaiso..
d.p.pap.p.
9
31
12
1081,,
10
1
/2
11’12
1122
s2

Yokohama
..
sh/d.p.yen
214
7
/,,
214
7
/8
2/4
5/112
215′!8
2/5
* Koersen ven den dag voorafgaande aan de data in het hoofd vermeld.
1) Telegrafisch tronafert..

GOUD EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dageljksche ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER.

Noteering te Londen

te New York

13 Sept. 1919 …….. 60’/g 1)

112/8
6

,,

1919 …….. 61′)

.

1118/
4

29 Aug. 1919……..58

108′!2
23

,,

1919 …….. 60′!, 8)

113’/

14 Sept. 1918 …….. 49′!,

100
1
/
8

15 Sept. 1917……..51)

100’/:
20 Juli

1914 ……..
24″/,t

54′!s
1) Noteerin
‘a van 12 September.
2)
id. van 5
September.
8)
id
van
22 Augustus.
4)
id. van
14
September.

N.U.M.

Weekstaat der Nederlandsche tJitvoermaatschappij.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Buiten!. Debet
5
pCI.
Credit
Data
*
Bankiers
Schat.
Diverse
Schuld.
Dioerse
kistbiij.
reken.1)
brieven
reken. 1)

11
Sept.1919..
‘

2.208
58.650
1.335
17.164
42.378
5

,,

1919..
1.916
58.650
1.322 17.164
42.128
30 Aug. 1919..
1.481
58.650
1.319
17.164
41.760
21

,,

1919..
3.810
58.650
1.249
17.164
41.402

12 Sept.1918..
1.680
43.100
60.300
14.447
85.864
1) Beide rekeningen omvatten, behalve garantiewi,sel, in
portefeuille
tot het bedrag der buitenl. ,chatkietbiljetten, in hoofdzaak
garantiewissels
‘
in depôt bij de Ned. Bank.

866

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 September 1919

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 13 Sept. 1919.

Activa.

Binneni. Wis-( H.-bk. f102.398.801,59
sels, Prom., B.-bk. ,, 1.258.689,3
enz
in die.
1
Acy.qr.},

39
41 1 9flJ71J
•

‘

‘

f
136.138.611,49
1
/
Papier o. h. Buitenh in
disconto

……………… ……..
–
Idem eigen portef..
f
47.419.827,-
Af :Verkochtinaar voor
debk.nognietafgel.

,,
47.419.827,-
Beleenin
g
en
H.-bk.

f134.899.635,90
mci.
vrech.
in rek.-crt.
B.-bk.

12.048.631,91
1
/1

op onderp.
Ag.sch.

66.880.640,20

/

f213.828.908,O1’/,

Op Effecten

……f208.595.308,01’/,
OpGoederenenSpec. ,,

5.233.600,-
213.828.908,011/,
Voorschotten a. h. Rijk …………….,,
12.083.611,18

Munt enMuntmateriaal
Munt, Goud ……f 56.511.275,-.
Muntmat., Goud ..

,,575.065.679,63

f631.576.954,63
Munt, Zilver, enz..

5.830.486,23
1
/9
Muntmat., Zilver
..

–
63 7.407.440,86
1
/2
Effecten
Bel.v.h.Res.fonds..
f

4.533.617,50
id.van ‘/sv.h.kapit. ,,

3.954.645,871/
.

8.488.263,37
1
/2
Geb.enMeub. der Bank ……………..,
3.312.000,-
Diverse rekeningen ………………,,
51.830.193,99
1
/2

f1.110.508.855,92
1
/

Pa8siva.
Kapitaal

……………………..
f
20.000.000,-
Reservefonds

………………….

..
5.000.000,-
Bankbiljetten in omloop …………,,
995.715.290,-
Baukassignatiën in omloop ……….

.,
1.742.380,55
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk ….
f

–
Van anderen

….

,,

80.271.927,42
1
/i
80.271.927,42
1
/2
Diverse rekeningen

………………,,
7.779.257,95

f1.110.508.855,92 Vi

Beschikbaar metaalsaldo…………..f
421.094.877,07
Op de basis van l/o iuetaaldekking
.. .. ,,

.
205.548.957,47V,
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtig(i is ..,, 2.105.474.385,-

Verschillen met den vorigen weekstaat:
Meer
JW’ina’er.

Disconto’s

…………….
13.319.316,87’/
Buitenlandsche wissels……
3.125.887,-
Beleeningen
6.321.596,22/2
Goud

………………..
10.215,-
Zilver …………………
29.406,25
Bankbiljetten…………
.
8.234.280,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

….
15.703.001,52
1
/2

Voornaamste posten
in duizenden guldens.

Data
Goud
Zilver
S

,

Andere
opeischlsarc
schulden

13 Sept.
1919
….
631.577
5.830
995.715
82.014
6

,,
1919
….
631.587
5.801
1.003.950
66.211
30 Aug.
1919
….
635.593
5.823
1.002.879
72.730
23
1919
….
638.640
5.868 987.544
66.650
16

.
1919
….
646.533
5.792
996.647
79.149
9
1919
….
646.533
5.822
1.004.122
76.992
2
1919
….
646.539 6.089
1.022.892
86.751
26 Juli
1919
,…
651.403
6.417
1.003.290
70.823
19
1919
..

.

–
651.403
6.635
1.010.346
70.147
12

»
1919
..

.

.
652.622
6.982
1.015.918
66.429
5
1919
….
657.716
7.507
1.024.922
59.968
28 Juni
1919
….
657.722
8.214
1.018.076
73.433
21

.,,
1919
..

.

.
662.602
8.702
1.001.959
83.591

14 Sept.
1918
….
707.695
7.988
954.057
67.561
15 Sept.
1917
….
676.780
7.310
787.108 82.835

25 Juli
1914
.. .:
162.114
8.228
310.437
6.198

D
i
0
0

Disconto’s

Belee.
&
schtk-
baar
Dek.
kings.
Hiervan

sotaat
Schatkist-
ningen
Metaal-
percen.
–
promessen
saldo
lage
rechtstreeks

13 Sept.1919
136.139
65.000
213.829
421.095
.
59
6

,,

1919
122.819
50.000 220.151
422.589
60
30 Aug. 1919
111.649
47.000
236.647 425.494
60
23

1919
86.755 28.000
240.259 432.844
61
16

1919
101.330 40.000
234.006 436.277
61
9

1919
107.751
52.000
234.038
435.244
60
1919
119.252 65.500
239.220
433.810
60
26 Juli 1919
112.536 66.500 208.158
442.070
61
19

,,

1919
113.747
61.000
208.275 441.012
81
12

1919
117.136
59.000
210.762
442.197
61
5

,,

1919
113.156
59.000 217.128
447.269
61
28 Juni 1919
108.940
59.000
225.185 448.657
61
21

,,

1919
109.648 64.000
202.859
453.176
62

14 Sept.1918
99.258
80.000
102.049
510.661
70
15Sept.1917
52.451
42.000
71.095
509.039
79

25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686
48.521
1
)
64
1)
Op de bas,» van
1/
metaaIdekkng.

Uit de bekendmaking van den M i n is ter van F in a n –
c-iën bliikt. dat uitstonden
00:

6
Sept.
1919

1
13 Sept. 1919

Aan sehatkistpromessen.. f
375.480.000,-
f 384.480.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst ,, 50.000.000,- ,, 65.000.000,-
Aan schatkistbiljetten ..,, 84.361.000,- 84.361.000,-Aan ziiverbon3 ………..42.180.987,- ,, 41.143.840,50

JAVASCI
–
IE BANK

Voornaamste postvn in duizenden guldens.

Naast de per mail ontvangen gegevens worden detelegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.

Dat
Goud
Zilver
Bank

.

