Vandaag verschijnt de nieuwe ESB.
Hierin gaat onder meer aandacht uit naar de transmissie van onconventioneel monetair beleid, de nieuwe kindregelingen, het belangrijkste dat econometrie ons geleerd heeft, Martin Hellwig (een interview), nudges, (on)gelijkheid, en laagste prijs garanties op reiswebsites. Maar het nummer opent met een artikel de over economische groei van China, dat ik hieronder samenvat.
In navolging van officiële en wetenschappelijke ramingen merken Jakob de Haan en Steven Poelhekke (DNB) op dat de toekomstige groei in China voortaan waarschijnlijk minder sterk zal zijn dan in de voorbije decennia. Vervolgens stellen de auteurs dat China zijn economische potentie alleen kan waarmaken met stevige hervormingen. Deze moeten – afgaande ook op economische literatuur – leiden tot verdere urbanisatie, macro-economische herstructurering en minder economische onevenwichtigheden.
Urbanisatie
Eind 2014 woonde 55 procent van de Chinese bevolking blijvend in de stad. Daarmee is China minder verstedelijkt dan landen met een vergelijkbaar bbp per inwoner. Een inhaalslag kan productiviteit bevorderen via sharing van input zoals arbeid, matching van werknemers met banen en van bedrijven met leveranciers en consumenten, en kennis-spillovers. De Chinese overheid streeft verdere urbanisatie ook na, via aanleg van infrastructuur binnen en tussen steden, en versoepeling van binnenlandse migratierestricties. Maar het zogeheten hukou-stelsel – het officiële stelsel van vestigingsregistratie in regio’s – zal verder versoepeld moeten worden, zodat werknemers zich kunnen vestigen waar ze het productiefst zijn. Qua infrastructuur moet er vooral veel verbeteren aan de verbindingen tussen de kust en het westen van China om de toegang tot de binnenlandse markt te vergroten. Ook moet er meer worden geïnvesteerd in de verbetering van de luchtkwaliteit in de steden, bijvoorbeeld kolencentrales uit te faseren en te investeren in metrolijnen.
Herstructurering en privatisering
Chinese bedrijven konden lange tijd beschikken over een vrijwel onuitputtelijke hoeveelheid goedkope arbeidskrachten. Aan dit arbeidsmarktvoordeel komt langzamerhand een einde; zo stegen de lonen de afgelopen tien jaar met ruim 300 procent. De Chinese overheid heeft ambitieuze plannen om de economie te moderniseren. Ze wil de rol van investeringen en export verminderen en die van innovatie te vergroten. Een belangrijk obstakel voor herstructurering is de dominante rol van staatsbedrijven. Het aantal staatsbedrijven is afgenomen, maar in sectoren als olie, vervoer en telecom zijn bedrijven zo groot en kapitaalintensief dat ze moeilijk te privatiseren zijn. Ook neemt op provinciaal en lager niveau het aantal (meer of minder officiële) staatsbedrijven juist toe, tot inmiddels 155.000.
Verdere hervormingen
Op andere terreinen dan urbanisatie, herstructurering en privatisering bestaan er weinig overheidsprogramma’s. Zo komen de maatschappelijke en milieukosten bijvoorbeeld niet tot uiting in de prijs van kapitaal, grond en energie, waardoor er sprake is van grootschalige misallocatie van hulpbronnen. Te meer als gevolg van het streven naar groei van lokale overheden, die elkaar beconcurreren met goedkope grond en kredieten, belastingvoordelen en andere subsidies om investeerders aan te trekken.
Daarnaast verstoren de kapitaalrestricties van de overheid kapitaalmarkten, waardoor kapitaal niet efficiënt wordt benut, maar teveel terecht komt in vastgoed en bij staatsbedrijven en private ‘kampioenen’. Bovendien brengen Chinese huishoudens veel spaargeld in het buitenland onder vanwege de lage spaarrentes die de regering vaststelt.
En kan er een financiële crisis komen? De aanwijzingen zijn er. De kredietverlening door Chinese banken en niet-banken is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Ten opzichte van het bbp hebben de kredieten bijna het niveau waarop in andere landen financiële crises ontstonden. Bovendien is er na de investeringshausse in 2009 en 2010, onder invloed van een onderontwikkelde hypotheekmarkt en weinig mogelijkheden voor spaarrendement, een vastgoedboom ontstaan. De vastgoedmarkt plus toeleveringsketens leveren inmiddels maar liefst een vijfde van het bbp. Ook in dit opzicht zijn dus hervormingen zeer gewenst.
Tot besluit…
…concluderen De Haan en Poelhekke: “De regering blijft proberen de noodzakelijke aanpassingen uit te stellen en de gevolgen ervan te verzachten. Dit op de lange baan schuiven mag stabiliteitsbevorderend werken, het zorgt er ook voor dat de industriële en handelsbasis van de economie steeds verder erodeert.”
Lees het hele artikel hier (of abonneer je).
Auteur
Categorieën