1 DECEMBER 1926
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
Economisch~Statistische
Beri
*chten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
llE JAARGANG
WOENSDAG 1 DEEMBER 1926
No. 570
INHOUD.
Blz.
DE DERDE INTERNATIONALE CONFERENTIE OVER DE
ARBII1DSSTATISTIEK
door
Mr. E. W.
V4fl
Dam van Isselt 1052
Administratieve maatregelen in Engeland die belem-
merend werken op den invoer van buitenlandsche
producten door
J. A. Geluk …………………..1054
De Collectieve Arbeidsovereenkomst op
1
Juni
1926
door Ir.
B. Bölger …………………………1055
Protectie, Retorsie enz. door
Dr. J. Oortwijn Botjes 1057
De Noorsche Kroon door
Mr. C. J. de Vriese ……..1057
BUITENLANDSOFIE MEDEWERICING:
Het einde van de staking: wat zijn de vooruitzich-
ten? door
Prof. Dr. Th. E. Gregory …………1059
De economische toestand in Roemenië door
Dr. R.
Kerschagl …………………………….1060
AANTEEKENINOEN:
Rijksgarantie voor de Algemeene Centrale Bank-
vereeniging voor den Middenstand …………
1062
MAANDCIJFERS:
Résumé uit het ,,Monthly Bulletin of Statistics”…
1063
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN …………..
1064—-1070
Geidkoersen.
1
Bankstaten.Goederenhandel.
Wisselkoersen.
l Effectenbeurzen.
Verkeerswezen.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Algemeen Secretaris: Mr. Q. J. Terpstra.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.
COMMISSIE VAN ADVIES.
Prof. M-. D. van Blom; J. van Hasselt; Jhr. Mr. L. H. van
Lennep; Mr. K. P. van der Mandele; Prof. Dr. E. Moresco;
Mr. Dr. L. F. H. Regout; Dr. E. van Welderen Baron
Rengers;
Prof.
Mr. H. R. Ribbius; Jan’ Schilthui; Mr. Q. J. Terpstra; Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart.
Redacteur-Secretaris: D. J. Wansink.
Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.
Abonnementsprijs voor het weekblad franco P. P.
in
Nederland f 20,—. Buitenland en Kolonsën f23,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het
Instituut
ontvangen
het weekblad gratis.
Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij
abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver-
tenties: Nijgh dr van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, Rot-
terdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage. Postchèque- en giro-
rekening No. 6729.
30 NOVEMBER
1926.
De kleine verstij’ving van de geidmarkt aan het
einde der vorige berichtsweek, bleef deze week door-
werken. Met het oog op de naderende ultimo waren
geidgevers meer terughoudend, zoodat particulier dis-
conto tot 3
8
1
pOt. opliep, terwijl de prolongatierente tot 3Y4 pOt. steeg. Daarna kwam er voor prolongatie
iets meer aanbod, maar Zaterdag werd weder 3Y
314 pOt. genoteerd. Callgeld bleef aanvankelijk rui-
mer, maar inhet laatst der week kwam ook hiervoor
meer vraag en steeg de rente tot 3 á 314 pOt.
* *
*
De weekstaat van De Nederlandsehe Bank geeft wei-
nig verandering van beteekenis te zien. De post bin-
nenlandsche wissels daalde met
f
2,3 millioen. Even-
als de beide vorige weken komt er ook ditmaal geen
rechtstreeks bij de Bank ondergdbradht sehatkistpapier.
in de portefeuille der centrale credietinstelling voor.
De beleeningen vertoonde, blijkbaar in verband met de
maareiwisseling, een vermeerdering van
f
12,4 mil-
lioen. Het renteloos voorschot aan het Rijk blijkt
met
f
4,1 millioen te zijn toegenomen.
De voorraad gouden munt daalde weder met een
goede
f 100.000.
Het hoofd muntmateriaal en de zil-
vcrvoorraad bleef vrijwel op hetzelfde peil. De post
papier op het buitenland en de diverse rekeningen
onder het actief verminderden resp. met
f 100.000
en
f
2,2 millioen.
De biljettencirculatie geeft een stijging van
f
15,9
millioen te zien. De rekening-courantsaldi noteeren
f
3,9 millioen lager dan verleden week. Het beschik-
haar metaalsaldo nam met
f
2,6 millioen af. Het dek-
ldngspej-centage bedraagt ruim
51.
– Parijs was deze week zeer onregelmatig. De flauwe
stemming bleef tot Woensdag aanhouden; er werd
voor 8,62 afgedaan. Donderdag ontstond een hausse
even plotseling als de vorige Zaterdag de baisso was
ingetreden.
Vrijdag
werd daarop voor 9,28 afgedaan,
waarna opnieuw een daling tot ca. 9, intrad. Gis-
teren was de stomming echter weder omgeslagen en
werd voor 9,30 afgedaan. De onzekerheid omtrent do plannen van de Fransche regeerin’g maakt’den handel
uitermate moeilijk en veroorzaakt een Zenuwachtige
stemming op de wisselmarkt. Ook Oslo was nog verre
van stabiel. Geopend op 64,50, werd gisteren na een
bijna onafgebroken daling voor 62,85 verhandeld. Pon-
den waren vast in verband met het afloopen der kolen-
staking, 12,12¼-12,13W Dollars onveranderlijk op
ongeveer 2,50. Marken beter, vooral in het laatst
der week, 59,36-59,42.
LONDEN,
29
NOVEMBER
1926.
;In de eerste helft van de vorige week werd geld
sterk gevraagd. Op Dinsdag, toen de pressie vrij groot
was, slaagde de markt er echter in, zich zonder
bij
de
Bank vn Engeland aan te kloppen te behelpen, daar
een leening op dien dag opgenomen, op Dinsdag
30 November voor een week vernieuwd had moe-
ten worden en dus zeer duur ware uitgekomen, waar
bovendien alle reden bestaat aan te nemen, dat geld
juist in de eerste weken van December althans vrij
overvloedig zal kunnen zijn.
Woensdag bestond dit bezwaar niet en werd een
flink bedrag van de Bank van Engeland geleend, het-
geen de toestand voor de rest van de week zeer ge
makkelijk maakte.
Disconto bleef onveranderd op 4%—% bij gerirrgn
• omzet.
De toon is echter eerder flauw met het oog op de
gelden; die begin December in coupons
vrij
komen.
De schatkistpromessen konden in verband daarmede
op
Vrijdag
tegen ietwat goedkooper
prijs
(ongeveer
411118) worden toegewezen. Toøh blijft men niet en-vei-sehillig voor het feit, dat de Dollarkoers nog pl.m.
4,85 noteert en dat dus bij zeer gunstige omstandig. hden, zooals deze week reeds eenmaal voorlosvam.
reeds goucverscheping naar New York mogelijk is.
1052
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 December 1926
DE DERDE INTERNATIONALE CONFE
RÉNTIE OVER DE ARBEIDSSTATISTIEK.
Twee oude en twee nieuwe onderwerpen stondn
op de agenda dezer Conferentie, welke 18 October
te Genève door den Directeur van het Bureau Inter-
national du Travail, Albert Thomas, geopend wei:cl.
Tot voorzitter werd gekozen de •heer Hilton, Dirc-
teur van de Arbei’dsstatistiek in Engeland. J
Tot eerstbecl’oel’de onderwerpen ‘behoort de
budget-
.stcstistiek,
die om haar groote beteekenis voor het
maatschappelijk leven overal en algemeen de aandacht
trekt. Reeds op de ‘vorige Conferentie waren een
adii-
tal resoluties aangenomen, welke ‘de wenschelijkhli’cI
uitspraken, •dat de verschillende landen onderzoekin-
gen naar de gezinsbudgets zouden instellen en welke
algemeene aanwijzingen gaven omtrent ‘de methode
van berekening van indexcijfers, •die de fluctuaties un
de ‘kosten van ‘het levensonderhoud aantoonen. Er zijn
nu een ‘dertigtal landen, welke index-cijfers bereke-
nen en verschillende passen, naar uit het Rapport
over ‘de verrichtingen der Regeeringen inzake de bp
do 2e Conferentie aangenomen resoluties ‘b1ijktfrde
aanbevolen methode reeds geheel of gedeeltelijk the.
Denemarken zal van 1 April 1921 af 3-maandelij’ksche
in plaats van 6maan’delijksche ‘indexcijfers geven;
Ierland wil in 1928 een nieuwe enquête houden; Est-
land begon reeds in Oct. 1925. Omtrent Nederlah’cl
vermeldt het Rapport, ‘dat de Statistische Rijks’dienet,
die tot ‘dusver nog geen iïidexcijfers van de kotenvn
levensonderhoud, berelende, wel den wen’sch koestert
‘de resoluties van de Conferentie te volgen, maar, dat
het bij! ‘de Regeering ingediend voorstel om financiee,le
redenen, niet is aangenomen. Wat zeer te betreuon
valt! Wel verzamelen de gemeentelijke statisti.sche’bu-
roaux van Amsterdam en l)en 1-laag gegevens ‘vopr
die gemeenten, maar wel niemand zal beweren,i dat
de ‘voor beide genoemde plaatsen bekende cijfers qis
licht kunnen geven omtrent de kosten van het leves-
onderhoud, bij’v. van textielarbeiders in Twente of
Brabant, van ‘mijnwerkers in Heerfen, van landar’bi-
deis in Groningen ‘of i.n Gelderland of op de Hollan’dsche eilanden enz. oor. Daaromtrent weten
wij thans nog vrijwel niets.
De nieuwe studie over de hudgets familiaux, this
aan’de 3e Conferentie aangeboden, ‘bepaalde zich njt
alleen tot de enquêtes met het uitsluitend doel
om
,,gewichten” te verkrijgen, n’oodi’g voor de berekeniîg
van indexcijfers van ‘de kosten van levenson’derhoi,d,
naar handelde ook over ‘de methoden, geschikt 4m
gegevens te erlangen over het niveau dir kosten
d
.,
Wij ‘zullen niet ‘in een ‘bespreking van ‘de resolutjes
treden: zij zijn grootendeels van zuiver technischn
aard en zullen wel in extenso opgenomen worden
s
au
het Maandsc’hrift van het Centraal Bureau voor
Statistiek. Alleen vermelden
wij’,
‘dat hdt voor, cle
kennis van het niveau van de kosten van ht leveiis-
onderhoud wenscheiij’k geacht werd ten minste ens
in de 10 jaar een enquête te houden naar ‘de inkop-
sten, uitgaven en levensomstandigheden van families,
die gecht kunnen worden representatief te zijn vqpr
belangrijke ‘hoeingone bevolkingsgroepen. Het ondçr-
zoek zal zich moeten uitstrekken over een voidoend
aantal gezinnen, behoorende tot verschillende inko-mensgroepen, takken van bedrijf en wonend in ver-
sohillende streken.
‘ , , ‘ ‘ . . . t)
Het aanvankelijke voorstel van het B. I. T., dt
ni. de statistiek, voor wat ‘de ‘dagelijksche ui’tga’en’be-
treft, geba’seerd zou kunnen zijn op 2 perioden vhn
2 weken ‘in verschillende seizoenen, en voor wat ‘de
andere uitgaven (kleeding meubelen, etc.) aangaat,
op schattingen over een jaar, ontmoette van verschil-
lende zijden tegenkanting. Hierbij is o.a.’ ook gewezn
‘op de nieuwe statistiek van het Amsterd’amsche Bil-
reau van Statistiek, welke berut op de uitgaven’ge-
durende een geheel jaar. De resolutie, zooals zij aan-
genomen is, zegt ‘dan ‘ook, dat voor een volledig
,
en
gbed vergelijkbaar overzicht, gegevens, beustende: op
do dagelijksche aanteekeningen nopens de inkomsten
en uitgaven over een geheel jaar n’oodig zijn. Alleen
wanneer het onmogelijk is om jaargegevens te krij-
gen, zou men kunnen volstaan met ‘het verzamelen
van gegevens op ongeveer ‘de aanvankelijk voorgestel-
de wijze, maar dan met betrekking tot het grootst
mogelijk aantal gezinnen.
Vermelden wij ten ‘slotte, ‘dat ‘de wenschelijk’heid
werd uitgesproken de voedingswaarde van ‘de voor-
naainste levensmiddelen vast te ‘stellen, door rekening
te houden met ‘den prijs van 1000 calorieën.
Dit zou voor •de huisvrouwen een nuttige aanwij-
zing kunnen zijn bij’ ‘de keuze van de ‘goedkoopste arti-
‘kelen, en ook de Regeeringen zouden er rekening mede
kunnen hou’den indien ze ‘de productie dier ‘voedings-middelen wilden aanmoedigen.
Hoe moeilijk liet vraagstuk van de
‘internationale
bedri.jfsclassificcttie is,
blijkt wel uit het feit, dat dit
onderwerp voor ‘dle ‘derde maal behandeld is, maar
het einddoel ‘ook nu nog bijt lange na niet ‘bereikt werd.
De bezwaren spruiten voort zoowel uit de ver-
sc’hillen’de methoden van classificatie ‘door de onder-
scheidene landen toegepast, al’s uit het verschil in
structuur van het bedrijfsleven zelf, gevolg van yer-schil in industrieele ontwikkeling, natuurlijke hulp-
bronnen, klimaat en ‘dergelijke. Daarom was reeds besloten niet te ‘trachten een volledige classificatie
samen te stellen en ‘deze door ‘de verschillende landen
te doen aannemen, ‘maar om voorloopig een lijst samen
te stellen, uitsluitend van de ‘meest belangrijke tak-
ken van ‘bedrijf. Het Bureau Intern. ‘du Travail had
nu een ‘drietal lijsten opgemaakt. De eerste vermeldde
‘die takken van industrie, welke vOor de 8 landen,
vertegenwoordigd in den Raad van Beheer en de Ver.
Staten, vrijwel geheel vergelijkbaar waren; ‘de tweede
lijst gaf die bedrijfstakken, welker classificatie in de
verschillende landen nogal aanzienlijk van elkaar
afweek; hot.Bureau Intern. du Travail hoopte ech-
ter, diat met geringe wijzigingen in de nationale das-
siicatie wel een ‘uniform systeem zou kunnen worden
verkregen. Op de derde lijst kwamen ‘de bedrijfstak-
ken voor, welke geheel onvergelijkbaar waren.
Besloten is om aan het Bureau Intern. du Travail
te verzoeken, die eerste lijst zoodanig te ‘cietailleeren,
dat ‘daaruit precies zal’
blijken,
wat in de verschil-
lende landen on’der elke groep valt. De aldus aange-
vulde
lijst
zal aan alle Regeeringen worden toegezon-
‘den met het verzoek haar opmerkingen te m’aken. Het
onderzoek zal niet alleen ‘betrekking hebben op de
9 hierboven bedoelde landen, maar ook op de andere
landen, welke ‘belang hebben hij de samenstelling van
een internationale bedrijfsclassificatie. Voorts werd
aan ‘heb Bureau Intern. ‘du Travail aanbevolen om
verdere stappen ten aanzien van ‘de vergelijkbaarheid
der ‘bestaande classificatie en ter bevordering van
haar geleidelijke aanpassing, ter verkrjging van groo-
tei-e uniformiteit, te ‘doen in overleg met den Volken-
bond en het Institut International de Statistique. Iii
dit verband herinneren wij’ eraan, dat het te ‘s-Gra-vehhage ‘gevestigde Office Permanent aanstonds na
cle zitting van het Institut International de Statis-
tique te Rome in 1925, begennen is met uitvoering
te geven aan de aldaar aangenomen voeux ten aanzien
van de classificatie ‘der industrieën en’dat gewerkt
wordt aan ‘de samenstelling van een ,,Repertoire toch-
nologique des industries”, waarin een ‘beschrijving
wordt’ gegeven van d’e ‘beroepen in ‘de verschillende industrieën, voorkomend, als ook :
van
dé producten.
Daardoor wordt ‘het
mogelijk
nauwkeurig aan’ te
geven, waar ‘de grenzen van eIken tak van industrie
liggen en kan blijken, wat in ieder land ondôr ‘de in
elk der verschillende rubrieken voorkomende eenheden
wordt verstaan.
– De beide onderwerpen, welke voor ‘het eerst op de
conferentie, in ‘behandeling ‘kwamen, en waaraan de
heer Thomas, blijkens zijn openiiigsrede, bijzondere
heteekenis hecht voor de internatibnale’ organisatie
van ‘den arbeid, zijn de statistiek ‘der
collectieve
1-December 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1053
arbeid’sovereen-koni.ten
en die dr
cerbeidsgeschillen..
• Wat de statistiek der C(ollect.ieve) A(rbeidsovereen-
komsten) betreft, stondentwee zienswijzen tegenover
elkaar. Eenerzijcls was men van meening, dat dit
onderwerp zich slecht vooi statistische bewerking
leende: de C.A. toch was een moeilijk te omlijnen,
vaag begrip, de bepalingen ervan liepen sterk uiteen,
hun beteekenis was zeer ongelijk. De ervaring in En-
geland opgedaan, had aangetoond dat, het uiterst
moeilijk -was, aldaar inlichtingen te krijgen over het
aantal betrokken ondernemingen en arbeiders. Hoe
kon men nu nog over een internationale vergelijking
denken, waar het onmogelijk werd geoordeeld eene
nationale statistiek der C.A.’s samen te stellen? Voor
een dergelijk onderwerp leek de besphrijvericle methode
de aangewezene. Daarentegen werd door de vertegen-woordigers van andere landen, clie, zooals Nederland,
gêregelcl statistieken van de C.A. samenstellen, be-
toogd, .dat men zelfs verder moest gaan dan het Bu-
reau Intern. du Travail had voorgesteld en zich niet
uitsluitend moest bepalen tot een statistische bewer king van de C.A.’s zelf, (aantal CA.’s, aantal betrok-
ken ondernemingen („li werklieden), maar ook van den inhoud der C.A.’s (de bepalingen omtrent loon,
arbeidsduur, ontslag; leerling-wezen, plaatsingsbu-
reaux, fabriek-sraden, bemiddeling, arbitrage enz.).
Do statistieken der verschillende landen waren nog
wel niet volkomei1 vergelijkbaar, maar de voorgestelde
iesoluties hadden juist tot doel aan te geven hoe
grootere vergel ijkbaarheid te verkrijgen waxe.
Ten slotte werd besloten de wenschelijkheid uit te
spreken, dat elk land gegevens betreffende de C.A.’s
en haar inhoud zou verzamelen en in samenvattenden
vorm p ubliceeret t en dat, indien toepassing van de
statistische methode mogelijk werd geacht, cle alge-
mcciie beginselen gevolgd zouden worden, dooi’ de
Conferentie vastgesteld. Een der eerste vragen, welke
dch daarbij voordeed, luidde: wat moet als éénheid
‘oor do statistiek der C.A.’s worden aangenomen? De
wetten van de verschillende landen geven niet alle
dezelfde definitie van liet begrip collectieve arbeids-
ovoreenkonist, en in sommige landen is dit onder-
weij in het geheel niet geregeld. Met genoegen mogen
wij constateeren, dat, dank zij cle aannoming van een
amendement, waarbij een kleine wijziging werd ge-
bracht in do door het Bureau Intern. du Travail voet-
gostelcie definitie van wat voor cle Statistjieic als een
C.A. zal worden beschouwd, deze thans volkomen
beantwoordt aan hetgeen het Nederlandsche Cen-
traal Bureau voor de Statistiek als zoodanig aanneemt.
Ook in andere opzichten zal onze statistiek geen of
zoo goed als geen wijziging behoeven te ondergaan,
aangezien de resoluties een wijze van bewerking en
1)ubFicatie aanbevelen, welke zich vrijwel geheel aan-
sluit bij de reeds sedert een aantal jaren hier toege-
paste methode.
Bij de bespreking van de Statistiek der
arbeidsge-
schillen
zijn heel wat w’oorden gewisseld over de al of
niet wenschelijkheid om een onderscheiding te maken
tti schen werkstakingen en uitsluit.ingen.
Tegenover een 10-tal landen, die haar wel maken,
staat een S-tal, die ze niet kennen; onder deze laatste
Engeland, dat er in 1888 een proef mede begon, maar
er in 1893 verder van afzag. Ons Centr. Bureau vooi
de Statistiek schijnt over het algemeen geen moei-
lijkheden -bij het maken der onderscheiding te ont-
moeten. Noemt een enkele maal de werkgever het ge-
schil staking, de werknemer daarentegen uitsluiting,
dan kan
altijd
onderzocht worden, of de werkgever
ten slotte de poort sloot dan wel of de arbeiders de
fabriek niet binnentraden. Dit is natuurlijk iets
anders dan de vraag, wie de oorzaak van het geschil
was, maar uitzonderingen daargelaten, dekken de
beide ‘begrippen elkaar over het a]gemeen. De onder-
scheiding tusschen staking en uitsluiting is nu een-
maal van belang met het oog op de beoordeeling van
de machtspositie der partijen en de aanvankelijk door
het B. 1. T. voorgestelde resolutie om de onderschei-
ding tusschen de beide soorten van geschillen niet
essentieel te verklaren, werd dan ook vervangen dooi’
een aanbeveling om haar zoo
mogelijk
in de statistiek
door te voeren. Voorts is de wensch uitgesproken, dat
de statistieken betrekking zullen hebben op alle ge-
schillen, die in zeker jaar hebben geloopon en dus
niet slechts op de in dat jaar begonnen geschillen.
Op deze wijze ‘krijgt men inderdaad het beste overzicht
van den omvang der stakingsbeweging. De Nederl.
statistiek geeft tot dusver nog wel alleen een bewer-
king van de begonnen geschillen, maar berkent•, wat
de verloren arbeidsdagen betreft, toch reeds zoowel
die, welke verhoren gingen door de in elk jaar begon-
en stalkingen, als die, welke binnen de grenzen van
elk jaar verloren gingen. Volgens de resoluties zal
het aantal verloren arheidsdagen berekend worden
door na te gaan hoeveel plaatsen er eiken dag in de
fabrieken, waar een arbeidsgeschil is, niët bezet zijn.
Een poging aangewend, om bovendien aati te bevelen
een berekening van het aantal arbeidsdagen, dat voor
de arbeiders verloren gaat – zooals dat ten onzeut
geschiedt – vond geen voidoenden steun. Men voelt,
diat men een andere uitkomst krijgt, i rigeval de werk-
gever erin slaagt tijdiens het geschil een aantal nieu-
we arbeiders in de plaats dler stakers aan te nemen.
Meer succes daarentegen ‘had een amendement om
de geschillen niet alleen in te deelen naar een door
het B. t. T. nieuur ontworpen rangschikking, masi-,
overeenkomstig de inrichting van de statistieken van
Nederland en tal van andere landen, ook zoodanig te
classificeereii, dat daaruit blijken kan, hoeveel ge-
schillen het loon, hoeveel den aLbeldsdluur, tewerk-
stelling of ontslag van werklieden cnz. betreffen. So-
lidaniteitsgeschillen, politieke cii andere bijzondere
geschillen vormen een afzonderlijke rubr.i ek.
De overige aanbevelingen zijn voor ons niet van
zooveel belang, omdat ze zich nagenoeg geheel aan-
sluiten bij de in Nederlandi reeds gevolgde methode.
Wij willen van. deze Conferentie niet afstappen,
zonder melding te hebben gemaakt van een opmer-king van den President van het Italiaansche Statis-tisch Instituut, betreffende de tot diusve.r gevolgde
werkwijze. De resoluties, zooals deze tot dusver door
de Conferenties werden aangenomen waren geïi1spi-
reerd door de onderv.inding van de landen, welke op
statistisch gebied het verst gevorderd waren en het
verwonderde hem dan ook niet, dat cle meer achiterl i,jke
landen niet aanstonds de voorgestelde modellen volg-
den. Prof. Gini wilde daarom eerst aaii de landen
vragen, wat zij, relcening houdlende met hun finait-
cieele en administratieve ornstan dli gheden, mogelijk achtten en daarna, op do basis der ingekomen rappor-
ten, een practisch programma on twer pen, (lat voor
onmiddellijke invoering in de verschillende landen
vatbaar was.