I
biljet
(
en

Andere
opeischb.
schulden

6
Sept. 1919
383.000
30 Aug. 1919
e*e
387.500
23

,,

1919
374.000

26

Juli

.1919
…….
142.281 5.104
253.364

88.055 135.722
5.510
250.676

88.630
136.047 5.433
250.360

90.264
132.360 6.553
240.173

97.961

19

,,

1919
…….
12

,,

1919
…….

102.247 14.058
183.629

74.756

28

Juni

1919
……..

7

Sept. 1918
…….
8

Sept. 1917…
..
82.039
17.841
176.502

47.135

25

Juli

1914
…….
22.057
31.907 110.172

1

12.634

I
iik.
Dek-

Data Dis.
Wissels.
buiten
Beige.

I

1
1

rce.
1

baar
kings-
I

onto’s
N..lnd.
ningen
ningen
1)
metaal.
percen-
betaalbaar
saldo
tage

6Sept.1919

226.000

b** 106.000
30Aug.1919

222.500

105.000 °
23 ,, 1919

215.000

84.750

26Juli 1919 10 19.301 : 74.918 10.327

79.367

43
19

.1919 10.202 18.107 74.476 13.664

73.646

42
12 ,, 1919 9.936 16.170 81.610

9.524

73.582

42
28Jtini1919 8.711 15.356 75.536 16.067

71.478

41

7Sept.1918 8.090 24.694 73.808 20.225 64.862

45
8Sept.1917 7.748 31.683 60.195 26.967

55.497

45

25 Juli 1914 7.259

6.395 47.934

2.228

4.8421 44

.1) Sluitpost
der
activa.

1) Op
dc basis
van
2/
metaaldekking.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste nosten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Ciréuiatie
Andere
opeischb.
s
chulden Disconto’s
Div. reke.
ningen’)

26 Juli

1919

..
939
1.472
961
1.520
393
19

1919

:.
935
1.469
985 1.505
413
5

1919

..
933
1.565
–
953 1.516 405
14 Juni 1919

. –
1.026 1.489
902 1.414
151

27

Juli

1918

..
615 1.444
961
1.154 940
28 Juli

1917

..
782
1.206

–
•1.100

–
902
735

25 Juli

1914

..
645
1.100
.560
735
896
t) Sluitpoat
der
liet VS.

17 September 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE
BERICHTEN

867

SUITENLANDSCHE BANKSTATEN

Aaü het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven

van enkele niet wekelijks opgenomen baukstaten.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden pond sterling.

Currency Notes.
Data

Metaal

Circulaile

Bedrag

Goudd. Gat,. Sec.

10 Sept. 1919 88.625

81.127

331.442 28.500 314.177
3 ,,

1919 88.252

80.798

330.787 28.500 314.725
27 Aug. 1919 88.244

79.800 330.952 28.500 315.080
20 ,,

1919 88.269

79.501 334.272 28.500 318.736

11 Sept. 1918 70.703
1
59.056 271.629 28.500 249.572
12 Sept. 1917

54.235

40.534
–
176.090 28.500

149.032

22 Juli 1914
1
40.164

29.317

–

–

–

Ccv.
I
Other
I
Publk
I
Othe,

Re-
I
king,. Data

Sec.

Sec.

Depos.

Depo,.
I
serve

percen-
tage
1)

10Sept.’19 21.057

83.297 23.078 89.364 25.588 22,76
3 ,, ’19 57.491

81.537 24.518 102.314 25.904 20,42
27 Aug.’19 29.785

79.569 23.261 94.918 26.891 22,76
20 ,, ’19 26.418

83.015 23.397 95.219 27.218 22,94

11 Sept.’18 64.644

98.393 36.127 138.924 30.098 17,20
12Sept.’17 57.767

92.150 42.950 121.346 32.151 19,6

22Juli ’14 11.005

33.633 13.735 42.185 29.297
52°/s

1)
Verhouding tuaschen
Reserve en Depoaits.

DUITSCHE
RIJKSSANK.

Vôornaa,nste posten, onder bijvoegiug der Darlehens-

kassenscheine, in duizenden Mark.

Dek-
Daarvan

Kassen-

Clrcu-

kings.
0
a

e aa

Goud

scheine

latle

percen-
–

lage’)

.12 Sept. 1919 1.121.120 1.102.314 8.237.490 29.010.156

32
6 ,,

1919 1.121.771 1.108.252 8.265.350 29.094.436

32
31 Aug. 1919 1.122.771 1.103.252 8.565.350 28.492.316 34
22 ,,

1919 1.124.888 1.095.137 8.463.003 28.141.793

34

15 Sept. 1915 2.466.472 2.348.225 2.203.655 14.044.593

34
15 Sept. 191.7 2.508.263 2.403.702 714.417 9.475.217

34

28 Juli 1914 1.691.398 1.356.857

65.479 1.890.895

93

t) Dekking der circulatie door metaal en Kassenacheine.

–

Da,! ehenskassenschejne
Data

Wis,els

Rek. Cr1.

Totaal

In kas bij

uttge-

de Relchs.

geven

bank

12 Sept. 1919 28.822.448

8.40.521
8 ,,

191.9 31.246515 10.885.265 20.289.000 8.513.300
31 Aug: 1919 31.246.515 10.885.265 20.348.900 8.541.500
23 ,,

1919 27,952.434

7.541.489 20.167.300 8.461.400

15 Sept. 1918 17.485.626

8.923.913 10.797.100 2.290.200
15 Sept. 1917 10.997.242

5.504.353
1
6.022.600

700.200

23 Juli 1914

750.892

943.964

–

OOSTENRIJKSCH-HØNQAARSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden Kronen.

Metaal-en
1

I

Bijzondere 1
buiten!

Disc. en

schuld van t

Bank-

1
Rek. Cr1.
Data

1 gouJ.

1

–

Oostenrijk
1
biljetten

saldi
1
wlsels
1

nlngen

en Hongarije 1
31Aug.’19
1
)327.365 11.856.866 32.954.000 43.452.737 5.839.017
23 ,, ’19 326.388 11.840.982 32.954.000 43.166.197 6.034.975 15 ,, ’19 327.042 12.154.071 32.954.000 42.712.392 6.510.896 7 ,, ’19 328.617 11.852.983 32.954.000 42.296.165 6.545.206
23Juli’14 1.589.267

954.356

–

2.159759 291.270
‘) waarvan
262.237 goud, 8.621 buitenlandsche goudwissels en 56.507
munt. en muntmaterjaal zilver.

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden france

Waarvan

Te goed

Bult.gew.
Data

Goud

tn het

Ztiver

in het

voorsch.
Buitenland
I

I
Buitenland old. Staat

11Sept.’19 5.482.849 1.978.278 294.747 823.011 23.850.000
4 ,, ’19 5572.540 1.978.278 295.766 888.572 23.850.000
28Aug.
1
19 5.572.424 1.978.278 296.746 897.664 23.600.000

21 ,, ’19 5.572.285 1.978.278 297.685

907.892 23.500.000

12Sept.’18 5.436.899 2.037.108 319.740 1.648.461 118.000.000

138ept.’17 5.315.715 2.037.108 259.516

714.940 11.300.000

23Juli’14
14.104.390

–

639.620

–

–

Uit
g
e-
Eelee.

Bankbtl.

Rek. C,t.

Rek.
Wissels
J

stelde
Pont-

1

Cr1.
ii’t,seis

ning

Jetten

culleren

Staat

.

901.094 703.809 1.262.671 35.681.670 2.773.038 39.676
” 1.070.470 707.230 1.248.527 35.456.177 2.857.406 19.835
.

888.470 714.208 1.249.499 35.090.399 2.76,552 81.512
912.437 726;803 1.251.568 35.064.119 2.969.322 58.899
0

812.269 1.061.895 818.856 29.763.683 3.089.989 354.818
546.973 1.165.469 1.106.468 20.837.170 2.829.378 14.869

1.541.080 – 769.400 5.911.910 942.570 400.590

SOCIËTÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE.’)

Voornaamste posten in duiznden france.

