Boeken

boeken
De redactie nodigt lezers
uit boeken te recenseren
voor deze rubriek

638

ESB

Het kabinet heeft grote ambities
van bedrijven maar heeft vooral
op het terrein van energie en
moeite met het vinden van een
klimaat. Recent werd het werkadequaat selectiemechanisme.
programma Schoon en Zuinig
De casestudies illustreren
gepresenteerd. Hierin is uiteendeze algemene uitspraken zeer
gezet hoe de doelen van dertig
duidelijk. De conclusie van deze
procent broeikasgasreductie,
casestudies is onder andere
twintig procent duurzame enerdat OESO-landen opmerkelijk
gie in 2020 en een jaarlijkse
veel geld aan ondersteuning van
efficiencyverbetering van twee
kernfusie spenderen in vergelijprocent bereikt moeten worden.
king met zonne-energie.
Innovatie gaat daarin een beIn het slothoofdstuk wordt het
langrijke rol spelen. Een kwart
begrip extended level playing
van de extra overheidsmiddelen
field geïntroduceerd. Het beleid
uit het werkprogramma gaat
moet zich niet alleen richten
naar bevordering van innovatie.
op het meenemen van externe
Maar hoe zorgen we ervoor dat
effecten in de prijzen, maar
die middelen met een zo groot
tegelijk zinvolle innovatietrajecmogelijk effect worden besteed? Bergh, J. van den, A. Faber,
ten stimuleren omdat anders
O
Het is dus een gelukkige samen- A. Idenburg en F. ­ osterhuis
de technologie niet beschikbaar
(2007) Evolutionary Economics
­
loop van omstandigheden – of
komt om uiteindelijk tegen de
and Environmental Policy:
een fijne neus van de auteurs
laagste kosten een maatschapS
­ urvival of the Greenest.
– dat tegelijkertijd het boek
pelijk optimale situatie te
C
­ heltenham: Edward Elgar
Evolutionary Economics and
bereiken. Het is bijvoorbeeld
Environmental Policy: Survival of
niet voldoende door emissiethe Greenest verscheen. De bedoeling van het boek
handel een prijs voor CO2 te introduceren; er moet
ook worden gewerkt aan technologie om die reductie
is een nieuw raamwerk te bieden waarin de evolutiotegen aanvaardbare kosten mogelijk te maken.
naire economie een bijdrage kan leveren aan het beHet is een prachtig, leesbaar en zeer toepasbaar
leid gericht op innovaties in de energiehuishouding.
boek. Op kleine gebieden schiet het door. De breed
Van den Bergh et al. werken daartoe vijf begrippen
uitgesponnen tekst dat het beleid zich niet te zeer
uit, bespreken hun onderlinge relatie en illustreren
op bevordering van energie-efficiency moet richten
deze aan de hand van enkele cases. De stimulering
omdat we daarmee duurzame energie benadelen, is
van innovatie moet op diversiteit zijn gericht. Het
theoretisch wel te volgen maar inhoudelijk nogal cugaat er niet om te snel één technologie te kiezen, er
rieus. Zeker voor de efficiency van het eindverbruik
dient van een veelheid sprake te zijn. Dat impliceert
maakt het niet uit of de energieopwekking fossiel
noodzakelijkerwijs dat er van een zekere mate van
of duurzaam was. Ook benadeelt meer duurzame
verspilling sprake is; zonder verspilling geen vernieuenergie in Nederland uiteraard niet efficiency op de
wing. Vanuit deze gedachte keren de auteurs zich
sterk tegen een te rigide hantering van kosten-baten- wereldmarkt. Dat laatste is nu net de kern van het
beleid dat ambitieuze energie- en klimaatdoelen ook
analyses die immers niet goed raad weten met deze
als kans voor het bedrijfsleven presenteert.
noodzaak van verspilling. Uiteindelijk is er echter
De kernboodschap van dit boek is dat de evolutiook een zeker selectiemechanisme nodig om in de
onaire economie een bruikbare theoretische basis
gehele innovatieketen toch keuzes te kunnen maken
over wat wel of niet overheidsondersteuning verdient. biedt om de transitie naar een duurzame energiehuishouding vorm te geven. Daarin is het in grote
Bij die keuzes moet de overheid een tegenwicht
bieden tegen de beperkte rationaliteit van actoren en mate geslaagd. Toch lijkt het me weinig zinvol de
controverse tussen de neoklassiek georiënteerde
de lock-ins van het overheersende energiesysteem.
kosten-batenanalyse en de aanpak van dit boek op
Het bestaande systeem zal altijd op kleine verbede spits te drijven. Men kan deze combineren. De
teringen van de dominante technologie zijn gericht
elementen van dit boek zijn goed mee te nemen in
en de overheid moet juist heel nieuwe sprongen
een dynamische analyse van kosten en baten. Op
mogelijk maken. Ook is niet alleen het grootbedrijf
die wijze vormt het een werkelijke verrijking van onze
v
­ ernieuwend maar speelt het MKB een cruciale rol.
analytische en beleidsmatige gereedschapskist.
In de diversiteitsaanpak scoort het Nederlandse
beleid goed op ondersteuning van verschillende
technologieën maar niet op diversiteit in bedrijven
die actief zijn. We richten ons teveel op de grote ondernemingen. Samenwerking van actoren wordt goed
PIETER BOOT
gestimuleerd, maar we kunnen meer op zoek naar
Directeur Energie en Duurzaamheid, ministerie van
stimulering van specifieke nichemarkten. De overE
heid houdt goed rekening met de kortere tijdshorizon ­ conomische Zaken

19 oktober 2007