Dr. Pribram, de chef dci’ Statistische afdecling
van het Bureau Intern. du Travail, daarentegeii
meende, dat de bereikte resultaten een meer optimis-
tische beoordeel.ing van de tot dusver gevolgde
methode wettigden. Ofschoon zich bij de door Prof.
Gini voorgestelde procedure moeilijkheden voordeden,
zou het B. 1. T. haar töch nader in onderzoek nemen.
Nu wij het toch over internationale conferenties
op statistisch gebied hebben, willen wij nog vermel-
den, dat op 13 December a.s. te Genève een vergadering
gehouden zal worden van statistici ter bespreking
van het vraagstuk van den eeonomischen barometer. Ook het Nederlandscli Centraal Bureau voor de Sta-
tistiek, dat, gelijk bekend, bezig is met de verzame-
ling van conjunetuurgegevens, welke eventueel aan
de samenstelling van een economischen barometer
dienstbaar gemaakt zullen kunnen worden, zal daar
vprtegenwooidigd zijn.
En verder komt op 17 December te ‘s-Gravenhage
samen de Comission cl’Etudes, bestaande uit ver-
tegenwoordigers van den Volkenbond, het [uterri.
1054
ËCONÖMISCII-STATISTÎSCHÈ BERÏCHTEN
1 December 1926
Arbeidsbureau en het InstituV Intern. de Statistique;
ter bespreking van de statistiek van de pioductie en
die van de voorraden.
E. W. VAN DAM VAN
1sELT.
‘s-Gavenhage, Nov. 1926.
ADMINISTRATIEVE MAATREGELEN IN ENGELAND,
DIE BELEMMEREND WERKEN OP DEN INVOER
VAN BUITENLANDSCHE PRODUCTEN.
.1
Het verbod van inijoer van versch vleesch van het
Europeesche vaste-land in Engeland’) heeft nog meer
dan te voreü de aandacht gevestigd op de admini-
stratieve maatregelen, welke de Engelsche regeering
in de laatste jaren heeft getroffen ter bescherming
van de gezondheid dr consumenten, en welke tevens
bijna zonder uitzondering van belemmerenden aard
op den invoer van levensmiddelen zijn. Het valt nar-
tuurlijk nooit met zekerheid te zeggen, in hoeverre
aan deze maatregelen ook een streven ten grohdslag
ligt om de binnenlandsche productie te beschermen,
maar indien wij de stemmen nagaan, die van tijd tot
tijd uit de vergaderingen der
National Farmeis Union
en andere belanghebbenden, o.a. die der kaasbereiders
in Oheshire, tot ons komen, dan
krijgen wij « hieruit
toch wel sterk den indruk, dat er in Engeland van
die
zijde
druk op de regeering wordt uitgeoefend, om
den invoer van levensmiddelen zoodanige belemme-
ringen in den weg te leggen, dat de binnenlandsche
producenten wat meer de vrije hand krijgen.
‘t
Wij hebben hier het oog op de nieuwe bepalingen,
welk in 1923 gemaakt
zijn
op grond van de ,,Sales
of Foods and Drugs Act 1875-1899″ en speciaal die,
welke betrekking hebben op den verkoop van gécon-
denceerde melk en melkpoeder. Men heeft toen o.a.
voorgeschreven, dat gecoudenseerde volle melk, aldf
niet gesuikerd ten minste moet bevatten 31 pOt. droge
stof, waarvan 9 pOt. botervet,
terwijl
op het etiket,
dat aan de verpakking bèvestigd moet
zijn,
vermeld
moet staan, welk volume vloeistof men dooi verdun-
ning uit den inhoud kan bereiden met een voorge
:
schreven samenstelling van niet minder dan 3,6 pOt
botervet en een totaal gehalte aan droge stof (botervet
inbegrepen) van niet minder dan 12,4 pOt. Soortge-
lijke eischen gelden ook voor melkpoeder uit volle
melk. Deze mag niet minder dan 26 pOt. botervet
bevatten en moet bij verdunning een vloeistof gevefi
met 3,6 pOt. botervet en 12,4 pOt. droge stof inclusief
het botervet.
Wanneer men nu hierbij in aanmerking néemt, dat
volgens dezelfde wet aan versche melkdê eisch gesteld
wordt van 3 pOt. botervet en 8,5 pOt. vetvrije droge
stof, totaal dus 11,5 pOt., dan ziet men hieruit, dat
aan het in te voeren prodûct belangrijk hodgere eischen
worden gesteld dan aan het inlandsche. Wanneer men
dan verder weet, dat de gemiddelde samenstelling vali Nederlandsche melk is 3.1 pOt. vet en 8.4 pOt. vetvrje
droge stof, dan zal het duidelijk
iijn,
dat bovenge-
noemde bepalingen voor de Nedelandsche fabrikanten
van gecondenseerde melk en melkpoeder wel bezwaren
ojleveren. Van Nederlandsche
zijde
is tegen deze maat-
regelen destijds dan ook wel geageerd, maar het heeft
niet mogen baten en het gevolg van het voorschrift
is, dat het vetgehalte der voor de Engelsche markt
te verwerken volle melk als regel op peil moet worden
gebracht door .er room aan toe te voegen, hetgeen
natuurlijk den.prijs der grondstof rijdt
, onbelangrijk
verhoogt. . –
Ten aanzien van de ontroomde gecondenseerde
melk en melkpoeder, waaromtrent tege’ljkertijd ook
een voorschrift voor het droge-stofehalte werd ga-
geven, werd nog voorgeschreven dat het etiket op de
verpakking de woorden moet dragen ,, tJnfit for
Babies”. Dit voorschrift heeft destijds heel wat pennen
in beweging gebracht, vooral toen nog in het oor-
spronkelijke voorschrift voorkwam, dat het zou moeten
luiden ,,Ijnfit for ‘Infants”, waarmede dus dit ‘artikel
1)
(Verg.
p. 1006
in het No. van
17
November
1.1.
Red.
voor èen nog breeder groep vah’onsiimenten 6ne-
schikt werd verklaard: Menigeen zal zich afvragen,
waarom gecondenseerde’ondermelk en melkpoeder van
magere melk, mits op de juiste
wijze
toebereid, on-
geschikt voor – kleine kinderen
zijn.
Völgens de op-
vattingen onzer kinderartsen
3
zöu men moeten aan-
nemen, dat met deze artikelen, vermèngd met vérsche
volle melk en water, wel een goed voedsel voor
zuigelingen zou
zijn
te bereiden, maar in Engeland
grôndt men zijn bezwaren
–
op de overweging, dat de
huismoeders uit de volksklassè er gemakkelijk toe
zoüden kunnen overgaan deze producten zonder meer
aan zuigelingen te verstrekken.
Erg’steekhoudend vinden wij dit argument intusschen
niet; want zoo gôed als onze huismôeders wel weten,
dat normale zuigelingen niet gevoed moeten worden
met afgeroomde melk, zullen toch ook de Engelsche
vrèuwen wel weten, dat ,,skimmed milk” melk is,
waaraan het vet is onttrokken en dat dit dus geen
volledig kindervoedsel meer kan zijn. In plaats van
hierop ddn – zoo noodig —. dd aandacht vgn het
pübliek nog eens extra te vestigen en hieraan toe te voegen, dat deze pioducten in de juiste verhouding gemengd met water en veréhe volle melk, edngoed
kindervoediel kunnen voimen, heeft men ze kor’tw’eg
gediskwalificeerd door hiervoor het opschrift ,,Onge
schikt voor zuigelingen” voor vast te stelle en hét
valt niet te ‘verwonderen datdit in Néderlandséhe
exporteurskringen sterk den. indruk hdef t ge&estigd,
det hier de heimelijke bedoeiiiig achter zat den inveer
dezer prôdinctenden voet dwars te zetten. Deie indruk
is nog bevéstigd geworden door de stemmen, die er
herhaaldelijk in de N.F.U. opgegaaui zijn om ‘den
invoer van gecondenseerde ondermelk — âls zijnde
nadeelig voor de volksgezondheid! – geheel te
verbieden.
Intusschen heeft de gecondenseerdé ondermelk zich
‘als volksv(oedsel, niettegenst’aande de bovendângegeireh
belemmerende bepalingen, uitstekend gehandhaafd en
viel er zelfs in het invoercijfer van dit artikel in
Engeland, hoewel in’ 1924 iet langer
zijnde:
dan in
1923, in 1925 weer een flinke vooruitgang waar te
nemen.’) ‘ . .
Dit is ook
begrijpelijk,
onidat de gecondenseeide
ondermelk, al bevat ze dan ook geen botervet, toch
door haar overige bestanddeelen een ijitstekend volks-
voedsel is; bovendien heeft ze het groote voordeel
van, vergeleken bij den prijs welke de versche melk
in het algemeen in Engeland kost (25
t
30 cent per
liter), goedköop te zijn. Dit laatste speèlt onder ‘dé
arbeidende klasse hoe langer hoe meer ee rol van
beteekenis en men vergete ook niet, dat een bu’sjë
gecondenseerde melk zich voor den werkman veel bé
2
ter leent om mee naar het werk te nemen dan ersche
melk en suiker ter toebereiding van zijn thee of
koffie.
Behalve de boven aangegeven voorschriften, bestaan
er nog
talrijke,
bepalingen, welke bij den invoer van
gecondenseeido melk en melkpoeder -in ‘Engeland in
acht moeten wprden genomen. De bij de verpakking
te gebruiken labels en etiketten voor beide priçij.ôtèn
zijn officieel voorgeschreven, zoowel. wat iiiode1lenal
opschriften, lettergrootte en dergelijke betref-t,”Qodat
de exorteurs zich voor ei -reeks van voorsôif.tei
gesteld zien welke administratief zoowel al tech-
nisch hooge eischen aan hun. bedrijf. stellèü.
;
lopiapg
dit echter bepalingen
zijn
die uit een. oogpunt yan
goede verzorging der y.olksgz.pndheid-te bill.i.jkn, zij
en er tenslotte alleen maar op neerk-oniaen,,;latçle
exporteur. levert- wat hij. -verkoopt en er zich.goed
rekenschap van heeft te geven- dat hij alle bepalingen
1)
De uitvoer van melkproducten naar Engeland bedtoeg
in tonnen:.
. S
‘
–
Gecondens. melk
Melkpoeder Gesterilis. melk
volle
rn.
nder .m. volle m. onder
m.
en room.
1923
12628
71.160
249
– ‘191
636
1924
11399
69976
270
327
,
496
1925” 9040
7649
–
895 ‘” 1213
1 December 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1055
stipt naleeft, dan behoeft ons dit geen gevoel van
tegenwerking
te geven.
Anders
wordt
dit echter
Aantal arbeiders per C.A.O.
Aantal
C.A.O.
wanneer er een verkapte bescherming van eigen product
arb. per C.A.O
227
291
274
in doorschemert en dit is, zoowel in den bovenom-
ioo-i000
432
224 294
320
schreven veteisch in gecondenseerde volle melk en
1000enmeer
: :
132
31
138
31
melkpoeder als in het verlangde opschrift ,,Unfit for
Gelig!eidsduitr der C.A.O.
Babies” op gecondenseerde ondermelk en melkpoeder
,
……..
204
69
44
van magere melk het geval.
412
591
622
Tenslotte zij nog even de aandacht gevestigd op
iorter
dan
1
jaar
………….
i
jaar
…………………….
112
16
21
eenbepaling, welke ten aanzien van het gebruik van
12 jaar en 2 jaar …………..
Meer dan 2 jaar
……………
202
6 6
preserveerende stoffen in levensmiddelen in Engeland
Onbekend
…………………
36
66
70
Aantal C.A.O. afgesi. door een of
is vastgesteld.
Deze treedt in werking op 1 Januari
1927
en voor
meer werkgeversorganis.
345
169 179
zoover het boter en room betreft op 1 Januari
1928.
‘
«
ondernemingen waarvoor
Onder deze preserveerende stoffen is ook boorzuur
deze gelden
…………
21.615
.
16.130 5.507
W3.872
begrepen en in het algemeen worden er drie stoffen
‘
arb. daarbij betrokken
. .
248.048
214.645
Aantal C.A.O. afgesi. door een of
onder verstaan, welke in staat zijn het bederf van
levensmiddelen tegen te gaan, waarop o.a keukenzout
meer werkge
v.
indiv idueel
592 579
584
is uitgezonderd.
‘
ondernemingen waarvoor
,
vii noemden boorzuur, omdat dit het preservee-
,
deze gelden
…………
arb. daarbij betrokken
. .
1
882
25.649
720
51.409
878
57.704
ringsmiddel is, dat in vele landen, o.a. in Australid
____________________________
voor boter wordt gebruikt.
Waar Australië groote
hoeveelheden boter naar Engeland verscheept en deze
in
o(
totaal
steeds met boorzuur is gepreserveerd, zal het interes-
Aantal arbeiders
werkelijke cijfers
aantal arbei-
dersbijC.A.O.
sant zijn te vernemen hoe men dit na 1 Januari
1928
betrokken bij
.
.
klaar speelt. Voor Nederland heeftditverbodoverigens
C.A.O. met:
1
Jan.
1
Juni
1
Juni
geen, beteekenis, daar in onze boter geen boorzuur
1920 1925
l9€
–
.
–
.
–
wordt gebruikt.
J. A.
GELUK.
Verplicht lidmaatschap
.
verplicht voor werkg.
43.919
24.389
26.176
16
9
10
DE COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST
,,
,,
arbeiders
49.635
26.375 29.340
18
10
11
.
OP 1 JUNI 1926.
C.A.O. all. toepasselijk
liet Centraal Bureau vooi de Statistiek heeft we-
voor de leden d. part.
47.237
118.746 115.903
17
45
44
derorn het jaarlijksche overzicht v an den omvang en
C.A.O. ook toepasselijk
den voornaamsten inhoud der
O.A.O.
gepubliceerd.
voor niet-leden
… .
171.661
119.824
122.798
63
–
45
47
Loonvorm
–
–
Allereerst moge een woord van waardeering gebracht
worden voor het feit, dat een overzicht vn den toe-
C.A.O. met stukloon ..
1.187 854
1.204
0,5
0,3
0,5
stand
op 1 J’uni
1926
reeds in Octohe:r
1.026
kon Vel.
,,
,,
tijd!oon
. .
161.576
169.386
167.191
59
64 64
schi,inen.
Al
zit men ten slotte niet op de cijfers te
,,
,, stuk-en tijd!.
109.962
95.706
92992
40
36
36
wachten, het is duidelijk, ‘lat ‘de waarde aanmerke-
beh. geldloon ook nog
andere vergoedingen
18.828
67.876 70.309
7
26
27
.
…
lijk verhoogd woedt door v roegtijge publicatie. Een
Overwerktoeslag
(‘n ander zou naast de verwerking op het Bureau zelf niet mogelijk zijn geweest, wanneer het omvangrijke
8.7981
3.427
6.701
3
1
2,5.
materJhai
niet tijdig
door
de ‘bet.roklcene.n
zou
zijn
geen
toeslag
………..
met max. 25
0
/0
toeslag
8 1.8501
53.895 47.280
30
20
18
verstrekt en wanneer wij mogen aannemen, dat dit
26 t/m. 50
toeslag..
meer dan 50oj
,,
..
102.7991180.623
22.6241
256
175.784
940
38
8
68
0,1 67
0,4
laatste feit een gevolg is ‘van het ‘verlangen ‘der he-
Toesldeg voor nachtarbeici
–
–
–
trokkc’ne.n om ‘het overzicht vroegtijdig te verkrijgen,
dan
mag dit wel eeps als een hoopvol verschijnsel
‘
164.400
160.432
154.13260
60 59
naar ‘voren gebracht wordefi.
50
of minder …….
51
t’m. 750/
…….7.890
3.564
2.830
3
1
1
Het overzicht sluit
zich
aan hij ‘de voorgaande en
meer dan 75
0
/0
22.573
6.402 6.479
8
2,5
2,5
Toeslag voor arbeid op
–
–
–
wij zullen ‘dan ook allereerst eenige cijfers eraan out-
lcenèiu, opdat wij bij de korte toelichting daarvan nog
Zou,
en feestdagen
.
op enkele merkwaardige puiten kunnen wijzen.
Wij
14.150 4.249 8.912
5
1,5
3,5
vermelden hier de cijfers van 1 3anuari
1920, 1,
Juni
50o
of minder ……..
51
t/m.
75
0/.
……..
‘meer dan 75
o
/
…..591
194.855
9.476
192.997
8.369
185.427
–
71
3,5 73
3
71
195
en 1 Juni
1926.
Ten aanzien van;,de
cijfers
van
Normale arbeidsduur
–
–
–
1925
zij opgemerkt, ‘dat ‘deze in v6rsdhille:nde geval-
len zijti herzien ‘door aanvulling met een vijftal na
;per week
1)
40.58
32.826
29.57
15
12
11
de vorige publicatie nog ontvangen contracten, ter-
45 uur of korter
166.336
5.610
7.387
62
2
3
wijl bij
de ziekteuitkeerin’g
n
eenigsains
andere
45
t/m. 47
uur
35.683
30.764
1.599
13
12
0,6
methode is aangewend en cle thans ‘daarvoor gegeven
niet geregeld
………..
48 uur..
…………
1.592
172.350
197.757
0,5
65
76
cijfers
daard•oo.r
verschillen
met
die, welke wij 31
48
t/m. 51) uur
….
7.660
7.088
7.609
3 3 3
Maart
ji.
in (lit tijdschrift publiceercien.
‘
50
t/m. 55 uur
….
4.349
….
3.348 4.112
1,5
1
1,5
Eenige cijfers omtrent den omvang der
C.A.O.
en de
langer dan 55 uur….
186
14.068
13.539-
5,5
5
voornaamste_bepalingen.
,
.
,
vrije Zat.d.midd. gereg.
208.859 213.034
1
7.
4
.763178
80
67
i
Jan.
1
i
Juni
i juni
Vacantieregeling
1920
1925
1926
geen regeling ………
1 t/m. 5 dagen perjaar
151.107
51.506 159.075 151.861
28.169
26.85519
55
60
11
58
10
983
7’48’
763
6 t;m. 11
,,
,,
,,
64.830
73.629 76.439
24
28
29
ondernemingen bij C.A.O.
22.540
16.800 16.400
12enmeerdageup.jaar
5.344
5.181
6.121
2
2
‘2
per
23
”
22,5
.21,9
vacantie m. beh.
v. loon
117.490
97.991 102.277
43
37
39′
arbeiders
.
bij
273.587
26(1.100
261.600
‘
,,
,,
bijz. toelage
1.530 6.891
4.087
0,5
2,5
1,5
Aantal ‘C.A.O.
.’ ………………..
per
per onderneming
29,5
12
357
16
342
16
Scheidsgerecht. voor
–
–
landelijke C.A.O……………
ondern. bij land. C.A.O…
31
10.688
.
18
8.367
,
17
.7.493
geschillen
scheidsgerechtgeregeld 162.89142.328 234.990 60
91
90
in
o
van het tot. aantal
ged. de overeenk. perm. 100.8111210.276 205.383 37
80
79
ondernem. bij C.A.O.
..
47
O/
50
i/
o
46
0/
arbeiders bij land. C.A.O.
157.864 142.073
131.269
‘
)
In verband met de Arbeidswet 1919 is hier voor den
in
van het tot, aantal
‘
arbeidsduur niet de toestand op 1 Jan. 1920 doch die op
arbeiders bij C.A.O.
. .
58
o/
53
°/
50
o/
1
Januari 1922 genomen.
1056
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTÉN
1 December 126
Ziekteregeling
111
1
geen regeling bij ziekte
107.242
32.259
29.037
39
12
nitk. max. 50
0
1
0
ged.
max. 13 weken p. j.
1.202
182
832
0,&
–
–
idem ,,
26
300
180
–
0
–
-‘
meerd.26
673
425
526
0
–
-.
966
55
–
–
–
totaal ……….
2
1.753 1.413
1
0,65
0,55
‘uilk.
.51
t/In,
75
01
0
‘ged
max. 13wekenp.j.
76.717
130.280 126.512
28
50
48′
idem
,,
26
,,
567
4.122 8.584
0
1,5
3,3
meerd.26
,,
‘467
31.549 32.766
0
12
12.
onbepaald …….-
..1.75
137
7.011
4.634
0
2,5
1,8
.
totaal ……….
172.962
172.496
28
65
661
onbepaald ………..
‘uitk.
75 t/in. 100
1
0
1
0
ged.
.
max. 13 weken p.j.
77.
.888
13.658 10.674
10.157
5
4
4.
idem
,,
26
21.995
5.732 9.909
8
2
4,
,,meerd:26
2.015
26.336 22.980
1
10
9′
9.167
7.424
3
.
3,5
3′
onbepaald …….8.081
,,
totaal
45.749
51.909
50.470
17
195
1
,
19
1
‘S
Iliverse bepalingen
aantal leerl. beperkt..
42.409
28038
32.087
15
1 t
12
bepal.omtrleerJ.wezen
)
40.916
34.781
IS
13,
loonschalen voor leen.
113.878
41
‘
en jeugdige arbeidersj
109.151
102.140)
41
39
personeelsvereen. in de
t.
ondern. geregeld
..
26.489
1
47.506
44.869
10
18
17.1
bepalingen betreffende het arbeidsreglement
–
85.398
83.878-
32
32
staking of uitsi. tijdens den duur verboden..
184.545 187.297
180.456
68
70
69,
arbeid voor derden ver-
boden of beperkt
..
129.910 163.837 157.698
47
62 60
11
centralecommissie voor
– ‘
33.963 38.729
–
13
151
toezicht
…………..
mogelijkheid
tot
tus-
1
schent.
loônherzien.
89.328′
58.387
64.596
33,522
25
aanleiding hiervoor de
stijg. kost. levensond.
36.940′
24.5021
22.420
14
9
bepalingen omtrent
kindertoesiag ……
34.0281
58608
53.389
12
22
20
Bijl een besëhouwing de:r cijfers ‘alt het d,rect
O;
dat, in vergelijking met Juni 1925, geen groote verj
anderingen zijn ingetiecEen. Natuurlijk ‘verschillen de
cijfers, maar .groote wijzigiolgen ‘van principieelen aarc
hebben niet ‘plaats gevonden. T-Jet totaal aantal C.A.O
is iets vermeerderd, ‘het aantal ondernemingen en he
aantal arbeiders claanen tegen iets verminderd. Het
aantal ,,iandeiijle” O.A.O. is met één verm.in’der,
het aantal ondernemingen en arbeiders bij deze cou
tracten betrokken liep nogal terïig, voornamelijk ten
gevolge van de opzegging van. de .O.A.O. door cle RiÇ’
werkgevers in dè Sigarenindustrie en ‘de yermind
ring in de Bouwvakken. Landelijke O.A.O. hestondei1
in het Ohemigrafisch-, Steencirukkers-, Boekdruk
1
kers-, Boekbiuclers-, Bouw-, Schilders-, Steenhouwers-
Stuoadoors-, Bagger, Meubel-, 1-leerenkleeding- en
Banketbakkersbedrijf, do Verwa.rmings- en Sigaren
;
industrie en de Machinale sch’oenfabr’icage. Op enkele
uitzonderngen na dus uitsluitend in bedrijven, die
‘oor de nationale of plaatselijke markt werken. ,
Do cijfers omtrent het aantal arbeiders per ‘O.A.O,
en de ‘geldigheidsduur behoeven weinig toelichting;
ook. ‘die omtrent de contracteerende partijen zijn dui-
delijk genoeg. T-Jet spreekt vanzelf, dat cle groote, veel
ondernemingen en arbeiders, omvattende contracten
alle door organisaties werdeii afgesloten. Voor siechtq
S pOt. der ondernemingen en 2
-22 pOt. ‘der arbeider
traden de werkevers nog individueel op, terwijl 584
of 77 pOt. ‘der conti’acten door deze werkgevers wei
Ir
den gesloten. ‘Inzake: de beëindiging is het nog van,,
belang te vermelden, dat voor 57,1 pOt. ‘der arbeider
het einde van de O.A.O. in Februari viel, voor 2,1.
pOt. in Maart en 5,1 pOt. in April, totaal ‘dus 84,3
pOt. in ‘deze ‘drie maanden. De opzeggingstermijn :1)0.-
droeg voor 56,5 pot. der C.A.O. met 29,7 pOt. dei
arbei’ders 3 ‘niaan’clen voor 2,5 pOt. ‘der C.A.O. met,
49,6 pOt. ‘der arbeiders langer clan 3 maanden. , Het blijkt, dat ‘het verplicht lidmaatschap s1echt’
voor 11 pOt. ‘der irbeiders’is bepaald. Van belang (iii.