1
Metaal

i.

iT
Rek.
Data

1

mcl.

aan

van

wl,eli

Ctreu-

Cr1.

kuilen!,

bulten!. prom. d.

en

latle

ldt
i

saldi

vorder. provinc. bcleen.

_

17Oct. ’18 1.216.753 100.082 480.000 97.728 1.507.912 377.440
10 ,, ‘1’8 1.219.743 100.021 480.000 100.040 1.508.011 382.695
3 ’18 1.144.781 100.011 480.000 95.287 1.452.612 358.318
268ept.’18 1.145.778 99.982 480.000 101.783 1.452.948 365.452

18Oct. ’17 476.043 90.903 480.000 100.351 1.172.474 91.204
190et..’161 352.8721 76.0331480.0001 39.8341 828.739 110.068
t
) Sedert einde
1914 met de functie van circulatiebank belast.

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

t

Waarvan

Waar-
van In
I

lF.R.
Zilve,
1
Note., in
Data

Goud

voor dekking het bul-

etc.

1 circu.

F. R. Notes ,’anJ

latle

22 Aug. ’19 2.074.285 1.234.298

–

68.416 2.553.534
15 ,,

’19 2.082.587 1.240.730

–

69.136 2.540.904
8 ,,

’19 2.084.756 1.203.375

–

67.362 2.532.057
1 ,,

’19 2.088.475 1.183.304

–

67.852 2.506.820

23 Aug. ’18 2.003.051 1.103.030

6.829 52.215 2.032.837
24 Aug. ’17 1.372.219

495.911 52.500 52.550

573.049

Data
Wissels
Totaal
Depostto’,
Waar-

1

van
Kapitaal

Dek- kings.
percen.
tagel)

I

Goud.
dekktng
ctrcu.
latte

22Aug.

’19 2.137.221

2.487.074

84.730

47,8

48,7
15

,,

’19 2.117.714

2.616.704

84.400

47,3

.

48,8
8

’19 2.215.359

2.528.860

83.807

48,5

47,5
1

,,

’19 2.222.730

2.505.793

83.532

51,3

47,2

23 Aug.

’18 1.630.321

2.196.051

77.750

59,2

52,1
24 Aug.

’17

287.964

1.362.989

58.484

76

86,5
t) Verhouding tusachen: den totale,, goudvoorraad. Zilver otc., en do
opeischbare’ schulden: F R. Notes en netto deposito’s met
inbegrip
van
het kapitaal.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL.

Voornaamste posten in duizenden dollars.
Data
Aantal
Totaal
uitgezette
Reserve
bij de
To taal
Waarvan
time
banken
gelden en
beleggingen
F. R.
.

.
banks
deposito’s
deposits

15 Aug.’19

769 14.930.870 1.359.099 13.372.969 1.882.701
8 ,; ’19

770 14.768.088 1.353.345 13.178.822 1.882.694
1 ,, ’19

768 14.682.076 1.348.584 13.060.825 1.799.037
26 Juli ’19

769 14.379.983 1.318.281 12.737.991 1.789.774

16Aug.’18 735 13.002.672 1.157.759 11.494.593 1.451.037

868

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 September 1919

EFFECTENB EURZEN.

Amsterdam, 13 September 1919.

Er is gedurende de jongste berichtsperiode wel leven-
digheid op de internationale markten
–
te constateeren ge-
weest. Vooral de markt te B e r 1 ij n heeft het sein voor
een uiterst levendigen handel kunnen geven, welke echter
niet samenhangt met optimistische opvattingen ten op-zichte der naaste toekomst van het Duitsche Rijk, doch veeleer zijn oorsprong vindt in factoren, die eerder eep
donkere schaduw op die toekomst kunnen werpen. Het is
nI. •de sensatlioneele achteruitgang van de Duitsche valuta,
d!ie een rijzing op sommige afdeeiingen van de beurs te
Berlijn in •de hand heeft gewerkt en verder gestimuleerd.
Omtrent de oorzaken dezer reactie zijn verschillende opinies
naar voren te brengen, waarvan echter wel de meest ratio-
neele deze is, dat Duitschiand geweldige bedragen moet
betalen voor zijn oor-logsschattingen, benevens voor den
invoer van allerlei producten en materialen, waaraan zeer
g
.
roote behoefte bestaat. Naast deze primaire oorzaak echter
kunnen enkele secundaire oorzaken worden genoemd, die
stellig niet minder gewicht in de schaal leggen.
De lasten, waaronder het – Dui.tsche Rijk zich op het
oogeablik bevindt en waaronder het zich ook in de naaste
toekomst zal blijven bevinden, maken het heffen van zwre
belastingen noodzakelijk. En dit werkt de z.g. ,,kapitaals-vlucht” op krachtige wijze iu de ‘hand. Hoe egoïstisch een
dergelijke handelwijze ook genoemd moge worden, op deze
wijze zijn er kapitalen over de grenzen gevloeid, die natuur-
lijk niet door den fiscus achterhaald kunnen worden. Het
aanbod, door den Duitschen kapitaal-export op de neutrale
markten veroorzaakt, heeft natuurlijk in niet onbeteeke-
nende mate de koersreactie van -de Duitsche valuta in de hand gewerkt. Thans heeft men getracht, door het ophef-
fen der ,,Devisen-Ordnun-g” en het eischen van een verkla-
ring betreffen-de den aard en de herkomst van de te vr-zenden waardepapieren, paal en perk te stellen aan deif
oiigebrei-delden uitvoer, doch het is de vraag, of deze rem krachtig genoeg zal zijn, om de clandestiene afvloeiing
–
te
beletten. Het tot nu toe te constateeren gevolg is slechts
geweest een nog verdere daling van de Duitsche valuta op
de -neutrale markten, waardoor de pessimistische kijk op
de toekomst van het -land onzer Oosterburen n-iet weinig
is versterkt en het credie’t zeer sterk is geschokt.
De daling der valuta echter heeft op de effectenmar-kt te
Berlijn een geweldige haussé en een -groote levendigheid -in
het leven geroepen, waarbij echter al-leen die fondsen
waren betrokken, die in -meer of minder nauw -verband
tot de valuta-kwestie .beschouwd kunnen worden. In -de eerste
plaats waren het die aandeelen, die doôr het neutrale bui-
ten-land worden opgenomen, daar zij -thans, ondanks den
-isoogen koers in Duitschlaud, als goedkoop aangemerkt
kunnen -worden, wijl de betaling met -billjk gekochte Mar-
ken een aan-koop aantrekkelijk doet schijnen. Als dergelijke
fondsen moeten genoemd -worden de aandeelen in scheep-
vaart- en koloniale ondernemingen, waar-bij gedurende de
laatste da-gen no.g aandeelen in chemische ondernemingen
zijn gevoegd. Vooral met betrekking tot laatstgenoemde
was de vraag zon -groot en het aanbod zoo gering, -dat de
vaststelling van de eerste koersen op sommige dagen niet
minder dan -dr-ie kwartier â édn uur na de opening der
beurs kon plaats vinden. Van -de chemische ondernemingen
waren het sterkst gezocht aandeelen El-berfelder Farben,
Badische An-ilin, Höchster Farhen, Treptower Anilin, ene. De rjzin-g in de hier genoemde aandeelen werd bovendien
in de hand gewerkt door het feit, dat zij meerendeel-s zich
in handen bevinden -van slechts enkele groot-aaeideelhou-
der-s, -d-ie niet geneigd zijn, hun bezit van de.hand te doen
en ‘die ook geen belang hebben bij hoogere koersen met het oog op de -te heffen vermogensbelasting Zij doen dus alles,
wat in hun ver-mogen staat, om een geregelden handel in
de betrokken fondsen te vermijden, -voorloopig slechts met
het resultaat, dat het geringe aanwezige materiaal eerder
den koers stimuleert.
De eigenlijke ,,valuta-waar-den” zijn natuurlijk niet bij
de. rijzing ten achter gebleven. Zoo waren aandeelen Cana-
dian Pacif ie, Baltimore & Ohio, Steaua Romana, enz. alle
honger gevragd en werd-en zij ook -in betrekkelijk grooten
getale omgezet, evenals aandeelen -in kali- en machine-
bouwondernemin-gen. Vooral met -betrekking tot de laatste
‘is men in Dui-tschland zelve Vrij gunstig gestemd, wijl de
arbeiders langzamerhand tot het besef schijnen te komen,
dat de voortdurende aanvragen om loonsverhooging, waar-tegenover geen overeenkomstige arbeidsprestatie staat, hen
ten slotte naar den stilstand van iedere nijverheid en der-halve naar den ondergang zal moeten voeren. Enkele
r-

