boeken
De redactie nodigt lezers
uit boeken te recenseren
voor deze rubriek
94
ESB
Dit boek bevat de artikelen van een
van jongeren, waarbij er ook
conferentie van DNB, Netspar en
een indirect effect via het team
IOPS, getiteld Frontiers in pension
optreedt. Dit is een interessante
finance and pension reform. De
conclusie in het licht van de disartikelen zijn gegroepeerd rondom
cussie over langer doorwerken.
verschillende thema’s, waaronder
Uit de bijdrage over monetair
actuele theoretische ontwikbeleid blijkt dat kapitaalgedekte
kelingen, de vormgeving van de
regelingen gebaat zijn bij de
pen ioenregeling en sturingsinstrus
ECB-doelstelling van prijsstabilimenten, governance en toezicht.
teit omdat zo het rendement op
Bij het eerste thema komt naar
nominale beleggingen niet wordt
voren dat pensioenfondsen voor
uitgehold.
ondernemingen en deelnemers
Het boek bevat waardevolle
waarde toevoegen, vanwege de
bijdragen over relevante thema’s
mogelijkheid om risico’s te delen
voor pensioenfondsen. Met
met toekomstige generaties en
name de governance vanuit het
gebruik te maken van collectiviteiperspectief van vermogensbeten. In de Angelsaksische context Broeders, D., S. Eijffinger en A. heer en beleggen krijgt veel
is er gezien de soms innige band
Houben (2008) (red.) Frontiers aandacht. Gezien de discustussen de onderneming en het
sies over de rol van belegin Pension Finance. Cheltenpensioenfonds sprake van wedergers bij financiële turbulentie
ham: Edward Elgar.
zijdse beïnvloeding. De conclusie
(Blackburn, 2006) is dit een
dat zulke pensioenfondsen vanwege de correlatie
relevante invalshoek. Er zijn ook kanttekeningen
met reguliere ondernemingsrisico’s minder in aanmogelijk. In de eerste plaats komt de inhoud niet
delen moeten beleggen blijkt alleen op te gaan als
altijd even actueel over, hier wreekt zich de enorme
onderneming, pensioenfonds en deelnemer commumarktdynamiek in 2008. In de tweede plaats blijven
nicerende vaten zijn. Bij het tweede thema blijkt dat
sommige onderdelen wat abstract, zo had het
ervaringen met DC-systemen niet erg hoopvol zijn.
eerste thema aan kracht gewonnen als verslaggeIndividuen hebben moeite met beleggingsbeslisvingsconsequenties waren meegenomen (Van Ewijk
singen, wat wordt versterkt als uitvoerder ook aanen Teulings, 2008). In de derde plaats krijgt de
deelhouders tevreden moet houden. Het boek geeft
uitwerking van Europese convergentie van toezichtsuggesties deze nadelen te verminderen, bijvoorregimes voor pensioenreserves (Kortleve en Stigter,
beeld door collectiviteiten en daarmee een strakke
2008) niet erg veel aandacht. In de vierde plaats zal
aansturing van externe vermogensbeheerders. Bij
na de financiële turbulentie het thema in hoeverre
DB-regelingen wordt de interactie tussen het indiviÂ
rekening kan worden gehouden met onvoorzienbare
duele vermogen (human capital of eigen huis) en
gebeurtenissen met een grote impact (Taleb, 2007)
pensioenvermogen relevanter. Voor jongeren en
r
Âelevanter worden. De bijdragen bieden weinig aanouderen leidt dit tot leeftijdsdifferentiatie bij belegknopingspunten hiervoor.
gingen of indexatie. Dit bevordert de cohesie in de
Samengevat biedt het boek een helder overzicht van
huidige collectiviteiten in de tweede pijler niet. Meer
de merites van het Nederlandse pensioenstelsel in
positief geredeneerd is dit wel een mogelijkheid om
internationaal perspectief vanuit financiële invalde pensiondeal te verbeteren en belangentegenstelhoek, relevant in het kader van het Holland Financial
lingen tussen jongeren en ouderen te verminderen.
Center. Naar aanleiding van de ontwikkelingen in
De focus ligt nu op het opvangen van lage rente2008 is het accent in het denken over pensioenen
standen en aandelenkoersen. Uit de ervaringen in
verschoven, dit zal ongetwijfeld in volgende publicahet buitenland blijkt dat een vangnet hierbij niet
ties van de vele auteurs een plaats krijgen.
of nauwelijks helpt omdat fondsen tegelijk worden
getroffen. Uit de bijdragen bij het derde thema blijkt
dat Nederland met het Financieel Toetsingskader
voorop loopt, aandachtspunten zijn de onderbouwing
Literatuur
Blackburn, R. (2006) Age shock: how finance is failing us. Londen:
van de zekerheidsmaat van 97,5 procent en de proVerso.
cycliciteit van risicogebaseerde solvabiliteitsvereisEwijk, C. van en C. Teulings (2008) Boekhoudregels niet adeÂ
ten. De performance van pensioenfondsen loopt
quaat voor bedrijfstakpensioenfondsen. ESB, 93(4547), 685–687.
nogal uiteen, een fondsbestuur met adequate kennis
Kortleve, N. en J. Stigter (2008) Stuurknoppen pensioenfonds
over beleggingen en het vermogen om de belangen
meenemen in Europees solvabiliteitstoezicht. De Actuaris, juli
2008.
van de deelnemers goed te vertalen, levert de beste
uitkomsten op. Verder bevat het boek een bijdrage
Piet van der Graaff
over productiviteit van ouderen alsmede een artikel
Secretaris toezicht en financiële markten bij de Stichting
over monetair beleid. De productiviteit van ouderen
voor Ondernemingspensioenfondsen
blijkt door hun ervaring niet lager te zijn dan die
94(4553) 6 februari 2009
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.