1)
1 Januari 1922.
verband met artikel 14 van het wetsontwerp • tot. na-
dero regeling der O.A.O.) is ver•dëi’, ‘dat in 450 O.A.O.,
omvattende 0474 ondernemingen en 122.798 arbeiders
(resp. 39 en 47 pOt. van ‘het totaal) bepaald is, ‘dat de
werkgevers ‘de bepalingen van het contract ook op
niet bij: de con tracteerende vakvereeni ging aangesloten
arbeiders moeten toepassen, terwijl in 30 contracten,
omvattende 5596 ondernem i il’gen en 132.272 arbeiders
(roep. 32 en 51 pOt. ‘ van ‘het totaal) is bepaald, dat
do leden , ‘de,’ contracteeren’de vakvereenigin’gen niet
ön’dei’ minder gunstige voorwaarden bi,i andere (onge-
organ:isee’r.cie) werlcgevers in ‘dienst, mogen treden.
Ten aanzien van den ]oon,vorm blijkt ‘weer, dat het
stukloon alleen geen beteekenis heeft; ‘voor 64 pOt.
,der arbeiders was enkel tij’dloon, voor 36 ‘pOt. stuk-
en tij’dloon beide geregeld. Voor 27 pOt. der arbeiders
werden behalve liet loon nog andere vergoedingen
(‘vrije woning, brandstoffen, bedi’ijfskleedi n’g, kost en
inwoning, etc.) toegekend. Tusschentij’dsche loonshen-
ziening was voor 25 pOt. der arbeiders mogelijk, voor
8,5 pOt. werd als aanleiding hiervoor de verandering
in ‘de prijzen dier levensmiddelen genoemd. Kinder’-
toeslag was voor 20 pOt. der arbeiders geregeld, loon-
schalen voor jeugdige arbeiders en leerlingen, beston-
den in 425 C.A.O., ‘omvattende 39 pOt. ‘der arbeiders.
De toeslagen voor overwerk, n.achtarbeicl en arbei’d
op
Zon
en feestdagen geven geen aanleiding tot op-
merkingen; wat den arbeidsduur betreft, werkt thans
X der arbeiders 48 uur, ongeveer 10 pOt. lanS
–
er, ter-
wijl de 11 pOt., waarvan do arbeidstijd niet ‘is gere-
geld, hoofdzakelijk op den landbouw betrekking heeft,
waar de arbeidstijd verband houdt met ‘het jaar-
getijde. De ‘dalin
i
g ‘van het aantal arbeiders, waarvoor
de ‘arbeidsduur op Zaterdag is verkort, .is hoofdzake-
lijk veroorzaakt, doordat ‘de O.A.O. voor de Mijnin-
‘dustrie niet meer onder deze rubriek valt; zooals be-
ken’cl, zal dit ehter ‘binnenkort vel weer het geval
zijn. Van belang is verder, dat in 103 C.A.O., omvat-tende 778 ondernemingen en 11.768 arbeiders’ (resp.
5 en 4 pOt. van ‘het totaal) gebruik was gemaakt van
cle in artikel 28 sub 7 gegeven bevoegdheid om hij
‘ccllectief overleg ‘af te wijken van de normen der
Arbeidswet inzake ‘de arbeidstijden.
De vacantieregeling en het scheidtgerecht behoeven
wederom geen nadere ‘toelichting; in 573 O.A.O. net
160.057 arbeiders (61 pOt. vn
liet totaal) was vet-der
bepaald, ‘dat op de algemeen e’rlcen:de,Chr. feestdagen
niet gewerkt zou worden, – terwijl
bij
98 pOt. dezer
arhet’clers (en dus 60 ‘pOt. van ‘het totaal) liet ‘volle
loon en hij cle andere 2 pOt. liet loon gedeeltelijk word1
doorbetaald.
Ten aanzien van .de ziekteregeling’is, zooa]s reeds
werd opgemerkt, een eenigszins andere methode ge-
volgcl. Thans is’ vermeld, het pOt.’ van’ liet loon, dat
cle arbeider’. bij ziekte inderdaad ‘ ontvangt, ‘terwijl
vroeger ‘voor sommige contracten slechts werd’ aan-
gegeven het pOt., waarmede de werkgever een ‘bedrag,
waarvoor de arbei’der verplicht was zich te verzeke-
ren, aanvul’cle. Deze wijziging is oo’k uitgevoerd voor
de cijfers van 1925. Uit deze cijfers ‘blijkt, dat in 706
contracten met 232.539 arbeiders ‘(89 pOt’. van het
totaal) ‘de ziekteuitkeering was geregeld. Voor bijna
% dezer arbeiders bedroeg de uit.keering 51 t.m. 75
pOt. (waarschijnlijk meestal 10 pOt.); voor 25 pOt.
meer ‘dan 75 pOt. van het loon. In 205 C.A.O., omvattende 3087 ondernemingen en
78.268 arbeiders (resp. 21 en 34 pOt. van het totaal)
werden de kosten ‘door patroons en arbeiders .gezaînen-
lijk gedragen, in ‘de andere O.A.O. kwam’ hieromtrent
geen bepaling voor of lcwamen zij uitsluitend ten
laste ‘va.n den werkgever.
De cij.fers voor de ‘diverse bepalingen ijn’ voor zoo-
ver niet reeds genoemd,. ‘duidelijk; vermeld moet nog
worden, dat het Bureau uitvoerige tabellen aan de
.p’ub
.
licatiè heeft toegevoegd ove,i-‘ ‘de bonen in 1914,
1920, 1923 en 1926, ‘waarbij. uitsluitend ‘die l’oonen
zijn opgenomen, welke ‘vergelijkbaar waren, hetgeen
‘de waarde ‘van het overricht uiteraard’ ten zeerste ver-
1, December 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1057
hoogt. Deze l’oonen zijn vermeld voor een 12-tal be-
roepen. in de gemeenten met 50.000 en meer inwo-
ners, dus Amsterdam, A.pel (loo rn, Arnhem, Dordrecht,
Eindhoven, ‘s-Gravenhage, Groningen, Haarlem, Lei-
den, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg en
Utrecht. Verder zijn voor een 38-tal beroepen de loo-
nen ‘gepubliceerd op 1 Juni 1926 in een aantal ge-
meenten met 10.000 en meer inwoners. :Dit overzicht
beperkt zich niet, ‘alleen tot de bonen in de bestaande
C.A.O., doch men heeft er ook aan toegevoegd de
bonen in de metaalindustrie; R. K. Textielin’clustrie;
Ver. van Cacao- en C’hocoladefabrikanten; Van Genci en Loos en Havenbedrij’ven te Amsterdam en Rotter-
dam. Het geheel geeft •dus een belangrijk overzicht
van het boonpeil in de verschillende plaatsen, al moet
er direct aan worden toegevoegd, ‘dat uiteraard het
contractueele loon in de onderscheidene ‘beroepen niet
steeds dezelfde waarde bezit voor ‘de bepaling van de
werkelijke verdiensten van •de arbeiders. In sommige
bedrijven is het vrijwel gelijk aan het inkomen, terwijl
in andere bedrijven het contractloon slecht’s een ‘grond
slag is, en het inkomen door tarieven enz. daarvan
belangrijk kan afwijken. Ten slotte valt nog te ver-
melden, dat ii de ove’rzichtstaten alle hi€n besproken
gegevens voor cle onderscheidene bedrijfstakken
nader zijn ‘gespecifceerd, zoodat zij, ‘die voor een be-
paalde bedrijfstak gegevens wenschen, een en ander in het overzicht zelf zullen ‘kunnen vinden.
Haarlem, November 1926.
Ir. B.
BÖLOER.
PROTECTIE, RETORSIE ENZ.
Dr. J. Oortwijn Botjes schrijft ons:
Prof. Dr. Mees oefent in een artikel met hoven-
staand opschrift critiek uit op een deel van het 1).tue-
advies, dat door mij ‘voor het Ne’derla.n’ctsch Land-
‘bouwcom.it6 is uitgebracht. Dit ‘deel heeft betrekking
op liet uit- en invoerargument der vrijhan’delaren.
Prof. Mees heeft gemeend mij’ ‘als protectionist te
boek te moeten stellen, omdat ik bovengenoemd argu-
ment bestreden heb. Hierin ‘vergist hij zich. Mijn
bestrijding gol’d slechts ‘dit mi. onjuiste argument
en niet den vrijhandel in het algemeen. Dat ik dit
argument bestreden ‘heb, is slechts geschied, omdat allerlei onjuiste ge’volgt.rekki ngen uit het ‘verband
tusschen uit- en invoer worden afgeleid.
De betalingsbalans ‘van een lan’d, dat geen goud
voortbrengt, zal ‘d’ooreengonornen in evenwicht zijii.
Wordt de betalingsbalans, door een geatioorden invoer
bijvoorbeeld, ‘gunstig voor ons, •dan stroomt er goud
naar ons land, zegt Pierson. Hierdooi zouden ‘cle prij-
zen van alle goederen stijgen. 1-let buitenland ‘koopt
voor deze verhoogde prijzen minder van onze uitvoer-
artikelen en verkoopt ons meer van onze invoerarti-
kelen totdat de betalingsbalans zich heeft hersteld.
Volgens Beaujon ‘heeft reeds ‘het agio op de wissels
ten gevolge, dat onze exportarti’]rele’ri minder vordci’
gekocht en de aankoop ‘van i rnport-artikelen bij ons
toeneèmt.
Het wil mij voorkomen, ‘dat dit onjuist is. :Dat de
prijzen der goederen algemeen ‘zouden stijgen, ‘ door-
dat er meer goud in ons land aanwezig is, kan niet
worden. ‘bewezen. De prijzen stijgen slechts als er
meer vraag komt of er minder wordt aangebodei. De
aanwezigheid van veel guud in ons land bewerkt geen
meerdere vraag naar kaas, boter, vleesch, gloeilam pen
of andere utvoerartikeien eii evenmin naar tarw’e,
garens of manufacturen. Ook hot wisselagio is veel
to klein om in ‘dezen eenigen invloed uit te7 oefenen.
Het bezit van grooto vorderingen op het buiten-
land of van veel goud veroorzaken geen behoefte aan
bovengenoemde export- en impo.rtartikelen,
nnaar
ver-
oorzcken wel
behoefte
aan. belegging.
1-let is in “cle
eerste plaats de belegging, welke oorzaak is, dat een
gestoorde hetabingsbalans zich herstel t.
Verhoogde vraag naar belegging is oorzaak, dat
effecten uit ‘cle handen van buitenlanders in die van
Nederlanders overgaan of dat meer kapitaal in e!gen
land wordt vastgelegd. 1-let laatste kan slechts ge-
S011i.Oden, doordat meer steenen, hout, ijzer, machines,
grondstoffet’, uit liet buitenland worden i ngevoercl
of ‘doordat minder vai’i deze art keien worden u itge-
voerd. Of cle belegging plaats heeft doordat effecten
gekocht worden of doorda t fabrieken Cli
werkplaatsen
ln eIgen land worden opgericht of beter geoutiileerd,
doet weinig af. In beide gevallen bewerkt zij een her-
stel van de betalingsbalans.
Vordt veel geld belegd en worden tevens cle be-
‘cl rijven uitstekend geoutilleerd, ‘dan gaat dit gepaard
met g’roote vermogensinkomsten eni hooge bonen.
Beide geven aanleidtng tot grootere hehoeftenbev.re-
diging. Er worden meer verbruiksgoedeien als auto-
mobielen, kleederen, si naasappelen enz. ingevoerd,
maar minder kaas, boter, enz. uitgevoerd als gevolg
van cle hoogere ievensstanclaa cd. Ook hierin zit een
oorzaak voor ‘het, herstel van ‘cle betalingsbalans.
De vraag of ‘hooge invoerrechten kunnen bewerken,
‘dat er een ‘voor ons gunstlge storing in ‘dIO betalings-
balans plaats heeft, is echter aan redebijken twijfel
onderhevig. Waht ‘de kunstmatige ontwikkeling der beschermde industrieën heeft tot gevolg, dat arbei-
ders aan cle niet beschermde industrieën worden ont-
trokken. Ook heeft ze tot neiging ‘de gelldloonen te
verhoogen, omdat voor ‘1ie’tvelfcle gei’clioon iets minder
kan worden gekocht. Beide factoren veroorzaken een
mindere voortbrenging in de niet beschermde i’nclus-
trieën. Er ôntstaat hierdoor meer invoer en minder
uitvoer van de niet beseliernide. artikelen. Deze meer-
dere invoer en mindere uitvoer, waardoor de betalings-
balans wordt hersteld, zijn ec’hter geensriins een ge-
volg van de storing van ‘clie ‘balans.
‘.[ndien het evenwicht in de betalingsbalans zich
herstelde zooals P’ierson, Beaujon, Mees, Josephus
Jitta en Van Weideren Rengers zich dit denken, dan
zou het een ramp zijn voor ‘cle ééne industrie, indien
de andere voor een grootere geldswaarde ging pro-
d’uceeren. Groote oogsten bijvoorbeeld veroorzaken ecu
minderen invoer van graan. Er ontstaat, evenals hij’
hooge invoerrechten, een storing in ‘de betahiiigs-
h3alans. Er stroomt goud naar ons land. Alle ancleio
atilcelen worden volgens Pierson e.a. duur en kunnen
iet worden uitgevoerd. De betalingsbalans zon zich
rhoeten herstellen door mindere productie in de tak-
kn van ‘voortbreuging, die met die g.roote oogsten
iiet in verband staan.
ri Niets is echter minder juist. Het eenig’e wat er ge-
l)eurt is ‘dat ‘de hoeren, ‘die deze groote oogsten hebben
voortgebracht, meer geld ontvangen en dit geld gaan
}’eleggen of verteren. Zij lcoopen effecten, verbeteren
hun bedrijf, schaffen een auto aan, koopen meer
kieederen of andere verbruilcsartikelen. :I)e stor.i rig
iii de ‘betalingsbalans herstelt zich ook hier door be-
légging of meerdere bevrediging van behoeften, zoo-
als
zij dit altijd zal doen.
‘ 1-let uit- en i nvoera:rgumeat is mi. ‘ eerbieclwaar-
dig ‘door den leeftijd, die het on’begnijpelijkerwijze
heeft kunnen bereiken, maar door niets and’ers.
Oostwobd (Old.).
DE NOORSCHE KROON.
Teiclege ‘heeft Noorwegen de gevolgen van schoni-
nielingen in de waarde van de lroon in de laatste
jaren aan. den lijve gevoeld en toen na
.
een periode van
betrekkelijke stabiliteit opnieuw beFangrijke koers’-
iiijzigingen in het begin van 1926 optraden, was cle
reactie’tot hçt afweren ‘van verdere fiuctuaties diei:i-
overeenkomstig sterlc bij alle met verantwoordlelijk-
h’ei’d belaste personen.
– De speculatie voor buitenlandsche rekening had
ook hier weder een rol mede gespeeld cii om althans
dzen éénen faetoit zooveel mogelijk uit te schakelen
erclen verschillende maatregelen, door Norges Bank
noodzakelijk geacht.
Zij
vreesde niet alleen den tot
excessen leidenden invloed dier speculatie
01)
de valu-
tmarkt, maar ook een infiationistische werk-ing van
den grooten toevloed van saldi uit den vreemde. Die
1058
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 December 1926
t[aand
e,, ,iogjte
.wteer?,9 per m,,d,
‘saldi behooreri. bovendien tot de meest beweeglijke en
verdwijnen en masse even snel als zij komen. In de
derde plaats vreesde zij daarom, dat de liquiditeit de
Noorsche banken, d:ie juist zeer moeilijke tijden ach-
ter ‘den….
.ug hadden, in gevaar ‘zou. komen, wanneer zij
er toe overgingen ‘die saldi ren’tegeve’ncl in hun be-
cirijf te ‘beleggen.
Norges Bank nam dus het initiatief en vond de
particuliere bankiers tot samenwerking bereid. Het
drieledige resultaat was:
1.1
10
een onderlinge overeenkomst om de rente op de-
posito’s van buitenlanders te verlagen en vanaf 25 Fe-
bruari 1926 geen rente meer te vergoeden. op saldi
van buitenlanders boven het ‘bedrag, dat hun rekening
op den twaaifden te voren aanwees;
t
20 pogingen tot ‘het vervoimaken van een ‘systeem, volgens hetwelk ‘die niet rentedragende saldi van bui-
tenlanders ‘door de particuliere ‘banki ets gestort, moe-
ten worden bij’ Norges Bank;
t
30 de berekening sedert 15 Mei, 1926 van een pro-
visie van ten minste
`fio
per miiie over alle betalingen
en oveiboekingen van bedragen van Kr. 50.000 en
hooger voor rekening van buitenlandsche banken met
dergelijke uitzonderingen, dat men hoopte vrij door te
laten gaan de betalingen en over’hoekingen d i e een ge-
roig waren van reëelen handel.
Norges Bank gaf verder herhaaldelijk te verstaan,
‘dat zij’ door interventie op ‘de ‘wisselmarkt alles zou
doen wat in haar ‘macht lag om ‘de Kroon stabiel te
houden. Zij voegde echter ‘daaraan toe, dat men vaii niemand mocht ‘vergen zich boven. ‘zijn krachten te verbinden. Zij voorzagni., dat ‘het bezit van een ver
groote buitenia.n’dsche portefeuille in hooge mate verr
liesgeve’nd voet haar zou kuiuien worden en zij had
ook reeds bij de groote Noorsche hankcrisis geen risi-
co’s
01)
zich willen nemen, ‘die ‘bepaalde daarvoor be
stemde reserves te boven gitgen. Toen het Storting
dan ook op 11 Juni 1926 in. een geheime zitting een
niet gepubliceerde overeenkomst tuaschen Norges
Bank en ‘de regeering goedkeurde, concludeerde het publiek hieruit, dat de regeering ‘daarbij het geheele
of gedeeltelijke risico van operaties op de wisselmarkt
had overgenomen ter vergrooting van de kracht van
Norges Bank.
.1
Dèze wenschtebij’ al die vrijwillige overeenkomsten
echter blijkbaar ook nog een stok achter ‘de deur en
zoo kwam op haar initiatief ‘de tot heden nog niet ge-
brui’kte Noodwet van 13 Juh 1926 t’ot stand, waarbij
de regeering gemachtigd wordt ‘door gevangenisstraf
gesanctionneerdie maatregelen uit te vaardigen, welke
zij doelmatig mocht oordeelen om speculatie id
Noorsche Kronen te voorkomen of den invloed van
dergelijke speculatie te tempere’n. ‘ –
–
Behoudens’ een belangrijke speculatieve
stijging
en
een reactie op grond van ‘de algemeene- verwachting
vddr en na ‘de behandeling van deze geheime overeen-
komst in het Storting, wist Norges Bank de Kroon
ten opzichte van Pond-sterling en Dollar gedurende
de eerste negen maanden van het loopende jaar vrij
stabiel te houden op een niveau iets boven de 80 pOt.
van haar vroegere goudwaarde. Maar langzaam groei-
de er een dispaniteit tusschen ‘de officieele n’oteering
en de appreciatie van vele aanvankelijk buiten de
markt gebleven belanghebbenden. Toen deze als koo-
pel-s van ‘Kronen en ver]doopers van andere valuta in
het midden van October plotseling op Oslo’s beperkte markt los ‘kwamen, was de stroom niet meer te’ kerén
en, steeg ‘de Kroon, tot zij thans nog slechts circa
3 pOt. beneden ‘haar oude paniteit staat.
Meerdere oorzaken hadden hiertoe medegewerkt. Jn
‘de eerste plaats was het’ nadeelig saldo der handels-
balans gedurende het loopende jaar zoo klein, dat het ongetwijfeld overtroffen werd ‘door de inkomsten uit
de vr.achtvaart, ‘de w’alvischvangst aan dle Zuid-Pool
en het
belangrijke
vreemdelingenvei-keer. Daarenbo-
ven werd er nog steeds veel crediet in het buitenland,
vooral int Londen, opgenomen en a]s gevolg van dit
alles was de betalingsbalans in sterke mate actief ge-
worden.
In de tweede p]aats speelden psychologische facto-
ren een groote rol. Vooraanstaande personen hadden
zich in’ het verleden uitgesproken tot een terugkèer
– zij het dan ook in een langzaam tempo – van de
Kroon tot ‘haar ‘vooroonlogsdhe pari.teit. Men had ‘de
stijging van de ,Deensche Kroon ‘van circa 65 pOt.
tot bijna pari gezien en men had de ‘beweging ‘van dlie
verwante munt in Noorwegen gevoel’dl. Dat officieele
personen ‘lui ii verklaringen later wat in i tigeerden was
niet voldoende om het vertrouwen, gewekt door hun
eerste ontboezemingen en het Deensche voorbeeld
aan het wankelen te brengen en er was dus maar wei-
nig noodig om een opwaartsche beweging in ‘het leven
te roepen.
Na de eerste groote stijging verlaagde Norges Bank
op 21 October haar rente ‘van 5 op 4l pOt., maar na het bovenstaande is, het dui:delij’k, dat daarvan een
slechts minimale invloed kan ui.tgaan’op de verhod1din-
gen tot het buitenland. .l)e motivee’ring steunde dan
ook bijna geheel op den binnenlan’dschen toestand.
De betere stand van de Kroon op de wisselmarkt
braclht natuurlijk eenige ‘voo.rdeelen mede voor de im-porteurs voor zoover zij’ niet met groote voorraden za-
ten. De exporteurs daaren tegen Id agen steen en been
terwijl onmiddellijk van hen afhankelijk aijn de visch-
vangst, de blikindustrie en een deel van den land-
bouw. De reeders, ‘die ‘hun schepen voor het over-
groote deel in Ponden verhuren, zien zich de voordee-
len van de ver.betering’der vrachtenmarkt in belang-
rijke mate ontgaan. Zij, die sdhulden in liet buiten-
land hadden aangegaan, namelijk vele ondernemers,
een enkele gemeente en ‘de Staat, zien die lasten ver
,
licht; maar in totaal worden ‘de bu.itenlandsche schul-
den toch overtroffen door de nu zwaarder geworden
bi nnenilandsche ,verplichtingen. De arbei dersidasse,,
wier arbeidsvoorwaarden in zeer lang ioorpen’de con:
tracten plegen te worden vastgelegd,, zal- meer met
haar inkomen kunnen koojen, als de werklooheitl
althans niet te zeer toeneemt.
Het ‘is met ‘dat al moeilijk te zeggen of
.
‘de voordee-
ten,
‘die verbonden zijn aan een
stijging
in koopkracht
van de Kroon opwegen tegen de nadeelen van de de:
pressie, die op een dergelijk verschijnsel moet volgen.
Maar waar het Noorsche volk graag weder de Kroon
op ‘haar oude niveau zou zien en stabiliteit ten slotte
steeds te verkiezen ‘is boven fluctuaties, daar ,kan
moeilijk anders verwacht’ wôrden, dan dat thans we,-
dier alle krachten ingespannen zullen worden om den
nu eenmaal bereikten koers voorloopi g te handhaven,.
26 November 1926. , .
Mr. C. J.
DE VRIESE.
1 December 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1059
BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.
HET EINDE VAN DE STAKING: WAT ZIJN
DE VOORUITZICHTEN?
Prof. Dr. T!h. E. G.regory te Londen schrijft ons:
De kolenstaking nadert zichtbaar Ihaar einde, de
beperking op den verkoop van kolen is opgeheven,
de koienprijzen dalen tengevolge van de anticipati
op grootere voorraden, maar evenzeer omdat consu-menten zich terughoudend betoonen. Zij ‘dalen zelfs
in. districten, die verder van het mijn.gebied af liggen.