beidersroepen zijn er dan ook reeds -toe gekomen, loon
naar -stukwerk te aanvaarden, verhoogd en .verbeterd door
een pi’emiestelsel, waarbij de bonen weliswaar niet -m-inder en het -product derhalve ‘niet goedkooper wordt, doch waar-
-bij -tenminste de zekerheid bestaat, dat ‘tegenover het uit-
gekeerde loon ook een behoorlijke arbeidsprestatie wordt
gesteld. – –
Te P a r ij s is de stemming grootendeels ‘toegespitst ge-
weest op den handel in petroleumwaarden. Vooral aandee-
lee Koninklijke Petroleum Maatschappij, Shell en Tanga-
nyika zijn de favorieten van het Fransche publiek -geweest.
Hier-toe heeft ook veel bijgedragen het feit, dat de handel
vrijgesteld is van de tot -nu ‘toe geh-eerscht -hebbende be-
per-ken-de bepalingen. Slechts de enkele restrictie is geble-ven, dat de opbrengst van de verkochte fondsen in Fransche
staatspapieren belegd moet worden, doch h-et schijnt, dat
met -deze bepaling op vrij groote schaal -de hand wordt
gelicht.

Naast de -hier genoemde fondsen is -in den laatsten tijd ook op aandeelen Bakoe-petroleum de aandacht gevallen,
in verband met h-et uitzenden van een technische com-
missie ter onderzoek van de betrokken gebieden. De overige
afdeeliugen aan de Parijsehe beurs waren vrij stil. De vrije handel op de Londensehe beurs heeft geen -noemenswaar-
digen -invloed gehad, zelfs niet voor tde -markt der rubber-
aan-deelen, wijl arbitrage voorloopig tot de onmogelijk-
heden blijft behooren. Het telegrafisch verkeer -is nog zoo
beperkt en langzaam, da-t aan een geregelden en eenigszins
uitgebreiden handel tusschen de beide beurzen niet kan
worden -gedacht.
Ook de financieele toestand van het land blijft zorg
baren. Het invoersurplus over h
–
et eerste semester van het
boopende jaar bedraag.t niet minder dan fr. 10 -mil-liard, het-
eeu natuurlijk ook een ongunstige uitwerking op de Fran-
sehe valuta heeft gehad. Hoewel de reactie Jang niet zoo
sterk is als -bij de Duftsche Mark het -geval is geweest,
kan voor Frankrijk toch ook op een disagio van 31Y
2
pOt.
worden -gewezen. De moeilijkheid bevindt -zich hoofd-zake-
lijk in het verkrijgen van -geld om de geweldige inporten te
financieren Voor een zeer -groot – gedeelte wordt hier-in
-v-oornien door de vrijgevige credieten, die door de geasso-
cieerde Regeeringen aan Frankrijk zijn verleend. Voor een
ander gedeelte echter zal men in de benoodi-gde -middelen
trachten te voorzien door het plaatsen van emiissies, in
welk verband er reeds phantastische -voorstellen zijn ge-
daan, o.a. door het Parlementslid Lefèvre, die een rente-
boze premieleening van fi-. 60 milli-ard heeft voorgesteld,
waarbij dan in den beginne -ied-eren dag hoofdprjzen van
fr. 1 m-i-l-lioen beschikbaar zouden worden gesteld. Het
heeft er den schijn van, -gezien het feit, dat de voorstellen
ovei het algemeen niet au srieux worden genomen, dat
van een der-gelijke oplossing der moeilijkheden vel niet
veel zal komen.
De -beurs te L o n d en is gedurende de achter ons lig-
gende dagen uitermate stil -gebleven. De hausse in rubber-
w-aarden is eenigs-zins tot -bedaren gekomen en de invloed,
di6 vah Wall-street is uitgegaan, -heeft er niet -toe bijge-
dragen een levendigen han-del te veroorzaken. Ook het feit;
dat Engelsche Oonsols tot 50 pCt. zijn gedaald, heef-t sto-f –
tot -nadenken en derhalve -tot terughouding gegeven.
Te -N e w Y o r k waren ‘het vooral de arbeidersmoeilijk-
heden, die de -mark-t hebben beheerscht. Nadat President
Gary van de Steel-triest nog korten ‘tijd geleden met vrij
groots stelligheid had beweerd, dat van een staking in zijn
ondernemingen geen sprake zou zijn, zijn thans de arbei-
ders van de Steeltrust met bepaalde booneischen naar voren
gekomen, bij niet-inwilliging waarvan zij dreigen -den arbeid
neer te -leggen. De eventueele staking zou niet minder dan
300.000 -man omvatten. Evenals bij de spoorwegen echter,
schijnen er maatregelen te zijn genomen, om deze gebeur-
tenis, die een ramp zou zijn, zoowel voor de -betrokken
maatschappij zelf, als -voor de gemeensch-ap in haar geheel,
af te wenden.
Inmiddels is de strijd bij de spoorwegen slechts van een
acuut in een latent stadium overgegaan, zonder geheel te
zijn bezworen. Dagelijks worden nog plannen geopperd, ten-
einde het regel-matig transportwezen intact te houden en
het land -niet bloot te stellen aan de ruïneuze gevolgen van
een staking bij -het spoorwegbedrjf. En dezer plannen, eb.
dat van den heer Gienn E. Plumb, heeft zeer sterk de aan-
dacht getrokken en hoewel er natuurlijk oppositie tegen is
gekomen van de zij-de – der groote-spoorweg-direoties, heb-
ben aan -den anderen kant zoovelen verklaard accoord te
gaan met de z.g. ,,La-bor’s Solution of the Railroad Pro-
blem” en -heeft o.a. ook de bekende arbeidersleider Samuel
B. Gompers op een dusdanige wijze zijn instemming be-

Holland-Amerika-Lijn
gem.eig.
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij..
Roll. Alg. Atl. Stoomv.-Mij.
Hollandsche Stoomboot-Mij.
Java-China-Japan-Lijn….
Kon. Hollandsche Lloyd
Kon. Ned. Stoomb.-Mij.
Kon. Paketvaart-Mij…..
Maatschappij Zeevaart
Nederl. Scheepvaart-Unie..
Nievelt Goudriaan ……
Rotterdamsche Lloyd……
Stoomv.-Mij.,,Hillegersberg”
,,Nederland”
,,Noordzee”
,,Oostzee” .