I)e meerderheid der arbeiders gaan op de voorstellen
‘van de cigenaren in en zijn gedwongen ht princlpe
van een langeren arbeidsdag te aanvaarden. De strijd
mag in sommige districten, waar. cle vooruitzichten
het ongunstigst zijn en de eigenaren dus de grootste
offers vragen, nog een tijdlang gerekt worden, doch
over het algemeen behoort de staking tot liet, verleden.
‘De vraag is nu hoe hot land er thans aan toe is.
De conranten staan vol berekeningen orer de ,,be-
dragen, die de staking aanaiet land ieeft gekost”. Deze
berekeningen zijn over het algemeen liet papier, waar-
op zij gedrukt staan, niet waar:d, aangezien zij geen
onderscheid maken tusschen de verliezen, die meer
of minder ve.r verwrijderd zijn – rerl iezen, clie zich
weerspiegelen in de inkomsten op een lateren datum, in de toekomstige verliezen aan Britsche kolenmark-
ten en dergeijtken meer – en clie verliezen, welke
reeds daadwerkelijk geleden zijn. Voor het grootste
– gedeelte behooren de verliezen van (le staking tot cie
laatste categorie. De werkelijke kosten van de staking
zijn voor de mijnwerkers: de consumptieve uitgaven,
waartoe ‘zij gedwongen waren; en cle werkelijke kosten voor andere ali)e.iders : een beperking in hun consump-
ti.e door den drang van werkloosheid en beperkten
arbeidstijd. Deze ver’lezen zijn uiteraard onlierroepe-
lijk en wanneer zij op hun volle bedrag worden bere-
kend, mag men hen niet nogmaals meetellen, wanneer
de daling in handel en
bedrijf
statistisch wordt ge-
schat.’ Niettemin zijn deze bedragen geweldig. Ik
bracht de laatste week-end door in een Icleine stad
in de mijnstreok van Northumberlan-d, ccii van de
zwaarst getroffen districten. De algemee:ne indruk
was, dat het drie jaren zal duren voor de mijnwer-
kers de schulden, die zij hebben aangegaan, zullen
hebben afbetaal cl. De levensstandaard, ofschoon laag,
is in de laatste zeven maanden niettemin hooger ge-
weest dan hij had behooren te zijn.
•
Wat zijn de vooruitzichten? Behalve .i ii de Miii-
lands, waar de kolen productie toeneemt en betere
vooruitzichten heerschen,
schijnen
de leiders van cle
staking, voor zoover het zich laat aanzien, het pres-
tige niet te hebben verloren .,,De eigenaren hebben
gewonnen door uithongering” is een formule, die de
houding der mcnsc’lher dekt, voor zoover ik in staat
was daar achter te komen. lIet gevoelen, dat de acht-
urendag verkeerd is, is niet verzwakt. De opvatting,
dat de strategie van Mr. Cooknnverstanclig is geweest
of dat de economische situatie van cle kolenindustrie
in liet algemeen ge’nomcn een ‘herziening van de
voorwaarden, zooals die vi6.r de staking heerschten,
uoodza’kelijlk naakt, bestaat hij de meerderheid niet.
T-let rapport van de steenkolencommissie is, voor zoo-
ver men ‘zien ken ,,zoo dood als -een pier.” Feitelijk
is het cenigc stuk constructieve wetgeving, dat
overeind staat, de Mining Industry Act van 1926,
waarbij de sa mensmcl ting van mijnoricicrnem i ogen
aangewakkerd zal worden door dc vrijstelling van,
zege’lbelasting voor ,,erkeude” aaneensluitingen. De
Paiiway and Canal Commission heeft de bevoegdheid
• verkregen dc partijen, clie betroiken zijn bij een vooi:’
gcteid sc’hema, to hooren, indien zulk ccii schema in
•
principe goedgekeurd is door de Board of Trade, en,
indien de Commissie liet schema voor aaneensluiting • goedkeurt, zal het alle betrokkenen binden. Dezelfde
wet voorziet erin, dat voortaan de eigenaren van een
royalty 5 pCt. van ‘het door hen ontvangen bedrag
storten in liet onder de mijn-wet opgericht fonds, het
zgn. ,,welvaartsfoiids”, ‘dat. -zal worden besteed ten bate
van.
cle mijnwerkers. De wet geeft derhalve nieuw
leven aan het principe, dat cle royalty-eigenaren, die
reeds bepaald e mij nrechtibel asti n gen betalen, volgens
de begrooting van Lloyd George in 1909, aan een
speciale belast-ing onderworpen worden. Verder geeft
cle wet den Minister ‘van Arbeid de macht tot het
malcen van bepalingen om te verzekeren, ‘dat personen,
die reeds in cle industrie werkzaam zijn, de vooriceur
genieten bij tewerk-stelling. Het doel is te voorlcornen,
dat personen toetreden tot de industrie, wanneer ,.er
nieuwre niijnen worden aangeboord, terwijl mijnwer-
kers, die elders uit hun werk gestooten zijn, uit het
werkloozeufonds ondersteund worden. De gedachte is
natuurlijk schitterend, maar de uitwerking van deze
gedachte wordt bemoeilijkt door het feit (een feit, dat
cle mijnwerkers zelf toegeven), dat het zeer moeilijk is
mijnwerkers te bewegen -van de eene streek naar de
andere te verhuizen. Deze wet doet weinig ter bevor-
dering van de reconstructie in -de industrie en w’at
zij doet, werpt weinig gewicht in ‘de schaal, verge-
leken met het feit, dat het nu mogelijk is voor een priode van
vijf
jaren acht uren per dag te werken,
ten gevolge van een amendement op de vroegere wet-
geving inzake den arbeidsduur i.n de mijnindustrie.
De mijnwerkers-federatie is nog steeds in leven,
doch zij is verlamd door een fi nancieele uitputting.
Het is waarschijnlijk, dat de staking tot gevolg al
hebben, dat de mijnwerkers in toeriomende mate hun
krachten zullen -aanwenden in den pariementai ren
st.rid en :in do richting van het communisme. De
ouderen zullen trachten hervormingeii te verkrijgen
door hernieuwde politieke agitat:i e, de jongeren zullen
moer aan do linkerzijde komen te staan, die thans
reeds profiteert van cle leus dat ,,de mijnwerkers door
de arbeiderspartij verraden zijn”.
Veel ernstiger is de vraag hoe de reactie na de sta-
king op de houding van eigenaren en Gouvernement
ml
werken. Wanneer de mijneigenaren de mijnwerkers
verslagen hb’ben, dan hebben zij evenzeer de Regee-ring verslagen door haar te dwingen het amendement
op den achturendag te aanvaarden en ‘door hun wei-
gering om in te stemmen- met de voorstellen over
1
een
nationale arbitrage. Van dit stnndpunt heeft de
,laissez feite” gedachte haar eerste overwinning
sedert lange jaren op het gebied der industrie be-
haald. Het is waarschijnlijk, dat de overwinning alleen
mogelijk is geworden doordat de Regeering niet wezen-
lijk eensgezind was over de vraag, wat men moest doen.
Doch hoe dit
zij,
de -koppigheid van de mijneigenaren
heeft hen ditmaal ongetwijfeld vruchten afgeworpen.
De toestand iii cle Brit’sche i.ndustrie ‘zal
iii
de
naaste toekomst afhangen van de mate, waarin de
werknemers van liur macht gebruik zullen maken.
Vele waarnemers zijn van meening, dat zij besloten
-zijn het trade-u.nionisrne te vernietigen, doc’h dit lijkt
overdreven. Wat zelcer is, is dit. Dat bepaalde groe-
pen in de publieke opinie van meening zijn, dat de
zwakte van de trade-unio.ns na de verliezen van
de laatste maanden te -ramen met de openbaring ‘van
krac’bt- gedurende en na de algonieene staking een
gunstige gelegenheid biedt om de geheehe basis van
de ivet, die-hun positie regelt, te herzien. Zooais de
zaken nu staan, zijn de fondsen der trade-unions on-
‘aantastbaar voor een aanval op grond van eenige on-
wettige actie van cle zijde van de leiders ter bevor-
clering van cen.industrieei geschil. De vraag, wat een
inilclustrieel geschil is ,,’voigens cle bedoeling van cle
wet”, nl. de Trade Dispute Act van 1906, is nu een
vraag van groote beteeken is geworden, want-de laatste
juridische interpretatie, die gedurende de algemeene
staking gegeven is, schijnt aan te duiden, dat een alge-
meene staking
niet
behoort tot de categorie der indus-
tri ede geschillen. De conservatieve partij wensc’ht de
onaantast,baar
1
heid der trede-union-fondsen opgeheven
te zien, zelfs gedurende een industrieel geschil volgens
cle gewone definitie, en verlangt verder een beperking
van het recht tot ,,posten’!, een recht, dat gedurende
1060
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1
December 1926
de kolenstakinj in sommige gevallen on get.wijfeld is.
misbruikt voor volstrekt ontoelaatbare doeleinden.
Bij de Lahour Partij is de handhaving van de tegen
woordige rechten der trade-unions iiet enkel éen ge»
loofszaak, doch zelfs een vraag van leven of dood.
De opvattingen van de leiders der Labour Partij zijn
in het verleden echter niet altijd
zoo
eensgezind ge
weest. Mr. Sydney Wobb bijv. was tegen het, verleenen.
van onaantastbaarheid aan trade-uni on-fondsen, toen
deze kwestie door een commissie
on
derz
ocht werd;
vOôr het aannemen van cle wet, van 1006. Doch wat.
ook de verdiensten mogen zijn van wetswijnigiingen.
(cii er is veel te zeggen voor codifiatie na een onpar
tijdig onderzoek), er is geen twijfel:mogelijk, dat dit
geen geschikt moment is tot handelen. De hartstoch
ten, clie in de laatste zeven maanden nijn gew.ekt, moe-
ten eerst rustig kunnen bedaren, nadat wij de tegen-,
w’oordige spanning te boven zijn gekomen.
–
Wat
1e zuiver economische zijide betreft, hebben
een reeks gobeurtenisseh het hunne ertoe bijgedragen
om het overdreven pessimisme an de laatste zomer-
maanden te verminderen. .Tn de eerste plaats heeft
men het niet noodrskelij.k gevonden de Banikrente.. te
verhoogen en het schijnt zelfs mogelijk
–
voor de Bank
deze rente na Kerstmis te verlagen, wanneei de be-
taling der belastingen de cont,rôle van de Bank over
de markt vergemakkelijkt. Er zijn teekenen, dat dé
acute depressie in de.Scheepsbouw-i ndustrie plaats,
maakt voor gunstiger omstandigheden; zoo ongeveer
> miilioe.n ton aan nieuwe orders zijn in de laetste.
paar weken geplaatst; cle wolindustrie kan in de toe-
Icomst een verbetering tegemoet zien van de mvarei
Fransche concurrentie, waar zij onder had te lijclenî
De automobiel-industrie is overladen met orders eil
zelfs cle katoenindustrie hoopt
01)
eenig herstel. i
–
Er zijn redenen te vermoeden, dat een onvoldoendél.
analyse van liet etati St isch materiaal verantwoorde:
lijk is voor een gedeelte van het wantrouwen, waar-t
mede de toekomst van de Britscthe industrie wordt
aangezien. G-roote nadruk is gelegd op de cijfers van:
de handelsbalans.
‘111
de erste negen maanden van dit’
jaar bedroeg deze balans £ 330.000.000, térwijl hek totale. ongunst-ige saldo gedurende het vorige jaar!
slechts £ 384.000.000 bedroeg. Bij een dergelijke ver.
hoiiding zal de balans over het- geiieele jaar rondE
£ 440.000.000 bedragen en er is ziwaar gediscussieerdl
over de v.iaaá of dit er niet op wijst, dat onze schul-
den op korten tem-mijn tegenover het buiteniand be-
langrijk toegenomen zijn. Een naunkeurig onderrzoeki
van deze ganscbe kwestie kan men vinden in het Oct.!’
Nov.-nnmmer van de Reiview van de Midland Bank.’
De conclusie schijnt gewettigd, dat er momenteel geen;i
..gegevèns zijn, die het ihzicht steunen, .dat onze schul-i-
dcii op korten termijn toenemen, terwijl vaststaat, dat’
wij dit jaar meer dan liet vorige jaar op langen termijni
hchben uitgeleend. De eenige conclusie, die menvol-.
gens cle Revi.ew kan ttekken, is deze, dat wij in het ver-t’
lden den omvang van onze onzichtbare in’komsten;t
hdbbeu onderschat, zonciat wij in werkelijkiheid beter in
staat zijn cle moeilijkheden te boven te komen dan wijl op het eerste gezicht vèrwacffitten. De toenamev.a het
zichtbaar importsaldo hmtdt niet in, dat onze sc’huld
is toegenomen, maar wijst op een oniderschatting van
onze onrzichtbare inkomsten.
– Aan den anderen kant heeft het Ministerie van
Aiheid eenige merkwaardige cijfers gepubliceerd, die y
aanteonen, dat ondanks de depressie van den handl
een aanzienlijk aantal arbeiders overgeplaatst .zijn,
zoodat in werkelijkheid sommige industrieën niet zullk
een depiessie doorteaken als in het algemeen urordtr
aangenomen. De industrieele bevolking verplaatst zich,
van den ouden handel in stajeiartikelen naar een
groôt aantal nieuwe handelstakken. Zoo nam tusschenr
Juli 1023 cii Tuli 1926 in é,n industriegroep het i
aantal arbeiders met meer dan 460.000 man tOe, een,i
toename van 14 pOt. van het basisjaar, terwij’1 ander-
zijcls een andere groep meer dan
Y4
millioen verloor;i
eeh afname van bijna 8 pOt. van het basisjaar; Ded
industrieën van de eerste groep omvatten hou vnijvez-
heid, de idistrïbutieliaiidel, zijde en
kunsüzijde,
electri-
séhe bedrijven en een groot aantal kleinere groepen.
De groepen, die arbeiders verloren hebben, om-vatten
mijnindustrie, technische vakken, scheepsbouw, wol-
industrie, de spoorwegen en cle i,zer- en -staaihandel.
Deze cijfers wijzen er tot op zekere hoogte -op, dat
het zwaartepunt van het Brits-cli industrieele leven
bezig is zich te verschuiven en dat, terwijl de oudere
groepen grond verliezen, een nieuwe groep naar hoven
streeft.. M.a.w. de depressie in cle Britsche ilidustrie
is niet zoo’n algemeen verschijnsel als men zich ge
woonlijic voorstelt.
DE ECONOMISCHE TOESTAND IN ROEMENIË.
–
Dr. R. Kerschagl te Weenen schrijft ons: –
De stijging in de Roemeensche valuta, cle Lei, heeft
in den laatsten tijd -her-haaidelij;k tot verrassingen aan-
leiding gegeven. Terwijl de Roe-meensche valuta nog
in den aanvang van het jaar een uitgesprokefi nei-
ging tot dalen vertoonde-, is zij lieden weer niet enge-
veer 60 pOt. tea opzichte van haat laagsten stand ge-
stegen; zulks zonder dat- er een werkelijk ernstige
verarideringi n de geldpolitiek heeft plaats gehad.
De in het voorjaar ontworpen geldpolitielc is niet uit-.
gevoerd, ten minste tot op lieden niet ernstig gevolgd.
Van het geheele program, dat oorspronkelijk een be-
trekkelijk snelle en sterlce deflatie tot doel had, zijn
voorloopig slechts twee punten uitgevoerd.- Men heeft
cle vastgestelde maximurngrens ‘aii den hiljettenom-
loop van 21 milliard Lei inderdaad niet overschreden, –
ofschoon men -herhaaldelijk tot op eenige millioeneim
deze grens -genaderdi is. Daarenboven heeft men het
bedrag aan goud en gouddeviezen in totaal niet- rond
130 milhioen Lei vermeerderd, wat echter te zamen
slechts ongeveer één tiende van het totale bedrag
aan goud en deviezen bedraagt, een vermeerdering,-
die dus eigenlijk overwegend principieele en psycho-
logische beteeicenis heeft. Het fonds, -dat gevormd
zou worden om daaruit -de middelen voor de deflatie
te
bestrijden,
is intusscheir tot op heden niet- uichtbaar
in werking-getreden. Daarentegen heeft- men de aan-
gekondigde vergroot-ing van het kapitaal der circu-
lat-iebank inderdaad doorgevoerd. De toename in baar
is dan ook naast de seizoenfluctuat,ie van de handels–
balans in de eerste plaats op rekening hiervan te stel-
len. De volgende tabel geeft een overzicht over de
ontwikkeling van de Roemeen-sche ci rculati ebank en
van den koers van de Röemeeusche valuta. –
Wanneer men zich nu afvraagt, waaraan-de uitge-
sproken verbetering deï valuta en de gunstige ont-,
wikkeling van het economisch leven (althans ten op-
zichte van den toestand van -kortgeleden) toe te schrij-
ven valt, dan wordt deze vraag door -cle gegevens ovér
–
het economisch leven duidelijk beantwoord. Roemenië heeft een bijzonder goeden oogst gehad, een oogst z6ó.
goed,
ais
-in geen der voorafgaande jareli het geval
is geweest en die vooral, waar
–
het veidvruchten be-
treft, het gemiddelde van véér den -oorlog zeer belang–
rijk overtreft. De volgende tabel geeft een overzicht
van de resultaten van den Roemeen schen oogst. -.
Iii’lOOO tnnen.
–
Gemiddelde van
1926
– 1925
1923
v.d.00rlog
–
MaIs . –
5.166
4.159 —
– 4.365 :
4.865
Tarive …
3.099
2.851
2.700 –
3.713 .
Gerst
1.728
1.019.
– 1.501.
1.388
lIever .: –
1.223
740
.
925
850
Hogge – – –
302
.
203
259
487 .
Daarbij heeft – ook de Roemeensche productie van
aardolie een buitengewone stijging doorgemaakt.- Of-.
schoon de cijfers voor het jaar 1926 nog niet,voor-
handen zijn en de cijfers voor 1:925 .eerst kortgeleden;.
gepubliceerd werden, kan men toohreeds nagaan, -welk
een geweldige stijging op dit-gebied heeft plaats ge-
had, zodat in het: jaar: 1924 cle vardolieproductievan –
vóór dën oorlog weer :b
ere
ikt werd om in de jaren -1925.-
1 December 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
am
Roemeensche Nationa1eBank.
Goud
Deviezen
Goud-
certifi. caten
Discontosi
Staats-
schuld
1
Lee-
ning’n
1
1
Circu-
latie
Giro
Gemiddelde
koers van de
L
inWeenen
Disconto-
voet
9
Januari
–
567 654
5.680 8.223
10.677
558
19.906
8.454
3
.
21
+
6
0
10
Ii
Februari
–
567
654 5.680 8.225
10.677 539 19.852
8.778
3.09+
6o 6
Maart.
– .
567
654 5.680
S 12
10.677
564
20.093
8.439
3.06
601
0
10
April
– –
–
568
654
5.679
8.228
10.677
556
20.504
8.233
2.91+
601,
8
Mei
–
–
–
.
569 754
5.679 8.206
10.677
549
20.967
7.713 2.39
60
5
Juni.
–
–
–
568
755
5.679
8.382
10.677
571
20.985
7.878 2.92
6o1
3
Juli
–
–
–
–
568
755
5.679 8.438
10.677
566
20.970
7.783
3.38
6
,
1
0
7
Augustus
–
569
754
5.679 8.407 10.677
584
20.999
7.896
3.28
60/
0
4
September 569 774
5.679
8.739
10.677 598
21.041
7.800
3.53
60
10
2
October
– –
570
774 5.679 8.954
10.677
.
605
21.050
7.970
3.70
6o1
0
6
November
571
.
774
5.879 9.020
10.677
616
20.985
8.821
3.851
6o1
en 1926 reeds zeer aanzienlijk te worden overtroffen
.De volgende tabel toont de aardol’ieprodnctie van
Roemenië aan.
Aardolieproductie van Roemenië.
1913
………….1.855.225
toii 1919
…………920.437
1920
…………1.037.048
1921
…………1.163.242
1922
…………1.365.765
1923
…………1.515.637
1924
…………1.851.231
1925
…………2.313.500
De gunstige resultaten van den economischen toe-
stand van Roemenië komen ook tot uitdrukking in de
resultaten van don Roemeenschen bui tenlandschen
handel. Ofschoon slechts de cijfers over het eerste
halfjaar van 1926 gepubliceerd zijn en derhalve de
hoogconjunctuur van het uit ‘veicivruchten en vee
bestaande deel van den uitvoer daarin nog niet tot
uitdrukking komt, wijzen de
cijfers
over het tweede
kwartaal van 1926 toch reeds op een aanzienlijk actief:
Invoer
Uitvoer
Saldo
in millioenen Lei
Januari
. .
2.739
.
2.403
– 336
Februari
2.987
2.143
– 844
Maart
4.075
2.716
-1.359
April
2.469
2.969
+ 500
Mei ………2.830
4.075
+1.2
4
5
Juni
2.935
3.936
+ 1.001
18.035
18.242
+ 207
.1
–
Jet jaar 192.6 vertoont dus in tegenstelling met
het jaar 1925 een groote activiteit.. Het ‘volumen ‘van
den handel is met ongeveer % toegenomen. De han-
clelsbalans speelt een des te gi-ootere rol, aangezien de
betalingsbalans van Roemenië passief is en het deficit
uit het actief van •de handelsbalans moet worden ge-dekt. De te verwachten stijging van de handelsbalans
voor het derde en vierde kwartaal van 1.926 doet een bijzonder gunstige ontwikkeling met een groot actief
verwachten.
czenlij.ken
voortgang heeft ook cle conso]ideering
van’ de buiteniandsche .credietverleening aan Roe-
menië gemaakt. In een ontgoocheling over het feit, dat het niet mogelijk was uit de militaire overwin-
ning het een of andere firiancieele voordeel te trek-
ken, heeft men zich aanvankelijk totbui.tengewoon
0fl-
verstandige handelingen laten vei-leiden. Wanneer men
bedenkt, dat Roemenië, dat een zeer arm land is,
slechts 134. pOt. van de herstelcinote van Dui.tschlancl
eii 1034 pOt. van de ‘herstelquote van Oosten-ijlc-Ho.n-,
garije en
.
Bulgarije toegezegd. lcreeg, clan zal men deze
ontgoocheling begrijpen, aangezien, naar men weet,
in verband met. de saneering in de drie ]aatstgenoem-
cle staten het totaal der herstelbetaliogen twintig
jaren is opgeschort en daardoor practisch feitelijk ge-
heel opgeheven is, terwijl de Dui.tsche quote door
leveringen in natura meer -dan voldaan werd. Roe
meriië trachtte derhalve bijzondere aanspraken te ont-
leenen zoowel aan het feit., .dat indertijd cle Banca Ge-
nerala ‘door de Duitsche bezettingstroepen is benut als aan artikel18 van het Verdrag van Versailles en
toen het met deze juridisch niet houdbare aanspra-:
ken geen succes had, trachtte het Duitsche eigen-
clommen in beslag te nemen en. den Duitschen invoer
to boycotten. Aangezien dit echter niet uitvoerbaar
bleek, overlegde het ‘de zaak nog eens en maalcte in
tegenstelling met Poleii de-ze maatregelen tijdig on-
gdaa:n, zoo’clat geen g.rootere economische schade werd
auigei-icht. Daarentegen besloot het eindelijk, de :aoe-meensche buitenland sche schulden te con sol id eeren,
clie in totaal een zeer aanzienlijk bedrag uitmaalcton.
Er werden veelbelovende en deohan’dehngen gevoerd,
die met Groot-Brittannië en Amerika in het voorjaar van 1926 tot een definitieve regeling leidden, terwijl
een overeenkomst met Franicrjk en Italië eerst later
tot stand kwam. Daardoor werd de credietwaardigheid
van Roemenië in de oogen van het buitenland zoozeer
verhoogd, ‘dat men ei- w’eer in slaagde, leeningen in
het buitenland te plaatsen. Men Ican begrijpen, wat
dit beteekende, wanneer men zich bedenkt, .dat het ge-
weldige gebrek aan geld ‘den rentevoet voor de lei-
dende Roemeensche industrieën tot 20 en 30 pOt. had
opgedreven. in de eerste plaats gelukte het een lee-ning in Italië te sluiten van rond 200 millioen L:ire,
waarvan overigens slechts 185 millioen Lire in con-
tanten werden uitgekeerd, in verband met vooruithe-
taling van rente en annuïteiten. Vet-der werd over een
g.roote leening in Engeland van rond 30 millioen pond
door bemiddeling van het banlciershuis Schi-öder &
Co. onderhandeld, waarvan 20 millioen voor den we-
deropbouw van de spoorwegen en 10 millioen voor
de definitieve stabilisatie van het geld zouden worden
besteed. Ook Duitschland onderhandelt volgehs de
laatste berichten over een leeni.rig van ongeveei- 50
millioen Mark, die geleverd zullen worden onder het
beding, .dat ‘de aanspraken inzake de Bauca Genorala
voorloopi’g zullen worden te.rr4jde gesteld en van de aanspraken uit. artilcel 1,8 van het Verdrag van Ver-
sailles doo:r Roemenië ui.tclruicicolijk zal worden afge-
zien. Ook met Amen kaarische ‘banlciershuizen ‘zouden,
iii het bijzonder in ‘verband met ‘de aanwezigheid van
koningin Maria van Roemenië, in Italië onderhande-
lingen over het ve.rloenen ‘an een groote leening
aangeknoopt zijn.
1-let riwakke punt blijft thans evengoed als v.i-oeger
de toestand van ‘de Staatsfinanciën. Formeel is wel-
iswaar in de laatste drie jaren n:iet slechts de ontwor-
pen begrooting dooi-voorbaat gebleken, doch heeft men
zelfs een klein overschot kunnen boeken. Pi-actisch
echter kan men deze niet als ‘duurzaam geconsolicleercl
beschouwen. De inkomsten van den Staat zijn bijna
geheel op tolien en i.nd:irecte belastingen opgebouwd
zonder een ruggegraat te bezitten in een vat ‘belas-
tingsysteem in modernen zin. Daarbij icomt, ‘dat dc
uitgaven voor cuituroele doeleinden minimaal zijn, cle
militaire lasten daarentegen geweldig groot. De uit-
gaven aan ‘am.btenaarstractemen.ten zijn ondanks het. groote aantal ambtenaren, zoo gering, dat men zonder
overdrijving zeggen kan, dat het meerendeel
dci:
ambtenaren zondei- bijverdienste slechts zeer moeilijk
den strijd om het bestaan kan volhouden.’ Men dient
in de’ze omstandigheid ongetwijfeld een van de hoofd-oorzaken te zoeken voor de nog heorschende corruptie
bij de spoorwegen, do gendarmerie,ja zelfs het ge-
062
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 December 1926
recht, het ijkwezen en de douane. Deze corrupti.e is
ongetwijfeld één van cle voornaamste
bi
riclerpalen voor
een gezond bestnur en een ste.rkeren uitbouw ‘vaî
den handel en het geldverkeer in Roemenië. In het
bijzonder lijden de nieuw-Roemeensche gebieden, die
deze verhoudingen uit de jaren voor den oorlog nok
niet kenden, bitter onder
deze
toestanden en hebben,
in tegenstelling met oud-Roemenië, de laatste jaren
zelfs een zekeren teruggang ondervonden in enkele
takken van het economisedi leven. In ieder geval wordt
beweerd, dat het nieuwe Kabinet in Roemenië stei-
ker dan tot nog toe het geval
is
geweest, streeft naar
het saneeren van het bestuur en de financiën van het
land. Voor dit van nature zoo rijke land zou ecu
volledige gezondmaking van het binnenland’sche be
stuur en de daarmee samenhangende takiken van de
staatsorganisatie zeker ongekende mogelijkheden bie-
den ivoor een sterken opbioei van het economisch
leven.
AANTEEKENINGEN.
Rijksgarantie voor de Algemeene Centrale .
Bankvereeniging voor den Middenstand.
In het No. van 11 November 11. werd op p. 1012 af
gedrukt hetgeen in de toelichting tot
•
de begrooting
van Financiën en het Voorloopig Verslag over dezè
aangelegenheid werd opgemerkt. In de Memorie van
Antwoord schrijft de Minister van Financiën. nu liet
volgende:
Er wordt in het Voorloopig Verslag aan herinnerd, dat
in 1923 cle tegenwoorclige Minister van Financiën, clie ook
in dien tijd als zooclanig deel van het Kabinet uitmaakte,
verklaarde, dat steun aan cie Hanzebanken te ‘s.JE[ertogen! bosch en te Utrecht door de Begeeriug ,,pertinent en onher-
roepelijk” was geweigerd.
1
Het is niet volkomen dukelijk, of met deze herinnering
achteraf critiek op cie toemnanls door de Regeering aange-
nomen houding wordt bedoeld. Zoo ja, clan zou (leze critek
wel in opmerkelijke tegenspraak zijn met het destijds een-
stemmig door de Kamer ingenomen standpunt. De geciteer-
cle woorden werden gesproken in de rede, door den Minis-
ter van Financiën gehouden op 27 Juni 1923, waarin hij
het
zg.
,,Hanzewetje” tegenover herpe aanvallen verde.-
•cligde. Dit wetje had te strekking, solide debiteuren van
de bovengenoemde Banken er tegen te behoeden, dat zij in
de ramp werden meegesleept en ontijclig werden afge
slacht. De aanvallen tegen het vetje gingen uit van de
onderstelling, tint aan de Banken zelf steun werd ver-
leenci. Dit laatste werd in de geciteerde woorden van tien
Minister met nadruk ontkend en cle leden der Kamer, di
het ontwerp verdedigclen, juichten die onthouding van recht
streekschen steun niet alleen toe, maar gingen in die zelf-,
de richting nog een stap vertier. Zij drongen nI. bij cle Minister aan, ook de laatste sporen, die op steun aan de
banken zelf zouden kunnen wijzen, uit het ontwerp weg te
nemen. Herinnerd moge hier worden aan vat •het lid der
Kamer, de beer Van Rijckevörsel, één der verdedigers vaû
het ontwerp, in dezer voege opmerkte :,.Ik constateer, dat
de bedoeling van dit wetsontwerp is uitsluitend daarvooi
in aanmerking komende debiteuren der beide banken iè’ quaestie door een Staatsgarantie te steunen, ten einde te
voorkomen, dat deze crisis ondernemingen meesleept, die
niet behoeven te vallen. Iets anders is, dat, zooals de heer
Van •der Waarden op het voetspoor van prof. Bruins heeft
betoogd, dit ontwerp er toe zou kunnen leiden door de pre
1
mier-risque.garantie, tint deze banken zelf indirect toch
gesteund worden. Welnu, ook ik zal zoo dadelijk bij de 11e-geering erop aandringen, daartegen de noodlige waarborgen
te geven.” Die aandrang kwam in het vervolg van de rede, waarin nader uiteengezet vcr d •de theoretische mogelijk-
heid, dat de banken zelf bate van het ontwerp zoudn cm-
clervinden. Hierop volgde.,, In theorie zou dat mogelijk zijn
en zouden op deze wijze ook de Hanzebanken zelf kunnen
profiteeren. Daa.rop moet dus iets gevonden worden en ik
hoop, dat de Regeering daartoe bereid zal zijn.”
Gezien de geschiedenis van Juni 1923, kan de ondergetee-
kende dan ook moeilijk aannemen, dat thans nog een poste
r
,
rieure critiek zou w’orden geoefend op de beperktheid van
het doel der Hanzewet, welke beperktheid toenniaals in aller
oog haar éénige rechtvaardiging vormde. .
Maar evenmin kan hij aannemen, dat met cie bedoelde herinnering zou worden beoogd critiek op de toelichting
welke de ondergeteekende thans schreef bij art. 110 van de
aanhangige begrooting. Art. 110 behelsde een memoriepost’
die reeds gedlureiidie S jaar op de begrooting hadi gestaan
en ciie bij cen aanvang dier jaren, in 1.919, op eeue zéédu-
nige wijze was toegelicht, dat er geen grooter risico voor .en Staat in lag dan tot een bedrag van 1Y
2
millioen. Zon-der nieuwe toelichting thans zou cle Kamer dien mernorie-
post dus aannemen in de meeiiing, dat hij nog steeds de
oude draagwijdte had, terwijl in c’aarheicl door. een over-
eenkomst, door den Minister van Financiën in December
1925 aangegaan, de draa.gwijdte gewijzigd, immers het risico
verhoogd was. Het spreekt derhalve vanzelf, dat bij de in
diening van de onderhavige begrooting mecledeeling . van
die overeenkomst
moest
worden gedaan. . .
Wanneer dan ook in het Voorloopig. Verslag van ,,een
meten met twee maten” wordt gesproken, dan . moet- de
onciergeteeken.de opmerken, dat hij zich daarvan. niet’ be-
wust is en •ciat het hem voorkomt, dat ook degenen, (lie dit
verwijt doen, moeilijk zoudeic kunnen antwoorden op . de
vraag: of hij in 1923, tegen het gevoelen van de geheele
Kamer in, steun aan de noodlijdende banken te ‘s.11erto-
genbosch en te Utrecht had moeten voorstellen, dan w’el of
hij in 1926 had moeten achterwege laten mededeeling te
doen van cle overeenkomst van December 1925.
Toch zal xvie van een meten met twee maten spreekt,
hierop een antwoord moeten gevën; m.a.w. moeten aan-
duiden, op welk van die heicie momenten anders had kun-
nen zijn gehandeld.
Het min of meer persoonlijk element, dat in het citaat
ut le rede van 27 Juni 1923 ligt, aldus uitgeschakeld
zijnde, blijft slechts over de vraag, of de ambtsvoorganger
van den ondergeteekende voldoende reden had om in Deceni-
her 1925 de bedoelde extra-garantie te verleenen en of hij
daardoor niet onbillijk werd tegenover de banken, die vroe-
ger in soortgelijke omstandigheden hadden verkeerd.
Bij cle beantwoording van (ie vraag kan, naar het den
ondergeteekencle voorkomt, het aniecedent vhn de banken
te ‘s Hertogenbosch en te Utrecht aanstoncis w’orden uitge-
schakelci. Op het moment, dat deze banken bij de Regeering
aanklopten, was de toestand daar reeds van ctien aard, dat
aan redden door een eenvoudige 1 iquiditeitsgarantie geen
denken meer was. Steun in een aoodanigen vorm, tint naar menschelijke berekening cie Staat er zonder kleerscheuren
zou afkomen en de memoriepost dus ook in de toekomst
slechts voor ,,memorie” zou worden uitgetrokken, was wel
mogelijk in 1925 bij de A.C.B., maar niet in 1923 bij de
genoemde ilanzebanken.
Eenigszins anders staat de quaestie met cle Hanzebank.
te Delft. Het is den ondergeteekende uit (le stukken geble-
ken, tint deze inderdaad in 1924 om soortgelijken steun bij cle Regeering en de Nederlancische Bank heeft aangeklopt
als later aan de A..C.B. is verleend. Die steun is toen dooi verschillende oorzaken niet tot stand gekomen. Of, zoo de
steun wOl verleend ware, de verheskansen voor de garen-
ten niet grooter geweest w’aren dan later bij de A.C.B., kan
de ondergeteekencle. zonder een nauwkeurig oudlerzoeit,
waarvoor
01)
dit oogenblik uiteraard geen aanleiding be-
staat, niet beoordeelen. Wel is hem uit de stukken geble-ken, dat daarover toenmaals niet onverdeeld optimistisch
geoorci cel d werd.
Toen in December 1925 door den Minister van Finan-
ciën cle overeenkomst met te Nederlandsche Bank werd gé-
sloten, waarbij de laatste in staat werd gesteld de liuidi-
teit van cle A.C.B. te verzekeren, was ei één voornaam
motief hiervoor, dat bij vorige gelegenheden niet kon
werken. Dit motief was het volgende de Staat was (sinds
1919) reeds voor 14 millioen bij deze bank geïnteresseerd.
De toestand was in December 1925 aldus, dat, wanneer
niet een bijzondere maatregel werd getroffen om het toen maals ontstane wantrouwen te kunnen weerstaan, de vroe-
ger gegarandeerde 1
Y,
millioen groot gevaar liepen voor tien
Staat verloren te gaan, maar dat bij een rustige ontwikke-
ling, gepaard aan een reorganisatie onder bekwame leiding,
cle zeer groote waarschijnlijkheid bestonl, dat geeéerleï vir-
lies door tien Staat of cie Nederlanclsche Bank zou worden
geleden. Onder die omstandigheden w’erd: de extra-garantie
verleend, en daaraan o.a. deze voorwaarde door cle Regee:
ring verbonden .,, dat de leiding van de A.C.B. tijdelijk
wordt opgedragen aan een dooi TJwe Directie (Directie van
de Nederlanclsche Bank) aan te wijzen persoon, die voldoen-
de waarborgen biedt, dat de eventueel noo:lige reorganisa-
tie der A.C.B. met kracht woede doorgevoerd”. In hetzelfde schrijven werd cioor de Regeering hiervoor aanbevolen Mr. J. W. Beijen, aan welke aanbeveling door de Nederiahdsche
Bank gevolg is gegeven. De vraag, of het voorbehoud ,,behouclens cle goedkeuring
van •de vetgevencie macht” werd gesteld, kan bevestigend
worden beantwoord. Juist omdat dit voorbehoud gesteld
was, was onmiddellijke kennisgeving aan de Kamer minder,
noodig, terwijl juist hetzelfde belang, ciat men door de
24,235 49,829
5,833
11,424
578
3,497
772 281
717
94,778
42 9, 174
2417,12 645,26
364,871
4980,31(
1456,94’l
923,14(
4,492
5,290
3.665
1,626
1,171
109
727
146,4
182
21,923
43,813 5,272
10,086
548
3,505
768 288 668
91,228
386,088
5020.015
2 47 4,668
723,085
52,749
3 79, 198
4353,169 1401,842
779,308
4,619
4,776 3,815
1,555
1,094
98
656
140,5
177
20)
42,740
4,997
10,678
3,537
783
300
736
73,667
311,988
4390,408
2484,286
702,943
45,764 348,079
4460,596
1302,528
728,963
3,915
5,922
3,757 1,555
1,719
22
98
640
140,2
182
46,202 5,524
11,756
42
21
3,287
778
295 720
86,751
333,763
5180,955 2689,702 791,924
50,107
328,728
4671,554 1686,222
758,595
5,061
6,294
3,725
1,555
1,75112
83
627
149,2
186
47,084
5,573 13,074
18
21
3,275
792
307 768
90,841
3 45,5 42
5016,083
–
2051,429
928,959
57,264 360,494 5244,187
1322,917
821,279
6,100
7,707
3,880
1,737
22
78
600
156,6
181
49,511
5,500
12,879
14
21
3,252
814
318 850
92,567
330,480
523 5,3 32
1992,381
9 19, 727
49,787
379,496
55 43,48 3
1688,500
833,917
6,945
7,941
3,635
1,685
22
83
568
163,2
183
52,090
5,518
12,876
13
21
3,187
785
313
880
93,642
345000′
4625,367
1
763,854
823,419
50,680 450000
10
5196,684
1699,156
836,310
6,294
3,741
1,648
12
89
513
180,1
187
134
139
141
145
149
149
146
116,8
116,6
117,2
119,5
123,0
127,2
127,9
96
93
91
91
91
91
91
1922 nieuwe schatting op grond der gedeclareerde waarden.
51
Vanaf
Januari 1922 in goudmarken.
101
Met ingang van 1925 officieele waarde
cijfers. “1 Verplichte verzekering. Sedert April 1922 excl. den lerschen
Vriistaat.
121
Geheel werkloos.
ii]
Leden van vakvereenigingen; geheel
werkloos.
14
1 Wall Street Journal: 20 gewone aand. Maandgem. in S.
15)
London and Cambridge Economic Service: 20 gew. aand.
161
Offi-
cieel: industrieele en Scheepvaartaand.
17]
Schweizerischer Bankverein,
21 industrieele, spoorweg- en bankaandeelen.
181
Officieel, 49gewone
aandeelen.
19
1 Voorloopig cijfer.
201
Gedurende de staking geen cijfer
gepubliceerd.
21
1 Kolenstaking.
21
1 Kolenstaking niet inbegrepen.
.1 December 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1063
garantieverleening beoogde te dienen, op dat oogeublik
tegen publicatie zich scheen te verzetten.
Uit het voorafgaande volgt, dat, bij eeiio verwerping dooi
de Kamer van de extra garantie, de Staat niet gebonden
is. Mocht het tlaartoe komen, dan zal het intusschen ge-
wenscht zijn, niet den memoriepost te verwerpen, daar
hierdoor ook de reeds in 1919 goedgekeurde garantie onge-
daan zou worden gemaakt, maar cle omschrijving van den
post in cliei’ voege te veranderen, dat hij tot de destijds ver-
leende garantie beperkt blijft. De post zou dan b.v. aldus
kunnen luiden: ,,Uitgaven, voortvloeiende uit de door het
Rijk aan de Nederlandsche Bank tot een maximum van
,ly, milhioen verleende garantie voor kredieten, door haar
verleend aan •de Algemeene Centrale Bankvereeniging
voor
den Middenstand. ………. Memorie”.
Ondergeteekende moet dit in de gegeven omstandigheden
ontraden, maar meent, dat eene onverhoopte afwijzing van
de extra-garantie op deze wijze, en niet in een verwerpen
van den memoriepost, tot uiting zon moeten komen.
Omtrent den wensch van sommige leden, dat de omschrij-
ving van artikel 110 zal w’orden
verruimd
in dien zin,
dat ook andere soortgelijke banken, welke in moeilijkheden
geraken, op gelijke wijze kunnen worden geholpen, moge
liet volgende wordeii opgemerkt.
Stellig zou deze verruiming niet kunnen plaats hebben
ten behoeve van clie banken, waarvan met zekerheid kan
worden gezegd, dat de te verleenen hulp •de grenzen eener
1 iijuiditeitsgarantïe zou overschrijden.
Doch ook voor andere gevallen rijst een moeilijkheid.
Daar de Regeering te recht steeds
01)
het standpunt heeft
gestaan, zelve zich niet te moeten begeven in de beant-
woording van vraagstukken van practisch bankbeleid, heeft
zij haar steun stee:ls slechts in dozen vorm gegeven, dat
van de Nederlandsche Bank een deel van liet uit ruimer
kreclietverleeni ng voortspruiten.d risico werd overgenomen.
De Nederlandsche Bank nu blijkt van meening te zijn,
dat, indien er van een levensvatbaar middenstandskrediet
sprake zal kunnen zijn, daarvoor in ieder geval concen-
tratie noo:lig is. Versnippering over meer organisaties zou
naar haar oordeel dreigen cle toch ree.ls uiteraard kleine
winstmarge in verliezen •te doen omslaan. Bovendien zou
door gebrek aan een voldoend aantal deskundige leiders liet
•iisico tea zeerste worden verhoogd, nog afgezien van de ge-
varen van dubbele kredietverleening, welke bij het ont-
breken van een behoorlijk verband veel moeilijker te kee-
ren zijn.
Het is mede om die reden, dat de ondergeteekende in
den loop van dit jaar eene commissie heeft ingesteld, waar-
in de verschillende richtingen zijn vertegenwoordigd en
waaraan een reorganisatie van het middenstandsk.redietwe.
zen is opgedragen. De Regeering heeft hoop, dat het aan die
commissie zal gelukken, overeenstemming te verkrijgen om-
trent de stichting van een supra-centrale, waarin de Mid-
denstandsbanken van verschillende richtingen haar ver-
eenigingspunt zullen vinden.
Met het oog op deze verw’achting zou er geen bezwaar
tegemi bestaan, de omschrijving van den post aldus te ivijzi-
gen, dat in cle plaats van ,,de Algemeene Centrale Bankver-
een iging voor den Middenstand’ werd gelezen: ,,een Cen-
trale Middenstandsbank”. Doch verder zal bezwaarlijk kun-
nen worden gegaan.
Naar aanleiding van het gedane verzoek om een juist
inzicht te verkrijgen in den toestand, waarin de A.C.B
thans verkeert, met een overzicht van de baten en lasten
der bank, wordt eene uitvoerige Nota
vertrouwelijk
ter grif-
fie van cle Kamer gedeponeerd, ter inzage voor de leden.
Op de vraag ten slotte, die in liet Voorloopig Verslag
gedaan wordt, of nog meer garanties verleend zijn, moet
MAANDCIJFERS.
RESUMÉ UIT HET MONTHLY BULLETIN OF STATISTIOS (VOLKENBOND).
Maandgemiddelde
1
1926
1913
1
1924
1
1925
1
Maart
1
April
1
Mei
1
Juni
1
Juli
1
Aug.
1
Sept.
Productievan Engeland ‘) ………24,336
steenkool Ver. Staten ………43,088
(1000 tOnS) Frankrijk 2) ……….3,404
Duitschland
3)
…. 15,843
Productievan Engeland ………….869
ruw ijzer Ver. Staten ……….2,601
(1000 tons) Frankrijk
4)
…….
….434
België ……………207
Duitschland 5)
1,397
Import(voor Engeland 1000
£ 6)
54,931
binnen).
Ver. Stat. 1000 $
147,932
verbruik)
Frankrjkl000Frsi) 701,778 Italië
1000 Lire
8
303,803
D’land
1000 M.
9) 897,474
Export (biO- Engeland 1000
£ 6)
43,771
nenlandsche Ver. Stat. 1000 $
204,024
producten)
Fraukrjkl000Frs)° 573,351
Italië
1000 Lire
8
209,303
D’land
I000M.
0
) 841,436
Inklaringen Engeland (geladen)
6)
4,089
(1000 tons) Ver. Staten
(gel. en ballast)..
4,440
Frankrijk (geladen) 2,876
Italië (gel.en ballast)
1,560
Aantalwerk- Engeland
16)
loozen in 1000 Italië
12)
Duitschland
13) – .
Indexcijfers Ver. Staten
14)
.
van aandeel- EngeL15 (1913=100) koersen
Zweden
16)
(Oom.
waarde = 100)
Zwitserland
17)
(id.)
Nederland
18)
(192 1-25 = 100)
1)
Voor den verkoop beschikbaar. Vanaf einde
1
21
Inc’usief bruinkool. Vanaf 1918
mci.
Elzas-Loth
mci.
het Saargebied.
31
Vanaf 1918 zonder Elzas-I
1920 zonder Saargebied en de Pfalz. Vanaf Juli
1
Opper-Silezië.
41
Vanaf 1919 inclusief Elzas-Loth
Luxemburg. Vanaf 1918 zonder Elzas-Lotharingen
Poolsch Opper-Silezië.
6]
Vanaf
1
April 1923 me
handel van Groot-Brittannië en Noord-Ierland mei
staat en uitgezonderd den buiteniandschen hande
vrijstaat.
7]
Sedert Januari 1921 ge.declareerde waan
22,646 20,694
43,182 43,877
4,916
5,087
9,897
11,052
619
528
2,634
3,082
638
706
237
212
651
848
94,789
97,221
297,920 348,54(
3327,334 3665,041
1614,972 2181,101
756,901 1030,171
66,747
64,449
374,804 401,527
3455,697 3784,461
1197,574 1523,039
545,971 733,19€
4,614
4,625
5,691
5,782
3,549
3,666
1,372
1,436
921 zonder Ierland.
iringen. Vanaf 1920
.otharingen. Vanaf
122 zonder Poolsch
Iringen. 51 Zonder
vanaf 1922 zonder
inbegrip van den
den lerschen vrij-
1
van den lerschen
le. 9 Sedert Januari
1064
ECONOMISCH-STATISTISCHE
BERICHTEN
1 December 1926
het antwoord iii zöôver bevestigend lui/èn, dat inderdaad
in dc eerste helft van 1925 nog een andere garantie ver-
leend is. Ook iii dat geval echter onder voorbehoud van cle goedkeuring der wetgevencie macht. Dit laatste volgt reeds
uit het feit, dat in hdt slotartikel van de betreffende over-
eenkomst met de Nederlandsehe Bank is bepaald: ,,De Re-
geen ng verbindt zidh de medewerking dci
–
Staten.Generaal
voor zoover clie voor (le inwerkingstelling dezer overeen-
komst vereischt is, iii te roepen, zoodra zulks noodigmoeht
blijken”. Het belang, dat door het in deze overeenkomst
aanvaarde risico beoogd werd gediend te w’orden, doet he
ongeraden voorkomen, hieraan thans n adere mecledeelingeu
toe te voegen.