464
1
/, 474

466

+1′!,
443

4473/

4451/2 + 2
1
!3
303 298
299
-4
175
174%
17211,
–
2
1
!3
231′!2
.233
225
1
!,
-6’/4
345
343
332
1
!
1

-12′!,
215’/
4

212
1
!, 211
–
48/
4

269
270′!2
2681!,
– ‘/
256
252’/4
2561!,
+ 1/
360 360 360 310
8
4
312’/g
307
1
!2
-3′!
574
578
578
-+4
324
325’/4
321
–
3
360 360 360
360’/
361′!,
361
1
!2
+
8/4

176
1
/s
170
172
1
!8
-4
393
393
393

17 September 1919-

ECONOMISCH-STATISTISChE BERICHTEN

u.igd, dat er groote kans bestaat op doorvoering van het
object.
Het berust hoofdzakelijk op de overweging, dat het tegen-
woordig staatsbeheer gecontiinueerd behoort te worden, in
den vorm echter van eeu commissie van 15 directeuren,
waarvan 5 benoemd moeten worden door den President der
Republiek, als vertegenwoordiger van het volk, 5 door de hoogere beambten en nmbtenareu en 5 door de arbeiders.
De aldus geschapen corporatie heeft geen eigen kajitaal.
Aan het einde van het jaar wordt de winst in twee gelijke
deelen verdeeld; waarvan den deel aan de Regeering komt,
terwijl het andere beschikbaar wordt gesteld voor beambten
en arbeiders, met dien verstande, dat de eerste tweemaal
zooveel ontvangen als de laatste.
Dit zijn ongeveer de hoofdLrekken vanhet nieuwe plan.
Of het bij doorvoering de noodige voldoening zal geven,
blijft een open vraag. Zelfs hij een uiterst economisch
beheer zal het aandeel, dat ieder& arbeider afzonderlijk zal
ontvangen, vermoedelijk zoo gering blijken te zijn, dat hier-
door de ontevredenheid met den hoogen levenhstandaard
waarschijnlijk niet uit .den weg geruimd sal kunnen worden.
Onder den invloed van de dreigende staking in de staal-
nijverheid is de beurs te Walistreet zeer weifelend van
toon gebleven. Tegen het einde der benichtsperiode eohter
heeft zich een verbetering kunnen inzetten, waardoor de
koersen van de meeste fondsen zich vrij goed hebben kun-
nen herstellen.
T e o n z e n t heeft de markt voor
staatsfondsen
een
uiterst lusteloos verloop gehad. Bij den stroom van nieuwe
emissies op allerlei gebied, die thans aan het beleggend
publiek worden aangeboden, is de belangstelling voor onze inheemsche staatsschuldbrieven belangrijk afgenomen, on-
danks den lagen stand van de geidmarkt. Dit laatste feit
echter heeft aan den anderen kant de koersen vrij goed ge-
steund, soodat ten slotte slechts zeer geringe variaties te
vermelden vallen.
Ook voor buitenlandsche soorten was de interesse uiterst
matig te noemen. De berichten uit Rusland wijzen er op,
dat met het einde van de heerschappij der Bolsjewiki nog
niet behooi’t te worden gerekend en dienovereenkomstig is
de koers van de meeste aan onze beurs verhandelde Rus-
sische waarden verder gedaald. Oostenrjksehe soorten aan-
geboden in verband met den zeer ongunstigen stand der
betrokken valuta.

9Sept. 12 Sept. 15S
ep
t
.
Riizins of
daling.
5
0
/0
Ned. W. Sch.
43
0
/
0
,,

,,

,,

1916
4

0
/
0

,,

1916
334
0
/o
3

O/

,,

,,

,

.
2 Y2
0/
Cer.t. N. W. S…..
5
0/
Oost-Indië 1915
4
0
/0
Hongarije Goud
4
°/o
Oostenr.Kronenrente
5
0/
Rusland 1906 ……
4
0
I0 Iwangorod Dombr…
4
0/
Rusland Cons. 1880
4
0
/0
Rusi. bij Hope & Co.
4
0
1
Servië 1895 ……..
4 °/
o
Cliina Goud 1898
4

°/oJapan 1899 ……..
4
0
/0
Argentinië Buiten..
5

0/
Brazilië 1895 ……
5

0
/0

,,

1913 ……

De hierboven reeds gereleveerde aangekondigde nieuwe
emissies hebben over het geheel de aandacht eenigszins van
de locale mark.ten afgeleid, behalve dan .van die soorten, die rechtstreeks door de betrokken uitgiften worden geaf-
fecteerd. Dit betreft echter in hoofdzaak slechts die emis-
sies, waaromtrent geruchten nog loopende zijn. Zoo waren
aan het slot der berich•tsperiode b.v. aandeelen Deli-Batavia
sterk gevraagd, in verband met een gerucht, dat ook deze
onderneming tot uitgifte vai aandeelen pari, derhalve
met een bonus vo&r aandeelhouders, zou overgaan. Over het algemeen was trouwens de
tabaksrnarkt
in opgewekte stem-
ming, vooral ook tengevolge van den gunstigen uitslag der
jongste inschrijvingen voor Sumatra- en Javatabak. Aan-
dceleii Deli Maatschappij konden sich op het sterk ver-
hoogde peil, ook na aftrek van den claim, zeer goed hand-
haven.
De
rubbernsarkt
was eveneens vast van toon, hoewel de
omvang der affaire wel wat geringer is geworden. Het wa-
ren hier voornamelijk de minder couranbe soorten, die de
meeste aandacht hebben getrokken, .b.v. aandeelen Ken-
den.g-Lemboe. –

De markt voor
cultuurwaai-den is
gedurende het eerste
gedeelte der beriohtsperiode vrij sterk verwaarloosd geweest,
om daarna geleidelijk aan interesse te winnen. Er zijn
wederom goede berichten omtrent suikerafdoeningen bin-
nengekomen. Vooral aandeelen Handeisvereeniging ,,Am-
sterdam” waren sterk gevraagd.
De afdeeling voor
petrolcumwaarden
heeft eenS v4rdeeld
voorkomen gehad. In verband met het feit, dat te New
York een vrij groote markt voor aandeelen Koninklijke
Petroleum Mij, bestaat, heeft dit fonds sterk te lijden gehad
onder de oogu’nstige berichten van de overzijde van den Oceaan. Aan den anderen kant echter werd het gestimu-
leerd door de vanuit New York gemelde hoogere koersen.
Het is een eigenaardig verschijnsel, waarmede echter reke-
ning moet worden gehouden, dat de Amsterdamsohe beurs,
die toch als hoofdmarkt voor aandeelen Koninklijke kan
worden aangemerkt, zich sterk door de houding van en
buitenlandsehe beurs voor deze aandeelen laat beinvloeden.
Met aandeelen Koninklijke hebben aandeelen Dordtsche
Petroleum gefluctueerd. De overige soorten waren vèel kal-
mer van toon.

9Sept. l2Sept..l5S
e
pt
.
R ing of
daling.
199/,
196
198
–
224
1
/8
223
224
1
I2
+
818,

151
152/,
153′!,
+2
1
1,
173’/
167’/,
168114
–
155′!4
158′!,
158/,
-f3/
272’/,
256
1
/
3

2531!,
–
19* 106
1
/
106
106
–
6/
4

174
173
170/3
+
1/1
663 655
654
–
9
518 544
1
!
3

526
+
8
132’/
4

132/4
132112
+
1/4

335
1
!,
319 309
1
!,
–
26
281
.283
8
/4
87
+6
563 570′!2 583
+20
1398/
4

1398/
4

1391,
236 230 220
–
16 181
180’/,
183’/
+2’/g
160
1
14
159
160
–
342
344’/
342
8
/
+
8/4

797
807
813′!2
+
16
1
1,
100
997/8
971/8
–
2/,
183
182
6
/2
171′!1
–
111/,
258 257′!2 258′!4
+
1/4

123′!2
128′!,
127′!9
+
4

342
350 350
+
8
709′!,
510
505
_204*
285’/
286
1
/
285
–
1/

618’/2
6241/2

623
+4′!,

De
Amerikaansehe markt stond geheel onder den invloed
van de berichten uit Wallstrcet. Waar het echter vaak
voorkwam, dat wel de Amerikaansche marktstemming hier
ter beurze bekend was, zonder dat nochtans bepaalde
koersen waren geseind, werd vaak in de déne of andere
richting overdreven. Ten slotte waren de koersen echtér
slechts weinig veranderd.