ONTVANGEN:
Anserilcaansche Cultuur in de Pi’ccctjIr,
door
M. C.
van Mourik Broekman. Leiden, 1926; A.
W.
Sijthof.f’s Uitgeversmaatschappii.
Handboek voor Rubberwaoi)-de’n,
door Firma B. San-
ders
Ezn.,
Comm.issionnairs in Effecten. Amster-
dam, 1926; Firma B. Sanders
Eau.
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B.
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
OPEN MARKT.
1926 1925
1924
1914
27Nov.
22-27
15-20
8-13
23-28
24-29
20-24t
Nov.
No’v.
Nov.
Nov. Nov.
Juli
Amsterdam
Partic. disc.
3Ii1
311_31
3-
7
1a
3
1
I4-I8
3ij4-‘I2
4314
33I8’31i6
Prolong.
31/4.1(,
2
3
14-3
1
12
2
1
12-3
1
12
3112-4
31j..4
4
1
18′
3
14
2
1
14-
314
Londen
Daggeld •.
316.4
3
1
1-5
3.014
34
3
14
2-4
2-4
1
3
14-2
Partic. disc.
4
3
Is_
11
!16
431_111
4
11
116I4
4’11614
3
5
116-4
3
11
I16-14
2
1
/4314.
Berlijn
Daggeld ..
4
1
1-6
2
1
146
2
1
12-412
2
1
125
1
12
7-10
-.
–
Partic. disc.
30-55 d…
4
5
1
4
5
1s
45I8-14
431
4
6
3
14
– –
56-90 d..
.
4
1
12
4
1
12
4
1
12-
5
18
4
5
1s
614
–
2’1s-
1
J2j
Waren-
1.
wechsel.
5
1
14
5’18-
51
14
4185118
4?l
q
_511
4
$(1
4
–
–
New York’) Cail möney
51/
4
4
1
J2-5!4
411351/4
41/43j4
4
1
j25j4
2.4
1
/4
I3/
4
_21
3
Partic. disc.
37!8
371
8
37/s
–
3′!,
–
–
1)
Cali n,oney-koers van
19Nov.
en daaraan voorafgaande weken tim
Vrijdag.
WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.
D
Q
New
Londen
York’.l
Berlijn
Parijs
Brussel1
Bafavia
i)
23 Nov. 1926
2.501
12l2(.
59.37 8.79
34.80
l00(
24
,,
1926
2.501/
8
12.13
59.37
8.724 34.80
lOOK 25
,,
1926
2.5011,
12.134
59.374
8.96
34.82+
lOOK
26
1926
2.501/,
1233+
59.39 9.10
34.80
100K
27
,,
1926
–
12.13+
59.43 9.04
34.80
1003.4
–
29
,,
1926
2.50’/
12.134
59.43
9.26
34.80
10oK
1
Laagsted.w.’)
Hoogste d.wl)
2.50′
1
,
2.5011,
6
12.121
1213.,v
59.35
59.43 8.58
34.774,
10011
8
9.35
1
34.82+
10031
8
22 Nov. 1926
2.50i1,
12.12+
59.374
8.84+
34.81
1
100′
15
,,
1926
2.50
12.124 59.35+
8.354′
34.82+’
10051,,
1
Muntpariteit
2.48
8
,4′
12.10 59.26
1
48.- 134.59
1 100
1
0) Noteering te Amsterdam.
) Noteering te Jtotterdam.
1) Particuliere opgave.
Data
_7_
serland
Weenen
Praag
Boeka- rest
1
)
1
Milaan
Madrid
23 Nov. 1926
48.24
35.30
7.40
1.37
10.49
37.89
24
•,,
1926
48.24
95.30
.7.40
136
10:56
37.92+
25
,,
1926
48.25 35.3
2
+
7.40
1;37
10.55
37.974
26
1926
48.25 35.30
7.40
1.40
10.55
37.90
27
,,
1926
48.25
35.32+
7.40
1.40
– –
29
1926
4 8.2 5
25.32+
.
7.40
.1.40
10.67
37.90
Laagsted.w.l)
48.20
35.20
7.38
1.30
10.40
37.80
Hoogste d.wl)
48.26 35.35
7.42
1.45
10.82+
38.-
22 Nov. 1926
48.25
35.274
7.40
1.36
8.20 37.90
15
,,
1926
48.2281,
35.25
7.40
.1.37
10.31
37
:
874
Muntpariteit
48.-
.
35.-
50.41
48.-
48.-.-
48.-
0) Noteering te Amsterdam. ‘) Noteering te Rôtterdam.
1) Particuliere opgave.
23 Nov. 1926
66.75
66.65
24
.
1926
66.75 66.62
25
1926
66.75
66.62
26
1926
66.75
66.62,
27
1926
86.75
66.62
29
1926
66.774
66.62
Laagste
d.w.l)
60.70 66.55
Hoogste d.wl)
66.80 66.65
22 Nov. 1926
66.75 66.65
15
,,
1926
66.75
66.65
Muntpariteit
66.80
66.67
0)
Noteering te
Amsterdam.
Laatstbekende noteeringen te Amsterdam en Rotterdam op
30 Nov. 1926 voor
telegrafische
uitbetaling op: –
Gulden per
Pari
Koers
_______
Bank-
dis-
conto
Europa.
Londen*)
£
12.
1
0+
12.134
5
100
Mark
59.264
59.434
6
100
Franc
48.-
9.21
74
100
,,
48.-
31.80
7
Berlijn
)………….
Parijs
0) …………..
Zürich
0)
48.__
49.27
34
Brüssel
*)
**) ………
…100
,,
100
Kronen
50.41′
7.41 54
100
Schilling
35.-
35.324
7
Mill. Kronen
50.41
1)
34.95
6
100
Lei
48.-
1.324
6
100
Leva
48.-
1.804
10
100
Dinar
48.-
4.40
7
Praag
……………
Weenen
t)
….
Stamboel
…….
Turksch
£
10.93
1.25
Boedapest
………..
Boekarest
……….
100
Drachme
48.-
3.21
11
–
Sofia
…………..
100
Lira
48.-
10.
67
7
Athene…………
100
Peseta
48.-
37.88
5
Milaan
)
……….
Madrid
0)
……….
Escudo
2.684
0
.
12
+
8
Lissabon
…………
Kopeirhagen
t)
100
Kronen
86.67
68.624
5
Oslo t)
100
,,
66.87
63.10
44
Stockholm
t)
100
,,
66.67
66.674
44
100
IJsl.Kr.
..
..
66.67
54.65
Belgrado
…………
Warschau
……….
100
Zloty
48.-
28.50
10
Kovno (Litauen)
100
Lita
24.88
24.50
7
Reickjavik
……….
Riga (Letland)
100
Lat
48.-
49……
8
Reval (Estiand)
100
Estl.Mk.
0.664
0.664
10
10
.
0
Finnmrk.
6.26
6.304
74
Tjerwonets
12.80
12.80
(lORoebel)
Helsingfors
……..
Moskou
…………
100
Gulden
48.40 48.50
54
Amerika.
New-York
*)
$
2.4875
2.504
4
Canad.
$
2.4875
2.504
Mexico
……….
Mex. Dollar
1.22
Buenos Aires ……
Peso (papier)
1.0568
2
1.014
La Paz (Bolivia)
–
Boliviano
0.97
0.884
Rio
de Janeiro
Milreis (pap.)
0.8075
8
0.31
Peso (papier)
‘0.9080’
0.304
Danzig
………….
Bogota (Columbia)
Peso
2.42
2.434
Quito
(Ecuador)
.
Sucre
1.21
0.49
Lima (Peru) ……
Per.
£
12.104
9.15
Montevideo (Urug.)
Peso
2.5725
2.494
Montreal
………..
Caracas (Venezuela)
…
Bolivar
0.4795
0.474
Paramaribo
…….
Gulden
1.-
0.994
Valparaiso …….
…..
Willemstad(Curaç.)
…
Gulden
1.-
1.014
San José
(C.
Rica)
Colon
0.8220
0.624
Guatemala
……..
…
Peso
0.0415 0.0415
Managua (Nicarag.)
…
Cordoba
2.484
2.524
San Salvador (Salv.)
Colon
1.2440
1.234
Aaië.
Calcutta ………..
Rupee
0.807 0.90
4
Batavia
……….
Gulden
T.C.
1._
1.00k
4
Yen
1.24
1.224
6.57
….
Dollar
.
1.22
Taël
1.534
Singapoe
……..
….
…
Straits-DolI.
1.4125
1.414
Phil. Peso
1.214
1.234
Shanghai
……….
…
Tical
0.914
1.13
Eobe
……………
lIanilIa
.
…………..
Bangkok…………
reheran (Perzië) Kran
0.244
Hong Kong
………
Afrika
.
.
.
.
–
aapstad
£
12.104
12.10
54k6
Egypt.
£
12.42 12.44
Aus
tralië.
&lexandrië………
I’Ielhourne, Sidney
en Brisbane
£
12.104
12.14
ieuw Zeeland
£
12.104
12.14
1) Pariteit der voorm. Oostenr. Kroon.
2)
Goudpeso.
3)
Milreis Goud.
‘)Not, te Amsteidam; Overige not, part. opgave.
St)
5 frank = 1 Belga.
1 December 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1065
KOERSEN TE NEW YORK.
(Cable).
D
a a
Londen
($
per £)
Parijs
($ P.
lOOfr.)
9erlijn
($
P. 100
Mk.)
Amsterdam
(S P.
100 gid.)
23 Nov.
1926
4,85 3,50
23,73
39,97%
24
1926
4,8415/,
3,52
23,73&1,
39,98
25
1926
–
–
–
–
26
,,
1926
4,85’/,,
3,621
23,7434
39,975
27
,,
1926
4,85
1
1
32
3,64
23,76
39,98
29
,,
1926 4,85
3
/
5
.
3,71
23,76
39,97
30 Nov.
19251
4,8434
4,-
23,80
40,21
Muntpariteit…
1
4,8667
19,30
23,8134
4011,
KOERSEN TE LONDEN.
Plaatsen eli
Landen INoteerings-
eenheden 13Nov.
1926
20
Nov.
1926
1
22/27
Nov.
’26
ILaagstelHoogstel
1
27Nov.
1926
Alexandrië.
.
Piat. p.0
9714
9714
97
1
11
979i
1
,
9734
Athene
….
Dr. p.
£
396 392
389
403 396
Bangkok …
Sh.p.tica!
111014
11103/,
111014
11103Ie
11105/.
Budapest
.
..
Pen. p.
£
27.72k
27.721
27.65
27.80 27.721
B. Aires’). ..
d. p.
$
4534
4526?
’32
45tl/,
+* 4534
Calcutta ….
Sli. p. rup.
1/5
55
1
6
4
115S.72
555
1
2.S
”
1
.27
5
1″rs
1j513110
Constantin..
Piast. p.
£
960
96214
955
970
96234
Hongkong
. .
5h. p.
$
1111718
111111,
1/11
2
1
011
13
IS
1
111
Sh.p.yen
2’O’
1
IT
I
TT
2/0°
2/0
2/0’i
Lissabon
1)
. .
d. per Esc.
2171
’52
217′
’52
285
li
2”
64
1
217′
152
Mexico …..
d. per
$
24
24
23
25
24
Kobe
……..
Montevideo
1)
d. per
$
4934
4934
49
49
i/
49518
Montreal’)
..
$
per
£
..
.
.
per Mii.
4.84i
v
4.84
4.837/
t
4.841/
4
4 84
75
R.d.Janeirol)
6819
1
61?
32
51b
6s/
1
0
6I
1,
Shanghai
..
.
Sh. p. tael
2f6t1
2159I,
215
216
1
1
8
25
0
Singapore. ..
id. p.
$
913271
132
213
27
1
32
2/334
211316/
213131,
Valparaiso
1).
$
p.
39.52 39.59
39.51
39.59
39.51
Warschau ..
ZI. p.
£
1
4334 4334
42
45
4334
‘) ieiegranscn sranstert. ‘ iu ag.
ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS
8)
Londen’)
N.York
2
)
Londen
22 Nov. 1926.. 25s
54,,
22 Nov. 1926
8411134
23
,,
1926…
2531
8
5434
23
,,
1926
84110
24
,,
1926— 2551
8
54 24
,,
1926
…..
84/11
25
1926.. 253
–
25
,,
1926
8411134
26
1926.. 2534
5434
26
1926
84/1134
27
,,
1926..
25
7
1,
54%
27
,,
1926
8411134
28
Nov.
1925.. 32
6911
8
27
Nov.
1925
84/1134
20 Juli
1914..
24i51
54
,
1
8
20 Juli
1914
84111
1)
in pence
p. os.
stand.
2)
Forelgn silver in
$c.
p.oz.fine.
5)
in sh. p.oz.fine
STAND VAN
‘
s RIJKS KAS.
Vorderingen.
1
15 Nov.
1926
23
Nov.
1926
Saldo bij de Nederlandsche Bank
–
–
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
/
735.126,96
/
1.424.446,56
Voorschot
op
uit. Oct. 1926 aan de ge-
meenten
op
voor haar door de Rijks-
administratie te heffen gemeentelijke
inkomstenbelasting en opcenten
op
de Rijksinkomsten belasting….. …
50.779.126,43
,,
50.779.126,43
Voorschotten aan de koloniën ……..
,,
10.086.848,13
Kasvord. weg. credietverst. ajh. buiteni
….11.202.614,83
….
136.368.676,82
,,
134.896.268,71
Daggeldleeningen tegen onderpand
van Staatsschuldbrieven
…… …
,,
7.800.000,-
Saldo der postrekeningen van Rijks-
comptabelen
………………….
20.801.941,27
,,
19.970.476,75
Vordering
op
het Staatsbedrijf der
P.,
…6.500.000,-
…
T
.enT.
‘
) ……………………..
–
–
Id.
op
andere Staatsbedrijven
3)
–
.
–
Verplichtingen.
Voorschot door de Nederl. Bank
….
f
12.003.134,60
f
9.474.216,84
111.369.000,- 42.320.000,-.
,,11l.369.000.-
,,
42.320.000.-
Waarvan direct bij de Ned. Bank
–
–
Zilverbons in
omloop
…………….
,,
13.675.600,50
Schatkistbiljetten in omloop’)………..
Schatkistpromessen in omloop
………
Schulda.d.Bankv.Ned.Geeenten
1)
m
–
–
Id. a. h. Alg. Burg. Pensioenfonds
2) ..
…13.886.798,-
,,
1.410.053,71
,,
1.682.581,90
Id. a. h. Staatsbedrijf d.
P., T.
en
T.
2)..,,
35.371.525,17
,,
25.301.937,68
1.629.651,97
,,
1.479,651,97
Id. aan andere Staatsbedrijven’)………..
Id. aan diverse instellingen’)
………
36 ,,
.215.515,76
,,
36.219.144,79
Waarvan
f
12.056.000 vervallende
op 1
Juli 1929.
In rekg.-crt. met
‘s
Rijks Schatkist.
NEDERLANDSCH.INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
1
26Nov. 1926
1
27 Nov. 1926
Totaal …………………………..
f26.130.000,-
f20.905.000,-
Voorschot uit
‘5
Rijhs kas aan N.-Indië
126.000,-
,,
229.000,-
Indische Schatkistprom. In omloop
..
.
,,
5.800.000,-
,,
2.800.000,-
Voorschot Javasche
ank aan N.-lndlë
–
–
Muntbiljetten in omloop
…………..
33.173.000,-
,,
32 942.006,-
Ten voordeele van Ned.-lndië ge.
boekte beleggingsgelden van het
3.075.000,-
,,
3.075.000,
Ned.-lnd. muntfonda………………..
Idem van de Ned.-lnd. Postspaarbank.,,
768.000,-
Te goed
bij
‘s
Rijks kas………………….
–
–
Te goed bij de Javasche Bank
………..
16.812.000,–
,,18.859.000,-
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans
op
29 November 1926.
Activa.
Binnen!.
Wis-(
Hfdbk.
f
36.668.473,31
se1s,Prom.,
Bijbnk.
,,
7.747.579,13
enz.in disc4Ag.sch.
,,
16.621.964,22
f
61.038.016,66
Papier
o. h.
Buitenl. in disconto………
–
Idem eigen portef..
f
182.314.270,-
Af :Verkochtmaar voor
debk.nognietafgel.
–
182.314.270,-
Beleeningen
ncl. vrsch.
Hfdbk.
f
57.024.164,71
in rek.-crt.
Bijbnk.
,
11.409.197,39
–
–
op
onderp.
Ag.sch.
iO.,44.519,9n
139.177.882,05
Op
Effecten…….
136.483.382,05
Op Goederen en Spec.
,,
2.694.500,-
139.177.882,05
Voorschotten a.h.Rijk
… … ..
,,
11.814.069,29
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud
…….f
61.589.915,-
Muntmat., Goud
… ,,
356.281.452,47
f
417.871.367,47
Munt, Zilver, enz.
•
27.271.249,07
Muntmat., Zilver..
Effecten
,,
445.142.616 54
BeleggingRes.fonds.
f
6.990.743,87
id. van
i
5
v.
h. kapit.,,
3.999.374,05
10.990.117,92
Gebouwen en Meub. der Bank
……..
5.142.000,-
Diverse
rekeningen
………… …….-
59.072.981,44
f
914.691.953,90 Pasalva.
Kapitaal
………-. . ……….. .. .
f
20.000.000,-
Reservefonds
……………
……….,,
7.047.731,06
Bijzondere reserve
…………………,,
8.800.000,-
Bankbiljetten in omloop…………..,,
849.235.930,-
Bankassignatiën in omloop………..
623.871,96
Rek.-Cour.
5
Het Rijk
f
–
saldo’s:
k.Anderen,,
17.971.008,06
,,
17.971.008,06
Diverse rekeningen
………………,,
11.013.412,82
f
914.691.953,90
Beschikbaar metaalsaldo
……. …….
f
271.008.162,79
Op de ba8is van
2
1.
metaaldekking ……
,,
97,422.000,79
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop
dan waartoe de Bank gerechtigd
is. ,,
1.355.040.810,-
Voornaamste posten in duizenden
guldens.
Goud
Andere
Beschikb.
Dek-
Data
Munt
1
Muntmat. Circulatie
opelschb.
schulden
Metaal-
saldo
kings perc.
29 Nov. ’26 61.590 356.281 849.336 18.595 271.008 51
22 ‘2e. 61.729 356.281 833.296 22.324 273.639 52
15 ,, ’26 62.014 356.300 852.506 25.974 269.114 50
8 ,, ’26 62.114 356.297 866.146 22.483 266.830 50
1 ,, ’26 62.266 356.290 891.961 23.977 261.533 49
25 Oct. ’26 62.445 356.290 833.642 34.370 271.700 51
30 Nov. ’25 52 564 405.274 906.074 38.409 291.820 51
25 Juli ’14 65.703 96.410 310.437
6.198 43.521
1
) 54
iaai Schatkist- B 1
–
Papier Diverse
Data
bedrag promessen
,
e ee
op het
reke-
disconto’s
rechtstreeks ” ” ”
buitenl. ninEen
2)
29 Nov.
1926
61.038
–
139.178 182.314 59.073
22
1928
63.379
–
126.791
182.451
61.245
15
1926
68.327
–
131.243
180.238 72.921
8
,,
1926
71.186 6.000
148.308
178.830
65.058
1
,,
1926
73.795 9.000 170.355
185.544
66.100
25 Oct.
1926
65.335
14.500
127.303 194.428
58.336
30
Nov.
1925
71.868
–
136.386
244.893
40.742
25 Juli
1914
67.947
14.300
61.686
20.188
509
‘) Op
de basIs
van
21
metaaldekking.
5)
Sluitpost
activa.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
fj
Andere oPeisfzb.
Discont.
ID
23 Oct.
1926-
1.045
1.486
1.172
901
631
16
1926-
1.048 1.537 1.080 899 688
9
1926..
1.048 1.612
1.106
896 586
2
1926..
1.084
1.584 1.126
903
594
25Sept.
1926..
1.091
1.457 1.184 905 652
24 Oct.
1925..
972
1.608
903 985 356
5 Juli
1914..
645
1.100
560
1
735
396
‘I OiUiOpOSt ocr acuva.
1066
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Deceniber 1926
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens. De samengetrok-
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.
Data
Oow,
1
Zilver
Circulatie
opeischb.
schuldenj
1
metaal-,
saldo
27 Nov.1926
227.250 327.000
70.000
147.850
20
,,
1926
227.000
331.500 69.000
146.900
13
,,
1926
226.750
337.000
63.500
146.650′
1
23Oct. 1926
1.705
28.379
333.104
72.274
146.491
16
1926
199.022
28.590
334.569 70.312
147.132
9
19261
198.849
29.746
333.706
72.854
147.733;
2
19261
198.935
.29.984
330.457
76.457
147.972
28Nov1925
1
143.658
41.404 344.066
33.517
110.184′
22Nov. 19241 159.079
54.816
277.971
109.708
137.048
25 Juli 19141
22.057
31.907 110.172 12.634 4.842
5
)
Dis-
Wissels,
bulten
1
1
Belee-
1
Diverse
1
1
Dek-
kings-
Data
conto’s
N.-Ind.
1
ningen
1
reke-
ningen’)
percen-
1
27Nov.1926
148.300
ee.
201926
148.
,,
83′)
13 ,, 1926
149.680
23 Oct. 1926
12.270
25.084
103.309
43.594
56
ir
16
1926
12.207
25.095
104.295
41.443
56
9
1926 12.121
25.985
100.360 45.328
56
2
1926
12.191
24.561 102.275
44.301
56
28Nov.1925
16.674
25.643
83.063
72.195
49
22 Nov. 1924 34.749
17.454
94.065
36.818
55
25Juli1914
7.259 6.395
47.934
2.228
44
1)
Sluitpost activa.
1)
Basis
21
metaaldekking.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste
posten, onder bijvoeging der Currency Notes, in duizenden ponden sterling.
Data
Metaal
Circulatie
Currency_Notes
Bedrag
Bankbilf. 1 00v. Sec.
24 Nov. 1926
152.975
1138.005
284.736
56.250 233.958
17
1926
153.000 138.109
987.120
56.250
236.301
10
1926
152.061
138.834
289.192
56.250 238.305
3
•.
1926
152.807
139.537
289.437 56.250
238.505
27 Oct.
1926
152.815
139.069
287.615 56.250 236.820
20
,,
1926
154.096
138.712
288.705
56.250
237.934
25 Nov. 1925
146.734 141.954
290.052
56.250
238.738
22 Juli .1914
40.164
29.317
–
–
–
Data
a
1
Gov.
1
Other
1
Public
Other
Reservel
1
Dek-,
kings-
Sec. Sec.
Depos.
Depos
1
perc.
1)
24 Nov.’26
33.328
74.371′
23.808
100.826
34.720
2771
8
,
17
,,
’26
34.408
69.423
20.482
100.218 34.641
28
10
’26
36.210
69.366
18.638
102.164
32.976
2771
3
’26
35.435
71.466
19.158 103.069
33.020
27
3
18
27 Oct. ’26
36.715 70.094
17.756
104.850
33.496
28
,.
20
,,
’26
35.325
72.772
20.202
105.344
35.134
28
25 Nov.’25
41.598
77.348 14.274
111.441
24.531
193.
22 Juli ’14
11.005
33.633
13.736
1
42.185 29.297
52
1)
Verhouding
tusschen Reserve en Deposits.
BANK VAN
FRANKRIJK.
.
Voornaamste
posten
in millioenen
franos.
.
Waarv.I
Tegoed
Wis-
Waarvan
1
Belee-
Data
Goud
in het IZilver
in he
sels
op het
ningen
buitenl.I
buit.l.)
buitenl.
25Nov.’26
5.549
1.864
340
82
4.420.
13
2.094
18
,,
1
26
5.549
1.864
339
81
4.260
18
2.169,
12
’26
5.549
1.864 339
81
4.193
15
2.244
4.