94
1
/j
94
1
I8
94
–
”1,
90l5/
90’/
90114
–
11/16
83
1
14
83
1
I,o
82
–
l’/4
69
1
Ig
69
1
12
69
8
/
+
‘/
60′!,
61/a
62
1
!8
11/
0

52/16
53
528/4
+
8/16
97
95l/
961/2
–
1/

20
1
12
20
1
/2
20’/2
15/jo
14/8
13
1
/18
30
1
Ii,
30
1
/8
30’/4
23
1
!3
20
1
/8
20
1
/8
23
1
/,
23
1
/4
23/4
24
23
1
!,
22
1
/,
44
42’1
41
1
/
70’18
70’/a
70’/8
60
60
60
68’14
68’/
68
1
/
4

71’I
– –
518/
4

– –

Amsterdamsche Bank
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand.
Rotterd. Bankvereeniging..
Amst. Superfosfaatfabriek..
Van Berkel’s Patent ……
Insulinde Oliefabriek Jurgens’ Ver. Fabr. pr.aând.
Ned. Scheepsbouw-Mij…..
Philips’ Gloeilampenfabriek
R. S. Stokvis & Zonen
Vereenigde Blikfabriekeu..
Compania MercantilArgent.
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
Handelsver. Amsterdam
Roll: Transati. Handeisver.
Linde Teves & Stokvis
VanNierop&Co’s Handel-Mij
Tels & Co’s Handel-Mij
Gecons. Roll. Petroleum-Mij.
Kon. Petroleum-Mij . ……
Orio’h Petroleum-Mij…….
Steaua Romana Petr.-Mij… Amsterdam-Rubber-Mij…..
Nederl.-Rubber-Mij……..
Oost-Java-Rubber-Mij…..
Deli-Maatschappij ……..
Medan-Tabak-Maatschappij.
Senembah-Maatschappij

* Ex claim.

De
scheepvaartrnarkt
was over hbt geheel vast gestemd,
– 2zonder groote variaties. De meeste belangstelling bestond

+ 81

voor aandeelen Koninklijke Nederlandsche Stoomboot
3’/8

Maatschappij en aandeelen Nederlandsche Scheepvaait
– 1/
4

Unie, in verband met geruchten, dat beide ondernemingen
– 115!,
6
nieuwe aandeelen zouden gaan uitgeven, met een claim
– 2
7/

voor de betrokken aandeelhouders.

9Sept. 12Sept.15 S
e
pt
.
Riizine of
daling.

870

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 September 1919

9Sept. 12 Sept. 15S
e
pt.
g0
f
dalin
American Car & Foundry.. 145
1
/16 145
1
/8 1451/8 + 1/16
Anaconda Copper ……..155

1556/
4
1561/4 +
12/4
Un. States Steel Corp…..ll2″/6e 112
1
/111
113

+ /16
-Atchison Topeka ……..99°/in 98
7
/8

981/16 –
Southern Pacifid ……..107
6
/8 1071/
4
110

+ 26/8
Union Pacific …………1381/
2

139

137
1
/4 – 1
1
/4
Int.Merc.Marine afgest……63

63
1
/

65’14
+
21I

prefs. 1696/
4

170

1721/2 –
•
1
–
2/

De
geidmarkt
bleef ruim; geld op prolongatie is terug
–
geloopen tot 3 pCt., om de berichtsperiode op 3 ‘i pOt. te
verlaten.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.
16 September 1919.

Het Waskiugtonbericht over den stand der oogsten op 1 September geeft een veldere vermindering aan van de
schatting van de ‘opbrengst van de zomertarwe. Het cijfer
van de wintertaiwe wordt onveranderd, gehandhaafd op
715 niillïoen hushels en de totale oogst op 923 millioen
bushels. Als men dit cijfer vergelijkt niet .de schatting op
1 Juli Inn 1236 •m.illioen bushels, dan ziet men hoezeer de
verwachtingen in de Vereenigde Staten teleurgesteld zijn.
Bovendien wordt ook in Canada een kleine oogst ver-
wacht. Cijfers worden tot heden niet gepubliceerd, d6ch
in ieder geval schat men, dat de opbrengst aanmerkelijk
m•inder – zal zijn dan verleden jaar. De weerberichten uit
Argentinië zijn betrekkelijk gunstig, fschood de onlangs
gevallen regen nauwelijks voldoëndê geweest is. In Indië
heef t men in sommige districten’ te veel regen gehad, maar
over het algemeen is de grond in’ gunstigen toestand voor
den ui’tzaai van de nieuwe tarwe. Ook in Australië heeft
men kort geleden regen gehad, die toen zeer gewenscht was.
Waarschijnlijk zal de uitzaai minstens even groot zijn als
verleden jaar. Regelmatig wordt thans van Australië ver-
scheept en dit feit heeft den boeren moed gegeven om met tarweverbouw voort te gaan. Bovendien heeft de Australi-sche Regeering aan de boeren voor den oogst 1920/21 een
minimum-prijs van 5/- per bushel gegarandeerd. Wat de Europeesche uitvoerlanden betreft, de berichten,
die men sinds eenigen tijd daarvan ontvangt, geveni. de
waarschijnlijkheid aan, dat ook van Oost-Europa nog wel

Noteeringen.

Chicago

I

Buenos Ares
‘

1
Lata

Tarwe
1
Mars

Haver 1 Tarwe 1 Maïs 1 Lljnzaad

Sept.
1
Sept.

Sept.

Oct.

1

Oct.
1

Oct.

13Sept.’19 226
135’/,
64
1
/2
15,55
8,25
27,55
6

,,

’19 226
164 70
16,-
9,15
32,30
13Sept.’18 226
155
6
/8
711/
4

11,252)
5,95
2)

26,25
3
)
13Sept217 218
1
/2
120

8)
60
6
/8
16,-
8,85
22,15
13Sept.’16 1501/
8

85V 44 ‘/
10,20
5,20
13,25
20Juli’14

82

1)
56
3
/8
0
36V,
1)
9,406)
5,38
2)

13,70 ‘)

1)’
per Dec.

2)
per Sept.
)

per
Dec.
.
.

•tarwe en andere graansoorten verscheept zullen worden. Het zou voor de hand liggen, dat deze voornamelijk naar
de naaste buren zouden gaan, die wel in de eerste plaats
om graan verlegen zijn, doch de valuta-kwestie speelt hierin
een voorname rol en het gevolg is, dat de meer rijkere
landen eerder in aanmerking komen.
Niettegenstaande over het algemeen het oogstnieuws niet
bovenmatig gunstig is, zijn ook in de afgeloopen week de
prijzen van tarwe in Argentinië teruggeloopen. Deze terug.
gang bepaalt zich niet tot het artikel tarwe, integendeel
bijna alle andere artikelen toonen veel sterkere dal.ingen
aan. Deze markt’beweging is bij.na
uitsluitend toe ‘te schrij-
ven aan een reactie op, het hooge niveau, waarop (le prij-
zen zich nog steeds ‘bevinden. De verschillende landen gaan
voort flinke hoeveelheden tarwe .te betrekken, daar nog ner-
gens in Europa dc voorraden bijzonder groot zijn. Over
het algemeen vallen de Europeesche oogsten, niettegen-
staande ‘het gunstige weer van den nazomer, niet mede. Ook
Duitschland en Oostenrijk schijnen dringend behoefte te
hebben en op de een of andere wijze ‘worden deze behoef
ten dan wel gefinancierd, doch. men verwacht niet, dat er
gekocht zal worden in verhouding tot wat er ‘werkelijk
noodig is.
Voor mais is de stemming in de afgeloopen’ week bijzon-der flauw geweest, vooral in Noord-Amerika, waar de loco-
prijs dagelijks met flinke sprokgen is teriiggegaan.,,Stop
los” orders knden bij dergelijke dalingen niet uitblijven en
versnelden het tempo der daling in niet geringe mate. Het
maandberich.t van Washington geeft een verbetering aan
van den stand van mais en niettegenstaancie de geringe
bebouwde oppervlakte wordt een aanzienlijk grootere oogst
verwacht dan verleden jaar. Ook in Argentinië waren de
oogstberich.ten gdnstig en bij gebrek aan vraag van de Vereenigde Staten zijn ook daar de prijzen aanzienlijk
teruggeloopen.
Voor gerst en haver is de daling veel geringer. De
Noord-Amei
–
ikaansche oogsten van deze artikelen zijn be-
paald ongunstig, niet alleen wat kwantiteit, maal’ ook wat
kwaliteit betref.t.
Voor lijnzaad was de stemming al heel flaug, ofschoon
het aanbod slechts uiterst gering is. In Argentinië daalden
voornamelijk de noteeringen voor éuden oogst, terwijl die
voor uieuwen oogst slechts een betrekkelijk geringen terug
–
gang aantoonen.
N e d e r 1 a n d. Onze Regeeri’n’g gaat voort regelmatig

Locoprijzen te RotterdamlAmsterdam.