,,
1
26
5.5.49
1.864
339
81
5.989
13
2.127
28Oct.’26
5.549 1.864
339
80
5.334
13
2.160
26Nov.’25
5.548
1.864
315
69
3.588
11
2.562,
23 Ju1i14
4.104
–
640
–
1.541
8
769
Buit. gew.l
Schat-
Diver-
1
‘
Rekg. Courant’
Data
voorsch.
1
kist bil-
senl)
Circulatie
Parti-
_________
ajd._Staatljettenl)
culieren
Staat
25Nov.’26
35.700
5.531
4.832
53.263′
4;325
60
18
‘
’26
4
35.850 5.530
4.866
54.064
3.741
31
12
’26
36.050
‘
5.521 4.985 54.927
3.221
’48
4
’26
36.550
5.494 4.189′
55.651
3.400
16
28 Oct. ’26
35.750
5.494
5.062
54.578
3.945
36
26 Nov.’25
31.950
5.Ï78
3.75
48.085
3.013
‘
–
‘.9
23Juli’14
–
– –
5.912
943
401
ij
,n nisc.Lyenomen ‘eeene vnnrecn.
v.
a. ,Taata.
nuljenu, reeeer’ngen.
2) Sluitpost activa. 3) Except teoed’bij Russische Staatsbank.
EFFECTENBEURZÉN.
Amsterdam, 29 November 1926.
Groote verrassingett zijn op de internationale beurzen gedurende de laatste berichtsperiode niet “oorgekomeit.
Wat de beurs te B e i 1 ij n betreft, dient melding te worden
gemaakt van een llCigiHg tot reactie, waardoor de meeste
n
aadeelen op een lager peil ziji.i gekomen. Bepaalde oorzaken
%’trc13 hiervoor niet aan te vijzen. Etikele uitzonderingen
waren op te merken in de markt voor die fondsen, welk’e
otiniiddellij’k belang hebben bij de electriciteitsnijverheid,
zo’oals aandeelen Siemens & Haiske. Tegen het einde van de
berichtaweek viel een licht herstel waar te nemen, voorna-
ttielijk. in veihanci niet de ruime geldar’kt, waardoor men
ten opzichte van de ultim.o geen moeilijkheden voorzag.
Te P ar ij s is de stemming nog steeds nerveus geble-
Vel]. Niettentin .Iieef.t de foii’dseninarkt zich nu meet’ dge-‘
meen aangepast aan de opvatting, dat rekening dient t,
worden gehouden met de mogelijkheid vati een verdere stij-
ging van liet betaalmiddel. Ju verband hiermede bestond
er eenig aanbod iii de z.g .,,v’llu.ta”-)apie•ren, terwijl daar
tegenover Fra’usche obligaties gezocht va.reu.
Te L o
II
d e n is de grootste aandacht niet op cle onder-
handelingen inzake de staking van de mijnwerkers gevai-
len, doelt op den gang vait zaken van de Frausche finan-
ciiiii. De niijuwerkersstaking is vrijwel uit de publieke aan-
dacht verdwenen, nu zij practisch tot het verleden behoort
en een tijd van aanpassing aan de gewijzigde omstaudig-
lIeden nog moet beginnen. Doch er bestaat een nauwe rela-‘
tie ‘tusschen de fon’dsenmar.kten van Parijs en Londen, vooi,
namelijk ook doordat – naar men aanneemt – belat.igrijke
Fransche kapitalen in Londen zijn ondergebracht.
rje N e w Y o r k was de markt over het algemeen vast,..
voornamelijk in verband met de ruimere geldmarkt. De,, officieel schatting van den katoenoogst – waarbij de op-
brengst van dit artikel opnieuw hooger werd gesteld –
werd dooi’ de beurs tamelijk onverschillig opgenomen, om-
dat ei toch reeds maatregelen zijn beraamd om den katoen-,
prijs te steunen en een gedeelte van den oogst te. fiiiak’
eieren. Daarentegen werd groote aandacht bestead aan de
gevolgen van de reeds bekende besluiten van dec president
van Cuba betreffende. een beperking van den aanstaanden:
suikerogst. Deze besluiten hebben een goeden indruk ge-maakt. Ook de berichten uit verschillende takken van nij-:
verheid hebben in cle berichteweek iets ‘beter geluid. – Zoo
werd o.a. melding gemaakt van een groote.re staalprocluctie
en valt eer, goeden gang van zaken iii cle a titornobiel tij-
verheid.
T e n o ii z e n t wis de stemming voor de verschillende
aandeelenrubrieken nogal uiteen’ioopencl. Wat de
beleggings-.
markt betreft, hier zijn geen verschillen valt eenige be-
teekenis voor.gekonien. In verband mat de vrij g’elij’kniiutige
houding van de geidmarkt konden ook beleggingsfoncisen
een kalnt en opgewekt verloop hebben. De nieuwe emissies
hebben over liet algemeen een goed onthaal gevonden,
liet bijzonder de obligaties ten laste van de spoorwegen
van Elzas-Lothariugeit. 6 pCt. ‘Ned. Werk. Schuld 1922:
105%,
1057/8,
105% ; 4% pCt. Ned. Werk. Schuld 1917:
99’1
1
, 99,
99t[ji;
4%’ pCt. Ned.-In’dië 1926: 97%, 97, 9771; 5 pCt. Mexico £ 100-1000:
11
1
/
32
,
10’11s, 10%
;
5. pCt.,.Br
zil’ië 1913 £ 20-100: 66,
66%;
S pCt. Sao P’anlo.: 102,
103, 103%.
Van de aandeoleit zijn
sui/cei-pa.pieren
sterk
013
den ‘voot:,
giondl getreden. De boven reeds genoenide besluiten ten.
aanzien ‘aJi den oogst van Cuba hebben de V.J.S.P. ii..
staat gesteld zeer belangrijke afdoertiugen tot stand te.
brengen, niet a,]lee,, uit oogst 1927, doelt. ook uit oogst 1928.,
De vooruitzichten vat, sni’keraaudeeleu worden hierdoor ter’
beurze veel gunstiger beoordeeld dan eenigeil tijd ge’ledets
nog het geval was. Bovendien is liet gevaar voor onlnstei
op Java voor het oogen.bl.i’k klaarblijkelijk uitgeschakeld;t
.
zoo dat zoo’wel ‘beu rs’h niudel als publiek met meer vertrbui’ek;
nieuwe affaires entaineeren. Het ‘gevolg is geweest, dat voor.:
suikeraandeelen oivangrijke koersverbeteriugeu tot stuÎU
zijn gekomen. Weliswaar konden de hoogste noteeringeh
niet behouden ‘blijven, doch het algemeene koersniveau is
toch in. cle meeste gevallen veel hooger geworden, dak aan..
het einde van de v’orige berichtsperiode. Cultuur Mij. der.
Vorstenlancien: 180%, 186%, 184; Handelsvereeniging Am-
sterdam: 683
1
/4, 698,
693%.;
Java Cultuur, Mij.: 383%,
395, 400,
397%;
M’aron: 270, 283, 279%’; Moojman 47$,,
494, 489; Ned.-Indische Suiker Unie: 26134, ‘270, 266%;’
Poeiworedjo: 121%, 125
5
/8, 123; Sindanglaoet: 415, 440;’.
445; Tjepper: 690, 700, 710,
709%;
Tjoekir: 544, 534,(ex’
div.), ‘558; 555; Watoetoelis Po’pporh: 800, 820, 805 (ex div.).
De betere houding van de suikermarkt heeft invloed op
de overige afdeeliugen uitgeoefend. Zoo konden de koersen,
van
rubbe’rneivdoelen
zich goed handhaven, ondanks de
lus-
57 57
57
1b& 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1067
telooze. hotcng, ‘e1ke de markt voor het product. te zien
heeft gegeven. Veel is er overigens in deze akleeling van
de bèiirs niet omgegaan en vaak was aanbod of vraag van
een enkel stuk voldoende om cle desbetreffende koersen met
ettelijke procenten te doefi dalen of stijgen. Ansterdam
Rubber: 314, 31734, 314% ; Deli Batavia: 346, 348,
342% ; liessa Rubber: 456,
4573,
454, 458; Indische Rub.
ber : 350>, 35234, 354; Java Caoutcbouc:
196%,
197, 196;
Kali Telepak: 305, 314, 30934 ; Necl.-Ind. Rubber & Koffie:
322,
32434,
327, 328/ ; Padang Rubber : 334/, 329, 333;
R’claiit Tap.anoeli: 149, 150%,
149%;
Serbacijacli: 313%,
326, 321; Sumatra Caoutehouc: 285, 279
1
/4,
282%; Sumatra
Rubber: 358, 366,
362%,
364; Vereenigde Indische Cultuur
Ondernemingen: 187%, 190, 184%.
De
tabaksmarkt is stil geweest, doch de noteeringen heb-
ben toch blijk gegeven van optimistische opvattingen om-
trent cle toekomst. Van den niduwen oogst is tot nu toe
niets nieuws bekend geworden, doch de algemeene berich.
ten uit Neclerlanclsch-Iiidië, welke wijzen op een iets betere
weersgesteldheid, hebben bok voor tabak goede perspectie-
ven geopend. Arendsburg: 603, 604%, 605; Besoeki Tabak:
270, 277, 280; Deli Batavia: 439,
444%;
Deli Mij.:
4
13%,
423, 425% ; Oostkust: 196, 200%, 196%; Senemhab: 400
1
/.-,
409, 415.
Pcfrolcumaan&’et
en zijn eveneens weinig bewogen ge.
veest. Voor aandeeieu Koninklijke hebben, behalve over-
vcgingen, welke in rechtstreeksch verband stonden met
de maatschappij zelve, ook de fluctuaties van den franc
medegeholpen iii het aanwijzen van een bepaalde richting.
Toch is cle invloe:l niet groot geweest. Zelfs de mededeeling,
dat cle Shell Union Oil Company een extra dividend heeft aangekondigd, heeft geen kooporders in cle markt kunnen
brengen, hoewel de Koninklijke toch een groot belang bij
deze maatschappij bezit. Voor de overige soorten was de
aandacht evenmin groot, ofschoon een iets betere tendenz
op te merken is geweest. Dorcitsche Petroleum md. Mij.:
359, 354, 360; Ccc. bIl. Petroleum Mij.: 168%, 171, 173
1
/._,
171; Kon. Petroleum Mij.: 371%, 374%, 372% ; Perlak
Petroleum: 68%, 70, 69% ; Peudawa: 31, 32%, 34%, 36.
• De
schcepvuartafdeeliing
heeft enkele wisselingen in de koersen te zien gegeven. De ondergrond is echter opge-
wekt gebleven, in verband met cle houding van de vragh-
ternnarkt. Weliswaar zijn de vrachten voor steenkoolver-
schepiagen aanmerkelijk ged aalcl, doch cia arentegen is er
groote vraag gebleven voor tonnage voor graanvervoer,
zoo’Jnt cle reederijen vermoedelijk toch nog winstgevend
kunnen werken. Holland-Amerika Lijn:
57%,
61%, 62%
Java-China-Japan Lijn : 129%, 130, 129% ; Kon .Necl.
Stoomboot Mij.: 95%, 97%, 99i/, 97% ; Ned. Scheepvaart
Unie: 174%, 174%; Stoomvaart Mij. Nederlan:l: 174, 173,
172%, 174%.
Mijnaaicdcelen
hebben de aandacht getrokken door de
belangstelling, welke voor preferente aancieelen MUller
Mijnbouw •ilij. is blijven bestaan. Er werden op sommige
clageti grooto omzetten geconstateerd; ten slotte echter kolk
cle hoogste prijs niet behouden blijven. Aancieelen Singkep
Tin waren zeer vast, vooral op den laatsten dag van de
berichtsperiode, toen de aandeelen ex dividend weiden ver-h anc cl d. Daarentegen bleven aancieelen Recijang Lebotig
aangeboden Alg. Explorat.ie
Mij.: 108, 107, 105; Redjang
Leboug: 220, 236, 223; MUller Mijnbouw Mij.: 46%, 49%,
47, 42% ; Singkep Tin Maatschappij: 465; 471, 446 (ex div.). lji?nienla.nds(he incinstrieele eandeelen
varen kalm, ook voor kunstzijdesoorteu. waarin echter opnieuw een lichte
neiging tot daling viel op te merken. Juugensaancieelen ble-
ven imagenoeg ojmvernndercl. Centrale Suiker Mij.: 126, 124,
124%; Hollandsche Kuiistzijcle Industrie: 88%, 867/
s
, 85;
Jurgens: 165%, 166%
1
167; Maekubee: 92, 94, 93; Neci.
Kunstzijclefabriek: 202%, 199, 195; Philips Gloeilampen-
fibriek: 347, 357%, 360, 363.
n
ban k.aancleefcn
traden an ncleelen Rotterdamsche
33fcnkvereeniging 01) den voorgrond, als gevolg van den
gang van zaken bij het MUller codcern. Ook de Indische
ctèdetUitelliiigeii . waren gevraagd in verband met den
toestand iii de r suikerinciustrie. Amsterdamsche Bank:
159%,159%, 159; Incasso Raak: 119; Javasche Bank: 365;
1oloriMle’ ]3hnk:
223%,
229, 229%; Necl.-Ind. Handels-
baluic: 173′
.
175,
176%,
175% ; Mcd. Handel Mij.: l567/,
157%, ‘158%, 156%; R’damshe Barikvereeniging: 84%,
87, 863….
– De
fldmerikaansc/ie markt
was stil, doch doorgaans vast.
Xrnericami Sn’melting & Refining: 1.35
8
1,
134%, 134%; Stim-
debaker ‘52%, 53
1
/.->,
53%; United States Steel Corp.: 148,
146
15
1
j
, 150%; Atchison Topeca: 155, 157%; St. Louis &
San Francisco: 100, 103, 101% ; Union Pacific: 164, 163%,
164; Wabasli Bailway: 41
18
116,
41
1
1.
De noteering voor
prolongatie
wisselde tussohen 2% en
3% pCt.
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
30 November 1926.
De internationale t a r iv emarktemi hebben in de afge-loopen week een zeer kalm verloop gehad. Alleen op het
midden der week was er een kleine opleving tea gevolge
van regenberichten uit Argentinili. 1)e voorzichtige hou-
ding, welke in het algemeen de koopers ten opzichte van de
nieuwe Platatarwe aanmiemen, werd toen door sommige spe-
culanten verlaten, en dientengevolge kwamen er op het
vasteland nogal w’at zaken in nieuwe Platatai’we tot stand.
De Amerikaansche markten daarentegen waren kalm ge-
stemd en de noteeriugen zijn in den loop der week nauwe-
lijks veranderd. Iii Engeland bestond goede vraag voor
stoomende Manitobatarwe, en zelfs cle mind&r goede Cana-
deesehe tar,we, welke slechts als ,,tough” gegradeerd wordt,
vond in Engeland grif koopers, daar gebleken is, dat deze
tarwe zich zeer goed met de Russische tarwe laat vermen-gen. Op het einde der week was de stemming weder luste-
loos. In Argentinië vem-beterde het weder en op gmond van
groote wereldverschepimigen blokken dle koopers voor stoo-
mende tarwe zich eveneens terug. In de afgeloopen week
kwamen ruim 300.000 ton tarwe ter verscheping, welk cijfer belangrijk grooter is clan de daaraan voorafgaande week. De
vermeerdering komt voor een groot gedeelte op rekening van Rusland, welk land voortgaat, tarwe op groote schaal
aan te bieden. In Engeland bestond een levendige handel
in Russische tarwe. Verleden Donderdag verdlen 3 ladingen
per December en begin Januari verscheping verhandeld, terwijl ook het Continent twee ladingen opnam. Oogen-
schijnlijk heeft Rusland nog ‘veel tarw’e af te geven, daar
dit -land dagelijks ruimschoots offreert.
Particuliere schattingen van den Argentijnschen oogst
geven een exportsurplus aan van 16 millioen quarters of
ongeveer 3
1
/
4
millioen ton. Sommigen spreken zelfs van een
surplus van 20 milioen quarters. Eenigszins betrouwbare
gegevens zijn nog niet ter beschikkin, doch cle loop der
pijzen op de termijnmarkten in Argentinië wijst er niet
op, dat eenige schade van belang veroorzaakt werd. Zeer
waarschijnlijk zal het officieele Argentijnsehe oogstrapport,
het,w’elk tegen 10 December as. kan worden tegemoetge-
zie]i, er niet pessimistisch uitzien. Deskinidigen op het ge-
bied van oogstscihattingen rekenen met een uitvoerover-
schot in Australië van 13 millioen dIuarteas, zoodat het
Zuidelijk Halfi-oud voor dit seizoen een hoeveelheid van 32
millioen quartcm’s ter beschikking zou hebben, tegen een
werkelijk verscheept quantuni van 18 miliioen van cle vo-
rige oogsten. Dit is voorzeker ccii phenomenale kwantiteit,
hetgeen de voorzichtige houding der Europeesche tarwe-
koopers ten volle begrijpelijk maakt. Berichten uit de
Vereenigde Staten luiden, dat cle weersgesteldheid voor de
uitiaai der nieuwe uvintertarwe over liet algemeen gunstig
was. In de Zuidelijke staten is deze zoo goed als beëindigd,
terwijl er in cle Noordelijke clistrictemu voldoende sneeuw-
bedekkiug voor de jolige planten aanwezig is.
De handel in r o g ge bleef ook in de vorige week zeer
ongeanimeerd. De markt te Chicago bleef vrijwel station-
nair. De nieuwe Russisehe rogge, welke dezer dagen hier
te lande
• aink’am, bleek van zeer goede kwaliteit te zijn,
hetgeen echter toch geen vermeerdering van zaken met
zich braclt. Nieuwe La Platarogge wordt dagelijks geof-
freerd, zonder omzet te kunnen boeken. Niet onmogelijk
is, dat de vraag van Duitsche zijde in het begin van het
volgende jaar zal toenemen, daar volgens ingekomen be-
richten, de voorraden inlandshe rogge zeer beperkt zijn.
In ma ï s was cle handel,. niettegermstaande de prijzen
v’an meer verwijderde termijnen dagelijks lager waren, vi’ij
belangrijk. Een eigenaardig verschijnsel is. dat het pm’ijs-
vrsohil tussehen spoedige en latere posities zich belang-
rijk heeft vergroot. E6n der oorzaken hiervan is te vinden
in
de vraohtennmarkt. Het aanbod van laadruimte in Ai’gen-
tinië is, naar men wel verwachtte, voor spoedige belading
nog zeer klein en de hooge vracliten voor November en
December verlading blijven hun stempel op de prijzen
voor spoedige posities drukken. De verschepingen, welke
in de afgeloopen weken niet zoo groot waren, blijken in cle
tegenwoordige behoeften juist voldoende te kunnen voor-zien, zoodat de premie voor directe mais in de importlan-
den bleef gehandhaafd. In Engeland was de handel in niaïs
niet belangrijk. Daarentegen nam Hamburg een spoedige
lading maïs uit de markt, terwijl Scandinavië nogal wat
maïs uit Neclem-land wegbaalde. Donatimaïs kon, nu de prij-
ccii belangrijk zijn gedaald, meer attentie opwekken. Ver-
schillende stoomende partijen werden door cle koopers hier te lande uit cle markt genomen. Vooral Scandinavië toonde zich grif kooper voor Donaumaïs, vooral nadat een onlangs
aangekomen partij çle berichten over de goede kwaliteit
heeft bevestigd. Ovei- het algemeen schijnt Donaumaïs dit.
1068
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 December 1926
Noteeringen.
Chicago
Buenos
Aires
Data
Tarwe.
Maïs
Haver
Tarwe
Maïs
Lijnzaad
Dec.
Dec.
Dec.
Dec.
Dec.
Dec.’
27Nov.’26
13551 713.
41
11,35
5,15
14,95
20
,,
’26
13351
8
701′
4171
12,_
5,45
14,90
27Nov.’25
165%
73z18
38%
15,10 8.15 18,40
27Nov.’24
154
11351
4
52%
15,40
10,90
22,80
27Nov.’23
1021/
7351
8
43% 12,90
10,40
22,10
20Juli’14
82
568/
36%
9,40
5,38
13,70
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.
s
oor
en
‘
29
Nov.
22Nov.
30
Nov.
Tarwe (Hardwjnter II)
.
1
15,75
16,-
16,-
Rogge (No. 2 Western)
.
•1
‘12,25
12,50
11,-
Maïs (La Plata)
……….
175,-
177,-
201,-
Gerst (48 lbs. malting)
. .
204,- 215,-
184,-
Haver (Canada 3)……..
1
11,80
11,75
10,85
Lijnkoeken (Noord-Amen-
kavaaLaPiata-zaad).’
12,-
12,10
.
15,10
Lijnzaad (La Plata) …..
3
390,-
386,_
425,-
1)
per 100 KG.
S)
per 2000 KG.
3)
per 1960 KG.
AANVOEREN in tons van 1000 KG.
Rotterdam
Amsterdam
Totaal
Artikelen
21/27
Nov.
Sedert
Overeenk.
21127
Nov.
Sedert
1
Overeenk.
1926
1 Jan.
1926
tijdvak
1925
1926
1Jan.
1926
1
tijdvak
1925
Tarwe ……………..
16.174
1.524.743
1.152.101
–
13.842
21.216
1.538.585
1.173.317
Rogge
……………..
1.697
.
246.135
279.182
–
1.940 450
.
248.075
279.632
Boekweit ……………….
866
19.849
20.748
75
1.493 340
21.342
21.088
30.844
856.522
734.807
5.150
112.062
75.510
‘
968.584
B10.317 10.866
361.824 286.184
300 12.611
11.046
374.435
297.230
Haver ……………..
..1.248
161.417
209.654
–
2.831 602
164.248
210.256
Mais ………………..
Gerst
………………
1.348
196.878
207.615
350 189.161
62.897
386.037
270.512
4.134
225.983
173.027
—
–
–
225.983
173.027
Lijnzaad
…………….
Lijukoek
……………
1.711
88.359
113.595
–
25.192
18.839
J13.551
‘
‘
132.434
Tarwemeel
………….
Andere meelsoorten ….
150
14.430 9.386
–
–
– –
14.430
9.386
maal niet meer dan
:15
pCt. vocht te bevatten, hetgeen
zeer bevredigend n!a
.
g worden genoemd, wanneer men daar-
bij de maïs van den vorigen oogst vergelijkt. Chicago was
voor snaks iets vaster gestemd op grond van minder goede
dorschresultaten. Intussehen zijn voorloopig de berichten
over de Amerikaansche maïs voor de meeste koopers in
Eiroia cveer vnu weinig beteekenis geworden, daar het
artikel cle concurrentie met Roemenië niet kon volhouden.
Na de laatste daling is de vraag .voor het artikel g er st
iets verbeterd. Vooral Hamburg was de vorige week sterk
kooper, waarvan vooral de Russen profiteei-den, die een
vrij groote kwantiteit per December-aflading konden’ plaat-
sen. in Engeland bestond eveneens goede vraag voor Rus-
sisehe gerst. Hier te laude bepaalde de vraag zich slechts
tot malting op spoeclige aflading. De kwaliteit van een aan-
gekomen partij was verrassend goed. Van La Plata wordt
nieuwe gerst sterk aangeboden, doch daar dit aanbod voor latere aflacling geldt, is de animo niet groot, daar de koo-
pers op grond van de hooge gcrstprijien zich niet ver van
buis durven wagen.
Van h a v e i valt geen nieUWS te vermelden. De afzet
blijft voor alle soorten zeer gering.
SUIKER.
liet besluit tot beperking van dcii Cubaoogst tot 4Y, nijl-
1 ioeu tons bleef ook gedurende cle eerste dagen van cle af-
gcloopen week zijn itivloe:l op cle verschillende suikerniark-
ten uitoefenen en konden prijzen verder aantrekken. Tegen
het midden der week echter trad wegens winstncmingcn
op de verschillende terniijnheurzen eene reactie iii, zoodt
de ritarkten zich niet op het hoogste punt konden hand-
Is :tveu.