Soorten.
15Sept.
1919
8Sept.
.

1919
15 Sept.’
1918

– –
–
Rogge (No. 2. Western)

Tarwe …………………

MaIs (La Plata)

……..
388,-
410,-
–
Gerst (48 lb. feeding) ..
450,- 455,-
–
Haver (38 lb. white clipped)
20,50
‘
20,50
–
Lijnkoeken (Noord-Ame-

..

rika van La Plata-zaad)
315,-
322,50
–
Lijnzaad (La Plata) …….
920,-
990,-
–

AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.

Rotterdam Amsterdam
Totaal

Artikelen.
8-13 Sept.
Sedert
Overeenk.
8-13 Sept.
Sedert
Ovcreenk.
1919
1918
1919
1 Jan. 1919
tijdvak 1918
1919
1
Jan.
1919
tijdvak 1918

9.126
95.535
1.944
ca. 3.099
70.365
2.920
165.900
4.864
–
9.518
–
–
19.53
–
29.471
–
3.728
–
–
–
–
3.728
–
3.280
94.579
–
ca.

507
5.995
4.590
100.574
4.590
–
71.354
– –
62.315
–
133.669
–

Tarwe ………………
Rogge

……………….

724
33.613
–
–
7.333
–
40.946
–

Boekweit

……………
Maïs

……………….

4.291 42.824
–
ca. 1.607
14.526
–
57.350
–

Gerst

………………..
Haver

……………….

2.550
36.849
–
–
200
–
37.049
–
Lijnzaad …………….
Lijnkoek …………….
–
47.737
756
–
37.435 6.068 85.172
6.824
Tarwemeel …………..
Andere meelsoorten ……
280
30.266
.

15.104
–
10.708
4.286
40.974
19.390

AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor het Buitenland.
–
212.374
148.648
–
–
–
212.374
148.648
MaIs

…………….
.-
14.372 90.191 –
-.
–
–
14.372
90.191
Tarwe ………………

–
56.712
5.174
–
–
–
56.712
5.174
Rogge

……………..
–

.

144.506
68.916
–
–
8.807
144.506
77.723
Tarwemeel ………….
Gerst

……………..
–
62.373 24.172
–
– .
–
62.373
24.172
–
123.757
–
-.
.

–
–
123.757
–
Haver ……
………..
–
2.412
–
–
–
. .

–
–

2.412
–
Lijnkoeken ………….
Andere meelsoorten
–
119.991
30.256
–
–
9.510
‘

119.991

.
–

.39.766

17 September 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICifTEN

871

tarwe in Argentinië in ‘te koopen. Wat betreft de voer-
artikelen spreekt liet van zelf, dat de flauwe stemming in
de •buiteniaudsche markten ook door onze markt gevolgd
werd. t)e maïsprijzen ondergingen dagelijks verlagingen
en slechts met moeite konden disponibele partijen geruimd
worden. De afladingen worden nu geleidelijk aan minder,
althans indien men uitschakelt, hetgeen onze Regeering
gaat verschepen. Ook voor alle andere artikelen was de
stemming flauw met geringe zaken.
Lijuzaad was vrijwel onverkoopbaar in ‘verband ook met
de scherpe daling in olie, niettegenstaancie er voortdurend
tamelijk veel exportvraag voor dit artikel blijft.

SUIKER.

Het warme zomerweer bevorderde zeer de ontwikkeling
van het suikergehalte der beetwortels, zoodat mde meeste
Europeesche procluctielanden een gunstig rendement ver-
wacht wordt. Het zal dan van de bijkomende omstandigheden
afhangen, of de geheele oogst tot suiker verwerkt kan worden.
in verband met de hooge stijging van de suikerprijzen op de wereldmarkt gedurende de laatste maanden is. het
niet onmogelijk, dat de Nederlandsche Regeering er
toe zal overgaan ook van den nieuwen bietsuikeroogst een
zekef kwantum voor de binnenlandsche consumptie te laten
reserveeren en daarvoor een maximumprjs vast te stellen.
De laatste E n ge 1 s c h e Board of Trade statistiek luidt:

Augustus .

Jan ./Aug.

1919

1918

1919

1918
ton

ton

ton

ton
Import riet……..
–

86.778 215.303

824.730 936.648

•
biet
–

–

1

7.692

geraffineerd29.412

1.330

298.376

15.719

Totaal ……..116.190 216.633 1.123.107 960.059
Voorraad in entrepot 371.900 397.800

–

–
raffinaderijen

14.700

25.800

–

–
Opbrengst

,,

67.653

61.987

54.768 493.269
Tot.binnenl.verbiuik 112.772

84.630 1.003.882 636.466 Totale export

8.485

110

21.864

960

Uit Engeland worden enkele verkoopeo van Javasuiker
September afscheep gemeld tot 65/- c.i.f. Louden, waarmede
waarschijnlijk herverschepingen uit Britsch-Indisehe havens
bedoeld worden. Herhaaldelijk werden gedurende de laatste
maanden partijen Javnsuiker, clie oorspronkelijk naar
Britsch-Indië verkocht en verscheept varen, van daar naar
Europa- verzonden. De hooge prijzen op Java tezamen met
de hooge vracht bemoeilijken directe verkoopen van Java
naar Engelsche havens.
De J a v a ma r k t was kalm met weinig verandering in
de prijzen en geen afdoe»ingen van beteekenis. Het suiker-
rendement van 73 fabrieken was op 15 Augustus 12
ho

lager dan op hetzelfde tijdstip van verledn jaar.

Cuba -statistiek:

1919

1918

1917
Ontv. der week tot 30 Aug.

36.000

27.361

14.321 tons
Totaal sedert 1 Dec.
1) ..
. . 3.653.288 3.169.200 2.907.036
Werkende fabrieken

4

8

8
Exp. der week 9-16 Aug

58.036

53.378

66.979
Totaal exp. 1 Jan.-16 Aug. 2.568.195 2.379.891 2.476.162
Exp. U.K. 1 Jan.-9 Aug 388.843 627.493 662.038

11
Frankrijk ,,

,,

97.546

15.843

67.468
Voorraad op 18 Aug…..974.625 615.450 873.428
‘) 1918/17116.
NOTEERINGEN.

Londen

Amsterdam

New York
Data

per

Tates

White

meric.

96%

No.
1

fob.

September

Cubes

boos

‘7
Centrtfugals

12 Sept. 1919..
f
–

64/9

46/-

56/6

7,28
5 ,,

1919..
,, –

64/9

491-

56/-

7,28
12 Sept. 1918..
,, –

6419

–

–

7,28
12 Sept. 1917..
,, –

53/9

181-

–

7,02
21 Juli

1914.. ,, 111/,,
18/-

–

–

3,26

RUBBER.

De markt is in de afgeloopen week zeer vast gestemd
gebleven en prijzen liepen verder op. Op het einde der week
werd de stemming wat kalmer in afwachting van verdere
berichten uit Amerika. De toon bleef echter zeer vast.
Noteeringen luiden:
Prima Crêpe loco …… 2/3
8/4
einde voorafg. week 2/2
Sunoked sheets ……..
2/2
8
/4

…………….
2/1
Prima Crêpe Oct./Dec.

2/4

…………….2/2/
Jan./Juni

2/5

……………. 2/3
1
/4
Para ………………2/6

…………….
2/53/4

KATOEN.

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling T.Jnlands).

115 Sept. ‘1918
Sept. ’19 ‘2
Sept._I9l16
Sept.
‘
18115
Sept. ’17

New York voor
Middling

..
29,55e
29,45 c 31,40 c 35,10 c
21,45 c
New Orleans
voor Middling
29,- c
29,- c
31,35 c
33,50e
20,19e
Liverpool voor
Middling .. ..
18,79d 18,61d
19,72d.
25,04 d’)
16,90d’)

‘) Good Middling Texas.
2)
14 Sept.

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansehe havens.
(In duizendtallen balen)

1 Aug. ‘I9
Overeenkomsttge pertoden
tot
12 Sept.

19
1918

1917

Yntvangsten Gulf-Havens..
810
412
Atlant. Havens
)
UitvoernaarGr.Brittannië
•
318
1

‘t Vasteland.
608
‘

423
139
Japan etc…

Vooreaden in duizendtallen
12Sept. ’19
13 Sept.

I8
14 Sept. ’17

Amerik. havens ……….
625 838 513
Binnenland …………..
805
710
258
1

.

1
49
NewYork

……………
1

.

1
80
New Orleans ………….
Liverpool

……………
?
188
267

METALEN.

Loeo -Noteerinen te Londen:

Data
•

1

Ijzer
1

Clev.
1

No.3
Koper Standard
Ttn
Lood
1

Zink

15 Sept. 1919..
nom.
101.2?6
286.-1-
25.5/-
41.10/-
8

,,

1919..
lom.
100.101-
282.15/-
25.2
1
6
40.5/-
16Sept. 1918..
nom.
122.-/-
343.10/-
29.-/-
52.-1-
14 Sept. 1917..
lom.
120.-1-
245.101-
30.10
1
!-
–
20Juli

1914..
5114
61.-1-
145.15/-
19.-!-
21.10/-

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

GRAAN.

Data
Petra
grad
Londen/
R’dam

Odessa
Rotter.
dam

Au. Kust
Ver. Staten
San Lorenzo

Rotte,-
Brtstol
Rotte,-
Enge.
dam
Kanaal
dam
land
8/13 Sept. 1919
–
–
l)f90.
2)
8/6
170/-
2)
65/-
116

,,

1919
—
–
1)9.0,-
2)
8/6
175/-
8)
65/-
9114 Sept. 1918
–
–
–
501-
–
22/-
10/15 Sept.

1917
–
–
f
7,-
301-
ca.f50
145/-
Juli

1914
lid.
7/3
1/111/
4

1/111/
4

121-
12/-
KOLEN.

Data

Cordiff
Oo,tk.
Engeland

Bor.
Genua

Port

I

Said
G

Plato

Rotter.
dom
burg
Rivier

8/13 Sept. 1919
25/6
511-
47/6
401-
f 10,-
Kr.30
1/6

,,

1919
25/6
51f-
4716
401-
,,

10,-
,,

30
9/14 Sept.1918
691-
10113
2001-
120/-
–
,,205,-
10/15 Sept.1917
69/-
10113
1751-
120/-
–
,, 200,-
Juli 1914
fr. 7,-
7/-
7/3
1416
3/2
41-

DIVERSEN.
Bom hoy
Btrma
Vladivo-
Chilt
D ata
West
Europa
West
Europa
stock
West
I

West
Europa
(d. w.)
(rijst)
Europa
–
(salpeter)

8/13 Sept.

l9iO ……
.
215/-
4
)
–
245/-
1/6

,,

1919 ……
215/-
4
)
–
–
.120/-

275/-
500/-
—
190/-
9/14

Sept.

1918 …….
.125/-

–
480/-
–
190/-
10/15

Sept.

1917. ……

Juli

1914 …….
14(6
1613
261-
2213

1)
Per ton stukgoed.
1)
Voor Britsehe schepen.
8)
Voor neutrale schepen onder geallieerd tune charter.
4)
Vrij.

4

1
872

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

‘
17 September 1919
1

DE TWENTSCHE. BANK

AMSTERDAM – ROTTERDAM

‘s-GRAVENHAGE – UTRECHT – ZAANDAM

-Maandstaat op 31 Augustus 1919

DEBET.

Aandeelhouders nog t& storten ……………………….
f
1.784.700,

Deelneming in de firma’s:
B. W. BLIJDENSTEIN & Co., te Londen;

B. W. BLIJtENSTEIN Jr., te Enschede;

LEDEBOER & Co., te Almelo,
f
7.892:187,50, waarvan in

geld gestort

………………………………….,,

6:342.187,50

Deelneming in bevriende Bankinstellingen f5.135.956,22, waar-
van in geld gestort …………………………….,,

3.665.456,22

f
11.792.343,72

Fondsen van Aandeelhouders
te Amsterdam, Rotterdam, ‘s-Gravenhage en Utrecht
. . . .
,,

35.792.050,-

Fondsen door ons gedeponeerd voor rekening van bevriende
.

instellingen …………..

……………
.. ………….
.
5.020.500,—

Kassa, Wissels en Ooupons

. ….. . …….
………………
.
,,

38.535.580,0134

Nederlandscho Staatsleeningen en Ned.-Indische leeningen
. –
,,

264.939,57

Nederlandsche Schatkistbiljetten en Schatkistpromessen

…
,,

40.889.282,74

Saldo’s bij Bankiers:
beschikbaar voor eigen gebruik ……………………
f

3.415.573,9534

voor

rekening van

derden

……………………….
,, 27.392.665,99

gereserveerd voor geopende credieten

………………
187.543,28
30.995.783,2214

Prolongatiën

gegeven

………………………………
,,

10.257.565,-

Eigen

Fondsen en

Syndicaten

……………………….
,,

3.048.185,3634

Oredietvereeniging

………………………………..
f
40.473,652,1634

Af
:

loopende

Promessen …………………………….
,,

3.650.000,-

36.823.652,1634

Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldo’s Rek. Ort
f
61.902.660,5334

Af:

loopende

Promessen …………………………….
,,

4.587.000,-
-,,
57.315.660,5334

Voorschotten

op

Oonsignatiën

……………………….
.
514.918,30

Gebouwen

en

Safe Deposit ……………………………
..
,,

3.245.725,49

Totaal

……
f
274.496.186,1234

CREDIT

Kapitaal

…………………………………………
f
26.662.000,

Reservefondsen

……………………………………..
..7.532.542,57

Waarborgfonds Oredietvereeniging

…………………….
,,

3.825.902,50

Reserve

Credietvereeniging

…………………………
,,

3.023.323,93

f

41.043.769,-

Aandeelhouders voor gedeponeerde fondsen
–

als waarborg voor 90 pOt. storting op aandeelen B

….
f

1.784.700,-

in

Leen-Depôt

………………………………..
,, 39.027.850,-

11

40.812.550,-

Zieken-

en Pensioenfondsen

…………………………
f

324.458,49
–

Reserve voor te verleenen Pensioenen ………………….
,,

755.272,80
•
–
,,

1.079.731,29

Deposito
‘
s

……..

………….
…………………….
,,

53.922.148,8634

Prolongatie-Deposito’s ……………. . …………………
2.502.176,01

Saldo te ontvangen en te leveren fondsen
,,

285.507,7934

Saldo’s Rekeningen

Courant

…………………………
f
78.608.340,16

,,

voor gelden in hét Buitenland.
.
,,27.392.665,99

Credietvereeniging

………….
. ,

5.860.553,5034
111.861.559,6534

Beleeningen en

daggeld genomen……………………..
,,

6.840. 000,-

De Nederlandsche Bank en Kassiers …….. . ………….
.-
,,

126.217,6834

Te

betalen

Wissels

………………………………..
.
,,

12.827.049,06

Diverse

Rekeningen ………………………………..
.
,,

3.195.476,7634

Totaal

…….
f 274.496.186,1234