De notceriiigcn te New York hadden Iset volgend verloop:
Sp. C. Dec. Mrt. Mei Juli
Slot voorafgaande week ……4.77 3.05 3.08 3.17 3.25
Opening verslagweek ……., 4.90 3.04 3.06 3.15 3.23
Hoogstepuntverslagweek . . . 5.02 3.16 3.12 3.19 3.27
Slot verslagweek …………4.90 3.10 3.05 3.11 3.19
De ontvangbten iii cle AU. havens der V. S. bedroegen
deze week 73.000, cle versmeltingen 58.000 tons tegen
49.000 tons in 1925 en de voorraden 223.000 tons tegen
57.000 tons.
Groote transacties in Cubasuiker, zoowel voor prompte
alsook voor Maart en April verscheing, vonden plaats tot
oploopende prijzen en werd voor prompte verscheping tot
boven
31%
dc. c. & fr. New York besteed.
De laatste C ci b a-st’atisti’ek is’ als volgt:
1926
1925
1924
Tons
Tons
Tons
Weekontvangsten tot 24Nov. 34.933 7.920 12.982
Totaal sedert 1112 tot 20111 .. 4.618.306 4.915.303 3.918.946
Weekexport 20 November . .’ 95.850 68.666 30.372
Totaleexportsedert 111 t.20111 4349.733 4.593.810 3.850.996
Totale voorraad 20 Novemoer 268.575, 327.798 67.261
1?. 0. L i c Is t heeft zijne hietoog.s’traming voor Duitsch-
Inn cl wegens cle voortdurende ongun stge weersomsta id ig-heden verlaagt tot 1.675.000 toits cii het totaal 1926127 voor’
Europa tot 7.217.000 tons.
Met betrekking tot deze verlaagde raming heeft liet
1)ui.tsche Export Kartel voor het oogeublik besloten seen
verdere tostemming voor uitvoer te verleenen. Daaren-
tegen begint i)uitschlancl zich reeds voor Koloniale suiker
te interesseeren.
.iii E n g e 1 a n
cl
vond aanVankelijk een levendige handel
plaats, zoowel in effectieve suiker alsook op de termijn-
ni arkt.
Raffinadeurs verhoogden hunne prijzen niet 3 cl. voor
alle ‘posities.
.
–
De slotnoteeringen op de Lonclensche termiju’beurs waren
als volgt:
November.
……Sli. 1719 . . !clei
1927… . Sh. 181411
December ……
1719
Aug.
,. ….
,, . 1815i
Maart 1927 …
1812%
Dec.
» .. .
,, 1711%
welke noteeringen echter vuil 3 tot 6
cl.
beneden het hoog-.
ste punt van de week lagen.
De Zichtbare Voorraden waren volgens Czarnikow:
1926
1925
1924
Tons
,
Tons
Tons
Duitschiand 1 October-…….80.000
17.000
2.000
Tsjechoslowakije 1 November 306.000 388.000 .337.000
Frankrijk 1 October ……..51.000
51.000
50.000
Nederland 1 October ……..47.000
67.000
30.000
België 1 November ……..40.0.00 ‘ 59.000
63.000
Polen 1 November ……….9&000
68.000
63.000
Engeland 1 November ……377.000 286.000 118.000
Europa
99.000 936.000 663.00Ô
V.S. Atlant. havens 24 Nov
223:0,00
57.000 – 0.000
Cuba 20 November ………269.000 328.000
67.000
Totaal
1.486.000 1.321.000 750.000
Op J
ti
v
a vonden verfiere belangrijke verkoopen uit
oogst 1927 door de Visp.. plaats op basis van
f
18% voor
Superieur, waarna de prijs tot basis
f
19 werd verhoogd
en hierop verdere transacties werden afgeslotep.
Ook kwamen deze week de eerste en belangnijkè verkoo-
pen tot stand uit oogst 1928 op basis van
f
18 voor Su-
perieur.
in de tweede hand werd voor Superieur December
f
13
geboden, voor Januari
f
13,06% en voor Februari
f
13,25,
terwijl men voor prompte No. 16 &/hooger
f
12% wilde
betalen.
H i er te 1 a n d e opende de markt vast op
f
21% voor
December, f22 voor Maart,
f
221% voor Mei en Augustus.
Na eenige schommeling sloot de markt op wat lager niveau
en waren cle’ slotnoteeringen:
December
f
21% Maart
f
21%; Mei
‘f
21/; Augustus
f21. 1%.
De ontzet was belangrijk en bedroeg dcie week 23.600
tons.
1 December 1926
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1069
KATOEN.
Noteering voor Loco-Katoen. (Middling Uplands.)
26Nov.
1926
1
19Nov.
1926
1
12Nov.
1926
26Nov.
1
1925
26Nov.
1924
New York voor
Middling
.
..
13,05e
12,95e
13,05e
21,35e
24,25 c
New Orleans voor Middling
12,61 c 12,57 c 12,71 e
20,05e
24,19 c
Liverpool voor
Middling. ..
6,92 d
7,03 d
6,95 d
10,74 d 13,55 d
Ontvangsten in- en uitvoeren van Ameriknansche havens.
(In duizendtallen balen).
–
1
Aug.’
26
Overeenkomstige periode
tôt
–
19Nov.’26
1925
1924
Ontvangsten Gulf-Havens.
11
Atlant.Havens
}
6183
4804 ‘)
4351
Uitvoer naar Gr.Brittannië
912 912
909
‘t Vasteland ete
2144
1972
1605
Japan
433 382
288
Voorraden.
(In duizendtallen balen).
Overeenkomstig tijdstip
19Nov.’26
1925
1924
Amerik. havens
……….
.2676
1381
14(15
Binnenland ……………1412
1672
1482
New York…………….89
41
207
New Orleans ………….
619
412
354
Liverpool …………….574
279
292
1)
Officieel verbeterd.
Marktl,erieht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 24 November 1926.
Het laatste Amerikaansche Bureau-Bericht, dat jl. Maan-
dag gepubliceerd werd, gaf een vermeerdering van de oogst-
schatting anti van bijna een half millioen balen vergeleken
hij veertien dagen geleden. Hoewel deze toename grooter
was claci men algemeen verwachtte, had dit rapport weinig
invloed op cle katoenmarkten. In Amerika daalden prijzen
ton slotte na een aanvankelijke stijging van circa 20 pun-
ten, terwijl Liverpool voor Jarniari-futures 9 punten lager
sloot clan het slot van Zaterdag. De groote katoeuoogst
schijnt reeds in de huidige prijzen verctisconteerd te zijn, ofschoon enkelen nog van meening zijn, dat indien straks
liet grootste gedeelte van den oogst verscheept wordt, prij-
zen nog verder zullen dalen. Het aantal geginde balen be-
droeg op 13 November bijna 13 millioen balen of circa 70
pCt. van de oogstschatting, terwijl circa een derde van den
oogst reeds naar de havens verzonden is. Prijzen van Egyp-
tische katoen zijn wat flauwer, terwijl cle oogstberichten
over het algemeen gunstig luiden. De ontvangsten in
Alexandriii bedragen circa een half niillioen cantars minder
dan verleden jaar, doch voorraden zijn daarentegen circa
000.000 cantars grooter.
Over de Amerikaansche garenmarkt valt weinig nieuws te melden en de vraag naar grove nummers is nog gering.
in medium nummers, zoowel mule als ringgarens, rappor-
teeren enkele spinncrs flinke verkoopen, al schijnen onder-
vind iligen hierin nogal uit elkaar te loopen en zijn ook
spinmarges kleiner geworden. Enkele verkoopers beweren,
dat gisteren dOn van de slechtste dagen gedurende vele
jaren is geweest. In de fijnere nummers voor dhooties be-
staat weinig belangstelling. Terwijl gebruikers van garens hunne biedingen berekenen op lagere kolenprijzen, trach-
ten spinners de oude prijzen te handhaven, daar zij nimmer
in staat zijn geweest de extra hooge brandstofprijzen der
laatste maanden te dekken. In Egyptische garens is de
vorige week speciaal verkocht voor de naaigarenfabrieken.
Overigens gaat er weinig om en wordt alleen voor aan-
vullende orders voor spoedige levering verkocht.
Doekprijzen zijn vast en er is weinig verandering in den
algemeenen toestand. Overzeesche koopers blijven nog aar-
zelen de huidige prijzen te betalen, hoewel het bekend is,
dat op sommige plaatsen voorraden al zeer gering zijn.
Over het algemeen neemt de vraag toe, terwijl deze ook
meer algemeen begint te worden. Biedingen voor groote
partijen, speciaal van Indië, zijn echter over het algemeen
te laag om tot zaken te leiden, zoodah er dan ok in
diverse soorten slechts kleine hoeveelheden geboekt wor-
den. Zoowel het binnenland, Zuid-Amerika, de Straits als
Java toonen belangstelling. Het feit, dat de kolenstaking
weldra tot het verleden zal behooren, is een gunstige fac-
tor voor den geheelen bandel van het land. Prijzen blijven
vast en er is weinig verschil
verschillende fabrikanten.
17 Nov. 24 Nov.
Liverpoolnoteeringen. F.G.F. Sakellaridis 15,00 14,75
G.F. No. 1 Oomra.. 5,05 5,00
KOFFIE.
in de afgeloopen week bleven de prijzen van koffie onge-
veer gelijk aan die van het slot van verleden week, terwijl
ook dle stemming vrijwel onveranderd bleef. In Brazilië liep
ditmaal de wisselkoers wederom iets op: Londen, dat 23
dezer 6
1
1
genoteerd was, steeg tot
681i6
en staat thans
op 6 d. In Rio liepen de binnenlancische prijzen onge-
ieer 1 Milreis terug, doch in Santos daarentegen liepen
ze ruim 1 Milreis op. Het gevolg hiervan was,. dat de
kost- en vracht-aanbiedingen voor eerstbedoelcle soort on-
geveer 2/6 daalden, waartegenover zij voor Santos thans
ongeveer
.16
a
1/- hooger zijn dan verleden w’eek. In de prij-
zen der verschillende gewasschen Centraal Amerikaansche
soorten kwam weinig verandering; Robusta van Indië,
voornamelijk Palensbang Robusta, liep echter nog eene
fractie terug.
Volgens dezer dagen ontvangen telegram uit7 Brazilië
bedroeg de voorraad, in de Goavernementspakhuizen en de
pooravegstations in het binnenland van Sao Paulo en Minas
Geraes teruggehouden, op 16 November 6.316.000 balen,
hetgeen tegen 31 October wederom eene vermeerdering aan-
wijst van 172.000 balen. Ook de voorraad in de haven van Santos is den laatsten tijd weder iets toegenomen. Aan het
einde van de vorige maand was hij gedaald tot niet meer
dan 680.000 balen en thans staat hij op 805.000 balen. Deze
toename van 125.000 balen is te danken aan den beperkten
omvang der verschepingen in de laatste vier weken. Naar
Amerika bedroegen deze namelijk slechts 395.000 balen
tegen 577.000 balen in de daaraan voorafgaande vier weken
On aaar Europa 220.000 balen tegen 276.000 balen.
deden werd alhier bericht ontvangen, dat de dagelijk-
sche aanvoeren uit het binnenland van Sao Paulo in de
haven van Santos vanaf 5 December zullen worden gelimi.
teerd op 42.000 balen. Dit bericht, dat vooral op de ter-
mijnmarkten een ongunstigen indruk heeft gemaakt, werpt
nogmaals een eigeitaardig licht op de gestie van het Per-
manent Instituut tot verdediging van de Koffie. te Sao
Paulo, waaraan cle vaststelling van bedoelde limiet is op-
gedragen, en geeft geen hoogen dunk van de betrouwbaar-
heid der leiders. Niet alleen is de verleden jaar met de
Commissie der Amerikaansehe Branders gemaakte overeen-
komst om de dagelijksche aanvoeren steeds zoodanig te
regelen, dat de voorraad te Santos niet dalen zou onder
1.200.000 balen, reeds van af einde Juli niet meer gehou-
den, doch nu wordt ook al het
01)
18 October bekend ge-
maakte voornemen om de dagelijksche aanvoeren voortaan
vast te stellen op eene hoeveeliheicl, in overeenstemiiing met
den uitvoer gedurende de voorafgaande maand, onuitgevoerd
gelaten. Slechts ddnmaal, namelijk in de thans afgeloopen maand, heeft het Instituut zich in deze aan haar woord ge-
houden, doch een cijfer van 42.000 balen voor de maand De-
cember is niet minder dan ongeveer 14.000 balen te hoog,
wanneer de uitvoer in November als basis wordt aange
nomen.
In loco was de afzet nog altijd Onbevredigend. De kleine
vleug van beterschap, welke in het begin dezer maand viel
te constateeren, is al weder gevolgd door eenzelfden toe-
stand van lusteloosheid, als reeds zoo dikwerf in den loop
van dit jaar vermeld.
De noteeringen aan de termijnmarkt wezen van den
eenen dag op den anderen geen of slechts uiterst kleine
verschillen aan, waardoor ze op den dag van het afsluiten van dit bericht voor het Santos-contract bijna geheel on-
veranderd zijn tegenover een week geleden en voor het Ge-
mengd contract dooreen ongeveer %h % ct. lager.
De prijzen van gewoon goed beschreven Superior Santos
op prompte verseheping zijn thans ongeveer 9116 h 931- per
cwt. en van dito Prime ongeveer 941. 9. 951-, terwijl zij van
Rio type New-York 7 met beschrijving, prompte versche-
ping, bedragen 731-
9.
7313.
Van Robusta op aflading van Nederlandsoh.Jndië zijn de
prijzen in de eerste hand op het oogeciblik:
Palembang Robusta, December vei-scheping, 38 4 ct.;
Palemibang Robusta, Januari verscheping, 38% ct.; Bankoe-len •Robusta, Dec/Jan. verscheping, 41 et.; Manciheling Ro-
buata, December verscheping, 42% ct., alles per % KG., cif.,
uitgeleverd gewicht, netto contant.
De officieele loco-noteeringen bleven onveranderd 60 et.
per % K.G. voor Superior Santos en 51 et. voor Robusta.
De noteeringen aan de Rotterdamsche termijnmarkt va-
ren aan de ochtend-call als volgt:
tusachen de behoeften der
Oost. koersen. 16Nov. 23Nov.
T.T.opBr.-Indië 115 115
T.T.opllonkong 1/11 1111
T.T. op Shanghai 215 215
1070
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 December 1926
Santos-contract
Gemengd Contract
basis Good
basis Santos Good
Dec.
1
Mrt. i Mei
1
Sept.
11
Dec.
1
Mrt.
1
Mei i Sept.
30 Nov. 49X 48
465,
44
46
447/, 43
4014
23 ,,
49
7
e,
47sf,
‘461/,
3/8
47′, 45
‘/8
433e, 41
,
1
8
16
497/, 483%
47
447/,
48’/, 46
44
42i1
8
9
5011, 49
48
45
4851, 46′
8
4’18 42i8
De slot-noteeringen te New-York van het aldaar geldende
gemengd contract (basis Rio No. 7) waren:
Dec.
1
Maart i
Mei
1
Sept.
29 Nov………..$ 15,35
$ 15,-
$ 14,45
$ 13,46
22
,………..,, 15,31
,, 14,98
,, 14,45
,, 13,50
15 ,,
………,, 1585
,, 15,35
14,80
,, 13.78
8
,………,, 15,90
,. 15,36
,, 14,84
,, 13.80
Rotterdam, 30 November 1926.
(Mededeeling van de Vereeniging voor de» Goederenhandel
te Rotterdam.)
–
Noteeringen en voorraden in Brazilië.
•
te Rio
te Santos
Wisselkoe
Data
te Ri
rs
o
Voorraad
1
Prijs Voorraad
1
Prijs op Londen
(In Balen) No.
71)
(In Balen)
1 No.
4
1
)
29 Nov. 1926
259.000 26.255805.000 28.500 6′
8
22 ,, 1928
21.000 27.375 850.000 27.300 6
1
1
82
13
1926
288.000 24.375 745.000 26.300 6
9
/
83
30 Nov. 1925
247.000 24.375 1.183.000 27.000
711
32
Ontvangsten uit het binnenland van Brazilië in Balen.
•
te Rio
te Santos
Data
Afgeloopen
Sedert Afgeloopen
Sedert
week
1Juli
week
1Juli
27 Nov. 1926…..
98.000 1.977.000 219.000 3.509.000
28 Nov. 1925…..
93.000 2.339.000 183.000 3.885.000
1)
in Reis.
THEE.
De cheeveiling van den 2sten dezer, de voorlaatste vei-ling van het jaar, omvatte bijna 14.000 kisten. De stemming van de Londensche theemarkt in aanmer-
king genomen, kan het verloop van de veiling niet anders
dan goed genoemd worden. Het prijsniveau van de vorige
veiling kon zich in doorsnee tea volle handhaven, omdat
er vrijwel evenveel partijen boven als beneden vorige vei-
lingprijzen werden afgedaan. De verschillen bedroegen dan
ook van 1 tot 4 cts. aan beide zijden, en bleken vooral de
gruissoorten zeer gevraagd, zoomede de gewone bladsor-
teeringen. Kleingruizige theeën en stof waren minder ge-
vraagd, evenals de betere bladsorteeringen.
Het gemiddelde prijsniveau van deze veiling is daar-
door wederom ongeveer 86 cts. per h. KG. in entrepôt.
Aanvankelijk werden er nogal verschillende partijen op-
gehouden, die echter voor een groot gedeelte onmiddellijk
na de veiling plaatsing konden vinden.
Batavia seint stille markten en weinig vraag voor ge-
heele of gedeeltelijke oogsten van het volgende jaar.
Amsterdam, 29 November.
VRACHTENMARKT.
De Noord-Amerikaansche graanvrachtenmarkt was, met
uitzondering van Decenaberverselieping, kalm, doch was er
niettemin een tamelijk goede vraag van de Northern Range
en West St. John voor de Middellandsche Zee en Continent.
Van de Northern Range naar Antwerpen/Rotterdam werd
26 cents betaald per begin December, optie Bordeaux/Ram-
burg tegen 27 cents. Naar de Middellanilsche Zee werd per
December bevracht tegen 30 cents, dén loshaven, optie
Adriatische Zee 32 cents. Naar Portugal werd een aantal
booten bevracht per 2e helft December tegen 5/10V2 per
qtr. Januari tonnage heeft naar de Middellandsche Zee
28Y
2
cents geaccepteerd, 3034 cents Adriatische Zee. Ook
van West St. John werden eenige booten gédaan naar de
Middellandsche Zee tegen 31 cents.
De suikermarkt van West-Indië was kalm en er zijn
geen bevrachtingen gedaan. Voor December is voor han-
dige booten ongeveer 30/- te bedingen van Cuba naar
U.K./Continent.
Van de Golf van Mexico is een boot bevracht naar Ram:
burg of Rotterdam voor zwavel tegen $ 6,25 per Januari.
Naar Marseille en Cette wordt tonnage gezocht tegen
$ 8 begin December.
De North Pacific is nog steeds zeer kalm. De eenigste
afsluiting is een 8100 tnner per December tegen 451-
Vancou.ver belading en 4519 Prince Rupert.
Van de La Platarivier werd de afgeloopen week een flink
aantal bevrachtingen gedaan en aan het einde was de
markt vast voor alle posities tot Februari. Pronipte ton-
nage werd speciaal gezocht en van de boven La Plata ha-
vens werd tot 501- betaald voor deze positie. Ook voor
Januari is een flinke vraag en is voor die positie 37/6 ge-
daan, terwijl voor Februari 291- werd bedongen.
Op de salpeter vrachtenmarkt is slechts weinig vraag.
In ruimte is de eenigste boeking, volgens berichten ge-
daan in Chili, een kleine partij per December/Januari naar
Antwerpen/Hamburg tegen .3216. De hoogste in uitzicht
gestelde vracht per Jan./Febr. naar Havre/Hamburg range
is 301-, terwijl de lijnbooten een minimum van 3216 vragen.
Voor volle ladingen wordt door de Londensche bevrachters
niet meer dan 32/6 in uitzicht gesteld naar LJ.K./Conti-
nent met opties, Jan.JFebr. belading, doch tot heden zon-
der succes. Er wordt gerapporteerd, dat Spaansohe impor-
teurs een stoomschip uit Bilbao bevracht hebben voor een
Januari-lading tegen 451- naar Noord-Spanje.
De vraag naar tonnage van de Oostelijke afdeelingen is
niet groot, doch het tekort aan booten voor de eerstvol-
gende maanden hield de vrachten op het hooge peil. Van
Saigon is een definitieve vraag naar tonnage voor rice bran per Januari tegen 4216 naar U.K./Continent. Met
het oog op de verschillen betreffende de nieuwe Charter
van Australië was Britsche tonnage terughoudend. Andere
booten deelden deze houding niet en als gevolg werd een
Fransoh stoomschip bevracht voor Dec./Jan. belading van
Sydney naar de Middellandsohe Zee/U.K./Continent tegen
51/3. De rjstbevrachters van Burmah schijnen in het alge-
meen te hopen op een daling in de vrachten voor Fe-
bi-uari-verscheping en .zij zijn momenteel niet bereid de ge-
vraagde vracht van 40/- te betalen. Britsch-Indië bleef kalm
en er vallen geen bevrachtingen te vermelden. Zuid-Afrika
bevrachtte kolen, o.a. tegen 1913 naar Diego Suarez en
151- naar Sabang.
De markt van dan Donau is vast, doch er zijn geen be-
vrachtingen te vermelden. Van Sulina werd echter De-
cember-tonnage bevracht tegen 301- naar het Continent,
31/- U.K., 341- Denemarken. Van de Zwarte Zee werd
verder bevl-acht tegen 23/6 per December.
Van de Middellandsche Zee werd slechts weinig erts be-
vracht en de vrachten bleven vast, ofschoon er meer boo-
ten beschikbaar zijn. Van Bona naar Rotterdam werd 91-
betaald, Huelva/Tpswioh 171.. Fosfaat betaalde: Tunis/Lis-
sabon 1716, Nantes 151-, Ghent 151- en Rotterdam 151-.
De Golf van Biscaye was vast en de vracht van Bilbao
naar Rotterdam steeg tot 719, welke vracht tweemaal werd
betaald. Santander/Rotterdam betaalde 7/434. De Amerikaansche kolenvrachtenmarkt was de afgeloo-
pen week kalm en het totale aantal bevrachtingen naar
U.K. was ongeveer 15 booten. Tot 24/- werd betaald voor
cancelling 15 December, terwijl voor 31 Dec. cancelling 191-
is gedaan. Voor Februari was de vracht 1616 tot 161.. Naar
Fransch Atlantische havens werd $5,50 per December be-
taald en naar West-Italië $ 6,50 per 10120 December.
RIJNVAART.
Week van 21 t/m. 27 November 1926.
De aanvoeren van zeezijde, alsmede de verschepingen van
kolen bleven stationnair.
Scheepsruimte bleef, bij matige vraag, voldoende beschik-baar.
De ertsvrachten voor de Ruhrhavens, welke in het begin
der week
f
0.50 met
34
en
f
0.60 met
1
/2
lostijd bedroegen,
liepen terug tot
f
0.40-f 0.50 resp. met
34
en 34 lostijd.
Diverse schepen sleepten op eigen risico ledig op om in
de Ruhrhavens kolen te laden. Voor schepen, die hier voor
hetzelfde doel werden gecharterd, bedroeg de daghuur 3 ets.
per ton.
In vracht werd betaald uitsluitend voor Rhein-Herne
schepen resp. voor Rotterdam, Amsterdam en IJmuiden,
f
1.40-f 1.60-f 1.70 per ton, inclusief sleepen.
Het sleeploon bedroeg op:
21 November ……. ………
40 cts tarief
22
,,
…………….
50
23
,,
…………….50
24
………………50
25
,
26
,,
…………….75
Daarna trad wederom eene daling in.
De waterstand bleef gunstig.
In de Ruh.rhavens bleef de vrachtenniarkt eveneens sta-
tionnair. Rijnruimte was voldoende beschikbaar, bij matige
vraag. Kanaalschepen daarentegen waren zeer gezocht. De vracht voor exportkolen bleef ongewijzigd en bedroeg
voor Rotterdam N1 1.60 per ton met vrij sleepen.